ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΘΗΝΑ!

[The Rebel]

Στη θέση της Γλυφάδας, υπήρχε στην αρχαιότητα ο Δήμος Αιξωνής. Οι κάτοικοι της Αιξωνής ασχολούνταν κυρίως με την αιγοτροφία (αιξωνή = γιδοπάζαρο).

Το σημερινό της όνομα η Γλυφάδα, το πήρε στις αρχές του 20ου αιώνα εξαιτίας του γλυκού και υφάλμυρου νερού των πηγαδιών της. Γύρω στο 1920 δημιουργήθηκε ο πρώτος οικισμός στην περιοχή. Το ρυμοτομικό σχέδιο της Γλυφάδας εκπονήθηκε από τον Γάλλο πολεοδόμο Ερνέστ Εμβράρ. Η Γλυφάδα έγινε ανεξάρτητος Δήμος το 1945.



Η Εκάλη, ονομάστηκε έτσι από τη «βασίλισσα» ή γραία «μητριάρχη» Εκάλη, που φιλοξένησε τον Θησέα όταν αυτός πήγαινε στον Μαραθώνα για να εξοντώσει τον μαραθώνιο ταύρο. Όταν ο Θησέας επέστρεψε, η Εκάλη είχε πεθάνει. Τότε, ο μυθικός ήρωας καθιέρωσε θυσίες προς τιμήν της και προς τιμήν του Δία, τα Εκαλήσια. Ίδρυσε το ιερό του Εκαλίου Διός και ονόμασε τον Δήμο Εκάλη. Στα νεότερα χρόνια, η Εκάλη καλυπτόταν από πυκνά δάση και ήταν περιοχή που επισκέπτονταν κυρίως κυνηγοί. Τα πρώτα σπίτια στην Εκάλη, χτίστηκαν μετά το 1922. Μια από τις περιοχές της Εκάλης, ΒΑ του δρόμου Κηφισίας – Τατοΐου, είναι το Φασίδερι. Το όνομα προέρχεται ή από το επώνυμο Φάση, ιδιοκτητών κτημάτων της περιοχής τον Μεσαίωνα ή από το αρχαίο τοπωνύμιο Φάσις-έμφασις του Κηφισού που περνά από εκεί, μαζί με το συνθετικό «ντερέ» (ρέμα) που χρησιμοποιήθηκε επί τουρκοκρατίας.

Το Ελληνικό, παλαιότερα Χασάνι, πήρε το όνομά του από τον αρχαίο πρωτοελλαδικό οικισμό που υπήρχε στον χώρο του παλιού αεροδρομίου (Βύρων Γ. Πολύδωρας, «Η Μείζων Αθήνα»). Η εκδοχή ότι ο Δήμος (από το 1982), Ελληνικού ονομάστηκε έτσι από το αεροδρόμιο, μάλλον δεν ευσταθεί.



Η περιοχή του Ζωγράφου, πήρε το όνομά της από τον οικονομολόγο και πολιτικό Ιωάννη Ζωγράφο (1844-1927), ιδρυτή του συνοικισμού. Ο Ι. Ζωγράφος, που υπήρξε και καθηγητής πανεπιστημίου, το 1902 αγόρασε από τη χήρα Βουρνάζου μεγάλη έκταση στην περιοχή και από το 1918 άρχισε να χτίζει σπίτια.

Ο αρχικός «πυρήνας» του Ζωγράφου, δημιουργήθηκε γύρω από τον Ιλισό και τον παραπόταμό του Χουσεΐν Μπέη, που περνούσε από την περιοχή που βρίσκεται σήμερα το νοσοκομείο «Συγγρού» και οφείλει το όνομά του σε Τούρκο κτηματία που ζούσε εκεί. Η περιοχή του Ζωγράφου, όπου βρίσκεται και η Πανεπιστημιούπολη, αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα το 1929 και το 1947 έγινε Δήμος.



Η περιοχή της Ηλιούπολης, στα χρόνια της τουρκοκρατίας, ανήκε στον Μουσταφά Καρά Αλή. Το 1890, υπήρχαν εκεί λίγα σπίτια. Ο οικισμός ονομαζόταν Καράς. Μεγάλη οικιστική ανάπτυξη, γνώρισε η Ηλιούπολη μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την άφιξη στην Αθήνα χιλιάδων προσφύγων. Το 1924, η Ελληνική Εταιρεία Αστικών και Αγροτικών Συνοικισμών «Δρανδάκης, Πάγκαλος και Σία», αγόρασε από τον κτηματία Αλέξανδρο Νάστο 1.030 στρέμματα στην περιοχή και ανέθεσε στον αρχιτέκτονα Αριστομένη Βάλβη την εκπόνηση ρυμοτομικού σχεδίου για την οικοπεδοποίηση της περιοχής, στην οποία δόθηκε το όνομα Ηλιούπολη, από την ομώνυμη πόλη της Αιγύπτου στην οποία είχε σπουδάσει ο Παύλος Δρανδάκης.



Υπάρχει και μία άλλη εκδοχή για το όνομα Ηλιούπολη, σύμφωνα με την οποία, η περιοχή οφείλει την ονομασία της στο ότι πάνω απ’ αυτήν, στον Υμηττό, ανατέλλει ο ήλιος. Το 1928 η Ηλιούπολη αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα και το 1963 έγινε Δήμος.

Το Ηράκλειο, οι Χαλκωματάδες των βυζαντινών χρόνων, πήρε το όνομά του από το ιερό του Ηρακλή που βρισκόταν εκεί στην αρχαιότητα. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, το Ηράκλειο(ν) μετατράπηκε σε Αράκλι. Εκεί ο Όθωνας ίδρυσε το 1837 τη «Στρατιωτική Αποικία Ηρακλείου» (Militar Colonie Arakly), όπου εγκαταστάθηκαν Βαυαροί αξιωματικοί. Στο διάστημα μεταξύ 1885-1920, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή πολλοί υπάλληλοι των σιδηροδρόμων. Το 1925 το Ηράκλειο έγινε ανεξάρτητη κοινότητα και το 1948 Δήμος.

Στο Ίλιον, για το οποίο γράψαμε και στο άρθρο της 16/10/2016, υπάρχει ο Πύργος Βασιλίσσης. Χτίστηκε στη θέση παλαιού πύργου που υπήρχε εκεί, με οδηγίες του Γάλλου αρχιτέκτονα Φλοριμόν Μπουλανζέ, κατ’ απομίμηση του πύργου του Χόχεν Σβάνγκαου όπου γεννήθηκε ο Όθωνας.
Το Ίλιον, ανεξάρτητη κοινότητα από το 1925 και Δήμος από το 1963, ονομαζόταν πριν το 1994 Νέα Λιόσια και παλαιότερα Κάτω Λιόσια, σε αντιδιαστολή με τα Παλαιά (σήμερα Άνω) Λιόσια.



Μία από τις περιοχές του Ιλίου, είναι και ο συνοικισμός Δραγουμάνο, που πήρε το όνομά του από κάποιον (Έλληνα ή Τούρκο) διερμηνέα που είχε κτήματα εκεί. Τον Σεπτέμβριο του 1821, έγινε στο Δραγομάνο μεγάλη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, που είχαν επικεφαλής τον Ομέρ Βρυώνη. Οι Τούρκοι κατατροπώθηκαν . Ο Ομέρ Βρυώνης θα σκοτωνόταν από τα πυρά του αγωνιστή Δήμου Ρουμπέση, αν δεν έμπαινε μπροστά του ο σωματοφύλακάς του που έχασε τη ζωή του!



Η Καισαριανή, πήρε το όνομά της από τη βυζαντινή μονή που βρίσκεται σ’ αυτή. Για τη προέλευση του ονόματος της Μονής της Καισαριανής, η οποία ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα, υπάρχουν οι εξής εκδοχές:

i. προέρχεται από κάποιον ηγούμενο Καισάριο, ιδρυτή της
ii. προέρχεται από την εικόνα της Θεοτόκου που μεταφέρθηκε από την Καισάρεια
iii. προέρχεται από κάποιον Καίσαρα που ίδρυσε τη μονή
iv. προέρχεται από το επίθετο καισαριανός (καισαρ(γ)ιανή κτήση)
v. προέρχεται από τη Σαισάρα ή Συριανή ή Σαιργιανή, κόρη του βασιλιά της Ελευσίνας Κελεού, πρώτη ιέρεια του ναού της Δήμητρας που βρισκόταν στην αρχαιότητα εκεί.
Υπάρχει και μία άλλη, λαϊκή (παρ)ετυμολογία: Λόγω του ότι η περιοχή της Καισαριανής ήταν τόπος περιπάτου των Αθηναίων, η μονή ονομάστηκε Σεργιανή από το σεργιάνι, τον περίπατο. Το Σεργιανή έγινε Σαισαριανή και κατόπιν Καισαριανή.



Όπως και να’ χει, ως τις αρχές του 20ου αιώνα, η περιοχή της Καισαριανής ήταν ερημική με πολλά αγρίμια. Το 1920, κατοικούσαν εκεί 11 άτομα (!) Με την εγκατάσταση προσφύγων μετά το 1922, η περιοχή αναπτύχθηκε οικιστικά και το 1934 έγινε Δήμος.



Τέλος, η Καλλιθέα, «βαφτίστηκε» από τον Ευθύμιο Κεχαγιά, που ήταν τότε υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας. Μια άλλη εκδοχή, αποδίδει το όνομα σε μια βασιλοπούλα η οποία βλέποντας την περιοχή αναφώνησε «τι καλλίστη θέα»!

