Μαρίτα/Ερμής - Μπαρμπαρόσα

[Ζαποτέκος]

Εδώ παρουσιάζουμε απόψεις για το πόσο οι γερμανικές επιχειρήσεις στον ηπειρωτικό ελλαδικό χώρο ( επιχείρηση Μαρίτα ) και στην Κρήτη ( επιχείρηση Ερμής ) καθυστέρησαν και έβλαψαν τις επιχειρήσεις στην Ρωσία.


Για τον πόλεμο στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν στρατεύματα προοριζόμενα για την επίθεση κατά της Ρωσίας, που είχε οριστεί αρχικά για τον Μάιο. Και μολονότι η ασυνήθης βροχερή άνοιξη του ’41 θα ανέβαλλε σχεδόν βέβαια τον Βαρβαρόσα, ο πόλεμος στην περιοχή της Μεσογείου παραμονές της μεγαλύτερης στρατιωτικής επιχείρισης της ιστορίας ήταν για το γερμανικό στρατό ένας ανεπιθύμητος περισπασμός. (20ος ΑΙΩΝΑΣ, τόμος 2, Η ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΤΑΤΟΡΩΝ, TIME LIFE, σελ. 61 – 62).

(…)απώλειες χιλιάδων επιλέκτων αλεξιπτωτιστών και, ακόμη, πολύτιμου χρόνου, με συνέπειες μοιραίες για την έκβαση της εκστρατείας στη Ρωσία και, τελικά, για την όλη εξέλιξη του πολέμου. (…) Η αναγκαστική αυτή εμπλοκή συνεπέφερε (…) την καθυστέρηση στην ανάληψη της εκστρατείας εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης , με επακόλουθο την καθήλωση των χιτλερικών στρατευμάτων στις ρωσικές στέπες και τη μεταβολή της γενικότερης εξέλιξης της παγκόσμιας σύρραξης.
(ΠΑΠΥΡΟΣ, ΕΛΛΑΔΑ, τόμος Β, σελ. 680, Κ. ΣΒΟΛΟΠΟΥΛΟΣ)

(…)o Χίτλερ όρισε την εισβολή στην ΕΣΣΔ για τα μέσα Μαίου του 1941. Η ημερομηνία αυτή μετατέθηκε για τα τέλη Ιουνίου, λόγω της απρόβλεπτης ανάγκης εισβολής στη Γιουγκοσλαβία και στην Ελλάδα τον Απρίλιο. Η γρήγορη επιτυχία στην εκστρατεία αυτή επέτρεψε την τήρηση του χρονοδιαγράμματος για την ΕΣΣΔ, αλλά η μικρή αυτή καθυστέρηση των πέντε εβδομάδων συντόμευσε τον διαθέσιμο χρόνο για την διεκπεραίωση της εκστρατείας στην ΕΣΣΔ πρίν από τον χειμώνα, ο οποίος προβλεπόταν πρωιμότερος από ότι συνήθως. Μολαταύτα, ο Χίτλερ (….) ο Μπράουχιτς και( …)ο Χάλντερ ήταν βέβαιοι ότι θα κατέβαλλαν τον Κόκκινο Στρατό σε 2-3 μήνες.
(Π-Λ-Μπ, Β.Παγκ. Πολ., λήμμα της Μπριτάνικα)

Να προσθέσω ότι και ο Γκαίμπελς στο ημερολόγιό του ήταν υπεραισιόδοξος όταν ξεκινούσε η εκστρατεία κατά της Ρωσίας.

Ο φιλοχιτλερικός συγγραφέας Ντέηβιντ Ίρβινγκ γράφει :

Η επίθεση κατά της Ρωσίας θα αναβαλλόταν για περισσότερες από 4 εβδομάδες. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, η μοίρα ήταν με το μέρος του Χίτλερ : η άνοιξη του 1941 είχε καταφθάσει με ασυνήθιστα πυκνές βροχοπτώσεις στην Κεντρική Ευρώπη και το έδαφος θα ήταν πολύ βαλτωμένο για τις μεραρχίες Panzer. Οι ποταμοί και τα κανάλια είχαν πλημμυρίσει σε ολόκληρη την Νότια Ρωσία. Οι μεραρχίες που τώρα ο Χίτλερ διέθετε στα Βαλκάνια, θα έμεναν άπρακτες έτσι κι αλλιώς μέχρι τον Ιούνιο.

σημείωση 288 : Ο άμεσος φόβος του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (πολεμικό ημερολόγιο 3/4/1941) ήταν : «Λόγω των επιχειρίσεων στα Βαλκάνια η Επιχείριση Μπαρμπαρόσσα θα καθυστερήσει αρχικά για περίπου 5 εβδομάδες.» Το ότι οι πυκνές βροχοπτώσεις την καθυστέρησαν , έτσι κι αλλιώς, γίνεται ξεκάθαρο από τις μεταπολεμικές καταθέσεις των Heusinger, Gyldenfeldt και άλλων.
( Ο πόλεμος του Χίτλερ, σελ. 478 και σελ. 1092)

Χίτλερ και ρωσικός χειμώνας
Για τον Χίτλερ και τη ναζιστική Γερμανία, η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα «σκάλωσε» στο δριμύ χειμώνα του 1941/42. Είχε ληφθεί υπόψη από τους επιτελείς του αυτός ο παράγοντας;
Oι μηχανοκίνητες στρατιές του Xίτλερ εισέβαλαν στη Σοβιετική Eνωση τον Iούνιο του 1941, υλοποιώντας την επιχείρηση Mπαρμπαρόσα. Tον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, εξαιτίας του δριμύ ρωσικού χειμώνα, οι στρατιές του Xίτλερ σταμάτησαν τη θυελλώδη προέλασή τους, έχοντας φθάσει έως τις πύλες της Mόσχας. Kακοί υπολογισμοί του Xίτλερ και των επιτελών του ως προς τις συνέπειες που θα είχε ο ρωσικός χειμώνας στις επιχειρήσεις, είχαν ως αποτέλεσμα την αποτυχία της εκστρατείας. Ή μήπως όχι;
O Xίτλερ και οι επιτελείς του γνώριζαν πολύ καλά το ρωσικό χειμώνα και την απειλή που αντιπροσώπευε για τη συνέχεια των επιχειρήσεων “Mπαρμπαρόσα”. Mάλιστα, ο Xίτλερ γνώριζε άριστα τα αποτελέσματα που είχαν στις προηγούμενες προσπάθειες για εισβολή στη Pωσία του Καρόλου της Σουηδίας και του Ναπολέοντα οι περιβόητοι χειμώνες της.
Oι μετεωρολόγοι του γερμανικού επιτελείου είχαν μελετήσει αναλυτικά τα διαθέσιμα μετεωρολογικά στοιχεία για τη Pωσία και έλαβαν υπόψη τους όλα τα δεδομένα. Ωστόσο, κάποια πράγματα δεν πήγαν καλά.
Tο πρώτο ήταν η καθυστέρηση που επέβαλε στην έναρξη της επιχείρησης Mπαρμπαρόσα η βαλκανική εκστρατεία του Xίτλερ, κυρίως οι μάχες στην Eλλάδα και ιδιαίτερα η μάχη της Kρήτης. H προσπάθεια για κατάληψη της Eλλάδας “κόστισε” στην επιχείρηση περίπου ενάμιση μήνα και πήγε πίσω όλα τα χρονοδιαγράμματα της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα.
Tο δεύτερο από αυτά που “πήγαν στραβά” ήταν ο ίδιος ο χειμώνας. Tα μετεωρολογικά δεδομένα έδειχναν ότι ο χειμώνας του 1941/42 δεν αναμενόταν ιδιαίτερα δριμύς. Οι επιστήμονες περίμεναν έναν σχετικά ήπιο χειμώνα μετά από δύο χρονιές παρατεταμένης κακοκαιρίας, πολύ χαμηλών θερμοκρασιών και ακραίων καιρικών φαινόμενων. Mάλιστα, οι μετεωρολόγοι του Xίτλερ τον διαβεβαίωναν ότι τρεις συνεχόμενες βαρυχειμωνιές είχαν να συμβούν από τον 18ο αιώνα, όταν και ξεκίνησαν συστηματικές παρατηρήσεις του καιρού στη Pωσία. Ετσι, οι Γερμανοί περίμεναν ότι θα ολοκλήρωναν τις επιχειρήσεις μέχρι τον Δεκέμβριο και θα είχαν προλάβει να συντρίψουν τις δυνάμεις της EΣΣΔ.
Oμως, οι χιονοπτώσεις ξεκίνησαν με σφοδρότητα ήδη από τον Oκτώβριο. Tον Nοέμβριο είχαν ήδη σημειωθεί θερμοκρασίες κάτω των 23 βαθμών υπό το μηδέν, περί τους 7 βαθμούς χαμηλότερα από το μέσο όρο του Iανουαρίου! Tον Δεκέμβριο, οι θερμοκρασίες έπεσαν έως -38, υπερβολικά χαμηλές ακόμη και με τα δεδομένα του ρωσικού χειμώνα!
Tα αποτελέσματα είναι γνωστά. H αλήθεια λοιπόν είναι ότι ο Xίτλερ είχε υπολογίσει το “στρατηγό χειμώνα”, απλώς οι υπολογισμοί του αποδείχτηκαν υπεραισιόδοξοι.
http://www.militaryhistory.gr/articles/view/28

Ήταν η εισβολή του Μουσολίνι στην Ελλάδα αντίθετη με τις επιθυμίες του Χίτλερ; Ήταν τα σχέδια του Φύρερ για την Ελλάδα αμιγώς αμυντικού χαρακτήρα; Με ποιον τρόπο επηρέασαν οι επιχειρήσεις των Γερμανών στα Βαλκάνια την επίθεσή τους εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα στα οποία ο Martin van Creveld δίνει νέες, ανατρεπτικού χαρακτήρα απαντήσεις. Ο συγγραφέας θέτει προς εξέταση μια εντελώς νέα ερμηνευτική προσέγγιση της συνολικής στρατηγικής της Γερμανίας κατά τα έτη 1940-1941, θεωρώντας κλειδί της υπόθεσης τη στάση που υιοθέτησε ο Χίτλερ απέναντι στην Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία. Απορρίπτει τις "καθιερωμένες αντιλήψεις" και υποστηρίζει: στην πραγματικότητα ο Χίτλερ ενδιαφερόταν ζωηρά για τη Μεσόγειο και τις δυνατότητες που αυτή προσέφερε προκειμένου να διεξαχθεί ένας "περιφερειακός" πόλεμος κατά της Μεγάλης Βρετανίας· η επίθεση του Μουσολίνι εναντίον της Ελλάδας έγινε με τη συγκατάθεση του Χίτλερ ή, τουλάχιστον, με τη σιωπηρή ανοχή του· μετά τις 30 Νοεμβρίου 1940 ο Χίτλερ υπέβαλε κατ' επανάληψιν ειρηνευτικές προτάσεις προς την Ελλάδα, που απορρίφθηκαν από την Αθήνα εξαιτίας των βρετανικών πιέσεων· οι Ρουμάνοι, οι Βούλγαροι και οι Γιουγκοσλάβοι παρενέβαλαν σοβαρά εμπόδια στο σχέδιο της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα· ο επιχειρησιακός σχεδιασμός των Γερμανών ήταν ασαφής ως προς τους στόχους του μέχρι την τελευταία στιγμή· το πραξικόπημα της 27ης Μαρτίου 1941 στη Γιουγκοσλαβία και η επακόλουθη γερμανική εισβολή δεν επέφεραν καμία καθυστέρηση στη γερμανική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ.
( Matin van Creveld, Η Στρατηγική του Χίτλερ. Το βαλκανικό Ζήτημα )
https://www.politeianet.gr/books/978960 ... 941-222363

Για την καθυστερημένη και αποτυχημένη επίθεση στην Ρωσία δεν ευθύνεται μόνο η Βαλκανική Εκστρατεία αλλά και άλλοι παράγοντες κατά την γνώμη μου όπως :

- οι ανεπίσημες γερμανικές διερευνητικές προσπάθειες ειρήνευσης με την Αγγλία
- η διερεύνηση της στάσης των Ευρωπαίων συμμάχων του Χίτλερ και η βοήθεια που μπορεί να προσέφεραν στην ρωσική εκστρατεία
- η προσπάθεια να βοηθήσουν οι Ιάπωνες με ταυτόχρονη επίθεση
- η προσπάθεια να βγει ο Φράνκο από την ουδετερότητα
- η πολιτική αστάθεια της Γιουγκοσλαβίας (οι Γερμανοί χάρηκαν που η τελική στάση της Γιουγκοσλαβίας πάρθηκε πριν την έναρξη της Μπαρμπαρόσα και με ανησυχία μόνο μπορούσαν να σκέφτονται το ενδεχόμενο να είχε γίνει η γιουγκοσλαβική φιλοσυμμαχικλη στροφή αφού είχε ξεκινήσει η Μπρμπαρόσα)
- να πειστεί για την επίθεση ο Ρίμπεντρομπ που είχε υπογράψει το σύμφωνο μη επιθέσεως
- οι ανοιξιάτικοι βαλτότοποι : την άνοιξη του ’41 είχαν πέσει φοβερές βροχές με αποτέλεσμα οι πλημμύρες και τα βαλτονέρια στην Ρωσία να μην επιτρέπουν να κινηθούν τα μηχανοκίνητα
- υποτίμηση της δύναμης της Ρωσίας – οι Γερμανοί πίστευαν ότι μετά από λίγο ίσως η Σοβιετία να κατέρεε εκ των έσω
- κακοί ρωσικοί δρόμοι
- κακός ιματισμός των Γερμανών (τους πρόλαβε ο πρόωρος χειμώνας με ανοιξιάτικες στολές) και γενικά όλη η τροφοδοσία ήταν άσχημη

Σε επόμενο σχόλιο θα βάλω την εργασία ενός Έλληνα στρατιωτικού .

[Ζαποτέκος]

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ - Τεύχος 2 - Ιούνιος 1996
ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟΥ "ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΣΑ"
Ταξίαρχος ε.α. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Γ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Ιστορικός Συγγραφέας τ. Καθηγητής Στρατ. Ιστορίας Σ.Σ.Ε.

ΤΑ ΔΥΟ ΣΧΕΔΙΑ, "ΜΑΡΙΤΑ" – ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ – ΚΑΙ “ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΣΑ” – ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ – ΗΤΑΝ ΑΛΛΗΛΕΝΔΕΤΑ.
Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΕΝΑΡΞΕΩΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ “ΜΑΡΙΤΑ” ΓΙΑ 3-4 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ, ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕ, ΟΠΩΣ ΗΤΑΝ ΦΥΣΙΚΟ, ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ “ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΣΑ» ΓΙΑ ΠΕΝΤΕ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ.
ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ, Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΕ Ν ’ ΑΝΑΒΛΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΪΟΥ ΣΤΙΣ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941. ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 Ο ΧΙΤΛΕΡ ΔΙΕΤΑΞΕ Ν ’ ΑΝΑΒΛΗΘΟΥΝ ΤΑ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΣΔ ΕΩΣ ΟΤΟΥ Ο ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Οπως είναι γνωστό, η Γερμανία από τον Οκτώβριο του 1940 προωθούσε τα στρατεύματά της ανατολικά, μέσω των συμμάχων της Ουγγαρίας και Ρουμανίας, με προορισμό να εκστρατεύσει κατά της Σοβιετικής Ενωσης την άνοιξη του 1941, αν και είχε υπογράψει μαζί της σύμφωνο φιλίας τον Αύγουστο του 1939, το γνωστό “Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ’’. Επει­δή όμως η Ιταλική εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας απέτυχε, ο Χίτλερ αναγκά­στηκε να επέμβει στα Βαλκάνια προκειμένου να βοηθήσει το σύμμαχό του Μουσσολίνι που είχε περιέλθει σε δυσχε­ρή θέση και να καταλάβει τη Βαλκανική Χερσόνησο, για να εξασφαλίσει τα νώτα και τα πλευρά των γερμανικών δυνάμεων που θα επιτίθεντο εναντίον της Ρωσίας. ΄Ετσι, ύστερα από σύντονες προπαρασκευές, η Γερμανία επιτέθηκε στις 6 Απρι­λίου 1941 ταυτόχρονα εναντίον της Γιουγκοσλαβίάς και της Ελλάδας. Η Ελλάδα αντιστάθηκε και στην πανί­σχυρη τότε Γερμανία και προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό. Μάλιστα ο ίδιος ο Χίτλερ τόνισε με έμφαση τον ηρωικό αγώ­να των Ελλήνων. Σε λόγο του στις 4 Μαϊου 1941 ενώπιον του Ράϊχσταγκ, κάνοντας α­πολογισμό τών εκστρατειών του, είπε: “Η ιστορική δικαιοσύνη όμως με υποχρεώνει να διαπιστώσω ότι από όλους τους αντι­πάλους τους οποίους αντιμετωπίσαμε, ο Ελληνας στρατιώτης ιδίως πολέμησε με ύψιστο ηρωισμό και αυτοθυσία. Συνθηκο­λόγησε μόνον όταν η εξακολούθηση της αντιστάσεως δεν ήταν πλέον δυνατή και δεν είχε κανένα λόγο” (1).
Χρονικώς, η επίθεση εναντίον της Ελλάδας άρχισε στις 6 Απριλίου και η όλη εκστρατεία περατώθηκε στις 31 Μαϊου 1941 (με την κατάληψη και της Κρήτης), η δε εκστρατεία εναντίον της Ρωσίας εκτοξεύθηκε στις 22 Ιουνίου 1941.

ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Παρατηρείται την τελευταία εικοσαε­τία, ιστορικοί και αξιωματούχοι των Δυτι­κοευρωπαϊκών κρατών, καθώς και τα ΜΜΕ τους, παραποιώντας την ιστορική α­λήθεια, να προσπαθούν να μειώσουν την πολεμική προσφορά της Ελλάδας κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την αντίστασή της εναντίον των δυνάμεων του Αξονα επί 7 μήνες. Αναφέρουμε μερικά από τα στοι­χεία που αφορούν την παραποίηση της ι­στορίας:
1. Σε χρονικό αμερικανικής εφημερί­δας για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που ανα­δημοσίευσε η εφημερίδα “Καθημερινή” το Σεπτέμβριο του 1989, αναφέρεται: “Η ξαφνική επίθεση του Χίτλερ στη Γιουγκο­σλαβία είχε ως αποτέλεσμα να καθυστε­ρήσει κατά ένα μήνα την εκστρατεία του στη Σοβ. Ρωσία. Οι Γερμανοί εξάλλου δεν περίμεναν να αντιμετωπίσουν προ­βλήματα, όταν ανέβαλαν την επιχείρηση για τις 22 Ιουνίου 1941 …” (2).
2. Στο σύγγραμμα “ History of the World» του εκδοτικού οίκου “Time-Life Books», του έτους 1989, περιέχονται τα εξής: “ … Και παρόλο ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ασυνήθιστα υγρή άνοιξη του 1941 θα είχε αναβάλλει έτσι κι αλλιώς την επιχείρηση “Μπαρμπαρόσσα», ο πόλεμος γύρω από τη Μεσόγειο αποτελούσε μια δυσάρεστη (και απροσδόκητη) εκτροπή για το Γερμα­νικό Στρατό, τις παραμονές της μεγαλύ­τερης στρατιωτικής επιχειρήσεως στην ι­στορία …” (3).
3. Ο Γερμανός ιστορικός συγγραφέας Γκερτ Μπουχάϊτ, στο βιβλίο του «Η στρα­τηγική ενός δεκανέως» (εκδ. ΓΕΣ 1964) στο οποίο αναφέρει τις απόψεις των Βρε­τανών, γράφει τα εξής: “… Οι βρετανικοί όμως κυβερνητικοί κύκλοι βεβαιούν αντιθέτως ότι η επέμβαση των ΄Αγγλων στη Βαλκανική είχε ως αποτέλεσμα την επί έξι εβδομάδες καθυστέρηση ενάρξεως της εκστρατείας εναντίον της Ρωσίας και επο­μένως ήταν πλήρως δικαιολογημένη …» (4). Ο συγγραφέας δεν αναφέρει ότι υιο­θετεί τις απόψεις αυτές.
4. Ο στρατηγός Γκ. Ροττης Γερμανικής Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού και ο ι­στορικός Δρ Μπόογκ, ο οποίος ερευνά τα αρχεία του Γ΄ Ράϊχ που ήδη δημοσιεύονται στη Γερμανία, στο Διεθνές Συμπόσιο στην Κρήτη το Μάιο του 1991 για την 50ή επέ­τειο της μάχης της Κρήτης, ανέφεραν ότι “η καθυστέρηση ενάρξεως των επιχειρή­σεων εναντίον της Σοβ. Ρωσίας οφειλόταν στη βραδύτητα εκτελέσεως των εργασιών κατασκευής των προωθημένων αεροδρο­μίων στην Πολωνία και το λογιστικό σύ­στημα υποστηρίξεως της Luftwaffe» (5)!!
5. Ο Βρετανός ιστορικός Βαν Κρήβελντ γράφει τα εξής: “Ο συντελεστής που πραγματικά προσδιόρισε την ημερομηνία ενάρξεως του “Μπαρμπαρόσσα” ήταν, φαίνεται, η γενική ανεπάρκεια εφοδίων στο Γερμανικό Στρατό. Εν τούτοις, όπως και αν έχει το πράγμα, είναι φανερό ότι πολλές μονάδες από το “Μαρίτα» και το “25″ (Γιουγκοσλαβία) μπορούσαν να είχαν παραταχθεί πολύ ενωρίτερα απ’ ό,τι έγινε, γεγονός που αποδεικνύει ότι οποιαδήποτε αναβολή υπέστη το “Μπαρμπαρόσ­σα» δεν προερχόταν κυρίως από την εκ­στρατεία των Βαλκανίων” (5α).
6. Ο ιστορικός συγγραφέας Τζ. Μπλόου, στη μελέτη του για τη γερμανική εκ­στρατεία στα Βαλκάνια, για το συσχετι­σμό των σχεδίων “Μαρίτα” και “Μπαρμπα­ρόσσα», στηριζόμενος σε εκθέσεις Γερμα­νών αξιωματικών γράφει τα εξής: “Εξάλ­λου, μεταπολεμικά δημοσιεύματα από συγγραφείς άλλων εθνικοτήτων υπο­γραμμίζουν ότι η βρετανική επέμβαση στην Ελλάδα και την Κρήτη, και, ακόμη περισοότερο, η γιουγκοσλαβική εξέγερ­ση, οδήγησαν στην αναβολή της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσσα» έως τις 22 Ιουνί­ου, ενώ υποβιβάζουν τις συνέπειες των πλημμυρών της ανοίξεως” (6).

Δηλαδή, εδώ βλέπουμε ότι είναι υποβιβασμένος επίσης – ή μάλλον αγνοείται εντελώς – ο ρό­λος της Ελλάδας που πολεμούσε από τον Οκτώβριο του 1940 εναντίον της Ιταλίας και υπερεκτιμάται η σημασία της πα­ρουσίας 2 1/2 μεραρχιών των Αγγλων στην Ελλάδα το Μάρτιο / Απρίλιο 1941, για τις οποίες οι Γερμανοί αδιαφορούσαν εντε­λώς και οι οποίες ήταν ανεπαρκείς δυνά­μεις για να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της εκστρατείας. Οσον αφορά τη Γι­ουγκοσλαβία. αντιστάθηκε στη γερμανική επίθεση περίπου μια εβδομάδα. Αντιθέτως η Ελλάδα αντιστάθηκε περί τους δύο μήνες και μάλιστα σθεναρά. Ακόμα έχουν διατυπωθεί οι απόψεις ότι η αναβολή της ενάρξεως της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσσα» οφειλόταν και στο ότι δεν είχαν ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες τελειοποιήσεις στο μαχητικό α­εροσκάφος ΜΕ-109, καθώς και στις κακές καιρικές συνθήκες του Μαϊου και στην υψηλή στάθμη του νερού των ποταμών. Βεβαίως, δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν σχετικά στοιχεία στα αρχεία του Γ’ Ράιχ που να επιβεβαιώνουν τις απόψεις αυτές.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ “ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΣΑ”

Υπάρχουν ιστορικά στοιχεία – «ντο­κουμέντα», όπως απομνημονεύματα, μαρ­τυρίες πρωταγωνιστών από συνεντεύξεις, αρχεία του Γ Ράιχ, καθώς και απόψεις ι­στορικών και αξιωματούχων από τις δύο πλευρές, μη επιδεχόμενα αμφισβήτηση, βάσει των οποίων σαφώς αποδεικνύεται ότι η αναβολή της εκστρατείας εναντίον της Σοβιετικής Ενώσεως οφείλεται κυρίως στην αντίσταση των Ελλήνων κατά των δυνάμεων του ΄Αξονα και όχι στους διαφόρους λόγους που αναφέρουν οι διαστρεβλωτές της ιστορίας.

Ο Γερμανός στρατηγός Βάλτερ Βάρλιμοντ, υπαρχηγός του Επιτελείου Επιχει­ρήσεων στο OKW (Oberkommando der Wehrmacht) από το 1939 ως το 1944. γρά­φει τα εξής: “Έξαιτίας της εκστρατείας στα Βαλκάνια η επίθεση εναντίον της Ρω­σίας χρειάσθηκε ν’ αναβληθεί από τα μέ­σα Μαϊου στις 22 Ιουνίου 1941… Μεταξύ άλλων προπαρασκευαστικών μέτρων για τα οποία το OKW ήταν υπεύθυνο πρέπει να αναφερθεί το “χρονοδιάγραμμα» … Ολόκληρο το χρονοδιάγραμμα χρειάσθηκε να συνταχθεί και πάλι μια δεύτερη φο­ρά όταν η επίθεση αναβλήθηκε εξαιτίας της εκστρατείας στα Βαλκάνια”. Οσον α­φορά τις επιπτώσεις των ιταλικών απο­τυχιών το 1940, προσθέτει: “… Τα γεγονό­τα στη Λιβύη και την Ελλάδα μας ανάγκα­σαν να στείλουμε τον Ρόμμελ με το Εκστρατευτικό του Σώμα στη Βόρεια Αφρική και να αποσπάσομε σοβαρές γερ­μανικές δυνάμεις για την εκστρατεία των Βαλκανίων” . Και σε άλλο σημείο γράφει: “Στο μεταξύ όμως, το Ανώτατο Γερμανικό Αρχηγείο ανησυχούσε κυρίως για το τι δεν έπρεπε να ακινητοποιηθεί κάτω στα Βαλκάνια ούτε μια ημέρα περισσότερο από ό,τι ήταν αναγκαίο ώστε να μη χρειασθεί να αναβληθεί και πάλι η έναρξη της εκστρατείας κατά της Ρωσίας” . Τέλος, ό­σον αφορά την απόφαση να καταληφθεί η Κρήτη, εξηγεί: “ Ο Χίτλερ ήταν αποφασι­σμένος να μη μείνει η Κρήτη στα χέρια των Αγγλων (…). Ολες οι διαθέσιμες δυνάμεις της Λουφτβάφφε απασχολήθηκαν με την επικείμενη επιχείρηση στην Κρήτη” (7).

Ο Γερμανός Γκ. Μπλούμεντριτ, αρχη­γός Επιτελείου της 4ης Στρατιάς το 1940- 1941 και αρχηγός Επιχειρήσεων του Ανωτάτου Αρχηγείου του Γερμανικού Στρα­τού το 1942, γράφει τα εξής: “Οι προετοι­μασίες μας για την επιχείρηση “Μπαρμπα­ρόσσα» διακόπηκαν μερικώς την άνοιξη από το βαλκανικό επεισόδιο (…). Η σημα­σία της (Σ.Σ. εννοεί την εκστρατεία στα Βαλκάνια), όσον αφορά την τύχη της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσσα», ήταν ότι καθυστέρησε την έναρξη της επιχειρήσεώς μας εναντίον της Ρωσίας. Αν και η εκ­στρατεία ήταν εξαιρετικά σύντομη και ε­πιτυχής, οι μεραρχίες που αποσπάσθηκαν προς τη χερσόνησο έπρεπε να μεταφερ­θούν πίσω στις αρχικές θέσεις εξορμήσεώς τους. Ιδιαιτέρως αρκετές τεθωρακι­σμένες μονάδες χρειάζονταν σοβαρές επισκευές και μερικό επανεξοπλισμό μετά τη μακρά τους πορεία διασχίζοντας τα ελληνικά βουνά” . Και σε άλλο σημείο προ­σθέτει: «Ως αρχική ημερομηνία για την εξαπόλυση της επιχειρήσεως “Μπαρμπα­ρόσσα» είχε ορισθεί η 15η Μαϊου. ΄Ηταν η εγγύτερη δυνατή ημερομηνία, εφόσον ή­ταν ανάγκη να περιμένομε (…). Το βαλκα­νικό επεισόδιο ανέβαλε την έναρξη της εκστρατείας για πεντέμισυ εβδομάδες . . .” (8).

Ο Γερμανός ναύαρχος Ε. Ρέντερ, εξε­τάζοντας την επιχείρηση “Μπαρμπαρόσ­σα” , στο βιβλίο του “My Life” γράφει τα ε­ξής: “Εντούτοις όλα τα σχέδια για την αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον της Ρω­σίας έπρεπε να παραμερισθούν προς το παρόν εξαιτίας της απερίσκεπτης και α­ποτυχημένης επιθέσεως του Μουσσολίνι εναντίον της Ελλάδος (…), Κατά συνέ­πεια, στις αρχές Απριλίου 1941, ο Χίτλερ διέταξε ν’ αναβληθούν τα προπαρασκευ­αστικά μέτρα για την επίθεση εναντίον της Ρωσίας, έως ότου ο Γερμανικός Στρα­τός επανορθώσει την κατάσταση τόσο στην Γιουγκοσλαβία όσο και στην Ελλά­δα» (9). Ο ίδιος (Ε. Ρέντερ), σε άλλο του βιβλίο με τίτλο «Struggle for the Sea” , στο κεφάλαιο “Επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα” επα­ναλαμβάνει τη βεβαίωσή του: “Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της Ελλά­δος και της Γιουγκοσλαβίας, οι οποίες κατέστησαν αναγκαίες συνεπεία της απο­τυχίας της ιταλικής εκστρατείας εναντίον της Ελλάδος, οδήγησαν σε αναβολή της επιθέσεως εναντίον της Ρωσίας. Στις αρ­χές Απριλίου 1941 ο Χίτλερ διέταξε ότι όλα τα μέτρα που θα δημιουργούσαν υπο­ψία επιθετικών προθέσεων έπρεπε να σταματήσουν» (10).

Ο Γερμανός στρατάρχης X. Γκαίριγκ, κατά τη διάρκεια της δίκης της Νυρεμ­βέργης ρωτήθηκε για τα σχέδια εισβολής στη Ρωσία και τα Βαλκάνια πολλές φορές. Σε μια ερώτηση “Είναι γεγονός ότι η ανά­γκη επεμβάσεως στα Βαλκάνια προκάλεσε την αναβολή ενάρξεως της εκστρατεί­ας εναντίον της Ρωσίας από το Μάιο του 1941 στο τέλος Ιουνίου ;» ο Γκαίριγκ αποκρίθηκε καταφατικά: “Ναι, το είπα” (11).

Ο Γερμανός στρατάρχης Φον Ρούντστεντ, διοικητής της Ομάδας Στρατιών του Νότου στο Ανατολικό Μέτωπο, ανέφε­ρε στο Βρετανό ιστορικό Liddel Hart ότι “οι προετοιμασίες της Ομάδας Στρατιών μου είχαν παρεμποδισθεί από την καθυστερη­μένη άφιξη των μεραρχιών που είχαν χρη­σιμοποιηθεί για την εκστρατεία των Βαλ­κανίων και τούτο ήταν ο κύριος συντελε­στής για την αναβολή, συνδυαζόμενος με τον καιρό…” (12). Μετά τη λήξη του πολέ­μου ο φον Ρούντστεντ ομολόγησε ότι τον Ιανουάριο του 1941, μετά από μια συνά­ντηση που είχε με το στρατηγό Χάλντερ για το “Μπαρμπαρόσσα” . είπε στους επι­τελείς του μεταξύ των άλλων τα εξής: “… Οι επιχειρήσεις στη Ρωσία πρέπει να αρχί­σουν μόλις τελειώσει η βαλτώδης περίο­δος που είναι συνήθως το Μάιο” . Σε μετα­πολεμικούς συνομιλητές του είπε: “Η βαλκανική εκστρατεία προκάλεσε μια κα­θυστέρηση και αρχίσαμε τέσσερις εβδο­μάδες, τουλάχιστον, αργότερα από ό,τι εί­χαμε σχεδιάσει. Η αργοπορία αυτή στοίχι­σε πάρα πολύ” (12α).

Ο Γερμανός στρατάρχης Φον Κλάϊστ, ο οποίος διοικούσε τις τεθωρακισμένες με­ραρχίες υπό τον Ρούντστεντ, ομολόγησε: «Είναι αλήθεια ότι οι δυνάμεις που χρησιμοποιήθηκαν στα Βαλκάνια δεν ήταν με­γάλες, σε σύγκριση με το σύνολο των δυνάμεών μας, αλλά η αναλογία των αρ­μάτων μάχης που χρησιμοποιήθηκαν εκεί ήταν μεγάλη. Ο κύριος όγκος των αρμά­των που ήρθαν υπό τις διαταγές μου για την επίθεση εναντίον των Ρώσων στη νό­τια Πολωνία είχαν λάβει μέρος στην επί­θεση εναντίον των Βαλκανίων και χρειά­ζονταν επισκευές, ενώ τα πληρώματά τους χρειάζονταν ανάπαυση. Μεγάλος α­ριθμός αρμάτων είχε προχωρήσει ως την Πελοπόννησο και έπρεπε να επιστρέφει από όλη αυτή την απόσταση» (13).

Ο Γερμανός στρατηγός Χάλντερ, αρ­χηγός του Γερμανικού Επιτελείου μέχρι το Σεπτέμβριο του 1942, όταν συνάντησε το στρατάρχη Αλέξ. Παπάγο στο Νταχάου το Μάϊο του 1944, όπου ο Παπάγος εκρατείτο ως όμηρος, ομολόγησε: “Η εξάμηνος ελληνική αντίσταση κατά των Ιταλών υποχρέωσε το Γερμανικό Γενικό Επιτε­λείο να αλλάξει τα σχέδιά του και τελικά να αναβάλει την ημερομηνία ενάρξεως της εκστρατείας εναντίον της Ρωσίας, πα­ρά τη σαφή επίγνωση ότι η αναβολή αυτή θα μπορούσε να είναι καταστρεπτική για το Γερμανικό Στρατό και τις επιχειρήσεις του” (14). Ο ίδιος (Χάλντερ) στο ημερολόγιό του αναφέρει: “7 Απριλίου 1941. Στα ελληνικά ορεινά σύνορα η μάχη είναι σκληρή … α­πουσία προόδου στην περιοχή αυτή” . “6 Μαίου 1941. Αλεξιπτωτιστές και αερομεταφερόμενες μονάδες δεν θα είναι διαθέ­σιμες στην πρώτη φάση του “Μπαρμπα­ρόσσα” εξαιτίας των επιχειρήσεων στην Κρήτη” (15). Ο Χάλντερ στο βιβλίο του “ Hitler, a War Lord», σχολιάζοντας το σχέδιο “Μπαρμπα­ρόσσα» γράφει τα εξής: “…Στην αρχή των επιχειρήσεων στην Ανατολή, που είχαν α­ναβληθεί για οκτώ περίπου εβδομάδες εξαιτίας της αιφνιδιαστικής παρενθέσεως της γιουγκοσλαβικής εκστρατείας και της επεκτάσεως των αντικειμενικών σκοπών στην Ελλάδα. Ο Χίτλερ ήταν φανερά ανή­συχος εξαιτίας της προχωρημένης επο­χής.» Επιπλέον στο βιβλίο του “Gespraeche mit Hitler” , ο στρατηγός Χάλ­ντερ αναφέρει: “Η κατευθυντήριος 21 διέτασσε την προπαρασκευή της εκστρα­τείας εναντίον της Ρωσίας για τις 15 Μαϊου 1941. Η ανάπτυξη των μονάδων στην Ανατολή διαταράχθηκε από το γιουγκο­σλαβικό πραξικόπημα και η ανάπτυξη μο­νάδων από την Ελλάδα δημιούργησε προ­βλήματα και εξασθένησε την Ομάδα Στρατιών Νότου στη Ρουμανία” (16).

