Ο Βενιζέλος της εποχής των Βαλκανικών Πολέμων το είχε αυτό το σχέδιο. Δηλαδή να αποκτήσει η Ελλάδα "σπονδυλική στήλη" με επέκταση προς τον βορρά. Αλλά τα μικρά κράτη παίρνουν ό,τι τους επιτρέπουν τα μεγάλα να παίρνουν.Αίγαγρος έγραψε: ↑21 Ιαν 2021, 11:14Μεγάλο λάθος η επιμονή και εμμονή με τη μικρά Ασία, που είχε δημιουργηθεί εξαιτίας της μεγάλης ιδέας για ανασύσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Η μόνη ρεαλιστική επιλογή ήταν να ενισχύσουμε τη θέση μας στα Βαλκάνια, να είχαμε επεκταθεί εις βάρος άλλων όμορων κρατών στο βορρά (πχ βόρειο Ηπειρο) και φυσικά στην Ανατολική Θράκη (εξοβελίζοντας σχεδόν οριστικά το τουρκικό στοιχείο από τα Βαλκάνια), στον δικό μας ζωτικό χώρο λόγω γεωγραφικής συνέχειας και όχι να στείλουμε το στράτευμα σε επιχείρηση αυτοκτονίας στις στέπες του οροπεδίου της Ανατολίας. Έτσι, αν είχε στεριώσει αυτό το εγχείρημα, θα είχαμε σύνορα λίγο πιο έξω από την Κωνσταντινούπολη, μη επιτρέποντας την ιλιγγιώδη ανάπτυξη που θα είχε η Πόλη τις επόμενες δεκαετίες και άρα την γιγάντωση της τουρκικής ισχύς, ενώ θα είχαμε και καλύτερο έλεγχο επί των στενών.
Όπως έχω πει και παλιά, την Βόρεια Ήπειρο την εγκαταλείψαμε γιατί για να την ενσωματώσουμε θα έπρεπε να πολεμήσουμε με Ιταλούς και Αλβανούς. Οι Ιταλοί και οι Αυστριακοί δεν ήθελαν να πάρουμε τίποτα από την Βόρεια Ήπειρο. Οι Άγγλοι θεωρητικά υποστήριζαν την παραχώρησή της σε εμάς και οι ΗΠΑνοί δέχονταν να μας παραχωρηθούν μόνο οι ελληνόφωνες περιοχές ( Αργυρόκαστρο, Άγιοι Σαράντα, Χειμάρα ) και όχι οι βλαχόφωνες ( Κορυτσά , Μοσχόπολη ). Από την εποχή της λήξης των Βαλκανικών ως το '23 οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν μας αναγνώριζαν την κατοχύρωση των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου εάν δεν φεύγαμε από την Βόρεια Ήπειρο και αν δεν την αναγνωρίζαμε ως αλβανική.
Η Ελλάδα έπρεπε να πάει στην ζώνη της Σμύρνης ( και πιο πριν στην Ουκρανία ) για να της παραχωρήσουν την Θράκη. Στην Σμύρνη αποβιβαστήκαμε τον Μάιο του 1919. Στην Ανατολική Θράκη πήγαμε την άνοιξη - καλοκαίρι του 1920. Εμείς πήγαμε στην Σμύρνη γιατί ακριβώς δεν ήθελαν εκεί τους Ιταλούς οι Άγγλοι. Την Ανατολική Θράκη δυστυχώς δεν μπορούσαμε να την κρατήσουμε αν δεν καταστρέφαμε τον κεμαλικό στρατό. Οι Άγγλοι μας το είχαν διαμηνύσει. Τόσο ο Βενιζέλος όσο και ο Γούναρης* το ήξεραν αυτό. Άλλο αν δεν είχαν ενημερώσει διεξοδικά - ο Βενιζέλος ειδικά - τους υφισταμένους τους. Αποτέλεσμα ήταν ο καημένος ο Μαζαράκης να μην υπογράφει την ανακωχή το '22 και να αναρωτιέται πώς και γιατί παραδώσαμε την Ανατολική Θράκη την στιγμή που οι Τούρκοι δεν διέθεταν στόλο να περάσουν απέναντι.