Πρώτος οικιστής της ήταν ο Γεώργιος Φιλάρετος (1848-1929), νομομαθής, δημοσιογράφος και πολιτικός. Το 1908, εξέδωσε στην Αθήνα την εφημερίδα «Ριζοσπάστης», τον τίτλο της οποίας παραχώρησε αργότερα στο Κ.Κ.Ε.



Στην Καλλιθέα, βρίσκονται οι Τζιτζιφιές, που πήραν το όνομά τους από την έπαυλη «Ζιζιφιές» του δικηγόρου Παναγιώτη Πολίτη, αδελφού του Νικόλαου Πολίτη, στον κήπο της οποίας ήταν φυτεμένες τζιτζιφιές.

Η περιοχή του Χαροκόπου, οφείλει το όνομά της στην «Χαροκόπειο Οικοκυρική και Επαγγελματική Σχολή Θηλέων», που ιδρύθηκε από τον Κεφαλλονίτη εθνικό ευεργέτη Παναγή Χαροκόπο (1835-1911). Η Καλλιθέα έγινε ανεξάρτητη κοινότητα το 1925 και το 1933 Δήμος.

[The Rebel]

Το Καματερό, πήρε το όνομά του σύμφωνα με μια εκδοχή, από το τιμάριο του Βυζαντινού άρχοντα Καματηρού, εισπράκτορα των εσόδων του Δημοσίου (τέλη 12ου αιώνα). Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, το όνομα προέρχεται από τους πρώτους κατοίκους του. Αυτοί είχαν το επώνυμο Καματερός και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μεταξύ 1816 και 1818. Ίδρυσαν μάλιστα κτηνοτροφικό συνεταιρισμό που πήρε το όνομα Καματερό. Στην αρχαιότητα, στη θέση του Καματερού, βρισκόταν πιθανότατα ο Δήμος Ευπηρίδων.

Κατά την επανάσταση του 1821, έγινε στο Καματερό, με επίκεντρο τη διασταύρωση των σημερινών οδών Καματερού και Φυλής, σφοδρή μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων (27 Ιανουαρίου 1827). Οι Τούρκοι επικράτησαν. Ανάμεσα στους νεκρούς, ήταν ο συνταγματάρχης Διονύσιος Βούρβαχης, αξιωματικός του γαλλικού στρατού και Γάλλοι φιλέλληνες που πολεμούσαν μαζί του.

Το 1836, το Καματερό ανήκε στον Δήμο Χασιάς. Το 1845, εντάχθηκε στον Δήμο Αχαρνών και το 1912 στον Δήμο Αθηναίων. Το 1934, αποσπάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων και έγινε ανεξάρτητη κοινότητα. Δήμος έγινε το 1972. Από το 2010 αποτελεί ενιαίο καλλικρατικό Δήμο με τους Αγίους Αναργύρους.

Μια από τις περιοχές του Καματερού, είναι το Γεροβουνό. Πρόκειται για ύψωμα, που οφείλει το όνομά του σε κάποιον ηλικιωμένο αναχωρητή που είχε εγκατασταθεί εκεί.

Το ρέμα της Χελιδονούς, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομά του ως εξής: Στην περιοχή συγκρούστηκαν το 1770 οι Αθηναίοι με τους Τουρκαλβανούς που έκαναν επιδρομές στην Αττική. Οι Έλληνες ήταν συγκεντρωμένοι στη μια πλευρά της ρεματιάς, όπου βρίσκεται κι ένα εκκλησάκι της Παναγίας και οι Τουρκαλβανοί στην απέναντι. Ξαφνικά, από τη σκεπή του ναού, βγήκε ένα χελιδόνι που πέταξε προς την πλευρά των Ελλήνων, οι οποίοι το θεώρησαν καλό οιωνό. Επιτέθηκαν στους αντιπάλους τους και τους κατατρόπωσαν.



Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, το ρέμα βρίσκεται σε περιοχή όπου κατά την αρχαιότητα εκτεινόταν ο Δήμος της Χελιδωνίας.

Για το όνομα της Λυκόβρυσης, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Σύμφωνα με την πρώτη, εδώ υπήρχαν πολλές βρύσες και στέρνες, όπου κατέβαιναν και έπιναν νερό λύκοι από τα γύρω βουνά. Κάποτε μάλιστα, ένας κυνηγός είδε ένα λύκο σε μια βρύση. Έτσι η περιοχή ονομάστηκε Λυκόβρυση και Λυκότρυπα. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα προήλθε από τη λέξη «Γλυκόβρυση», που σήμαινε τον τόπο με πολλές βρύσες με γλυκό νερό. Η Λυκόβρυση αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα το 1949, ενώ το 1994 έγινε Δήμος.

Τα Μελίσσια, «σημαίνουν» την περιοχή όπου οι μελισσοκόμοι είχαν τις κυψέλες τους. Το 1946 έγιναν κοινότητα, αφού αποσπάστηκαν από τον Δήμο Αμαρουσίου και το 1990 Δήμος (δείτε και άρθρο της 16/10/2016). Σήμερα, αποτελούν τμήμα και έδρα του Δήμου Πεντέλης.



Η Μεταμόρφωση (Κουκουβάουνες ως το 1957, δείτε σχετικά στο άρθρο της 16/10/2016), πήρε το όνομά της από τον μητροπολιτικό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.



Το Μοσχάτο, κατά την αρχαιότητα αποτελούσε το κύριο μέρος του Δήμου της Ξηπέτης. Από τους κλασικούς χρόνους γινόταν εδώ εκτεταμένη καλλιέργεια αμπελιών. Η ομώνυμη ποικιλία σταφυλιού, έδωσε το όνομά της στο Μοσχάτο.

Ένας Αυστριακός αξιωματικός του 17ου αιώνα, ονόμασε το Μοσχάτο Weingarden (σταφυλόκηπο). Το 1925 το Μοσχάτο αποσπάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων και έγινε ανεξάρτητη κοινότητα, ενώ το 1943 έγινε Δήμος.

Η Νέα Ερυθραία, τμήμα της Κηφισιάς παλαιότερα, πήρε το όνομά της από την χερσόνησο της Ερυθραίας που βρίσκεται απέναντι από τη Χίο, στη Μικρά Ασία, καθώς απ’ αυτήν προέρχονταν, στη συντριπτική πλειοψηφία, οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν σ’ αυτή μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Το 1934 αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα και το 1982 έγινε Δήμος.

Η Νέα Σμύρνη, πήρε το όνομά της από τη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, καθώς σ’ αυτήν εγκαταστάθηκαν πολλοί Σμυρνιοί πρόσφυγες. Άρχισε να οικοδομείται το 1926. Το 1928 είχε 210 κατοίκους. Το 1934 αποσπάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων και έγινε ανεξάρτητη κοινότητα και το 1943 έγινε Δήμος.

Η Νέα Φιλαδέλφεια, ονομάστηκε έτσι ύστερα από πρόταση του νομικού και βουλευτή Πάνου Διαμαντόπουλου. Η ονομασία αυτή, εμφανίζεται για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1924. Παλιότερα (δείτε άρθρο της 16/10/2016), λεγόταν Ποδονίφτης. Η Φιλαδέλφεια, που έδωσε το όνομά της στη Νέα Φιλαδέλφεια, είναι πόλη της Δυτικής Μικράς Ασίας. Η Νέα Φιλαδέλφεια, κατοικήθηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες μετά το 1923. Το 1934 έγινε ανεξάρτητη κοινότητα και το 1947 Δήμος.



Η Νέα Χαλκηδόνα, που από το 2010 αποτελεί ενιαίο καλλικρατικό Δήμο με τη Νέα Φιλαδέλφεια, κατοικήθηκε αρχικά από πρόσφυγες που ήρθαν από τη Χαλκηδόνα του Βοσπόρου. Το όνομα Χαλκηδόνα, προέρχεται από το κάλχη ή χάλκη (πορφύρα).

Η περιοχή του Παπάγου, πήρε το όνομά της από τον στρατάρχη και πολιτικό Αλέξανδρο Παπάγο, ο οποίος είχε μεριμνήσει για την κατάρτιση του νόμου που προέβλεπε την παροχή ιδιόκτητης στέγης στους αξιωματικούς. Η θεμελίωση του πρώτου σπιτιού στην περιοχή του Παπάγου, που από το 2010 αποτελεί ενιαίο καλλικρατικό Δήμο με τον Χολαργό, έγινε το 1952.

Η μονή Πεντέλης, ιδρύθηκε το 1576 από τον επίσκοπο Ευρίπου Τιμόθεο. Στις υπόγειες στοές της παλαιάς μονής, πιστεύεται ότι λειτουργούσε ένα από τα «κρυφά σχολειά» στα χρόνια της τουρκοκρατίας (Βύρων Πολύδωρας, «Η ΜΕΙΖΩΝ ΑΘΗΝΑ»).

Η μονή Νταού Πεντέλης, παλαιότερα ονομαζόταν Ταώ. Από παραφθορά της λέξης Ταώ, προήλθε το όνομα Νταού.

Για την προέλευση του ονόματος Περιστέρι, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Κατά μία άποψη, προήλθε από τα κτήματα της μεσαιωνικής αθηναϊκής οικογένειας Περιστέρη. Κατ’ άλλη εκδοχή, από τον αρχαίο αττικό Δήμο Σποργίλο. Μια Τρίτη εκδοχή, είναι ότι η ονομασία είναι αρβανίτικης προέλευσης, από τη λέξη pelistare, που σημαίνει περιστέρι. Στον μεγάλο αυτό Δήμο της Αττικής, στα τέλη του 18ου – αρχές του 19ου αιώνα, είχε δημιουργηθεί ένα μικρό χωριό το οποίο σύντομα επεκτάθηκε.



