Ληστεία και ληστές στο ελληνικό κράτος

[Nero]

Αυτό το παράθεμα κυκλοφορεί χρόνια, αλλά δεν με πείθει ότι είναι αυθεντικό...
Πρωτογενή πηγή κανείς;;;

α, ο Ιωάννης Πετράκης είναι αληθινό πρόσωπο πάντως και όντως ήταν αστυνόμος, συμμετείχε στη συμπλοκή με τον Γιαγκούλα

[ΠΑΓΧΡΗΣΤΟΣ]

ίσως να έχεις δίκιο, δε βρίσκω πουθενά παραπομπή, φαίνεται ανέκδοτο.

Ναι, επειδή ερευνώ χρόνια διάφορα μέσα από κατά το δυνατόν πρωτογενείς πηγές, έχουνε δει πολλά τα μάτια μου στο διαδίκτυο...
Στην περίπτωση που συζητούμε, οι πάντες που το παραθέτουν και το αναπαράγουν είναι μια χαρά υπερβέβαιοι ότι είναι αυθεντικό.
Ουδείς ωστόσο έχει δώσει πρωτογενή πηγή...

[Leporello]

Ας προσθέσω ότι ένας θείος μου (αδελφός του πατέρα μου) σκοτώθηκε σε μία συμπλοκή με ζωοκλέφτες στην Κυπαρισσία το 1936. Ηταν αγροφύλακας και 35 ετών. Τον ληστή αργότερα τον έπιασαν και όταν τον ρώτησαν γιατί τον σκότωσε, απάντησε γιατί αν δεν τον σκότωνε θα κατέληγε στην φυλακή, όπου κάθε φορά που έμπαινε μέσα τον βασάνιζαν. Εκτελέσθηκε.

Ο παππούς μου πήρε σύνταξη λόγω του σκοτωμένου γυιού και αυτά ήταν τα πρώτα λεφτά που πήρε στην ζωή του. Αργότερα, χρησίμευσαν γιά να σπουδάσει ο πατέρας μου δάσκαλος, ο μόνος απ'όλη την οικογένειά του που σπούδασε. Τότε ήταν μόλις 8 ετών.

[Beria]

ίσως να έχεις δίκιο, δε βρίσκω πουθενά παραπομπή, φαίνεται ανέκδοτο.

Ναι, επειδή ερευνώ χρόνια διάφορα μέσα από κατά το δυνατόν πρωτογενείς πηγές, έχουνε δει πολλά τα μάτια μου στο διαδίκτυο...
Στην περίπτωση που συζητούμε, οι πάντες που το παραθέτουν και το αναπαράγουν είναι μια χαρά υπερβέβαιοι ότι είναι αυθεντικό.
Ουδείς ωστόσο έχει δώσει πρωτογενή πηγή...

Δεν πρέπει να είναι αυθεντικό.
Διάβασε εδώ τη συζήτηση περί των πηγών του

[ΓΑΛΗ]

Έχω ξαναγράψει σε ανύποπτο χρόνο ότι οι 2 απόλυτες μετοχές ( ) + ο παρακείμενος με ηδονίζουν
Στα μπόνους καταγράφεται η επική απάντηση των ληστών που προσιδιάζει σε άψογη νεοελληνική αργκό.

εν τω μεταξύ ο θεούλης ξεκινάει με "λαμπυριζουσης" και "σελαγιζουσης" και λες ότι γράφει κανένας Παπαδιαμάντης, και μετά σε γειώνει με "σταθείτε ρε πούστηδες γαμώ τον σταυρό σας"...στην επίσημη αναφορά κιόλας


Beria

Απόλυτες χρονικές μετοχές λέμε ,τα συνακόλουθα γαμωσταυρίδια αποτελούν γκροτέσκο ανατροπή και δείγμα σπάνιας ευφυίας , όπως και η χρήση του ιστορικού ενεστώτα που προσδίδει παραστατικότητα στην αφήγηση.

Απ' όποια πλευρά και να το δεις, είναι πραγματικό διαμάντι. Γλωσσικό και ηθογραφικό.

[Nostalgia]

Λειπει και ενα "ἀκηκόαμεν"

[ΠΑΓΧΡΗΣΤΟΣ]

Δεν πρέπει να είναι αυθεντικό.
Διάβασε εδώ τη συζήτηση περί των πηγών του

Μερσί. Έχω υπόψη μου τη συζήτηση στο σαραντάκειον ίδρυμα.

[Nero]

[Ζαποτέκος]

