ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΘΗΝΑ!

[The Rebel]

Οι μοναχικοί Άγιοι Απόστολοι και ο κοσμικός Λουμπαρδιάρης.


Άγιοι Απόστολοι.

Μετά την απελευθέρωση ο ερημικός Άγιος Δημήτρης ο Λουμπαρδιάρης στο λόφο του Φιλοπάππου υπαγόταν στον εξαιρετικού κύρους Ενοριακό Ναό των Αγίων Απόστολων. Το βυζαντινό καλλιτέχνημα στον χώρο της αρχαίας Αγοράς των Αθηνών θυμίζει ότι κάποτε εκεί υπήρχε η πολύβουη και πυκνοκατοικημένη γειτονιά της Βλασσαρούς. Την ευρύτερη περιοχή του Λουμπαρδιάρη, περίπου τρία στρέμματα, αγόρασε μετά την Επανάσταση (1830) ο Σταύρος Στουραίτης του Ιωάννη από τον Μιμή Αγά.

Από τότε ο Άγιος Δημήτριος υπήχθη στη δικαιοδοσία των γειτονικών Αγίων Αποστόλων, οι οποίοι και εισέπρατταν τα λιγοστά έσοδά του. Ούτε λειτουργία τακτική, ούτε γάμοι και βαπτίσεις τελούνταν τότε στο ναίδριο που έστεκε μόνο στο έρημο και άδενδρο τοπίο.

Λίγα χρόνια αργότερα, όταν ο βασιλεύς Όθων βρισκόταν ακόμη στην Αθήνα, ο Στουραίτης δώρισε τον περίβολο του Αγίου Δημητρίου και λίγα χρόνια αργότερα, το 1878 ολοκλήρωσε τη δωρεά του παραχωρώντας –με επίσημη συμβολαιογραφική πράξη– 711,37 τεκτονικές πήχεις, με το συμβολικό αντίτιμο των εκατό δραχμών.


Άγιος Δημήτριος.

Αλλά ήταν πάμπτωχος ο Άγιος Δημήτριος και δεν διέθετε εκκλησιαστικό συμβούλιο για να αποδεχτεί τη δωρεά. Τυπικά λοιπόν, αφού δεν είχε γίνει αποδεκτή δεν ίσχυε η δωρεά. Τότε ανέλαβαν να λύσουν το πρόβλημα οι ακμάζοντες Άγιοι Απόστολοι.
Έστειλαν τους δικούς τους Επιτρόπους.
Οι επιφανείς Αθηναίοι Δημήτριος Τουτουντζής, Νικόλαος Αθανασίου και Δημήτριος Βερσής έσπευσαν να αποδεχθούν τη δωρεάν και να χαρίσουν την ελευθερία στο ναίσκο του Φιλοπάππου. Ο οποίος από τότε ανέπνευσε και μπόρεσε να αναπτύξει λίγες εγκαταστάσεις γύρω του για τις απαραίτητες λειτουργίες.

Τα χρόνια πέρασαν, οι συνθήκες άλλαξαν και οι Αγιοι Απόστολοι μετατράπηκαν ουσιαστικά σε μνημείο, αλειτούργητοι και φραγμένοι μέσα στην Αρχαία Αγορά. Από εκεί παρακολουθούν μάλλον ικανοποιημένοι τον Λουμπαρδιάρη τους που έγινε κοσμικός, με τακτικές λειτουργίες, γάμους και βαφτίσεις.
http://mikros-romios.gr/loympardiari/

[The Rebel]

Σας ορκίζομαι στο υπόλοιπο της τιμής μου!
Μεγαλοβδομαδιάτικες ασχημίες εις τον οίκον του Θεού…



Σας ορκίζομαι στο υπόλοιπο της τιμής μου! «Μεγάλη εβδομάδα! Μέσα εις τον οίκον του Θεού συνέβησαν πράγματα περίεργα. Ο ιερεύς ύψωνε τας δεήσεις του προς τον Ύψιστον και το εκκλησίασμα παρακολουθούσε την θείαν λειτουργίαν έν θρησκευτική κατανύξει. Όπου εμπήκε εις μίαν στιγμήν ευσεβής άνθρωπος αμέμπτου εξωτερικού. Ως λαμπρός χριστιανός επλησίασε το παγκάρι, αγόρασε ένα κερί, το άναψε, επροσκύνησε την εικόνα του Χριστού και επροχώρησε με ταπεινοφροσύνην και ευλάβειαν να πάρη θέσιν μεταξύ του χριστεπωνύμου πληρώματος.

Έως εδώ έν τάξει τα πράγματα. Κανείς δεν επρόσεξε τον νεοαφιχθέντα ευλαβή χριστιανόν εκτός ελαχίστων από τους οποίους ευγενέστατα εζήτησε συγγνώμην για να περάση.
-Επιτρέπετε παρακαλώ;
-Ορίστε κύριε.
-Σας ευχαριστώ πολύ.
Τόσην ευγένειαν και χριστιανικήν αγαθότητα εξέφραζε το πρόσωπόν του ώστε ευχαρίστως οι εκκλησιαζόμενοι θα του άνοιγαν τον τόπον να περάση μέχρι του ιερού. -Μήπως σας ενοχλώ;
-Παρακαλώ.
-Με καθυποχρεώνετε.

Έτσι ευχαριστών, μειδιών, υποκλινόμενος και προχωρών ο άνθρωπος έφθασε εις το πυκνότερον μέρος του εκκλησιάσματος και εκεί αισθάνθηκε επί τέλους βολικά. Εσταύρωσε τας χείρας. Ύψωσε το βλέμμα προς τον θόλον. Εβυθίσθη εις θρησκευτικήν μεταρσίωσιν, όπως και οι άλλοι χριστιανόι πού παρακολουθούσαν πάντοτε μετά κατανύξεως την θείαν λειτουργίαν.

Σε μίαν στιγμήν όμως ενώ το πρόσωπό του απέδιδε όλην την γοητείαν πού ησθάνετο η ψυχή του από τας μελωδίας των ψαλτών, τα χέρια του άρχισαν να κινούνται υπόπτως. Έτσι η αριστερά του απλώθηκε δειλά-δειλά εις την εξωτερικήν τσέπην του πλαϊνού του, ενός κοντόχονδρου χριστιανού πού δεν είχε μόνο το ύφος μεταρσιωμένον αλλά και τα χέρια του σταυρωμένα.

Άρχισε δε η αριστερά του πρώτου βυθομετρήσεις εις την τσέπην του δευτέρου, ευρήκε τον βυθόν της, ανέσυρε μετά χιλίων προφυλάξεων μερικά χαρτονομίσματα και τά μετέφερε με θρησκευτικήν συγκίνησιν εις την δική του τσέπην. Συγχρόνως η δεξιά του, γνωρίζουσα θαυμάσια τι ποιεί η αριστερά και μη θέλουσα βέβαια να υστερήση, απλώθηκε στην τσέπην άλλου χριστιανού ευρισκομένου παραπλεύρως και εβυθίσθηκε χριστιανικώτατα επίσης στα βάθη της. Κάτι ανέσυρε κι’ από αυτήν και το μετέθεσεν ευλαβώς εις την δική του τσέπην. Ύστερα αι δύο χείρες του περιέργου χριστιανού συνεπλέχθησαν πάλιν μπροστά με κατάνυξιν.



Αλλά ο άνθρωπος δεν είχε ησυχίαν. Η αποστολή του εις το σημείον εκείνο έληξε φαίνεται επιτυχώς. Γι’ αυτό συνήλθε από την μεταρσίωσιν. Επροχώρησε πάλιν μερικά βήματα, επροσπάθησε να προσανατολισθή και εκυριεύθη εκ νέου από την θείαν μυσταγωγίαν. Εσήκωσε τους οφθαλμούς εις τα ύψη και εβύθισε τας χείρας εις τα βάθη.

Ο Θεός όμως, ως γνωστόν, αγαπά τον κλέπτην, αγαπά όμως και τον νοικοκύρην. Και σε μίαν στιγμήν καθώς η δεξιά του ανθρώπου περιεπλανάτο εις τον βυθόν κάποιας αδειανής φαίνεται τσέπης και έψαχνε ματαίως να συναντήση κάτι, αισθάνθηκε να πιάνεται γερά από άλλο χέρι στιβαρώτερον:
-Λωποδύτη!
Ωχρίασε.
-Παρντόν…
-Τι ψάχνεις βρέ, στην τσέπη μου;
-Λάθος κύριε. Σας ζητώ συγγνώμην. Ενόμισα πώς ήταν η δική μου…
Αυτά ελέχθησαν ψιθυριστά. Ψιθυριστά δε μετεδόθησαν αμέσως εις το χριστεπώνυμον πλήρωμα πού συνήλθε κατεσπευσμένως κι’ άρχισε να ψάχνη έν βία και νευρικότητι τις τσέπες του. Ωδηγήθη έξω εις το προαύλιον. Και εκεί τον ηκολούθησαν πολλοί….



Η συνέχεια στο πταισματοδικείο:
-Πάλι εδώ εσύ;
-Κύριε δικαστά…
-Σιωπή! Εγώ ο ίδιος δεν σε κατεδίκασα είκοσι μέρες φυλακή τις προάλλες;
-Όχι κ. δικαστά.
-Κύριε πόλισμαν σε εκκλησία τον πιάσατε;
-Μάλιστα κ. δικαστά…
Μεταξύ ενός «όχι» και ενός «μάλιστα» ευρίσκεται η αλήθεια. Δεν εχρειαζόταν φιλοσοφία να βρεθή, αφού άλλωστε ο ευσεβής χριστιανός ήταν τόσον ευφήμως γνωστός στα δικαστήρια.
-Γιατί έκλεψες πάλι;
-Δεν έκλεψα κ. δικαστά. Με έκλεψαν!
-Κύριε πόλισμαν;
-Τον συνελάβαμε επ’ αυτοφώρω.
-Εγώ τους συνέλαβα επ’ αυτοφώρω κ. δικαστά. Άλλοι όμως έχουν τ’ όνομα κι’ άλλοι έχουν τη χάρι. Ομολογώ εμάζεψα κάτι ψιλά. Μά είχα… σας ορκίζομαι στο υπόλοιπον της τιμής μου…
-Πάψε…
-Δυό λόγια, κ. δικαστά…
-Τι θέλεις;
-Είχα δικές μου διακόσιες δραχμές. Στην ψυχή του πατέρα μου ορκίζομαι… Δικές μου διακόσιες! Όταν εβγήκαμε έξω απ’ την εκκλησία άλλος είπε πώς του πήρα πενήντα άλλος εκατό άλλος εξήντα και στο φινάλε ούτε με τα χρήματα τα δικά μου δεν μπόρεσα να κάνω τις πληρωμές. Πλήρωσα και τις διακόσιες μου και δεν κατάφερα να ξοφλήσω!
Ο δικαστής άνθρωπος πολύπειρος γνωρίζων καλά τον κόσμον δεν ωμίλησε. Εκούνησε μόνον χαρακτηριστικά την κεφαλήν και έβαλε ένα μήνα φυλακή τον λωποδύτην:
-Όσο για τους χριστιανούς, ο Θεός κι’ η ψυχή τους.
Έτσι είπε και εμειδίασε πολυσημάντως…».
(Από τα «Αθηναϊκά Νέα», 1937)
Πηγή: www.lifo.gr

[The Rebel]

Η καλύτερη μαγειρίτσα της Αθήνας.
Στο ίδιο οινομαγειρείο, από το 1898...



Μέρες Πάσχα και η ελληνική παράδοση ξεδιπλώνεται σε όλο της το μεγαλείο. Σε πείσμα του μοντέρνου τρόπου ζωής που αναπτύσσεται καθημερινά στην πόλη μας και πνίγει τα παλιά, υπάρχουν κάποια στέκια, όχι τόσο λίγα όσο φαντάζεσθε, που επιμένουν να τιμούν τ’ όνομά τους και την ιστορία πού τα συνοδεύει. Δική μας υποχρέωση να τα αναδεικνύουμε.

Μέρες Πάσχα και τι πιο επίκαιρος συνδυασμός για τον Αθηναιογράφο να σας παρουσιάση ένα από τα πιο παλιά μαγειρειά της Αθήνας, στη μαγειρίτσα του οποίου όλοι αποκαλύπτονται!

Αν σας ανοίξαμε την όρεξη και βίαζεσθε σημειώστε: «ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ», στη στοά της οδού Αιόλου 68α-70. Πρόσφατα μετακόμισε, 30 μέτρα δίπλα από τον παραδοσιακό του χώρο, πού το φιλοξενούσε από το 1898, μέσα στη Βαρβάκειο.



Το οινομαγειρείο «ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ» ξεκίνησε σαν πατσατζίδικο από το Γιάννη και Αντώνη Παπανδρέου. Φτωχά παιδιά από το Μαρμάρι της Εύβοιας, δεν άργησαν να γίνουν οι «τροφοί» της «Βαρβακείου», πού μόλις ξεκινούσε τη λειτουργία της και έσφυζε από ζωή. Όλοι οι «αναξιοπαθούντες» εργαζόμενοι της αγοράς, επισκέπτες και ξενύχτηδες έσπευδαν στους γαλαντόμους και ανοιχτοχέρηδες αδελφούς που δεν τσιγκουνεύτηκαν ποτέ:

«Βάλτε στον κοσμάκη να χορτάση» ήταν η καθημερινή εντολή. Οι τεράστιες μαρμίτες έπαιρναν φωτιά και τα 15 κρασοβάρελα άδειαζαν για τους διψασμένους τη σπατανέϊκη κεχριμπαρένια.
Φέρε μας κάπελα κρασί
Βάλε να πιώ και πιές και σύ



Το 1938 στην ομάδα προστέθηκε και ο ανηψιός Βαγγέλης που θα αναλάβει, 11 χρόνια μετά, τη διεύθυνση.



Το 1946 μετά από τρίχρονη διακοπή λειτουργίας, λόγω της κατοχής, το μαγαζί ξεκινά σαν μαγειρειό πλέον, προσθέτοντας στον παραδοσιακό πατσά και τα κλασσικά ελληνικά πιάτα της φτωχολογιάς (φασουλάδα, πιλάφια …). 55% ερχόντουσαν πάντως για τον πατσά, με βεβαιώνουν οι δυο συνομιλητές μου Σπύρος Καλλιανιώτης και Αντώνης Μπενάκης, πού έχουν αναλάβει την «ξενάγησή» μου.

«Πάμε στον Παπανδρέου για πατσά!» άκουγες όλες τις ώρες της ημέρας. Το μαγειρειό δούλευε επί 24ώρου βάσεως. Οι λάμπες δεν σβήνανε ποτέ, τις αλλάζανε μόνο όταν καιγόντουσαν… 8 γκαρσόνια, 3 βάρδιες, μάγειροι, βοηθοί με πρωτοστατούντα τον αρχιμάγειρο που άκουγε στο περιέργο παρατσούκλι «Ταρζάν» και φυσικά ο γερο-Μελέτης με τη τεράστια χατζάρα του, πού τεμάχιζε το βραστό στην είσοδο του μαγαζιού, περίμεναν τον κοσμάκη να τον χορτάσουν με τις τεράστιες σπιτικές μερίδες, να λιγδωθεί τ’ αντεράκι του…



Τι εποχές! Ιδιαίτερα 2 με 6, τις πρωινές ώρες, γινόταν το αδιαχώρητο με τον πατσά και τις σούπες να μοσχοβολούν και τους αδημονούντες πελάτες κάθε ηλικίας και κοινωνικής τάξης να συμπληρώνουν την γραφική εικόνα. Ιδιαίτερα την περίοδο της Λαμπρής, όπως με βεβαιώνουν οι συνομιλητές μου, ο «Παπανδρέου» γνώριζε την μεγαλύτερη κίνηση. Η περίφημη μαγειρίτσα του γάρ, με μυστική συνταγή, πού έχει γνωρίσει διεθνή μάλιστα προβολή. Στις μέρες μας μέχρι και deliveryτους τη ζητάνε! (σας δίνω και το τηλέφωνο για ολοκληρωμένη ενημέρωση! 210 3226980)

Εν τω μεταξύ βέβαια, δεν υπάρχει τουριστικός οδηγός πού να μην υποδεικνύει στους αναγνώστες του ένα πέρασμα από το οινομαγειρείο του 1898, με το αντιπροσωπευτικό του couleurlocale. Αν μάλιστα πέσει κανείς και στην ημέρα που η βουλή ψήφισε τον προϋπολογισμό θα δει μαζεμένους τις πρώτες πρωινές ώρες τους βουλευτές, αταξικά μαζεμένους και συναδελφωμένους μπροστά στον αχνίζοντα πατσά. Ο «Παπανδρέου» ενώνει!



