Μερικές σκέψεις για την νεοελληνική ταυτότητα

[Ζαποτέκος]

Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπυλος , Ιστορία του Ελληνικού Έθνους

για την πορεία της ελληνοφωνίας στο βυζαντινό κράτος :

[Σέλευκας]

Υπήρχαν εθνικά Ρωμαίοι ακόμα και όταν υπήρχαν ακόμα οι εθνικοί Ελληνες, δηλαδή όταν υπήρχαν ακόμα τα εθνικά Κοινά. Δεν αναφέρομαι σε θρησκευτικούς Ελληνες αλλά σε φυλετικούς οι οποίοι παράλληλα στα κοινά τους λατεύαν τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα. Η εθνικότητα ήταν σύνθετη σαυτούς καθώς ήταν Ελληνες στη φυλή αλλά Ρωμαίοι πολίτες, ακριβώς όπως ένας Ελληνοαμερικάνος ή ένας Ρωσοπόντιος σήμερα.
Στη συνέχεια το ελληνικό και το ρωμαϊκό έθνος ταυτίστηκαν εδαφικά και πληθυσμιακά και έπαψαν να είναι μια διπλή ταυτότητα αλλά μια μονή που χαρακτηρίστηκε ως ρωμαϊκή και εμπεριείχε μόνο Ελληνες.

[Σέλευκας]

Lucius Vibullius Hipparchus Tiberius Claudius Atticus Herodes[14][15] (Λούκιος Βιβούλλιος Ίππαρχος Τιβέριος Κλαύδιος Αττικός Ηρώδης).
Αυτός ήταν ο γνωστός Ηρώδης Αττικός ο οποίος ήταν καθαρός Έλληνας στην καταγωγή αλλά είχε αποκτήσει ή μάλλον είχε κατορθώσει να γίνει Ρωμαίος κανονικός δηλαδή Ρωμαίος με την έννοια της πόλης της Ρώμης και όχι της αυτοκρατορίας. Σίγουρα η υιοθέτηση της πλήρους ρωμαϊκής ταυτότητας αυτής δεν έχει καμία σχέση με τη βυζαντινή ταυτότητα ακριβώς και μόνο επειδή μιλάμε για άλλη εποχή.

[Σέλευκας]

Η έννοια του Ρωμαίου δεν έχει κρατήσει στην πορεία τίποτε από την αρχική.

[sys3x]

Καμμια νέα ταυτότητα δεν βρίσκεται στα σκαριά. Η "Ελλάδα" βόλευε και εξακολουθεί να βολεύει την δύση, οπότε όσο εξυπηρετεί τον ρόλο που της έχουν αναθέσει θα συνεχίσει να υφίσταται. Ως όνομα όμως. Μόνο. Οικονομικά και δημογραφικά έχει καταρρεύσει το κατασκεύασμα. ΟΙ νέοι ξένοι λαοί που θα κληθούν να συνεχίσουν την "κληρονομιά" θα ακούν στο όνομα Αχμέτ και Μογκασαντου.Αυτοι θα τραγουδούν για τον Σολωμό και θα σηκώνουν την σημαία. Φυσικά, όπως και σήμερα,κανείς Ευρωπαίος δεν θα τους παίρνει σοβαρά.

Η τραγωδία του σύγχρονου κόσμου είναι ότι δεν υπάρχει επίλογος.

Η χώρα που εσύ βρίσκεσαι έχει καταρρεύσει δημογραφικά πριν από την Ελλάδα.Ποιός είναι ο "Ευρωπαίος" που θα πάρει ή όχι σοβαρά τον Αχμέτ στην Ελλάδα;Ο Τζεμ Οζντεμίρ; ή ο δήμαρχος Λονδίνου Σαντίκ Χάν;
Στην Ελλάδα ακόμη δεν έχουμε αρχηγούς κομμάτων και δημάρχους με μωαμεθανικά ονόματα.Στην Βόρεια Ευρώπη έχουν.

Εδώ έχεις δίκιο. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι οι Γερμανοί είναι 75 εκατομμύρια και τα γερμανικά φύλλα όλα μαζί πάνω από 100. Οι Έλληνες από την άλλη είναι 10(;) με καμμια ουσιαστικά φυλετικη διαφορά από άραβες και Τούρκους, με πολλα κοινά πολιτισμικά στοιχεία.

Η Γερμανία έχει μια ελπίδα. Η "Ελλάδα" την έχασε 1700 χρόνια πριν.