Λήσταρχος Μήτσος Λαφαζάνης

Έδρασε στην Πελ/σο και την Αττική. Έγινε πασίγνωστος για την απαγωγή του βουλευτή Τριφυλίας Σωτηρόπουλου. Ο Σωτηρόπουλος μας άφησε πολλές πληροφορίες για τον Λαφαζάνη.
Ο Λαφαζάνης ήταν λεπτός, ούτε ψηλός ούτε στούμπος, ξανθούλης, εύθυμος και τολμηρός. Καταγόταν από το Μπούζι της Στυμφαλίας. Ήταν φυγόδικος, κλείστηκε για λίγο φυλακή, του κατάσχεσαν την στάνη του και τότε έγινε ληστής. Ως αντιοθωνικός έδρασε κατά των οθωνικών. Δεν κατάφερε όμως να πάρει αμνηστία με τον ερχομό του Γεωργίου Α΄. Οπότε συνέχισε τον ληστρικό του βίο. Η συμμορία του ήταν μικρή ( 5 άτομα). Κυρίως απήγαγε εύπορους πολίτες και ζητούσε λίτρα. Συνεργάστηκε και με τον λήσταρχο Λύγκο (Παππού), αλλά ύστερα χώρισαν. Πολλοί πολίτες κατηγορούσαν δημόσιους λειτουργούς ότι είχαν πάρε-δώσε με την συμμορία Λαφαζάνη ! Τον Σωτηρόπουλο τον αιχμαλώτισαν το 1866 στην αγροτική του κατοικία. Του είπαν να μην φοβάται για την ζωή του, αρκεί να πληρώσει, γιατί αλλιώς δεν χωρατεύουν και δεν φοβούνται μήπως χειροτερεύσουν την θέση τους καθαρίζοντάς τον. Ακόμη αν βρωμοκοπάνε δεν είναι γιατί είναι άπλυτοι μπαχαλάκηδες-μόλις ένα μήνα είχαν που άλλαξαν -αλλά φταίνε τα λίπη με τα οποία μαυρίζουν τα ρούχα τους για να μην φαίνονται την νύχτα. Από τους δικούς του ζήτησαν με γράμμα λίτρα, τους απείλησαν να μην ανακατέψουν την αστυνομία και την κυβέρνηση, γιατί αλλιώς του κόβουν το κεφάλι. (Θα ήταν αναγκασμένοι να το κάνουν μην τυχόν και τους τον πάρουν ζωντανό οι διώκτες τους και καταντροπιαστούν. ) Τον κράτησαν αιχμάλωτο 36 ημέρες και τον αμόλησαν αφού πήραν το παραδάκι ( του έκανα μάλιστα και σκόντο στην τιμή ).
Στις 12/6/1867 ο Λαφαζάνης σκοτώθηκε σε σύγκρουση με την εθνοφυλακή στην περιοχή της Νεμέας.

Ενύσταξα ρε ξάδερφε, θα γύρω να πλαγιάσω
και συ κάτσε κι αγνάντευε κατά την Παλαιά Πάτρα
τι έχω κουβέντα σήμερα με τρεις καπεταναίους.
Θα πάμε και στα Φιλιατά απόξω στον Αγρίλι
θα πάρουμ' έναν υπουργό τον Κύργιο Σωτηρόπλο
να πάρουμ' άσπρα και φλωριά, φλωριά μαργαριτάρια.

(Δ.Κριεκούκας, «Λαογρ.Δημ.Τρα.Τριφυλίας σελ.551)

Οι πληροφορίες προέρχονται από το βιβλίο «ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΛΗΣΤΕΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1821-1871)» του Κυριάκου Κάσση (σελ.319- 324)


https://www.politeianet.gr/books/978960 ... mos-101055
https://el.wikipedia.org/wiki/Σωτήριος_Σωτηρόπουλος
https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager. ... axpage=194

[Ζαποτέκος]

Κανέλλος Δεληγιάννης για τους κλέφτες του '21 και τους μετέπειτα :

Κατεπίεζον σκληρώς και απανθρώπως τους ομογενείς των και ουδέποτε εφαντάζονταν ούτοι απελευθέρωσιν της πατρίδος, καθώς οι κόλακες των θέλουν να τους εκθειάσουν και να τους πλέξουν πανηγυρικούς στεφάνους, καθότι τοιούτοι λησταί με την αυτήν διαγωγήν, με τα αυτά αισθήματα ήτον και οι εξής Οθωμανοί, οι διαβόητοι αρχιλησταί , ο Κονταχμέτης, ο Μούρτος Ζαρτόβας, ο Τσιαφέρ Φειδάς, ο Χάτσος Λαλιώτης, ο Κατζαλής, πατέρας της Χατζηχρίσταινας* , ο Μαχμουτάκης Βαρδουνιώτης, ο Αλή Μολάς Φαναρίτης, ο Σιαμπάνης Λαλιώτης και άλλοι τοιούτοι, οίτινες εγίνοντο ενίοτε και σύντροφοι με τους άνω ειρημένους αρχιληστάς Χριστιανούς και συνελήστευον τους Χριστιανούς και έτρεχαν μαζί πότε με τους Κολοκοτρωναίους , πότε με τους Πετιμεζαίους, πότε με τον Γιαννιάν και πότε με άλλους και συνέπραττον τα μεγαλύτερα και τα τρομερώτερα κακουργήματα εις τους αόπλους Χριστιανούς. Άρα και οι Τούρκοι αυτοί έτρεχον να ετοιμάσουν την απελευθέρωσιν της πατρίδος ! Είναι μωρία να πιστεύη τις ότι οι τοιούτοι είχον ποτέ αίσθημα ελευθερίας ! Φαίνεται δε ότι και οι αναφέντες λησταί εις την Ελλάδα μετά την επανάστασιν και μετά την καταύπασιν του αιματηρού πολέμου, οίον οι Χοντρογιανναίοι ** , ο Κοντοβουνίσιος, ο Κατσιαβός, ο Καβουρίσιος, ο Αγριόγατος, ο Μπίπισης, ο Καλαμάτας, ο Ρουπακιάς, ο Γιαταγάνας, ο Δημαράς, ο Ξέπαπας και τόσοι άλλοι, όλοι αυτοί και οι έως σήμερον υπάρχοντες, φαίνεται ότι από το υπέρ πατρίδος αίσθημα εβασάνισαν πολλούς χριστιανούς, αιχμαλώτισαν, έκαυσαν τα στήθη των με λάδι και απέθαναν εις τα βασανιστήρια. Όλα αυτά τα έπραξαν καθώς και οι προ της επαναστάσεως αρχιλησταί δια να εξασφαλίσουν τας ελευθερίας του έθνους και την μέλλουσαν ευδαιμονίαν του ! Είναι άξιοι οικτιρμών ! να γράφουν τόσον αναιδώς και ότι οι τοιούτοι ήτον άνθρωποι της Επαναστάσεως .

