Ελένη Βάσσου: η liberal πριγκίπισσα στον πύργο και το επικο love story με τον Σλάβο οπλαρχηγό

[Dwarven Blacksmith]

Virgin σύγχρονες κλαψιάρες γυναίκες: "Δε με πας πουθενά"
Chad δυναμικές γυναίκες του 21: "Χτίσε με αγόραρε"

[Σενέκας]

Στο κατάστιχο η καταχώρηση των πληροφοριών γίνεται από τρίτο άτομο, όπως άρμοζε σε επιφανή οικογένεια. Πρόκειται για τον Δημητρό Ιωαννίτη, ο οποίος ήταν ο ταμίας του «Οίκου», καθώς ούτε ο Βάσος ούτε και η σύζυγός του βαστούσαν χρήματα. Μάλιστα, πάντα κυκλοφορούσαν δημόσια με συνοδεία υπηρετών. Σε μία εποχή όπου η ληστεία ήταν διαδεδομένη, η συνήθεια αυτή δεν φαντάζει σαν εισαγόμενος από τη Δύση «νεωτερισμός», αλλά ως στρατηγική προστασίας. Στο συγκεκριμένο κατάστιχο ο Μαυροβουνιώτης καταγράφεται ως «Αρχηγός» και η σύζυγός του Ελέγκω ως «Κοκκώνα», την οποία λίγα χρόνια νωρίτερα είχε απαγάγει –με τη συναίνεσή της– από τον τότε σύζυγό της, που ανήκε σε αρχοντική οικογένεια της Κέας.

Ο χώρος όπου εγκαθίσταται η οικογένεια στην Αθήνα είναι ένα ιδιάζον κράμα. Χωρίς να έχει την πολυτέλεια των αρχοντικών της Αθήνας της εποχής, η οικία της οδού Αγχέσμου (νυν Βουκουρεστίου) 28 προσέφερε άνετη διαβίωση στην πενταμελή οικογένεια, είχε χώρους για τους πολυάριθμους υπηρέτες και υποδομή για δεξιώσεις. Το σπίτι διέθετε επίσης στάβλους και αποθήκες για τα προϊόντα από τα κτήματα του Βάσου και της Ελέγκως. Από την άλλη, η καταναλωτική συμπεριφορά της οικογένειας ήταν ένα γοητευτικό μείγμα νεωτερισμού (με ψήγματα νεοπλουτισμού) και παραδοσιακής οικονομίας: αγορές από μαγαζιά της Αθήνας, αλλά και ιδιοκατανάλωση αγαθών από τα κτήματά τους. Η διατροφή τους ήταν ένας συνδυασμός λιτότητας και εκζήτησης. Έτρωγαν όσπρια και σαρδέλες, αλλά και χαβιάρι και πολύ συχνά κρέας. Οι βεγκέρες τους ήταν πολυέξοδες, με καλεσμένους τον Όθωνα και τη συνοδεία του, ντόπιους και ξένους αξιωματούχους. Όντας όμως οι ίδιοι «αυτόχθονες», δεν συναναστρέφονταν «ετερόχθονες» εμποροεπιχειρηματίες.

Πολυέξοδος ήταν και ο ευπρεπισμός του ζεύγους, με αρκετές πολυτελείς αγορές από το Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Ο Μαυροβουνιώτης, όταν δεν φορούσε τη στρατιωτική του στολή, ντυνόταν με μια περίτεχνη φουστανέλα – μάλιστα, έτσι τον ζωγράφισε ο Νικηφόρος Λύτρας και άλλοι καλλιτέχνες της εποχής. Αντίθετα, η Ελέγκω προσαρμόστηκε γρήγορα στην υψηλή της θέση, αρχίζοντας να ντύνεται με την τελευταία επιταγή της δυτικοευρωπαϊκής μόδας.

Ο Μαυροβουνιώτης είχε κύρια διασκέδαση το κυνήγι και ήταν γραμμένος σε λέσχη. Ο ελεύθερος χρόνος της Ελέγκως συμπεριλάμβανε περιπάτους με το άτι της, μαθήματα γαλλικών και κιθάρας. Σε αντίθεση με εκείνον, η Ελέγκω ακολουθούσε μία προσωπική στρατηγική εξευρωπαϊσμού. Αξιοσημείωτο είναι ότι διαχειριζόταν μόνη της την κτηματική της περιουσία και, όταν έλειπε ο σύζυγός της, επέβλεπε και τα δικά του κτήματα. Το ότι αυτά τα δύο άτομα ήταν ζευγάρι καταδεικνύει και την ύπαρξη ανοικτών οριζόντων ως προς τη διαφορετικότητα.