Μετά τη μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκαν στο Περιστέρι πολλοί πρόσφυγες, στην αρχή σε ξύλινες παράγκες και αργότερα σε πλινθόχτιστα σπίτια. Το 1934 το Περιστέρι αποσπάστηκε από το Δήμο Αθηναίων και αναγνωρίστηκε απευθείας σαν Δήμος.

Ας δούμε μερικές από τις συνοικίες του.

Η Ανθούπολη, γνωστή και από το «Κάρβουνο» το οποίο μας είχε απασχολήσει σε εκτενές άρθρο στο protothema.gr, πήρε το όνομά της από τους επιχειρηματίες λουλουδιών που υπήρξαν οι πρώτοι οικιστές της.

Ο Λόφος Αξιωματικών, ονομάστηκε έτσι γιατί οι οικογένειες δυο αξιωματικών ήταν οι πρώτες που εγκαταστάθηκαν εκεί πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Νέα Ζωή, ονομαζόταν παλαιότερα Άσπρα Χώματα. Στην περιοχή βρισκόταν κατά την αρχαιότητα ο Δήμος Λευκονόης. Η αργιλώδης και «λευκόφαιος» τοποθεσία έδωσε το όνομά της στον αρχαίο Δήμο.

Το Μπουρνάζι, γνωστό κυρίως…από τις πολλές καφετέριες που υπάρχουν εκεί, οφείλει το όνομά του στην παλιά αθηναϊκή οικογένεια Μπουρνάζου που είχε κτήματα στην περιοχή.

Η Πετρούπολη, άρχισε να οικοδομείται το 1933. Η πρώτη φορά που αναφέρεται με το όνομα αυτό, είναι στις 18 Μαΐου 1933. Η Πετρούπολη, δημιουργήθηκε από τον δημοσιογράφο και εκδότη (!) Πέτρο Γιάνναρο (προφανώς από το όνομά του Πέτρος, πήρε και το όνομά της…). Ο Γιάνναρος, πρόσφερε στους αναγνώστες της εφημερίδας του «Εσπερινή», τη δυνατότητα με 300 κουπόνια να αποκτήσουν οικόπεδο στην περιοχή της Πετρούπολης, πληρώνοντας μηνιαίες δόσεις των 50 δραχμών για 10 χρόνια! Συνολικά δηλαδή 6.000 δρχ. και 300 κουπόνια της «Εσπερινής», αρκούσαν για ένα οικόπεδο στην Πετρούπολη!

Το σχέδιο της Πετρούπολης είχε εκπονήσει ο αρχιτέκτονας-μηχανικός Αλέξανδρος Μεταξάς. Το 1946, η Πετρούπολη αποσπάστηκε από τα Νέα Λιόσια (Ίλιον), όπου ανήκε. Το 1972 αναγνωρίστηκε ως Δήμος.

Ο Ταύρος, που λεγόταν στο παρελθόν Νέα Σφαγεία (δείτε και άρθρο της 16/10/2016), «φιλοξενούσε» παλιότερα τις φυλακές πριν αυτές μεταφερθούν στον Κορυδαλλό! Για το πώς προήλθε το όνομα Ταύρος, υπάρχουν διάφορες εκδοχές.

i. Προέρχεται από την εκκλησία του Άι-Γιάννη του Ταύρου. Κατά μία άποψη, το όνομα αυτό προέκυψε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας από έναν άγριο ταύρο στον οποίο έριχναν οι Τούρκοι τους επαναστάτες.

ii. Προέρχεται από κάποιο αρχαίο γλυπτό που βρισκόταν στην περιοχή του Ταύρου ως τα μεσαιωνικά χρόνια.

iii. Σύμφωνα με μία, μάλλον ακραία εκδοχή, ο Άι-Γιάννης μεταμορφωνόταν σε μικρό ταύρο που τριγύριζε κοντά στο εκκλησάκι.

iv. Τέλος, οι κάτοικοι της περιοχής υποστήριζαν παλαιότερα ότι ένας μανιασμένος ταύρος μπήκε κάποτε μέσα στο μικρό εκκλησάκι και ηρέμησε.

Όσο για τα σφαγεία, βρισκόταν ως το 1915 στην περιοχή Χαροκόπου, επί της σημερινής λεωφόρου Θησέως. της Καλλιθέας. Το 1915 μεταφέρθηκαν στην περιοχή του σημερινού Ταύρου. Την μεταφορά εκεί, ίσως ευνοούσε η ύπαρξη ενός μικρού ρέματος που λεγόταν Πλατύ Φρέαρ, κυλούσε μεταξύ Πετραλώνων και Ταύρου και δεν υπάρχει σήμερα. Από το 1966-1967 τα σφαγεία άρχισαν να εγκαταλείπονται και από το 1968 περιέπεσαν σε πλήρη αχρηστία.

Ο Ταύρος (ως Νέα Σφαγεία), αποσπάστηκε το 1934 από τον Δήμο Αθηναίων και έγινε ανεξάρτητη κοινότητα. Το 1936 μετονομάστηκε σε κοινότητα Ταύρου και το 1943 έγινε Δήμος Ταύρου.

Ο Υμηττός, που μαζί με τη Δάφνη αποτελούν ενιαίο καλλικρατικό Δήμο από το 2010, πήρε το όνομά του από τον Υμηττό, το τραγουδισμένο βουνό της Αττικής. Η λέξη Υμηττός, προέρχεται από την πελασγική λέξη υμήτ ή ουμαΐτ, που σημαίνει τραχύς, βραχώδης τόπος ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή «με τη βροχή».

Η Δάφνη, το παλιό Κατσιπόδι (δείτε και άρθρο της 16/10/2016), δεν είναι ξεκάθαρο γιατί ονομάστηκε έτσι. Ο Χαράλαμπος Β. Συμεωνίδης, στο δίτομο «Ετυμολογικό Λεξικό των Νεοελληνικών Οικωνυμίων», απλά αναφέρει ότι πρόκειται για λόγια μετονομασία της περιοχής Κατσιπόδι (<κατσιπόδης=κατσικοπόδαρος;). Γράφει επίσης, ότι το τοπωνύμιο Δάφνη, δίνεται σε περιοχές όπου υπάρχουν νερά. Πραγματικά, παλαιότερα μεταξύ Δάφνης και Αγίου Δημητρίου, υπήρχε το «ρέμα των Καλογήρων». Οι…Καλόγηροι, ήταν οι αδελφοί Τριανταφύλλου, που είχαν κτήματα κοντά στο ρέμα και επειδή ήταν άγαμοι, ο λαός τους αποκαλούσε «καλόγηρους». Το τοπωνύμιο, υπάρχει ως σήμερα.

Η Φιλοθέη, πήρα το όνομά της από την Αγία Φιλοθέη (1522-1589), κόρη του Αθηναίου προύχοντα Άγγελου Μπενιζέλου. Το όνομά της ήταν Ρηγούλα. Χήρεψε σε νεαρή ηλικία και έγινε μοναχή με το όνομα Φιλοθέη. Ανέπτυξε έντονη χριστιανική και φιλανθρωπική δράση. Οι Τούρκοι τη συνέλαβαν και τη βασάνισαν μέχρι θανάτου (19 Φεβρουαρίου 1589). Η οικοδόμηση της Φιλοθέης ξεκίνησε γύρω στο 1930. Το 1934, αναγνωρίστηκε ανεξάρτητη κοινότητα με το όνομα Νέα Αλεξάνδρεια, από τον Αλεξανδρινό αρχιτέκτονα Γ. Αρχοντούλη ο οποίος το 1907 ήταν ιδιοκτήτης της περιοχής και είχε εκπονήσει και ρυμοτομικό σχέδιο. Το 1936, η Φιλοθέη πήρε το σημερινό όνομά της.

Το Χαϊδάρι, πήρε το όνομά του από τον Τούρκο κτηματία Χαϊντάρ Πασά, ο οποίος κατοικούσε εκεί που βρίσκεται σήμερα το σημερινό Παλατάκι.

Το Παλατάκι (παλαιότερα και Έπαυλη), έχει μεγάλη ιστορία η οποία όμως δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη. Ίσως υπήρχε αρχικά εκεί ένας μικρός πύργος. Το σημερινό κτίσμα, είναι δημιούργημα του Σταμάτη Κλεάνθη ή του Γάλλου Γκιστάβ Μπουλανζέ. Το 1880, το Παλατάκι πέρασε στα χέρια του τραπεζίτη Νικόλαου Νάζου και στη συνέχεια στην ιδιοκτησία του εφοπλιστή Αντώνη Παληού.

Το Δαφνί, που υπάγεται στο Χαϊδάρι, είναι γνωστό κι από την βυζαντινή μονή που βρίσκεται εκεί. Στη θέση της κατά την αρχαιότητα, πιστεύεται ότι υπήρχε ο ναός του Δαφναίου ή Δαφνηφόρου Απόλλωνος που έδωσε και το όνομά του στο Δαφνί. Κατά μία άλλη εκδοχή, το Δαφνί οφείλει το όνομά του στη βασίλισσα Δάφνη που σώθηκε από μεγάλη τρικυμία βγαίνοντας στην παραλία του Σκαραμαγκά με δώδεκα βαρέλια φλουριά. Μεγάλο μέρος τους έδωσε για να χτιστεί η μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (μονή Δαφνίου), ενώ τα υπόλοιπα τα έθαψε! Η μονή φαίνεται ότι χτίστηκε τον 5ο-6ο αιώνα, αργότερα εγκαταλείφθηκε για να χτιστεί εκ νέου τον 8ο-9ο αιώνα. Λίγο μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, χρησιμοποιήθηκε και ως δημόσιο ψυχιατρείο (φρενοκομείο!!!). Το 1893 ανακαινίστηκε από τον Ιταλό Νόβο καθώς είχε υποστεί μεγάλες φθορές.