εξωγήινοι;
ελοχίμ;
τι;

[Ζαποτέκος]

Θα ήταν έξω από το έδαφος της ιστορικής πραγματικότητας εκείνος που θα υποστήριζε πως το νεώτερο ελληνικό έθνος είναι αμίαντο, έξω από μείξεις και προσμείξεις με άλλους λαούς, αφού λαός άμικτος δεν υπήρξε ούτε κατά την αρχαία εποχή. Όπως λοιπόν το αρχαίο ελληνικό έθνος προέκυψε από την πρόσμειξη διαφόρων πληθυσμιακών στοιχείων, όμοια και το νεώτερο ελληνικό έθνος αποτελεί ένα προσχωσιγενές έδαφος, που σχηματίσθηκε από επάλληλα πληθυσμιακά στρώματα και που όμως την terra firma, το σταθερό έδαφος, αποτελεί ο ελληνικός κόσμος, η ελληνική παράδοση, η ελληνική γλώσσα και παιδεία κι ακόμη οι μνήμες ‐και μιλώ για τη λαϊκή βάση‐ του ένδοξου παρελθόντος.
(...)
Δεν πρέπει να μας ενοχλεί η ιδέα των επιμειξιών, διότι χάρη σ' αυτές δημιουργείται το κράμα των ισχυρών λαών. Σημασία έχει η αφομοίωση των ξένων πληθυσμιακών στοιχείων, η δημιουργική ένταξη μέσα στο κύριο ελληνικό σώμα.
(...)
Το γεγονός ότι και σήμερα υπάρχουν αλβανόφωνοι σε πολλά ελληνικά χωριά, δεν σημαίνει ότι αυτά είναι σχηματισμοί αμιγούς αλβανικού πληθυσμού ούτε πάλι τα διπλανά τους ελληνόφωνα είναι σχηματισμένα από αμιγείς ελληνικούς πληθυσμούς.
(...)
Συνεπώς, δεν με ενοχλούν ούτε οι «γλώσσες» που λαλήθηκαν και λαλούνται, ούτε οι πληθυσμοί που έζησαν και ζουν επί ελληνικού εδάφους, όταν φυσικά δεν αλλοιώνεται η σύσταση και η σύνθεση του ελληνικού λόγου και κόσμου, ο ελληνικός χαρακτήρας και η ελληνική παράδοση. Ό,τι πλουταίνει την Ελλάδα, δεν μ' ενοχλεί.
(...)
Ένας ξένος μελετητής των αλβανικών εποικισμών στην Ελλάδα έχει γράψει τα εξής αξιοπρόσεκτα:

• «Άλλο ένα μάθημα, που πρέπει να συλλογίζεται ιδιαίτερα ο ελληνικός λαός, όταν του συμβαίνει να αντιμάχεται την ιδέα ότι, κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας του, πολλά ετερογενή στοιχεία συνέβαλαν στη διαμόρφωση της σημερινής του οντότητας, είναι ότι, χωρίς να αλλοιωθεί ο προφανής ελληνικός χαρακτήρας του, αυτά τα μεταναστευτικά κύματα μπόρεσαν να χειραγωγηθούν και τελικά να ενσωματωθούν σʹ αυτόν χάρη στην εκπληκτική αφομοιωτική δύναμή του». (Alain Ducellier: «Οι Αλβανοί στην Ελλάδα (13ος‐15ος αι.) ‐Η μετανάστευση μιας κοινότητας», σελ. 50‐51 εκδ. Ιδρύματος Γουλανδρή‐Χορν, 1994)

.

Καθαρόαιμοι λαοί υπήρξαν μόνο στη σκέψη κάποιων διανοητών τύπου Γκομπινώ, Τσαμπερλάιν κ.λπ. Για μας δεν υπάρχουν «καθαροί» και «μη καθαροί» λαοί.

Σαράντος Καργάκος , Αλβανοί - Αρβανίτες - Έλληνες

[Σέλευκας]

Ζαποτέκο τι επάγγελμα κάνεις;

[Ζαποτέκος]

- Στον διάλογο «Τιμαρίων» τα Δημήτρια συνδέονται με τα Παναθήναια και τα Πανιώνια, εντασσόμενα έτσι στο εορτολόγιο και στην ιστορική συνέχεια του ελληνικού κόσμου.
Ψευδο-Λουκιανός, Τιμαρίων ή περὶ τῶν κατ' αὐτὸν παθημάτων, έκδ. Rob. Romano, Pseudo-Luciano, Timarione (Byzantina et Neo-Hellenica Neapolitana II), Napoli 1974, 53. 114-123:
«Ἑορτὴ δὲ ἦν τὰ Δημήτρια ὥσπερ ἐν Ἀθήνησι Παναθήναια καὶ Μιλησίοις τὰ Πανιώνια• γίνεται δε καί παρά Μακεδόσι μεγίστη τῶν πανηγύρεων, συρρεῖ γὰρ ἐπ' αὐτὴν οὐ μόνον αὐτόχθων ὄχλος καὶ ἰθαγενής, ἀλλὰ πάντοθεν καὶ παντοῖος, Ἑλλήνων τῶν ἀπανταχοῦ, Μυσῶν τῶν παροικούντων γένη παντοδαπά Ἴστρου μέχρι καὶ Σκυθικῆς, Καμπανῶν Ἰταλῶν Ἰβήρων Λυσιτανῶν καί Κελτῶν τῶν ἐπέκεινα Ἄλπεων• καὶ συλλήβδην εἰπεῖν, ὠκεάνειοι θῖνες ἱκέτας καὶ θεωροὺς ἐπὶ τὸν μάρτυρα πέμπουσι• τοσοῦτον αὐτῷ τῆς δόξης κατὰ τὴν Εὐρώπης περίεστιν».

- Ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης, μητροπόλεως της Μακεδονίας, άγιος Δημήτριος, πρωτεργάτης των νικών των Θεσσαλονικέων κατά των βαρβάρων, κοσμεί την Ελλάδα μ' αυτές .
Νικολάου Καβάσιλα προσφώνημα 87, κεφ. 23:
«Δημήτριος ἦν ἐξ ἀνθρώπων, οὐ μόνον βαρβάροις φόβον ἐνθείς, καὶ ταῖς ἐκεῖθεν νίκαις τὴν Ἑλλάδα κοσμήσας...»

http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/z ... #55_bottom

[Annibas]

- Ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης, μητροπόλεως της Μακεδονίας, άγιος Δημήτριος, πρωτεργάτης των νικών των Θεσσαλονικέων κατά των βαρβάρων, κοσμεί την Ελλάδα μ' αυτές .
Νικολάου Καβάσιλα προσφώνημα 87, κεφ. 23:
«Δημήτριος ἦν ἐξ ἀνθρώπων, οὐ μόνον βαρβάροις φόβον ἐνθείς, καὶ ταῖς ἐκεῖθεν νίκαις τὴν Ἑλλάδα κοσμήσας...»

http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/z ... #55_bottom

Σωστά, άλλα οι Σλάβοι μετά έγιναν Έλληνες.

[Ζαποτέκος]

- Ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης, μητροπόλεως της Μακεδονίας, άγιος Δημήτριος, πρωτεργάτης των νικών των Θεσσαλονικέων κατά των βαρβάρων, κοσμεί την Ελλάδα μ' αυτές .
Νικολάου Καβάσιλα προσφώνημα 87, κεφ. 23:
«Δημήτριος ἦν ἐξ ἀνθρώπων, οὐ μόνον βαρβάροις φόβον ἐνθείς, καὶ ταῖς ἐκεῖθεν νίκαις τὴν Ἑλλάδα κοσμήσας...»

http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/z ... #55_bottom

Σωστά, άλλα οι Σλάβοι μετά έγιναν Έλληνες.

Και Έλληνες έγιναν Σλάβοι ...

[Annibas]

- Ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης, μητροπόλεως της Μακεδονίας, άγιος Δημήτριος, πρωτεργάτης των νικών των Θεσσαλονικέων κατά των βαρβάρων, κοσμεί την Ελλάδα μ' αυτές .
Νικολάου Καβάσιλα προσφώνημα 87, κεφ. 23:
«Δημήτριος ἦν ἐξ ἀνθρώπων, οὐ μόνον βαρβάροις φόβον ἐνθείς, καὶ ταῖς ἐκεῖθεν νίκαις τὴν Ἑλλάδα κοσμήσας...»

http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/z ... #55_bottom

Σωστά, άλλα οι Σλάβοι μετά έγιναν Έλληνες.

Και Έλληνες έγιναν Σλάβοι ...

Πολύ περισσότεροι αλλά ο Βυζαντινός αυτοκράτορας ήταν αδιάφορος για την καταγωγή από τον Περικλή, χριστιανοί Ορθόδοξοι ήθελε να είναι και να υπηρετούν στον στρατό του.

[Ζαποτέκος]

Σύμφωνα με έρευνα του υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης , το 1989 - 1997 εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα 89.222 ομογενείς. ( Το 22 % αυτών εγκαταστάθηκε στην Μακεδονία και την Θράκη ).
Το 25 % αυτών ήταν επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων , το 18 % εργάτες , το 10 % οδηγοί και το 5% υπάλληλοι.
Στην Ελλάδα , το 41% αυτών απασχολείται στην βιομηχανία - βιοτεχνία και το 8% αυτών στην καθαριότητα.
Συνολικά απασχολούνται σε 123 επαγγέλματα . Ενδεικτικά: 21 δημοσιογράφοι , 550 γιατροί , 87 καθηγητές πανεπιστημίου , 71 μαθηματικοί , 3 αεροσυνοδοί , 40 αθλητές , 377 μουσικοί , 1.234 πολιτικοί μηχανικοί , 86 στρατιωτικοί , 9 φιλόσοφοι κ.α.
Το 32% αυτών μιλά καλά την ελληνική γλώσσα και το 46% μέτρια.
Το 15% αυτών γράφει καλά στα ελληνικά , το 29% μέτρια , το 25% άσχημα και το 28% καθόλου.
Το 71% αυτών ήταν κάτω των 40 ετών.

