Μπελάσιτσα 31 Ιουλίου 1014 μΧ: Το φριχτότερο έγκλημα της παγκόσμιας ιστορίας
Δημοσιεύτηκε: 23 Οκτ 2019, 11:22
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η μοιραία ημέρα της 31ης Ιουλίου 1014 που έκρινε την τύχη του πρώτου Βουλγαρικού κράτους (681-1018 μΧ). Η μάχη της Μπελάσιτσα στο σημερινό τριεθνές Ελλάδας - Βουλγαρίας - Β. Μακεδονίας αποτέλεσε την αρχή του τέλους της Βουλγαρικής αυτοκρατορίας του τσάρου Σαμουήλ που είχε επεκταθή στα Βαλκάνια απειλώντας το Βυζάντιο. Πολλά έχουν γραφή γιά την ιστορική αυτή μάχη συνέχεια της οποίας υπήρξε το πιό αποτρόπαιο έγκλημα στην παγκόσμια ιστορία, μία πράξη ασύλληπτης βαρβαρότητας μπροστά στην οποία ωχριούν τα πιό απεχθή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η τύφλωση 15.000 Βουλγάρων στρατιωτών από τον Βασίλειο Βουλγαροκτόνο αποτελεί στίγμα του λεγόμενου Βυζαντινού πολιτισμού αλλά και της ίδιας της Χριστιανοσύνης που ευλόγησε την αποτρόπαια αυτή πράξη
ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΑΝ
Το 976 μΧ ήταν μιά σημαδιακή χρονιά γιά τα Βαλκάνια. Στην Κωσταντινούπολη πεθαίνει δηλητηριασμένος ο Αρμενικής καταγωγής σφετεριστής αυτοκράτορας Ιοβάν Τζεμίσκε (Ιωάννης Τσιμισκής). Εφτά χρόνια νωρίτερα είχε ανέλθει στον θρόνο με πραξικόπημα δολοφονώντας με αποκεφαλισμό τον προηγούμενο αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά που ήταν θείος του. Στην συνομωσία είχε παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο η αυτοκράτορα Θεοφανώ, ερωμένη του Τσιμισκή. Ο στρατηγός Τσιμισκής με την βοήθεια των Ρώσσων είχε κυριεύσει προσωρινά το δυτικό τμήμα της Βουλγαρίας αιχμαλωτίζοντας την οικογένεια του βασιλέα της Βουλγαρίας Πέτρου. Τα δύο ανήλικα παιδιά του Πέτρου, Ρωμανός και Βόρις, μεταφέρθηκαν όμοιροι στην Κωνσταντινούπολη όπου υπέστησα ευνουχισμό για να μη δημιουργήσουν απογόνους της Βουλγαρικής βασιλικής δυναστείας...
Βουλγαρία και Βυζάντιο το 1000 μΧ. Απεικονίζεται η εξάπλωση του Βουλγαρικού κράτους που περιλαμβάνει Μακεδονία,Θεσσαλία και Αλβανία
Μετά τον θάνατο του Τσιμισκή ο νόμιμος διάδοχος Βασίλειος Β΄ ανέρχεται στον θρόνο σε ηλικία 18 ετών με συμβασιλέα τον αδελφό του Κωσταντίνο 8ο. Μοναδικός αντίπαλος του Βυζαντίου ήταν το ισχυρό Βουλγαρικό κράτος του ανερχόμενου νέου Τσάρου Σαμουήλ.
Την εποχή εκείνη στην Βυζαντινή Αυλή υπήρχε Αρμενοκρατία. Τόσο η βασιλική δυναστεία του Βασιλείου Α΄ που ονομαζόταν κατ' ευφημισμό "Μακεδονική", όσο και οι σφετεριστές του θρόνου ενδιάμεσοι αυτοκράτορες Νικηφόρος Φωκάς και Ιοβάν Τζεμίσκε (Τσιμισκής) ήσαν Αρμένιοι. Στα ανάκτορα της Κωσταντινούπολης μιλιόταν επίσημα η Αρμενική γλώσσα και σημαντικό μέρος του στρατεύματος αποτελείται από Αρμένιους μισθοφόρους. Η Αρμενοκρατία στο Βυζάντιο ήταν μία από τις αιτίες της παρακμής που ακολούθησε μερικά χρόνια αργότερα.