Ο Σκαραμαγκάς, που επίσης ανήκει στο Χαϊδάρι, οφείλει το όνομά του στη βυζαντινή οικογένεια Σκαραμαγκά, η οποία είχε καθήκον και αποστολή, τη φύλαξη του σκαραμαγκίου, του πολυτελούς υφάσματος από το οποίο κατασκευαζόταν ο αυτοκρατορικός χιτώνας.

Στην ευρύτερη περιοχή του Χαλανδρίου, υπήρχε στην αρχαιότητα ο δήμος της Φλύας (=εύφορη γη), που είχε κατοικηθεί από τους πρωτοελλαδικούς χρόνους (2.600 π.Χ.-2.000 π.Χ.). Η ονομασία Χαλάνδρι, προήλθε κατά μια εκδοχή από το κτήμα (τουρκικά ντερέ) του Τούρκου Χαλά (Χαλά-ντερέ = Χαλάνδρι). Ο Τούρκος περιηγητής Εβλιά Τσελεμπή που επισκέφθηκε την περιοχή το 1667, τοποθετεί το κτήμα του Χαλά στη θέση «Ρεματιά» του Χαλανδρίου.

Άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι το όνομα Χαλάνδρι προέρχεται από παραφθορά της αρχαίας λέξης ακαλανθίς = καρδερίνα. Ο Αριστοφάνης («Όρνιθες»), αναφέρει ότι υπήρχε η «Ακαλανθίς Άρτεμις», προς την οποία γινόταν επικλήσεις και θυσίες. Στις αρχές του 19ου αιώνα το Χαλάνδρι, ονομαζόταν Καλάνδρα (Calandra = το πτηνό κορυδαλλός, η γαλιάντρα). Τέλος, μία άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι η ονομασία Χαλάνδρι προέρχεται από τη βυζαντινή λέξη χαράδρι (=ρεματιά, χαράδρα).

Το Χαλάνδρι έγινε ανεξάρτητη κοινότητα το 1925 και το 1943 αναγνωρίστηκε ως Δήμος.

Η περιοχή του Χολαργού κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους. Αντικείμενα και εργαλεία που χρονολογούνται μεταξύ 2.500 π.Χ. και 2.100 π.Χ, έχουν εντοπιστεί στην ευρύτερη περιοχή του Χολαργού. Το όνομα Χολαργός, είναι αρχαίο. Χολαργός < χολή + αργός = πράος, απαλλαγμένος από οργή. Η περιοχή του Χολαργού στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν ακατοίκητη. Μετά το 1917 άρχισε η οικοδόμησή της. Το 1933 ο Χολαργός έγινε ανεξάρτητη κοινότητα και το 1963 Δήμος.



Το Ψυχικό, πήρε το όνομά του από το πηγάδι που είχε ανοίξει η Αγία Φιλοθέη στην περιοχή που ανήκε στην ιδιοκτησία της τον 16ο αιώνα, για να ξεδιψούν οι διαβάτες σαν «ψυχικό» προς αυτούς. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το όνομα του Ψυχικού οφείλεται στο ότι εκεί σταμάτησε για να ξεκουραστεί, να «πάρει αναψυχή», ο πολεμιστής-δρομέας που έφερε στους Αθηναίους τη χαρμόσυνη είδηση της νίκης στον Μαραθώνα. Τέλος κατά μία άλλη εκδοχή, η ονομασία Ψυχικό οφείλεται στο πηγάδι που άνοιξαν κοντά στο Γηροκομείο οι ιδιοκτήτες του, σαν «ψυχικό» για να ξεδιψούν οι διαβάτες.

Ο Φάρος του Ψυχικού, πήρε το όνομά του από τον φωτεινό σηματοδότη (φανάρι), που ρύθμιζε την κυκλοφορία των αυτοκινήτων που διέσχιζαν τη λεωφόρο Κηφισίας και των τρένων της σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών-Λαυρίου, που διασταυρώνονταν στο σημείο εκείνο.

Οι Τρεις Γέφυρες, είναι νεότερο τοπωνύμιο, της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα. Μετά την κατασκευή των σιδηροδρομικών γραμμών, φτιάχτηκαν κοντά στην (τότε) «Βασιλική Γέφυρα», οι δύο σιδερένιες γέφυρες των σιδηροδρόμων Πελοποννήσου και Λαρίσης.

Κλείνουμε το αφιέρωμα αυτό, με μία μάλλον άγνωστη αλλά σίγουρα θλιβερή ιστορία. Η γέφυρα Ροσινιόλ, βρίσκεται στο Περιστέρι. Ο Σομπλάν Ροσινιόλ, ήταν ένας νεαρός Γάλλος διανοούμενος που είχε έρθει προπολεμικά στο Περιστέρι από τη Λιόν της Γαλλίας. Έκανε παρέα με κάποιους Περιστεριώτες (Γλυκοφρύδης, Κολομβούνης και Πέτας σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια), οι οποίοι έπαιζαν ποδόσφαιρο και μάλιστα αργότερα ήταν οι ιδρυτές του Ατρόμητου Περιστερίου. Παρόλο ότι ο Σομπλάν ήξερε ποδόσφαιρο, προτιμούσε να βλέπει τους Έλληνες φίλους του να παίζουν (κυρίως στη σημερινή Πλατεία Βικτωρίας). Οι φίλοι του, που είχαν στα σκαριά την ίδρυση μιας ομάδας, σκεφτόταν να την ονομάσουν Ροσινιόλ Περιστερίου. Δυστυχώς, στις 11 Σεπτεμβρίου 1936, ο Σομπλάν Ροσινιόλ, αυτοκτόνησε πέφτοντας από την (τότε υπάρχουσα) γέφυρα, η οποία στη συνέχεια πήρε το όνομά του. Αργότερα, στην περιοχή υπήρχε και κέντρο διασκέδασης με το όνομα «Ροσινιόλ». Δυστυχώς το «αηδόνι» (γαλλ. «rossignol»=αηδόνι), ο Σομπλάν Ροσινιόλ, έφυγε πολύ πρόωρα και έμεινε ένα τοπωνύμιο στο Περιστέρι να θυμίζει το πέρασμά του από την Ελλάδα και τη ζωή…

Πηγές:
ΒΥΡΩΝ Γ. ΠΟΛΥΔΩΡΑΣ, «Η ΜΕΊΖΩΝ ΑΘΗΝΑ», εκδόσεις Καστανιώτη 2002
ΚΩΣΤΑΣ Η. ΜΠΙΡΗΣ, «ΑΙ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ», Γ’ Έκδοση, 2006
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙΡΟΦΥΛΑΣ, «ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ», Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 1995
https://www.protothema.gr/stories/artic ... s-a-meros/
https://www.protothema.gr/stories/artic ... s-attikis/

[Ticket]

Το Βρυσάκι. Η γειτονιά που βρισκόταν στο σημείο που σήμερα εκτείνεται ο αρχαιολογικός χώρος των Αθηνών μεταξύ Θησείου, Αρχαίας και Ρωμαϊκής Αγοράς.

φοβερή ιστορία το βρυσάκι και το πώς εφεραν οι αρχαιολόγοι στο φως την αρχαια αθήνα. Και πόσα ακόμα θα υπήρχαν αν δεν ειχαν καταστρέψει την πόλη, οι ερουλοι.
παρεμπιπτόντως, στην φώτο αυτή (νομιζω το ωδειο του αγριππα) είναι το μοναδικό σημείο που δεν ειχε καλυφθεί.

[The Rebel]

21/10/2020
Πέντε αλήθειες για τον Παρθενώνα που πολλοί δεν γνωρίζουν.
Ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για το σπουδαίο μνημείο της αρχαιότητας.



Αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της αθηναϊκής ιστορίας που μέχρι σήμερα προκαλεί δέος και θαυμασμό σε Έλληνες και ξένους επισκέπτες. Ο Παρθενώνας δεν είναι απλώς ένα αξιοθέατο της Ελλάδας αλλά ένα μνημείο που συγκεντρώνει επάνω του την ιστορία χιλιάδων ετών. Την ιστορία της Ελλάδας μέσα στα χρόνια, την τέχνη και τη φιλοσοφία της χώρας από την αρχαιότητα έως σήμερα. Ωστόσο, όσα κι αν έχουμε ακούσει και διαβάσει για τον Παρθενώνα, υπάρχουν κάποιες αλήθειες και γεγονότα που λίγοι γνωρίζουν. Έχουν όμως κι αυτές οι πληροφορίες το δικό τους ενδιαφέρον και μας δίνουν μια διαφορετική οπτική.

1. Η ανατίναξη.
Τον Σεπτέμβριο του 1687 ο Παρθενώνας υπέστη μεγάλη καταστροφή. Ήταν η περίοδος που ήταν σε εξέλιξη η εκστρατεία του Ενετού Φραγκίσκου Μοροζίνη. Στις 16 Σεπτεμβρίου, λοιπόν, μια οβίδα τίναξε την πυριτιδαποθήκη του φρουρίου στον αέρα. Το αποτέλεσμα ήταν να καταρρεύσει ένα μεγάλο τμήμα του ναού από την ανατολική πλευρά.