πηγή: Αλησμόνητες Πατρίδες του Ελληνισμού , τόμος 1

[Σέλευκας]

1.234 πολιτικοί μηχανικοί

έτσι εξηγείται λοιπόν ότι όλοι δουλεύουν στις οικοδομές και τα μερεμέτια και ανέλαβαν και τις «αποδομήσεις» των κλειστών εργοστασίων της κρίσης

9 φιλόσοφοι

[Ζαποτέκος]

Ακριτικά: Τα μεσαιωνικά δημοτικά τραγούδια των αντρειωμένων και το ταξίδι τους στον χρόνο
του Ηλία Αναγνωστάκη
https://www.academia.edu/46929727/Ilias ... _time_2016


Οι λαοί της Ανατολικής Μεσογείου, από τον Δούναβη ως τον Ευφράτη, στην ελληνική έκφρασή τους τραγούδησαν διαχρονικά τα έργα ηρώων, πολεμιστών, στρατιωτών, αρχόντων, βασιλέων. Ελάχιστα από αυτά τα ηρωικά δημοτικά τραγούδια καταγράφηκαν ως τον 19ο αιώνα και το σύνολο όσων διαθέτουμε σήμερα έχουν κάνει ένα μακρύ και δύσκολα ανιχνεύσιμο ταξίδι προφορικού λόγου μέσα στο χρόνο. Ο χώρος δράσης των αντρειωμένων ή η ποθούμενη οικουμενική απήχηση των ανδραγαθιών τους ορίζεται στα τραγούδια ακριβώς από τα δύο άκρα, τα δύο αυτά μεγάλα ποτάμια, ή την Ανατολή και τη Δύση, που, ακόμη και όταν δεν κατονομάζονται, υποκρύπτονται στη φόρμουλα «Από την άκρη των ακρών ως που να πάει στην άλλη…» Τα άκρα της βυζαντινής οικουμένης ονοματοδότησαν τους φύλακες στρατιώτες αλλά και τους ήρωες που έδρασαν σε αυτά, τους Ακρίτες, μια συγκεκριμένη στρατιωτική υπηρεσία και ιδιότητα των υπερασπιστών ενός υπαρκτού ή μυθικού συνόρου.

Ο λαός, βέβαια, ποτέ δεν αποκάλεσε τα τραγούδια των ηρώων αυτών «ακριτικά», μια κατασκευή των λογίων μελετητών του δημοτικού τραγουδιού – ακόμη και αυτός ο όρος «δημοτικό τραγούδι» είναι μια λόγια επινόηση. Αντίθετα, μιλούσε και μιλάε ιπάντα για τραγούδια των αντρειωμένων και ανάλογα με τον πρωταγωνιστή ήρωα, μετο θέμα και τη στιχουργική ή ακόμη με το πότε και ποιοι τα τραγουδούσαν, τα αποκαλεί τραγούδια του Ακρίτη, του Διγενή, του Αρμούρη, του Πόρφυρα, τραγούδια του γάμου, της τάβλας, της στράτας, ριζίτικα, της Λαμπρής, τραγούδια της αγάπης, της ξενιτιάς, του χωρισμού, του κριματισμένου, παραλογές, ριμάδες κλπ. Πράγματι πολλά από αυτά τα τραγούδια με ήρωες τους ίδιους αντρειωμένους χαρακτηρίζονται από το λαό και ως «παραλογές», αφηγηματικά τραγούδια με δραματικό περιεχόμενο, όπου το οικογενειακό, λυρικό ή παραμυθιακό στοιχείο κυριαρχεί, ενώ υποχωρεί το ηρωικό, το επικό. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τραγουδιών διαπιστώνονται ήθη και έργα που απλουστευτικά θεωρήθηκαν ακριτικά και που όντως παραπέμπουν σε έναν συγκεκριμένο ιστορικό χρόνο, αυτόν του μεσαιωνικού ελληνισμού, τη βυζαντινή εποχή. Κατά συνέπεια, μπορούμε τελικά να ορίσουμε όχι μόνο τα ηρωικά τραγούδια των ακριτών –που όντως είναι τα κατ’ εξοχήν ακριτικά– αλλά και τα θεωρούμενα από το ύφος και το κλίμα «ακριτικά» (ηρωικά αφηγηματικά, ρίμες, παραλογές) ως τα βυζαντινά δημοτικά τραγούδια.