* Η γυναίκα του σλαβόφωνου οπλαρχηγού Χατζηχρήστου ;

** Οι Χονδρογιανναίοι ήταν από τους πρωτεργάτες της Επανάστασης του ’21 μαζί με τον Νικάλαο Σολιώτη. Από τους πρώτους που χτύπησαν τους Αλβανούς στην Αχαΐα. Έδρασαν υπό τις οδηγίες των Ζαΐμηδων. Επί Καποδίστρια όμως έγιναν λήσταρχοι. Ο Ηλίας Χονδρογιάννης συνάντησε ( 1834 ) σε ένα χωριό αυτοπροσώπως τον ανήλικο Όθωνα και την πολιτικοστρατιωτική του συνοδεία, και του ζήτησε να προσκυνήσει ( δηλαδή χάρη ). Ο Όθωνας ατάραχος ζήτησε τη γνώμη των συμβούλων του, οι οποίοι του εισηγήθηκαν να απορρίψει την αίτηση αμνηστίας και να συστήσει στον Ηλία να ακολουθήσει τους νόμους , που προέβλεπαν μέτρα επιεικείας γι’ αυτούς που παραδίδονταν αυθορμήτως. Ο Ηλίας έφυγε χωρίς να πειράξει κανέναν και χωρίς να τον πειράξει κανείς. Ήταν όμως απογοητευμένος γιατί νόμιζε ο καημένος ότι ο Όθων ήταν παντοδύναμος και θα έπαιρνε χάρη αυτός και η οικογένειά του χωρίς τις γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Τελικά συνέχισαν τον ληστρικό τους βίο, συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν ( καρατομήθηκαν ) στο Ναύπλιο το 1836.

Στ’ Ανάπλι σφάζουν πρόβατα, στ’ Άργος παχιά κριάρια
Κι απόξω από τον Πλάτανο σφάζουν τα παληκάρια
Του Χονδρογιάννη τα παιδιά τα πέντε στην αράδα
Μπροστά σφάζουν τον Κωνσταντή, στερνόνε τον Αντρούτσο.
Ι Οι πληροφορίες απ' το παραπάνω βιβλίο του Κάσση, σελ. 115 - 116 ).

Και κάτι για τους δήμιους. Ο δήμιος στην Ελλάδα ήταν μισητό πρόσωπο. Καμιά φορά ήταν ξένος. Πριν την εκτέλεση των «λήσταρχων» Χονδρογιανναίων (1836, Ναύπλιο) ο δήμιος βρέθηκε θανάσιμα τραυματισμένος. Τον είχαν σκοτώσει Έλληνες στρατιώτες γιατί τους έλεγε μεθυσμένος ότι θα τους περάσει όλους στην καρμανιόλα.
Πριν την εκτελεσή τους οι Χονδρογιανναίοι ζήτησαν συγχώρεση (κατά τα θρησκευτικά ήθη) από τον λαό που είχε συγκεντρωθεί. Ένας Βαυαρός αξιωματικός, ακούγοντας το πλήθος και τους στρατιώτες να δίνουν μεγαλοφώνως την συγχώρεση, νόμιζε πως άρχισε στάση. Τον καθησύχασαν όμως πως απλώς έτσι ήταν τα θρησκευτικά έθιμα.
Ο δήμιος που τους εκτέλεσε ήταν ένας Άραβας. Είχε και δυο βοηθούς, ο ένας καταδικασμένος για 5 χρόνια και ο άλλος για 3. Οι 3 δήμιοι αφού πληρώθηκαν για το έργο τους, θα έφευγαν από την Ελλάδα.

[Ζαποτέκος]

Πάλι απ' το παραπάνω εξαιρετικό βιβλίο του Κάσση ( σελ. 69 -71 ).

