ΤΡΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ [ΕΑΜ]

[Golden Age]

η συμπρωτεύουσα περνά τη αποκαλούμενη φάση της ΕΑΜοκρατίας,

Η πόλη ευγνωμονεί...

Πράγματι, εάν καταλαμβάνατε την εξουσία, θα "ευγνωμονούσε" ο εγκάθετος κομμουνιστής δήμαρχος που θα διόριζε το ΚΚΕ.

Δεν την καταλάβατε όμως, κι έτσι η Θεσσαλονίκη από την απελευθέρωση και την αποκατάσταση του κράτους μέχρι και σήμερα, σας έχει χεσμένους.

[Fluffy]

[Fluffy]

[Chainis]

Μην ξεχάσετε να κρεμάσετε τους προδότες και δολοφόνους του Ελληνισμού στον τοίχο σας.

[Fluffy]

εγω θα πάρω ημερολόγια μέχρι 10€

[Fluffy]

[Fluffy]

Οι μέρες είναι κρίσιμες καθώς οι Γερμανοί έχουν υπονομεύσει τις βασικές υποδομές της πόλης με στόχο να τις καταστρέψουν όταν θα αποχωρούσαν. Η απόφαση των Βαφειάδη και Μπακιρτζή και η έγκαιρη παρέμβαση του εφεδρικού ΕΛΑΣ σώζει τον λαό της Θεσσαλονίκης από την πείνα και την εξαθλίωση. Οι εγκαταστάσεις της ηλεκτρικής εταιρείας, το υδραγωγείο, οι μύλοι Αλλατίνι ήταν οι βασικές εγκαταστάσεις που αν δεν παρενέβαιναν οι ομάδες κυρίως του εφεδρικού αλλά και του τακτικού ΕΛΑΣ στη πόλη θα είχαν ανατιναχθεί από τους Γερμανούς ναζί και θα καταδίκαζαν το λαό της Θεσσαλονίκης σε αργό και βασανιστικό θάνατο από την πείνα, την δίψα και τις κακές συνθήκες διαβίωσης. Οι Γερμανοί πρόλαβαν να ανατινάξουν μόνο ένα μέρος από το λιμάνι της πόλης ενώ ένα τμήμα του διεσώθη επίσης. Μαρτυρίες αναφέρουν πως υπονομευμένος με εκρηκτικά ήταν και ο Λευκός Πύργος.

[Fluffy]

«Τα τάγματα ασφαλείας είναι όλα εκεί και συνεννοούνται τι μέλλει γενέσθαι, τι να κάνουν, δεν ξέρουν αν θα φύγουν ή αν θα μείνουν. Ο περίφημος Δάγκουλας τους είπε να μείνουν, κάποιοι δεν ήξεραν, προφανώς τους έδωσε κατεύθυνση η γενική διοίκηση Μακεδονίας ο Χρυσοχόου που τότε ήταν κάτι σαν σημερινός υπουργός Β. Ελλάδος», αναφέρει.

Ο Μ. Μαλαμίδης περιγράφει πως σύμφωνα με όσα διασώθηκαν «ακολουθεί μία δοξολογία στην Αγία Σοφίας όπου τους ευλόγησαν οι ιερείς των ταγμάτων, ορκίστηκαν να επιστρέψουν για να ξεκαθαρίσουν τους λογαριασμούς τους με τους κομμουνισταλάρ και έφυγαν. Πρώτα κάνανε μία στάση στον Άγιο Αθανάσιο που είχε μονάδα τους και μετά έφυγαν και πήγαν στο Κιλκίς. Στο Κιλκίς ακολουθούν από πίσω τους Γερμανούς στην υποχώρησή τους από την Αθήνα.

μάλλον οι ταγματαλήτες θα ακολουθησαν τους ναζί για να τους χτυπήσουν.

[Fluffy]