2. Καμία ευθεία, μόνο καμπύλες.
Στον Παρθενώνα δεν υπάρχουν ευθείες αλλά καμπύλες τις οποίες δεν μπορούμε να αντιληφθούμε. Πρόκειται για κάτι που αποδίδεται στην αρχιτεκτονική κατασκευή του. Πρακτικά, λοιπόν, δεν υπάρχει καμία ευθεία. Αντίθετα, μάλιστα, υπάρχουν σε όλο το κτίσμα μικρές και ανεπαίσθητες καμπύλες. Είναι μάλιστα τόσο αδιόρατες, έτσι ώστε δίνουν την εντύπωση ότι για παράδειγμα ο στυλοβάτης του είναι ευθύς και εντελώς επίπεδος. Πράγμα που δεν ισχύει.

3. Χριστιανικός ναός και τζαμί.
Ο Παρθενώνας είχε μετατραπεί σε χριστιανικό ναό αλλά και σε τέμενος, κάτι που πολλοί δεν έχουν ξανακούσει. Πιο συγκεκριμένα ήταν τον 5ο αιώνα όταν ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία. Ο Παρθενώνας αφιερώθηκε πρώτα στην Αγία Σοφία και μετά στην Παναγία. Το 17ο αιώνα ο Παρθενώνας ήταν πια και επίσημα τζαμί.

4. Αντισεισμική κατασκευή.
Η κατασκευή του Παρθενώνα είναι απολύτως αντισεισμική. Οι ειδικοί έχουν καταλήξεις σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα σχετικά με την κατασκευή του Παρθενώνα. Σύμφωνα με τους ίδιους, το μνημείο έχει κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να του επιτρέπει να αποβάλλει το νερό της βροχής αλλά παράλληλα να έχει την απαιτούμενη αντισεισμική προστασία ακόμη και για πολλά ρίχτερ.

5. Η ξύλινη οροφή.
Η αρχική οροφή του Παρθενώνα ήταν ξύλινη και αυτό είναι κάτι που λίγοι γνωρίζουν. Μπορεί οι κολώνες, τα αετώματα και ο θριγκός του Παρθενώνα να ήταν κατασκευασμένη από το γνωστό και φημισμένο μάρμαρο αλλά δεν ίσχυε το ίδιο και με την οροφή του. Στην πραγματικότητα η αρχική οροφή του κτίσματος ήταν από ξύλο. Οι ειδικοί και οι ιστορικοί που το έχουν μελετήσει αναφέρουν ότι αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος για να λειτουργήσει η κατασκευή του. Κι αυτό γιατί αν είχαν κατασκευάσει την οροφή του από μάρμαρο, αυτομάτως θα δημιουργούταν μεγάλη πίεση στις κολώνες. Κάτι τέτοιο θα είχε σαν αποτέλεσμα τον μεγάλο κίνδυνο το κτίσμα να καταρρεύσει.
https://exploringgreece.tv/athina/pente ... oyn/28675/

[The Rebel]

20/10/2020
Ποια περιοχή της Αθήνας ήταν το Βατραχονήσι και γιατί λεγόταν έτσι;



Η Παλιά Αθήνα κρύβει πολλές ιστορίες και γεγονότα που συχνά μεταφέρονται από στόμα σε στόμα. Σε αυτές περιλαμβάνονται και διάφορες ιστορίες σχετικά με τα ονόματα διαφόρων περιοχών της που άλλαξαν μέσα στο χρόνο. Μπορεί να είναι ένα πρόσωπο, ένα γεγονός ή και κάτι ιδιαίτερο που είχε μια περιοχή που ονομαζόταν με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Μια από αυτές τις περιοχές ήταν και το Βατραχονήσι. Ίσως δεν έχεις ξανακούσει αυτό το όνομα και δεν είναι παράλογο. Δεν είναι πολλοί αυτοί που γνωρίζουν την ιστορία αυτής της περιοχής και γιατί λεγόταν έτσι.

Το Βατραχονήσι ήταν λοιπόν η περιοχή που περνούσε ο ποταμός Ιλισός κοντά στο λόφο του Αρδηττού. Μπορείς να φανταστείς περίπου γιατί λεγόταν έτσι. Κατά μήκος του ποταμού σε αυτή την περιοχή είχαν δημιουργηθεί πολλές μικρές νησίδες. Είχαν αρκετή βλάστηση και εκεί είχαν βρει σπίτι πολλά βατράχια. Με τα χρόνια, λοιπόν, οι κάτοικοι την ονόμασαν Βατραχονήσι. Όταν κάποιος αναφερόταν με αυτό το όνομα τα πρώτα χρόνια ήξερε ότι πρόκειται για μια και συγκεκριμένη περιοχή.

Τα επόμενα χρόνια όμως το όνομα απέκτησε ευρύτερη έννοια. Έπαψε το Βατραχονήσι να είναι μια περιοχή και άρχισε να αποτελεί τοπωνύμιο για διάφορες συνοικίες με παρόμοια χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, στις αρχές του 20ου αιώνα οι κάτοικοι της Αθήνας άρχισαν να αποκαλούν Βατραχονήσι και την περιοχή του Παγκρατίου. Πιο συγκεκριμένα έτσι αποκαλούσαν την περιοχή που είναι η πλατεία Προσκόπων. Μια περιοχή στην Παλιά Αθήνα που λίγοι γνώριζαν ότι την αποκαλούσαν έτσι…

Αν μπορούσε κάποιος να μεταφερθεί σε αυτήν την εποχή και στις συγκεκριμένες περιοχές, θα διαπίστωνε ότι αυτά τα σημεία που αποκαλούνταν Βατραχονήσια δεν ήταν απλώς βάλτοι. Επρόκειτο για γειτονιές στις οποίες είχαν δημιουργία καφενεία και καφωδεία και σύχναζε πολύς κόσμος εκεί. Οι φωτογραφίες που διασώζονται δίνουν μια εικόνα των περιοχών και της αρχιτεκτονικής που επικρατούσε μιας και η ρυμοτομία ήταν σε χαμηλούς ρυθμούς. Γκραβούρες και υδατογραφίες δίνουν επίσης την εικόνα της εποχής από τα… βατραχονήσια πλέον που ήταν παραπάνω από ένα.



Με πληροφορίες από: «ΑΘΗΝΑ ζαφειρόπετρα» ΠΑΝΟΣ Ν. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ.
Πηγή φωτογραφιών: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο.
https://exploringgreece.tv/athina/poia- ... tsi/28638/

[The Rebel]

Το Βρυσάκι. Η γειτονιά που βρισκόταν στο σημείο που σήμερα εκτείνεται ο αρχαιολογικός χώρος των Αθηνών μεταξύ Θησείου, Αρχαίας και Ρωμαϊκής Αγοράς.

φοβερή ιστορία το βρυσάκι και το πώς εφεραν οι αρχαιολόγοι στο φως την αρχαια αθήνα. Και πόσα ακόμα θα υπήρχαν αν δεν ειχαν καταστρέψει την πόλη, οι ερουλοι.
παρεμπιπτόντως, στην φώτο αυτή (νομιζω το ωδειο του αγριππα) είναι το μοναδικό σημείο που δεν ειχε καλυφθεί.

31.7.2020
Βρυσάκι: Η αθηναϊκή συνοικία που εξαφανίστηκε για την ανακάλυψη της Αρχαίας Αγοράς.
Στο διάστημα μεταξύ 1931 και 1939 το κέντρο της Αθήνας μεταμορφώθηκε, καθώς η συνοικία που βρισκόταν στους πρόποδες της Ακρόπολης, το Βρυσάκι, απαλλοτριώθηκε και κατεδαφίστηκε.


Ανατολικό άκρο του Τομέα ΒΔ στην οδό Αδριανού 42, άποψη προς δυτικά, 1960.

Κάτω από τον λόφο της Ακρόπολης απλώνεται η Αρχαία Αγορά της Αθήνας. Περπατώ στην οδό Αδριανού και στη συνέχεια μπαίνω στον αρχαιολογικό χώρο όπου άνθησε η αθηναϊκή δημοκρατία. Σκοπός της επίσκεψής μου είναι η συνάντηση με τη γραμματέα της ανασκαφής, Sylvie Dumont, και η περιήγησή μου στα αμέτρητα αρχεία της που αφορούν το Βρυσάκι, τη συνοικία που έπαψε να υπάρχει προκειμένου να έρθει στο φως η Αρχαία Αγορά.

Μπαίνοντας στο γραφείο της κ. Dumont στην εμβληματική Στοά του Αττάλου, το βλέμμα χάνεται στις πολυάριθμες κειμενικές πηγές, τις φωτογραφίες, τους χάρτες, τις μαρτυρίες και τα ημερολόγια των ανασκαφών. Στο διάστημα μεταξύ 1931 και 1939 το κέντρο της Αθήνας μεταμορφώθηκε, καθώς η συνοικία που βρισκόταν στους πρόποδες της Ακρόπολης, το Βρυσάκι, απαλλοτριώθηκε και κατεδαφίστηκε.

Σε αυτά τα λίγα χρόνια περισσότεροι από 5.000 κάτοικοι εκτοπίστηκαν και χτίστηκαν 348 ιδιοκτησίες, έτσι ώστε η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα (AΣΚΣA) να μπορέσει να ανασκάψει την Αρχαία Αγορά. Η κλίμακα του έργου και ο βαθμός στον οποίο τεκμηριώνεται το κάνουν μοναδικό στην ιστορία της ελληνικής αρχαιολογίας.