Ο Βακάλογλου σαν Διοικητής – Μοίραρχος Βοιωτίας και μεταβ. αποσπασμάτων έστειλε στις 18/3/1858 πολυσέλιδη αναφορά στα Υπ. Στρατιωτικών – Χωροφυλακής για τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν για την εξάλειψη της ληστείας στην Α. Ελλάδα. Η ενδιαφέρουσα διαπίστωση του Βακάλογλου είναι ότι οι πυρήνες της ληστείας για την ύπαρξη και συντηρησή της ήταν οι βλαχοποιμένες (Σαρακατσαναίοι κυρίως). Οι Αρβανίτες και οι Βλάχοι αντίθετα ήταν με το μέρος του κράτους περισσότερο. Τονίζει : Ο ενδοξότερος δε ομόφυλος της φυλής των Σαρακατσαναίων είναι δι’αυτήν ο τρομερότερος αρχιληστής, ο δε εναρετώτερος, ο μη καταδεικνύων τον ληστήν με όσας και αν υποστεί βασάνους και ατιμώτερος πάντων ο καταδείκτης του ληστού, όν, αποκαλούντες προδότην, τον αποστρέφονται όλοι ως λελωβημένον και τον φονεύουν. (…) Συνήθως οι λησταί διαπράττουσι τας κακουργίας των την άνοιξιν και το φθινόπωρον, οπότε ευρισκομένων καθ’οδόν των βλαχοποιμένων ως εκ της μεταβάσεως και επανόδου των εις την Ευρυτανίαν , τοις παρέχουσι όλας τας ευκολίας, τον δε χειμώνα, οπότε διατρέχουσι κίνδυνον εφησυχάζουσι παραμένοντες παρ’αυτοίς , και το έαρ συνδιαιτώνται μετ’αυτών εν Ευρυτανία, ένθα εφοδιάζονται μεν ενδύματα και περιβολάς τεκταίνοντες τα μελετώμενα προσεχώς κακουργήματα των από κοινού, ποιούσι συγγενικούς δεσμούς δια γάμων και βαπτίσεων, διανέμουσι εις τους βλαχοποιμένας χρήματα, αμείβουσι και αποζημιούσι τους προφυλακισθέντας ή άλλως πώς παθόντας εξ αιτίας των υπό της εξουσίας και συσκέπτονται και συναποφασίζουσι που έκαστος των βλαχοποιμένων συμφέρει αυτοίς να παραχειμάση, ίνα δύναται να τοις παρέχη ευκολώτερον υπόθαλψιν, δοθείσης δε ανάγκης οι λησταί δια συνεισφορών συνδράμουσι χρηματικώς τους φίλους των δια να τοις χρησιμεύσωσι δι ‘ αγοράν ιδιωτικού ή παραχώρησιν εθνικού λειβαδίου. Εάν δε τυχόν βλάχος τις αναγγείλη προς αυτόν εμφάνισιν ληστρικής συμμορίας εις τι απόσπασμα τον χειμώνα, οι λησταί τιμωρούσιν αυτόν εις το έαρ εις Ευρυτανίαν, εν μεν τη περιπτώσει καθ’ην επήλθε φόνος ληστού τινός εκ της αγγελίας του με θάνατον και ακρωτηρίασιν, άλλως δε τους μεν ευπόρους με χρηματικήν δόσιν τους δε πένητας με ραβδισμόν. (…) Είναι δε μάλιστα πασίγνωστον ότι ο μεν λήσταρχος Ντρέλλας εγένετο παράνυμφος του αρχιποιμένος Αποστόλου Τζαμανίκα, νυμφευθέντος την θυγατέρα της χήρας Μοσχογιάνναινας αυτόθι, ο δε λήσταρχος Καλαμπαλίκης παρευρέθη εις τον γάμον του αδελφού του Κων/νου, γεννηθέντος εις τας σκηνάς του Θύμιου, όστις ήτο παράνυμφος, ότι όλοι οι Βλάχοι αργυρολογήθησαν δια συνεισφορών υπό των ληστών, ότι οι λησταί καθ’ό Σαρακατζάνοι, εφόνευσαν και επλήγωσαν δεκαεννέα άνδρας, γυναίκας και παιδία της ποιμενικής ομάδας των Σιδέρηδων, ελήστευσαν αυτήν και ηχμαλώτισαν τον αδελφόν του αρχιποιμένος Α. Γιάγκα, καθ’ό αλβανοβλάχων, και προς εκδίκησιν διότι εφόνευσαν τον αρχιληστήν Λέκκαν εν Ακαρνανία (διόπερ και έλαβον ο εις αυτών τον Σταυρόν του Σωτήρος και χάριν των ομοφύλων του) διότι τοις παρεχωρήθη εν καλόν λειβάδιον, «Γρηακαλή» καλούμενον, κατά προτίμησιν αφαιρεθέν από τους ομοφύλους των Σαρακατζάνους. Εκ του συνημμένου καταλόγου παρατητεί το υπουργίον ότι εκ των υπαρχόντων 53 ληστών οι 41 εξ αυτών εισί Βλάχοι Σαρακατζάνοι εκ της Τουρκικής χώρας έλκοντες το γένος, 4 Αλβανόβλαχοι, ήτοι Καραγκούνηδες από τη Χειμάρα, επίσης εκ της Τουρκίας καταγόμενοι και 6 εγχωρίων ποιμένων πάντες οι αρχιλησταί εκ της φυλής των Σαρακατζάνων. Εξ αυτής όθεν της καταγωγής αυτών εννοείται ότι οι σημαντικώτεροι λησταποδόχοι των εισίν οι συγγενείς και ομόφυλοί των Βλάχοι . (…)

[Nero]

Πάλι απ' το παραπάνω εξαιρετικό βιβλίο του Κάσση ( σελ. 69 -71 ).