«Εκεί κατέληγαν όλα τα αφρισμένα ποτάμια. Από την οδό Αγίας Σοφίας κατέβαιναν σαρώνοντας τις γειτονιές τα παιδιά του Κουλέ Καφέ, του Αγίου Παύλου, της Ακρόπολης, της Κασσάνδρου. Το Τσινάρι, Εσκί-Ντελίκ, Προφήτης Ηλίας, Διοικητήριο κατέβαιναν τη Βενιζέλου […] Από το Βαρδάρι πάλι ερχόταν ξυπόλυτη, ρακένδυτη, πειναλέα, σπαρταρώντας από ενθουσιασμό, η Ραμόνα, η Επτάλοφος, ο Παλιός Σταθμός, η Νεάπολη, η Σταυρούπολη, ενώ αντίθετα από τα ανατολικά κατέφθαναν μέσα στη σκόνη και τον αλαλαγμό με τρομπέτες, παντιέρες, λάβαρα και χωνιά η Τούμπα, η Αγία Φωτεινή, η Ευαγγελίστρια, η Τριανδρία, ακόμη και η μακρινή Καλαμαριά […] Μια καθυστερημένη διαδήλωση πλησίαζε από τα βάθη της Εγνατίας, το ανταριασμένο Βαρδάρι. Θά ‘ταν καμιά διακοσαριά σκελετωμένοι και κουρελήδες. Έμοιαζαν κρατούμενοι από το στρατόπεδο του Παύλου Μελά. Κραύγαζαν ξέφρενα, φανατικά, κουνούσαν τη γροθιά με τόση ορμή που νόμιζες πως θα τους φύγει προς τον ουρανό το χέρι.
Τεράστιες παντιέρες, ολοκόκκινες καμωμένες από αλεξίπτωτα γερμανικά χάιδευαν τα κουρεμένα κεφάλια», περιγράφει στο βιβλίο του ο λογοτέχνης Γ. Ιωάννου.

[Lord Brum]

Ουστ κοπροκουμουνα

[Fluffy]

Ποιος θα ελέγχει τη Θεσσαλονίκη;

Τέλη Οκτώβρη, λοιπόν, απελευθερώνεται κι η Θεσσαλονίκη. Οι αντάρτες δίνουν μάχες για να σώσουν βασικές υποδομές της πόλης, συγκρούονται με τους συνεργάτες των ναζί, απελευθερώνουν συνοικίες και τελικά όλη την πόλη.

Η συμφωνία του ΕΑΜ με τη νέα κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τους Άγγλους είναι οι αντάρτικες δυνάμεις να μην μπουν ως απελευθερωτές στις μεγάλες πόλεις. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ έμειναν εκτός Αθήνας και δεν μπήκαν ούτε όταν άρχισαν τα Δεκεμβριανά, αφήνοντας τον ΕΛΑΣ Αθήνας να δίνει μόνος του τις μάχες έναντι των Άγγλων.

Στη Θεσσαλονίκη, όμως, η ΟΜΜ, δηλαδή το αρχηγείο των αντάρτικων δυνάμεων, θα μπει στην πόλη, θα εγκατασταθεί στο Γ’ Σώμα Στρατού και θα αποτελέσει την πραγματική εξουσία για τους επόμενους μήνες.

Αν και τυπικά η εξουσία βρισκόταν στους αντιπροσώπους της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, δεν μπορούσαν να ελέγξουν τίποτα. Η στρατιωτική δύναμη των Άγγλων ήταν μόλις μία μεραρχία, που αποτελούνταν από Άγγλους κι Ινδούς (η Ινδία τότε αποτελούσε αγγλική αποικία) κι αποτελούνταν από 5.000 άνδρες, οι οποίοι έφτασαν στην πόλη στις 13 Νοεμβρίου. Παρότι οι Άγγλοι απαίτησαν να εγκατασταθούν αυτοί στο Γ’ Σώμα Στρατού, ο χώρος που τους δόθηκε ήταν το Καραμπουρνάκι και μάλιστα, η ΟΜΜ είχε εγκαταστήσει φρουρές επίσημα για να τους «προφυλάσσουν», στην πραγματικότητα για να τους περιορίσουν.

Στις 13 Νοέμβρη επίσης, φτάνει στην πόλη ο Γενικός Διοικητής Κεντρικής Μακεδονίας, διορισμένος από την επίσημη κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας Γεώργιος Μόδης. Αντιλήφθηκε κι ο ίδιος γρήγορα ότι ήταν διοικητής μόνο στον τίτλο. Στις αναμνήσεις του σημειώνει ότι «δεν είχε ούτε έναν χωροφύλακα» και συνεχίζει λέγοντας ότι «και αυτός ο ακόλουθός μου ήταν νεαρός Ελασίτης!».

Η ΟΜΜ αναγνωρίζει έστω και τυπικά την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, μέχρι το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών, οπότε και την κήρυξε εκτός νόμου.