Μια ολάκερη γειτονιά, η παλιά
γειτονιά του Θησείου, χάθηκε για
πάντα, σαν την Ατλαντίδα, κάτω από
τη σκαπάνη των αρχαιολογικών
ανασκαφών.

Αυτές τις μέρες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέλισσα ένας σημαντικός τόμος που φέρει τον τίτλο «Βρυσάκι: Η εξαφάνιση μιας συνοικίας για την ανακάλυψη της Αρχαίας Αγοράς» και είναι αποτέλεσμα δωδεκαετούς έρευνας της Sylvie Dumont.


Ο τόμος «Βρυσάκι: Η εξαφάνιση μιας συνοικίας για την ανακάλυψη της Αρχαίας Αγοράς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέλισσα.

Με υλικό από το αρχείο της AΣΚΣA και μια μεγάλη συλλογή φωτογραφιών από τη δεκαετία του 1930, στον τόμο περιγράφεται λεπτομερώς η ιστορία των διαπραγματεύσεων, οι απαλλοτριώσεις και, το σημαντικότερο, το ίδιο το Βρυσάκι. Αναπαριστώντας τους δρόμους, τα καταστήματα, τα σπίτια, τα ονόματα και τα πρόσωπά, η συγγραφέας παρέχει μια ζωντανή αναπαράσταση της κοινότητας.

«Όταν ήρθα από τον Καναδά, το 1985, με σκοπό να μείνω μόνιμα στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκα στο Θησείο, στην οδό Ακταίου, σε ένα σπίτι που είχε χτιστεί το 1911. Το σπίτι είχε ψηλά ταβάνια, μεγάλα παράθυρα, πλακάκια στο πάτωμα με πολύχρωμα σχέδια, σαν μωσαϊκό, και ένα ξεχασμένο τζάκι.

Όταν κάποια στιγμή ήρθαν δύο φοιτητές από το Πολυτεχνείο για να αποτυπώσουν τους χώρους του σπιτιού ήταν η πρώτη φορά που άκουσα τη λέξη "νεοκλασικό". Επίσης, το 1991 είδα σε ένα βιβλιοπωλείο το βιβλίο του Γιάννη Σιμωνέτη με τίτλο "Θησείο". Ήταν μια καλή ευκαιρία να γνωρίσω τη γειτονιά όπου έμενα.

Το ίδιο έτος ξεκίνησα να εργάζομαι στο Αρχείο της Ανασκαφής της Αρχαίας Αγοράς. Θυμάμαι πόσο είχα εντυπωσιαστεί όταν, ανάμεσα στα συρτάρια, βρήκα ένα με τίτλο "Houses before excavations". Εκείνη τη στιγμή θυμήθηκα το βιβλίο του Σιμωνέτη, το οποίο ανέφερε: "Μια ολάκερη γειτονιά, η παλιά γειτονιά του Θησείου, χάθηκε για πάντα, σαν την Ατλαντίδα, κάτω από τη σκαπάνη των αρχαιολογικών ανασκαφών"» απαντά η κ. Dumont όταν τη ρωτώ τι ήταν αυτό που την παρακίνησε να ξεκινήσει την πολυετή έρευνά της.


Διάνοιξη της τάφρου της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιάς-Ομόνοια, άποψη προς τα δυτικά, περ. 1892.

Στη συνέχεια εξερευνούμε διάφορες πτυχές εκείνης της εποχής. Πάνω στο τραπέζι διαβάζουμε αναλυτικά τα ημερολόγια ανασκαφής και τα στοιχεία που περιλαμβάνουν για τα σπίτια πριν αρχίσει η απαλλοτρίωση. Τι ήταν αυτό που τη συγκίνησε περισσότερο;

Η συγγραφέας Sylvie Dumont απαντά: «Κυρίως οι ανθρώπινες ιστορίες. Πού πήγαν αυτοί οι άνθρωποι; Τι απέγιναν; Υπάρχει μέσα στον τόμο η χαρακτηριστική μαρτυρία της κ. Μαρίας Πετράκη, η οποία έγραψε μια συγκινητική επιστολή προς τον Αδοσίδη, τον άνθρωπο που διαχειρίστηκε σε μεγάλο βαθμό τις απαλλοτριώσεις. "Τουλάχιστον να πάρω τα παράθυρα και τις πόρτες, να κάμω μια παράγκα, να καθίσω, διότι σε υποχρεώσεις μου έδωσα τα λεπτά που πήρα και τώρα, σε λίγο καιρό, θα στερηθώ και το ψωμί"» διαβάζουμε σε ενδεικτικό απόσπασμα της επιστολής.


Η συγγραφέας Sylvie Dumont.

Φυλλομετρώντας το βιβλίο, ο αναγνώστης διαβάζει ένα χρονικό, εμπλουτισμένο με έναν ανεκτίμητο όγκο άγνωστων πληροφοριών που αναδεικνύουν τις διαφορετικές εκδοχές της ταυτότητας μιας γειτονιάς που εξαφανίστηκε. Η ποικιλία των σπιτιών, των καταστημάτων, των εκκλησιών, οι πλατείες, οι οδοί, οι γέφυρες, οι παράγκες των προσφύγων και οι ιστορίες των ανθρώπων είναι μερικά από τα θέματα που πραγματεύεται το βιβλίο.

Έτσι, μαθαίνουμε ότι στην περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως Αρχαιολογικός Χώρος της Αρχαίας Αγοράς βρισκόταν παλιότερα μια συνοικία που ονομαζόταν Βρυσάκι ή Βλασσαρού. Η ιστορία της φτάνει ως την άνοιξη του 1931, οπότε πραγματοποιήθηκε στο κέντρο της Αθήνας συστηματική κατεδάφιση εκατοντάδων σπιτιών προκειμένου να διευκολυνθούν οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έφεραν στο φως την Αρχαία Αγορά.

Εκείνη τη χρονιά το Βρυσάκι είχε μονάχα δύο μεγάλες πλατείες, την ευρύχωρη πλατεία Θησείου, η οποία πήρε το όνομά της από τον γειτονικό ναό Θησείον ‒επειδή οι μετόπες ήταν διακοσμημένες με απεικονίσεις του Θησέα‒ και τη μακρόστενη πλατεία της Στοάς των Γιγάντων, που δημιουργήθηκε λόγω των ανασκαφών γύρω από τα κολοσσιαία αγάλματα.


Χώρος των ανασκαφών κοντά στην εκκλησία του Σωτήρα Χριστού με τις οδούς Βουλευτηρίου (επάνω δεξιά) και Μητρώου (βάθος), 1910.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων οκτώ ετών μια ολόκληρη συνοικία έσβησε από τον χάρτη της πόλης. Παράγκες προσφύγων, μαγαζιά, εργοστάσια, καφενεία, λαϊκά και νεοκλασικά σπίτια και περίπου 5.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν την περιοχή. Μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές στον ιστό της παλιάς πόλης έγινε το 1890, όταν διανοίχτηκε μεγάλη τάφρος πλάτους 15 μέτρων για την επέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Θησείου και Ομονοίας.

Στο Βρυσάκι δεν υπήρχε κανένα σπίτι ακατοίκητο. Κατά μέσο όρο μία οικογένεια ζούσε σε ένα ή δύο δωμάτια, συνήθως, δε, ζούσαν μαζί δύο έως οκτώ οικογένειες, αλλά καταγράφονται και περιπτώσεις που τον ίδιο χώρο μοιράζονταν 15 οικογένειες.

Λίγο πριν την αποχαιρετήσω, η κ. Dumont καταλήγει: «Σκοπός της έρευνάς μου ήταν να φέρω στην επιφάνεια μια χαμένη γειτονιά που θυσιάστηκε για την αναβίωση του ένδοξου παρελθόντος. Σε αυτήν συνέβαλαν καθοριστικά και οι επισκέψεις των απογόνων των κατοίκων της περιοχής, που προσπάθησαν να ανιχνεύσουν τις ρίζες των δικών τους και των σπιτιών όπου διέμεναν».



Στον πολυσέλιδο τόμο η Sulvie Dumont χαρτογραφεί το ιστορικό πλαίσιο, τις συνθήκες διαβίωσης αλλά και τις αποφάσεις που οδήγησαν στην εκτεταμένη αλλαγή στο κέντρο της πρωτεύουσας. Ουσιαστικά, το συγκεκριμένο λεύκωμα αποτελεί μια στοχαστική περιήγηση σε ένα χαμένο παρελθόν. Μια σημαντική και ιστορική έκδοση που διαβάζεται και ως ένας διαχρονικός περίπατος στον χώρο, στον χρόνο και στους ανθρώπους μιας συνοικίας που έσβησε οριστικά.

Αναμφίβολα, εκτός από φόρος τιμής στους κατοίκους του Βρυσακίου, αποτελεί και ένα συναρπαστικό ιστορικό αφήγημα που μας βοηθά να κατανοήσουμε βαθιά την ιστορία της Αθήνας.


Πλατεία Θησείου από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, άποψη προς τα ανατολικά, Σεπτέμβριος 1931.



Η συνοικία του Άρειου Πάγου, 1932.



Οδός Ευρυσακείου (αριστερά) στη συμβολή με την οδό Ποικίλης (δεξιά), άποψη προς τα νοτιοδυτικά, 29 Δεκεμβρίου 1932.



Αυλή στην οδό Ποσειδώνος 26, άποψη προς τα ανατολικά, Αύγουστος 1933.

[The Rebel]

Γαλοπούλες για πούλημα στην Πλατεία Θησείου του Alexander Barkoff, 1934.



