Κατανοητά, γνωστά και χιλιοειπωμένα όλα αυτά (στο πρώτο κομμάτι αναφέρομαι). Και δεκτά, φυσικά. Αλλά το θέμα μας ήταν επίθετα, ουσιαστικά και τίτλοι νομίζω, και όχι γενικά η σριρά σύνταξης.hellegennes έγραψε: ↑16 Νοέμ 2023, 14:42Τις συντακτικές χρήσεις τις έχω αναλύσει σε άλλο νήμα, δεν θυμάμαι τώρα σε ποιο. Το ότι η ελληνική επιτρέπει την ελευθερία σύνταξης οδηγεί πάντως σε συντακτικές χρήσεις και όχι το ανάποδο. Δηλαδή αυτό δεν προέκυψε επειδή θέλεις να τονίσεις του ποδηλάτου το χρώμα. Δηλαδή δεν προέκυψε αυτό επειδή θέλεις να τονίσεις το χρώμα του ποδήλατου. Αυτό δηλαδή δεν προέκυψε επειδή το χρώμα του ποδήλατου θέλεις να τονίσεις.Isildur έγραψε: ↑16 Νοέμ 2023, 12:56Αλλά και σε απλές καθημερινές προτάσεις, άλλοτε είναι σχεδόν στάνταρ το επίθετο->ουσιαστικό κι άλλοτε είναι πιο χαλαρά τα πράματα και μπορούν να αλλάξουν θέση. Αν ακούσω για παράδειγμα κάποιον να λέει "σήμερα θα πάρω το ποδήλατο κόκκινο για να πάω στη δουλειά", δεν θα τον θεωρήσω κιόλας Γάλλο κατάσκοπο, αλλά μια δεύτερη ματιά με γουρλωμένα μάτια θα του ρίξω. Ή με μάτια γουρλωμένα (παραπονεμένα) ίσως, εδώ όντως μπορώ να τα γουρλώσω με όποια σειρά θέλω, αν και το δεύτερο είναι ίσως λίγο πιο... λόγιο (λίγο). Σε κάποιες προτάσεις δε, θεωρώ ότι η σειρά παίζει μεγάλο ρόλο στο να δείξω τι θέλω να τονίσω κι όχι απλά να προσδώσω κάποια ιδιότητα στο ουσιαστικό. Αν πχ πω "θα πάρω ένα κόκκινο ποδήλατο στον εγγονό μου", το κόκκινο είναι προσδιορισμός, ίσως βέβαια και να το τονίζω λίγο για να δείξω κάποια προτίμηση στο χρώμα ή κάτι άλλο, ίσως και όχι. Αν όμως πω "θα πάρω ένα ποδήλατο κόκκινο", τότε είναι 100% σίγουρο ότι θέλω να τονίσω το θέμα της απόχρωσης, αποκλείεται να το πω έτσι χωρίς λόγο. Οπότε, ναι, εδώ μπορώ να το χρησιμοποιήσω με όποια σειρά θέλω, απλά σ' αυτό το παράδειγμα το κάνω για άλλους λόγους σε κάθε περίπτωση.