Ποια όμως θεωρήθηκαν ή θεωρούνται σε γενικές γραμμές τα βυζαντινά, τα ακριτικά χαρακτηριστικά όλων αυτών των τραγουδιών, των παραλογών συμπεριλαμβανομένων;

α) Τα ονόματα των αντρειωμένων, που σύμφωνα με σοβαρές μελέτες δηλώνουν βυζαντινή εποχή, ορισμένα μάλιστα σχετίζονται και με το βυζαντινό έργο Βασίλειος Διγενής Ακρίτης (μάλλον του 11ου–12ου αιώνα, σωζόμενο σε μεταγενέστερες παραλλαγές λόγιες και δημώδεις), το οποίο έχει αξιοποιήσει μια ακόμη παλαιότερη προφορική παράδοση τραγουδιών για αντρειωμένους της βυζαντινοαραβικής σύγκρουσης στον μικρασιατικό χώρο: Ακρίτας, Αλέξανδρος, Αλέξης, Αμίρης /Καλομοίρης, Αμουρόπουλος, Αρμούρης, Αντρόνικος, Αρετή, Βασίλης, Βάρδας,Βδοκιά / Ευδοκιά, Γιάννης / Γιαννάκης / Μονόγιαννες, Διγενής, Δίγιαννος, Δούκας, Καλή, Καλάνα, Καλίτσα, Κωσταντίνος / Κωσταντής / Μικροκωσταντίνος και Ξάντινος, Νικηφόρος, Μάραντος, Μαριαλής, Μαρουδιά, Μαυριανός, Μαυρουδής, Πόρφυρας, Σκληρός, Συναδινός, Συναδινόπουλος, Συρόπουλος, Τσιμισκής, Βαρυτράχηλος / Πετροτράχηλος, Τρεμαντάχειλος, Τσαμαδός, Φιλιοπαππούς / Παλιοπαππούς / Χιλιοπαππούς, Φωκάς, Χαρζανής κ.ά. Σημειωτέον ότι διηγήσεις για τον Μέγα Αλέξανδρο, ακόμη και το ίδιο το ποίημα του Διγενή, προσφέρουν θεματικό υλικό για τη δημιουργία ανεξάρτητων ηρωικών τραγουδιών ή εμπλουτίζουν τα υπάρχοντα δημώδη.

β) Άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ηρωικών και ακριτικών τραγουδιών θεωρείται μια ειδική ανθρωπογεωγραφία με αναφορές στα άκρα, κυρίως στην Ανατολή, τη Συριά ή Σουριά, την Αρμενιά, τη Βαβυλώνα, τον Ευφράτη, της ερημιάς τα μέρη, τα άνυδρα υψίπεδα με τα βαθιά πηγάδια και τα απροσπέλαστα ποτάμια. Επίσης, οι αναφορές στη σύγκρουση των Ρωμιών της Ρωμανίας, των Ελλένων ή Τραντέλλενων (= Ελλήνων υπερφυσικά ανδρειωμένων) με Σαρακηνούς, Αραβίτες, Μώρους.

γ) Κυρίαρχο επίσης χαρακτηριστικό των τραγουδιών αυτών θεωρείται είτε η μακροσκελής αφήγηση μιας ομαδικής ή ατομικής πολεμικής σύγκρουσης ή περιπέτειας με Σαρακηνούς και Μώρους (σε ρίμες ή εκτενή αφηγηματικά τραγούδια της τάβλας, δηλαδή ποτέ χορευτικά ή τελετουργικά τραγούδια) είτε η περιγραφή στο ίδιο πάντα κλίμα, με στοιχεία μαγικά και υπερφυσικά, μιας δραματικής προσωπικής ή οικογενειακής ιστορίας του ήρωα, σε τραγούδια κυρίως κάποιου τελετουργικού χορού.

δ) Τα ανδραγαθήματα των αντρειωμένων ξεπερνούν το κοινό ανθρώπινο μέτρο. Ο ήρωας, εκτός από τους αντιπάλους του, τους Σαρακηνούς και τους Μώρους, αντιμετωπίζει επίσης στοιχεία και δυνάμεις της φύσης που επίσης υποχωρούν μπροστά στην ηθική και μυική δύναμή του. Βουνά, ποτάμια, δέντρα, η μέρα και η νύχτα, οι αποστάσεις κι αυτός ο ίδιος ο ουρανός με τ’ άστρα, τον ήλιο και το φεγγάρι εκμηδενίζονται ή τίθενται στην υπηρεσία του, ενώ αντίθετα δεν συμβαίνει το ίδιο με το ακαταμάχητο πεπρωμένο, την ανθρώπινη μοίρα του, με την οποία επίσης επικά συγκρούεται.