Ο Γερμανός στρατηγός Μπ. Μύλλερ- Χίλλεμπραντ, υπασπιστής του στρατηγού Χάλντερ και συντάκτης του Akte V, αναφέ­ρει: «Θεωρητικά η εκστρατεία εναντίον της Ρωσίας μπορούσε να αρχίσει, το ενωρίτερο, στις 15 Μαίου 1941, ημερομηνία κατά την οποία έπρεπε να έχουν συμπλη­ρωθεί οι προετοιμασίες (…), στις 28 Μαρ­τίου, η αναβολή του “Μπαρμπαρόσσα” για τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες από τις 15 Μαϊου ενδεικνυόταν εξαιτίας των ανα­γκών της εκστρατείας των Βαλκανίων …» (17). Ο ίδιος σε άλλο βιβλίο του (Das Heer 1933 – 1945) υπογραμμίζει ότι τα σχέδια “Μαρίτα” και “Μπαρμπαρόσσα” ήταν πο­λύ στενά συνδεδεμένα και ότι η εκστρα­τεία εναντίον της Ρωσίας μπορούσε να αρχίσει μόνο μετά από μια αποφασιστική νίκη στα Βαλκάνια και μόνο αφού οι δυνά­μεις που είχαν χρησιμοποιηθεί εκεί θα ή­ταν πάλι έτοιμες για δράση και διαθέσι­μες. Για να επιτευχθεί μια ταχεία νίκη στα Βαλκάνια διετέθησαν εκεί ισχυρές δυνά­μεις και, αν και οι γερμανικές απώλειες ή­ταν λίγες, ένας μεγάλος αριθμός αρμά­των έπαθαν βλάβες εξαιτίας του ορεινού εδάφους. Ο Μύλλερ προσθέτει ότι το ΟΚΗ (Ανώτατο Αρχηγείο Στρατού) είχε εκτιμήσει, ως προϋπόθεση μιας πρώιμης επιθέσεως εναντίον της Ρωσίας, μια ταχεία εκστρατεία στα Βαλκάνια, τον αναγκαίο χρόνο για τη μεταφορά μεραρχιών από ε­κεί (στις θέσεις αναπτύξεως) και τρεις εβδομάδες για την επισκευή των τεθωρακισμένων (18).

Ο Γερμανός στρατηγός Ρούντολφ Χόφμαν γράφει τα εξής: “Ο Χίτλερ είχε διαλέξει τη λήξη της λασπώδους εποχής την άνοιξη – δηλαδή περί τις αρχές Μαϊου – ως την ενωρίτερη δυνατή ημερομηνία για την εισβολή, αλλά η μη αναμενόμενη βαλκανική εκστρατεία είχε ως συνέπεια μια αναβολή μεταξύ πέντε και έξι εβδομά­δων, εφόσον οι νικήτριες εκείνες δυνά­μεις, κυρίως οι μεγάλης ευκινησίας μονά­δες, έπρεπε να επιστρέψουν και να ανασυνταχθούν” (19),

Ο Γερμανός στρατάρχης Φρειδερίκος Πάουλους, κατά τη δίκη της Νυρεμβέρ­γης κατέθεσε μεταξύ των άλλων και τα εξής: «…και βλέπομε τώρα γιατί ο Χίτλερ επέμενε τόσο πολύ για την εντός του Μαρ­τίου διεξαγωγή των επιχειρήσεων στην Ελλάδα και για την επιστροφή των στρα­τευμάτων του από την Βαλκανική χερσό­νησο μέσα στην άνοιξη, και το βραδύτερο μέχρι την 1η Μαϊου …” (20).

Ο Γερμανός υποναύαρχος Κ. Ασμαν γράφει τα εξής: “Η έναρξη της επιθέσεως εναντίον της Ρωσίας αναβλήθηκε για πε­ρισσότερο από πέντε εβδομάδες, επειδή οι δυνάμεις που ορίσθηκαν για τα Βαλκά­νια ήταν αναγκαίες για το ‘‘Μπαρμπαρόσ­σα” . Η ημέρα της επιθέσεως, η οποία αρ­χικά είχε ορισθεί για τις 16 Μαϊου, χρειάσθηκε να αναβληθεί για τις 22 Ιουνίου 1941” (21). Ο ίδιος, σε άρθρο του επανα­λαμβάνει: “Ολες οι μακροπρόθεσμες προετοιμασίες για την εκστρατεία αυτή, που είχε λάβει το κωδικό όνομα Μπαρ­μπαρόσσα, είχαν γίνει για μια ημερομηνία – στόχο περί τα μέσα Μαϊου 1941” . Σχολιά­ζοντας δε τις συνέπειες της αναβολής για τη γερμανική εκστρατεία στη Σοβ. Ενωση γράφει: «Δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβο­λία ότι η απώλεια έξι σχεδόν εβδομάδων πολύτιμου θερινού καιρού είχε ένα απο­φασιστικό και δυσοίωνο αποτέλεσμα στην κατάληξη της ανατολικής εκστρατείας…» (22 ).

Οι καταστρεπτικές για το Γ Ράιχ συνέ­πειες της μοιραίας εκείνης καθυστερήσεως της ενάρξεως του γερμανοσοβιετικού πολέμου – η οποία, χάρις στην ηρωϊκή α­ντίσταση των Ελλήνων στα οχυρά της “ Γραμμής Μεταξά” και αργότερα στην Κρήτη, θα παρατεινόταν επί ένα ακόμα δεκαήμερο μέχρι τις 22 Ιουνίου – συνοψίσθηκαν αργότερα επιγραμματικά στην α­κόλουθη διαπίστωση του εκπροσώπου του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών στο Γερμανικό Στρατηγείο OKW, Καρλ Ρίτερ: “Η καθυστέρηση εκείνη στοίχισε στους Γερμανούς τη μάχη του χειμώνα εναντίον της Μόσχας, όπου χάθηκε ο πόλε­μος” (23).

Ο Ρ.Α. Ζίλιν, από τους πλέον γνωστούς «« Σοβιετικούς στρατιωτικούς ιστορικούς, σχετικά με την επιχείρηση “Μπαρμπαρόσ­σα” γράφει τα εξής: “Ετσι, την εποχή που οι προετοιμασίες για μια επίθεση ενα­ντίον της ΕΣΣΔ ήταν στο κορύφωμά τους και έξι εβδομάδες πριν από την έναρξη της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσσα” (15 Μαϊου), ο Χίτλερ απροσδόκητα ανέβαλε την ημερομηνία της εισβολής (μερικοί αρ­γότερα το θεώρησαν μοιραίο σφάλμα εκ μέρους του). Τμήματα των δυνάμεων, κυρίως τανκς από τις Ομάδες Στρατιών που ήταν διατεταγμένες για επίθεση ενα­ντίον της ΕΣΣΔ, χρησιμοποιήθηκαν για να καταληφθεί η Γιουγκοσλαβία” . Εδώ βλέ­πουμε ότι ο Ζίλιν δεν κάνει μνεία περί συμμετοχής τεθωρακισμένων στην κατά­ληψη της Ελλάδας (!). Παρακάτω, υπογραμμίζει: “Το γεγονός ότι τον Απρίλιο του 1941 ο Χίτλερ επιτέ­θηκε εναντίον των Βαλκανίων, ήταν χωρίς αμφιβολία, η κύρια αιτία αναβολής της επιθέσεως εναντίον της Σοβιετικής Ενώσεως. Οδηγίες που εξέδωσε ο Κάϊτελ, στις 3 Απριλίου 1941, ανέφεραν ότι, ως αποτέλε­σμα των επιχειρήσεων των Βαλκανίων, η επιχείρηση “Μπαρμπαρόσσα” θα αναβαλόταν τουλάχιστον για τέσσερις εβδομά­ δες” (24). Γράφει επίσης: “Σύμφωνα με στοιχεία που βρίσκονται στη διάθεσή μας, η 22 Ιουνίου αναφέρθηκε για πρώτη φορά ως ημερομηνία ενάρξεως της επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσσα την 30η Απριλίου 1941, σε σύσκεψη που συγκάλεσε ο αρχη­γός της γερμανικής αμύνης, δηλαδή όταν η επιχείρηση στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα είχε κατ’ ουσίαν τερματισθεί. Τα επίσημα πρακτικά των προβλημάτων που συζητήθηκαν αρχίζουν με την ακόλουθη σημείωση: “Ο Φύρερ αποφάσισε: Η Δράση Μπαρμπαρόσσα αρχίζει στις 22 Ιουνίου” (25). Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ζίλιν δεν α­πορρίπτει την άποψη εκείνων που θεω­ρούν την αναβολή της ημερομηνίας ει­σβολής στη Σοβ. Ρωσία από τον Χίτλερ ως “μοιραίο λάθος εκμέρους του” . Πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι ο Ζίλιν αναφέ­ρει την 30η Απριλίου 1941 ως ημερομηνία λήξεως των επιχειρήσεων και στη Γι­ουγκοσλαβία, ενώ είναι γνωστό ότι οι Γι­ουγκοσλάβοι αντιστάθηκαν περίπου μια εβδομάδα.

Στην ιστορία του Β Παγκοσμίου Πολέ­μου (εκδ. του Υπουργείου Αμύνης της ΕΣΣΔ), ο υποστράτηγος Σ. Π. Πλατόνοφ γράφει τα εξής: “Αρχικά η συγκέντρωση και ανάπτυξη των δυνάμεων προβλεπόταν να έχει πλήρως ολοκληρωθεί στις 15 Μαϊου 1941, δηλαδή την ημέρα κατά την οποία είχε ορισθεί η έναρξη της επιθέσεως εναντίον της Σοβιετικής Ενώσεως (…). Εν όψει της διεξαγωγής της εκστρατείας στα Βαλκάνια, το Χιτλερικό Αρχηγείο έλα­βε την απόφαση να αναβάλει την έναρξη του πολέμου εναντίον της ΕΣΣΔ κατά 4 εβδομάδες” (26).

Αλλά και ο κρατικός ραδιοσταθμός JQ της Μόσχας, σ’ ένα χαιρετιστήριο μήνυμά του, στις 27 Απριλίου 1942, προς τους Ελληνες, έλεγε μεταξύ των άλλων και τα εξής: “Πολεμήσατε εναντίον πάνοπλων κατακτητών και νικήσατε. Πολεμήσατε μι­κροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε (…). Ως Ρώσοι κερδίσαμε, χάρις στις θυσίες σας, αρκετό χρόνο για να α­μυνθούμε. Σας ευγνωμονούμε!” (26α). Ετσι έκριναν οι Ρώσοι τον αγώνα της Ελλάδας, ως σωτήριο για το δικό τους α­γώνα εναντίον του Αξονα.

Το βιβλίο “Fall Barbarossa», που εκδόθηκε από το Ανατολικογερμανικό Ινστι­τούτο Στρατιωτικής Ιστορίας και περιέχει πολλά έγγραφα σχετικά με τις προετοιμα­σίες για την επίθεση εναντίον της Σοβ. Ενώσεως, αναδημοσιεύει το κείμενο της διαταγής του Ανωτάτου Γερμανικού Αρχη­γείου, με ημερομηνία 3 Απριλίου 1941. σχετικά “με την αναβολή της ημερομη­νίας της επιθέσεως εναντίον της Σοβ. Ενώσεως ως αποτέλεσμα της επιθέσεως εναντίον της Ελλάδος και της Γιουγκο­σλαβίας” . Και σε άλλο σημείο, εξηγεί: “Μόλις έγινε αντιληπτό ότι η νότια Ευρώ­πη δεν θα προκαλούσε άλλες περαιτέρω δυσκολίες, το Ανώτατο Αρχηγείο της Βέρμαχτ, στις 30 Απριλίου, καθόρισε την ημερομηνία επιθέσεως οριστικά για τις 22 Ιουνίου 1941” (27). Πράγματι, στις 30 Απριλίου συμπληρώθηκε η κατάληψη της η­πειρωτικής Ελλάδας.

Η επίσημη ιστορία του Μεγάλου Πα­τριωτικού Πολέμου της Σοβ. Ενώσεως 1941-1945, που εκδόθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης της ΕΣΣΔ, α­ναφέρει: “Εν όψει της σχεδιαζομένης επι­θέσεως της Γερμανίας εναντίον της Γι­ουγκοσλαβίας και της Ελλάδος, η έναρξη στρατιωτικών δραστηριοτήτων εναντίον της ΕΣΣΔ αναβλήθηκε για 4-5 εβδομά­δες” .
Στις 3 Απριλίου το Ανώτατο Στρατη­γείο των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων εξέδωσε διαταγή στην οποία καθοριζό­ταν: “Ο χρόνος ενάρξεως της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσσα», συνεπεία της εκτελέσεως των επιχειρήσεων στα Βαλκάνια, αναβάλλεται για τουλάχιστον 4 εβδομά­δες. Στις 30 Απριλίου το Ανώτατο Αρχη­γείο των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων έλαβε την προκαταρκτική απόφαση να ε­πιτεθεί εναντίον της ΕΣΣΔ στις 22 Ιουνίου 1941” (28). Η έκδοση της ίδιας ιστορίας στα γερμανικά. που έγινε στο Ανατολικό Βερολί­νο, αναφέρει: “Εφόσον η Γερμανία ήθελε πρώτα να συντρίψει επίσης τη Γιουγκο­σλαβία και την Ελλάδα, η έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον της ΕΣΣΔ αναβλήθηκε για 4-5 εβδομάδες. Σε σύσκεψη για την κατάσταση στη Γιουγκο­σλαβία, στις 27 Μαρτίου 1941, ο Χίτλερ διέταξε: “Σχετικά με αυτά η έναρξη της επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσσα θα πρέπει να αναβληθεί έως τέσσερις εβδομάδες” . Στις 30 Απριλίου η Ανώτατη Διοίκηση της Γερμανικής Βέρμαχτ αποφάσισε να επιτε­θεί εναντίον της ΕΣΣΔ στις 22 Ιουνίου 1941″ (29).

Ο στρατηγός Β. Αντερς, αρχηγός των Ελεύθερων Πολωνικών Δυνάμεων στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γράφει: “Ο Χίτλερ κα­θόρισε την 15η Μαϊου 1941 ως ημερομη­νία της εξορμήσεως. Στο σημείο αυτό τα σχέδια του Χίτλερ έγιναν έξαφνα περί­πλοκα εξαιτίας της αιφνίδιας εξεγέρσεως στη Γιουγκοσλαβία. Τούτο οδήγησε στην εκστρατεία των Βαλκανίων, στην οποία ο αρχικός σκοπός καταλήψεως της Ελλά­δος επεκτάθηκε και περιέλαβε τη Γι­ουγκοσλαβία. Η κατάκτηση των Βαλκα­νίων (…) αργοπόρησε την επίθεση ενα­ντίον της Ρωσίας. Η ημερομηνία της επι­θέσεως χρειάσθηκε ν’ αναβληθεί, πρώτα για τέσσερις εβδομάδες και τελικά για την 22α Ιουνίου. Η αναβολή αυτή είχε ση­μαντικές συνέπειες (…). Εκτός από αυτό η βαλκανική εκστρατεία καταπόνησε σε κάποιο βαθμό τις μονάδες, ιδίως τις τεθωρακισμένες μεραρχίες του στρατηγού φον Κλάϊστ που είχαν λάβει μέρος στη βαλκανική εκστρατεία και, αμέσως μετά τη λήξη της, στράφηκαν στο νέο μέτωπο εναντίον της Ρωσίας» (30).

Δύο Γερμανοί δημοσιογράφοι (πολεμι­κοί ανταποκριτές), οι Βίλφρεντ φον Οβεν και Γιούργκεν Χάαν Μπουτρύ, σε βιβλίο τους που εξέδωσαν περί το τέλος του 1941 στο Βερολίνο υπό τον τίτλο “Θώρα­κες στα Βαλκάνια” , γράφουν τα εξής: “(…). Και είναι απόλυτα εξακριβωμένο, ότι η μεγάλη επίθεση των Γερμανών εναντίον της Ρωσίας δεν μπορούσε ουσιαστικά να διεξαχθεί χωρίς την “Ομάδα” αυτή των τεθωρακισμένων μεραρχιών. (Σ.Σ. εννο­ούν την “ Ομάδα Τεθωρακισμένων Κλάϊστ” ). Επρεπε λοιπόν να φθάσει στις 19 Ιουνίου από τα Βαλκάνια στο νότιο ρω­σικό μέτωπο η “Ομάδα” αυτή, που εξελί­χθηκε στο μεταξύ σε Στρατιά, και να λά­βει τη θέση της με την Ομάδα Στρατιών του στρατάρχου Ρούντστεντ, η οποία θα αντιμετώπιζε το Ρωσικό Στρατό του στρα­τάρχου Μποντιόνυ στη Βεσσαραβία, για να αρχίσει πράγματι στις 21 Ιουνίου η γερ­μανική επίθεση εναντίον της Ρωσίας” (31).

Οι Γερμανοί συγγραφείς Α. Φιλίππι και Φ. Χάϊμ επίσης, αναφέρουν ότι “η βαλκα­νική εκστρατεία ανέβαλε τη συγκέντρω­ση δυνάμεων – “σύμφωνα με το σχέδιο” – στην Ανατολική Ευρώπη κατά πέντε εβδο­μάδες περίπου” και ότι «στις 30 Απριλίου αμέσως μετά το πέρας των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην ηπειρωτική Ελλάδα – λαμβάνοντας υπ όψη τον αναγκαίο χρόνο για την ανάπτυξη των δυνάμεων από την Ελλάδα – η ημερομηνία για το “Μπαρμπα­ρόσσα” καθορίσθηκε για τις 22 Ιουνίου“ . Αφού το βεβαιώνουν, οι συγγραφείς προ­σθέτουν ότι “ οι συνέπειες της όψιμης ανοίξεως – πλημμύρες και φουσκωμένα πο­τάμια – θα είχαν καταστήσει πολύ δυσχε­ρέστερη την έναρξη των επιχειρήσεων ενωρίτερα το Μάϊο» (32).