Την ίδια χρονιά (976 μΧ) στο Τύρνοβο, μιά οχυρή πόλη της βόρειας Βουλγαρίας, εκδηλώνεται επαναστατική εξέγερση. Ο Βούλγαρος κόμης Νικόλαος Σισμάν και οι τέσσερις γυιοί του Μωϋσής, Ααρών, Δαβίδ και Σαμουήλ, επαναστατούν κατά του Βυζαντίου. Μετά από μακροχρόνιες εχθροπραξίες τα τρία αδέλφια του Σαμουήλ σκοτώνονται και ο ίδιος ανακηρύσσεται αρχικά τσάρος των Βουλγάρων και στην συνέχεια στέφεται τσάρος Βουλγάρων και Ρωμαίων από τον Πάπα της Ρώμης. Το κίνημα του Σαμουήλ βρίσκει βαθειά απήχηση και σύντομα το Βουλγαρικό κράτος εξαπλώνεται σε όλη την Βαλκανική απειλώντας την Κωσταντινούπολη (βλ. χάρτη).
Στην διάρκεια των μακροχρόνιων εχθροπραξιών που κράτησαν 40 χρόνια, η πρωτεύουσα της Βουλγαρίας μεταφέρεται διαδοχικά στα Μογλενά της Μακεδονίας, έπειτα στα Βοδενά (Εδεσσα), στην Πρέσπα και τελικά στην Οχρίδα. Σημαντικό ρόλο στο κίνημα του Σαμουήλ έπαιξε το θρησκευτικό κίνημα των Βογόμιλων, μιά απόκρυφη χριστιανική αίρεση που εμφανίσθηκε στα μέσα του 10ου αιώνα από τον Βούλγαρο ιερωμένο Μπογκόμιλ στην Φιλιπούπολη της νότιας Βουλγαρίας. Οι Βογόμιλοι ήσαν ασκητές χριστιανοί, αντιμάχονταν την κοσμική εξουσία, απέριπταν τις λατρευτικές τελετουργίες και πίστευαν στο δυαδικό δόγμα της παράλληλης ύπαρξης Χριστού και Διαβόλου.
Γιά 38 ολόκληρα χρόνια ένας σκληρός πόλεμος μαίνεται ανάμεσα στις δύο αυτοκρατορίες. Ενας πόλεμος χωρίς τέλος, με διαδοχικές νίκες και ήττες στις αντιμαχόμενες παρατάξεις. Πρωταγωνιστές παραμένουν ο Βασίλειος και ο Σαμουήλ, δυό θανάσιμοι αντίπαλοι που εκπροσωπούν δύο διαφορετικούς κόσμους. Και έρχεται το σωτήριο έτος 1014. Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ επιχειρεί μιά αποφασιστική εκστρατεία εναντίον του ακατάβλητου αντιπάλου του. Αυτή την φορά είναι αποφασισμένος να δώσει τέλος.
Το καλοκαίρι του 1014 μΧ εκστρατεύει εναντίον της Βουλγαρίας και εισβάλει στα εχθρικά έδάφη από τα στενά του Στρούμα (Στρυμώνα), βόρεια των Σερρών. Η στρατιά του αποτελείται από μισθοφόρους διαφόρων εθνοτήτων, κυρίως Αρμένιους. Επί κεφαλής είναι ο σκληροτράχηλος στρατηγός Νικηφόρος Ξιφίας επιφορτισμένος να συντρίψει οριστικά το Βουλγαρικό κίνημα του Σαμουήλ.
Στο ύψος του Πέτριτς (Πετρίτσι) το εκστρατευτικό σώμα του Βασιλείου στρέφεται δυτικά και προελαύνει κατά μήκος της κοιλάδας του Στρούμνιτσα, παραπόταμου του Στρούμα (Στρυμώνα). Εκεί, κοντά στο σημερινό τρεθνές σημείο μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Δημοκρατίας Μακεδονίας, θα παιχτεί το φρικιαστικό δράμα. Η περιοχή ονομάζεται Κίμπα Λόγγα (Kimba Longa) στα Βλάχικα ενώ οι Βούλγαροι την αποκαλούν Κλιούς (Κλειδί, Ключ, Clidium, Klyuch) λόγω της στρατηγικής σημασίας που έχει.
Ο Σαμουήλ έχει οχυρώσει την στενωπό με ξύλινα οδοφράγματα περιμένοντας τον αντίπαλο. Ο Βουλγαρικός στρατός είναι εμπειροπόλεμος και αποφασισμένος να αντισταθή στην εχθρική εισβολή. Το πανύψηλο βουνό Μπελάσιτσα (Μπέλες) τον προστατεύει από τον νότο. Στα βόρεια εκτείνεται το δυσβατο βουνό Μελεσέβσκε. Γιά μερικές ημέρες οι αντίπαλες στρατιές παραμένουν καθηλωμένες. Ο αυτοκράτορας Βασίλειος είναι προβληματισμένος και διστάζει να διατάξει μετωπική επίθεση κατά των οχυρωμένων Βουλγάρων. Τελικά ο στρατηγός Νικηφόρος Ξιφίας βρίσκει την λύση. Με την προδοτική βοήθεια Βλάχων της περιοχής οδηγείται στα νώτα της Βουλγαρικής στρατιάς μέσα από τις ορεινές διαβάσεις της Μπελάσιτσας. Τα ξημερώματα της 31ης Ιουλίου 1014 επίλεκτα Βυζαντινά τάγματα πλησιάζουν αθόρυβα στα νώτα των Βουλγάρων. Ο κλειός έχει ολοκληρωθή.
