Το Κρυφό Σχολειό και οι "εθνομηδενιστές"

[Pertinax]

Μια φορά κι ένα καιρό τα ελληνόπουλα διδάσκονταν τα εξής ωραία για το Κρυφό Σχολειό

Ιστορία ΣΤ' Δημοτικού 1950


Ιστορία ΣΤ' Δημοτικού 1967


Ιστορία Γ' Γυμνασίου 1966


Μετά ήρθαν οι εθνομηδενιστές εκτελώντας διατεταγμένη υπηρεσία και τα αφαίρεσαν από τα σχολικά βιβλία.

Σήμερα διάφοροι εθναμύντορες αναλαμβάνουν να αποκαταστήσουν την παραδοσιακή και (πάντοτε) ορθή εθνική γραμμή γράφοντας βιβλία στα οποία αποδεικνύουν την κατά τόπους και υπό ιδιάζουσες συνθήκες ύπαρξη κρυφών σχολειών και αυτό το θεωρούν αποστομωτική απάντηση προς τους εθνομηδενιστές. Επίσης θριαμβολογούν όταν βλέπουν εθνομηδενιστές να παραδέχονται μια περιορισμένη ύπαρξη κρυφών σχολειών νομίζοντας ότι τους έχουν ταπεινώσει.

[Ζαποτέκος]

Πήξτε εθνομηδενιστές

Σε ολόκληρη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ο ελληνισμός της Αχρίδας αντιμετώπιζε μεγάλα προβλήματα από τις τραγικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή εκείνη, λόγω των αλβανικών επιδρομών και των αλλεπάλληλων αυθαιρεσιών και καταπιέσεων των ντόπιων τουρκικών αρχών. Μάλιστα, όπως οι αρχειακές ενδείξεις μνημονεύουν, η ελληνική κοινότητα της Αχρίδας, αποφάσισε στα 1759 να περιορίσει την πολυτέλεια της εξωτερικής εμφάνισης των Ελληνίδων και να μειώσει τις δαπάνες για τους γάμους. Περίπου εκατό χρόνια αργότερα, στα 1864, ο ελληνισμός της Αχρίδας καταδιώκεται με ιδιαίτερη αγριότητα από τις ντόπιες τουρκικές αρχές και στα ελληνικά σχολεία απαγορεύεται να κυκλοφορούν βιβλία επαναστατικού περιεχομένου, γεγονός που μαρτυρεί τη διαχρονική επαναστατική κινητοποίησή του για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.

Ιδιαίτερα προβληματική έγινε πραγματικά η θέση του υπόδουλου ελληνισμού της Μακεδονίας μετά το 1883, όταν για πρώτη φορά αμφισβήτησε η Πύλη με τον τεσκερέ της 28ης Μαΐου (1883) τα πατριαρχικά προνόμια, εγκαινιάζοντας έτσι μια πολιτική την οποία θα συνεχίσει και στα μετέπειτα χρόνια με ελάχιστες παρεκλίσεις. Απώτερος στόχος της Πύλης ήταν να πλήξει το υψηλό επίπεδο της ελληνικής παιδείας στη Μακεδονία, που είχε υποστεί κατά τη χρονική περίοδο 1876-1878 ουσιώδεις μεταβολές λόγω της ανάπτυξης της εκπαιδευτικής δραστηριότητας της βουλγαρικής εθνότητας και της γενικότερης κάμψης της οικονομικής ευρωστίας των ελληνικών κοινοτήτων του μακεδονικού χώρου. Έτσι, η Πύλη εφάρμοσε αυστηρά μέτρα και επέβαλε τον έλεγχο των πτυχίων των Ελλήνων δασκάλων, των διδακτικών βιβλίων και των σχολικών προγραμμάτων, απαγόρευσε στους νεοδιορισμένους μητροπολίτες Σισανίου και Καστοριάς να μετέχουν στα διοικητικά συμβούλια των νομών και τέλος υπήγαγε τους μητροπολίτες και τους ιερείς στην αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων. Η τραγική θέση, στην οποία βρέθηκε το Πατριαρχείο κάτω από την πίεση της νέας αυτής πολιτικής της Πύλης, προκάλεσε την παραίτηση του πατριάρχη Ιωακείμ Γ και ξεσήκωσε τις θυελλώδεις διαμαρτυρίες του ελληνισμού της Μακεδονίας.

( Βακαλόπουλος, Το Μακεδονικό Ζήτημα )

[Pertinax]

Πήξτε εθνομηδενιστές

Καταλαβαίνεις όμως ότι αυτό δεν είναι το μυθικό Κρυφό Σχολειό που περιγράφεται στα σχολικά βιβλία της δεκαετίας του '50 και του '60. Επιπλέον ο Βακαλόπουλος εστιάζει στην περίοδο μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, όταν οι μηχανισμοί του τελευταίου καλλιεργούσαν συστηματικά την επαναστατική ιδεολογία στις αλύτρωτες περιοχές. Το δε σχόλιό του ότι το γεγονός του 1864 μαρτυρεί τη διαχρονική επαναστατική κινητοποίησή για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού είναι εντελώς αβάσιμο.