Η Γερμανίδα ιστορικός Ε. Σραμ φον Τάντεν, αναφέρει μια “αγγλική ερμηνεία” του στρατηγού Σερ Φράννσις Ντε Γκιγκάν (Αρχηγού του Επιτελείου του στρατάρχη Μοντγκόμερυ). Ο Αγγλος στρατηγός Γκι­γκάν τονίζει: “Υπάρχουν αποδείξεις που δεικνύουν ότι η εκστρατεία των Βαλκα­νίων υποχρέωσε το Ανώτατο Γερμανικό Στρατηγείο να αναβάλει τη “σχεδιαζόμε­νη ημερομηνία» της επιθέσεως (Σ.Σ. εννο­εί την επίθεση εναντίον της Σοβ. Ενώσε­ως), κατά τρεις ή τέσσερις εβδομάδες. Αλλά στην περίπτωση αυτή οι καιρικές συνθήκες δεν θα είχαν επιτρέψει να αρχί­σει η επίθεση νωρίτερα απ’ ότι έγινε. Το γεγονός αυτό γινόταν δεκτό από το στρα­τηγό Χάλντερ, τον τότε αρχηγό του Γερ­μανικού Γενικού Επιτελείου. Χωρίς αμφι­βολία, και με το μέσο όρο των μετεωρολο­γικών συνθηκών, η αρχική ημερομηνία του σχεδίου ήταν κατά πολύ υπεραισιόδο­ξη. Δεν είναι επίσης άγνωστο ότι οι σχε­διαστές αρέσκονται να βρίσκουν κάποια κατάλληλη δικαιολογία όταν οι προβλέ­ψεις τους δεν επαληθεύονται όπως τις περιμένουν. Και εδώ υπήρχε μια εύκολη δικαιολογία” (33).

Ο Αμερικανός Τζ. Μπλάου, του Γρα­φείου του Αρχηγού της Στρατιωτικής Ιστορίας των ΗΠΑ, ο οποίος κατέγραψε εκθέσεις Γερμανών αξιωματικών που α­φορούν την επίδραση της βαλκανικής εκ­στρατείας επί της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσσα” , στο κεφάλαιο “Αναβολή της επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσσα” γράφει σχετικά τα εξής: “Οι μεγάλες απώλειες που υπέστη η Λουφτβάφφε κατά την κα­τάληψη της Κρήτης, ιδίως όσον αφορά μεταφορικά αεροσκάφη, επηρέασαν τη δύναμη της διαθέσιμης Γερμανικής Αερο­πορίας κατά την έναρξη της ρωσικής εκ­στρατείας (…). Οι 2η και 5η Τεθωρακισμέ­νες Μεραρχίες που είχαν προχωρήσει έως και τη νότια Ελλάδα, δεν ήταν έγκαιρα διαθέσιμες για την έναρξη της εισβολής. Ετσι είναι φανερό ότι τα σχέδια για την κατάκτηση της Κρήτης ήταν καθοριστι­κός συντελεστής της ημερομηνίας ενάρ­ξεως της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσ­σα», της εισβολής στη Σοβ. Ενωση” . Και σε άλλο σημείο προσθέτει ότι οι Γερμανοί συγγραφείς “συμφωνούν ότι η εισβολή στη Ρωσία θα μπορούσε να αρχίσει τρεις εβδομάδες ενωρίτερα αν δεν είχε υπάρ­ξει η εκστρατεία των Βαλκανίων. Η αναβο­λή αυτή των τριών εβδομάδων μπορεί να θεωρηθεί αποφασιστικής σημασίας, λαμβανομένου υπ’ όψη ότι η αιφνίδια έναρξη σκληρών χειμερινών συνθηκών ανέτρεψε τη ροή των γεγονότων όταν οι Γερμανοί βρίσκονταν μπροστά στη Μόσχα” . Η μελέ­τη αυτή είναι γραμμένη “από τη γερμανι­κή άποψη” και βασίζεται κυρίως σε πρω­τότυπα γερμανικά στοιχεία και μεταπολε­μικά κείμενα από τους Δρ Χέλμουτ Γκράντερ, στρατηγό Μπούρκχαρτ X. Μύλλερ – Χίλλεμπραντ και στρατηγό Χανς φον Γκράϊφενμπεργκ (34).

Ο Γερμανός στρατιωτικός ιστορικός Γκ. Μπούχαϊτ γράφει: “Την άποψη αυτή θεωρούμε εσφαλμένη (Σ.Σ. εννοεί την ά­ποψη των βρετανικών κυβερνητικών κύ­κλων). Η επιβράδυνση της ενάρξεως των επιχειρήσεων εναντίον της Ρωσίας δεν οφείλεται στη βρετανική επέμβαση στην Ελλάδα, δεδομένου ότι αυτή είχε προβλεφθεί, αλλά στο συνδυασμό του αιφνιδια­στικού πραξικοπήματος στο Βελιγράδι και της μη αναμενόμενης σκληρής αντιστάσεως των οχυρών της Γραμμής Μεταξά” (35).

Ο Γερμανός ιστορικός X. Γκράϊνερ α­ναφέρει: “Η έναρξη της επιχειρήσεως “Μπαρμπαρόσσα», η οποία είχε προγραμματισθεί για τα μέσα Μαϊου, αναβλήθηκε έξαιτίας της εκστρατείας στα Βαλκάνια» (πράγματι, οκτώ εβδομάδες πριν από την 15η Μαϊου, εκδόθηκαν επιχειρησιακές διαταγές προς την Ομάδα Στρατιών Κέ­ντρου όπως προβλεπόταν από την κα­τευθυντήρια οδηγία). Περαιτέρω εξηγεί: “Ακόμη και αν η βαλκανική εκστρατεία ε­ναντίον της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλά­δος είχε αποδειχθεί ταχεία, μια αναβολή περίπου πέντε εβδομάδων της επιθέσεως εναντίον της Ρωσίας, έως το δεύτερο 15νθήμερο του Ιουνίου, φαινόταν ανα­γκαία (…). Στις παραμονές της βαλκανικής εκστρατείας η επίθεση εναντίον της Ρωσίας αναβλήθηκε, αλλά δεν καθορίσθηκε τακτή ημερομηνία (…), ο Χίτλερ καθόρισε στις 30 Απριλίου, με τη λήξη των εχθροπραξιών στην ηπειρωτική Ελλάδα, την 22α Ιουνίου ως ημερομηνία για το (σχέδιο) “Μπαρμπαρόσσα” . Σε άλλο ση­μείο γράφει: “Ετσι η έγκαιρη ανάπτυξη των τεωρακισμένων μεραρχιών και της Λουφτβάφφε από την Ελλάδα και την Κρήτη, ήταν ζωτικής σημασίας για την έ­ναρξη της επιθέσεως εναντίον της ΕΣΣΔ. Ιδιαίτερα η ανάπτυξη των δυνάμεων της Λουφτβάφφε από την Κρήτη, οι οποίες αποτελούσαν ένα σημαντικό μέρος του συνόλου των αεροπορικών δυνάμεων που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον της Σοβ. Ενώσεως” . Ο Γκράϊνερ προσθέτει ότι οι μεραρχίες που χρησιμοποιήθηκαν ενα­ντίον της Ελλάδας ήταν επειγόντως ανα­γκαίες για το “Μπαρμπαρόσσα” και περι­ λάμβαναν έξι τεθωρακισμένες μεραρχίες (36).

Ο Βρετανός στρατιωτικός ιστορικός Λίντελ Χαρτ γράφει: “ Μια ταχεία κατάκτη­ση των Βαλκανίων εξηρτάτο από τη χρη­σιμοποίηση τεθωρακισμένων μεραρχιών και θα χρειαζόταν την κάθε μία από αυτές προτού μπορέσει να αποτολμήσει να εξα­πολύσει την επίθεση εναντίον της Ρω­σίας. Ετσι την 1η Απριλίου το “Μπαρμπα­ρόσσα» αναβλήθηκε από τα μέσα Μαϊου στο δεύτερο 15νθήμερο του Ιουνίου (…). Η αναβολή ήταν μόνο πέντε εβδομάδες. Αλλά ήταν ένας συντελεστής για να χάσει τις πιθανότητές του νίκης εναντίον της Ρωσίας” (37).

Ο Γερμανός στρατιωτικός συγγραφέ­ας Α. Χιλγκρούμπερ αναφέρει ότι “η Κα­τευθυντήριος Οδηγία αριθ. 21 (περίπτω­ση “Μπαρμπαρόσσα” ) έθεσε την 15η Μαϊου 1941 ως ημερομηνία κατά την οποία οι στρατιωτικές προετοιμασίες για επίθεση εναντίον της Ρωσίας έπρεπε να έχουν συμπληρωθεί” . Και προσθέτει: “Τούτο δεν σήμαινε ότι η εκστρατεία εναντίον της Ρωσίας έπρεπε να αρχίσει στις 15 Μαϊου 1941, εφόσον η Κατευθυντήριος αριθ. 21 ανέφερε επίσης, περί το τέλος της, ότι η εκτέλεση των προετοιμασιών μας …δεν μπορεί να χρονολογηθεί με βεβαιότητα και παρακάτω λέει ότι η δήλωση του Χίτλερ στις 27 Μαρτίου 1941 (“ Η έναρξη της επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσσα πρέπει να αναβληθεί για τέσσερις εβδομάδες») είναι η μόνη καθαρή ένδειξη εκ μέρους του Φύρερ όσον αφορά την έναρξη της σχεδιαζόμενης επιθέσεως. Μια άλλη έν­δειξη είναι η διαταγή του OKW της 3ης Απριλίου 1941, η οποία ανέφερε ότι εξαιτίας της επιχειρήσεως στα Βαλκάνια η η­μερομηνία για το “Μπαρμπαρόσσα» αναβάλλεται τουλάχιστον για τέσσερις εβδο­μάδες. Ο Χιλγκρούμπερ προσθέτει όμως, ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για το ότι κατά την περίοδο από την έκδοση της Κατευθυντηρίου αριθ. 21 ως το γιουγκο­σλαβικό πραξικόπημα της 27ης Μαρτίου 1941 ο Χίτλερ είχε πράγματι αντιμετωπί­σει τη 15η Μαϊου ως την ημερομηνία ε­νάρξεως της εκστρατείας στην Ανατολή, αν και ο Χ ίτλερ πάντα μιλούσε για το “Μάιο του 1941” , περιστασιακά και για το “τέλος Μαϊου” , κατά τη διάρκεια της ση­μαντικής συσκέψεως με τους στρατηγούς του στις 5 Δεκεμβρίου 1940 (38).

Στη γαλλική εκπομπή του ραδιοφωνι­κού σταθμού του Λονδίνου, στις 20 Δε­ κεμβρίου 1941, ο σχολιαστής Ζακ Ντυσέν ανέγνωσε ολόκληρο το άρθρο το οποίο δημοσίευσε σουηδική εφημερίδα στις αρ­χές Νοεμβρίου και που ο ίδιος χαρακτήρι­σε ως προφητικό. Ο Σουηδός αρθρογράφος τόνιζε ότι “κατέστη ήδη δόγμα για τους ασχολούμενους με τα στρατιωτικά πράγματα, ότι οποιαδήποτε επίθεση ενα­ντίον της Ρωσίας μπορεί να επιτύχει μόνο εάν γίνει το θέρος και αχθεί σε τελικό α­ποτέλεσμα πριν το χειμώνα (…). Φθάνει να τεθεί το ερώτημα για να μας υπομνησθεί ο ηρωικός αγώνας της Ελλάδος και να αποδειχθεί για μια ακόμη φορά, ότι και στην εποχή μας, ένα μικρό Εθνος, όταν α­ποφασίσει να αμυνθεί με όλες του τις δυνάμεις των ιερών αξιών του, είναι ικανό να επιφέρει κοσμοϊστορικά αποτελέσμα­τα” (39).

Ο Γάλλος διπλωμάτης Ροφφροϊ, πρό­ξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη κατά την έναρξη του πολέμου, στη ραδιοφωνι­κή του ομιλία στις 18 Φεβρουάριου 1942 τόνισε: “…Η σθεναρή αντίσταση των ελληνοαγγλικών δυνάμεων στον Ολυμπο και τις Θερμοπύλες ανάγκασε το Γερμανικό Στρατηγείο του φον Λιστ να αποσύρει με­ρικές από τις εφεδρικές μεραρχίες που βρίσκονταν στα βουλγαροτουρκικά σύνο­ρα, για να κάμψει έτσι την ελληνοαγγλική αντίσταση” . Ο Γάλλος διπλωμάτης στη συνέχεια πρόσθετε “ότι – κατά τις πληρο­φορίες που του έδωσαν Γερμανοί αξιωμα­τικοί – οι γερμανικές επιχειρήσεις προέβλεπαν και ενδεχόμενη επίθεση εναντίον της Τουρκίας. Γι’ αυτό δε το λόγο αφέθηκαν από το Στρατηγείο δώδεκα μεραρχίες στα βουλγαροτουρκικά σύνορα. Εφθασε έτσι το τέλος Απριλίου, εποχή δηλαδή κατά την οποία θα έπρεπε τα γερμανικά στρατεύματα να έχουν μεταφερθεί στα ρωσικά σύνορα, για την έναρξη της επιθέ­σεως εναντίον της Ρωσίας. Μεσολάβησε έπειτα και η ηρωική αντίσταση της Κρή­της (…). Ετσι η ηρωική αντίσταση του ελ­ληνικού λαού έσωσε τον τουρκικό λαό από την τραγωδία του πολέμου και προσέφερε στους Συμμάχους έξι πολύτιμες εβδομάδες, των οποίων το αποτέλεσμα έγινε αισθητό στη Ρωσία” (40).

Ο Βρετανός ναύαρχος Αλεξάντερ, πρώτος λόρδος του Ναυαρχείου, σε ομι­λία του στο Λονδίνο κατά τον εορτασμό της πρώτης επετείου της 28ης Οκτωβρί­ου, διακήρυσσε: “Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η Ελλάδα ανέτρεψε το σύνολο των σχεδίων της Γερμανίας, εξαναγκάζοντάς την να αναβάλει για έξι εβδομάδες την επίθεση κατά της Ρωσίας. Διερωτώμεθα ποιά θα ήταν η θέση της Σοβ. Ενώσεως χωρίς την Ελλάδα” (41).

Το Σεπτέμβριο του 1945 ο Αμερικα­νός στρατηγός Τζωρτζ Μάρσαλλ. αρχη­γός του Γενικού Επιτελείου Στρατού των ΗΠΑ, με σκοπό να ερευνήσει πού και πώς η Γερμανία και η Ιαπωνία απέτυχαν. διέ­ταξε να ανακριθούν ανώτατα στελέχη του Ανώτατου Γερμανικού Αρχηγείου που ήταν αιχμάλωτα. Ο στρατηγός γρά­φει ότι από την έρευνα αυτή αποκαλύφθηκαν τα ακόλουθα: “…Η μονομερής ε­νέργεια του Μουσσολίνι που επιτέθηκε στην Ελλάδα και την Αίγυπτο, ανάγκασε τους Γερμανούς να επιχειρήσουν τη βαλ­κανική και την αφρικανική εκστρατεία, με αποτέλεσμα την υπερεπιμήκυνση των γερμανικών στρατιών η οποία ακολού­θως έγινε ένας από τους κύριους συντε­λεστές της γερμανικής ήττας” (42).

Ο Αμερικανός συγγραφέας Ουίλιαμ Λ. Σίρερ, για την αναβολή ενάρξεως του “Μπαρμπαρόσσα” γράφει: “Η αναβολή της επιθέσεως εναντίον της Ρωσίας … ή­ταν, πιθανώς, η πιο καταστρεπτική μεμο­νωμένη απόφαση του Χ ίτλερ στη σταδιο­δρομία του (…). Αργότερα αυτοί και οι σύντροφοί τους στρατηγοί (Σ.Σ. εννοεί το στρατάρχη φον Μπράουχιτς και το στρατηγό Χάλντερ) θα μέμφονται για πάντα, την απερίσκεπτη, ασυλλόγιστη α­πόφαση ενός ματαιόδοξου και εξαγριω­μένου ανθρώπου για όλες τις καταστρο­φικές συνέπειές της» (43).

Ο Βρετανός ιστορικός Βαν Κρήβελντ, όσον αφορά τη σχέση του “Μαρίτα’ και του “Μπαρμπαρόσσα” , γράφει τα εξής: “Το σχέδιο επιθέσεως εναντίον της Ελλάδος καλυπτόταν τώρα, εντελώς, από τη γιγαντιαία σκιά την οποία έριχνε ο σχεδιαζόμενος πόλεμος εναντίον της Ρωσίας – για τον οποίο ήταν μια κύρια υπόθεση. Η συσχέτιση μεταξύ των δύο σχεδίων ήταν πιο περίπλοκη απ’ ό,τι συνήθως νομίζεται. Η δεύτερη δεν μπο­ρούσε να αρχίσει πριν τελειώσει η πρώτη που κάλυπτε τα πλευρά της και δέσμευε μερικές από τις μεραρχίες της. Τα στοι­χεία αυτά ήταν αντιληπτά από την αρχή και, επειδή οι ανάγκες για την εκστρα­τεία της Ελλάδος αυξήθηκαν σε μεγάλα ύψη, εξαιτίας του κινδύνου σοβιετικής, τουρκικής και ίσως γιουγκοσλαβικής επεμβάσεως, προκάλεσαν μεγάλη ανη­συχία στο ΟΚΗ …” (44).