Ως προς τα έσοδα της οικογένειας, ο μισθός του Βάσου μόλις κάλυπτε τις μισές δαπάνες της. Τα άλλα έσοδα προέκυπταν από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και των δύο. Ήδη κατά τη διάρκεια και παράλληλα με την πρωταγωνιστική του συμμετοχή στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, ο Μαυροβουνιώτης διεύρυνε την οικονομική του επιφάνεια ως γαιοκτήμονας και επιχειρηματίας. Αυτή η οικονομική στρατηγική ήταν, την εποχή εκείνη, μεταξύ των αγωνιστών η μόνη οικονομική διέξοδος στην ανέχεια. Το 1834 τα εισοδήματα της οικογένειας Μαυροβουνιώτη ήταν μεγάλα και είχαν πολλαπλή προέλευση. Προέρχονταν από τον μισθό που λάμβανε από το κράτος, την υπενοικίαση προσόδων και συγκεκριμένα της δεκάτης από το λάδι στη Χασιά Αττικής (που εξασφάλισε λόγω των διασυνδέσεων με το κράτος), εισοδήματα από τα τσιφλίκια του σε Αττική, Βοιωτία και Φωκίδα, αλλά και τον δανεισμό χρημάτων. Λειτουργούσε δηλαδή ο ίδιος ταυτόχρονα ως γαιοκτήμονας, έμπορος και τοκογλύφος, με τη λαμπρή επικάλυψη της θέσης του ως αξιωματικού!

Επιγραμματικά, αυτή η μελέτη περίπτωσης αναδεικνύει σε μικροεπίπεδο δύο στοιχεία που έχουν κεντρική θέση στην ευρύτερη συζήτηση για τις αλλαγές που επέφερε η Ελληνική Επανάσταση. Το πρώτο στοιχείο είναι ότι η Επανάσταση μεταμόρφωσε τους Έλληνες από εξεγερθέντες Οθωμανούς υπηκόους σε πολίτες ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους δικαίου. Το δεύτερο στοιχείο αφορά τις ενδογενείς αντιφάσεις μέσα στην κοινωνία: Όντας φτωχοί, οι πολίτες του νεοελληνικού κράτους διατηρούσαν αναγκαστικά πρακτικές από την προνεωτερική ανταλλακτική οικονομία σε είδος. Εκείνο που έχει ιστορική σημασία είναι ότι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ νεωτερισμού και παράδοσης υπήρξε για αρκετό καιρό λεπτή και αμφιταλαντευόμενη τόσο μέσα στο κράτος όσο και στις ζωές των ανθρώπων με ηγετική παρουσία.



Βιβλιογραφία

Στέφανος Παπαγεωργίου – Ιωάννα Πεπελάση-Μίνογλου (1988), Τιμές και αγαθά στην Αθήνα (1834): Κοινωνική συμπεριφορά και οικονομικός ορθολογισμός της οικογένειας Βάσου Μαυροβουνιώτη. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

https://www.aueb.gr/el/opanews/i-peript ... rovoynioti

Ζωάρα της πρόσφερε ο στρατηγός λέμε

[Σενέκας]

Αυτός με φουστανέλα, αυτή με ευρωπαϊκά ρούχα, γαλλικά και κιθάρα, και οι 2 τρώγανε χαβιάρι εν έτει 1834. Αυτό είναι ο ορισμός του powercouple κύριοι

[Naida]

Ναι καλά τώρα. Μην πάνε οι άλλοι έχτισε την πόρτα και της έστελνε φαγητό με το καλάθι. Ασε ρεεε.