Σε λίγο ηχούν οι σάλπιγγες της εφόδου. Οι Βούλγαροι ξαφνιασμένοι βλέπουν τον εχθρό στα νώτα τους και συνειδητοποιούν ότι έχουν περικυκλωθή. Με ταυτόχρονη επίθεση στις δύο πλευρές της κλεισούρας ξεσπά μιά άγρια μάχη. Ο Σαμουήλ μάχεται απεγνωσμένα επι κεφαλής των στρατιωτών του αλλά γρήγορα βλέπει πως η αντίσταση είναι μάταιη και διατάζει υποχώρηση προς την πόλη της Στρούμιτσα. Ο ίδιος κατορθώνει να διασπάσει τον εχθρικό κλειό και μαζί με λιγοστούς πολεμιστές καλπάζει δυτικά προς το Πρίλεπ. Ωστόσο ο κύριος όγκος του στρατού του παραμένει εγκλωβισμένος.
Ο πανικός κυριεύει τους περικυκλωμένους Βούλγαρους που παραδίδονται μαζικά. Ο αυτοκράτορας Βασίλειος που κατευθύνει την μάχη διατάσσει να μη εκτελεσθούν οι αιχμαλωτισμένοι στρατιώτες που φθάνουν τις 15.000. Κάτι άλλο έχει στο μυαλό του ο αυτοκράτορας. Κάτι που θα τρομοκρατήσει γιά πάντα τους προαιώνειους εθρούς του και θα συνταράξει τα Βαλκάνια. Κάτι που θα καταγραφή στην παγκόσμια ιστορία γιά πάντα. Αποφασίζει να συμβουλευθή τον Οικουμενικό Πατριάρχη Σέργιο Β΄.
Η τύφλωση των συνομωτών ήταν συνηθισμένη ποινή στα βάρβαρα βυζαντινά ήθη. Οι καταδικασμένοι που συχνά ήσαν ανώτεροι αξιωματούχοι, στρατηγοί, ακόμα και έκπτωτοι αυτοκράτορες, δένονται σφιχτά και το κεφάλι τους ακινητοποιείται. Στην συνέχεια πλησιάζει ο δήμιος κρατώντας ένα πυρακτωμένο σίδερο. Με επιδέξιες κινήσεις το καρφώνει στους βολβούς των κατάδικων και αδειάζει το οφθαλμικό υγρό, αδιαφορώντας γιά τις κραυγές πόνου των δυστυχισμένων. Το φρικιαστικό μαρτύριο ολοκληρώνται με καυτηριασμό της κόγχης γιά να προληφθή μόλυνση. Ο τυφλωμένος πρέπει να ζήσει γιά να μεταδώσει τον τρόμο σε ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή του
Ο ήλιος έγερνε αργά στα βουνά της Μακεδονίας φωτίζοντας υποβλητικά τον τόπο του μαρτυρίου. Στην αρχή ακούσθηκε μιά μοναχική κραυγή, έπειτα μιά δεύτερη που ξαφνικά πολλαπλασιάσθηκε καθώς χιλιάδες ουρλιαχτά αντήχησαν στις απόκρυμνες πλαγιές της Μπελάσιτσα. Ο θόρυβος έγινε ανυπόφορος. Κραυγές, θρήνοι, ικεσίες και κατάρες έσμιγαν με τους ψαλμούς των Βυζαντινών ιερωμένων που ευλογούσαν την απάνθρωπη τελετουργία. Και όταν πιά ξημέρωσε το φριχτότερο έγκλημα της παγκόσμιας ιστορίας είχε ολοκληρωθή.
Η πρωτη ομάδα των τυφλωμένων, εκατό άντρες με έναν μονόφθαλμο επι κεφαλής, πιασμένοι χέρι-χέρι, αφέθηκαν ελεύθεροι να συρθούν προς την κατεύθυνση του Πρίλεπ σε μιά απεγνωσμένη πορεία χωρίς νόημα. Ο ανθρώπινος πόνος, η φρίκη, οι κραυγές και οι κατάρες εναντίον των Βυζαντινών δήμιων έσμιγαν σε ένα απερίγραπτο βουητό. Πίσω ακολούθησε και δεύτερη εκατοντάδα τυφλωμένων, έπειτα τρίτη και τέταρτη. Δέκα πέντε χιλιάδες τυφλοί πολεμιστές, ρακένδυτοι, πληγιασμένοι, με τον καυτό καλοκαιριάτικο ήλιο να πυρώνει τις πληγωμένες κόγχες τους, σέρνονται σε ατέλειωτες φάλαγγες σε αναζήτηση του Αρχηγού τους που είχε διαφύγει .