Ο ιστορικός συγγραφέας Ντέιβιντ Ιρβινγκ, όσον αφορά .την επίδραση της βαλκανικής εκστρατείας επί της Γερμανι­κής Ομάδας Στρατιών Νότου, που επιτέ­θηκε εναντίον της Ουκρανίας, γράφει τα εξής: «Στο Ρωσικό Μέτωπο η Βέρμαχτ εί­χε την υπεροχή μόνο στον κεντρικό τομέα, ενώ, συνεπεία της βαλκανικής εκ­στρατείας – που είχε αφήσει τη 12η Στρα­τιά στη νοτιοανατολική Ευρώπη – και των μεγάλων ρωσικών ενισχύσεων που ξεχύ­νονταν στη Βεσσαραβία και τη Βουκοβίνα, οι γερμανικές δυνάμεις στο νότο θα ήταν αριθμητικά κατώτερες από τον εχθρό. Αυτό ήταν το καθαρό στρατηγικό κόστος του “Μαρίτα” . Η Ομάδα Στρατιών Νότου δεν μπορούσε να επιχειρήσει κί­νηση λαβίδας που είχε σχεδιασθεί αρχι­κά …» (45).

Ο στρατιωτικός ιστορικός Λίντελ Χαρτ, για το ίδιο ζήτημα γράφει: “… Και εφόσον λόγω του “Μαρίτα” δεν εξαπολύ­θηκε ένας ελιγμός λαβίδας, όπως είχε σχεδιασθεί αρχικά, για να καταστραφούν οι ρωσικές δυνάμεις νοτίως των ελών Πριπέτ, η γερμανική προέλαση στην Ουκρανία επηρεάσθηκε …” (46).

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών ΄Αντονυ ΄Ηντεν, σε λόγο του στο Μάντσεστερ στις 23 Οκτωβρίου 1941, μεταξύ των άλλων δήλωσε και τα εξής: “ Η γεν­ναία άμυνα της Ελλάδος ανέτρεψε το χρονοδιάγραμμα των σχεδίων του Χίτλερ και ανέβαλε την προετοιμασμένη επίθε­σή του εναντίον της Ρωσίας για τουλάχι­στον έξι πάρα πολύ πολύτιμες εβδομά­δες” (47).
Κατά το τέλος του πολέμου ο Χίτλερ διατεινόταν ότι οι Ιταλοί και ο Μουσσολί­νι συνέβαλαν στην τελική κατάρρευση της Γερμανίας, προκαλώντας την αναβο­λή της εκστρατείας του εναντίον της Σοβ. Ενώσεως (47α).

Ολοκληρώνοντας, αναφέρουμε τη δήλωση του Χίτλερ, που περιλαμβάνεται στις σημειώσεις του στην Καγκελλαρία (είδος ημερολογίου) από το Φεβρουάριο ως τον Απρίλιο του 1945. Η δήλωση αυτή έχει ως εξής: “Γιατί η 22α Ιουνίου 1941 ήδη:” αλλά μάλλον “Γιατί όχι ακόμα ενωρίτερα; Εάν δεν μας είχαν δημιουργήσει δυσκολίες οι Ιταλοί με την ηλίθια εκ­στρατεία στην Ελλάδα, θα είχα επιτεθεί στη Ρωσία μερικές εβδομάδες ενωρίτερα» (48).

Είναι η πλέον σαφής δήλωση – α­πόδειξη για τα αίτια της αναβολής ενάρ­ξεως της εκστρατείας εναντίον της Ρω­σίας, από το πρώτο 15νθήμερο του Μαϊου στις 22 Ιουνίου 1941. Δηλαδή, η κα­θυστέρηση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αντίσταση των Ελλήνων κατά των δυνάμεων του Αξονα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Από τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρ­θηκαν παραπάνω, καθώς και από τις από­ψεις ιστορικών συγγραφέων, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:

α) Τα δύο σχέδια “Μαρίτα” και “Μπαρμπαρόσσα» ήταν αλληλένδετα. Η κα­θυστέρηση ενάρξεως του “Μαρίτα” για 3- 4 εβδομάδες καθυστέρησε, όπως ήταν φυσικό, την έναρξη του “Μπαρμπαρόσ­σα» για πέντε εβδομάδες. ΄Ετσι, ενώ αρχι­κά είχε σχεδιασθεί ως ημερομηνία ενάρ­ξεως της εκστρατείας εναντίον της Ρω­σίας η 15η Μαϊου, εξαιτίας της βαλκανι­κής εκστρατείας αυτή αναβλήθηκε για τις 22 Ιουνίου 1941.

β) Εφόσον οι επιχειρήσεις στην ηπει­ρωτική Ελλάδα τερματίσθηκαν στις 30 Απριλίου 1941, η μεταφορά και επισκευή των τεθωρακισμένων σχηματισμών από την Ελλάδα και η ανάπτυξή τους στην Ανατολική Ευρώπη δεν μπορούσαν να γί­νουν ως τις αρχές Ιουνίου. ΄Οσον αφορά το ζήτημα της μακράς χρονικής περιόδου 30 Απριλίου – 22 Ιουνίου 1941, ο παράγο­ντας που την καθόρισε, τον οποίο συχνά λησμονούν αυτοί που παραποιούν την ι­στορία, είναι η μάχη της Κρήτης και το πο­σοστό των αεροσκαφών που χρησιμοποιήθηκαν για την κατάληψη του νησιού σε σχέση με τον αριθμό των αεροσκαφών που χρησιμοποιήθηκαν κατά την έναρξη της επιθέσεως εναντίον της Σοβ. Ενώσε­ως.

γ) Ο Χίτλερ έπρεπε, πριν επιτεθεί στη Σοβ. Ενωση, να καταλάβει την Ελληνική χερσόνησο, για να βοηθήσει το Μουσσο­λίνι που είχε περιέλθει σε δυσχερή θέση στο μέτωπο της Αλβανίας και κυρίως για να εξασφαλίσει τα πλευρά και τα νώτα των γερμανικών δυνάμεων που θα επιτίθεντο εναντίον της Ρωσίας. Επίσης έπρε­πε να εξασφαλίσει τις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας από επιδρομές βρετανι­κών αεροπορικών δυνάμεων με ορμητή­ριο την Ελλάδα.

δ) Δεν ευσταθούν οι εκ των υστέρων δικαιολογίες ότι η καθυστέρηση ενάρξε­ως του “Μπαρμπαρόσσα» δεν οφείλεται στην αντίσταση της Ελλάδας, κυρίως, κα­τά των Γερμανών και εν μέρει και της Γι­ουγκοσλαβίας, αλλά σε άλλες αιτίες όπως η μη ολοκλήρωση των κατασκευών των προωθημένων αεροδρομίων στην Ανατο­λική Ευρώπη, η υγρασία, η γενική ανεπάρ­κεια εφοδίων στο Γερμανικό Στρατό, η μη ολοκλήρωση των απαιτουμένων τελειοποιήσεων στο μαχητικό αεροσκάφος Me- 109, η επέμβαση των Βρετανών στην Ελλάδα κ.ά.

ε) Η καθυστέρηση της ενάρξεως της εισβολής των Γερμανών στη Σοβ. Ενωση κατά 5 εβδομάδες οφείλεται στην εμπλο­κή τους στα Βαλκάνια, κυρίως δε στις επι­χειρήσεις εναντίον της Ελλάδας (30 Απρι­λίου – πέρας καταλήψεως της ηπειρωτι­κής Ελλάδος, 30 Μαϊου – πέρας καταλήψε­ως της Κρήτης), δεδομένου ότι η Γιουγκο­σλαβία μετά δνθήμερο αγώνα υπέκυψε.

Δίκαια λοιπόν υπάρχει το ερώτημα: Γιατί παραποιείται η ιστορική αλήθεια ό­σον αφορά την αναβολή της ενάρξεως του σχεδίου «Μπαρμπαρόσσα»;

Θα μπο­ρούσαμε να διατυπώσουμε τα εξής:

1. Επιθυμούν να υποτιμήσουν τον α­ποφασιστικό ρόλο της Ελλάδας κατά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο.
2. Προσπαθούν, εκ των υστέρων, να δικαιολογήσουν το μεγάλο σφάλμα του Χίτλερ και του Ανώτατου Γερμανικού Στρατηγείου για την αναβολή ενάρξεως της επιχειρήσεως.
3. Επιδιώκουν να μειώσουν τον αρνη­τικό ρόλο που έπαιξαν άλλες χώρες, φιλι­κά προσκείμενες σήμερα προς τη Γερμα­νία για λόγους που δεν είναι δυνατό να προσδιορισθούν.
4. Είναι εμπαθείς έναντι της Ελλάδας, γιατί ήταν η μόνη χώρα που αντιστάθηκε στον ΄Αξονα και κατέρριψε το μύθο για το αήττητο της Βέρμαχτ.


Σ Η Μ Ε ΙΩ Σ Ε ΙΣ
1. ΔΙΣ/ΓΕΣ. ΕΠΙΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1940-41. 1985. Σελ. 176.
2.Σ.Εφημ. “Η Καθημερινή «, 2 Σεπτ. 1989.
3. Time-Life. HISTORY OF THE WORLD. 1989
4. G. Buchheit: Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΝΟΣ ΔΕΚΑΝΕΩΣ (Εκδ. ΓΕΣ 1964), σελ. 150.
5. Ελλ. Επιτροπή Στρατ. Ιστορίας. Διεθνές Συμπόσιο για τα 50 χρόνια από το έπος 1940- 41 (πρακτικά). 1991. σελ. 187. 5α. M.L. van Creveld: HITLER S STRATEGY 1940- 41. THE BALKAN CLUE. Cambridge University Press. 1973. σελ. 182.
6. G.E.Blau: THE GERMAN CAMPAIGNS IN THE BALKANS (SPRING 1941), Washington 1953. σελ. 151.
7. W.Warlimont: INSIDE HITLER’S HEADQUARTERS 1939-1945. New York 1964, σελ. 128, 130, 143, 147.
8. G. Blumentritt: “ MOSCOW», IN THE FATAL DECISIONS, New York 1956, σελ. 50-51.
9. E. Raeder: MY LIFE. Annapolis 1960. σελ. 338.
10. E. Raeder: STRUGGLE FOR THE SEA. London 1959, σελ. 197
11. NAZI CONSPIRACY AND AGGRESSION, Washington 1946-1948, Παράρτημα S’, σελ. 1109
12. Liddel Hart: Η ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ TOY ΛΟΦΟΥ, 1950. σελ. 311.
12α. Μ. Shulman: DEFEAT IN THE WEST, New York, 1948, σελ. 65.
13. Liddel Hart: Η ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ TOY ΛΟΦΟΥ, σελ. 311.
14. Αχ. Κύρου: ΧΡΟΝΙΚΟΝ 1940-1944, Τόμ. A σελ. 338.
15. F. Haider: THE Η ALDER DIARIES. Τόμ. V & VII, Washington 1950, σελ. 163.
16. F. Haider: HITLER AS WAR LORD, London 1950, σελ. 39.
17. B. Mueller-Hillebrand: THE RELATIONSHIP BETWEEN THE GERMAN CAMPAINS IN THE BALKANS AND THE INVASION OF RUSSIA, Washington 1951, σελ. 14-15, 21-22
18. B. Mueller: DAS HEER 1939-1945. Τόμ. II. Die Blitzteldzuege 1939-1941, Frankfurt, 1956, σελ. 86 .
19. R. Hofmann: THE BATTLE FOR THE MOSCOW 1941, Decisive Battles of World War II: The German View, H.A. Jacobsen and J. Rohmer, New York, 1965, σελ. 137.
20. Αχ. Κύρου: Η ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΚΑΜΠΗ TOY ΠΟΛΕΜΟΥ, 1946, σελ. 148.
21. K. Assmann: DEUTSCHE SCHICKSALSJAHRE. Wiesbaden 1950. σελ. 222.
22. K. Assmann: THE BATTLE FOR MOSCOW. TURNING POINT OF THE WAR. Foreign Affairs, New York. lav. 1950, σελ. 309.
23. Αλ. Κύρου: ΟΝΕΙΡΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΣ. 1972, σελ, 199-200. Σε παρεμφερές συμπέρασμα είχε καταλήξει και ο γνωστός Ρώσος ιστορικός V.T. Fomin σε σχετική μελέτη του στο υπ’ αριθ. 6 τεύχος louviou 1957 του περιοδικού “ Voprosui Istorii” .
24. P. A. Zhilin: THEY SEALED THEIR OWN DOOM, Μόσχα 1970. σελ. 176-178
25. P.A. Zhilin: KAK FASHISTSKAYA GERMANIA GOTOVILA NAPADENIE NA SOVIETSKII SOYUZ (Πώς η Φασιστική Γερμανία προετοίμασε την επίθεση εναντίον της Σοβ. Ενώσεως). Μόσχα 1966, σελ. 195-198.
26. S.P. Platonov ed: I’TORAYA MIRORAYA VOINA 1939-1945 (Ο Δεύτερος Παγκόσμιθος Πόλεμος 1939-1945). Μόσχα 1958. σελ. 139. Είναι η καλύτερη Σοβιετική Ιστορία, σ’ έναν τόμο. του πολέμου. Βλ. Μ.Ρ. Gallagher, The Soviet History of World War II, σελ. 198.
26α. Εφημ. “ ΕΣΤΙΑ», 26Φεβρ. 1994.
27. Erhard Moritz: FALL BARBAROSSA (Περίπτωση “ Μπαρμπαρόσσα»). Deutscher Militaerverlag. Ανατ. Βερολίνο 1970, σελ. 169.
28. Εκδ. Υπουργείου Αμύνης ΕΣΣΔ: ISTORIA VELIKOI OTECHESTVENNOI VOINY SOVIETSKOVO SOYUZA 1941-1945 (Η Ιστορία του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου της Σοβ. Ενώσεως 1941-1945), Μόσχα 1963. Τόμ. 1, σελ. 363.
29. Documents on German Foreign Policy, σειρά D, Τόμ. XII, σελ. 374. GESCHICHT DES GROSSEN VATERLAENDISCHEN KRIEGES DES SOWJETUNION, Deutscher Militaer verlag. Ανατολικό Βερολίνο 1962, Τόμ. 1, σελ. 419.
30 W. Anders: HITLER’S DEFEAT IN RUSSIA, Chicago 1953. σελ. 31.
31. Αχ. Κύρου: ΧΡΟΝΙΚΟΝ 1940-1944. Τόμ. A . σελ. 173-174.
32. A. Philippi and F. Heim: DER FELDZUG GEGEN SOWJETRUSSLAND 1941-1945. Sttutgart 1962. σελ. 49.
33. E. Schramm-von Thadden: GRIECHENLAND UND DIE GROSSMAECHTE IM ZWEITEN WELTKRIEG, Wiesbaden, 1955, σελ. 205.
34. G.E. Blau: THE GERMAN CAMPAIGNS IN THE BALKANS (SPRING 1941), σελ. 151.
35. G. Buchheit: Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΝΟΣ ΔΕΚΑΝΕΩΣ (εκδ. ΓΕΣ, 1964), σελ. 150-151.
36. Η. Greiner: DIE OBERSTE WEHRMACHTFUEHRUNG 1939-1945. Wiesbaden. 1951. σελ. 359.
37. Liddel Hart: HISTORY OF THE SECOND WORLD WAR. 1971, σελ. 152
38. Λ. Hillgruber: H itlers Strategie: POLITIK UNDKRIEGFUHEHRUNG 1940-1941, Frankfurt 1965, σελ. 369. 504. 507.
39. Αχ. Κύρου: Η ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΚΑΜΠΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, σελ. 144-145.
40. Αχ. Κύρου: Ενθ. ανωτ., σελ. 127-128.
41. Θ. Παπακωνσταντίνου: Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. 1965, σελ. 325.
42. G. Marshall: General Marshall’s Report: THE WINNING OF THE WAR IN EUROPE AND THE PACIFIC, New York 1945, σελ. 1-2.
43. W. L. Shirer: THE RISE AND FALL OF THE THIRD REICH. New York 1960. σελ. 824-825
44. M.L. van Creveld: HITLER’S STRATEGY 1940- 41. THE BALKAN CLUE. Cambridge University Press. 1973, σελ. 182-183.
45. D. Irving: HITLER’S WAR. New York 1977, σελ. 233.
46. Liddel Hart: HISTORY OF THE SECOND WORLD WAR. σελ. 159.
47. THE GREEK WHITE BOOK, Washington 1943, σελ. 14.
47α. Εκδ. ATE, Η ΕΛΛΑΔΑ 1936-1944, 1989, σελ. 32 και HEERESADJUTANT BEI HITLER 1938-1943. AUFZEICHNUNGEN DES MAJORS ENGEL, Stuttgart 1974. σελ. 45.
48. Fr. Genoud: THE TESTAMENT OF ADOLF HITLER: THE HITLER-BORMAN DOCUMENTS. Febr.-April 1945. σελ. 65και W. Maser. HITLER S LETTERS AND NOTES. New York 1974, σελ. 367.

[Υδράργυρος]

Μην πας μακριά, ο ίδιος ο Χίτλερ επιβεβαιώνει στη συνομιλία του με τον Φιλανδό αρχιστράτηγο Φον Μανερχάιμ οτι ήταν τεράστια ατυχία που χρειάστηκε να πάει μέχρι την Ελλάδα. Στο 5,40

[Ζαποτέκος]

Μην πας μακριά, ο ίδιος ο Χίτλερ επιβεβαιώνει στη συνομιλία του με τον Φιλανδό αρχιστράτηγο Φον Μανερχάιμ οτι ήταν τεράστια ατυχία που χρειάστηκε να πάει μέχρι την Ελλάδα. Στο 5,40

Ενδιαφέρον. Ουσιαστικά τα βάζει με την αδυναμία της Ιταλίας στην Βόρεια Αφρική ( εκεί κυρίως επικεντρώνεται ) και στην Αλβανία. Βέβαια το '41 ήταν πιο αισιόδοξος πως θα τα καταφέρει και χαιρόταν που το φιλοαγγλικό πραξικόπημα στην Γιουγκοσλαβία έγινε πριν ξεκινήσει η επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα. Μάλιστα όπως λέει ο Ίρβινγκ ένιωθε ευνοημένος που οι βροχοπτώσεις και οι πλημμύρες θα απέτρεπαν την Μπαρμπαρόσσα έτσι κι αλλιώς.