[Ζαποτέκος]

Πήξτε εθνομηδενιστές

Καταλαβαίνεις όμως ότι αυτό δεν είναι το μυθικό Κρυφό Σχολειό που περιγράφεται στα σχολικά βιβλία της δεκαετίας του '50 και του '60. Επιπλέον ο Βακαλόπουλος εστιάζει στην περίοδο μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, όταν οι μηχανισμοί του τελευταίου καλλιεργούσαν συστηματικά την επαναστατική ιδεολογία στις αλύτρωτες περιοχές. Το δε σχόλιό του ότι το γεγονός του 1864 μαρτυρεί τη διαχρονική επαναστατική κινητοποίησή για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού είναι εντελώς αβάσιμο.

Δεν είναι το μυθικό Κρυφό Σχολειό αλλά δείχνει πως μπορεί να διογκώθηκε αυτός ο θρύλος όταν είχαμε τουρκικές επεμβάσεις στην εκπαίδευση των ραγιάδων μέχρι και αυτήν την εποχή του 19ου αι.
Το ελληνικό κράτος καλλιεργούσε τον 19ο αι. επαναστατική ιδεολογία μέσω της παιδείας, αλλά γιατί αποκλείουμε με την εκπαίδευση να καλλιεργούταν ο εθνικισμός των Ελλήνων και στην Τουρκοκρατία και αυτό να ενοχλούσε ;
Γιατί αβάσιμο ; Επαναστατικές κινητοποιήσεις είχαμε στην Μακεδονία και το '21 και την εποχή του Κριμαϊκού Πολέμου.

[Pertinax]

γιατί αποκλείουμε με την εκπαίδευση να καλλιεργούταν ο εθνικισμός των Ελλήνων και στην Τουρκοκρατία και αυτό να ενοχλούσε ;
Γιατί αβάσιμο ; Επαναστατικές κινητοποιήσεις είχαμε στην Μακεδονία και το '21 και την εποχή του Κριμαϊκού Πολέμου.

Αβάσιμο, γιατί λέει για διαχρονική επανασταστική κινητοποίηση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα σχολεία του 17ου και 18ου αιώνα καλλιεργούσαν επαναστατική ιδεολογία;

[Ζαποτέκος]

γιατί αποκλείουμε με την εκπαίδευση να καλλιεργούταν ο εθνικισμός των Ελλήνων και στην Τουρκοκρατία και αυτό να ενοχλούσε ;
Γιατί αβάσιμο ; Επαναστατικές κινητοποιήσεις είχαμε στην Μακεδονία και το '21 και την εποχή του Κριμαϊκού Πολέμου.

Αβάσιμο, γιατί λέει για διαχρονική επανασταστική κινητοποίηση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα σχολεία του 17ου και 18ου αιώνα καλλιεργούσαν επαναστατική ιδεολογία;

Δεν πιστεύεις τις τουρκικές αρχές ;

Πρό τινος καιρού είχαν συστηθή εν ταις πρωτευούσαις των Χανίων και της Ρεθύμνης δύο αλληλοδιδακτικά σχολεία. Αν και η περί της συστάσεως αυτών άδεια ηγοράσθη διά αδράς δαπάνης, και η διδασκαλία ήτον η συνήθης, τα σχολεία ταύτα εθεωρήθησαν σχολεία αποστασίας και πολέμου, εκλείσθησαν μεσούντος του Μαρτίου, και οι διδάσκαλοι εφυλακίσθησαν. ( Τρικούπης )

https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager. ... 86&lang=en

Οι Έλληνες έπαιρναν χρήματα για σχολεία και τα χρησιμοποιούσαν για εθνικούς σκοπούς :

Τέλος ο Καμαρηνός, όστις εκόμιζεν επιστολήν του Πετρόμπεη ζητούντος παρά της Αυτού Μεγαλειότητος τα αναγκαία μέσα προς ίδρυσιν προκαταρκτικής σχολής εν Μάνη, απεστάλη ταχέως εις τα ίδια μεθ’ ικανοποιητικής απαντήσεως. Αλλ’ ο κ. Στρόγανωφ, όστις επρόκειτο να παράσχη το χορηγηθέν ποσόν, ενετάλη να προσέξη και βεβαιωθή ότι του βοηθήματος τούτου, ως και του δοθέντος εις τους Σουλιώτας, δεν θα εγίνετο κακή χρήσις, ουδέ θα εκρίνετο τούτο ως μέσον προς ενθάρρυνσιν των Ελλήνων να λάβουν το όπλα εναντίον της Πύλης.