Ερχόμαστε στο σήμερα. Νέες ανάγκες, νέα δεδομένα αλλά οι ίδιες πάντα αρχές: τίμια σχέση με τον πελάτη, καλομαγειρεμένο φθηνό φαγητό σε μεγάλες μερίδες, πολλές επιλογές, να την ντερλικώνεις χωρίς να νοιάζεσαι για την «λυπητερή», και την μαμά-μαγείρισσα Ασπασία να περιμένει το χαμόγελό σου, όταν βάζεις την πρώτη μπουκιά στο στόμα σου.

Και φυσικά οι ψαγμένοι ιδιοκτήτες του, ετοιμάζουν καινούργια καλούδια σε πείσμα της κρίσης και της γκρίνιας… Σε δύω μήνες θα λειτουργήσει παράλληλα και παραδοσιακό μεζεδοπωλείο με αυστηρή επιλογή μεζέδων ξεχωριστή για ούζο, τσίπουρο ή μπύρα, μεζέδων πού θα αντικατοπτρίζουν της παραδοσιακή φυσιογνωμία της ελληνικής κουζίνας.

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ σε όλους. Και εμείς οι ανάδελφοι πού δεν είμαστε από χωριό,
όλο και κάπου θα πάμε. Η Αθήνα μας νάναι καλά…
Πηγή: www.lifo.gr
https://m.eirinika.gr/article/168515/vi ... ton-gianni

[The Rebel]

ΠΑΣΧΑ & ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ


O «κωλοσούρτης», δηλαδή ο ατμοκίνητος τροχιόδρομος, που λειτούργησε για πρώτη φορά το 1887, συνέδεε το κέντρο των Αθήνων με το Νέο και το Παλαιό Φάληρο.

Από τη ζωή της Παληάς Αθήνας με τη σάτιρα του «Ρωμηού»
Του † Γιάννη Αλεξάνδρου Γέροντα

Οι Αθηναίοι που τον χειμώνα λόγω της ελλείψεως δημοσίων εκδηλώσεων αναγκαστικά διασκέδαζαν στα σπίτια τους, με τον ερχομό της Ανοίξεως ξεχύνονταν στις τόσο γραφικές αλλά και κοντινές εξοχές της πόλεως. Γιατί οι σημερινές πολυάνθρωπες συνοικίες με τα πολυόροφα κτίρια, ήσαν τότε μαγευτικοί περίπατοι. Στα καταπράσινα περιβόλια των Πατησίων, της Κολοκυνθούς ή των Αμπελοκήπων, απολάμβαναν τον αττικό ήλιο ή διασκέδαζαν στα εκεί κέντρα.

Ο Σουρής χαιρετά την αττική Ανοιξι με τους στίχους:
Άνοιξις μοσχομυρίζει
αύρα κρυφοψιθυρίζει
βγαίνουν τριανταφυλλιές.

Λυώνουν πάγοι, λυώνουν χιόνια
κι΄ έρχονται τα χελιδόνια
για να χτίσουνε φωληές.



H Κηφισιά, αρχές 20ού αιώνα.

Εξοχές και χελιδόνια
Και η Αθήνα τότε είχε πολλά χελιδόνια, που έχτιζαν τις φωληές τους στα γύψινα γισώματα των σπιτιών, ακόμη και των πιο κεντρικών. Σήμερα τα πουλιά αυτά, πιο προνοητικά απ’ τους ανθρώπους, ένοιωσαν πως η ατμόσφαιρα μολυσμένη με τα καυσαέρια των χιλιάδων μηχανών δεν είναι πια κατάλληλη για τις φωληές τους και τις χτίζουν μακρυά από το κέντρο, στα γύρω απ΄ την Αθήνα προάστεια.

Εκτός όμως από τις τόσο κοντινές εξοχές οι Αθηναίοι πολύ εύκολα απολάμβαναν και τα τόσο γραφικά και δροσερά προάστεια της Κηφισιάς, του Μαρουσιού, του Χαλανδρίου και των Φαλήρων. Γιατί από τον Φεβρουάριο του 1885 είχε αρχίσει η λειτουργία του σιδηροδρόμου της Κηφισιάς (το θηρίο). Στον «Ρωμηό» διαβάζουμε την εξής αγγελία:

Στης Κηφισιάς τον πλάτανο, όπου δροσιές σκορπίζει,
που έχει την θεόρατη εις το πλευρό του λεύκη,
η μουσική του Καίσαρη απόψε παιανίζει
και οι παρακαθήμενοι κάνουν μεγάλο ζεύκι.

Απολαμβάνουν τον λεπτόν της Κηφισιάς αέρα,
ενώ με ήχους μουσικής πληρούτ’ η ατμοσφαίρα.
Πάντες λοιπόν ας σπεύσωμεν μετά λεωφορείου
στον νέον σιδηρόδρομον της Αττικής – Λαυρίου,

διότι προμηνύεται η συρροή μεγάλη
και είναι ενδεχόμενο να μη χωρέσουν άλλοι.
Και τι λαμπρόν στην Κηφισιά καφέ βαρύν να πίνης
κάτωθεν δένδρων σκιερών και της… ωχράς σελήνης!



Η Κηφισιά
Από τότε η Κηφισιά, το ωραίο αυτό προάστειο της Αθήνας, άρχισε γρήγορα ν’ αναπτύσσεται και έγινε, για πολλά χρόνια, το αγαπημένο κέντρο παραθερισμού και εξοχικού περιπάτου των Αθηναίων.

Η καταστροφή του πρασίνου της Αθήνας και γενικώτερα της Αττικής, είναι ανεπανόρθωτη. Μια αδιάψευστη εικόνα μας δίνει αγγελία του «Ρωμηού». Τον Μάιο του 1885 διαβάζουμε:

Μέσ’ τα δένδρα, στο ποτάμι, στης Κολοκυθούς τα μέρη,
που εμπνέονται κι’ οι πλέον ακαλαίσθητοι πεζοί,
όπου άσματα βατράχων γλυκύς ζέφυρος σας φέρει,
θα ευρήτε το μεγάλο του Ματρώζου μαγαζί.

Αυτή ήταν η εξοχή της Κολοκυνθούς με τα σκιερά της δέντρα, τα περιβόλια και τα τρεχούμενα νερά του Κηφισσού.

Και οι Αμπελόκηποι όμως ήταν τόπος εξοχικού περιπάτου των Αθηναίων. Τον ίδιο χρόνο διαβάζουμε:

Εις το κτήμα Παπαδάκη, στους Αμπελοκήπους πέρα,
εις του Γιώργη Φιλοσόφου την λοκάντα την γνωστή,
ό,τι θέλετε θα βρήτε, πρασινάδα και αέρα,
φιλοσόφους και μεζέδες και ρετσίνα θαυμαστή.



Ο «κωλοσούρτης»
Εκτός όμως του «θηρίου» που συνέδεε τα βόρεια προάστεια των Αθηνών, από το 1880, είχε ήδη αρχίσει και η λειτουργία του τροχιοδρόμου του Βωτύ, του γνωστού ως «κωλοσούρτη» που ένωνε την Αθήνα με τα Φάληρα. Την εκμετάλλευσι του τροχιοδρόμου είχεν αναλάβει Βελγική εταιρία, της οποίας ο Βωτύ ήταν διευθυντής. Πολύ νωρίτερα όμως, από τον Μάρτιο του 1869, υπήρχε και ο σιδηρόδρομος Αθηνών-Πειραιώς, ατμήλατος στην αρχή, και από του Σεπτεμβρίου του 1904 ηλεκτροκίνητος. Οι δυνατότητες συνεπώς εύκολης και ομαδικής μετακινήσεως των Αθηναίων ήσαν υπεραρκετές για την εποχή. Αφετηρία του τροχιοδρόμου ήταν η προ των παλαιών Ανακτόρων πλατεία (όπου σήμερα το Μνημείον του Αγνώστου Στρατιώτου).

Τον Ιούλιο του 1892 γράφει ο «Ρωμηός»:

Ο των τροχιοδρόμων διευθυντής Βωτύ,
που πολυπλόκων έργων τα νήματα κρατεί,
και νους τον διακρίνει ανθρώπου πολυπείρου,
μετέβαλε την όψιν του Παλαιού Φαλήρου.

Εκεί διασκεδάσεις, χοροί και μουσικαί,
και αμαξοστοιχίαι τω όντι λαϊκαί,
και με την τόση φτήνεια κι’ η φτώχεια παίρνει δρόμον
και μένει διά βίου προς τον Βωτύν ευγνώμων.

Η ατμομηχανή ήταν ένα τετράγωνο μεταλλικό κουτί, με τους τροχούς αφανείς, γι’ αυτό κι’ ο λαός την ωνόμασε «κωλοσούρτη». Στον ανήφορο που οδηγεί από του Μακρυγιάννη προς το Ζάππειο, προ της Πύλης του Αδριανού, ο εισπράκτορας ήταν υποχρεωμένος να προπορεύεται της μηχανής και να ρίχνη άμμο στις γραμμές για να μη γλυστρούν. Σε κάποια όμως έντονη προσπάθεια, τον Μάιο του 1907, στο σημείο αυτό ο λέβης εξερράγη και εζεμάτισε τους επιβάτες του πρώτου θερινού ανοικτού βαγονιού.

Ο «Ρωμηός» γράφει σχετικώς:

Έκρηξις εκτός του Νόμου
του κλεινού τροχιοδρόμου.

Φ- …Άκουσα τα βογγητά των πολυπαθών θυμάτων,
είδα ζέοντας ατμούς κι’ είδα πλήθος εγκαυμάτων.

… και μ’ εκείνους τους αυλούς έψαλα καθώς τον Πάνα
την πατρίδα των Ρωμηών, της υπομονής την μάννα.



Το τραμ
Στην «Εφημερίδα» του Κορομηλά της 6ης Ιανουαρίου 1885, δημοσιεύεται η εξής δήλωσις: «Σήμερον αι αμαξοστοιχίαι του τροχιοδρόμου θα αναχωρώσι, καιρού επιτρέποντος, εκ της πλατείας των Ανακτόρων, από της 1.30’ μ.μ. κατά ημίσειαν ώραν, διά το Παλαιόν και Νέον Φάληρον. Η τόσο συχνή αναχώρησις, στην καρδιά του χειμώνα, θα ωφείλετο, ασφαλώς, στην εορτή των Θεοφανείων. Αποδεικνύει όμως και κάτι άλλο. Πως οι Αθηναίοι της εποχής «καιρού επιτρέποντος» δεν έμεναν στα σπίτια τους, αλλά, όπως και σήμερα, ξεπόρτιζαν!

Η συγκοινωνία μέσα στην πόλι διεξήγετο με το ιπποκίνητο «τραμβάυ», το οποίον από το 1908 έγινε ηλεκτροκίνητο τραμ, που συνέδεε την Ομόνοια με το Ζάππειο, διά της οδού Σταδίου, τα Πατήσια, και αργότερα τους Αμπελοκήπους. Ήσαν ακόμη οι άμαξες (τα ταξί της εποχής) με δύο άλογα «Βικτώριες» και «Λαντώ» και τα μόνιππα, οι «Μαρίκες», όπως τα αποκαλούσε ο λαός, από το όνομα του κατασκευαστού Ερνέστο Μαρίκα που υπήρχε στο πίσω μέρος του αμαξώματος. Η κίνησις στους δρόμους ήταν αραιή και πού και πού έκανε την εμφάνισί του κανένα τραμ ή ακουγόταν ο ρυθμικός κτύπος των πετάλων κάποιου μόνιππου. Στα φαρδειά πεζοδρόμια των μεγάλων λεωφόρων, που είχαν διπλή σειρά από πιπεριές, και ήταν ελεύθερα από το σημερινό πλήθος των περιπτέρων, κυκλοφορούσε λίγος κόσμος, που κάθε τόσο έβγαζε το καπέλο και υποκλινόμενος χαιρετούσε τους γνωστούς. Και τα χρόνια εκείνα ένα μεγάλο μέρος των Αθηναίων εγνωρίζοντο μεταξύ τους.

Με τις πρώτες ανοιξιάτικες λιακάδες και το εκτυφλωτικό αττικό φως, η Αθήνα, απαλλαγμένη απ’ τους σημερινούς κρότους, γαλήνια και ξένοιαστη, έπαιρνε μια παραμυθένια όψι. Μοσχοβολούσαν οι γαζίες και τα γιασεμιά, που είχαν όλες σχεδόν οι μεγάλες αυλές των σπιτιών, «ισοφαρίζοντας» με τη μεθυστική μυρωδιά τους άλλες απαράδεκτες «μυρωδιές» οφειλόμενες στην από κάθε πλευρά άθλια κατάστασι της πόλεως. Η Παληά Αθήνα ήταν ένα κράμα ομορφιάς και ασχήμιας…

Με την είσοδο στη μεγάλη σαρακοστή, οι Αθηναίοι, όπως άλλωστε και όλοι οι Έλληνες, προετοιμάζοντο για τη μεγάλη Λαμπρή. Και οι συνθήκες που επικρατούσαν δεν διέφεραν και πολύ από τις σημερινές. Τα έθιμα του Πάσχα, από αιώνες, παραμένουν αναλλοίωτα. Μια απ’ τις διαφορές ήταν ότι οι Αθηναίοι παράμεναν στην πόλι και γιόρταζαν το Πάσχα ψήνοντας το αρνί τους στις μεγάλες αυλές των σπιτιών, ενώ σήμερα, επωφελούμενοι της αργίας και με την καταπληκτική ανάπτυξι των συγκοινωνιών φεύγουν ομαδικά προς την επαρχία.


«Τα αυγά της Λαμπρής», πίνακας του Απόστολου Γεραλή.

Οι …μάχες της Ανάστασης
Ο «Ρωμηός» στα πασχαλινά του φύλλα συνδυάζει την μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης με την εκάστοτε πολιτική κατάστασι σατυρίζων την επικαιρότητα. Το 1891, όταν τη χώρα κυβερνούσε ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, που σφόδρα αντιπολιτευόταν ο Σουρής, γράφει:

…Ο άγγελος εκύλισε τον λίθον του μνημείου…
Χοροπηδούν κι’ οι ποντικοί του Κεντρικού Ταμείου.

Λαμπάδες Αναστάσεως σηκώνονται ψηλά,
Αυτοί που δεν ενήστευσαν ας φάνε πιο πολλά

κι΄ ας λέει ο Πρωθυπουργός: – «Ανάστασις σε μας
και στου Τρικούπη τους πιστούς «Μεγάλη Εβδομάς»-

Ανάστασις, Ανάστασις, και κελαϊδεί τ’ αηδόνι:
– Σαρακοστή για την Εληά και Πάσχα στο Κορδόνι.

Η Εληά, ως γνωστόν, ήταν το έμβλημα του κόμματος του Τρικούπη, και το Κορδόνι του Δηλιγιάννη.

Το Πάσχα, στα παληότερα χρόνια, είχε πάντοτε και τα θύματά του, όχι όμως από τους τροχούς, όπως σήμερα, αλλά και από τους αθρόους πυροβολισμούς που ερρίπτοντο για τον εορτασμό της Αναστάσεως.

Ιδού τι γράφει ο «Ρωμηός» το Πάσχα του 1898:

Φ. –Ηλθε πάλ’ η Πασχαλιά,
ρίχνει μια πιστολιά
κάθε πατριώτης…
πρασινίζει το κλαρί
κι΄ επληγώθη στο μερί
μια Φραντζέζα πρώτης.

Θαύμαζε τον Παρθενώνα
και την κάθε μια κολώνα
και τ’ αρχαία τα λοιπά,
όταν έξαφνα μια σφαίρα
σύγχρονος και νεωτέρα
προς το γόνυ την κτυπά.

…Ανθισαν οι πασχαλιές
ρίξε λίγες πιστολιές,
Περικλέτο πατριώτη…
σκοτωθήκαν και δυο τρεις
κι΄ η πολεμική πατρίς
εχαίρε κι’ εχειροκρότει…

Την εικόνα της μεγάλης μάχης παρουσίαζαν οι κρότοι την ώρα της Αναστάσεως και του εξαημέρου εορτασμού του Πάσχα. (Τρεις τα Γέννα, τρεις τα Φώτα, έξη την Ανάστασι, έλεγαν οι παλαιότεροι). Βαρελότα, δυναμίτες, πιστολιές, τουφεκιές…

Μια ωραία περιγραφή του επικρατούντος «πασχαλινού πνεύματος» διαβάζουμε στον «Ρωμηό» του 1900.