[Ζαποτέκος]

Πώς η "Μαρίτα" έπληξε τον "Μπαρμπαρόσα"

Η καθυστέρηση της "Μαρίτας" καθήλωσε τον "Μπαρμπαρόσα"

Η γερμανική εκστρατεία στα Βαλκάνια - "Επιχείρηση Μαρίτα" - καθυστέρησε την εισβολή στη Ρωσία - "Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα" με καταστροφικές συνέπειες. Ο καιρός, η Γιουγκοσλαβία, η αντίσταση της Ελλάδος. Ο ρόλος της Κρήτης. Τι έγραψαν οι στρατηγοί του Χίτλερ.

(...)

Είναι γνωστό, ότι ο Χίτλερ δυσαρεστήθηκε σφόδρα, όταν ο Μουσολίνι του ανήγγειλε, το πρωί της 28/10/1940, την έναρξη της επιθέσεως κατά της Ελλάδος, γιατί φοβήθηκε ότι η ιταλική επίθεση θα έδινε στους Βρετανούς το πρόσχημα για την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα, πράγμα που θα παρεμπόδιζε την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, που ήδη αυτός σχεδίαζε, αφού, θα δημιουργούσε απειλή για τις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας, από τις οποίες εξηρτάτο η γερμανική εκστρατεία προς Ανατολάς. Εξάλλου, η τυχόν δημιουργία ενός βαλκανικού μετώπου στα νώτα των μαχόμενων στο ρωσικό μέτωπο στρατιών μπορούσε να έχει τις μοιραίες συνέπειες που είχε το μέτωπο αυτό κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρόβλημα επιδεινώθηκε για τον Χίτλερ με την ήττα των ιταλικών στρατευμάτων από τον ελληνικό στρατό, καθώς τώρα φαινόταν καθαρά, ότι οι Ιταλοί κάθε άλλο παρά ήταν σε θέση να εκκαθαρίσουν την κατάσταση στα Βαλκάνια. Γι' αυτό και ο Χίτλερ εξέδωσε την Κατευθυντήριο Διαταγή υπ' αριθμόν 20 Επιχείρηση Μαρίτα της 13/12/1940, όπου αναφέρει επί λέξει τα εξής:

Σχέδια του Χίτλερ

"1. Η έκβαση των μαχών στην Αλβανία είναι ακόμη αβέβαιη. Υπό το φως της απειλητικής καταστάσεως στην Αλβανία, είναι δύο φορές σημαντικό να αποτρέψουμε τις προσπάθειες των Άγγλων να εγκαταστήσουν, υπό την προστασία ενός βαλκανικού μετώπου, μια αεροπορική βάση, που θα απειλούσε κατά πρώτον την Ιταλία και ενδεχομένως τις ρουμανικές πετρελαιοπηγές... Πρόθεσή μου είναι επομένως... με την έλευση ευνοϊκών καιρικών συνθηκών -πιθανώς τον Μάρτιο- να... καταλάβω τη βόρεια ακτή του Αιγαίου και αν αυτό είναι αναγκαίο, ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα: ...Και, όσο είναι δυνατόν, να καταλάβω αγγλικές βάσεις στα ελληνικά νησιά με αερομεταφερόμενα στρατεύματα. Ευθύς ως η επιχείρηση Μαρίτα περατωθεί, οι δυνάμεις που θ' απασχοληθούν σ' αυτήν θ' αποσυρθούν για να χρησιμοποιηθούν σε νέες αποστολές."

Από τη διαταγή αυτή προκύπτουν τα εξής: 1) Η ήττα των Ιταλών από τον ελληνικό στρατό δημιούργησε μια κατάσταση, που δεν είχε προβλεφθεί. 2) Η παρουσία των Άγγλων στην Ελλάδα θ' αποτελούσε απειλή για τις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας και έπρεπε να εξουδετερωθεί. 3) Η Ελλάς έπρεπε, για τον σκοπό αυτό, να καταληφθεί ή να τεθεί υπό τον έλεγχο του Άξονος και η σχετική επιχείρηση θα διεξήγετο, κατ' αρχήν, τον Μάρτιο του 1941. 4) Η επιχείρηση Μαρίτα είχε σχεδιασθεί ως επικουρική της επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσα. Γι' αυτό και χαρακτηριζόταν στα απόρρητα γερμανικά έγγραφα ως Επικουρικό Μέτρο Μαρίτα. Η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, που είχε ήδη αποφασισθεί όταν σχεδιάστηκε η Μαρίτα προεβλέπετο να περιλάβει, ως απαραίτητο στοιχείο της, και μονάδες που θα εχρησιμοπούντο στη Μαρίτα. Οι δύο επιχειρήσεις ήταν απόλυτα συνδεδεμένες λογικά, χρονικά, οργανωτικά, επιχειρησιακά και περισσότερο από όλα, στρατηγικά. Η επιχείρηση Μαρίτα αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση για την εξαπόλυση του Μπαρμπαρόσα, Αποτυχία της πρώτης θα οδηγούσε σε ματαίωση του δεύτερου και καθυστέρηση της πρώτης σε καθυστέρηση του δεύτερου.

Πόση, όμως, ήταν η σημασία της έγκαιρης ενάρξεως του Μπαρμπαρόσα για την έκβασή του; Στο ερώτημα αυτό απαντά η επομένη Κατευθυντήριος Διαταγή του φύρερ, υπ' αριθμόν 21 Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα της 18/12/1940, η οποία λέγει: "Οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις πρέπει να προετοιμασθούν, ώστε, ακόμη και πριν την περάτωση του πολέμου κατά της Αγγλίας, να συντρίψουν τη Σοβιετική Ρωσία με μια γρήγορη εκστρατεία... Η Αεροπορία θα πρέπει να διαθέσει γι' αυτή την ανατολική εκστρατεία δυνάμεις υποστηρίξεως τέτοιας ισχύος, ώστε ο στρατός να είναι σε θέση να φέρει τις επιχειρήσεις στην ξηρά σε σύντομο πέρας... Ο προετοιμασίες θα έχουν περατωθεί μέχρι την 15η Μαΐου 1941"

Ρωσία: Σε πέντε μήνες

Κατά συνέπεια: 1) Ο Μπαρμπαρόσα έπρεπε ν' αρχίσει στα μέσα Μαΐου και 2) Έπρεπε να περατωθεί ταχύτατα, προφανώς πριν από τον χειμώνα. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται από τα ίδια τα λόγια του φύρερ. Στις 31/7/1940 είπε στους στρατηγούς του: "Απόφαση: Κατά τη διάρκεια του αγώνα αυτού η Ρωσία πρέπει να εκκαθαρισθεί. Άνοιξη 1941. Όσο γρηγορότερα εξοντώσουμε τη Ρωσία τόσο το καλύτερο. Η επιχείρηση είναι νοητή μόνο αν εξοντώσουμε το κράτος σκληρά με ένα κτύπημα... Μια ανάπαυλα κατά τον χειμώνα θα είναι επικίνδυνη. Ώστε καλύτερα ν' αναμείνουμε, αλλά απόφαση οριστική να εξουδετερωθεί Ρωσία... Μάιος 1941. Πέντε μήνες χρόνος για εκτέλεση". Εξάλλου, η ίδια η Κατευθυντήριος Διαταγή δίνει έμφαση στις επιχειρήσεις του κεντρικού και του βόρειου μετώπου, που δεν θα μπορούσαν να διεξαχθούν τους χειμερινούς μήνες. Σωρεία άλλων στοιχείων επιβεβαιώνει ότι ο πρώτος όρος που είχε τεθεί για τον Μπαρμπαρόσα. ήταν ότι έπρεπε να τελειώσει πριν από τον χειμώνα. Ο Γκουντέριαν, στα απομνημονεύματα του γράφει: "Οι δύο αξιωματικοί του Επιτελείου μου μού εξήγησαν πώς ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Χάλντερ είχε υπολογίσει ότι η Ρωσία θα ενικάτο σε μια εκστρατεία διαρκείας οκτώ έως δέκα εβδομάδων".

Επίσης ο Λίντελ Χαρτ, στο έργο του "Η άλλη πλευρά του λόφου" αναφέρει ότι ο στρατάρχης φον Κλάιστ του είπε: "Δεν είχαν γίνει προετοιμασίες για μία παρατεταμένη πάλη. Τα πάντα εβασίζοντο στην ιδέα ενός αποφασιστικού αποτελέσματος προ του φθινοπώρου". Και επιλέγει ο φον Κλάιστ: "Η κύρια αιτία της αποτυχίας μας ήταν ότι ο χειμώνας επήλθε νωρίς κατά το έτος εκείνο..."

Γιατί, όμως, ο χειμώνας επρόλαβε το πέρας του Μπαρμπαρόσα; Διότι η επιχείρηση άρχισε με έξι, περίπου, εβδομάδες καθυστέρηση, δηλαδή στις 22/6 αντί τις 5/5. Αν άρχιζε στα μέσα Μαΐου, θα μπορούσε να τελειώσει μέσα το καλοκαίρι. Ακόμη και αν άρχιζε την 1/6 θα προλάβαινε να ολοκληρωθεί πριν από τον χειμώνα. Ποία υπήρξε, λοιπόν, η αιτία της μοιραίας αυτής καθυστερήσεως; Κατά μία άποψη ήταν η κακοκαιρία της ανοίξεως του 1941. Κατά δεύτερη άποψη, κυρίως το πραξικόπημα στη Γιουγκοσλαβία, της 27/3/1941 και η ανάγκη που δημιούργησε στη γερμανική ηγεσία να επεκτείνει το σχέδιο Μαρίτα. Κατά τρίτη άποψη, η ανάγκη καταλήψεως της Ελλάδος (περιλαμβανομένης και της Κρήτης) και η αντίστασή της προκάλεσαν το πρόβλημα.

Ο ρόλος του καιρού

1. Υποστηρίχθηκε ότι αιτία της καθυστερήσεως ήταν οι κακές καιρικές συνθήκες, που επεκράτησαν στην Ανατολική Ευρώπη την άνοιξη του 1941. θα εξετάσουμε την άποψη αυτή με βάση το πλήθος των στοιχείων, της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας του Γερμανικού Στρατού (Α. Ζαπάντης, "Ελληνοσοβιετικές σχέσεις 1917-1941"): Η μέση θερμοκρασία στο Βίλνιους τον Μάιο ανήλθε σε 9,4° Κελσίου και τον Ιούλιο σε 15,2°. Η ολική βροχόπτωση στην ίδια πόλη τον Μάιο 1941 ήταν 50 μονάδες, δηλαδή χαμηλότερη από τη μέση βροχόπτωση (69,1) για τα έτη 1918-1950 και τον Ιούνιο 1941 31 μονάδες, πολύ πιο χαμηλά από τη μέση βροχόπτωση (78,1) για τον ίδιο μήνα στα έτη αυτά. Η ολική ημερήσια βροχόπτωση στη Βαρσοβία τον Μάιο και Ιούνιο 1941 ήταν, κατά κανόνα, λίγη, κυμαινόμενη μεταξύ 0 και 9 χιλ. εκτός από τρεις ημέρες, 19/5, 29/5 και 11/6, που έφθασε τα 23, 34 και 17 χιλ., αντιστοίχως. Για 43 μέρες η ολική ημερήσια βροχόπτωση στη Βαρσοβία ήταν μόνο μεταξύ 0 και 1 χιλ. Κατά τις πρώτες εννέα ημέρες του Ιουνίου δεν υπήρχε καμία απολύτως βροχόπτωση στη Βαρσοβία.

Η καθημερινή μέση θερμοκρασία αέρος στη Βαρσοβία το πρώτο πενθήμερο του Μαΐου ήταν από 2° έως 11° Κελσίου. Και από 15/5 έως 15/6 από 11° έως 20°. Ομοίως, κατά την περίοδο 15/4-15/6/1941, το έδαφος του Ζάμος-Μόκρε (45 μόνο χιλιόμετρα περίπου από τον Δυτικό Μπουγκ, στα πολωνοσοβιετικά σύνορα) δεν ήταν ούτε για μία μέρα παγωμένο ή σκεπασμένο με πάγο ή με χιόνι ή με λασπόχιονο. Από 1/5 έως 15/6 το έδαφος της περιοχής αυτής ήταν στεγνό ή για ένα τμήμα της ημέρας στεγνό για 39 ημέρες. Μόνο επτά ημέρες ήταν υγρό και το πρωί και το βράδυ. Πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τις δέκα πρώτες ημέρες του Ιουνίου ήταν στεγνό. Επίσης ελάχιστη ήταν η βροχόπτωση από 1/5-15/6, ενώ η μέση θερμοκρασία από 15/4-15/5 κυμάνθηκε από 3°-12° Κελσίου και από 15/5-15/6 ήταν μεταξύ 12° και 20°. Και από όλα τα άλλα μετεωρολογικά στοιχεία, που δεν είναι δυνατόν ν' αναπτυχθούν εδώ, προκύπτει, χωρίς αμφιβολία, ότι οι καιρικές συνθήκες κάθε άλλο παρά μπορούσαν να εμποδίσουν τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων κατά το διάστημα από 15/5 έως 15/6. Ειδικώς ως προς το αναφερθέν από τον Χάλντερ ότι ο ποταμός Μπουγκ ήταν πλημμυρισμένος έως τις αρχές Ιουνίου, ο Γκουντέριαν γράφει στα απομνημονεύματά του: "Ο Μπουγκ και οι παραπόταμοί του ήταν σε στάθμη πλημμύρας έως τις προχωρημένες αρχές Μαΐου... Ήμουν σε θέση να το διαπιστώσω προσωπικά κατά τη διάρκεια περιοδειών μου επιθεωρήσεως στην Πολωνία" και προσθέτει: "Μία συνέπεια της βαλκανικής εκστρατείας ήταν ότι η επίθεση κατά της Ρωσίας δεν μπορούσε ν' αρχίσει παρά αργά το καλοκαίρι." Εξάλλου, τον ποταμό Μπουγκ διέβησαν οι Γερμανοί, με άρματα υδατοστεγή, που είχαν δοκιμασθεί για την επιχείρηση Θαλάσσιος Λέων (κατάληψη των Βρετανικών Νήσων) και μπορούσαν να κινούνται σε βάθος 13 ποδών κάτω από την επιφάνεια του ποταμού, όπως αναφέρει ο Γκουντέριαν. Τέλος, όπως και ο ίδιος ο Χάλντερ εδήλωσε προς τον Έλληνα αρχιστράτηγο Αλέξανδρο Παπάγο, όταν, το 1944, βρέθηκαν και οι δύο κρατούμενοι στο Νταχάου, η αντίσταση της Ελλάδος υποχρέωσε το Γερμανικό Γενικό Επιτελείο ν' αλλάξει τα σχέδια του, και, τελικά, να μεταθέσει την ημερομηνία ενάρξεως της εκστρατείας εναντίον της Ρωσίας αν και είχε υπ' όψη του ότι η αναβολή αυτή μπορούσε να είναι καταστροφική για τον γερμανικό στρατό.

Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα

Συνεπώς, η άποψη ότι οι καιρικές συνθήκες εμπόδισαν την έγκαιρη έναρξη του Μπαρμπαρόσα είναι αβάσιμη.

2. Κατ' άλλη εκδοχή, που υποστηρίζει ο Λίντελ Χαρτ, "Ο αποφασιστικός παράγων στη μεταβολή των χρονικών υπολογισμών ήταν το απροσδόκητο πραξικόπημα στη Γιουγκοσλαβία που έγινε στις 27 Μαρτίου, όταν ο στρατηγός Σίμοβιτς και οι συνεργάτες του ανέτρεψαν την κυβέρνηση, η οποία μόλις είχε δεσμεύσει τη Γιουγκοσλαβία σε ένα σύμφωνο με τον Άξονα. Η ανάφλεξη στα Βαλκάνια κατέστησε υποχρεωτική την αναβολή της ρωσικής εκστρατείας, από τον Μάιο στον Ιούνιο. Σ' αυτή την έκταση, επομένως, το πραξικόπημα του Βελιγραδίου επηρέασε ουσιαστικά την έναρξη της επιθέσεως του Χίτλερ κατά της Ρωσίας".

Η άποψη αυτή δεν φαίνεται να ευσταθεί. Πρώτον, γιατί το γιουγκοσλαβικό πραξικόπημα δεν θα γινόταν ποτέ αν δεν υπήρχε η ελληνική αντίσταση κατά των Ιταλών και η αποφασιστικότητα των Ελλήνων ν' αντισταθούν και κατά των Γερμανών, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Και δεύτερον, γιατί εκείνο που καθυστέρησε τον Μπαρμπαρόσα δεν ήταν η ανάγκη καταλήψεως της Γιουγκοσλαβίας (που κατέρρευσε σε πέντε ημέρες), ούτε η μεταφορά στο Ανατολικό Μέτωπο των δυνάμεων, που επετέθησαν κατ' αυτής, αλλά η ανάγκη καταλήψεως της ηπειρωτικής Ελλάδος και της Κρήτης, για την προστασία των πετρελαίων της Ρουμανίας από βρετανικές αεροπορικές επιδρομές και η μεταφορά των τεθωρακισμένων μεραρχιών και του 8ου Αεροπορικού Σώματος, που είχαν εμπλακεί στην Ελλάδα. Το πραξικόπημα της Γιουγκοσλαβίας, ναι μεν ενέπλεξε μεγαλύτερες γερμανικές δυνάμεις στη βαλκανική εκστρατεία αλλ' οι δυνάμεις αυτές (2α Στρατιά του στρατηγού Βάιχς κ.λπ.) γρήγορα μεταφέρθηκαν προς Ανατολάς και ήταν εκεί πριν από τις 15/5.