[Fluffy]

Πρόγραμμα λαοκρατίας

Ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας που μαζικοποίησε το ΕΑΜ ήταν το γεγονός ότι πέρα από τον σοβαρό απελευθερωτικό αγώνα που έδινε, έδινε κι ένα όραμα στην κοινωνία για την επόμενη μέρα της κατοχής. Ένα όραμα για μια πραγματική δημοκρατία, που δεν είχε να κάνει με την σαθρή κοινοβουλευτική δημοκρατία της δεκαετίας του ’30. Το πρόγραμμα του ΕΑΜ ήταν στην πραγματικότητα ένα προοδευτικό φιλολαϊκό πρόγραμμα, που «φλέρταρε» με τον σοσιαλισμό. Στα μάτια, όμως, των καπιταλιστικών δυνάμεων, το ΕΑΜ αντιπροσώπευε μια καθαρή «κομμουνιστική» απειλή.

Σ’ αυτούς τους μήνες της εαμοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, το ΕΑΜ είχε την ευκαιρία να κάνει τα πρώτα βήματα του προγράμματος της «λαοκρατίας» του. Και τα βήματα αυτά, είχαν σαφή ταξική κατεύθυνση.

[Fluffy]

Φορολογία στους πλούσιους κι άνοιγμα καταστημάτων

Όταν ανέλαβε το ΕΑΜ, μπορεί να υπήρχε μια μεγάλη ευτυχία στις λαϊκές μάζες, αλλά την ίδια ώρα έτρεχαν – όπως συνέβαινε σ’ όλη την Ελλάδα – πολύ σημαντικά οικονομικά προβλήματα. Η δραχμή επί της ουσίας είχε χάσει την αξία της κι ο καθημερινός ανεφοδιασμός ήταν μια ανάγκη που έπρεπε να οργανωθεί από την αρχή.

Προκειμένου να πιεστεί η εαμική εξουσία της Θεσσαλονίκης, η οικονομική ελίτ, η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας κι οι Άγγλοι, χρησιμοποίησαν μεθόδους οικονομικού αποκλεισμού, ώστε να γιγαντωθούν οι ελλείψεις και να στραφεί η οργή του κόσμου προς το ΕΑΜ.

Ο Οργανισμός Περίθαλψης και Αποκατάστασης των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Relief and Rehabilitation Administration), που είναι γνωστός ως ΟΥΝΡΑ (από τα αρχικά UNRRA) διέκοψε τον ανεφοδιασμό που παρείχε σε τρόφιμα. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας σταμάτησε να παρέχει τα χρηματικά ποσά που ήταν αναγκαία ακόμα και για την πληρωμή των δημόσιων και δημοτικών υπαλλήλων.

Το ΕΑΜ αφενός στηρίχθηκε στην αλληλεγγύη που έδειξε ο κόσμος της επαρχίας, που στήριξε έμπρακτα τον ανεφοδιασμό, δίνοντας ψωμί στις επιτροπές του ΕΑΜ, το οποίο μπόρεσε να εξασφαλίσει πάνω από μισό κιλό ψωμί στον καθένα και να καλύψει έτσι τις βασικές τροφικές ανάγκες του πληθυσμού.

Ένα ακόμα μέτρο που πάρθηκε προκειμένου να καλυφθούν οι μισθοί των δημόσιων και δημοτικών υπαλλήλων ήταν η έκτακτη φορολόγηση εύπορων εμπόρων. Αυτή η κίνηση ενόχλησε αυτά τα στρώματα που αρνήθηκαν την καταβολή των φόρων.

Μια εξουσία κι ένα κράτος υφίσταται όταν από τη μία νομοθετεί κι από την άλλη έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει τη δικιά της νομοθεσία. Στην περίπτωση της εαμοκρατίας, το ΕΑΜ, πέρα από τα διατάγματα που έβγαζε, έδειξε τη διάθεση να εφαρμόσει μέσα από τις δικές του δομές, τα μέτρα που θα μπορούσαν να επωφελήσουν το λαό.

Μπροστά, λοιπόν, στο λοκ άουτ των εμπόρων, το ΕΑΜ έστελνε επιτροπές, οι οποίες άνοιγαν τα καταστήματα των εμπόρων που είχαν αρνηθεί την καταβολή της έκτακτης φορολογίας κι έπαιρναν σε προϊόντα ό,τι αντιστοιχούσε στη φορολογία. Ενίοτε γινόντουσαν και συλλήψεις, προκειμένου να καμθεί η αντίσταση των εμπόρων.