Φ.- Χριστός Ανέστη, Περικλή, και ρίξε μια πιστόλα,
να πάη μέσα σ’ όλα.
Χριστός Ανέστη, Περικλή, καθένας να σμπαράρη
κι’ ο Χάρος όποιον πάρη.

…Το θείον Ευαγγέλιον ακούω της Αγάπης,
κι΄ αφρίζει κάθε κουμπουράς,
κι΄ αφρίζει κάθε μαχαιράς
και μπέκρος παληολιάπης.

Αναφερόμενος στον πρόσφατο πόλεμο και την σφαγή και την φυγή του 1897, εξακολουθεί ως εξής:

…Όποιος τους γίγαντας Ρωμηούς ανερευνά και κρίνει,
όσο διαβαίνουν οι καιροί
τόσο θαυμάζει κι΄ απορεί
πως φεύγουν εις τον πόλεμον και μένουν εν ειρήνη.

…Ασπασθώμεν πέρα πέρα
τους εχθρούς μας και τους φίλους,
Αναστάσεως ημέρα,
κουμπουριάσωμεν αλλήλους!

Το βάρβαρο έθιμο των πυροβολισμών του Πάσχα είχε καταντήσει πληγή σ΄ ολόκληρη την Ελλάδα. Ο «Ρωμηός» στην επικεφαλίδα του φύλλου, το Πάσχα του 1902, σημειώνει:

Εικοστή μηνός Απρίλη
φόνοι της Λαμπρής ποικίλοι.

Ας παρακολουθήσουμε όμως πώς περιγράφει σε άλλο φύλλο, τον εορτασμό του Πάσχα:

Φ.- Αναστάσεως ημέρα
ψάλλουν άγγελοι λευκοί,
και σουρίζουν στον αέρα
σφαίρες απ’ εδώ κι’ εκεί.

Αναστάσεως χαρά
και στην γην των Αθηναίων
ρίχνουν ένσφαιρα πυρά
οι γενναίοι των γενναίων.

…Αναστάσεως ημέρα,
φως μεγάλης χαραυγής,
πέρνει κάποιον μία σφαίρα
και τον ρίχνει κατά γης.

… Του θανάτου την απόχη
βλέπουν ευσεβείς με φρίκη,
και χαρά σ΄ εκείνον πώχει
καμωμένη διαθήκη.

Ο Περικλής, εν χορώ μετά του Φασουλή, εξακολουθούν ως εξής:

Κούφια πέφτουν τουφέκι απ΄ ανάρια
και στους δρόμους τα βόλια σφυρίζουν,
και βροντούν της φακής παλληκάρια,
και για βρόντους αφρίζουν.

Τρέχουν τρέχουν ξιφήρεις σκοποί,
κι ο παππάς μειδιών ευφροσύνως
το «Χριστός» δεν προφθάνει να πη,
πέφτει κάτω κι’ εκείνος,

…Πάσχα θείον… χαρά κι’ ευνομία…
κάθε χόλος και μίσος ερρέτω….
πεθαμμένων ανοίγουν μνημεία
να δεχθούν σκοτωμένους κι΄ εφέτο!

Και παρακάτω γράφει:

Ω διαχύσεις κι’ ασπασμοί των εν Χριστώ διάπυροι,
φιλούντες ελαβώθησαν.
βλέποντες εστραβώθησαν,
πολλοί δ’ ως χθες αρτιμελείς απέμειναν ανάπηροι.

Συμπερασματικώς, ο Φασουλής, αποτεινόμενος προς τον Περικλή, λέει:

Μάθε λοιπόν πως στων Ρωμηών την γην την νεωτέραν
το κουτουρού πυροβολείν του Πάσχα την ημέραν
είναι το πρώτον πάτριον, καθώς καθείς γνωρίζει,

και τούτο το πυροβολείν και βάλλειν κατ΄ ατόμων
είναι το Πάσχα των Ρωμηών, κι’ αυτό χαρακτηρίζει
την αρειμάνιον φυλήν των Μαραθωνοδρόμων,

Αποκαλεί τους Έλληνας μαραθωνοδρόμους λόγω της νίκης του Σπύρου Λούη στον Μαραθώνιο των Ολυμπιακών αγώνων του 1896, ίσως όμως και λόγω της φυγής του πολέμου του 1897.

Το κακό είχε λάβει μεγάλες διαστάσεις και η Κυβέρνησις του Γεωργίου Θεοτόκη, ανέθεσεν εν λευκώ εις τον Διευθυντήν της Αστυνομίας Αθηνών Ιωάννην Γεννήσαρλην, την εφαρμογήν του Νόμου. Κατόπιν τούτου, το Πάσχα του 1903 διήλθεν αναίμακτον.

Π. – Πάσχα Κυρίου, Φασουλή,
κι’ αλαλητό και κτύποι,
μα δεν σκοτώθηκαν πολλοί
κι’ έχω μεγάλη λύπη.

Φ. -Πάσχα Κυρίου και χαρά,
Πλην δεν εβρόντησαν πυρά
σαν πέρσυ, σαν και πρόπερσυ στην πόλιν της Παλλάδος,
την δόξαν της Ελλάδος,
δι΄ο θρηνώ την σήμερον ωσάν Ιερεμίας
τον ζήλον του Γεννήσαρλη και της Αστυνομίας,
που τους Ρωμηούς δεν άφησαν, βρε Περικλή, κι εφέτος
να σκοτωθούν αδελφικώς και να σφαγούν ανέτως,
με μάχαιραν αμφίστομον και με κουμπούρας βόλι,
κι’ έτσι δεν εκατάλαβαν Λαμπρής πως είναι σχόλη.

Τα ληφθέντα όμως μέτρα, όπως συμβαίνει πάντοτε στη χώρα μας, ατόνησαν μετά από λίγο, όπως μας πληροφορεί πάλι ο «Ρωμηός» του 1905.

Δεκάτη κι΄έκτη μηνός Απρίλη,

Πάσχα, κουμπούρες, κρότοι ποικίλοι.

Και εν συνεχεία:

Πάσχα σεμνόν, εράσμιον,

γλυκύ και πανσεβάσμιον,

Πάσχα, που θα τυφλώσωμεν πολλούς με βαρελότα,

χαλκούνια και μπουρλότα.

Πάσχα που θ’ αλαλάξωμεν

αγάπην προς αλλήλους

και σμπάρα θ΄ανταλλάξωμεν

με συγγενείς και φίλους.

Αυτός ήταν ο εορτασμός του Πάσχα στην Παληά Αθήνα, με τα θύματα των αδέσποτων σφαιρών και των βαρελότων, συνήθεια που εξακολουθούσε επί πολλά χρόνια και μόλις τον τελευταίο καιρό εξέλιπε οριστικά, κατόπιν της αυστηράς εφαρμογής του Νόμου.


Το τράμ στη λεωφόρο Βασ. Αμαλίας.

Πρωτομαγιά
Το αποκορύφωμα όμως της Ανοίξεως ήταν η εορτή της Πρωτομαγιάς. Με το παληό, βέβαια, ημερολόγιο, τα λουλούδια και η αυτοφυής βλάστησις θα είχαν ξεβλαστήσει και χάσει την φρεσκάδα τους. Αυτό όμως δεν εμπόδιζε τους Αθηναίους να εορτάζουν την ημέρα των λουλουδιών με ανθοπολέμους και ομαδικές εξορμήσεις στα γύρω της Αθήνας περιβόλια και ιδιαίτερα τα Πατήσια. Και ήταν τόσο ωραία η περιοχή από του Λεβίδη και πέρα, που ο λαός την αποθανάτισε με τη γνωστή φράσι, που συχνά αναγράφει και ο «Ρωμηός». «Ψυχή μου στα Πατήσια που πάει ο δρόμος ίσια».

Η Πρωτομαγιά, σε αντιθέσι με τον εορτασμό του Πάσχα, που διετήρησε τα πατροπαράδοτα, δεν εορτάζεται πια όπως την παλαιότερη εποχή. Εκδηλώσεις γίνονται περισσότερες στους γύρω από την Πρωτεύουσα Δήμους, που αποβλέπουν όμως μόνο σε οικονομικά ωφέλη, και γι΄αυτό έχουν χάσει τον αυθορμητισμό και την αγνότητα των παλαιοτέρων χρόνων. Στην Παληά Αθήνα όλα τα σπίτια, και τα πιο φτωχά, την παραμονή της Πρωτομαγιάς κρεμούσαν στα μπαλκόνια ή την εξώπορτα τον λουλουδένιο Μάη. Ήταν ένα ωραίο θέαμα μιας πραγματικά λουλουδιασμένης Αθήνας, που δυστυχώς, χάθηκε σήμερα, όπως χάθηκαν και τα λουλούδια απ’ τους τσιμεντένιους όγκους των πολυκατοικιών.

Το στεφάνι του Μάη έμενε κρεμασμένο ως το βράδυ της 23ης Ιουνίου, εορτή του Αη-Γιάννη του Κλήδονα, που το έρριχναν στη φωτιά. Καιγόταν κυριολεκτικά η Αθήνα και αντιβούιζαν οι γειτονιές απ’ τις φωνές μεγάλων και μικρών που πηδούσαν τις φωτιές, καίγοντας, εκτός απ’ τον Μάη, παληά καλάθια, ξύλα και οτιδήποτε άλλο που θα δυνάμωνε τη φωτιά. Ο «Ρωμηός» ελάχιστα γράφει για τον Κλήδονα, γιατί ο Σουρής διέκοπτε την έκδοσί του και παραθέριζε στο Νέο Φάληρο.

Την παραμονή της Πρωτομαγιάς όλη σχεδόν η Αθήνα «εξεστράτευε» στα Πατήσια, και τις άλλες κοντινές εξοχές όπου ωργίαζε η βλάστησις, για να φτιάξουν το στεφάνι του Μάη. Ατέλειωτη σειρά από μόνιππα, βικτώριες και λαντώ, διά της οδού Πατησίων τραβούσε προς τα περιβόλια και τους αγρούς της περιοχής. Χαρακτηριστικό ήταν ότι τα τραμ που σχολούσαν από τις διάφορες γραμμές δεν πήγαιναν στις αποθήκες (γκαράζ) αλλά ενίσχυαν την γραμμή των Πατησίων.

Ο Σουρής χαιρετά στον «Ρωμηό» κάθε χρόνο τον ερχομό του Μάη.

Φ. – Χαίρε και πάλιν Μάιε τρελλέ και χρυσομάλλη,
χαίρε μηνών στολίδι,
χαίρε που κι΄ η γαϊδούρα μου τον ερχομό σου ψάλλει
στρωμένη στο γρασίδι.

…Τρις χαίρε, μην ερατεινέ τοσούτων συμπλεγμάτων
που τους τετράποδας κεντάς της Μούσης θιασιώτας,
χαίρε που σαν ακούεται βαρύ τ’ ογκάνισμά των,
μου φαίνεται πως Έλληνας ακούω πατριώτας.

Π. -Ψάλλω κι’ εγώ περιχαρής τον μήνα τον ωραίον
διά ρυθμών ποικίλων…
χαίρε που σήμερ’ αρχινά κι’ η δράσις των κορέων,
των κουνουπιών και ψύλλων.

Φ. -Χαίρε, κρυφή παρηγοριά ζωντοχηρών και χήρων,
όπου λιγώνεις έγκυες με μυρωδιές των τσίρων.
…Χαίρε που κανείς δεν βλέπει
μεσ’ την Ρωμηοσύνη πάτο,
χαίρε, που μπουρλότο πρέπει
κι’ από πάνω κι’ από κάτω.

Ανοιξιάτικοι έρωτες
Η Άνοιξις όμως δεν ήταν μόνο η εποχή των λουλουδιών και των ερώτων. Είχε και επακόλουθα:

Εικοσιπέντε μηνός Απρίλη,
μπόγιας, απόχη, λυσσώντες σκύλοι.

Και ακόμη:

Φ. -Τι Πρωτομαγιά κι’ αυτή… μια χαρά, καιρός ωραίος,
τώρα βγαίν’ η κατσαρίδα, το κουνούπι, ο κορέος.
τώρα κούκος, τώρ΄ αηδόνι,
τώρα σούδα, τώρα σκόνη,
τώρ’ αφράτη καββαλίνα
που χρυσίζει σαν στερλίνα.

«Σούδα» εννοεί την γνωστή του Νέου Φαλήρου, η οποία με τις αναθυμιάσεις της, συνετέλεσε στην καταστροφή της ωραίας πλαζ και του προαστείου.

Ο άτυχος πόλεμος του 1897 έδωσε υλικό στον Σουρή να γράψη πολλά, ειρωνευόμενος τους υπευθύνους πολιτικούς και στρατιωτικούς.

Ιδού πώς σατιρίζει τον κατά την 1η Μαΐου 1899 οργανωθέντα ανθοπόλεμον.

Φ. -Ίτε στους ανθοπολέμους μ’ ένα μένος φλογερό,
ραίνετέ με να σας ραίνω, να περνούμε τον καιρό.
Ίτε λείψανα γενναία των μαχών των τελευταίων,
με κολοκυθοκορφάδες και με θούρια Τυρταίων.

Ίτε να στρωθούν οι δρόμοι με τους κάλυκας φυτών,
να πατούν επάνω πόδια ντιλικάτων νικητών!
Έφοδος στα περιβόλια,
πολέμαρχοι των τριόδων,
ας γενούν πολέμου βόλια
πέταλα και φύλλα ρόδων.

Ίτε πάλιν λεγεώνες των πεζών και των ιππέων,
με το βήμα το ταχύ,
κι’ έξαλλος ανθοβροχή
ας σκεπάση πέρα πέρα πυραμίδας εκ τροπαίων!

Ω ψυχή μου στα Πατήσια!
μ’ έπιασε καινούρια λύσσα…
…Δεν αντέχω, πίσω, πίσω,
δυνατά θα πολεμήσω.

Με τις αγριοφωνάρες
θα τρομάξω την Τουρκιά,
ρίξε μου τρεις αγγινάρες
να σου ρίξω δυο κουκιά.

Τέτοιος πόλεμος μ’ αρέσει
που για Τουρκαλάδων φέσι,
βλέπεις μόνο παπαρούνα, βλέπεις μόνον ανεμώνη,
και δεν γίνεται το μούτρο, Περικλέτο, σαν λεμόνι.

…Έλα ράνε με με φούλια
να σε ράνω με μαρούλια.
Δεύτε ράνε δι’ ανθέων
την φυλή των… ημιθέων.

Ανθεστήρια μεγάλα,
νέα δάφνη και μυρσίνη,
και στον Μάιον καββάλα
παρελαύν’ η Ρωμηοσύνη.

Π. – Ανθοπόλεμος λυσσώδης στην κονίστραν μας καλεί,
πολέμαρχε Φασουλή,
Μάης ήλθε, ζήτω, ζήτω,
ανθοπόλεμον κηρύττω.
Η μυρωδιά του… σκόρδου!

Την Παραμονή της Πρωτομαγιάς οι Αθηναίοι γλεντούσαν έως τα ξημερώματα, πίνοντας και απολαμβάνοντας τις ευωδιές των λουλουδιών. Ανάμεσα όμως σ’ αυτές, ξεχώριζε η μυρωδιά του… σκόρδου! Η παράδοση αυτή του λαού να τρώη σκόρδο τον Μάιο (κατεβαίνει η πίεσις) έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα. Ιδού τι γράφει ο «Ρωμηός»:

Φ. -Πάμε να τον πιάσουμε, Περικλέτο, πάλι
τον κατσαρομάλλη.

Π. -Κι’ εγώ θα το γλεντήσω
με τόσο φαγοπότι,
κι’ εγώ θα ξενυχτήσω
μαζί σου, πατριώτη.

…Οσφρήσεως μαγεία
το σκόρδο, συμπολίται,
Μάης δεν εννοείται
χωρίς σκορδοφαγία.

Το σκόρδο, Φασουλή μου, μ’ αρέσει πρώτα πρώτα
του σκόρδου μυρωδιά
μ’ ανοίγει την καρδιά,
κι΄ απλήστως αναπνέω σκορδοφαγίας χνώτα.