3. Η τρίτη άποψη υποστηρίζει ότι η αιτία καθυστερήσεως του Μπαρμπαρόσα ήταν η ανάγκη να εκκαθαρισθεί ο ελληνικός ηπειρωτικός και νησιωτικός χώρος από τη βρετανική παρουσία. Η άποψη αυτή, είναι η, κατά τη γνώμη μας, ορθότερη, για τους εξής λόγους:

Η αντίσταση της Κρήτης

α) Με την τεχνολογία των αεροπλάνων της εποχής, η Κρήτη ήταν το απώτατο σημείο, από όπου εξορμώντας τα βρετανικά αεροπλάνα, μπορούσαν να βομβαρδίσουν τις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας. Συνεπώς, η κατάληψη του νησιού αποτελούσε προϋπόθεση για την εξαπόλυση του Μπαρμπαρόσα. Εξάλλου, όπως είπε ο στρατηγός Στουντέντ επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων στην εκστρατεία της Κρήτης: "Το πρόβλημα του ανεφοδιασμού και των επικοινωνιών ερχόταν πρώτο για τον Χίτλερ και κυβερνούσε όλες τις σκέψεις του." Χαρακτηριστικό, στο σημείο αυτό, είναι και το αναφερόμενο, επίσης από τον Στουντέντ, ότι "η 22α Αερομεταφερόμενη Μεραρχία, που είχε την πείρα της εκστρατείας στην Ολλανδία, είχε αποσταλεί στο Πλοέστι για να προστατεύσει τις ρουμανικές πετρελαιοπηγές, γιατί ο φύρερ φοβόταν δολιοφθορές εκεί. Ο κίνδυνος αυτός τον απασχολούσε τόσο πολύ, ώστε αρνήθηκε να διαθέσει τη μεραρχία για την εκστρατεία της Κρήτης". Από όλα αυτά προκύπτει το σημαντικό συμπέρασμα, ότι ο Χίτλερ ουδέποτε θα τολμούσε την επίθεση κατά της Ρωσίας, αν δεν είχε εξασφαλισμένα τα πετρέλαια της Ρουμανίας. Γι' αυτό αναγκάστηκε να περιμένει, έως ότου καταληφθεί η Κρήτη.

Καθηλώθηκαν άρματα και αεροπλάνα

β) Ο γερμανικός στρατός διέθετε, την άνοιξη του 1941, 19 τεθωρακισμένες μεραρχίες. Από αυτές, έξι, δηλαδή το 1/3 περίπου, χρησιμοποιήθηκαν κατά της Ελλάδος. Σε αριθμούς, στη βαλκανική εκστρατεία χρησιμοποιήθηκαν 1.200 άρματα, δηλ. το 37,5% των 3.200 αρμάτων, που παρατάχθηκαν στις 22/6/41 κατά της Σοβ. Ενώσεως. Συνεπώς, τα τεθωρακισμένα που απασχολήθηκαν στο σχέδιο Μαρίτα αποτελούσαν μεγάλο μέρος των συνολικών τεθωρακισμένων δυνάμεων του γερμανικού στρατού και χωρίς αυτά δεν μπορούσε να εκτελεστεί το σχέδιο Μπαρμπαρόσα. Ο στρατάρχης φον Κλάιστ, που διοικούσε μεγάλο μέρος των τεθωρακισμένων στη βαλκανική εκστρατεία, είπε μετά τον πόλεμο: "Είναι αλήθεια ότι οι δυνάμεις που χρησιμοποιήθηκαν στα Βαλκάνια δεν ήταν μεγάλες, συγκρινόμενες με τη συνολική μας δύναμη, αλλά η αναλογία των χρησιμοποιηθέντων εκεί αρμάτων υπήρξε μεγάλη. Ο όγκος των αρμάτων, που ετέθησαν υπό τις διαταγές μου για την επίθεση εναντίον του ρωσικού μετώπου στη νότια Πολωνία, είχαν λάβει μέρος στην επίθεση των Βαλκανίων και είχαν ανάγκη επισκευής των μηχανών, ενώ τα πληρώματα είχαν ανάγκη αναπαύσεως. Μέγας αριθμός από τα άρματα αυτά είχε κινηθεί μέχρι της Πελοποννήσου και αναγκάστηκαν να επανέλθουν από την ίδια οδό". Τα ίδια είχε δηλώσει στον Λίντελ Χαρτ και ο στρατάρχης Φον Ρούντστετ.

Είναι αδύνατο ν' αναφέρω εδώ την απειρία των επισήμων στοιχείων, δηλώσεων, βιβλιογραφίας, άρθρων κ.λπ., που αποδεικνύουν κατά τρόπο αναμφισβήτητο, ότι χωρίς την επάνοδο από την Ελλάδα των τεθωρακισμένων μεραρχιών της Βέρμαχτ -από τις οποίες δύο, η 2α και η 5η, έφθασαν ως το Ακρωτήριο Ματαπά (Ταίναρο), στο νότιο άκρο της Πελοποννήσου- η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα δεν μπορούσε να αρχίσει. Αλλ' είναι φανερό, ότι όλα τα ιστορικά στοιχεία συγκλίνουν προς αυτό το συμπέρασμα.

γ) Εκείνο, όμως, που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον -και στο οποίο δεν έχει ίσως αποδοθεί η προσήκουσα σημασία- είναι ότι στη μάχη της Ελλάδας, και ιδίως της Κρήτης, έλαβε μέρος το VIII Αεροπορικό Σώμα της Λουφτβάφε, υπό τον στρατηγό της Αεροπορίας Βόλφραμ φον Ριχτχόφεν. Το Σώμα αυτό ήταν ζωτικής σημασίας για τον Μπαρμπαρόσα, γιατί το σχέδιο Επιχειρήσεων το είχε τάξει στην Ομάδα Στρατιωτών του Κέντρου και δη στον Δεύτερο Αεροπορικό Στόλο. Η κατάληψη της Κρήτης κατέστησε δυνατή τη μεταφορά του VIII Αεροπορικού Σώματος στο Σουβάλκι της Πολωνίας μόλις από τις 7 έως τις 20 Ιουνίου και έτσι κατορθώθηκε να παραμείνει τουλάχιστον αμετάβλητη η έναρξη του Μπαρμπαρόσα την 22/6.

Το 35% της αεροπορίας

Γιατί ήταν τόση η σημασία του VIII Αεροπορικού Σώματος; Διότι στις 22/6/41 η Λουφτβάφε παρέταξε συνολικά 1.945 βομβαρδιστικά, καταδιωκτικά και αναγνωριστικά αεροπλάνα στο Ανατολικό Μέτωπο. Και το VIII Αεροπορικό Σώμα διέθετε: 280 JU88, ΗΕΙΙΙ, Dο 17 (βομβαρδιστικά), 150 JU87 (Στούκας), 100 ΜΕ-109 (καταδιωκτικά), 100 ΜΕ-110 (μαχητικά) και 50 αναγνωριστικά. Αντιπροσώπευε, δηλαδή, το 35% του συνόλου της αεροπορικής δυνάμεως του Μπαρμπαρόσα, και, μάλιστα, είχε την ευθύνη του κρισιμότερου τομέως, του κεντρικού, εκεί όπου εκδηλώθηκε η κύρια επιθετική προσπάθεια των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων. Μια τέτοια δύναμη δεν μπορούσε να λείπει από την έναρξη της επιθέσεως. Και η εμπλοκή της στην Κρήτη, μοιραία καθυστέρησε τον Μπαρμπαρόσα.

Το συμπέρασμα από όλα αυτά είναι ότι το κύριο, αν μη το αποκλειστικό, αίτιο της καθυστερήσεως του Μπαρμπαρόσα, που αποδείχθηκε το μοιραίο γεγονός, που έστρεψε τις τύχες του πολέμου εναντίον του Χίτλερ και οδήγησε στην τελική του ήττα, υπήρξε η αντίσταση της Ελλάδος, πρώτα κατά της ιταλικής και κατόπιν κατά της γερμανικής εισβολής. Η αντίσταση αυτή προβλήθηκε, παρά την έλλειψη αεροπορικής υποστηρίξεως, τεθωρακισμένων δυνάμεων και άλλων μέσων της τότε πολεμικής τεχνολογίας. Στηρίχθηκε, κυρίως, στο απίστευτο θάρρος, στον χωρίς προηγούμενο ηρωισμό του Έλληνα στρατιώτη. Ηρωισμό, τον οποίο πρώτος εγκωμίασε ο άνθρωπος που περισσότερο από κάθε άλλον, ήταν αρμόδιος να τον κρίνει: Ο Αδόλφος Χίτλερ, στον λόγο του της 4ης Μαΐου 1941, επί τη λήξει της επιχειρήσεως Μαρίτα, είπε προς το Ράιχσταγκ:

"Για τον Γερμανό στρατιώτη τίποτε δεν είναι αδύνατο... Η ιστορική δικαιοσύνη, όμως, με υποχρεώνει να διαπιστώσω ότι από τους αντιπάλους που έλαβαν τα όπλα εναντίον μας, ιδιαίτερα ο Έλλην στρατιώτης πολέμησε, επίσης με υψίστη περιφρόνηση προς τον θάνατο. Συνθηκολόγησε μόνο όταν η περαιτέρω αντίσταση ήταν αδύνατη και, επομένως, μάταιη".

----------------------------------------------------------------------

Η ολέθρια απόφαση του Χίτλερ να επεκτείνει την γερμανική εισβολή και στην Νότιο Ελλάδα, παγίδευσε την Δωδεκάτη Στρατιά και εξασθένησε την επίθεση κατά της Μόσχας.

Έχουν πολλά γραφεί για το πώς η εμπλοκή του Άξονος στην Ελλάδα κατά τα έτη 1940-41 οδήγησε στην αναβολή της ενάρξεως της εκστρατείας κατά της Σοβιετικής Ενώσεως, της περίφημης επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσα, η οποία μετατέθηκε από τις 15 Μαΐου 1941 στις 22 Ιουνίου 1941, με αποτέλεσμα ο δριμύτατος ρωσικός χειμώνας να πιάσει τα γερμανικά στρατεύματα μπροστά στη Μόσχα - και να σωθεί η Ρωσία.

Πρώτος που αναγνώρισε την αλήθεια αυτή υπήρξε ο ίδιος ο Αδόλφος Χίτλερ, που διεκήρυξε τόσον δημοσία (με τη διαθήκη του και αλλού) όσο και σε ιδιωτικές συζητήσεις του (με τη Λένι Ρίφενσταλ κ.λπ.) ότι το εγκληματικό λάθος του Μουσολίνι να επιτεθεί κατά της Ελλάδος υπήρξε η βασική αιτία για την οποία η Γερμανία έχασε τον πόλεμο. Την άποψη αυτή ακολουθεί και η μεγάλη πλειοψηφία των ασχοληθέντων με το ζήτημα αυτό, με επικεφαλής Γερμανούς στρατηγούς του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τους εγκυρότερους, δηλαδή, στρατιωτικούς ειδικούς.

Υπάρχει, όμως, και η αντίθετη άποψη (Χάιντς Ρίχτερ κ.λπ.), που κυρίως βασίζεται στη γνώμη του έγκυρου ιστορικού Μάρτιν Βαν Κρέβελντ και ιδίως στο σημαντικό έργο του: Η στρατηγική του Χίτλερ 1940-1941. Το βαλκανικό κλειδί. Ο Βαν Κρέβελντ θεωρεί ότι κυριότερος λόγος της καθυστερήσεως της εκστρατείας κατά της Ρωσίας ήταν οι ελλείψεις στον εφοδιασμό του γερμανικού στρατού. Όσον αφορά στη βαλκανική εκστρατεία του Χίτλερ, ασχολείται μόνο με το κατά πόσον η απόβαση των βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα επέφερε καθυστέρηση της ρωσικής εκστρατείας και εκφέρει τη γνώμη ότι η απάντηση είναι και ναι και όχι: "ναι", γιατί, με το να προκαλέσει τη λήψη μέτρων από τον Χίτλερ διέλυσε τον συντονισμό μεταξύ της Μαρίτας και του Μπαρμπαρόσα και έκανε αμφίβολη την έγκαιρη έναρξη του τελευταίου. "Όχι", γιατί πρακτικά δεν συνεισέφερε τίποτε στη χρονική επιμήκυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα.

Βλέπει κανείς αμέσως πόσο η άποψη αυτή είναι εσφαλμένη γιατί δεν αντιμετωπίζει το αληθινό πρόβλημα: Το ζήτημα δεν είναι αν η απόβαση των βρετανικών στρατευμάτων ή ακόμη και το γιουγκοσλαβικό πραξικόπημα επέφερε την καθυστέρηση της επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσα αλλά εάν ολόκληρη η εμπλοκή του Άξονος στην Ελλάδα, που άρχισε στις 28 Οκτωβρίου 1940, με την επίθεση του Μουσολίνι, και τελείωσε την 1η Ιουνίου 1941, με την κατάληψη της Κρήτης, έφερε το αποτέλεσμα αυτό. Και η σωστή τοποθέτηση του προβλήματος σε αυτή τη βάση, οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η εμπλοκή αυτή του Άξονος υπήρξε μοιραία για την έκβαση της εκστρατείας κατά της Σοβιετικής Ενώσεως .

Και υπήρξε μοιραία η εμπλοκή αυτή του Άξονος, όχι μόνο για τη χρονική επίπτωση της Μαρίτας στον Μπαρμπαρόσα, αλλά για έναν πολύ σοβαρότερο λόγο, στον οποίο δεν έχει δοθεί η προσοχή που του αρμόζει: Εξαιτίας της Μαρίτας ο Χίτλερ αναγκάστηκε να μεταβάλει το σχέδιο της εκστρατείας εναντίον της Σοβιετικής Ενώσεως και η μεταβολή αυτή ανέτρεψε την πορεία της εκστρατείας, όπως επεσήμαναν οι εγκυρότεροι αναλυτές (αλλά και πρωταγωνιστές) της, δηλαδή οι στρατηγοί Φραντς Χάλντερ, Αρχηγός του Γερμανικού Γενικού Επιτελείου Στρατού από τον Αύγουστο του 1938 ως τις 24 Σεπτεμβρίου 1942, οπότε αποστρατεύθηκε, και Χάιντς Γκουντέριαν, ο ιδιοφυής θεμελιωτής του κεραυνοβόλου πολέμου, ο παγκοσμίως αναγνωρισμένος ως ο μεγαλύτερος ειδικός του πολέμου των αρμάτων μάχης στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Δεκέμβριος 1940: Επιχείρηση "Μαρίτα"

Αλλ' ας παρακολουθήσουμε τα πράγματα από την αρχή: Η Οδηγία του Φύρερ αρθ. 20 της 13-12-1940 υπό τον τίτλο Επιχείρηση Μαρίτα προέβλεπε τα εξής: "Ο πρώτος σκοπός της επιχειρήσεως είναι η κατάληψη της ακτής του Αιγαίου και της κοιλάδας της Θεσσαλονίκης. Είναι δυνατόν να καταστεί απαραίτητο να συνεχίσουμε την επίθεση μέσω της Λαρίσης και του Ισθμού της Κορίνθου". Εν τούτοις, όπως δέχεται και ο Βαν Κρέβελντ, που μελέτησε λεπτομερώς το θέμα, όλες οι προετοιμασίες ως την απόβαση βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα (που άρχισε στις 7 Μαρτίου 1941, αφού οι Γερμανοί από τις 2 Μαρτίου είχαν αρχίσει να εισέρχονται στη Βουλγαρία με προφανή σκοπό την επίθεση κατά της Ελλάδος) είχαν γίνει με την παραδοχή ότι αυτή η επέκταση της επιχειρήσεως πέραν της ακτής του Αιγαίου στη Βόρειο Ελλάδα και της κοιλάδας της θεσσαλονίκης δεν επρόκειτο να χρειαστεί. Άλλωστε, και η προηγουμένη Οδηγία του Φύρερ αριθ. 18/12-11-1940, προκαταρκτική της Μαρίτας, ανέφερε: "Ο αρχιστράτηγος θα προετοιμασθεί, αν καταστεί αναγκαίο, να καταλάβει από τη Βουλγαρία την ελληνική ηπειρωτική χώρα βορείως του Αιγαίου Πελάγους. Αυτό θα επιτρέψει στη Γερμανική Πολεμική Αεροπορία να επιτίθεται κατά στόχων στην Ανατολική Μεσόγειο και ιδίως κατά εκείνων των αγγλικών αεροπορικών βάσεων, που απειλούν τις ρουμανικές πετρελαιοπηγές". Έτσι το σχέδιο του Γερμανικού Γενικού Επιτελείου Στρατού, που υπεβλήθη στον Χίτλερ στις 14 Φεβρουαρίου 1941, παραχωρούσε μόνο μια εβδομάδα για ολόκληρη την επιχείρηση! Ακόμη δε και στις 8 Μαρτίου δεν ήταν σαφές επί πόσον χρόνο θα παρετείνετο η κατοχή των καταλαμβανόμενων εδαφών. Μόλις, όμως, άρχισαν οι βρετανικές αποβάσεις στην Ελλάδα, το ερώτημα κατέστη ακόμη πιο επείγον και στις 17 Μαρτίου απαντήθηκε με δραστικό τρόπο από τον Χίτλερ: Η επιχείρηση έπρεπε να συνεχιστεί μέχρις ότου οι Βρετανοί εκδιωχθούν από ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα, περιλαμβανομένης της Πελοποννήσου.

Η απόφαση αυτή του Χίτλερ είχε καταστρεπτικές συνέπειες στον συντονισμό μεταξύ Μαρίτας και Μπαρμπαρόσα. Οι διάφορες αναβολές στην έναρξη της Μαρίτας, που είχαν προηγηθεί, όπως και η συνεχής αύξηση των εμπλεκομένων σ' αυτήν στρατευμάτων, από 10 μεραρχίες στην αρχή, σε 24 μεραρχίες κατόπιν, είχαν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο ΟΚW (Γερμανικό Γενικό Επιτελείο Στρατού) κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Και η απόφαση του Χίτλερ ανέτρεψε τελείως τα χρονοδιαγράμματα αναφορικά με τη σχέση των δύο εκστρατειών. Η διάρκεια της Μαρίτας, δηλαδή τόσον της επιχειρήσεως αυτής καθ' εαυτήν, όσον και του χρόνου, που απαιτείτο για να επανέλθουν τα στρατεύματα στις προς Βορράν βάσεις των, επιμηκύνθηκε σημαντικά. Και ως αποτέλεσμα της επιμηκύνσεως αυτής, ο αρχηγός του επιτελείου της Δωδεκάτης Στρατιάς, στην οποία είχε ανατεθεί η εκτέλεση της επιχειρήσεως Μαρίτα, ανεκοίνωσε στο ΟΚW ότι αυτό δεν θα μπορούσε πλέον να υπολογίζει, στις μονάδες της Στρατιάς για τον Μπαρμπαρόσα. Ο Χάλντερ, αρχηγός του ΟΚW, εξέφρασε τότε την ελπίδα ότι θα ήταν ακόμη δυνατόν να μεταφερθούν οι "ταχείες" -δηλαδή οι τεθωρακισμένες και οι μηχανοκίνητες- μεραρχίες της Δωδεκάτης Στρατιάς εγκαίρως, ώστε να μετάσχουν στην επίθεση της Ομάδος Στρατιών του Νότου, που προεβλέπετο να επιτεθεί, υπό τον στρατάρχη Φον Ρούντστετ κατά της Ουκρανίας, κατά το σχέδιο του Μπαρμπαρόσα. Παραδέχθηκε, όμως, ο Χάλντερ, ότι οι μεραρχίες πεζικού, που θα απαιτούνταν για τα καθήκοντα κατοχής στην επεκταθείσα υπό κατάληψη περιοχή της Ελλάδος, δεν θα ήταν διαθέσιμες για την επίθεση κατά της Ουκρανίας.