ε) Τέλος, οι ήρωες είναι πολεμιστές-αγρότες, αμπελουργοί (το κρασί και το μεθύσι είναι ηρωικά στοιχεία) και, όπως ο ίδιος ο Ακρίτης, κυνηγούν, οργώνουν και σπέρνουν εμβληματικά, έχουν κοπάδια, ταξιδεύουν, είναι στρατοκόποι, ερωτεύονται, αρπάζουν κόρες, συμμετέχουν στα πανηγύρια, τρώνε, πίνουν και μεθούν στις αρχοντικές τάβλες, παλεύουν στις παλαίστρες, παρεξηγούν και συγκρούονται.

Έτσι οι ήρωες στα μεσαιωνικά δημοτικά τραγούδια των αντρειωμένων, όπως μας παραδίδονται με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, μετέχουν ως διγενείς τόσο στο υπερφυσικό και γιγάντιο όσο και στο καθημερινό και ανθρώπινο. Το υπερφυσικό και τρομακτικό χαρακτηρίζει και τον οπλισμό τους (κοντάρια, τόξα, σπαθιά, λιθάρια), τα άλογά τους πετούν στον αέρα, πίνουν κρασί και μεθούν, αστέρια, οχιές, αστρίτες και φίδια είναι τα χαλινάρια, τα πέταλα, τα φτερνιστήρια. Το υπερπραγματικό και γιγάντιο χαρακτηρίζει το σώμα και τις ορέξεις των αντρειωμένων και εδώ τα τραγούδια δανείζονται στοιχεία από λαϊκούς θρύλους και παραμύθια: στην κεφαλή τους πάνω ή στα ρουθούνια και στα δάχτυλά τους χωρούν αλώνια και ανεμόμυλοι, σταβλίζονται ζώα. Γιγάντιες είναι οι ερωτικές και γαργαντουικές οι γαστρονομικές ορέξεις τους καθώς τρώνε φούρνους ψωμιά, πίνουν, όπως και τα άλογά τους, σκάφες κρασί και τα μόριά τους είναι υπερμεγέθη. Ο ήρωας είναι τελικά μόνος και μοναδικός, συγκρούεται με την κάθε εξουσία, πολιτική και θρησκευτική. Θα δώσει«σείσμα τ’ ουρανού», θα ταρακουνήσει γη και ουρανό. Μοναδικά επική είναι ησύγκρουση του Διγενή με τον Χάρο, αλλά και ο ανταγωνισμός-στοίχημα του Γιαννάκη με τον Ήλιο ή οι μάχες των ηρώων με δράκους, φίδια και στοιχειά της ερήμου, των δασών και των νερών, όπου όμως η δραματική έκβαση, η οποία τελικά τους αφηρωίζει, δηλώνει και την τραγική ανθρώπινη μοίρα τους. Αλλά ακόμη και μετά το θάνατό τους, ειδικά του Διγενή, η γη δεν τους χωράει και τρομάζει, ανατριχιάζει η πλάκα που θα σκεπάσει «της γης τον αντρειωμένο». Σπάνια πάντως αναφέρεται η όποια μεταφυσική έννοια και θρησκευτικότητα των ηρώων και απλώς γίνονται είτε επικλήσεις σε στρατιωτικούς κυρίως αγίους είτε αναφέρονται κάποιοι άγιοι σε τραγούδια πανηγυριού ή τελετουργικά τραγούδια μύησης.

Παρά τις υπερφυσικές ιδιότητες, στους ήρωες αποδίδονται κατά περίπτωση και κοινότατα χαρακτηριστικά ήθη και ασχολίες, οικεία στον κόσμο της κοινότητας που τους εξυμνεί, διευκολύνοντας την παραδειγματική και λυτρωτική οικειοποίησή τους από τον απλό λαό. Έτσι, πέρα από την πρώτιστη πολεμική ηρωική τους ιδιότητα, μια συμπληρωματική τους πτυχή (πάντα κατά περίπτωση τραγουδιού) σχετίζεται με την κανονικότητα του κοινωνικού συνόλου και μοιάζει να υπακούει στους κανόνες της. Μάλιστα, η ηθική τους εδράζεται στην παραδοσιακή αρετή του πολεμιστή, την ανδρεία, στους κώδικες τιμής και σεβασμού, όπου το δίκιο και η αδικία, όπως και αν ορίζονται, δημιουργούν τους ηθικούς κανόνες της παραδοσιακής μεσαιωνικής κοινότητας. Οι ήρωες συνήθως υπερασπίζονται το δίκιο και μάχονται την αδικία,όταν όμως ορισμένοι κανόνες τούς επιβάλλονται καταπιεστικά και εξουσιαστικά,εκείνοι μπορεί να τους αψηφήσουν και γι’ αυτό το λόγο να συγκρουσθούν και να τιμωρηθούν από το βασιλιά.