Οικοδομικά υλικά προς πώληση μετά τις κατεδαφίσεις, Ιανουάριος 1934.



Λαϊκή αγορά στην Πλατεία Θησείου, άποψη προς τα βόρεια, 1930...



... ενώ οι ανασκαφές συνεχίζονται στον Τομέα Γ, άποψη προς βορειοδυτικά, 30 Μαρτίου 1935.



Τομέας ΗΗ στην αρχή της ανασκαφής, 1936.



Πανόραμα από τον Άρειο Πάγο, άποψη προς τα βόρεια, Αύγουστος 1938 (ψηφιακή σύνθεση).



Σπίτι του αρχαιοφύλακα του πάρκου του Άρειου Πάγου, μπροστά από μακρόστενο κτίσμα, άποψη προς τα βόρεια, Ιανουάριος 1939. Ο φύλακας κάθεται στην είσοδο του πάρκου (άκρη αριστερά).



Η Αρχαία Αγορά λίγους μήνες πριν από τη διακοπή των ανασκαφών κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, άποψη προς τα νοτιοανατολικά, Ιούνιος 1939.



Σπίτι του αρχαιοφύλακα της Ακρόπολης μετά την κατεδάφιση των σπιτιών του Τομέα ΕΕ, άποψη προς νοτιοδυτικά, Φεβρουάριος 1939.
https://m.lifo.gr/articles/athens_artic ... ias-agoras

[The Rebel]

24.11.2020
Αγνώριστοι κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας το 1959
Αγνώριστες οι πολυσύχναστες οδικές αρτηρίες της πρωτεύουσας.



Oδός Πανεπιστημίου. Πηγή: ebay



Ο κινηματογράφος Τιτάνια στην οδό Πανεπιστημίου. Πηγή: ebay



Oδός Πανεπιστημίου. Πηγή: ebay



H οδός Πανεπιστημίου με την οδό Αμερικής. Πηγή: ebay

[The Rebel]

Πανεπιστημίου με Εμμανουήλ Μπενάκη, έξω από το ξενοδοχείο Εθνικόν. Πηγή: ebay



Πλατεία Μητροπόλεως. Πηγή: ebay



Πανεπιστημίου. Πηγή: ebay



Άποψη του Παναθηναϊκού Σταδίου. Πηγή: ebay
https://m.lifo.gr/articles/athens_artic ... 6c-_bZbjq8


Φωτογραφία αρχές του 20ου αιώνα όπου δείχνει τον τότε φουστανελοφόρο φρουρό του Παναθηναϊκού Σταδίου, ο οποίος ως παλαιός Εύζωνας φέρει τον βαθμό του Επιλοχία.

[The Rebel]

Η Αθήνα του 1960!
Φωτογραφίες από την Αθήνα του 1960!



Τα σιντριβάνια της Ομόνοιας, το κοσμοπολίτικο Σύνταγμα, το πολυσύχναστο Μοναστηράκι «ζωντανεύουν» μέσα από εντυπωσιακά φωτογραφικά στιγμιότυπα. Το 1960 για πρώτη φορά η Αθήνα βγάζει φωτογραφίες με χρώμα, καθιερώνεται η μεσαία τάξη, ενώ νέα καταναλωτικά ήθη κάνουν την εμφάνισή τους στην καθημερινότητα. Όλοι περιμένουν την πολυπόθητη ευμάρεια μετά το τέλος του Εμφυλίου και η μεταμόρφωση είναι αξιoσημείωτη.

[The Rebel]

https://perierga.gr/2015/10/fotografies ... -tou-1960/

[The Rebel]

06/12/2020
Βίλα Λεβίδη: Πώς είναι σήμερα το διάσημο αρχοντικό των ελληνικών ταινιών.



Γνωστός και ως ο Πύργος των 70 δωματίων, η Βίλα Λεβίδη είναι ένα από τα πιο πολυπαιγμένα σκηνικά των ταινιών του παλιού κινηματογράφου. Αποτέλεσε το σπίτι στο οποίο έγιναν πολλά γυρίσματα ή χρησιμοποιήθηκε ακόμη και το εξωτερικό του γι’ αυτό το σκοπό. Το αρχοντικό στην Παλλήνη, πλέον δε θυμίζει σε τίποτα την αίγλη που είχε γνωρίσει στο πατρελθόν. Τότε που τα συνεργεία στήνονταν εκεί για μέρες για να ολοκληρώσουν τα γυρίσματα και τις διάσημες σκηνές από τις ελληνικές ταινίες.



Η Βίλα Λεβίδη ή αλλιώς ο Πύργος των 70 δωματίων έχει μεγάλη ιστορία αλλά και πολλούς μύθους να διηγηθεί. Εκεί που μπλέκεται η ιστορία με τις ιστορίες φαντασίας. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή βίλα με τεράστιους εσωτερικούς χώρους, μεγάλο κήπο με πισίνα και 70 δωμάτια. Ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Σακελλάριος, επιμελήθηκε το κτίσιμο της πολυτελούς κατοικίας του ζεύγους Λεβίδη. Το 80 στρέμματα της βίλας αξιοποιήθηκαν το 1935.



Και φυσικά, αυτό για το οποίο έχει γίνει γνωστή είναι οι πολύ γνωστές και αγαπημένες ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Και ποιος δεν θυμάται την ταινία «Η αρχόντισσα κι ο αλήτης» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη της οποία υποτίθεται ότι η Βίλα Λεβίδη ήταν το πατρικό σπίτι. Εκεί γυρίστηκε και μια από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές. Ήταν όταν η Αλίκη Βουγιουκλάκη το έσκασε από το παράθυρο του δωματίου της και έφυγε από το σπίτι γιατί δεν ήθελε να αρραβωνιαστεί τον άντρα που της έκανε προξενιό ο κινηματογραφικός της πατέρας, δηλαδή ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος…



Από απλό σπίτι σε στούντιο κινηματογραφικών ταινιών.
Δεν είναι όμως η μοναδική ταινία που γυρίστηκε εκεί. Στον ίδιο χώρο έγιναν γυρίσματα και για την ταινία «Μια Ελληνίδα απ’ την Κυψέλη» με την Μάρω Κοντού και τον Αλέκο Αλεξανδράκη. Πώς έφτασε, όμως, η βίλα Λεβίδη να γίνει το στούντιο για πολλές ελληνικές ταινίες;



Αρχικά ο Δημήτρης Λεβίδης ήταν αυλάρχης στα τότε βασιλικά κτήματα Τατοϊου. Με «παραχωρητήριο» του τέως βασιλιά, πήρε την άδεια να εγκατασταθεί στην συγκεκριμένη έκταση μαζί με την οικογένεια του. Ωστόσο το 1963, ο Λεβίδης πέθανε. Έτσι η σύζυγος του ήρθε σε μια δύσκολη κατάσταση καθώς δεν μπορούσε να συντηρήσει το πολυδάπανο οίκημα. Αποφάσισε λοιπόν να μισθώνει τη βίλα σε εταιρίες παραγωγής ως στούντιο γυρισμάτων.



Σήμερα οι εικόνες είναι πολύ διαφορετικές απ’ ό,τι δεκαετίες πριν. Η εγκατάλειψη έχει αντικαταστήσει τη λάμψη και η ερημιά τα γέλια και τις φωνές των ηθοποιών και των συνεργείων…


https://exploringgreece.tv/attiki/anato ... ion/30059/

[The Rebel]

30/11/2020
Ποιος είναι ο κεντρικός δρόμος της Αθήνας που κάποτε είχε κάρα.



Αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς και κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Η εικόνα του πλέον είναι γεμάτη αυτοκίνητα και κόσμο και σε πολλές περιπτώσεις μποτιλιάρισμα. Καμία σχέση, δηλαδή, με την εικόνα που είχε πριν από περίπου έναν αιώνα. Και αυτό είναι λογικό. Σε αντίθεση, λοιπόν, με τη σημερινή του εικόνα, φωτογραφίες του παρελθόντος τον απεικονίζουν όχι απλώς άδειο αλλά και με κάρα και άλογα. Ο λόγος για την οδό Πατησίων, μια από τις πιο κεντρικές της Αθήνας. Ένας δρόμος της παλιάς Αθήνας που η ιστορία του συνεχίζεται έως σήμερα…



Σε αντίθεση με τη σημερινή του εικόνα, σε μια φωτογραφία του 1928 απεικονίζεται το χειμώνα άδειος και με άλογα και κάρα μόνο να κυκλοφορούν. Και όμως αυτός ο δρόμος κατάφερε να διαγράψει μεγάλη ιστορία μέχρι να φτάσει στη σημερινή του μορφή. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Γάλλος συγγραφέας, Έντμοντ Αμπού γράφοντας για την «Ελλάδα του Όθωνος» ανέφερε σχετικά: « Ο κομψός κόσμος της Αθήνας έχει για κυριότερη ψυχαγωγία του, χειμώνα- καλοκαίρι τον περίπατο στην οδό Πατησίων. Φθάνουν εκεί με τα πόδια, με αμάξι και κυρίως με άλογο. Τον Χειμώνα εμφανίζονται εκεί από τις τρεις ως τις πέντε. Το καλοκαίρι από τις επτά ως της εννέα».