http://62.217.127.123/~jkok/kapodistria ... -1*60.html

[Pertinax]

Δεν πιστεύεις τις τουρκικές αρχές ;

Πρό τινος καιρού είχαν συστηθή εν ταις πρωτευούσαις των Χανίων και της Ρεθύμνης δύο αλληλοδιδακτικά σχολεία. Αν και η περί της συστάσεως αυτών άδεια ηγοράσθη διά αδράς δαπάνης, και η διδασκαλία ήτον η συνήθης, τα σχολεία ταύτα εθεωρήθησαν σχολεία αποστασίας και πολέμου, εκλείσθησαν μεσούντος του Μαρτίου, και οι διδάσκαλοι εφυλακίσθησαν. ( Τρικούπης )

Αβάσιμο, γιατί λέει για διαχρονική επανασταστική κινητοποίηση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα σχολεία του 17ου και 18ου αιώνα καλλιεργούσαν επαναστατική ιδεολογία;

[Ζαποτέκος]

Αβάσιμο, γιατί λέει για διαχρονική επανασταστική κινητοποίηση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα σχολεία του 17ου και 18ου αιώνα καλλιεργούσαν επαναστατική ιδεολογία;

Ναι αφού καλλιεργείτο ο εθνισμός . Παιδεία και εθνισμός συνδέονταν.

Noehden 1820 :

σημαντικό και απαραίτητο είναι να παραμένουν προσεχτικοί στις ενέργειές τους, και πάνω απ’ όλα να φροντίζουν, ώστε να μην δίνουν λαβές στην τουρκική κυβέρνηση. Διότι είναι δυνατόν οι καρποί ενός πολυετούς έργου να χαθούν από μια απλή επιπολαιότητα. Γιατί, τι μπορεί να αντισταθεί στην δύναμη, ή τι μπορεί να συγκρατήσει την βία εκείνης της κυβέρνησης, εάν της μπουν υποψίες, ή εάν θιγεί η υπερηφάνειά της; Οι φτωχοί Έλληνες θα είναι τα θύματα. Η προκοπή τους θα συλληφθεί, οι θεσμοί τους θα εκμηδενιστούν και αυτοί θα ωθηθούν πίσω στην κατάσταση που βρίσκονταν και πριν, της απόλυτης αδυναμίας και της πνευματικής δουλείας. Γι’ αυτό και καμιά από τις ενέργειες που γίνονται δεν θα πρέπει να έχει πολιτικό χαρακτήρα.

Ο Νηφάκος το 1798 συνδέει την εκπαίδευση με το αγωνιστικό φρόνημα :

Αλλά να μην εμάλωναν ο ένας με τον άλλον
και ο μικρός να γνώριζε να τίμα τον μεγάλο
και φόνοι να μη γίνονταν και κούρσοι και κλεψίες
και να μη εχαλούσανε και σπίτια κ΄εκκλησίες,
Αλλά για την πατρίδα τους και την ελευθερία
ευθύς-ευθύς μονογνωμούν και τρέχουν σαν θηρία.
Αχ, αχ, Μανιάτες αδελφοί, να κάμνατ΄ένα πράμα
κ΄εγώ Μανιάτης γίνομουν , σας έδιδα και γράμμα
Να κάμνατε στον τόπο σας κανένα δυο σχολεία
αυτά να γέννουν ημπορούν με δίχως δυσκολία
Να μάθουν οι παπάδες σας και να ξεστραβωθούνε,
για να διδάσκουν τον λαόν να τον καθοδηγούνε,
να μάθουν τα κουμάντα σας να κυβερνούν τους άλλους
και οι μικροί να πέιθωνται στους πρώτους , τους μεγάλους,
και τότε να εβλέπατε με πόσην ευκολία
και κέρδος και ωφέλειαν σας δίδουν τα σχολεία
Να τιμηθή ο τόπος σας, χώρες να ησυχάσουν,
να ειρηνεύσουν τα χωριά και τα κακά να χάσουν,
να ακοσθήτε και εσείς παντού να τιμηθήτε
ειδέ και δεν θελήσετε , άμε να χαθήτε!
(...)
Πλην τούτα όλα γίνονται από την απειθίαν
αυτή πάλιν προέρχεται από την αμαθίαν
από αυτή πάλιν προέρχεται και η ασυμφωνία
και η επικατάρατος η δεισιδαιμονία,
πως τάχα την παππουδικήν κρατούν ελευθερία
και τούτο δεν είν΄άλλο τι, παρά πολλή μωρία
Και δι αυτό δεν θέλουσι να πείθωνται εις άλλους
μηδέ ακολουθούν ποτέ συμφώνως τους μεγάλους,
Αλλ΄όταν τις αλλόφυλος, αν ήθελε θελήσει
να έλθη στην πατρίδα τους για να τους πολεμήση,
ετότες συμφωνούν ευθύς και τρέχουν σαν θηρία
να δείξουν την ανδρεία τους και την ελευθερία.