Φ. -Ήλθε και πάλι Μας,
κι’ αν σκόρδο δεν βρωμάς,
δεν είσαι, Περικλέτο, Ρωμηός πανηγυριώτης
και πούρος πατριώτης.

Ο Φασουλής ενθουσιασμένος από το ολονύκτιο γλέντι λέει στον Περικλή:

Φ. -Περικλέτο μου, τραγούδα…
κύτταξε μια πεταλούδα
μέσ’ τα ρόδα κοιμισμένη… πώς τα μύρα την μεθάνε…

Π. -Κάποιος βουλευτής σ’ εκείνην μετεμψυχωμένος θάναι.

Φ. -Άκου και γαϊδούρι πρώτης…
ποίος φθόγγος, ποίον μένος!

Π. -Κάποιος ρήτωρ πατριώτης
θάναι μετεμψυχωμένος,

Φ. -Κύτταξε και κολοκύθες και μεγάλες και πολλές…

Π. -Δεν σου φαίνεται πως είναι των συγχρόνων κεφαλές;
Τι Πρωτομαγιά τρελλή!
κολοκύθες, Φασουλή,
και μυστήρια και γρίφοι…
Τσίου τσίου το πουλί,
τσίου τσίου κι’ η Βουλή
σαν γαλιάνδρα, σαν κοτσύφι.

Το ξενύχτι και η μέχρι πρωίας κατανάλωσις οινοπνευματωδών, κατέβαλλε τους περισσότερους από τους πανηγυριώτας. Αυτό κατακρίνει ο «Ρωμηός» διά των στίχων:

Φ. – Στον τόπον των Χαρίτων δεν θέλω να περάσω
την εορτήν την φύσεως
του κάλλους, της ποιήσεως,
χωρίς να με ξεράσης, χωρίς να σε ξεράσω.

Π. – Έτσι που λες μ’ αρέσει να τον πανηγυρίζω
τον ανθισμένο Μάη στον τόπο τον μακάριο,
κι΄ έπειτα, Φασουλή μου, στο σπίτι να γυρίζω
και σ’ όλους να φωνάζω με μούτρα σαν σουδάριο.

Πολύ καλά τον Μάη τον πιάσαμε κι΄ εφέτος,
μ’ ευπρέπειαν, με τάξιν, ελληνικώς, ανέτως.
κι’ αν είναι κι’ ένας μόνο που κάπως αμφιβάλλει,
της ροδινής μορφής μας κυττάξετε τα κάλλη.

Όσο για την ταλαιπωρία της συγκοινωνίας, ιδίως κατά την επιστροφήν, συνέβαινεν ό,τι και σήμερα.

Μέσα στα τραμ μ’ αρέσει ποδάρια να πατώ
μα και στην αγκαλιά μου μουρέλια να κρατώ.

Στα χρόνια μας η Πρωτομαγιά έχει χάσει εντελώς την συμβολικήν της σημασία. Σ’ ολόκληρο τον κόσμο έχει καθιερωθή ως η Διεθνής εργατική εορτή. Η καθιέρωσίς της αποφασίστηκε κατά το Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο που έγινε στο Παρίσι το 1899, κατά πρότασι της Εργατικής Ενώσεως των Η.Π.Α. και σε ανάμνησι της μεγάλης απεργίας, για τη διεκδίκησι του 8ώρου, που έγινε στο Σικάγο την 1ην Μαΐου 1886 και κατά την οποίαν εκατοντάδες απεργών βρήκαν τον θάνατο σε σύρραξι με την Αστυνομία.
http://mikros-romios.gr/%cf%80%ce%b1%cf ... %b9%ce%b1/

[The Rebel]

Η Ανθούσα Παλάσκα Ροζού
η θρυλική χούλιγκαν των θεωρείων της ελληνικής Βουλής.



Η Ανθούσα Παλάσκα, γνωστή ως Ανθούσα Ρουζού ή Ανθούσα Ρουζιού, Anthoussa de Roujoux ( – Αθήνα 27 Δεκεμβρίου 1890), μετά το γάμο της με το Γάλλο Αλέξανδρο Ρουζιού, ήταν προσωπικότητα της Ελλάδας του 19ου αιώνα, γνωστή μετά τη χηρεία της για τη θορυβώδη παρουσία της στον εξώστη των συνεδριάσεων της Βουλής και την υποστήριξή της στον πρωθυπουργό Δηλιγιάννη.

Θεωρείτο και ήταν κυρία του λεγόμενου καλού κόσμου, αλλά στην ιστορία έμεινε σαν η μεγαλύτερη χούλιγκαν του Κοινοβουλίου!

Η… «κοινοβουλευτική» της δράση της έφερε σε δύσκολη θέση, ακόμα και τον μεγάλο Χαρίλαο Τρικούπη. Ήταν η περίφημη Ροζού, δυναμική, εφευρετική και γλωσσού! Την γνώρισαν οι κοινοβουλευτικοί άνδρες των τελών του προπερασμένου αιώνα. Άλλοι την φοβήθηκαν και άλλοι την είχαν σύμμαχο και στήριγμα.

Τα πολύ παλαιότερα χρόνια, τις μεγάλες διαμάχες των πολιτικών- ιδιαίτερα δε των πολιτικών αρχηγών- παρακολουθούσαν με μεγάλο ενδιαφέρον οι πολίτες από τα θεωρεία του κοινού της Βουλής, η οποία τότε στεγάζονταν στο Μέγαρο του σημερινού Μουσείου της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας στην οδό Σταδίου, πίσω από τον ανδριάντα του έφιππου Κολοκοτρώνη. Ένα μεγάλο διάστημα μάλιστα η Βουλή, στεγάζονταν και σε παρακείμενο χώρο, σε μια… παράγκα «πλινθόκτιστον» και «σανιδόπηκτον» όπως έγραφαν οι χρονογράφοι της εποχής.



Αλλά και στις υπαίθριες πολιτικές συγκεντρώσεις, υπήρχε πάντα αυξημένο ενδιαφέρον γιατί και οι ίδιοι οι πολιτικοί της εποχής εκείνης, φρόντιζαν να έχουν επαρκές ακροατήριο “ημετέρων”, οι οποίοι ήταν αποφασισμένοι να προχωρήσουν και σε ακρότητες, αν οι αντίπαλοι ήταν απειλητικοί ή προκλητικοί. Ορισμένοι μάλιστα, μπράβοι εξ επαγγέλματος, κρατούσαν μαγκούρες, κατασκευασμένες από το σκληρό ξύλο της κερασιάς, για να ξυλοκοπούν όσους αντιδρούσαν… Οι μαγκούρες αυτές χαϊδευτικά ονομάζονταν «κερασιές»!!!.

Χαρακτηριστικά σε δημοσίευμα του Ιανουαρίου 1882, αναφέρεται ενόψει της έναρξης των εργασιών της Βουλής, ότι «θα δείτε και πάλιν την Βουλήν να βρίθει από απειρίαν ανωτέρων υπαλλήλων, χάος θεσιθηρών και πλήθος ανέργων ροπαλοφόρων».

Οι συνήθειες των ακροατών του Κοινοβουλίου εκείνα τα χρόνια, δεν ήταν σαν τις σημερινές. Συμμετείχαν με το δικό τους εκδηλωτικό τρόπο στις συνεδριάσεις φωνασκώντας και αποδοκιμάζοντας ή χειροκροτώντας και επιδοκιμάζοντας. Στην ημερήσια διάταξη των θεωρείων της Βουλής ήταν και το… ποδοκρότημα, που εξέλιπε εντελώς. Δεν είναι τυχαίο, ότι περί το 1882 ο γιος του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, όταν ήταν πρωθυπουργός ο πατέρας του, βρέθηκε σε μεγάλη κόντρα με το Διευθυντή της Αστυνομίας, γιατί «ήθελε να διοργανώση φάλαγγα ποδοκροτητών εν τοις ακροατηρίοις της Βουλής».

Ακόμα και ο μεγάλος Χαρίλαος Τρικούπης, δεν αγόρευε χωρίς οχλήσεις μέσα στη Βουλή. Ο κοινοβουλευτικός συντάκτης του περιοδικού «Μη Χάνεσαι» στις 15 Φεβρουαρίου 1882 είχε περιγράψει παραστατικά την κατάσταση αυτή, γράφοντας: «Πελματώδη ποδοκροτήματα, φουχτώδη χειροκροτήματα και χειλώδη σφυρίγματα, διέκοπτον την αγόρευσιν του κ. Τρικούπη. Ο κ. Πετιμεζάς προειδοποίησε τον κ. Πρόεδρον ότι το Βουλευτήριον δεν πρέπει να μεταβληθεί εις Ζυθοπωλείον». Εκείνη την ημέρα, κατά την ίδια περιγραφή «τα ακροατήρια τόσον αχρείεψαν, ώστε πολλοί κάθηνται στραβοπόδι, επί των θεωρείων εις στάσιν: Και στα πέντε βιλαέτια, φάτε πιήτε βρε αδέλφια»!!!



Ο Γεώργιος Σουρής μάλιστα, εκείνη περίπου την εποχή, είχε γράψει και τους ακόλουθους στίχους:

Τα θεωρεία της Βουλής ξεχειλισμένα είναι

από γνωστούς αντάμηδες και τόσα παλληκάρια,

η Μάνη εις την μια μεριά, στην άλλη αι Αθήναι

κι ακούς με λύσσα να χτυπούν και χέρια και ποδάρια.

Ποδοκροτήματα από το δημοσιογραφικό θεωρείο, είχαν ακουσθεί και το Νοέμβριο του 1882. Ο πρόεδρος διέταξε την εκκένωσή του, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Ο Παλαμάς το έφερε βαρέως και έγραψε, ότι τα ποδοκροτήματα προκάλεσαν κάποιοι παρείσακτοι και παραπονούμενος ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «ως εγένετο η επιτίμησις αντενακλάτο επί πάντων αδικώτατα»!

Δεν ήταν όμως μόνο οι επισκέπτες, αλλά και οι ίδιοι οι βουλευτές, καμιά φορά παρεκτρέπονταν ή υπερέβαλαν σε αποδοκιμασίες. Και επειδή σχεδόν μόνιμο αξεσουάρ της ανδρικής μόδας ήταν τα μπαστούνια, αυτά πολλές φορές ήταν και τα… όπλα των κοινοβουλευτικών ανδρών. Το Φεβρουάριο του 1883 μάλιστα κατά τις περιγραφές του Παλαμά, ο βουλευτής Στεφανίδης αγορεύοντας έγινε ήρωας επεισοδίου στο οποίο κυριάρχησαν τα γνωστά μας ποδοκροτήματα και άλλες αποδοκιμασίες στις οποίες διέπρεψε «ο κ. Δεληγιάννη, λυσσωδώς την ράβδον του καταφέρων επί των εδωλίων και του εδάφους, ευτυχώς».

Αυτά, συνέβαιναν τότε…

Άφησε όνομα η Ροζού



Παρά τα συντηρητικά τα ήθη της εποχής, που ήταν άκρως φαλλοκρατικά και η θέση της γυναίκας ήταν κυρίως μέσα στο σπίτι, μια γυναίκα, η Ροζού, συμπεριφερόμενη σαν χούλιγκαν της εποχής, άφησε… όνομα, με την ακραία συμπεριφορά της στα λαϊκά θεωρεία του Κοινοβουλίου.

Είχε δημιουργήσει μάλιστα τέτοια φήμη γύρω από το όνομά της και την εκρηκτική συμπεριφορά της, που το έδρανό της στα θεωρεία του Κοινοβουλίου είχε γίνει μόνιμο και… ιδιόκτητο, ο μικρός παράδεισός της, αφού καμιά άλλη κυρία δεν τολμούσε να το καταλάβει, γιατί ήξερε ότι θα άκουγε τα εξ αμάξης. Και ήταν πολλές οι κυρίες του καλού κόσμου, που σύχναζαν τότε στη Βουλή. Ήταν ένα μοναδικός τόπος για να επιδείξουν τα καινούργια φορέματά τους και τα κοσμήματά τους. Συνήθως ήταν σύζυγοι ή αδελφές πολιτικών, που ήθελαν να θαυμάσουν τους δικούς τους ανθρώπους και να κάνουν συνάμα σημαντικές κοσμικές εμφανίσεις.

Σε κάποια περίπτωση μάλιστα, οι άλλες νεαρές κυρίες που σύχναζαν στα θεωρεία, διατύπωσαν τα παράπονά τους σε ένα νεαρό κοινοβουλευτικό συντάκτη, που ήταν ο… Κωστής Παλαμάς, ο οποίος υπέγραφε τα κείμενά του με το ψευδώνυμο «Κουτρούλης»!!! Έγραψε λοιπόν στο «Μη χάνεσαι» του Βλάση Γαβριηλίδη (21 Νοεμβρίου 1882) το ακόλουθο κείμενο:

«Το κενόν θεωρείον των Κυριών μου ενθυμίζει την Κυρίαν Ροζού, προς ήν έχω καθήκον να υποβάλω παράπονα, αλλ’ ευώδη παράπονα, καθ’ ό εξελθόντα από ρόδινα χείλη. Και λοιπόν: δεν πρέπει να είναι τόσον ζηλότυπος του παραδείσου της, εν ώ καθ εκάστην εγκαθιδρύεται, ώστε να διαμφισβητεί μίαν προς μίαν τας άλλας κυρίας… Αν ομιλούν εκεί, η βασίλισσα Ροζού επιβάλει σιωπήν. Αν σιωπούν, η βασίλισσα Ροζού θέλει και καλά να την ακούουν. Αν ανοίξουν κανέν παράθυρον η βασίλισσα κρυώνει. Αν το κλείσουν τότε καψώνει. Η βασιλεία της Ροζούς τα έβαλε με την αυτοκρατορίαν της νεότητος».



Αλλά και λίγους μήνες αργότερα (29-1-1883), όταν γνώρισε καλύτερα τα καθημερινά καμώματα της Ροζούς, είχε γράψει ως Κουτρούλης «Η Ροζού πλέον είναι ο επιούσιος άρτος».

Η Ροζού, που άφησε εποχή, ήταν οπαδός του Δηλιγιάννη και αντίπαλος του Χαρίλαου Τρικούπη.

«Φορομπήχτης ο Χ. Τρικούπης, «Σκαρπινάκιας» ο Γ. Θεοτόκης.

Με χαρακτήρα θυελλώδη και εκρηκτικό, επενέβαινε από τα θεωρεία και παρά τις απαγορεύσεις, καθύβριζε όσους πολιτικούς δεν συμπαθούσε… Η παράδοση διέσωσε, ότι:

Τον Χαρ. Τρικούπη αποκαλούσε «φορομπήχτη» και «πακετάκια».
Τον Γεώργιο Θεοτόκη, αποκαλούσε «σκαρπινάκια» γιατί φορούσε γυαλισμένα σκαρπίνια και ατσαλάκωτα επίσημα ρούχα ως γνήσιος Κερκυραίος κόντες. «Σιγά μην σπάσεις τα αυγά κόντε Σκαρπινάκια» ωρύετο η Ροζού όταν αυτός ανέβαινε στο βήμα για να αγορεύσει. Ο δημοσιογράφος Α.Χ. Χαμουδόπουλος αφηγείται ότι ο Γ. Θεοτόκης στη Βουλή, κυριολεκτικά μιλούσε… με το γάντι. «Στο βήμα της Βουλής, ανέβαινε γαντοφορεμένος κι έβγαζε τα χειρόκτια όταν άρχιζε να αγορεύει»!!!
Αντιπαθούσε τον Σιμόπουλο, υπουργό Οικονομικών στα αντίπαλα κόμματα του Δηλιγιάννη. Τον ονόμαζε «Βεελζεβούλ» κάνοντας στο σημείο του σταυρού και ζητώντας να τον… ξορκίσουν!!!
«Πατατράκα» είχε αποκαλέσει στον Στέφανο Δραγούμη, γιατί θεωρούσε ότι οι αγορεύσεις του, ήταν δημοκοπικές.

Και όμως, παρά την κακή εικόνα που δημιούργησε με την εξτρεμιστική συμπεριφορά της, η Ροζού δεν ήταν καθόλου λαϊκός τύπος.

Προερχόταν από μια πολύ καλή οικογένεια, είχε ευρεία μόρφωση και γνώριζε ξένες γλώσσες.