Ο Βακάλογλου σαν Διοικητής – Μοίραρχος Βοιωτίας και μεταβ. αποσπασμάτων έστειλε στις 18/3/1858 πολυσέλιδη αναφορά στα Υπ. Στρατιωτικών – Χωροφυλακής για τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν για την εξάλειψη της ληστείας στην Α. Ελλάδα. Η ενδιαφέρουσα διαπίστωση του Βακάλογλου είναι ότι οι πυρήνες της ληστείας για την ύπαρξη και συντηρησή της ήταν οι βλαχοποιμένες (Σαρακατσαναίοι κυρίως). Οι Αρβανίτες και οι Βλάχοι αντίθετα ήταν με το μέρος του κράτους περισσότερο. Τονίζει : Ο ενδοξότερος δε ομόφυλος της φυλής των Σαρακατσαναίων είναι δι’αυτήν ο τρομερότερος αρχιληστής, ο δε εναρετώτερος, ο μη καταδεικνύων τον ληστήν με όσας και αν υποστεί βασάνους και ατιμώτερος πάντων ο καταδείκτης του ληστού, όν, αποκαλούντες προδότην, τον αποστρέφονται όλοι ως λελωβημένον και τον φονεύουν. (…) Συνήθως οι λησταί διαπράττουσι τας κακουργίας των την άνοιξιν και το φθινόπωρον, οπότε ευρισκομένων καθ’οδόν των βλαχοποιμένων ως εκ της μεταβάσεως και επανόδου των εις την Ευρυτανίαν , τοις παρέχουσι όλας τας ευκολίας, τον δε χειμώνα, οπότε διατρέχουσι κίνδυνον εφησυχάζουσι παραμένοντες παρ’αυτοίς , και το έαρ συνδιαιτώνται μετ’αυτών εν Ευρυτανία, ένθα εφοδιάζονται μεν ενδύματα και περιβολάς τεκταίνοντες τα μελετώμενα προσεχώς κακουργήματα των από κοινού, ποιούσι συγγενικούς δεσμούς δια γάμων και βαπτίσεων, διανέμουσι εις τους βλαχοποιμένας χρήματα, αμείβουσι και αποζημιούσι τους προφυλακισθέντας ή άλλως πώς παθόντας εξ αιτίας των υπό της εξουσίας και συσκέπτονται και συναποφασίζουσι που έκαστος των βλαχοποιμένων συμφέρει αυτοίς να παραχειμάση, ίνα δύναται να τοις παρέχη ευκολώτερον υπόθαλψιν, δοθείσης δε ανάγκης οι λησταί δια συνεισφορών συνδράμουσι χρηματικώς τους φίλους των δια να τοις χρησιμεύσωσι δι ‘ αγοράν ιδιωτικού ή παραχώρησιν εθνικού λειβαδίου. Εάν δε τυχόν βλάχος τις αναγγείλη προς αυτόν εμφάνισιν ληστρικής συμμορίας εις τι απόσπασμα τον χειμώνα, οι λησταί τιμωρούσιν αυτόν εις το έαρ εις Ευρυτανίαν, εν μεν τη περιπτώσει καθ’ην επήλθε φόνος ληστού τινός εκ της αγγελίας του με θάνατον και ακρωτηρίασιν, άλλως δε τους μεν ευπόρους με χρηματικήν δόσιν τους δε πένητας με ραβδισμόν. (…) Είναι δε μάλιστα πασίγνωστον ότι ο μεν λήσταρχος Ντρέλλας εγένετο παράνυμφος του αρχιποιμένος Αποστόλου Τζαμανίκα, νυμφευθέντος την θυγατέρα της χήρας Μοσχογιάνναινας αυτόθι, ο δε λήσταρχος Καλαμπαλίκης παρευρέθη εις τον γάμον του αδελφού του Κων/νου, γεννηθέντος εις τας σκηνάς του Θύμιου, όστις ήτο παράνυμφος, ότι όλοι οι Βλάχοι αργυρολογήθησαν δια συνεισφορών υπό των ληστών, ότι οι λησταί καθ’ό Σαρακατζάνοι, εφόνευσαν και επλήγωσαν δεκαεννέα άνδρας, γυναίκας και παιδία της ποιμενικής ομάδας των Σιδέρηδων, ελήστευσαν αυτήν και ηχμαλώτισαν τον αδελφόν του αρχιποιμένος Α. Γιάγκα, καθ’ό αλβανοβλάχων, και προς εκδίκησιν διότι εφόνευσαν τον αρχιληστήν Λέκκαν εν Ακαρνανία (διόπερ και έλαβον ο εις αυτών τον Σταυρόν του Σωτήρος και χάριν των ομοφύλων του) διότι τοις παρεχωρήθη εν καλόν λειβάδιον, «Γρηακαλή» καλούμενον, κατά προτίμησιν αφαιρεθέν από τους ομοφύλους των Σαρακατζάνους. Εκ του συνημμένου καταλόγου παρατητεί το υπουργίον ότι εκ των υπαρχόντων 53 ληστών οι 41 εξ αυτών εισί Βλάχοι Σαρακατζάνοι εκ της Τουρκικής χώρας έλκοντες το γένος, 4 Αλβανόβλαχοι, ήτοι Καραγκούνηδες από τη Χειμάρα, επίσης εκ της Τουρκίας καταγόμενοι και 6 εγχωρίων ποιμένων πάντες οι αρχιλησταί εκ της φυλής των Σαρακατζάνων. Εξ αυτής όθεν της καταγωγής αυτών εννοείται ότι οι σημαντικώτεροι λησταποδόχοι των εισίν οι συγγενείς και ομόφυλοί των Βλάχοι . (…)