Η 12η Στρατιά παγιδεύεται

Η διαπίστωση αυτή οδήγησε σε μεγάλες μεταβολές στο σχέδιο για τον ίδιο τον Μπαρμπαρόσα. Βάσει της αρχικής διαταγής αναπτύξεως, η Δωδεκάτη Στρατιά, μετά την εκτέλεση της αποστολής της στην Ελλάδα, θα έπρεπε να επιστρέψει στη Ρουμανία και να σχηματίσει τη νότια αιχμή της Ομάδος Στρατιών του Νότου. Η αποστολή της συνίστατο στο να προελάσει μέσα στη Ρωσία από τη Βλαχία και σε σύμπραξη με τη βόρεια αιχμή που σχημάτιζαν η Έκτη και η Εβδόμη Στρατιές, να κυκλώσει τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία, προτού αυτές μπορέσουν να διαφύγουν μέσω Ντον. Τώρα, εντούτοις, ο Χίτλερ έκρινε ότι ο Προύθος σχημάτιζε σοβαρό εμπόδιο μπροστά στη Δωδεκάτη Στρατιά, η οποία θα μπορούσε να υπολογίζει μόνο σε μέρος των δυνάμεων, που είχαν διατεθεί σ' αυτήν στο αρχικό σχέδιο της εκστρατείας. Επομένως, αποφάσισε να καταργήσει τελείως τη νότια αιχμή της Ομάδος Στρατιών Νότου, να αποσπάσει το Τεθωρακισμένο Συγκρότημα Κλάιστ, που αρχικά προεβλέπετο να αποτελέσει τη γροθιά για την προώθηση της Δωδεκάτης Στρατιάς, και να το αναπτύξει βορείως των Καρπαθίων. Μόνο σχετικά αδύνατες δυνάμεις, αρκετές για να προστατεύσουν τις πετρελαιοπηγές κατά σοβιετικών εκπλήξεων, αποφασίσθηκε να μείνουν στη Ρουμανία υπό την Ενδεκάτη Στρατιά, ενώ η Δωδεκάτη Στρατιά αποφασίσθηκε να μείνει στην Ελλάδα, για να εκπληρώσει καθήκοντα κατοχής. Η όλη αλλαγή οδήγησε σε σοβαρή μείωση της επιθετικής δυνάμεως της Ομάδος Στρατών Νότου, η οποία θα διέθετε πλέον έξι λιγότερες μεραρχίες πεζικού για να επιτεθεί. Αυτό επρόκειτο, τελικώς, να έχει πολύ μεγάλες συνέπειες.

Οι συνέπειες αυτές ήταν οι εξής: Η εξασθένηση της Ομάδος Στρατιών Νότου και η μεταβολή στη διάταξη της, που υπήρξε αποτέλεσμα της επιχειρήσεως Μαρίτα, υποχρέωσαν τον διοικητή της στρατάρχη Φον Ρούντστετ να επιτεθεί κατά μέτωπον και όχι να εφαρμόσει τη λαβίδα, που είχε αρχικώς σχεδιασθεί και της οποίας τη νότια αιχμή θα αποτελούσε η 12η Στρατιά. Επί πλέον, λόγω μειωμένης δυνάμεως, η Ομάς Στρατιών Νότου έμεινε πίσω στην προέλαση εν σχέσει με τις δύο άλλες Ομάδες Στρατιών, Κέντρου και Βορρά. Αποτέλεσμα αυτού υπήρξε ιστορική απόφαση του Χίτλερ: Στις 23 Αυγούστου 1941, δυσαρεστημένος από την καθυστέρηση της Ομάδος Στρατιών Νότου, διέταξε το Τεθωρακισμένο Συγκρότημα του στρατηγού Χάιντς Γκουντέριαν, αποτελούμενο βασικά από τα τεθωρακισμένα σώματα XXIV και XLVII, το οποίο ανήκε στην Ομάδα Στρατιών Κέντρου, υπό τον στρατάρχη Φον Μποκ, να εγκαταλείψει την προώθηση εναντίον της Μόσχας και να στραφεί προς τα νοτιοδυτικά, για να βοηθήσει την προσπάθεια της Ομάδος Στρατιών Νότου για την κατάληψη του Κιέβου και τη συντριβή των εκεί σοβιετικών δυνάμεων. Έτσι, οι δυνάμεις που αποτελούσαν την αιχμή του δόρατος του γερμανικού στρατού για την κατάληψη της Μόσχας άλλαξαν προορισμό, με αποτέλεσμα η επίθεση κατά της σοβιετικής πρωτευούσης να χάσει την ορμή της και, όταν αργότερα επανελήφθη, να είναι πλέον αργά και ο μεγάλος αυτός στόχος να μην επιτευχθεί ποτέ.

Η οργή του Χάλντερ

Η απόφαση που έλαβε ο Χίτλερ την 23η Αυγούστου 1941, μια απόφαση, που ήταν κατ' ευθείαν αποτέλεσμα της επιχειρήσεως Μαρίτα, άλλαξε κυριολεκτικά την πορεία της εκστρατείας του Χίτλερ στο Ανατολικό Μέτωπο. Οδήγησε στη σωτηρία της Μόσχας και έπληξε βαρύτατα τον γερμανικό στρατό, που έμεινε στη ρωσική ύπαιθρο τον επόμενο χειμώνα με θερμοκρασίες 30 και πλέον βαθμών Κελσίου υπό το μηδέν. Η ανάγκη να ληφθεί μια τέτοια απόφαση υπήρχε πράγματι γιατί η κατάληψη της Ουκρανίας ήταν απαραίτητη στη γερμανική προσπάθεια, τόσο για την παραγωγή σιτηρών και πρώτων υλών, όσο και λόγω της ανάγκης εξουδετερώσεως της Κριμαίας, που αποτελούσε, όπως έλεγε ο Χίτλερ, "ένα αεροπλανοφόρο για τον βομβαρδισμό των ρουμανικών πετρελαιοπηγών", αλλά και γιατί η Ουκρανία αποτελούσε την πύλη προς τις πετρελαιοφόρες περιοχές του Καυκάσου. Αλλά η ανάγκη αυτή θα είχε καλυφθεί αν η 12η Στρατιά είχε μπορέσει να αποτελέσει τη νότια αιχμή για την κύκλωση των σοβιετικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Η μειωμένη ισχύς της Ομάδος Στρατιών Νότου, που επέβαλε την αλλαγή του σχεδίου επιθέσεως της (κατά μέτωπον και όχι κυκλωτικά), οδήγησε στην ανάγκη αποσπάσεως των δυνάμεων του Γκουντέριαν από το μέτωπο της Ομάδος Στρατιών Κέντρου και διαθέσεως των στη μάχη του Κιέβου και, πρακτικά, στην απώλεια του μεγάλου στόχου της καταλήψεως της Μόσχας.

Όταν ο Γκουντέριαν, που είχε κληθεί στις 23 Αυγούστου 1941 στο Αρχηγείο του Φύρερ, ανήγγειλε την απόφαση του τελευταίου στον Χάλντερ, το επόμενο πρωί, ο τελευταίος αυτός έπαθε, όπως αφηγείται ο Γκουντέριαν στα απομνημονεύματα του, νευρικό κλονισμό και άρχισε να κατηγορεί και να βρίζει θεούς και δαίμονες. Όπως δε αναφέρει ο Χάλντερ στο Ημερολόγιο του, επρότεινε στον αρχιστράτηγο Μπράουχιτς να παραιτηθούν και οι δύο εις ένδειξιν διαμαρτυρίας για την επέμβαση του Χίτλερ, που ανέτρεψε όλη την προσπάθεια της προς Ανατολάς εκστρατείας, εγκαταλείποντας τον κύριο στόχο, την έγκαιρη κατάληψη της Μόσχας. Αλλά και ο Γκουντέριαν την ίδια γνώμη είχε, ότι, δηλαδή, η στροφή αυτή προς τα νοτιοδυτικά, προς το Κίεβο αντί της Μόσχας, ήταν καταστρεπτική για την εκστρατεία. Εν τούτοις, δεν μπορούσε παρά να υπακούσει στη ρητή διαταγή του Φύρερ.

Το ιστορικό, όμως, γεγονός παραμένει: Η αλλαγή του σχεδίου του Μπαρμπαρόσα λόγω της επιχειρήσεως Μαρίτα, υπήρξε η αιτία της αποτυχίας στην προσπάθεια καταλήψεως της Μόσχας και, τελικά, της αποτυχίας όλης της προς ανατολάς εκστρατείας.

https://pheidias.antibaro.gr/1940/barbarossa.htm

[Υδράργυρος]

Όταν το δόγμα της επίθεσης σου είναι το blitzkrieg, κάθε δευτερόλεπτο έχει τεράστια σημασία. Αν την άνοιξη του 41 ο Χίτλερ είχε τα Βαλκάνια καθαρά δικα΄του θα μπορούσε μέχρι το φθινόπωρο να πολιορκούσε τη Μόσχα που ήταν και ο στόχος του. Η τοποθεσία της Μόσχας είναι σημαντικός κόμβος για την Ευρασία, η απώλειά της θα δυσκόλευε πολύ την ΕΣΣΔ να σηκώσει κεφάλι. Η υπόθεση της Ελλάδας στοίχισε πολύ στα σχέδια τους όπως έλεγε και ο ίδιος ο Χίτλερ και επιβεβαίωνε και η Λένι Ρίφενσταλ που ήταν στον στενό του κύκλο. Για αυτό και ο Τσώρτσιλ ούρλιαζε "κρατήστε τους όσο μπορείτε".
Το γεγονός αυ΄το αμφισβητείται μεταπολεμικά και για πολιτικούς λόγους.

[1LSAH]

Γνωριζαν άριστα τα πράγματα οι Αγγλοι, γιαυτό και έβαλαν τους πράκτορές τους να επιτεθούν κατά της Ελλάδος.

[Ζαποτέκος]

Γνωριζαν άριστα τα πράγματα οι Αγγλοι, γιαυτό και έβαλαν τους πράκτορές τους να επιτεθούν κατά της Ελλάδος.

Οι Γερμανοί ήταν οι πράκτορες των Άγγλων ;

[Ζαποτέκος]

bump

________________________________________________________

Άσχετο με αυτό το θέμα. Όποιος θέλει ας διαβάσει αυτό το ωραίο άρθρο

28η Οκτωβρίου 1940: Μύθοι και Ανακρίβειες – Αποκατάσταση της Αλήθειας
https://belisarius21.wordpress.com/2018 ... %B5%CF%82/

Πιστεύω πως θα το βρει ιδιαίτερα ενδιαφέρον ο συμφορουμίτης Maspoli .

[Maspoli]

Δε μπορώ να πω ότι με εντυπωσίασε. Το βρήκα ως μια μάλλον άγαρμπη προσπάθεια να αποτιναχθούν διάφορες ευθύνες πάνω (κυρίως) από τον Παπάγο αλλά και λοιπούς (πχ Βασιλιά). Υπόψιν πάντως ότι εγώ ποτέ δεν χαρακτήρισα ως άχρηστο κανέναν από τη στρατιωτική ηγεσία ή το Μεταξά. Ο αρθρογράφος για παράδειγμα περνά τελείως επεδερμικα τα της αναδιάταξης των δυνάμεων του ΕΣ. Γράφει ότι αποφασίστηκε στις 22/2 αλλά ομολογεί ότι μέχρι στις 26/3 δεν είχε γίνει τίποτε. Η φιλο-αξονική στροφή της Γιουγκοσλαβίας είχε γίνει μόλις την επομενηστις 25/3. Λέει μετά ότι αποφάσισαν να στείλουν στρατό στο Βέρμιο αλλά έφτασαν λέει πληροφορίες για φιλοσυμμαχικο πραξικόπημα και πάλι δεν έγινε αυτό που είχε προγραμματισθεί (ή έστω στο βαθμό που είχε προγραμματιστεί).
Κοίτα να δεις. Το μετά (όσα έγιναν από τη συνθηκολογηση και μετά) φανερώνουν τι έγινε τότε. Υπάρχει τριχοτομηση των πρωταγωνιστων (ο Μεταξάς είχε ήδη πεθάνει ή τον είχαν πεθάνει). Διαφορετικά κινηθηκαν πχ οι Τσολάκογλου-Κατσιμήτρος, διαφορετικά οι βασιλική συμμορία και διαφορετικά (και πολύ πιο έξυπνα πολιτικά) ο Παπάγος. Μετά το τέλος του πολέμου δεν υπήρχαν πολιτικά, ο Βασιλιάς μεν επέστρεψε και ο Παπάγος ανέλαβε πόστο ακόμα πιο μετά κι όταν το ανέλαβε (την κατάλληλο τέρψη γι' αυτόν στιγμή) όταν πήγε να του κάνει μαγκιές η βασιλική οικογένεια τους έδειξε να καταλάβουν πολύ καλά 2-3 πραγματάκια (γι' αυτό και έχω γράψει ότι κατά τη γνώμη μου το 1967 αποτελεί το τέλος μιας πορείας που είχε αρχίσει το 40-41). Αν το χειμώνα και άνοιξη του 40-41 υπήρχε σύμπνοια όλων αυτών και θεωρούσαν άπαντες ότι είχαν γίνει αυτά που έπρεπε να γίνουν, δε θα υπήρχαν τέτοιου είδους εξελίξεις.

[Maspoli]

Από ιστορική ματιά θεωρώ πολύ πιο ενδιαφέροντα τα απομνημονευματα του Τσολάκογλου.

[Ζαποτέκος]

Οι Γερμανοί μας την πέφτουν. Ας δούμε μερικά απ' τον Τύπο της εποχής.

Ελληνικό Μέλλον 7/4/1941
Ο σταυρός του Χίτλερ και ο Σταυρός της Ελλάδας.

Γεώργιος Β΄, διάδοχος Παύλος και Κορυζής την ημέρα της γερμανικής επίθεσης.

Δέσμευση καταθέσεων. Όποιος καταθέσει απ' την 6η Απριλίου του 1941 και μετά , δηλαδή απ' την ημέρα της γερμανικής επίθεσης και μετά , τα παίρνει ελεύθερα πίσω . Τι τρολ ήταν ο υπουργός ...

Πολεμικός Τύπος 9
Άδειοι δρόμοι όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα.

Γερμανικά τεθωρακισμένα στα προπύλαια.

Eλεύθερον Βήμα 28/4/1941
Η γερμανική σημαία σε υψηλότερο κοντάρι , αλλά η ελληνική μεγαλύτερη.

Η Νίκη 19/4/1941
Οι Γερμανοί είναι φίλοι μας ... Έχουν τις καλύτερες προθέσεις.

Οι αρπακτικοί σύμμαχοι των Γερμανών.

[hades]

Από ιστορική ματιά θεωρώ πολύ πιο ενδιαφέροντα τα απομνημονευματα του Τσολάκογλου.

Ξέρω ότι το σχόλιο είναι περσινό αλλά θεωρείς αλήθεια αυτό που είπε ο Τσολάκογλου για Σοφούλή και Παπανδρεου ;Ότι τους συμβουλεύτηκε και αυτοί τον παρότρυναν να αναλάβει πρωθυπουργός ;

[Ζαποτέκος]

είπε ο Τσολάκογλου για Σοφούλή και Παπανδρεου ;Ότι τους συμβουλεύτηκε και αυτοί τον παρότρυναν να αναλάβει πρωθυπουργός ;

Αυτά μπορεί και να ήταν αλήθεια. Τα ψέματα για τον Μεταξά , τον Παπάγο και τον βασιλιά είναι που ενοχλούν. Με το που ανέλαβε , άρχισε να κυνηγάει τους μεταξικούς και τους βασιλικούς. Στον Παπάγο πρότεινε να γράψει για τον ελληνικό στρατό του '40. Ο Παπάγος τον αγνόησε και τότε το πρότεινε στον βενιζελικό Καθενιώτη που μας άφησε τους γνωστούς αντιμεταξικούς/αντιπαπαγικούς του λιβέλους . Τις απόψεις Καθενιώτη και Τσολάκογλου αναπαράγουν μέχρι σήμερα όσοι θέλουν να την πουν στο καθεστώς Μεταξά σχετικά με την διαχείριση του πολέμου.

[hades]

είπε ο Τσολάκογλου για Σοφούλή και Παπανδρεου ;Ότι τους συμβουλεύτηκε και αυτοί τον παρότρυναν να αναλάβει πρωθυπουργός ;

Αυτά μπορεί και να ήταν αλήθεια. Τα ψέματα για τον Μεταξά , τον Παπάγο και τον βασιλιά είναι που ενοχλούν. Με το που ανέλαβε , άρχισε να κυνηγάει τους μεταξικούς και τους βασιλικούς. Στον Παπάγο πρότεινε να γράψει για τον ελληνικό στρατό του '40. Ο Παπάγος τον αγνόησε και τότε το πρότεινε στον βενιζελικό Καθενιώτη που μας άφησε τους γνωστούς αντιμεταξικούς/αντιπαπαγικούς του λιβέλους . Τις απόψεις Καθενιώτη και Τσολάκογλου αναπαράγουν μέχρι σήμερα όσοι θέλουν να την πουν στο καθεστώς Μεταξά σχετικά με την διαχείριση του πολέμου.