Nικήτας Νηφάκος , Ιστορία της Μάνης όλης 1798

Ο Πατροκοσμάς που είναι και αυτός του 18ου αι. το ίδιο :

Ευλογημένοι χριστιανοί, αι πολλαί εκκλησίαι ούτε διατηρούν ούτε ενισχύουν την πίστιν μας όσον και όπως πρέπει, εάν οι εις τον Θεόν πιστεύοντες δεν είναι φωτισμένοι υπό των τε παλαιών και νέων Γραφών. Η πίστις μας δεν εστερεώθη από αμαθείς αγίους, αλλά από σοφούς και πεπαιδευμένους, οίτινες και τας αγίας Γραφάς ακριβώς μας εξήγησαν και δια θεοπνεύστων λόγων αρκούντως μας εφώτισαν. Σήμερον όμως ένεκα των εξ αμαρτιών συμπεσουσών δεινών περιστάσεων λείπουσιν ή τουλάχιστον εισί σπανιώτατοι τοιούτοι σοφοί και ενάρετοι άνδρες, όπως διατηρήσωσι ανεπηρεάστως τους Ορθοδόξους ομογενείς μας. Διότι πώς δύναται να διατηρηθή αβλαβές το έθνος μας κατά τε την θρησκείαν και ελευθερίαν, οπόταν ο ιερός κλήρος αγνοή κατά δυστυχίαν των αγίων Γραφών την εξήγησιν, ήτις εστί το φως και η στερέωσις της πίστεως; Όταν ένας ποιμήν δεν γνωρίζη το θρεπτικόν χόρτον διά το ποίμνιόν του, δεν θεραπεύη τα τυχόντα πάθη του, δεν προφυλάττη αυτά από άγρια θηρία και κλέπτας, πώς είναι δυνατόν να διατηρηθή διά πολύν καιρόν εκείνο το ποίμνιον; Λοιπόν, τέκνα μου Πάργιοι, προς διαφύλαξιν της πίστεως και ελευθερίαν της πατρίδος, φροντίσατε να συστήσητε ανυπερθέτως σχολείον ελληνικόν , δι' ου θα γνωρίσωσι τα τέκνα υμών όσα υμείς αγνοείτε.

Τέκνα μου αγαπητά εν Χριστώ, διατηρήσατε γενναίως και ατρομήτως την ιεράν ημών θρησκείαν και την γλώσσαν των πατέρων, διότι αμφότερα ταύτα χαρακτηρίζουσι την φιλτάτην ημών πατρίδα και άνευ τούτων το έθνος ημών καταστρέφεται. Μην απελπισθήτε, αδελφοί μου, η Θεία Πρόνοια θέλει πέμψει μίαν ημέραν την ουράνιον σωτηρίαν, ίνα φαιδρύνη τας καρδίας ημών προς απαλλαγήν εκ της ελεεινής καταστάσεως εν τη οποία ευρισκόμεθα.

O Kεκαυμένος είχε βάλει και τον Ζυγομαλά ( 16ος αι. ) :

σαν χάσαμε εμείς οι δυστυχείς Έλληνες το βασίλειό μας, και την σοφία στερηθήκαμε και γίναμε τελείως βάρβαροι τόσον καιρό μέσα στους βαρβάρους,που δεν μας αφήνουν να σηκώσουμε κεφάλι απ’ τις δυστυχίες μας.

δεκτικώτατοί εισιν οι τοις τοιούτοις τόποις ενοικούντες, ότε διδασκάλου τύχωσι, των μαθημάτων λαμβάνειν, δια την ενούσαν ως οίμαι τω ελληνικώ γένει ευγένειαν, και την κράσιν και θέσιν των τόπων αυτών. Α πλεονεκτήματά εισι θεόθεν εμπεφυκότα, και σχεδόν ανεξάλειπτα. Τα νέφη δε των επισυμβαινόντων καθ’ ημέραν συμφορών, τον ήλιον των καλών τούτων λάμπειν ουκ εά και την σοφίαν θάλλειν. Δώη δε Θεός ποτε άνεσιν και ελευθερίαν, τήν τε εις το αρχαίον αποκατάστασίν

http://www.kryfosxoleio.com/post/49

[Pertinax]

Αβάσιμο, γιατί λέει για διαχρονική επανασταστική κινητοποίηση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα σχολεία του 17ου και 18ου αιώνα καλλιεργούσαν επαναστατική ιδεολογία;

Ναι αφού καλλιεργείτο ο εθνισμός . Παιδεία και εθνισμός συνδέονταν.