Ένα ακόμα οικονομικό μέτρο που πήρε η εαμική εξουσία στη Θεσσαλονίκη ήταν η κατάσχεση από την τράπεζα ενός ποσού 10.000 – 12.000 χρυσών λιρών. Μια μορφή «εθνικοποίησης» του τραπεζικού κεφαλαίου, χωρίς να αφορά όλες τις χρυσές λίρες που υπήρχαν στην τράπεζα. Ας σημειώσουμε, μάλιστα, ότι όταν μιλάμε για αποθέματα σε χρυσές λίρες επί ναζιστικής κατοχής, ας μη φανταζόμαστε ότι πρόκειται για τους «κόπους μιας ζωής» βιοπαλαιστών εργατών και μικρομεσαίων…

[Fluffy]

Αποκατάσταση Εβραίων

Στα χρόνια της κατοχής έχουμε την έξαρση του αντισημιτισμού. Απ’ τους 50.000 περίπου Εβραίους που ζούσαν στη Θεσσαλονίκη, μετά τον πόλεμο επέστρεψαν μόλις 2.000, με τη πλειοψηφία να εξολοθρεύεται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς και του Μπιρκενάου.

Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων συμπεριλάμβανε τη φυσική εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού και τη δημόσια παρουσία τους (βλ καταστροφή εβραϊκού νεκροταφείου). Την ίδια ώρα, όμως, το Ολοκαύτωμα εξυπηρέτησε οικονομικά και κάποιους «πρόθυμους». Μάλιστα, οι ναζιστικές αρχές είχαν δημιουργήσει την Υπηρεσία Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών, ώστε να ‘ναι πλήρης και νόμιμη η λεηλασία και το πλιάτσικο των εβραϊκών περιουσιών.

Η εαμική εξουσία άρχισε να αποκαθιστά τους Εβραίους που επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη. Σε κάποιες περιπτώσεις, η επανεγκατάσταση των Εβραίων στα σπίτια τους ή τα μαγαζιά τους έγινε αυθόρμητα, μιας και πλέον δεν υπήρχε ο φόβος. Σε άλλες περιπτώσεις, όμως, το ΕΑΜ, που διέθετε καταλόγους με τις εβραϊκές περιουσίες, παρενέβαινε κι αποκαθιστούσε τους Εβραίους που διεκδικούσαν πίσω τις περιουσίες τους. Σύνολο σαράντα με πενήντα περιουσίες δόθηκαν στους Εβραίους Θεσσαλονικείς, ύστερα από παρέμβαση του ΕΑΜ, χωρίς να υπολογίζεται ο αριθμός της αυθόρμητης ανάκτησης από τους ίδιους τους Εβραίους.

Ας σημειώσουμε ότι την περίοδο της εαμοκρατίας οι Εβραίοι που εμφανίζονταν ήταν αυτοί οι λίγοι που είχαν παραμείνει κρυφά στη Θεσσαλονίκη ή στην υπόλοιπη Ελλάδα κι αυτοί που είχαν ανέβει στο βουνό μαζί με τους αντάρτες. Οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος που βρίσκονταν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, άρχισαν να επιστρέφουν στη Θεσσαλονίκη μετά τον Μάη του ’45, λίγους μήνες δηλαδή μετά τη λήξη της εαμοκρατίας. Ολόκληρο το 1945, λοιπόν, και με πολλούς περισσότερους να επιστρέφουν, υπήρχαν μόλις 37 περιουσίες που αποδόθηκαν πίσω στους Εβραίους ιδιοκτήτες τους

[Golden Age]

Η συμφωνία του ΕΑΜ με τη νέα κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τους Άγγλους είναι οι αντάρτικες δυνάμεις να μην μπουν ως απελευθερωτές στις μεγάλες πόλεις. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ έμειναν εκτός Αθήνας και δεν μπήκαν ούτε όταν άρχισαν τα Δεκεμβριανά, αφήνοντας τον ΕΛΑΣ Αθήνας να δίνει μόνος του τις μάχες έναντι των Άγγλων.

Ποιες συμφωνίες και κουραφέξαλα; Υπολόγιζαν ότι οι δυνάμεις Αθήνας και όσες έστειλαν για την Αθήνα αρκούσαν. Και θεωρητικά έτσι φαινόταν... Έλα όμως που δεν ήταν... Από εκεί και πέρα, ήθελαν να διαλύσουν και τον ΕΔΕΣ στην Ήπειρο (ειδικά ο Βελουχιώτης το 'χε άχτι που δεν το κατάφερε στην κατοχή, φτάνοντας μέχρι του σημείου ο ΕΛΑΣ να επιτεθεί στον ΕΔΕΣ, την ώρα που ο ΕΔΕΣ συγκρουόταν με τους Γερμανούς...). Και ήθελαν να καταλάβουν και άλλες περιοχές, όχι μόνο την Αθήνα.