Πάνω στα υψώματα ο Βασίλειος και οι στρατηγοί του παρακολουθούσαν ικανοποιημένοι το αποτρόπαιο θέαμα. Ησαv βέβαιοι πως η απάνθρωπη εκείνη πράξη θα λύγιζε τους Βούλγαρους γιά πάντα. Ο μακάβριος τίτλος του Βουλγαροκτόνου αποδόθηκε επάξια στον Βυζαντινό αυτοκράτορα.
Ψηλά πάνω στο κάστρο του Πρίλεπ ο τσάρος Σαμουήλ αγνάντευε τον ορίζοντα. Μέσα του σιγόκαιγε μιά κρυφή ελπίδα.Το φρούριο ήταν απόρθητο και προστάτευε όσους είχαν γλυτώσει. Με τα μάτια καρφωμένα στην ανατολή, εκεί πού βρίσκεται ο κάμπος της Στρούμνιτσα, έψαχνε απεγνωσμένα να βρει κάποιο σημάδι.
Επειτα άκουσε την ουράνια θρηνωδία. Αντίκρυσε από μακρυά την ατέλειωτη φάλαγγα να ζυγώνει στο φρούριο και συνειδητοποίησε αυτό που είχε συμβεί. Ο Σαμουήλ, τσάρος της Βουλγαρίας και κυρίαρχος των Βαλκανίων, σήκωσε τα χέρια του ψηλά και στάθηκε ακίνητος. Ισως να προσευχόταν στον Θεό, ίσως όμως να καταριόταν τον αιώνειο αντίπαλό του, τον Βασίλειο Βουλγαροκτόνο. Δίπλα του ο γυιός του Γαβριήλ και οι άλλοι Βούλγαροι ευγενείς είχαν παγώσει. Σιγά σιγά άρxισε να λυγίζει μέχρι που σωριάσθηκε σφαδάζοντας πάνω στις πέτρινες πλάκες. Πέθανε λίγες ημέρες αργότερα από καρδιακή προσβολή.
Οι ιστορικοί του μέλλοντος τοποθέτησαν τον θάνατο του Τσάρου Σαμουήλ στις 6 Οκτωβρίου 1014 στο κάστρο του Πρίλεπ. Το βασίλειό του διατηρήθηκε γιά 4 ακόμα χρόνια μέχρι το 1018, οπότε και υποτάχθηκε στο Βυζάντιο. Γιά 165 χρόνια η Βουλγαρία μετατράπηκε σε επαρχία του Ρωμαϊκού κράτους μέχρι το έτος 1185 οπότε μία νέα επανάσταση την ξαναγέννησε και πάλι
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
"Ο δε βασιλεύς τους εαλωκότας των Βουλγάρων αμφί τας πεντεκαίδεκα, ώς φασίν, όντας χιλιάδας απετύφλωσε, και εκάστην εκατοντάδα πεπηρωμένων υφ' ενός μονοφθάλμου οδηγείσθαι κελεύσας ες τον Σαμουήλ αποπέμπει. Ους εκείνος κατ' αριθμόν και τάξιν θεώμενος αφικνουμένους, και το πάθος ουκ ενεγκών νεανικώς και ευψύχως, λειποθυμία και σκότω βάλλεται και εις γην πίπτει. Υδατι δε και μύροις οι παρόντες την πνοήν αυτώ ανακαλεσάμενοι ανενεγκείν μικρόν πεποιήκασιν. Ανενεγκών δε ύδωρ πιείν επεζήτησεν ψυχρόν. Λαβών δε και πιών ελήφθη καρδιωγμώ, και μετά δύο ημέρας θνήσκει κατά την έκτην του Οκτωβρίου μηνός"
Αυθεντική περιγραφή του δράματος από τον Ιωάννη Σκυλίτση , Ρωμαίο ιστορικό 11ου αιώνα
![[img]https://i.postimg.cc/pLHGzSBr/C814 ... .jpg[/img]](%5Bimg%5Dhttps%3A//i.postimg.cc/pLHGzSBr/C81437-ED-510-A-4-C3-F-AD85-9-A38-FF0-ABA30.jpg%5B/img%5D){kind=link}
![[img]https://i.postimg.cc/Gtgh0YhT/3-FC ... .gif[/img]](%5Bimg%5Dhttps%3A//i.postimg.cc/Gtgh0YhT/3-FC4-E4-F4-0-EAB-4796-80-A1-E6-C88-D7-F5-E34.gif%5B/img%5D){kind=link}