Κάποτε μάλιστα είχε παντρευτεί με ένα Γάλλο διπλωμάτη και μαζί του γύρισε Ευρώπη και Αμερική. Όταν αυτός πέθανε η Ροζού ξαναγύρισε στην Αθήνα και γοητευμένη από τη ρητορική δεινότητα του Δηλιγιάννη, αφιερώθηκε σ’ αυτόν με όλες τις δυνάμεις της.

Κάποια στιγμή ελέγετο μάλιστα, ότι έβαλε λεφτά από την τσέπη της για να κατασκευάσει ένα άρμα, που παρίστανε ένα καΐκι…. ντυμένο με ένα γαλανόλευκο κορδόνι, αφού το Κορδόνι ήταν το σήμα κατατεθέν του κόμματος του Δηλιγιάννη. Πίσω, ερχόταν ένα δίτροχο κάρο που έσερνε ένα τεράστιο πήλινο δοχείο γεμάτο με κλαδιά ελιάς. Η ελιά ήταν το σήμα του Τρικουπικού κόμματος. Μπροστά υπήρχε ένας ψωραλέος γάιδαρος, που ανάποδα στα καπούλια του κουβαλούσε ένα ομοίωμα του Χαρ. Τρικούπη. Ακολουθούσαν πίπιζες, νταούλια και ένα σμάρι νεαρών, που σε κάθε νεύμα της Ροζούς τραγουδούσαν σκωπτικά τραγούδια.

«Ξύπνα καημένε βασιλιά

να πιεις καφέ με γάλα

να δεις και τον Τρικούπη σου

στο γάιδαρο καβάλα…».

Κυκλοφορούσε και στα καλά σαλόνια.



Θρυλείται, ότι η Ροζού δεν ήταν ωραία γυναίκα. Κοντή με μεγάλο κεφάλι. Αδύνατο κορμί και πόδια σαν καλάμια. Φορούσε σκανδαλωδώς κοντύτερη φούστα από ό,τι επέτρεπαν τα ήθη της εποχής, που επέβαλαν μήκος φορέματος, ως τον αστράγαλο. Ήταν όμως πνευματώδης και ετοιμόλογη. Είχε γνώσεις και κυκλοφορούσε και στα κοσμικά σαλόνια της εποχής.

Ο Δηλιγιάννης την εκτιμούσε και πολλές φορές μετά τις ολονύκτιες συνεδριάσεις της Βουλής, την έπαιρνε στην άμαξά του για να την πάει στο σπίτι της.

Η φήμη που την περιέβαλε ήταν τόσο μεγάλη, που και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί συγχωρούσαν τους χουλιγκανισμούς της.

Έπασχε από ρευματισμούς και όταν πέθανε τη βρήκαν νεκρή στο σπίτι της. Επάνω από το κρεβάτι της, υπήρχε μια τεράστια φωτογραφία του ινδάλματός της, του Θ. Δεληγιάννη. Η κηδεία ήταν πάνδημη, με παρόντες πολιτικούς αρχηγούς και άλλες προσωπικότητες της Αθήνας. Ο Δηλιγιάννης ευγνώμων για την πιστή οπαδό του κατέθεσε βαρύτιμο στεφάνι, πλεγμένο από τα τριαντάφυλλα του δικού κήπου!!!

Η Ροζού υπήρξε και μεγάλη φαρσέρ…. Παροιμιώδης έμεινε η φάρσα που έκανε στο κόντε Θεοτόκη, όταν αυτός επρόκειτο να μιλήσει στη Βουλή και προανήγγειλε, ότι θα αποκαλύψει τεράστια σκάνδαλα της κυβέρνησης Δηλιγιάννη.

Μόλις άρχισε την αγόρευσή ο κόντε Θεοτόκης, άρχισε η Ροζού να κραυγάζει από τα θεωρεία αγνοώντας τη φρουρά και τις απαγορεύσεις: Σκαρπινάκια ήρθε το τέλος σου!.

Αμέσως μετά, σκύβει και φουσκώνει μια χαρτοσακούλα και τη χτυπάει με δύναμη στον τοίχο. Εκείνη έσκασε με πάταγο. Ταυτόχρονα, οι φίλοι της, που τους είχε κουβαλήσει στη Βουλή προετοιμασμένους κατάλληλα, άρχισαν να φουσκώνουν σακούλες και να τις σκάνε στον τοίχο, προκαλώντας δαιμονιώδη θόρυβο… Τόσο θόρυβο, που ανάγκασε τη Βουλή να διακόψει τη συνεδρίασή της και τον Θεοτόκη να αναβάλει για πολύ την αγόρευσή του.

Ο Γ. Θεοτόκης πάντως, και ο αδελφός του Μιχαήλ, που διετέλεσε και πρόεδρος της Βουλής, ήταν παροιμιωδώς ευγενέστατοι άνθρωποι. Ο Χαμουδόπουλος, αφηγείται ένα ακόμη χαρακτηριστικό περιστατικό, από την εποχή που ο Γεώργιος Θεοτόκης ήταν υπουργός Εθνικής Οικονομίας στην κυβέρνηση Βενιζέλου το 1915. Ένα βράδυ, καθώς ο δημοσιογράφος κατέβαινε τη σκάλα του υπουργείου, που ήταν στην οδό Σταδίου, δίπλα στον κινηματογράφο «Αττικόν» είδε τους αδελφούς Θεοτόκη, τον Γεώργιο και το Μιχαήλ να κατέρχονται και αυτοί από την ίδια σκάλα. Μπροστά ο Γεώργιος και πίσω ο Μιχαήλ. Ακριβώς πίσω τους κατέβαινε και μια γυναίκα- υπάλληλος. Γυναίκα- υπάλληλος σε υπουργείο την εποχή εκείνη, ήταν φαινόμενο σπάνιο.

Μόλις όμως την αντελήφθησαν πίσω τους οι δύο αδελφοί, έβγαλαν… τα καπέλα τους και παραμέρισαν παρακαλώντας την να περάσει πρώτη. Σάστισε εκεί, αλλά οι Θεοτόκηδες έμειναν καρφωμένοι στο πλάι της σκάλας και δεν το κούνησαν μέχρι να περάσει η κατάπληκτη υπάλληλος πρώτη…Τέτοια λεπτότητα πολιτικών ανδρών!!! Ήταν συνεπώς εύκολα θύματα της Ροζούς σε παλαιότερα χρόνια.

Σε κάποια περίπτωση, το Φεβρουάριο του 1880 η Ροζού, έκανε πάλι φασαρία από το θεωρείο των κυριών. Αγόρευε ο Δ. Ράλλης εναντίον του Οικονόμου, όταν η Ροζού άρχισε να φωνάζει «Ω! ω! ω!» και να κάνει χειρονομίες αποδοκιμασίας.

Ο προεδρεύων διέταξε τον αξιωματικό της Φρουράς να τη βγάλει έξω.

Εκείνη απτόητη όμως, προειδοποιούσε με περισσή αναίδεια:

-Είμαι Γαλλίς, δεν ημπορείτε να με διώξετε!

Τότε ο Τιμολέων Φιλήμων, που μάλλον την γνώριζε και αντελήφθη ότι μπορεί να υπάρξει κάποια διπλωματική εμπλοκή των Γάλλων, σηκώθηκε και κραύγαζε:

-Μην την εγγίζετε, μην την εγγίζετε!!!

Έτσι η Ροζού, που κατάλαβε τη δύναμη της ξένης υπηκοότητας, συνέχισε την γνωστή συμπεριφορά της.



Ας μη νομισθεί όμως ότι μόνον η Ροζού ήταν… η χούλιγκαν των θεωρείων του Κοινοβουλίου, αφού και μέσα στην αίθουσα των συνεδριάσεων γινόταν μερικές φορές του… «Κουτρούλη ο γάμος». Όπως το Δεκέμβριο του 1882, όταν ο βουλευτής Δημητρακάκης χαστούκισε το βουλευτή Μάνδαλο και γενικεύτηκε η σύρραξη!!! Ο… υπαρκτός και αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων… Κουτρούλης ή Κωστής Παλαμάς, έγραφε ως κοινοβουλευτικός συντάκτης στο «Μη χάνεσαι»:

«Ποίον ηδύτατον θέαμα από των θεωρείων μας, τα έρρυθμα αναιβοκατεβάσματα των ράβδων, τα προ του προεδρείου συμπυκνούμενα κύματα των κεφαλών, ορμητικών σειομένων, το καπέλλον το οποίον φορεί ο κ. Πρόεδρος εγκαταλείπει την έδραν του, η πρωτοφανής ωχρότης του πρωθυπουργού, η αμήχανος ακινησία των υπουργών επί των εδρών…».

Η μεταθανάτια φήμη της
Η φήμη της κράτησε για πολλά χρόνια μετά το θάνατό της. Είναι χαρακτηριστικό, ότι όταν τον Ιανουάριο του 1922 έγιναν μέσα στη Βουλή επεισόδια με… συμμετοχή κάποιας κυρίας από το θεωρείο, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Αργασάρης Λομβάρδος, υποσχέθηκε να επιβάλει την τάξη στα θεωρεία, αλλά και στις παρεκτροπές των ρητόρων.

Η «Εστία» στις 22 Ιανουαρίου 1922, έγραφε χαρακτηριστικά: «Δεν θα είναι δε το έργον του κ. Λομβάρδου υπερβολικά δύσκολον. Αν η ασχημοσύνη εγκατεστάθη εις τα θεωρεία και αν το θάρρος έφθασεν εις τοιούτον σημείον, ώστε και από το θεωρείον των κυριών μια μαινομένη Ροζού να λάβει μέρος εις την συζήτησιν, ο Πρόεδρος έχει εις την διάθεσίν του τους κλητήρας της Βουλής και ολόκληρον στρατιωτικήν δύναμιν, η οποία εις έν νεύμα του είναι υποχρεωμένη να δώση εις την αίθουσαν την όψιν που της αρμόζει».

ΠΗΓΕΣ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
-Μηναίο Περιοδικό «Συλλογές» Μάιος 2002
-Περιοδικό «Τραστ» 26 Απριλίου 1949
-Περιοδικό «Εδώ Αθήναι» 15 Μαΐου 1947
-Εφημερίδα «Εστία» 22 Ιανουαρίου 1922
-Α.Χ. Χαμουδόπουλου «Από το Ημερολόγιο ενός Δημοσιογράφου 1908-1948» Τυπογραφείο Αδελφών Βάχλα, Θεσσαλονίκη, 1948
-Περιοδικό «Μη Χάνεσαι» 1880-3, Εκδότης Βλάσης Γαβριηλίδης.
https://truestory.gr/2018/07/03/rozou-i ... is-boulis/

H Ανθούσα Παλάσκα
Καταγόταν από σπουδαία ηρωική ηπειρωτική οικογένεια. ΄Ηταν κόρη του Χρήστου Παλάσκα, οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821, ο οποίος καταγόταν από τη Γότιστα Ιωαννίνων, και αδελφή του Λεωνίδα Παλάσκα (1819-1880), που θεωρήθηκε αναμορφωτής του Πολεμικού Ναυτικού.

Στα χρόνια της Επανάστασης (Μάιος 1822), ο Ι. Κωλέττης, ως Υπουργός Εσωτερικών και Πολέμου, ερωτεύτηκε τη μητέρα της Ανθούσας και έστειλε τον σύζυγό της Χρήστο να αντικαταστήσει τον Ανδρούτσο – που ήταν προσωπικός εχθρός του Παλάσκα – στην αρχηγία των στρατευμάτων της Στερεάς Ελλάδας. Ταυτοχρόνως, ενημέρωνε κρυφά τον Οδ. Ανδρούτσο, ο οποίος έστειλε δικούς του και τον σκότωσαν, οπότε ανεμπόδιστα πλέον ο Ι. Κωλέττης σχετίστηκε με τη χήρα Παλάσκα και έστειλε τον γιο της Λεωνίδα για σπουδές στη Γαλλία. Η κόρη της Ανθούσα παντρεύτηκε τον Γάλλο πρόξενο στον Πειραιά Κόμητα Ροζού, ο οποίος πέθανε νέος και ταλαιπωρημένος.

Τότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και υμνήθηκε δεόντως από τον Γ. Σουρή για τη συμμετοχή της στα πολιτικά πράγματα της εποχής της. Απέκτησε ένα παιδί, τον Ιούλιο ντε Ροζού, πρόξενο της Τουρκίας στον Βόλο κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού Πολέμου.
http://mikros-romios.gr/palaska-rozou/

[The Rebel]

Τα βάσανα των αμαξάδων.



Δεν έχουν δίκιο όσοι τους αρέσει να εξιδανικεύουν τη ζωή του πρόσφατου ή απώτερου παρελθόντος. Κάθε εποχή έχει τα δικά τα βάσανα. Όπως οι παλιοί αμαξάδες που τραβούσαν περισσότερα απ’ όσα οι σημερινοί οδηγοί. Γεμάτοι σκοτούρες. Χειμώνα, καλοκαίρι, με καλό καιρό ή άσχημο, ο αμαξάς γύριζε τους δρόμους, πότε μουσκεμένος από τη βροχή και πότε μαυρισμένος από τον ήλιο. Ήταν ένας από τους πλέον ταλαίπωρους επαγγελματίες.



Κέρδιζε αρκετά αλλά με κόπο. Πότε το φανάρι ήταν σβηστό, πότε ο αριθμός της άμαξας δεν ήταν σωστός, πότε στραβοπατούσαν τα άλογα και πότε πληρωνόταν ακριβά την κούρσα. Αυτά ήταν θέματα που τον έφερναν αντιμέτωπο με την Αστυνομία και τα «προστίματα». Τράβηξαν δε πάμπολλα μαρτύρια όταν αστυνομικός διευθυντής Αθηνών ήταν ο περίφημος Μπαϊρακτάρης, ο οποίος επέμενε στην άμεση εφαρμογή των κανόνων οδικής κυκλοφορίας της εποχής!



Τις περιπέτειες των αμαξάδων στα τέλη του 19ου αιώνα κατέγραψε η γραφίδα του Τίμου Μωραϊτίνη, επισημαίνοντας πως και τα άλογα δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Μερικές φορές δεν τραβούσαν, άλλοτε αγρίευαν και περνούσαν μόνα τους τον δρόμο. Τι να κάνει σε αυτές τις περιπτώσεις ο αμαξάς, που συνήθιζε να δηλώνει πως «καλύτερα είναι να διοικείς μια γυναίκα παρά ένα αμάξι»!



Ταυτοχρόνως οι αμαξάδες έδιναν ζωή στην πόλη. Εκπροσωπούσαν τη ζωή και την κίνηση. Η άμαξα καταγραφόταν στις γλυκές απολαύσεις, πάντοτε και παντού. Οι βόλτες με τη δροσούλα και τον καταγάλανο ουρανό ή την αστροφεγγιά έδιναν τη δυνατότητα σε όποιον μπορούσε και ήθελε να ξεφύγει από την καθημερινότητας της ζωής.



Το αμαξάκι έφευγε ανάλαφρο για τους Αμπελοκήπους, το Φάληρο ή την Κολοκυνθού. Ο πάντα ορεξάτος Μωραϊτίνης, υποστηρίζοντας πως στην Ελλάδα η τεμπελιά αριθμούσε τα περισσότερα θύματα, σημείωνε πως όλοι οι τεμπέληδες της εποχής ονειρεύονταν μια βόλτα με την άμαξα!
http://mikros-romios.gr/amaxades/
https://lolanaenaallo.blogspot.com/2015 ... st_50.html

[The Rebel]

Η Άνοιξη μας έφτασε εμπρός βήμα ταχύ…
Στίς ευωδιαστές εξοχές της Παλιάς Αθήνας.



«Εφέτος η άνθησις των πορτοκαλλέων και λεμονέων δείκνυται λίαν ακμαία παρέχουσα μεγίστην αρωματικήν και οιονεί μεθυστικήν οσμήν ως εκ της ευωδείας…».

Αφού λοιπόν αυτά μας πληροφορεί ο τοπικός τύπος της Σπάρτης («Η Πάλη»,1923), δεν έχουμε παρά να υποταχθούμε στο κάλεσμα της φύσης…
Πηγή: www.lifo.gr

Δρέψατε πάλιν ερασταί ευδαίμονες ναρκίσσους.
Γιορτάζοντας την Πρωτομαγιά του 1879 στα Πατήσια.



Οι παλιοί Αθηναίοι λάτρευαν τα λουλούδια. Έτσι η γιορτή των λουλουδιών ήταν γι' αυτούς αφορμή για ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της χρονιάς, πανηγύρι που μόνο τα Κούλουμα το ξεπερνούσαν κάπως!