Ένα απο τα αγαπημένα μου βιβλία ως παιδί ήταν "Τα ψηλά Βουνά", του Παπαντωνίου. Σε μεγάλο βαθμό σχηματίζει ακόμα την εικόνα μου για τους βλάχους και έδινε την εντύπωση ότι οι κοινοτητές τους ήταν εντελώς άλλος κόσμος, αρκαδική ουτοπία πάνω σε απάτητα κατσάβραχα. Μπορώ να καταλάβω γιατί θα κατέφευγε εκεί ένας ληστής

άσχετο, αλλά το αγαπημένο μου ανέκδοτο για τους Σαρακατσάνους είναι που οι εφημερίδες τον καιρό του πολέμου του 1897, όταν οι τούρκοι ετοιμάζονταν να μπουν στη Λάρισα, έγραφαν κάτι τέρατα, ότι θα τον κερδίσουμε τον πόλεμο γιατί τώρα κατεβαίνουν οι Σαρακατσαναίοι απο το βουνό και θα μας σώσουν. Τόσο εξωτική φυλή ήταν που μπορούσαν να τα γράφουν χωρίς να γίνουν ρεζίλι

[Παλαιοελλαδίτης]

* Η γυναίκα του σλαβόφωνου οπλαρχηγού Χατζηχρήστου ;

Δεν θα το θεωρούσα απίθανο: και ο Κωνσταντίνος Μεταξάς (αγωνιστής της Επανάστασης, πολιτικός και ξάδελφος του πρωθυπουργού Ανδρέα Μεταξά) παντρεύτηκε εκχριστιανισμένη κόρη επιφανούς μουσουλμανικής οικογένειας της Λακωνίας.

[Ζαποτέκος]

* Η γυναίκα του σλαβόφωνου οπλαρχηγού Χατζηχρήστου ;

Δεν θα το θεωρούσα απίθανο: και ο Κωνσταντίνος Μεταξάς (αγωνιστής της Επανάστασης, πολιτικός και ξάδελφος του πρωθυπουργού Ανδρέα Μεταξά) παντρεύτηκε εκχριστιανισμένη κόρη επιφανούς μουσουλμανικής οικογένειας της Λακωνίας.

Και ο Αρκάς πρόκριτος Ρήγας Παλαμήδης νυμφεύθηκε την κόρη του πασά της Λάρισας !

[Ζαποτέκος]

Πάλι απ' το παραπάνω εξαιρετικό βιβλίο του Κάσση ( σελ. 69 -71 ).