Η περιοχή από την οποία περνούσε η Πατησίων είχε γνωρίσει μεγάλη άνθηση. Εκεί θα έβλεπες κάποτε να συγκεντρώνεται ο κόσμος των Αθηνών για να διασκεδάσει. Εκεί άνοιξαν οι πρώτοι κινηματογράφοι και τα παλαιότερα θέατρα της Αθήνας, όπως το θέατρο «Βεάκη», «Άλφα» και το θέατρο «Αλάμπρα», όπου μίλησε το 1928 ο Καζαντζάκης και ο Παναϊτ Ιστράτι μπροστά σε συγκεντρωμένο πλήθος για τις εντυπώσεις που αποκόμισαν από το ταξίδι τους στη Σοβιετική Ένωση.

Σταδιακά η όψη της οδού Πατησίων άρχισε να αλλάζει. Συγκεκριμένα οι πρώτες πολυκατοικίες αλλά και τα καταστήματα άρχισαν να αναγείρονται την περίοδο του Μεσοπολέμου, Όπως φαίνεται σε παλιές φωτογραφίες της εποχής, σπουδαία κτήρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής άρχισαν να πλαισιώνουν την Πατησίων. Κάποια από αυτά διατηρούνται μέχρι σήμερα. Εκεί βρισκόταν και το πενταώροφο κτίριο που στεγάστηκε το Acropole Palace το οποίο αποτέλεσε χώρο διασκέδασης της αθηναϊκής μεσαίας τάξης. Στους χώρους του ξενοδοχείου γυρίστηκαν οι πρώτες μεταπολεμικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου.


https://exploringgreece.tv/athina/poios ... ara/29899/


Κουτσαβάκια στου Ψυρρή, το 1920.
Φύσα, ρούφα, τράβα τονε, πάτα τονε κι άναφτονε
Φύλα τσίλιες για τους μπάτσους καί τους Χωροφυλάκους.

[The Rebel]

21/12/2020
Αγιος Νικόλαος Θων, ένα στολίδι της Αθήνας αποκαταστάθηκε.
Πρόκειται για ένα σπάνιο μνημείο, που παρέμενε κατεστραμμένο και αθέατο για πολλές δεκαετίες.


Ένα σημαντικό μνημείο της Αθήνας, σπάνιο δείγμα αρχιτεκτονικής του περασμένου αιώνα, το ναΰδριο του Αγίου Νικολάου Θων, στη διασταύρωση των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας. Πρόκειται για ένα σπάνιο μνημείο, που παρέμενε κατεστραμμένο και αθέατο για πολλές δεκαετίες. (EUROKINISSI/ΥΠ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ)

Όταν το 1835 η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου ήταν μία περιτοιχισμένη κατεστραμμένη πόλη των 5.000 κατοίκων γύρω από την Ακρόπολη με ένδοξο παρελθόν, που προσείλκυσε αμέσως διαφόρους επενδυτές, οι οποίοι αγόρασαν μεγάλες εκτάσεις από τους Τούρκους που εγκατέλειπαν τη χώρα.

Η Αθήνα βάση σχεδίου πόλης που δεν εφαρμόσθηκε πλήρως ξεκίνησε από τη παλιά συνοικία Πλάκα και επεκτάθηκε παίρνοντας το κέντρο της τη σημερινή του μορφή.


Αποψη της Αθήνας το 1850, Charles Claude Bachelier (1834-1852)

Στις κεντρικές λεωφόρους και πλατείες κτίσθηκαν κυρίως από πλουσίους ομογενείς πολύ ωραία σπίτια, μέγαρα και δημόσια κτίρια με προεξέχουσα την αθηναϊκή τριλογία, που προσέδωσαν στην Αθήνα το χαρακτήρα μιας ωραίας ευρωπαϊκής πόλης.

Σήμερα από τον αρχιτεκτονικό αυτόν πλούτο διασώζονται κυρίως τα δημόσια κτίρια και ελάχιστα ιδιωτικά που γλύτωσαν από τον κατεδαφιστικό πολιτισμό και κάποια που η Πολιτεία πρόλαβε να τα κηρύξει διατηρητέα και ιστορικά μνημεία. Είναι όμως λυπηρό φαινόμενο να βλέπεις στο κέντρο της πόλης ωραία κτίρια να καταρρέουν ακατοίκητα, γιατί κανείς δεν φροντίζει να τα επισκευάσει, όπως το συγκρότημα του κινηματογράφου Αττικόν, γιατί τα δύο ιδρύματα που τους ανήκει δεν μπορούν να τα βρουν μεταξύ τους. Σαφώς η Πολιτεία θα μπορούσε να επέμβει δημιουργώντας ένα μηχανισμό επισκευών με χρέωση της δαπάνης στους ιδιοκτήτες.

Στη προ των βαλκανικών πολέμων Αθήνα οι Αμπελόκηποι ήταν εξοχή και στη διασταύρωση των λεωφόρων Κηφισίας και Αλεξάνδρας έκτισε ο Νικόλαος Θων, που ήταν επιμελητής της βασιλικής χορηγίας του βασιλέως Γεωργίου Α΄ και πολύ πλούσιος, την έπαυλη του «Mon Caprice» με ένα μεγάλο κήπο γεμάτο αγάλματα γνωστών γλυπτών, που γνώρισε ημέρες κοσμικής δόξας.


Ο Νικόλαος Θων σε φωτογραφία της διοργανωτικής επιτροπής των Ολυμπιακών αγώνων του 1906: Μιλτιάδης Νεγρεπόντης, Αλέξανδρος Μερκάτης, Σπυρίδων Στάης, Σπυρίδων Λάμπρος, Γεώργιος Στρέιτ, Διάδοχος Κωνσταντίνος, Πέτρος Καλλιγάς, Παύλος Σκουζές, Μ. Στελλάκης, Νικόλαος Θων, Κωνσταντίνος Μηλιώτης Κομνηνός.

Η περιοχή ονομάσθηκε Θων, υπήρχε και λεωφορειακή γραμμή Θησείον - Θων. Η έπαυλη κτίσθηκε πριν το 1900 με σχέδια του αρχιτέκτονα Τσίλερ, αλλά ο μικρός κτητορικός ναΐσκος αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο με σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά. Η έπαυλη Θων ανατινάχθηκε το1944 στα Δεκεμβριανά. Στο οικόπεδο λειτούργησαν διάφορες επιχειρήσεις με τη πιο γνωστή για μας τους παλιούς τη μπυραρία Κωσταρά και τελικά αγοράσθηκε από γνωστή εργοληπτική εταιρεία, η οποία στη συνέχεια έκτισε δύο τεράστια συγκροτήματα γραφείων και καταστημάτων, αλλά δεν τήρησε τη δέσμευση της για αναπαλαίωση του ναΐσκου του Αγίου Νικολάου, που είχε από το 1979 κηρυχθεί ιστορικό μνημείο, αλλά είχε εγκαταλειφθεί, κλειδωμένο με αλυσίδες και συνεχώς κατέρρεε, όπως φαίνεται στη φωτογραφία.


26/9/2000-ΑΘΗΝΑ-ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΘΩΝ.



Στα συγκροτήματα που κτίσθηκαν στο οικόπεδο Θων στεγάστηκαν διάφορες δημόσιες υπηρεσίες μεταξύ των οποίων και η υπηρεσία του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, που ήμουνα επικεφαλής. Από τη θέση αυτή είχα υπηρεσιακές επαφές με πρόσωπα, που είχαν διευθυντικές θέσεις στο δημόσιο τομέα, όπως με την αρχαιολόγο κ. Μαρία Μπλαζάκη, τότε Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Πολιτισμού και μετέπειτα Γενική Γραμματέα του ιδίου Υπουργείου. Σε μια συνάντηση στο γραφείο μου με τη κ. Μπλαζάκη τη ρώτησα αν θα μπορούσε το Υπουργείο Πολιτισμού να φροντίσει για τη διάσωση του ναΐσκου, που ήταν στην είσοδο του κτιρίου και είχε κηρυχθεί ιστορικό μνημείο. Όταν η κ. Μαρία Μπλαζάκη έγινε Γ .Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού τήρησε την υπόσχεση της και ενέταξε την αναπαλαίωση του ναΐσκου του Αγίου Νικολάου στο πρόγραμμα Αττική 2014-2020 με πίστωση 550.000 ευρώ.

Το έργο υλοποιήθηκε από τις Διευθύνσεις αναστυλώσεων και συντηρήσεως νεότερων μνημείων και παραδόθηκε στη δημόσια λατρεία ως παρεκκλήσι του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Πανόρμου στις 6-12-2020 ημέρα της εορτής του Αγίου Νικολάου παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη. Πρόκειται περί ενός κομψοτεχνήματος και τα ΜΜΕ έγραψαν προσφυώς, ότι ο ναός ξαναβρήκε την παλιά του αίγλη.

Δεν θα τον περιγράψω, αλλά επειδή μια εικόνα ίσον χίλιες λέξεις θα το διαπιστώσετε από τις παρακάτω φωτογραφίες.

[The Rebel]

Πριν.



Μετά.



Πριν.



Μετά.




Τελευταίο και σημαντικό θέλω προσωπικά και εκ μέρους όλων ελπίζω, να εκφράσω τα συγχαρητήρια και τις θερμότερες ευχαριστίες μου στην κα. Μαρία Μπλαζάκη για την προσφορά της στην αναπαλαίωση του ιερού ναΐσκου του Αγίου Νικολάου Θων και ειλικρινά χαίρομαι που ένα άλλο ιστορικό μνημείο μετά την οικία του Παύλου Μελά διασώθηκε, γιατί για να επιβιώσουμε σαν έθνος πρέπει να διατηρήσουμε την ιστορική μας μνήμη.
Λέανδρος Τ.Ρακιντζής.
https://www.huffingtonpost.gr/entry/ayi ... r-homepage