Σε μια εντελώς διαφορετική περίπτωση, ως μη παραδειγματικοί ήρωες πλέον αλλά πάντα πέραν του φυσικού, ή μάλλον πέραν του κανονικού, ως ήρωες των άκρων και των ακροτήτων, συμπεριφέρονται προφανώς ακραία και «υβριστικά» και σε πολλές παραλογές με ακριτικά χαρακτηριστικά γίνονται υπερόπτες, νεκρόφιλοι, ιερόσυλοι, διακορευτές, αιμομίκτες, δολοφόνοι, ληστρικοί ταραξίες της όποιας ευταξίας. Πολλά σατιρικά, γαμοτράγουδα ή πριαπικά έχουν έντονα ακριτικά χαρακτηριστικά, αλλά αντιστραμμένα. Ο Κωσταντής ή Γιάνναρος έχει «σαράντα οργιές ψωλή» καιπροκαλεί σεξιστικά το βασιλιά, την εξουσία. Είναι μια πτυχή των λεγόμενων ακριτικών, όπου η ανατροπή της εξουσιαστικής σοβαρότητας του ηρωικού δεν έχει τύχει μελέτης και αξιοποίησης στο ακριτικό πλαίσιο. Το ίδιο και στην περίπτωση της πολεμικής κόρης και της νεκροφιλικής πράξης. Ο ακριτικός καβαλάρης Κωσταντής εφτά ή εννιά φορές κάνει έρωτα με τη νεκρή που βρίσκει όταν το άλογό του, δεμένο σε «μνημουριού κρικέλι», τραβάει την πλάκα και αποκαλύπτει τη φρεσκοθαμμένη. Η κόρη ζωντανεύει από τον πολύ έρωτα και ζητάει το άλογο του ακόρεστου επιβήτορα για να πάει να εκδικηθεί τον άπιστο νέο που την εγκατέλειψε. Πρόκειται για πολύπαλιό μύθο που μεταμορφώνεται σε τέλειο «ακριτικό» τραγούδι, όπως είναι και εκείνα του νεκραναστημένου Νεκρού Αδελφού που πάει στη Βαβυλώνα, ή του Κάστρου της Σουριάς ή Ωριάς, τα οποία όμως συνήθως ταξινομούνται στις παραλογές.

Πολλά από τα αδόμενα σχεδόν αρχετυπικά αυτά θέματα στην πορεία τους στο χώρο και στο χρόνο μεταμορφώνονται, εξελίσσονται ή παραμένουν σχετικά αναλλοίωτα και μας παραδίδονται σε τόση ποικιλία όσες είναι οι χώρες και οι διάλεκτοι του ελληνικού κόσμου. Στην διαδρομή τους από την αρχαιότητα στους μέσους χρόνους και ακολούθως στους νεότερους, ντύνονται ανάλογα με τα νέα στοιχεία που προσφέρει η εκάστοτε ιστορική πραγματικότητα. Έτσι, αρχικά τα αρχαία θέματα προσαρμόζονται, εμπλουτίζονται και «ακριτικοποιούνται» στα επικά βυζαντινά χρόνια. Στη συνέχεια κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας, όταν όλα σμικρύνονται και τα επικά μεγέθη υποχωρούν, πολλά ηρωικά ακριτικά τραγούδια, κυρίως στην ελληνική χερσόνησο, φορούν πλέον κλέφτικη φουστανέλα, μεταπλάθονται σε αρματολικά, κλέφτικα αλλά και ληστρικά, ενώ πολλά διατηρούνται χωρίς αλλοιώσεις του ακριτικού τους ύφους στον Πόντο, στην Καππαδοκία, στην Κύπρο, στα Δωδεκάνησα και στην Κρήτη. Η μετεξέλιξη αυτή συμβαίνει στο κοινωνικό κλίμα ανισοτήτων και συγκρούσεων του αγροτικού κοινοτισμού, του πραγματευτικού, ποιμενικού και νησιωτικού βίου της Βαλκανικής και του Αιγαίου, που σίγουρα είναι πολύ διαφορετικό από το αυτοκρατορικό κλίμα των μεγάλων αυθεντών γαιοκτημόνων και των επικών πολεμάρχων του βυζαντινού κόσμου. Ο στρατιώτης και πραγματευτής, ο ναύκληρος, ο πολεμικός μύρμηγκας, αντί για την Ανατολή, τη Σουριά και τη Βαβυλώνα, μεταβαίνει στη Βλαχιά και Μπογδανιά, τη Βενετιά και την Μπαρμπαριά. Οι Σαρακηνοί και Αραβίτες γίνονται Καταλανοί, Φράγκοι, Αρβανίτες και Τούρκοι. Το πέρασμα του Ευφράτη, το γεφύρι των Αδάνων και της Δέβας γίνονται ποτάμια και γεφύρια της Βαλκανικής και κυρίως της Άρτας. Πάντως, στις πολεμικές ή γενικώς συγκρουσιακές οικογενειακές καταστάσεις που τα τραγούδιααυτά αφηγούνται, κυρίαρχο παραμένει ένα αντιστασιακό πνεύμα αλλά και μια αναστάσιμη προσδοκία που ενώνει τα αντίπαλα διεστώτα.