Είσαι σίγουρος;

Εγώ βλέπω ότι

- ο Ζυγομαλάς είχε ευσεβείς πόθους σε περιόδους που διδάσκονταν μόνο κάτι κολλυβογράμματα από ιερείς

- ο Πατροκοσμάς δεν μιλούσε για επανάσταση, αλλά για αποκαλυπτική Θεία επέμβαση, αν το γένος τηρούσε σωστά τα πάτρια (θυμίζοντας προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης)

- ο Νηφάκος γράφει πως οι Μανιάτες ενδιαφέρονταν μόνο για την ελευθερία της πατρίδας τους της Μάνης (την ιδέα της ελεύθερης και απάτητης Μάνης τη χαρακτηρίζει μωρία) και ότι έπρεπε να φτιάξουν σχολεία για να βάλουν μυαλό, να μη λεηλατούν τις γειτονικές περιοχές και να είναι ευπειθείς (σε ποιους;)

[Ζαποτέκος]

Είσαι σίγουρος;

Εγώ βλέπω ότι

- ο Ζυγομαλάς είχε ευσεβείς πόθους σε περιόδους που διδάσκονταν μόνο κάτι κολλυβογράμματα από ιερείς

- ο Πατροκοσμάς δεν μιλούσε για επανάσταση, αλλά για αποκαλυπτική Θεία επέμβαση, αν το γένος τηρούσε σωστά τα πάτρια (θυμίζοντας προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης)

- ο Νηφάκος γράφει πως οι Μανιάτες ενδιαφέρονταν μόνο για την ελευθερία της πατρίδας τους της Μάνης (την ιδέα της ελεύθερης και απάτητης Μάνης τη χαρακτηρίζει μωρία) και ότι έπρεπε να φτιάξουν σχολεία για να βάλουν μυαλό, να μη λεηλατούν τις γειτονικές περιοχές και να είναι ευπειθείς (σε ποιους;)

- Ο Ζυγομαλάς δίνει μια κατεύθυνση. Η μαρτυρία του είναι πολύ καλή.
- Και πού ακριβώς στην Παλαιά Διαθήκη επεμβαίνει ο Θεός χωρίς να κουνηθούν και οι πιστοί ;
- O Νηφάκος θέλει να γίνουν σχολεία για να μην μαλώνουν οι Μανιάτες μεταξύ τους , όχι για να μην λεηλατούν γειτονικές περιοχές. Επίσης να επέλθει ευταξία και όχι αναρχία όπως επικρατούσε τότε. Δεν χαρακτηρίζει μωρία την ιδέα της ελεύθερης Μάνης , αλλά τις δεισιδαιμονίες και τις κακοπραξίες που κάνουν τους Μανιάτες να νομίζουν πως διατηρούν την ατομική τους πατρογονική ελευθερία εντός της ίδιας της Μάνης και έναντι των άλλων Μανιατών.

Εδώ είναι το κείμενο ολόκληρο του Νηφάκου :
https://docplayer.gr/39639801-Nikitas-n ... -akis.html


Αυτά που ο Νηφάκος θεωρεί μωρία ενώ οι Μανιάτες παππουδική ελευθερία :