Αντιθέτως, επειδή υπάρχει αυτή η επιλογή, μπορείς να δημιουργείς συντάξεις που έχουν συγκεκριμένες χρήσεις. Αυτές οι χρήσεις όμως μπορούν να δημιουργηθούν και με επιτονισμό, το ότι μπορείς να καταλήξεις σ' αυτές μέσω διαφορετικής σειράς προσθέτει απλώς ποικιλία στον λόγο, αυτές οι χρήσεις δεν είναι κατ' ανάγκην αποκλειστικές. Για παράδειγμα:
Αύριο θα πάω για ψώνια (όχι σήμερα ή άλλη μέρα)
Αύριο θα πάω για ψώνια (βεβαιώνω ότι όντως θα πάω)
Αύριο θα πάω για ψώνια (διευκρινίζω ότι θα πάω για ψώνια, όχι για κάτι άλλο)
Μπορείς να το κάνεις με αλλαγμένη σειρά αλλά ο επιτονισμός είναι ένα επίπεδο πιο πάνω και ακόμη κι αν αλλάξεις την σειρά είναι αυτός που καθορίζει την έμφαση. Δηλαδή:
Θα πάω αύριο για ψώνια
Για ψώνια θα πάω αύριο
Εδώ ο επιτονισμός είναι στην πρώτη φράση, οπότε αλλάζει το νόημα αντιστοίχως από την σειρά των λέξεων. Όμως μπορείς να αλλάξεις τον επιτονισμό και:
Θα πάω αύριο για ψώνια
Για ψώνια θα πάω αύριο
Εδώ έχω επιτονίσει την ίδια λέξη σε διαφορετική σειρά. Αν το διαβάσεις θα δεις ότι η έμφαση είναι ίδια, παρά την διαφορετική σειρά. Με λίγα λόγια ο επιτονισμός ορίζει αρχικά την έμφαση και η ελευθερία σύνταξης κάνει απλά τον λόγο πιο ευέλικτο και λιγότερο βαρετό.Ιερά οδός και Αττική οδός είναι οριστικοί επιθετικοί προσδιορισμοί, εννοείται πως δεν αλλάζει η σειρά. Είναι από τα αδιάσπαστα σύνολα που ανέφερα πιο πάνω. Πάντα οι οριστικοί επιθετικοί προσδιορισμοί προηγούνται του προσδιορισμού στην ελληνική, σε αντίθεση με την γαλλική όπως ανέφερες. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο όταν ο προσδιορισμός είναι απευθείας στο ουσιαστικό και είναι οριστικός: "ήταν ο μοναχικός καβαλάρης". Αλλά "ο καβαλάρης μοναχικός περιπλανιόταν". Επίσης "το κόκκινο τετράδιο" αλλά "ήταν ένα τετράδιο κόκκινο". Μπορεί να μην είναι σύνηθες το δεύτερο στον καθημερινό λόγο, αλλά γίνεται όταν υπάρχουν πολλοί προσδιορισμοί στην σειρά: "ήταν ένα τετράδιο κόκκινο, φθαρμένο και παλιό".Isildur έγραψε: ↑16 Νοέμ 2023, 12:56Οδός Ιερά όμως ή Οδός Αττική δε νομίζω να στέκουν καν. Και φυσικά, σε δρόμους που η ονομασία τους αφορά κάποιο πρόσωπο, γεγονός, ομάδα κλπ και δεν είναι αυτό καθ' αυτό το όνομα του δρόμου, δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να αλλάξει τη σειρά. Εκτός κι αν το "το κατάστημα βρίσκεται στην Πόντου οδό" σού φαίνεται λογικό, ή ότι θα το έλεγε ποτέ κάποιος. Εννοώ κάποιος που δεν ήρθε από Αγγλία ή Αμερική. Ή κάποιος που δεν είναι μεθυσμένος. Ή κάποιος που δεν είναι ο Yod... ώπα, αυτόν τον αποκλείσαμε ήδη από πιο πάνω για άλλους λόγους, ΟΚ.
Εδώ έχεις μία και μόνο Ιερά και Αττική οδό, οπότε είναι η Ιερά οδός. Τυπικά μπορείς να πεις "στην Χρυσοστόμου οδό" απλά η δεύτερη λέξη είναι πλεονασμός. Πάντως εσύ εδώ είπες το αντίθετο. Ότι το σωστό είναι "Εγνατία οδός". Είναι εξαίρεση η Εγνατία; Όχι, απλά εδώ η οδός δεν είναι πλεονασμός γιατί λέγοντας Εγνατία μπορεί να εννοείς κι άλλα πράγματα.
Για το δεύτερο, να πω μόνο εν τάχει λόγω τάμβλετ, ότι στην Χρυσοστόμου οδό δεν θα πεις ούτε τυπικά, ούτε άτυπα, ούτε παράτυπα. Ούτε και νομίζω να το 'χει πει ποτέ κανείς...
Η Κηφισίας είναι άκλιτο όπως είναι άκλιτο η Πατουλίδου της Πατουλίδου