Αυτό ακριβώς το ηρωικό αντιστασιακό πνεύμα και η συνδιαλλαγή των άκρων είναι η θεματική παρακαταθήκη των ηρωικών μεσαιωνικών τραγουδιών ακόμη και στις μετεξελίξεις και μεταμορφώσεις τους: ο Διγενής, είτε ως Ακρίτας στρατιώτης είτε ως γίγαντας αλλά και ως κυνηγός, ζευγάς ή αμπελουργός, ο Γιαννάκης, είτε ως στρατιώτης, πολεμιστής, Δίγιαννος ή Μονόγιαννος είτε ως στρατοκόπος, ερωτευμένος μοναχογιός, αλλά και ο Κωσταντής, ο Αντρόνικος, ο Μαυριανός και ο Πόρφυρας ενσαρκώνουν στα τραγούδια ήρωες που πολεμούν την αδικία, αλλά και εκφράζουν τη χιμαιρική ανάγκη της αναζήτησης του φαντασιακού και αδύνατου στον Πάνω Κόσμο. Η φύση, η γη, αυτός ο λατρεμένος κόσμος, είναι η αρχή και βάση για να στηριχθεί ο ήρωας και να δώσει σείσμα του ουρανού: «να ’χεν η γη πατήματα…» Καθώς όλα είναι ενδοκοσμικά, και τα πάθη και οι υπερβολές και το δίκιο και το άδικο, και δεν υπάρχει καμία μεταφυσική για αναμενόμενη ανταμοιβή και δικαίωση, για τον ήρωα ο Κάτω Κόσμος είναι απλά η σκιά του Πάνω.

Έτσι, το ακριτικό ιδεώδες του παντρέματος και της συνδιαλλαγής των άκρων γίνεται συνεχές πρόταγμα και ψυχισμός ενός διγενούς λαού, στον οποίο Ανατολή και Δύση συνυπάρχουν και τείνουν από τα χρόνια του Αλέξανδρου σε μια ποθούμενη ένωση, σε μια διγενή πραγματικότητα. Μαζί τα αηδόνια και τα μήλα της Ανατολής με τα πουλιά και τα κυδώνια της Δύσης, μαζί ο Έρωτας και ο Θάνατος, μαζί ο Παράδεισος και η Κόλαση, απόλυτα ενδοκοσμικοί όπως και ο συνεχής αγώνας και πόλεμος, εδώ και τώρα στον μόνο υπάρχοντα Πάνω Κόσμο αλλά και στη μυθική γεωγραφία του μυαλού και του πόθου μας, αγώνας αντρειωμένων τόσο δίπλα μας στα μαρμαρένια αλώνια όσο και στης ερημιάς τα μέρη, «στην άκρη των ακρών, στην τέλειωση του κόσμου».

Ηλίας Αναγνωστάκης (2016)

[Ζαποτέκος]

Ήττα των Γάλλων στην μάχη της Παβίας απ' τους Γερμανούς. Ο Γάλλος βασιλιάς αιχμαλωτίζεται ( 1525 ). Ο πάπας στέλνει τον Έλληνα λόγιο Ιωάννη Λάσκαρι στον Γερμανό αυτοκράτορα προκειμένου να τον πείσει να απελευθερώσει τον Γάλλο βασιλιά και όλοι μαζί να συμμετέχουν σε έναν κοινό πόλεμο κατά των μουσουλμάνων. Μεταξύ άλλων ο Λάσκαρις είπε στον Γερμανό αυτοκράτορα τα εξής για την ελληνική εθνότητα.

(...)





σελ. 6 - 8
http://users.uoi.gr/gramisar/istorias_n ... _piges.pdf