Οι άνδρες , άλλοι περπατούν στον κούρσον και κλεψίες
και άλλοι σ ́άλλους πολεμούν να κάμουν απιστίες.
Άλλος αλλούθε περπατεί να εύρη τι να κλέψη
και άλλος άλλον καρτερεί δια να τον φονέψη
Άλλος τον πύργον του κρατεί να μην τον πιάση άλλος
και άλλος άλλον κυνηγά και άλλον πάλιν άλλος.
Και γείτονας τον γείτονα, κουμπάρος τον κουμπάρον
και αδελφός τον αδελφόν τον βλέπει σαν το χάρον
Και άλλος φονικόν χρωστά και άλλου του χρωστούσι,
εις άλλος φίλοι τάζονται και άλλον απιστούσι.
Άλλος γυρεύει αδελφόν και τον πατέραν άλλος
και άλλος πάλιν πάππον του και τον προπάππον άλλος
και άλλος πρώτον ξάδελφον , άλλος ανεψιόν του
και άλλος άλλον συγγενή και άλλος τον υιό του
Γιατί όσοι πηγαίνουσι στον Άδη σκοτωμένοι
και δεν τους εδικιώσουσι , μεινέσκουν κολασμένοι
Δεν θέλουν να αλλάξουσι, δεν θέλουν να πλυθούσι
και μήτε μπαρμπερίζονται , αν δεν δικαιωθούσι,
Τους βλέπεις με τα γένεια και καταλερωμένους
σαν βρυκολάκκους άγριους και παντ ́αρματωμένους,
και γέρους ογδοήκοντα χρονών και παραπάνω
τους βλέπεις με τα άρματα να τα βαστούν απάνω.
Το κοίταγμα τους άγριο, άσχημη θεωρία
και μάτια έχουν κόκκινα και νύχια σαν θηρία,
Αν αποθάνη και κανείς ασκότωτος , τον κλαίσι,
ασκότωτον, αρμάτωτον , αδίκιωτον τον λέσι,
τον κλαίουσι και σκούζουσι γιατί δεν ημπορούσι
μηδέ ελπίζουσι ποτέ τον χάρον να ευρούσι
δια να τον σκοτώσουσι και να δικαιωθούσι,
να πάρουσι το δίκιο τους να παρηγορηθούσι.
Για τα παιδιά τα μιρκά, όταν γεννηθούσι,
χυλόπιττες μοιράζουσι για να τα ευχηθούσι
στην πόρταν όλοι τρέχουσι και τουφεκιές βαρούσι
και να τους βγαλουσι χυλόν να φάσι καρτερούσι
εκεί και χήρες τρέχουσι και καλομοίρες πάσι
να το καλομοιράνουσι , χυλόπιττες να ́φασι,
Οι καλομοίρες λέγουσι "καλώς ήρθε να ζήση ,
να γένη καλό στ ́άρματα και τους εχθρούς να σβήση"
οι χήρες πάλιν στέκονται σαν παραπονεμένες
καλές ευχές του δίδουσι κ ́εκείνες οι καημένες:
"Εμείς άνδρα δεν έχομε να σας το τουφεκίση,
μον ́ο Θεός που τό δωσε να σας το τουφεκίση"
Τους ξένους όταν τύχωσι στον τόπο τους να πάγουν,
κουμπάρους τους εκάμνουσι και τους καλούν να φάγουν
και όταν θέλη να εβγή ο ξένος, τον κρατούσι
και ωσάν φίλοι του λαλούν και τόνε νουθετούσι:
"Κουμπάρε", λέγουσιν "ημείς θέλομεν το καλό σου
και τούτα, όπου σου λέγομεν , βάλε τα στο μυαλό σου
και έβγαλε την φέρμελην , γελέκι και ζωνάρι
και το βρακί μπορεί κανείς εχθρός να σου το πάρη
και να σε γδύσουσι εχθροί, να σου τα πάρουν άλλοι,
ζημίαν φέρνεις εις εμάς και εντροπή μεγάλη.
Για τούτο κουμπαρούλη μου, σωστά να σου τα ειπούμε,
και φέσι και πουκάμισο να αφήσης αγαπούμε
Και τα παπούτσια βγάλε τα , τι χρειάζονται σε σένα;
ετώρα είσαι σίγουρος μη σκιάζεσαι κανέναν."
Και έτσι τον ταλαίπωρον τον ξένον τον εγδύνουν,
κατάσαρκον οι άσπλαχνοι να τρέχη τον αφήνουν.
Αν τύχη και καμμιά φορά καράβι να ξεπέση
από τις αμαρτίες του στον τόπο τους να πέση,
Φραντζέσκο, Σπανιόλικο, Εγκλέζικο ή άλλο
ή Τούρκικον, Μοσκόβικο , μικρί ή και μεγάλο,
καθένας το μερίδι τους να πάρη , γιέ , θέλει
και τάβλες το μοιράζουσι , καθόλου δεν τους μέλει

Ανθρώπους δεν εντρέπονται, Θεόν και δεν φοβούνται,
πτωχούς δεν ευσπλαχνίζονται, τους ξένους δεν λυπούνται
Πολλήν έχουν ωμότητα και θηριογνωμίαν,
δεν έχουν ομοιότητα ανθρώπινην καμμίαν.
Ετούτοι μαγαρίζουσι τον τόπο που πατούνε,
γιατί και τον διάβολον κοντά τους τον βαστούνε.
Αυτοί την Μάνην την λοιπήν την κακονοματίζουν
και όπου πάγουν τ ́όνομα αυτής το μαγαρίζουν.
Γυναίκες, άνδρες, γέροντες και τα μικρά παιδία
δεν έχουσι απάνω τους ανθρώπου μυρωδία,
Με τούτους όποιος γευθή βέβαια μαγαρίζει
και την ψυχή του κόλασε και δεν το εγνωρίζει
Μηδέ χαιρετισμόν κανείς δεν πρέπει να τους δίδη
αλλά να φέυγη απ ́αυτούς ωσάν από το φίδι.
Οι Τζιμοβιώτες μοναχά είναι καλοί ανθρώποι,
τους μαρτυρούν τα ήθη τους και οι καλοί τους τρόποι
Στο φανερόν πραγματευταί και στον κρυφόν κουρσάροι,
μικρούς, μεγάλους άνεμος και λίχνη να τους πάρη,
Αχάριστοι απάνθρωποι , ψεύτες κατεργαραίοι,
μπαρόνηδες και κόλακες κ ́οι εργαστηριαραίοι.