Ο Βακάλογλου σαν Διοικητής – Μοίραρχος Βοιωτίας και μεταβ. αποσπασμάτων έστειλε στις 18/3/1858 πολυσέλιδη αναφορά στα Υπ. Στρατιωτικών – Χωροφυλακής για τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν για την εξάλειψη της ληστείας στην Α. Ελλάδα. Η ενδιαφέρουσα διαπίστωση του Βακάλογλου είναι ότι οι πυρήνες της ληστείας για την ύπαρξη και συντηρησή της ήταν οι βλαχοποιμένες (Σαρακατσαναίοι κυρίως). Οι Αρβανίτες και οι Βλάχοι αντίθετα ήταν με το μέρος του κράτους περισσότερο. Τονίζει : Ο ενδοξότερος δε ομόφυλος της φυλής των Σαρακατσαναίων είναι δι’αυτήν ο τρομερότερος αρχιληστής, ο δε εναρετώτερος, ο μη καταδεικνύων τον ληστήν με όσας και αν υποστεί βασάνους και ατιμώτερος πάντων ο καταδείκτης του ληστού, όν, αποκαλούντες προδότην, τον αποστρέφονται όλοι ως λελωβημένον και τον φονεύουν. (…) Συνήθως οι λησταί διαπράττουσι τας κακουργίας των την άνοιξιν και το φθινόπωρον, οπότε ευρισκομένων καθ’οδόν των βλαχοποιμένων ως εκ της μεταβάσεως και επανόδου των εις την Ευρυτανίαν , τοις παρέχουσι όλας τας ευκολίας, τον δε χειμώνα, οπότε διατρέχουσι κίνδυνον εφησυχάζουσι παραμένοντες παρ’αυτοίς , και το έαρ συνδιαιτώνται μετ’αυτών εν Ευρυτανία, ένθα εφοδιάζονται μεν ενδύματα και περιβολάς τεκταίνοντες τα μελετώμενα προσεχώς κακουργήματα των από κοινού, ποιούσι συγγενικούς δεσμούς δια γάμων και βαπτίσεων, διανέμουσι εις τους βλαχοποιμένας χρήματα, αμείβουσι και αποζημιούσι τους προφυλακισθέντας ή άλλως πώς παθόντας εξ αιτίας των υπό της εξουσίας και συσκέπτονται και συναποφασίζουσι που έκαστος των βλαχοποιμένων συμφέρει αυτοίς να παραχειμάση, ίνα δύναται να τοις παρέχη ευκολώτερον υπόθαλψιν, δοθείσης δε ανάγκης οι λησταί δια συνεισφορών συνδράμουσι χρηματικώς τους φίλους των δια να τοις χρησιμεύσωσι δι ‘ αγοράν ιδιωτικού ή παραχώρησιν εθνικού λειβαδίου. Εάν δε τυχόν βλάχος τις αναγγείλη προς αυτόν εμφάνισιν ληστρικής συμμορίας εις τι απόσπασμα τον χειμώνα, οι λησταί τιμωρούσιν αυτόν εις το έαρ εις Ευρυτανίαν, εν μεν τη περιπτώσει καθ’ην επήλθε φόνος ληστού τινός εκ της αγγελίας του με θάνατον και ακρωτηρίασιν, άλλως δε τους μεν ευπόρους με χρηματικήν δόσιν τους δε πένητας με ραβδισμόν. (…) Είναι δε μάλιστα πασίγνωστον ότι ο μεν λήσταρχος Ντρέλλας εγένετο παράνυμφος του αρχιποιμένος Αποστόλου Τζαμανίκα, νυμφευθέντος την θυγατέρα της χήρας Μοσχογιάνναινας αυτόθι, ο δε λήσταρχος Καλαμπαλίκης παρευρέθη εις τον γάμον του αδελφού του Κων/νου, γεννηθέντος εις τας σκηνάς του Θύμιου, όστις ήτο παράνυμφος, ότι όλοι οι Βλάχοι αργυρολογήθησαν δια συνεισφορών υπό των ληστών, ότι οι λησταί καθ’ό Σαρακατζάνοι, εφόνευσαν και επλήγωσαν δεκαεννέα άνδρας, γυναίκας και παιδία της ποιμενικής ομάδας των Σιδέρηδων, ελήστευσαν αυτήν και ηχμαλώτισαν τον αδελφόν του αρχιποιμένος Α. Γιάγκα, καθ’ό αλβανοβλάχων, και προς εκδίκησιν διότι εφόνευσαν τον αρχιληστήν Λέκκαν εν Ακαρνανία (διόπερ και έλαβον ο εις αυτών τον Σταυρόν του Σωτήρος και χάριν των ομοφύλων του) διότι τοις παρεχωρήθη εν καλόν λειβάδιον, «Γρηακαλή» καλούμενον, κατά προτίμησιν αφαιρεθέν από τους ομοφύλους των Σαρακατζάνους. Εκ του συνημμένου καταλόγου παρατητεί το υπουργίον ότι εκ των υπαρχόντων 53 ληστών οι 41 εξ αυτών εισί Βλάχοι Σαρακατζάνοι εκ της Τουρκικής χώρας έλκοντες το γένος, 4 Αλβανόβλαχοι, ήτοι Καραγκούνηδες από τη Χειμάρα, επίσης εκ της Τουρκίας καταγόμενοι και 6 εγχωρίων ποιμένων πάντες οι αρχιλησταί εκ της φυλής των Σαρακατζάνων. Εξ αυτής όθεν της καταγωγής αυτών εννοείται ότι οι σημαντικώτεροι λησταποδόχοι των εισίν οι συγγενείς και ομόφυλοί των Βλάχοι . (…)

Ένα απο τα αγαπημένα μου βιβλία ως παιδί ήταν "Τα ψηλά Βουνά", του Παπαντωνίου. Σε μεγάλο βαθμό σχηματίζει ακόμα την εικόνα μου για τους βλάχους και έδινε την εντύπωση ότι οι κοινοτητές τους ήταν εντελώς άλλος κόσμος, αρκαδική ουτοπία πάνω σε απάτητα κατσάβραχα. Μπορώ να καταλάβω γιατί θα κατέφευγε εκεί ένας ληστής

άσχετο, αλλά το αγαπημένο μου ανέκδοτο για τους Σαρακατσάνους είναι που οι εφημερίδες τον καιρό του πολέμου του 1897, όταν οι τούρκοι ετοιμάζονταν να μπουν στη Λάρισα, έγραφαν κάτι τέρατα, ότι θα τον κερδίσουμε τον πόλεμο γιατί τώρα κατεβαίνουν οι Σαρακατσαναίοι απο το βουνό και θα μας σώσουν. Τόσο εξωτική φυλή ήταν που μπορούσαν να τα γράφουν χωρίς να γίνουν ρεζίλι

Τα περιέγραφαν πολύ ρομαντικά για τους ποιμένες. Θυμάσαι την εργασία του Καλλιανιώτη για τον Ζιάκα που συζητάγαμε στα Ηπειροθεσσαλικά ;
Εκεί διαλύει στα πεταχτά κάποιους μύθους.