Ο καθιερωμένος τόπος για τη γιορτή της Πρωτομαγιάς ήταν -όπως και σήμερα- τα Πατήσια. Σεπόλια και Κολοκυνθού προσπαθούσαν τα παλιά χρόνια να ξεκλέψουν κι' αυτά κάποιους εορταστές, αλλά το πλήθος πήγαινε στα Πατήσια. Εκεί ήταν οι μεγάλοι μπαξέδες και το άφθονο νερό ιδεώδεις συνθήκες και περιβάλλον για τη γιορτή της Άνοιξης και για γλέντι μέσα στη φύση.

Παραμονή κι ανήμερα η περιοχή γέμιζε κόσμο. Άλλοι ερχόντουσαν με άμαξες, οι πιο πολλοί με τα πόδια, έτρωγαν κι έπιναν και κατά την καθιερωμένη φράση "έπιαναν τον Μάη".

Στου Λεβίδη, στο ύψος του Αγίου Λουκά, οι Αθηναίοι αγόραζαν στεφάνια με λουλούδια: τριαντάφυλλα και πασχαλιές. Πενήντα λεπτά ο "Μάης". Άλλοι το κρεμούσαν στο φανάρι της άμαξας, άλλοι το μετέφεραν γεμάτοι ενθουσιασμό, επιδεικνύοντάς το. Το βράδυ όλα τα σπίτια θα είχαν το στεφάνι τους στην εξώπορτα, στο μπαλκόνι ή στο παράθυρο.

Οι εορταστές με το απαραίτητο τριαντάφυλλο στ' αυτί χόρευαν, τραγουδούσαν, έλεγαν αστεία. Το ρετσινάτο της Κούλουρης, σωστό κεχριμπάρι, έρεε άφθονο. Αρνί ψητό, αβγά, σκορδαλιά, ντολμαδάκια με κληματόφυλλα, γιαούρτι σακουλίσιο, ήταν τ' αγαπημένα φαγητά, με τα οποία φρόντιζαν όλοι να έχουν εφοδιαστεί απ' το σπίτι! Άλλοι πιο οργανωμένοι έψηναν αρνιά στη σούβλα.



Δεν ήταν λίγοι αυτοί που καθόντουσαν στα εξοχικά κέντρα και τις μπυραρίες. Πραγματικό αδιαχώρητο. Το σύστημα εξυπηρέτησης έφτανε στα όριά του.

Παπαρούνες, ανεμώνες, χαμομήλια και μαργαρίτες στόλιζαν τα χωράφια. Όλη η φύση και μαζί της κι ο κόσμος, γιόρταζαν την Πρωτομαγιά.
Τα ζευγαράκια των ερωτευμένων τραγουδούσαν:
Δρέψατε πάλιν ερασταί
ευδαίμονες ναρκίσσους
Εις του Μαΐου τους φαιδρούς
κ' ευώδεις παραδείσους.

Η εικόνα των Αθηναίων να επιστρέφουν το βράδυ στα σπίτια τους, πρέπει να ήταν ιδιαίτερα γραφική. Στην Πατησίων είχαν ανάψει "ρετσίνες" σε αραιά διαστήματα, σα λαμπαδηφορία. Τα κάρα πήγαιναν αργά, στολισμένα με λουλούδια. Λουλούδια και στα κεφάλια των αλόγων. Οι άνδρες μισομεθυσμένοι, οι γυναίκες χαχανητά και τραγούδια, τα παιδιά να ξεφωνίζουν γεμάτα ένταση. Και του χρόνου!
ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ
Πηγή: www.lifo.gr

[The Rebel]

Πρωτομαγιάτικες εξορμήσεις στα Πατήσια.



«Έξοδος γενική!
Ο μπαμπάς με μία εφημερίδα, η μαμά με δύο μωρά, τα παιδιά άτακτα και κορυβαντιώντα, μια γιαγιά συρόμενη και το απαραίτητον και αξιολύπητον δουλικό, μετά το μεσημέρι –ημιαργία γράφει ο Καζαμίας-, θα εξέλθουν προς αναζήτησιν του Μαΐου, με άλλους λόγους «θα πιάσουν τον Μάη» κατά την καθιερωθείσαν της εποχής έκφρασιν.

Η αλήθεια είνε ότι κανείς δεν μένει στο σπίτι του. Η πόλις ερημούται, ωσάν να ευρίσκεται εις κατάστασιν πολιορκίας. Νέοι, γέροι, παιδιά, νέες γρηές, μεσόκοπες, φοιτηταί, μοδιστρούλες, φαρμακοποιοί, αξιωματικοί, δασκάλες, παπάδες, ζωντοχήρες έλκονται όλοι από τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος. Είνε δε τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος την παραμονή της πρωτομαγιάς, Κηφισιά η σνομπίστικη, Αλυσσίδα η πατροπαράδοτος, Γαλάτσι το δροσερόν και Κολοκυνθού η λαϊκωτέρα. Προς αυτά τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος εκχύνονται αι μυριάδες των Αθηναίων δια την προϋπάντησιν του Μαΐου, σύμφωνα με το παλαιόν δίστιχον:
Ο Μάϊος μας έφθασεν … εμπρός βήμα ταχύ
Να τον προϋπαντήσωμε … παιδιά στην εξοχή!...



Η εκκίνησις από το σπίτι γίνεται θορυβωδώς εις επήκοον ολοκλήρου της συνοικίας. -Εμπρός, έτοιμοι είμαστε;
-Μιχαλάκη, πήρες τις ντομάτες;
-Μαριγούλα, έκλεισες την πόρτα της κουζίνας;
-Εμπρός, πάμε …
Και ξεκινάν. Το πρόγραμμα είνε σαφώς καθωρισμένον από την προτεραίαν. Η κόρη ήθελε ολίγη Κηφισιά και η μαμά συνετάχθη με το μέρος της κόρης, αλλά η μείζων αντιπολίτευσις –ο μπαμπάς- ήθελε Αλυσσίδα και η γνώμη του ενίκησε.



Το τέρμα Πατησίων όπου κατέληγε το τράμ γραμμή 3 (Πατήσια-Αμπελόκηποι). Η περιοχή ονομαζόταν "Αλυσσίδα" απο τη χοντρή αλυσίδα που έκλεινε το δρόμο όταν περνούσε το "θηρίο" για την Κηφισιά!

Προτού η οικογένεια συλλάβη τον Μάϊον, πρέπει απαραιτήτως να συλλάβη ένα τράμ διά να την μεταφέρη. Τα τράμ όμως κατά την ημέραν αυτήν ή απεργούν –λόγω της κόκκινης Πρωτομαγιάς- ή δεν απεργούν αλλά υπερεργάζονται. Πραγματικώς περνούν όλα κατάφορτα κόσμου και εορταστών. Κανένα δεν σταματά και η οικογένεια ξεκινά πεζή.

Η κόρη ρίπτει την ιδέαν «να πάρωμε ένα ταξί», αλλά η μείζων αντιπολίτευσις –ο μπαμπάς- συνοφρυούται!... Ένα μικροκαυγαδάκι στη μέση του δρόμου επακολουθεί. Και όμως όλοι είνε πεπεισμένοι ότι πηγαίνουν για πρωτομαγιάτικο γλέντι.



Κάποιο λεωφορείο τους λυπάται και αποφασίζει να σταματήση διά να τους παραλάβη. Νέα αγωνία.
-Μαριγούλα, πρόσεχε!...
-Το παιδί!...
-Ανέβηκες, Πελοπίδα;
Ο εισπράκτωρ δίδει το σύνθημα της εκκινήσεως, αλλά τον διακόπτουν φωναί: -Στάσου!... Στάσου!...

Ο κύριος Πελοπίδας είχε λησμονήση επί του πεζοδρομίου το καλάθι με τα τρόφιμα. Διότι η οικογένεια η οποία ξεκινά να πιάση το Μάη εννοεί να καταλάβη ένα τραπεζάκι και δέκα καθίσματα εις το πρώτο εξοχικόν ζυθοπωλείον, αλλά χωρίς να δαπανήση ένα μονόλεπτον.

Εφ’ ώ και παρασκευάζονται μερικοί κεφτέδες εις το σπίτι, κανένα «μπουτάκι με σκόρδο», το απαραίτητο τυρί, μερικά αυγά βραστά και η σχετική χιλιάρα του ρητινίτου. Ά! Όλα κι’ όλα!... Πρωτομαγιά είνε, η οικογένεια «θα το κάψη»!...
-Αλυσσίδα, τέρμα!...
Εκραύγασεν εμβριθώς ο εισπράκτωρ και το λεωφορείον αποβιβάζει ποσότητας πολτοποιημένων σαρδελλών.
Όσοι κατεβαίνουν από το αυτοκίνητον, αναπνέουν βαθειά την υποθετική δροσιά της τοποθεσίας και οσφραίνονται βαθύτερα το άρωμα των γύρω ανθέων.
-Άααααχ!...
Πράγματι όπου στρέψη κανείς το μάτι του βλέπει άνθη. Άνθη πωλούν οι πάντες και τα πάντα.
-Μάηδες!... Εδώ οι Μάηδες!...
-Πάρε κόσμε λουλούδια!...
-Έχω τριαντάφυλλα με στράκες!...
Ένας διαλαλεί το εμπόρευμά του εμμέτρως και ομοιοκαταλήκτως:
-Όποιος αγοράζει Μάη
Στο μπαλκόνι τον κρεμάει!
Βλέπει κανείς όλα τα λουλούδια εν αφθονία. Δεν υπάρχουν μόνον νάρκισσοι. Κάποιος υποχρεωτικός ανθοπώλης με βεβαιεί ότι δεν βγαίνουν αυτήν την εποχή. Οσφραίνομαι γκάφφαν του ποιητού όστις είπε:
-Δρέψατε πάλιν ερασταί
Ευδαίμονες ναρκίσσους
Εις του Μαΐου τους φαιδρούς
Κι’ ευώδεις παραδείσους!

Παντού κυκλοφορούν ζευγάρια αγκαλιασμένα. Πιάνουν τον Μάη.
Το απαιτεί η ημέρα και κανείς δεν παρεξηγεί.
Αν είνε κανείς αδιάκριτος ακούει γύρω του χαριέστατα πράγματα:
-Αγάπη μου, και του χρόνου μαζϊ!
-Φως μου! Του χρόνου σπίτι μας!
-Μάτς-μούτς (φιλήματα).
-Άχ! (αναστεναγμός γεροντοκόρης).
Και κάτι που ίσως δεν έχει παρατηρηθή. Εις την έξοδον διά το «πιάσιμον» του Μαΐου, αφθονούν αι γεροντοκόραι!



Τα λουλούδια εφέτος πανάκριβα. Νομίζει κανείς ότι εισάγονται από το εξωτερικόν. Νομίζει ο επιθυμών να αγοράση ένα (αριθμός 1) ευπρόσωπον τριαντάφυλλον, ότι αγοράζει μαύρο χαβιάρι.
-Βρέ χριστιανέ μου, είπα εις ένα ανθοπώλην της Ομονοίας, δέκα δραχμές ένα τριαντάφυλλο;
-Μα είνε «τριαντάφυλλο» κύριος, μου απήντησε κομπάζων.
-Τι ήθελες να είνε; Ρεπανάκι;
Οι «μάηδες» ακριβοί, ακριβώτατοι. Από 80 και άνω δραχμάς.
Υπάρχουν και «Μάηδες» των διακοσίων!...
Ένας ηθέλησε να μου δικαιολογήση την κατάστασιν:
-Μια φορά το χρόνο είνε πρωτομαγιά! Να μη βγάλωμε κι’ εμείς κάτι; Να βγάλετε ασφαλώς. Αλλά από του σημείου αυτού μέχρι του να πωλήται ένα (αριθμός 1) τριαντάφυλλο ένα δεκάρικο, υπάρχει διαφορά και διαφορά!
Επήγα και εγώ εις τα Πατήσια και είδα την οικογένεια που «έπιανε τον Μάη». Ήτο αξιολύπητη.

Ο μπαμπάς καταβροχθίσας μερικούς κεφτέδες τη συνοδεία ρητινίτου, έπιανε τον Μάη ροχαλίζων ελαφρώς εις το κάθισμά του. Η μαμά έπιανε και αυτή το Μάη θηλάζουσα το ένα της μωρό. Ο υιός εκαθάριζε το τραπέζι τρώγων τα ψίχουλα, η κόρη επροσπαθούσε να κρατήση την αξιοπρέπειαν της οικογενείας, και το δουλικό εχάζευε. Με μια λέξι η οικογένεια διασκέδαζε.

Ένα γκαρσόνι περιεφέρετο, πολλά μερμηρίζον κατά των ανθρώπων πού πιάνουν ένα τραπέζι και δέκα καθίσματα, παραγγέλλουν μία λεμονάδα –δυό ποτήρια και πέντε νερά και φέρνουν από το σπίτι τους φαγητά. Οι περισσότεροι εορτασταί της πρωτομαγιάς έτσι κάμνουν.

Παρ’ όλα αυτά η κίνησις εις τα Πατήσια, όπως πάντοτε, ήτο μεγάλη. Άλλωστε τα Πατήσια είνε το κατ’ εξοχήν πρωτομαγιάτικο κέντρον των Αθηναίων.

Η Κολοκυνθού δεν υστερεί βέβαια, ούτε το Μαρούσι ή το Γαλάτσι. Ακόμη και ο Βοτανικός και οι Αμπελόκηποι συγκεντρώνουν πολύν κόσμον καθώς και το Χαλάνδρι και η Αγία Παρασκευή. Παντού κυριαρχεί η φωνή:
-Πάρτε Μάηδες!
-Στη φτήνεια τους βάλαμε!
-Μια φορά το χρόνο είνε.
Κόσμος πολύς συνωθείται παντού. Μια παρέα νεαρών γυρίζει αναιδέστατα και καταγίνεται να τσιμπά τις γυναίκες. Μέσα εις τον συνωστισμόν οι «πορτοφολάδες» κάμνουν χρυσές δουλειές.

Αλλά η τραγωδία είνε το βράδυ εις την επιστροφήν. Τίποτε δεν σταματά τον Έλληνα μόλις ακούση το «οίκαδε»
Ολόκληρος η Ελλάς πρέπει να χωρέση εις ένα τράμ και να επιστρέψη στο σπίτι. Τραγωδία λοιπόν η επιστροφή της Πρωτομαγιάς. Καμμιά οικογένεια δεν γυρίζει πλήρης.



Εις τα τράμ συνάπτονται μάχαι.
-Στάσου, χριστιανέ μου! Τι σκουντάς;
-Προχώρει εμπρός.
-Παναγία μου!
-Βοήθεια! Πνίγομαι!
-Τα εισιτήριά σας.
Ο εισπράκτωρ θέλει και εισιτήρια!

Με το τράμ που εγύριζα επέστρεφε και η οικογένεια από το γλέντι. Θεέ και Κύριε! Μαύρα χάλια είχε. Κατά βάθος όμως ήσαν όλοι ευχαριστημένοι.
Το βράδυ όταν θα έφθασαν εις το σπίτι, ο μπαμπάς θα εκρέμασε τον «Μάην» στο μπαλκόνι ή την εξώθυραν και ύστερα θα είπε προς την οικογένειαν:
-Έ… δεν έχετε παράπονο. Ωραία περάσαμε! Και του χρόνου!»
(Κείμενο του Δ. Γιαννουκάκη στα «Αθηναϊκά Νέα», 1934)
Πηγή: www.lifo.gr

Τελειώνοντας το σημείωμά μας για τα Πατήσια ας κάνουμε μια νοσταλγική βόλτα με την άμαξα προς τα εκεί, τραγουδώντας μαζί με τον Αντώνη Διαμαντίδη το παραδοσιακό πολίτικο «Ο καροτσιέρης».

[The Rebel]

Με τον «Σιδηρούν Δούκα» για τα Παλούκια.
Οι θαλάσσιες κυριακάτικες εκδρομές των προγόνων μας ...