* Βλ. τον διάλογο με τον Μεταξά - Γούναρη - Πρωτοπαπαδάκη πριν την νίκη μας στο Δορύλαιο το 1921 όπου οι Άγγλοι μας προειδοποίησαν να ξεγράψουμε την Ανατολική Θράκη αν δεν υποτάσσαμε τους Τούρκους :
Όπως είπα στην περιοχή της Σμύρνης σταλθήκαμε εμείς από τους Άγγλους για να μην πάνε οι Ιταλοί. Η περιοχή θα γινόταν σε 5 χρόνια ελληνική ( μάλλον αδύνατον αφού μόνο μέσα στην πόλη της Σμύρνης ήμαστε πλειοψηφία ) ή τουρκική. Οι Ιταλοί ήθελαν την ζώνη της Σμύρνης. Τους την είχαν υποσχεθεί μεταξύ άλλων κάπως αόριστα με την Συνθήκη του Λονδίνου το 1915 προκειμένου να βγούν στον πόλεμο , αλλά κυρίως με την συμφωνία του Αγίου Ιωάννη της Μοριέννης το 1917 τους έλεγαν ξεκάθαρα πως θα πάρουν και την Σμύρνη. Όμως τελικά δεν τα βρήκαν με τους Άγγλους και οι τελευταίοι έστειλαν εμάς ως εντολοδόχους . Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως μας έβλεπαν οι Ιταλοί ! Όταν οι Ιταλοί στρέφονταν εναντίον μας βοηθώντας τον Κεμάλ δεν το έκαναν κυρίως από ανθελληνικό μένος , αλλά από αντιαγγλικό.Λέγει ο κ. Πρωτοπαπαδάκης : Λάβε υπ’ όψιν σου όμως , ότι παραιτούμενοι της Μ.Ασίας , θα εχάναμεν καί την Θράκην.
Πώς απήντησα, δεν το εννοώ αυτό. Την Θράκην δυνάμεθα να την κρατήσωμεν στρατιωτικώς επ ‘ άπειρον με μικράς δυνάμεις.
Δεν πρόκειται περί αυτού , μου απαντά. Θα εχάναμεν τήν Θράκην διότι μας υποχρέωνεν η Αγγλία να δώσωμεν καί την Θράκην. Ημείς δια να έχωμεν την αγγλικήν υποστήριξην εις την Θράκην, πρέπει να είναι η Αγγλία πεπεισμένη , ότι δυνάμεθα να συντρίψωμεν τον Κεμάλ και να επιβάλωμεν την Συνθήκην των Σεβρών.
Μα πώς, απήντησα απορών, εγώ κατά την εποχήν που επροτάθη η αποστολή των επιτροπών διά την εθνολογικήν εξέτσασιν είχα την εντύπωσιν , ότι οπωσδήποτε θα εκρατούσαμεν την Θράκην. Δεν έχει ούτω ; ηρώτησα τόν κ. Γούναρην. Εγώ τότε μάλιστα ηπόρουν, διατί να μή δεχθώμεν τας επιτροπάς ταύτας και να απαλλαγώμεν του ολεθρίου αυτού πολέμου.
Όχι, ακριβώς δεν είναι έτσι , μου απήντησε , βραδέως ομιλών , ο κος Γούναρης. Οι Άγγλοι , αυτοί οι ίδιοι ήθελαν να απορρίψωμεν τας επιτροπάς και μας το διεμήνυσαν δια του ιδιαιτέρου προσώπου που συνεννοούντο μαζί μας. Μας έδωσαν μάλιστα και το κείμενον της απαντήσεως , και μετά μικράν σιωπήν προσέθεσεν : Καμίαν ελπίδα δεν μας έδωσαν , ότι θα έμενεν η Θράκη ελληνική. Και μάλιστα όλοι μας έπειθαν , ότι οι Άγγλοι θα μας εγκατέλειπον εις το ζήτημα της Θράκης.