Ο Ιωάννης Βασδραβέλλης από τη Βλάστη Κοζάνης, στύλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, φοίτησε νομικά και οικονομικά, αλλά εισήλθε με θέρμη στο στίβο της Ιστορίας. Ένα από τα πρώτα του έργα κρίθηκε ως «η πρώτη σοβαρή επιστημονική έρευνα πάνω στο παμβαλκανικό αυτό πρόβλημα» (Τσιάρας 1971:426). Επρόκειτο μάλλον για υπερβολή, αφού φάνηκε αρκετά «απελευθερωμένος» έως απρόσεκτος σε βασικούς κανόνες της ιστορικής επιστήμης. Ανοίγοντας πανιά μέσα στον δυνατό άνεμο της δικτατορίας Μεταξά πάσχισε να αποδείξει ότι οι Μακεδόνες συμμετείχαν ενεργά σε όλους τους αγώνες του Έθνους. Πυρήνας αυτών ήταν η «ορεινή λεβεντιά», όσοι δηλαδή εξ αιτίας της τουρκικής κατάκτησης διασκορπίστηκαν «εις τα απρόσιτα όρη του Ολύμπου, του Βερμίου, του Σινιάτσικου, Γρεβενών και της Πίνδου» μένοντας έκτοτε ελεύθεροι (Βασδραβέλλης 1937:9). Το ατεκμηρίωτο αυτό σχήμα επαναλαμβάνουν έκτοτε ιστοριογράφοι, χωρίς να συνυπολογίσουν πως οι «λεβέντες» κτηνοτρόφοι των ορέων ζούσαν τον περισσότερο καιρό, για την ακρίβεια εφτά μήνες, στα πεδινά χειμαδιά κάτω από τον έλεγχο των Τούρκων. Τέτοιου είδους λατρεία των ορεινών προϋποθέτει ότι οι Τούρκοι ήταν πνευματικά ανάπηροι, αφού δεν γνώριζαν την ύπαρξη των αναφερόμενων ορεινών χωριών. Το σχήμα παλαιότερα στόχευε στην άρση της ανασφάλειας των διανοούμενων του ελληνικού κράτους ως προς την υπόσταση των αλλοφώνων κατοίκων των ορεινών, Βλάχων, Αρβανιτών ή Σλαβομακεδόνων, τους οποίους προσπαθούσαν μέσω κολακειών να σύρουν προς το μέρος της Ελλάδας. Σήμερα η επανάληψή του υπηρετεί άλλους, πιο πρακτικούς σκοπούς, μερικοί εκ των οποίων έχουν αναφερθεί.

------------------------------

Η πρώτη ευχή του Δελιαλή εφαρμόστηκε όχι από λογίους της περιοχής, διότι δεν υπήρχαν κατάλληλοι, αλλά από τον Βολιώτη καθηγητή της Ιστορίας στο ΑΠΘ Απόστολο Βακαλόπουλο, 60χρονο και πολυγραφότατο. Με πηγές τις εγκυκλοπαίδειες και τα έργα του Παπαϊωάννου αποδέχτηκε πως ο «γερο Ζιάκας» έλαβε μέρος στα Ορλωφικά του 1770, αλλά με επιφύλαξη ότι «ο Ζιάκας» έδρασε και στο κίνημα του Βλαχάβα το 1808. «Φαινόταν μυημένος» στη Φιλική Εταιρεία ο Γιαννούλας, αλλά «εργάστηκε» «μεμονωμένα» στις τοπικές εξεγέρσεις του 1821 και το δίπλωμα χιλιαρχίας το έλαβε για την αποστολή του Κυρίμη (Βακαλόπουλος 1969:306,533,582-3 &1973:398,726 &1982:125 & 1992:391).

Γράφοντας κατά την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, που ευνοούσε τον ηρωισμό, αλλά κι αργότερα είχε σταθεί εύπιστος στις πηγές, εκτός από τις φωνές των αυτοπτών μαρτύρων. Επένδυσε παράλληλα με το κύρος της θέσης αρκετά από όσα οι προηγούμενοι ερασιτέχνες ιστορικοί είχαν φανταστεί ή επιθυμήσει ως αληθινά. Την διάσταση των χρόνων γεφύρωσε με τέχνη, φροντίζοντας να μη διακρίνεται αν ο «γέρο Ζιάκας» του 1770 ήταν το ίδιο πρόσωπο με το «Ζιάκα» του 1808. Με εκφράσεις όπως «φαινόταν», «εργάστηκε» «μεμονωμένα» αποδέχτηκε ως Φιλικό τον Γιαννούλα και μαζική την συμμετοχή των Μακεδόνων αρματολών στον αγώνα του 1821. Απέφυγε να θίξει την ήττα των νομάδων στη Φυλλουριά (Βακαλόπουλος 1989:49), μιμούμενος ίσως τον Ενισλείδη, επειδή θα δημιουργούνταν ρωγμές αστάθειας στο θεωρούμενο ευσταθές οικοδόμημα του ηρωισμού (όλων) των ορεσίβιων Ελλήνων.

-----------------------------------------------

Ο Κοζανίτης Δρ. Φιλολογίας Χαρίτων Καρανάσιος (2003:30-3) εισήλθε κι αυτός στον καμβά της σχετικής ιστοριογραφίας μελετώντας κυρίως δύο μόνο πηγές, τον Βακαλόπουλο και τον Βασδραβέλλη. Επανέλαβε κοινούς τόπους ότι ο λαός με την τουρκική κατάκτηση στράφηκε στα ορεινά και πως οι κλέφτες ήταν «εθνικοί αγωνιστές» που αντιδρούσαν στην τουρκική κατάκτηση. Αντιδιέστειλε τις «συνεχείς εξεγέρσεις» στα ορεινά με τα «αστικά κέντρα», όπου «πρόκριτοι και κάτοικοι» ήταν απρόθυμοι να επαναστατήσουν.

https://blogs.sch.gr/thankall/?p=1346