Καθιερώθησαν, εθεσπίσθησαν αι θαλάσσιαι εκδρομαί της Κυριακής. Εάν αμφιβάλλετε δεν έχετε παρά να κατέλθετε μια Κυριακή πρωί εις τον Πειραιά και θα βεβαιωθήτε ασφαλώς περί των λεγομένων μου. Υπάρχει μάλιστα και κίνδυνος μέσα εις τον ίλιγγον της κινήσεως ή καλλίτερας της εκκινήσεως της ομαδικής, ενώπιον της οποίας θα ευρεθήτε, να εμπλακήτε και να παρασυρθήτε από καμμιά συντροφιά εις ακουσίαν εκδρομήν εις μίαν από τας πολλάς εσχάτως εκμαιευθείσας λουτροπόλεις!

Το πρωινό αχνογάλαζο σύθαμπο που έχει ανάγκη μόνον από το σεκοντάρισμα του μουσικώτατου νανουρίσματος του κύματος ταράσσουν βάρβαρα, εξωφρενικά, νέο-ελληνοπρεπέστατα αι φωναί, τα ουρλιάσματα, τα χαριτολογήματα, οι διαπληκτισμοί, αι φιλοφρονήσεις! των βαρκάρηδων, των αχθοφόρων, των εφοπλιστών, διότι πας κάτοχος μαούνας μετετράπη εις εφοπλιστής των επιβατών, των λούστρων, των κουλουρτζήδων, των νεροπωλητών, διότι φευ και τοιούτοι υπάρχουν, και όλων των πρωινών του Πειραιώς αυτών ταγμάτων, τα οποία νομίζετε ότι διέφυγον τας αιθούσας φρενοκομείου και μεταβλήθησαν εν ακαρεί εις εμβριθείς επηχειρηματίας μεγάλων υποθέσεων.

Βαρκούλες φρέσκες, πεταχτές,
μεταφέρουν κυρίες σοβαρές,
ντυμένες με σκούρα και
συνοδευόμενες από κανένα
περισπούδαστον κύριον, η
τσάκισις του πανταλονιού του
οποίου αποτελεί υψίστην
φροντίδα.

Βάρκες, βαρκάκια, ψαροπούλες, καΐκια, μπρίκια ενετικής εποχής, μπρατσέρες, ατμάκατοι, κατά λάθος ατμόπλοια, φορτηγίδες και όλα τα πλεούμενα κατά Καρκαβίτσαν, έχουν μεταβληθή ως δια μαγείας εις ηλεκτροφώτιστα ταχύπλοα, πολυτελείας ατμόπλοια, πανέτοιμα δια να μεταφέρουν τους ανυπομονούντας εκδρομείς εις τα παραθαλάσσια προάστεια.



Εδώ φεύγομεν κύριος για τη Σαλαμίνα. Άλλος για την Αίγινα. Εδώ ο «Σιδηρούς Δουξ» φεύγη για τα Παλούκια». «Σιδηρούς Δουξ» τιτλοφορείται βενζίνη μεταφέρουσα όλας τα ημέρας της εβδομάδος ψάρια με ταχύτητα μιλλίου και την Κυριακήν εκδρομείς Αθηναίους.
-Άλλος για το «Λαύριο» μου φωνάζει ένας γερο-θαλασσόλυκος με φωνή «Σαλιάπιν». Φεύγομεν κύριος με το εξπρές .

Μέσα εις αυτό το πανδαιμόνιον, εις τη κοσμοχαλασιά, εις την πλημμύραν αυτήν του ανθρωποσυνωστισμού, βρίσκεται ξαφνικά ο υποφαινόμενος, γνήσιος Χριστιανός Ορθόδοξος, μη μεμυημένος εις την κατάστασιν αυτήν, ούτε από θεωρητικής καν απόψεως.

Κινούμαι ώσπερ αερόστατον προσβληθέν αιφνιδίως υπό αγρίας τραμουντάνας και προσπαθώ να ανακαλύψω τους συνεκδρομείς μου, αναπτύσσων την όρασίν μου και ιχνηλατών ώσπερ λαγωνικόν τα πάντα.
Η συντροφιά όμως ουδαμού αποκαλύπτεται.

Βαρκούλες φρέσκες, πεταχτές, μεταφέρουν κυρίες σοβαρές, ντυμένες με σκούρα και συνοδευόμενες από κανένα περισπούδαστον κύριον, η τσάκισις του πανταλονιού του οποίου αποτελεί υψίστην φροντίδα. Δεσποινίδες σαν ελαφροκίνητα ζαρκάδια με καλαθάκια, τσαντούλες, πολύχρωμα καπελίνα και κομψούς καβαλιέρους, με κούκους εκδρομής και τα απαραίτητα κονιάκ.

Την οικογένειαν αποτελουμένην από την μαμά άγουσαν αισίως τον εξηκοστόν, επιθυμούσα όμως να φαίνεται μόλις 35, τον πατέρα ένα αφρικανόν ιπποπόταμον, ο οποίος στενάζει σαν παλαιόν δημαρχιακόν κάρρον, από το φορτίον των καλαθιών, των κουβερτών και όλων των συνέργων της εκδρομής και έτερους δώδεκα γόνους θήλεις και άρρενας πάσης ηλικίας, οι οποίοι αλληλοκρατούμενοι αποτελούν στίχον ουχί ευκαταφρόνητον.



Παιδάκια αγουροξυπνημένα, κλαίνε, φωνάζουν, διαμαρτύρονται, ξεφωνίζουν. Σκυλάκια, γατάκια, γαυγίζουν, νιαουρίζουν μελοδραματικώς, δίποδα διαπληκτίζονται, σφυρίχτρες ορύονται, ατμόπλοια εξατμίζουν, κλάξον σκούζουν, πριμάτσες τρίζουν, τα άρμενα τινάζονται και απλώνουν τους όγκους των σαν τεράστιοι λευκοί γλάροι, μηχανές δοκιμάζονται, έλικες κάνουν μερικές στροφές και σκορπούν μερικές λευκές τούφες αφρών και εν γένει νομίζετε ότι ευρίσκεσθε προ γενικής του σύμπαντος εξεγέρσεως ή των προμηνυμάτων της συντέλειας του αιώνος.
Επιχειρήσατε λοιπόν τώρα να ανακαλύψετε την συντροφιάν σας εις αυτό το «ήρεμον» περιβάλλον.

Περιττόν να σας είπω, ότι δεν εξευρέθη και απεφάσισα δια να απαλλαγώ από την κόλασιν αυτήν να ακολουθήσω δύο άλλους φίλους, απωλέσαντας τα έτερά των ήμισυ λόγω της τελευταίας επεμβάσεως του μπαμπά μεταβαίνοντας δια Καματερό.

Η απελπισία και η απόγνωσις είχε επιθέσει ζωηρότατα την σφραγίδα της εις τα πρόσωπά των... ».
(«Ελεύθερος Λόγος» 1924)
Πηγή: www.lifo.gr

[The Rebel]

Ποια είναι η οδός που παλαιότερα ονομαζόταν Δράκου και ήταν η πρώτη αμαξιτή οδός της Αθήνας; Είχε διόδια για τις άμαξες και η κάθε διέλευση κόστιζε πέντε δραχμές. Δείτε πως είναι σήμερα.



Αθήνα 1930. Η φωτογραφία απεικονίζει έναν πολύ κεντρικό δρόμο. Οι πιο παρατηρητικοί θα τον αναγνωρίσουν από την γέφυρα στο βάθος δεξιά και τις εργοστασιακές καμινάδες της περιοχής. Κατά μήκος υπάρχουν χαμηλά σπίτια και οι άνθρωποι περπατούν καταμεσής του δρόμου. Από αυτόν το δρόμο έφτασε στην Αθήνα ο Όθωνας την 1η Δεκεμβρίου 1834 και κατευθύνθηκε προς τον ναό του Αγίου Γεωργίου στο Θησείο.

Ήταν πάντα μια πολυσύχναστη διαδρομή, καθώς συνέδεε το κέντρο της πόλης με το λιμάνι του Πειραιά.
Τον Μεσαίωνα το λιμάνι του Πειραιά ονομαζόταν Πόρτο Δράκο (ή Πόρτο Λεόνε) και για το λόγο αυτό η οδός Πειραιώς παλαιότερα ονομαζόταν και οδός Δράκου. Είναι ο πρώτος δρόμος που κατασκευάστηκε στην Αθήνα και ένας από τους αρχαιότερους της πόλης, καθώς μέρος του διέσχιζαν και οι κάτοικοι της αρχαίας Αθήνας για να φτάσουν στον Πειραιά.
Ο δρόμος που ακολουθούσαν οι πολίτες της αρχαίας Αθήνας ξεκινούσε από την Ιερά Οδό και κατέληγε στις Αστικές Πύλες του Πειραιά.


Πειραιώς αρχές 20ου αιώνα. Η οδός Πειραιώς ξεκίνησε να κατασκευάζεταο το 1834, είχε μήκος 8 χιλιόμετρα και κόστισε 126.277 δραχμές.

Τα πρώτα δρομολόγια Αθήνα- Πειραιά πραγματοποιούνταν με καμήλες τις οποίες είχαν παρατήσει στην Αθήνα οι Τούρκοι. Όταν ο Όθωνας εγκαταστάθηκε στην Αθήνα οι διαδρομές γινόταν με γαιδουράκια και άλογα και αργότερα με άμαξες και το ιππήλατο λεωφορείο το οποίο ξεκινούσε από την Ερμού και κατέληγε Πειραιά.

Η οδός Πειραιώς σχεδιάστηκε με την έλευση του βασιλιά Όθωνα στην Αθήνα από τους Βαυαρούς Μπέρναντ και Χόλντερ.
Ήταν η πρώτη αμαξιτή οδός της πρωτεύουσας και πολλές άμαξες τη διέσχιζαν καθημερινά μεταφέροντας τους ταξιδιώτες που επισκεπτόταν ή έφευγαν από την πρωτεύουσα.
Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν που επισκέφτηκε την Αθήνα στις 19 Μαρτίου 1841 την περιγράφει ως εξής:

«Ο δρόμος περνούσε μέσα απ’τα απομεινάρια των αρχαίων τειχών, χτισμένα με ένα κίτρινο πέτρωμα, που ακόμα και σήμερα αποτελεί το υλικό των βράχων εδώ. Καλπάζαμε γρήγορα και ένα σύννεφο σκόνης σηκωνόταν πίσω μας, μα ήταν βέβαια κλασική σκόνη!»

Ο δρόμος δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη και από τη συχνή διέλευση των αμαξών σηκωνόταν σκόνη. Ωστόσο, η όμορφη διαδρομή φαίνεται πως αποζημίωνε τους επισκέπτες. Τριγύρω δεν υπήρχαν οι σημερινές πολυκατοικίες, αλλά λόφοι, δέντρα και αρχαία μνημεία.
Το 1842 η Πειραιώς λιθοστρώθηκε και παράλληλα επιβλήθηκαν διόδια για τις διερχόμενες άμαξες.
Το κόστος για κάθε ζώο που περνούσε ήταν πέντε δραχμές.
Κατά μήκος του δρόμου υπήρχαν αγριομουριές, φοίνικες και ευκάλυπτοι και στο σημείο κοντά στην πλατεία Ομονοίας ξεπρόβαλαν μεγάλα αρχοντικά σπίτια πλουσίων Αθηναίων. Ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα στην οδό Πειραιώς εγκαταστάθηκαν τα πρώτα εργοστάσια και ιστορικές βιοτεχνίες της Ελλάδας. Ανάμεσα τους η «Σοκολατοποιία Παυλίδης», το εργοστάσιο Φωταερίου, το εργοστάσιο ΗΒΗ, η καπνοβιομηχανία Κεράνη και δεκάδες ακόμα κτίρια ελληνικών επιχειρήσεων που μετέτρεψαν την Πειραιώς σε βιομηχανικό δρόμο.



Πειραιώς και Ηρακλειδών. Ο ίδιος δρόμος με απόσταση 86 χρόνων...

Η αρχική φωτογραφία βρίσκεται στη συλλογή του ΕΛΙΑ και εντοπίστηκε στην ενδιαφέρουσα σελίδα της διαδικτυακής ομάδας Παλιές φωτογραφίες της Ελλάδας. Απεικονίζει της οδούς Πειραιώς και Ηρακλειδών.
https://www.facebook.com/groups/oldgreece/

Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο «Αθήνα, ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία» του Θανάση Γιοχάλα και της Τόνιας Καφετζάκη, Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας....
http://www.biblionet.gr/book/185227/%CE ... E%BD%CE%B1
http://www.hestia.gr/

http://www.mixanitouxronou.gr/pia-ine-i ... ne-simera/

[The Rebel]

Ποιος είναι ο πολυσύχναστος δρόμος της Αθήνας, όπου έγιναν τα πρώτα δημόσια αποχωρητήρια και ουρητήρια, σύχναζαν υπαίθριοι οδοντίατροι, θεραπευταί και τέρατα της φύσεως;



Η οδός Αθηνάς εκτείνεται από την πλατεία Μοναστηρακίου μέχρι την πλατεία Ομονοίας. Είναι ένας από τους πρώτους δρόμους που χαράχτηκαν (1835), όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα.
Στο πολεοδομικό σχέδιο των Κλεάνθη-Σάουμπερτ, η οδός ως δεντροφυτεμένο βουλεβάρτο, περνούσε από τον «Κήπο του Λαού» και συνέχιζε προς την παλαιά πόλη, επιτρέποντας την απρόσκοπτη θέα της Ακροπόλεως από τα Ανάκτορα, που τοποθετούνταν στην περιοχή της Ομόνοιας.
Παρά την εγκατάλειψη του σχεδίου αυτού, η οδός Αθηνάς δεν έπαψε να ενώνει την παλαιά με τη νέα πόλη, έχοντας κυρίως εμπορικό χαρακτήρα.
Το 1838 επί δημαρχίας Δ. Καλλιφρονά, λιθοστρώθηκε. Η κατασκευή της περατώθηκε το 1850, οπότε και δεντροφυτεύτηκε. Στα διώροφα κτίρια της, όπως και στην οδό Αιόλου, οι έμποροι εγκατέστησαν στο ισόγειο τα καταστήματα τους και στον όροφο τις κατοικίες τους.


Οδός Αθηνάς 1961 Οδός Αθηνάς 1961

Πολλά ήταν και τα ξενοδοχεία που στεγάστηκαν στο δρόμο αυτό. Διατηρεί αρκετά χαρακτηριστικά κτίρια του 190υ και των αρχών του 20ου αι. (νεοκλασικά, μπελ επόκ, αρ ντεκό, μοντερνιστικά). Το 1834 κατοικημένο ήταν το τμήμα της από το Μοναστηράκι μέχρι και την οδό Ευριπίδου, στα όρια δηλαδή της παλαιάς πόλης.
Στη συμβολή των οδών Αθηνάς και Ερμού υπήρχε ο» Φούρνος του Μπράουν», ο οποίος το 1830 ήταν το μοναδικό κατάστημα που πουλούσε ψωμί και άλλα εδώδιμα αγγλικής προέλευσης.
Από τα σημαντικά της κτίρια ήταν το κατεδαφισμένο σήμερα Βαρβάκειο Λύκειο (1857), το Δημαρχείο (1874) και η κεντρική Αγορά (1878-1886).
Ας μνημονευτούν και δύο μεταβυζαντινές εκκλησίες, οι οποίες κατεδαφίστηκαν τη δεκαετία του 1870, για λόγους ρυμοτομικούς.
Όταν πραγματοποιήθηκε η επέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής ως την Ομόνοια, αυξήθηκε η κίνηση και η ζωντάνια της, ενώ αργότερα κτίστηκαν στη συμβολή της με τη πλατεία Ομονοίας τα ξενοδοχεία «Μπάγκειον» και «Μέγας Αλέξανδρος». Η οδός Αθηνάς ήταν, στην πραγματικότητα, χωρισμένη σε δύο τμήματα διαφορετικού χαρακτήρα, ένα λαϊκό, από το Μοναστηράκι έως την Κεντρική Αγορά, και ένα αστικό προς την Ομόνοια.
Στην οδό Αθηνάς περί τα μέσα του 19ου αιώνα είχαν την αφετηρία τους ιππήλατα λεωφορεία, που εκτελούσαν δρομολόγια στα Μέγαρα, τη Θήβα και αλλού.


Εισιτήριο για Ιππήλατο λεωφορείο 1864

Στην πλατεία Βαρβακείου, επί της οδού Αθηνάς, κατασκευάστηκαν στα τέλη του 190υ αιώνα και τα πρώτα δημοτικά αποχωρητήρια και ουρητήρια.
Είναι δε από τους πρώτους δρόμους που ηλεκτροφωτίστηκαν με λαμπτήρες.
Στη περίοδο του Μεσοπολέμου, η οδός Αθηνάς, όπως και η ευρύτερη περιοχή, φιλοξένησε πρόσφυγες μικροπωλητές, σαράφηδες, μικροεπαγγελματίες.