Πλην τούτα όλα γίνονται από την απειθίαν
αυτή πάλιν προέρχεται από την αμαθίαν
από αυτή πάλιν προέρχεται και η ασυμφωνία
και η επικατάρατος η δεισιδαιμονία,
πως τάχα την παππουδικήν κρατούν ελευθερία
και τούτο δεν είν ́άλλο τι, παρά πολλή μωρία
Και δι αυτό δεν θέλουσι να πείθωνται εις άλλους
μηδέ ακολουθούν ποτέ συμφώνως τους μεγάλους,
Αλλ ́όταν τις αλλόφυλος, αν ήθελε θελήσει
να έλθη στην πατρίδα τους για να τους πολεμήση,
ετότες συμφωνούν ευθύς και τρέχουν σαν θηρία
να δείξουν την ανδρεία τους και την ελευθερία.

[sport billy]

Εγώ ξέρω ότι επί τουρκοκρατίας ΟΛΟΙ νέοι, γέροι, παιδιά και παπάδες ήταν από το πρωί ίσα με το βράδυ στην δουλειά στα κτήματα, στα ζώα στις τέχνες. Δεν υπήρχε χρόνος για σχολεία και σπουδές. Η εξουσία δεν εμπόδιζε την εκπαίδευση, όμως ήθελε το φορομερτικό της όσο το δυνατόν πιο μεγάλο και ασφαλώς δεν καλοέβλεπε την απουσία των εργατικών χεριών σε σχολεία που μείωνε έτσι την παραγωγή.
Οι μόνοι που είχαν την δυνατότητα να μάθουν γράμματα ήταν μόνο τα παιδιά των προεστών.
Με αυτό το σκεπτικό ήταν φυσικό επακόλουθο τα παιδιά, όσων γονέων ήθελαν, να τρέχουν κατακουρασμένα μέσα στην νύχτα (με όσους κινδύνους αυτό ενείχε) και οπωσδήποτε μετά το τέλος της δουλειάς, να πάνε στο σπίτι του παπά ή σε κανένα κοντινό μοναστήρι ή ξωκλήσι για να διδαχθούν λίγα γράμματα, από παπά ή μοναχό.
Ασφαλώς και η μάθηση εκείνα τα χρόνια ελάμβανε χαρακτήρα εθνικής αφύπνισης, αφού ο φτωχός αγράμματος ραγιάς εργάτης Ρωμιός άρχισε να μελετά κείμενα που παρόλο την απλότητα τους, μαρτυρούσαν με αποδείξεις την εθνική του ταυτότητα την οποία μέχρι τότε και λόγω της αμαθείας του, έφερε υποψία της.

[Pertinax]

Ο Ζυγομαλάς δίνει μια κατεύθυνση. Η μαρτυρία του είναι πολύ καλή.

Η κατεύθυνση απέχει από τη συγκεκριμένη μαρτυρία.

Και πού ακριβώς στην Παλαιά Διαθήκη επεμβαίνει ο Θεός χωρίς να κουνηθούν και οι πιστοί ;

Πώς βγήκαν από την Αίγυπτο; Πώς επέστρεψαν στην Ιουδαία μετά τη βαβυλώνια αιχμαλωσία;
Στα δικά μας: οι διάφορες προφητείες ή ο θρύλος του μαρμαρωμένου βασιλιά έκαναν λόγο για οργανωμένη επανάσταση κατά των Τούρκων;

O Νηφάκος θέλει να γίνουν σχολεία για να μην μαλώνουν οι Μανιάτες μεταξύ τους , όχι για να μην λεηλατούν γειτονικές περιοχές. Επίσης να επέλθει ευταξία και όχι αναρχία όπως επικρατούσε τότε. Δεν χαρακτηρίζει μωρία την ιδέα της ελεύθερης Μάνης , αλλά τις δεισιδαιμονίες και τις κακοπραξίες που κάνουν τους Μανιάτες να νομίζουν πως διατηρούν την ατομική τους πατρογονική ελευθερία εντός της ίδιας της Μάνης και έναντι των άλλων Μανιατών.

Εδώ είναι το κείμενο ολόκληρο του Νηφάκου :
https://docplayer.gr/39639801-Nikitas-n ... -akis.html

Ωραίος. Άρα τα σχολεία έπρεπε να γίνουν για να ομονοήσουν οι Μανιάτες, όχι για την ελευθερία της Μάνης που ο Νηφάκος θεωρεί δεδομένη. Μάλιστα γράφει ότι αν δεχτούν επίθεση από ξένους, αφήνουν τα μίση και πολεμάνε για τη Μάνη.