Ο δρόμος εγκαταλείφθηκε σταδιακά από τους παλαιούς κατοίκους του, ενώ οι οικίες του θα στεγάσουν κυρίως ξενοδοχεία δευτέρας η και τρίτης κατηγορίας. Την ίδια εποχή νέα, μοντερνιστικά, κτίρια θα προστεθούν στα υπάρχοντα.
Άλλο χαρακτηριστικό της οδού Αθηνάς, που επονομαζόταν άλλοτε και «οδός των θαυμάτων», ήταν ότι εμφανιζόταν εκεί και «θεραπευτές» που πουλούσαν με τη βοήθεια αβανταδόρων παράδοξα σκευάσματα, υπαίθριοι οδοντίατροι που «δρούσαν» επιτόπου, αθλητές και χειροδύναμοι που πραγματοποιούσαν εντυπωσιακά «κατορθώματα», και άλλοι που επεδείκνυαν «τέρατα της φύσεως».


Οδός Αθηνάς δεκαετία του ’50

Εκεί άλλωστε, δίπλα στο υπόγειο καφέ-σαντάν του «Μπαγκείου», υπήρχε και το «υπόγειο των θαυμάτων»,όπως το έλεγαν, όπου ντελάληδες καλούσαν τους περαστικούς να περάσουν και να δουν «μια κομμένη κεφαλή που κινείται και μιλεί ή ένα μοσχάρι με πέντε πόδια». Χαρακτηριστικοί ήταν και οι λοταρτζήδες που έστηναν τις λοταρίες τους στην οδό Αθηνάς. Ειδικά από την παραμονή της Πρωτοχρονιάς μέχρι και τα Θεοφάνεια, στηνόταν εκεί μεγάλο υπαίθριο παιχνίδι για την καλή νέα χρονιά.

Μετά τον πόλεμο και η οδός Αθηνάς ακολούθησε την τύχη των άλλων δρόμων του κέντρου, με κατεδαφίσεις των παλαιών κτιρίων της. Την ίδια εποχή η περιοχή συγκέντρωνε πολλούς οίκους ανοχής, Σήμερα τα περισσότερα παλαιά κτίρια της φιλοξενούν εργαστήρια, βιοτεχνίες, αποθήκες, ωστόσο παραμένει πάντα δρόμος ζωντανός, με πολλή κίνηση.

Πηγή: «Αθήνα, ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία», Θανάσης Γιοχαλάς, Τόνια Καφετζάκη, εκδόσεις: βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ...
http://www.hestia.gr/
http://www.mixanitouxronou.gr/pios-ine- ... is-fiseos/

[The Rebel]

Περίπατος, θεάματα, κήποι και αξιοθέατα στην Ιερά Οδό της δεκαετίας του 1930


Η οδός Σπύρου Πάτση τη δεκαετία του 1930.

Από τις ωραιότερες βόλτες στην προπολεμική Αθήνα ήταν κατά μήκος της Ιεράς Οδού, από την οδό Πειραιώς μέχρι τη Σπύρου Πάτση και κατά μήκος της Κωνσταντινουπόλεως. Εκεί βρίσκονταν τα κέντρα, τα «θεάματα» και οι κήποι.

Το δίωρο επτά με εννέα ήταν κατεξοχήν για περίπατο. Νεαροί, κορίτσια, γυναίκες, παιδιά, γέροι, γριούλες και ατέλειωτη… μαρίδα εμφανίζονταν από κάθε γωνιά. Τότε έκαναν χρυσές δουλειές οι πλανόδιοι μικροπωλητές, πασατεμπάδες, παγωτατζήδες, στραγαλατζήδες, λεμοναδοπώλες… Τα τραπεζάκια γέμιζαν εύθυμες συντροφιές. Τότε ανθούσαν και τα φλερτάκια με νεανίες που ξεποδαριάζονταν κατά μήκος της Ιεράς Οδού…


Ο ναός του Αγίου Σάββα τη δεκαετία 1930.

Τα καταστήματα της συνοικίας ήταν ένα πραγματικό μωσαϊκό. Πλάι στο μπαρ ξεφύτρωνε το μαγέρικο, πλάι στο μαγέρικο ο καφενές, το αριστοκρατικότερο «Οινοεστιατόριον» ή «Καφεζυθοπωλείον», η απλή ταβέρνα, το «Ζαχαροπλαστείον», το υπαίθριο θέατρο ή ο ρομαντικός κήπος. Εκεί, το καφενεδάκι «Ελβετικόν» του Γερολυμάτου, γεμάτο ταβλαδόρους, εκεί και η ταβέρνα «Υπόγειος Παράδεισος» του Δημητρίου. Στη δε οδό Κωνσταντινουπόλεως, το ζυθεστιατόριο «Δάσος» του Βλάχου, το οποίο είχε κήπο με λεύκες, λυγαριές και ακακίες.


Η Ιερά Οδός στο ύψος του Αγίου Σάββα (αριστερά), γύρω στα 1920. Δεξιά διακρίνονται τα καφενεία.

Στα δυτικά της οδού Κωνσταντινουπόλεως υπήρχε το θέατρο «Βοτανικός», όπου ο Κόττας, ο καραγκιοζοπαίκτης της συνοικίας, με όλο τον θίασο επί σκηνής, τον πονηρό Καραγκιόζη, τον αφελή μπαρμπα-Γιώργο, το Κολλητήρι, τον Χατζηαβάτη, διασκέδαζε την τακτική του πελατεία με κωμικοδράματα και ιλαροτραγωδίες! Αλλά η περιοχή διέθετε και θερινό κινηματογράφο, το «Περουζέ».

Ζωηρότατη ήταν η κίνηση και «εις το μέχρι της οδού Πειραιώς ―παρά την Λαχαναγοράν― τμήμα». Η Λαχαναγορά βρισκόταν στο ανασκαμμένο σήμερα οικόπεδο, στη γωνία που συμβάλλουν η οδός Πειραιώς με την Ιερά Οδό. Εκεί ήταν το καφενεδάκι «Λουκαντζίκος», ο «Βύρων», το οινομαγειρείο του Παπαδάτου και τα καφενεία «Προβολεύς», «Λεύκα», «Συνάντησις», «Ένωσις» και «Εμπορικόν Κέντρον».
http://mikros-romios.gr/iera-odos/
https://www.taathinaika.gr/o-agios-savv ... oikia-tou/

[The Rebel]

Το νυφοπάζαρο στο Παγκράτι της δεκαετίας του 1930 και τα ουζερί με άρωμα Μικράς Ασίας.



Το Παγκράτι, τέλη 1930, φάνταζε ως η πλέον οργανωμένη γειτονιά η Γούβα, ο Βύρωνας, η Καισαριανή, ο Κοπανάς, εκεί ψώνιζαν, περπατούσαν, γλεντούσαν. Είχε θέατρο, κινηματογράφους, κέντρα, μπαρ, ταβέρνες, ουζερί, μουσική, κοσμική κίνηση.





Πρώτο κέντρο, στη λεωφόρο Υμηττού, το καφεζυθοπωλείο «Ποσειδών» του Εμμ. Τακορώνη, φημισμένο για τους ανατολίτικους μεζέδες και τους ναργιλέδες του, μεταξύ προσφυγιάς και παλαιοελλαδίτικου πληθυσμού. Δίπλα το στραγαλοποιείο Μουσιάδη, απέναντι το ζυθοψητοπωλείο «Αφθονία» του Γ. Μπενέκου, το οινοζυθοψητοπωλείο «Χρυσή Αυλή» του Γ. Καρανάσου, αλλά και το ουζερί «Κορδελιό» του Β. Λεονταρίδη ―που θύμιζε παλιούς καημούς στους Μικρασιάτες πελάτες του― και ένα από τα παλαιότερα καφενεία, του Παναγιώτη Κόκκοτα, το οποίο διανυκτέρευε.

Η ίδια λεωφόρος καταγραφόταν ως το μεγαλύτερο νυφοπάζαρο των Αθηνών! Το βραδάκι πλημμύριζε συντροφιές κοριτσιών και νεαρών δανδήδων και ο… πόλεμος άρχιζε. Η «ντεμουαζελίτσα» οπλιζόταν με τουαλέτα, μακιγιάζ, χάρη και κομψότητα. Βόλτες, πειράγματα, φλερτ. Και δεν ήταν λίγες οι γνωριμίες που κατέληγαν σε γάμο.


Τα «παντρεμενάδικα» στις όχθες του Ιλισού...

Κατεβαίνοντας ο κομψός κινηματογράφος «Παλλάς», πιο κάτω η ταβέρνα «Τρεις Πιπεριές» του Γ. Θωμά και στην πλατεία το Λαϊκό Θέατρο Παγκρατίου. Εκεί το 1930 έδινε παραστάσεις ο νέος θίασος αποφοίτων της Δραματικής Σχολής του Βασιλικού ―κατόπιν Εθνικού― Θεάτρου. Εκεί και ο δεύτερος κινηματογράφος, το «Τιτάνια» και το Χοροδιδασκαλείο Νιόνιου Δρακόπουλου. Στο Άλσος Παγκρατίου η Παιδική Χαρά συγκέντρωνε παιδόκοσμο, ενώ το μοναδικό κέντρο εκεί διαχειρίζονταν οι Αφεντάκης, Στραβόλαιμος και Κομιτόπουλος.

Η δυναμική της περιοχής φαινόταν και από τα υποκαταστήματα όλων των μεγάλων τραπεζών και τα πέντε φωτογραφεία (Σκανάτοβιτς, Κλημίδη, αδελφών Παληού, Κακούλη και Μαχαίρα)! Άφθονα ήταν και τα καταστήματα «της περμανάντ» (κομμωτήρια). Πόσοι άραγε φαντάζονταν ότι η περιοχή που είχε μόνο ένα καφενείο για κυνηγούς θα εξελισσόταν στη γειτονιά που γνωρίζουμε σήμερα;
http://mikros-romios.gr/pagkrati/

[The Rebel]

Θησείο: «Μαγεμένη πολιτεία»



Aνοιξιάτικες ημέρες ήταν o κατάλληλος καιρός για ρομαντικούς περίπατους προς τον λόφο του Φιλοπάππου και το δασάκι του Αστεροσκοπείου πέρα από το εκκλησάκι του Άι-Δημήτρη του Λουμπαρδιάρη. Κι έπειτα στο Θησείο. Το 1938 αποκτά τον ομώνυμο θερινό κινηματογράφο, ένα από τα ωραιότερα κινηματοθέατρα στη θέση όπου ήταν άλλοτε η περίφημη ταβέρνα «Μουριές» του Φιλελέ. Ο τελευταίος έχασε το στέκι του, αλλά δεν αποθαρρύνθηκε. Νοίκιασε ένα πλαϊνό υπόγειο και σκόρπισε τα τραπεζάκια του στο πεζοδρόμιο σαν… υποβρύχιο όπου σκορπάει τορπίλες, μόνον που στην περίπτωση αυτή ήταν για μπεκρήδες!



Κάθε βράδυ κοσμοπλημμύρα στο Θησείο. Γεμάτοι οι δύο παλαιοί κινηματογράφοι της περιοχής, ο «Ζέφυρος» και το «Έντεν», και πλήθος στις γύρω ταβέρνες και τα κέντρα· το καφεοινοπωλείο «Ήπειρος» του Σαρρή, το κέντρο του Ρίζου, το ζαχαροπλαστείο «Λουξ», το «Τουρίστ» των Οικονομόπουλου και Σινεζού, η ταβέρνα «Κέντρον του Θησείου» του Σπυρόπουλου, η ταβέρνα του Δουζένη, το παλαιότατο καφεζυθοπωλείο «Ο Φώτης» του Παπαναστασόπουλου, αλλά και η περίφημη μπιραρία του Πίκινου, η οποία ήδη στα τέλη της δεκαετίας του 1930 έχει γίνει μπαρ υπό την επωνυμία «Αι Τρεις Αδελφαί»!



Τι ήταν όμως εκείνο που είχε καταστήσει το Θησείο τόσο αγαπητό σε όλες τις ηλικίες των Αθηναίων; Η ποικιλία των ψυχαγωγιών που προσέφερε στους επισκέπτες του. Οι μπεκρήδες κουτσόπιναν στις ταβέρνες του, οι μανιώδεις φιλοθεάμονες στοιβάζονταν στους κινηματογράφους του, οι περιπατητές έκαναν τις βόλτες τους στον ωραίο κήπο με τις ανθισμένες ροδοδάφνες, οι φίλοι της παλιάς ζωής ξεσκόνιζαν τα τάβλια στα καφενεία, οι μπέμπηδες και οι μπεμπέκες καβαλίκευαν τα αλογάκια που είχε στήσει ένας δαιμόνιος επιχειρηματίας ―Γιώργης Ζάννος― σε μια άκρη του κήπου υπό τον τίτλο «Χαρά των Παιδιών». Ήταν η «μαγεμένη πολιτεία» της εποχής.




http://mikros-romios.gr/%ce%b8%ce%b7%cf ... %af%ce%b1/

[The Rebel]

Οι υπαίθριες συνανθροίσεις στη λεωφόρο Αλεξάνδρας με παγωτό και καφεδάκι!



Σε ένα τεράστιο υπαίθριο κέντρο μεταβαλλόταν το καλοκαίρι ένας από τους παλαιότερους αθηναϊκούς δρόμους, η λεωφόρος Αλεξάνδρας, από την αρχή της, στην οδό Πατησίων, μέχρι το τέρμα της στους Αμπελόκηπους. Ήταν ο δρόμος που τα καλοκαιρινά βράδια με την αφόρητη ζέστη συγκέντρωνε την κίνηση των γύρω συνοικιών: Γκύζη, Αγίου Στυλιανού, Αγίου Ελευθερίου, Φυλακών Αβέρωφ, Νεαπόλεως, Ιπποκράτους κ.ά. Κόσμος απ’ όλες τις συνοικίες ξεχυνόταν τα βραδάκια στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, για να περπατήσει, να απολαύσει την μπίρα του ή το παγωτό του σε κάποιο από τα κέντρα, να πάει κινηματογράφο, να διασκεδάσει.

Η λεωφόρος Αλεξάνδρας, ο πολύβουος σήμερα δρόμος, ήταν τα τελευταία προπολεμικά χρόνια ο δρόμος με τα περισσότερα κέντρα, μπαρ, ζαχαροπλαστεία, καφενεία, ταβέρνες και κινηματογράφους.


Εκεί είχε εγκαταστήσει το στέκι του ο Καραγκιόζης, με τον «πρύτανι» των καραγκιοζοπαικτών, τον πασίγνωστο Μόλλα (φωτό).

Η κίνηση άρχιζε αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα, κορυφωνόταν γύρω στις 10:00 το βράδυ και διάρκουσε μέχρι τις 3:00 το πρωί. Μια οχλοβοή μουσικών, τραγουδιών, ραδιοφώνων, μεγαφώνων, γραμμοφώνων, φωνών από τους πασατεμπάδες και τους υπαίθριους παγωτατζήδες που καταλάμβαναν όλα τα επίκαιρα σημεία και ξεκούφαιναν με τα διαλαλητά τους τους περιπατητές που προσπαθούσαν να συζητήσουν.



Χρειαζόταν ιδιαίτερη αντοχή σε αφτιά και πόδια για να περπατήσει κανείς στην κοσμοβριθή και θορυβώδη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Τα πεζοδρόμιά της εκείνη την εποχή ήταν τεράστια σε πλάτος, με δύο σειρές δέντρων. Η λεωφόρος όμως ήταν μισοτελειωμένη και γεμάτη λακκούβες. Το άκρο της προς τους Αμπελοκήπους ήταν ψηλότερο και μπορούσε κανείς να καμαρώσει την ανθρωποθάλασσα που απλωνόταν μπροστά του. Δεν ήταν διαδηλωτές ούτε φίλαθλοι. Ήταν ειρηνικοί περιπατητές της λεωφόρου. Συζητούσαν θορυβώντας, σαν να είχαν κάτι να μοιράσουν, τρώγοντας στραγάλια και πασατέμπο. Έτσι ένιωθαν την ψυχαγωγία στη συνοικιακή Αθήνα.
http://mikros-romios.gr/alexandras/