Σ ́αυτά τα όρη φύγανε οι μαύροι οι Σπαρτιάτες
και είν ́αυτοί που λέγονται την σήμερον Μανιάτες.
Για να φυλάξουν την ζωήν και την ελευθερία,
έκτισαν χώρες και βουνά και περισσά χωρία.
Δεν ήτο φυσικόν σ ́αυτούς να γίνουν σκλάβοι, δούλοι,
αλλά να είν ́ελεύθεροι , γιατί δεν ήταν μούλοι,
αλλ ́ήταν Σπάρτης γνήσια παιδία τα καημένα
κ ́ελεύθερα γεννήματα και καλομαθημένα.
Για τούτο χώρες έκτισαν στα όρη και χωρία
και ζουν έως σήμερον εις την ελευθερία
..................................................................
Αλλ΄όταν τις αλλόφυλος, αν ήθελε θελήσει
να έλθη στην πατρίδα τους για να τους πολεμήση,
ετότες συμφωνούν ευθύς και τρέχουν σαν θηρία
να δείξουν την ανδρεία τους και την ελευθερία.

[Pertinax]

Ασφαλώς και η μάθηση εκείνα τα χρόνια ελάμβανε χαρακτήρα εθνικής αφύπνισης, αφού ο φτωχός αγράμματος ραγιάς εργάτης Ρωμιός άρχισε να μελετά κείμενα που παρόλο την απλότητα τους, μαρτυρούσαν με αποδείξεις την εθνική του ταυτότητα την οποία μέχρι τότε και λόγω της αμαθείας του, έφερε υποψία της.

Πάντως, σύμφωνα με τον Κοσμά τον Αιτωλό, ο σκοπός της παιδείας ήταν αυτός:

«Καὶ διὰ τοῦτο πρέπει νὰ στερεώνετε σχολεῖα ἑλληνικά, νὰ φωτίζωνται οἱ ἄνθρωποι· διότι διαβάζοντας τὰ ἑλληνικὰ [=τη λόγια/εκκλησιαστική γλώσσα] τὰ ηὕρα ὁποὺ λαμπρύνουν καὶ φωτίζουν τὸν νοῦν τοῦ μαθητοῦ ἀνθρώπου. Καθὼς φωτίζει ὁ ἥλιος τὴν γῆν, ὅταν εἶνε ξαστεριά, καὶ βλέπουν τὰ μάτια μακρυά, ἔτσι βλέπει καὶ ὁ νοῦς τὰ μέλλοντα· ἀπεικάζουν ὅλα τὰ καλὰ καὶ τὰ κακά, φυλάγονται ἀπὸ κάθε λογῆς κακὸν καὶ ἁμαρτίαν· διατὶ τὸ σχολεῖον ἀνοίγει τὴν ἐκκλησίαν, μανθάνομεν τί εἶνε Θεός, τί εἶνε ἡ Ἁγία Τριάς, τί εἶνε ὁ ἄγγελος, τί εἶνε ἡ ἀρετή, τί εἶναι οἱ δαίμονες, τί εἶνε ἡ κόλασις. Τὰ πάντα ἀπὸ τὸ σχολεῖον τὰ μανθάνομεν».

Στις Διδαχές του πουθενά δεν κάνει λόγο στους ένδοξους Έλληνες προγόνους. Μια φορά μόνο αναφέρεται στο παρελθόν του γένους:

«Τριακόσιους χρόνους μετὰ τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ μᾶς ἔστειλεν ὁ Θεὸς τὸν ἅγιον Κωνσταντῖνον καὶ ἐστερέωσε βασίλειον χριστιανικόν· καὶ τὸ εἶχαν χριστιανοὶ τὸ βασίλειον 1150 χρόνους. Ὕστερον τὸ ἐσήκωσεν ὁ Θεὸς ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς καὶ ἔφερε τὸν Τοῦρκον καὶ τοῦ τὸ ἔδωσε διὰ ἰδικόν μας καλόν, καὶ τὸ ἔχει ὁ Τοῦρκος 320 χρόνους. Καὶ διατὶ ἔφερεν ὁ Θεὸς τὸν Τοῦρκον καὶ δὲν ἔφερεν ἄλλο γένος; Διὰ ἰδικόν μας συμφέρον· διότι τὰ ἄλλα ἔθνη θὰ μᾶς ἔβλαπτον εἰς τὴν πίστιν, ὁ δὲ Τοῦρκος ἄσπρα ἅμα τοῦ δώσῃς κάμνεις ὅ,τι θέλεις».

[Nero]

Στα δικά μας: οι διάφορες προφητείες ή ο θρύλος του μαρμαρωμένου βασιλιά έκαναν λόγο για οργανωμένη επανάσταση κατά των Τούρκων;

Είναι διαφωτιστικό όταν μαθαίνεις ότι ο γνωστός θρήνος δεν λέει πάλι με χρόνια με καιρούς δικά μας θα'ναι αλλά δικά σου(Της Κυρα Δέσποινας)

[foscilis]

Το δε σχόλιό του ότι το γεγονός του 1864 μαρτυρεί τη διαχρονική επαναστατική κινητοποίησή για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού είναι εντελώς αβάσιμο.

πράγματι κι εγώ γέλασα.

Ίσως εννοούσε διαχρονικά = από το 1864 μέχρι το 1912.