Ναι σου λέω. Υπήρχε προηγούμενο εκείνη την εποχή. Υπήρχε φόβος ότι θα πάνε να την πάρουν πίσω με τα κουμπούρια. Έπειτα, διαβάζεις ότι είχε τέτοιο ανεξάρτητο και δυναμικό χαρακτήρα, και φαντάζεσαι ότι θα δεχόταν να παντρευτεί χωρίς τη θέλησή της;

Δηλαδή αν πήγαιναν να την πάρουν θα τους εμπόδιζε ο τοίχος;

[Σενέκας]

Ναι καλά τώρα. Μην πάνε οι άλλοι έχτισε την πόρτα και της έστελνε φαγητό με το καλάθι. Ασε ρεεε.

Ναι σου λέω. Υπήρχε προηγούμενο εκείνη την εποχή. Υπήρχε φόβος ότι θα πάνε να την πάρουν πίσω με τα κουμπούρια. Έπειτα, διαβάζεις ότι είχε τέτοιο ανεξάρτητο και δυναμικό χαρακτήρα, και φαντάζεσαι ότι θα δεχόταν να παντρευτεί χωρίς τη θέλησή της;

Δηλαδή αν πήγαιναν να την πάρουν θα τους εμπόδιζε ο τοίχος;

προφανώς τον πύργο τον φυλάγανε ένοπλοι. Οι απόγονοι της οικογένειας Βάσσου, ίσως πρέπει να διεκδικήσουν πνευματικά δικαιώματα απ'τον grrm

[Naida]

Ναι σου λέω. Υπήρχε προηγούμενο εκείνη την εποχή. Υπήρχε φόβος ότι θα πάνε να την πάρουν πίσω με τα κουμπούρια. Έπειτα, διαβάζεις ότι είχε τέτοιο ανεξάρτητο και δυναμικό χαρακτήρα, και φαντάζεσαι ότι θα δεχόταν να παντρευτεί χωρίς τη θέλησή της;

Δηλαδή αν πήγαιναν να την πάρουν θα τους εμπόδιζε ο τοίχος;

προφανώς τον πύργο τον φυλάγανε ένοπλοι. Οι απόγονοι της οικογένειας Βάσσου, ίσως πρέπει να διεκδικήσουν πνευματικά δικαιώματα απ'τον grrm

Αρα ο τοίχος ήταν χρήσιμος για να;

[Σενέκας]

Δηλαδή αν πήγαιναν να την πάρουν θα τους εμπόδιζε ο τοίχος;

προφανώς τον πύργο τον φυλάγανε ένοπλοι. Οι απόγονοι της οικογένειας Βάσσου, ίσως πρέπει να διεκδικήσουν πνευματικά δικαιώματα απ'τον grrm

Αρα ο τοίχος ήταν χρήσιμος για να;

πωωωω....για έξτρα δόση ρομαντισμού. Μην κολλάς. Δες παραπάνω τη ζωάρα που κάνανε. Σου λέει ότι της έδινε μέχρι και πλήρη οικονομική ελευθερία. Τον ξεζούμιζε οικονομικά, και την άφηνε μέχρι και να διαχειρίζεται τα κτήματα της. Σου φαίνεται τέλος πάντων για γυναίκα που έμενε εκεί με το ζόρι; Επειτα, εκτός απο αυτοδημιούργητος μεγιστάνας και παλικάρι, ο Μαυροβούνιος ήταν αντικειμενικά παίδαρος, όπως άρμοζε σε έναν αυτοδημιούργητο οπλαρχηγό



όχι πες, αμα ήθελε να σε απαγάγει, θα έλεγες όχι;

[Naida]

προφανώς τον πύργο τον φυλάγανε ένοπλοι. Οι απόγονοι της οικογένειας Βάσσου, ίσως πρέπει να διεκδικήσουν πνευματικά δικαιώματα απ'τον grrm

Αρα ο τοίχος ήταν χρήσιμος για να;

πωωωω....για έξτρα δόση ρομαντισμού. Μην κολλάς. Δες παραπάνω τη ζωάρα που κάνανε. Σου λέει ότι της έδινε μέχρι και πλήρη οικονομική ελευθερία. Τον ξεζούμιζε οικονομικά, και την άφηνε μέχρι και να διαχειρίζεται τα κτήματα της. Σου φαίνεται τέλος πάντων για γυναίκα που έμενε εκεί με το ζόρι; Επειτα, εκτός απο αυτοδημιούργητος μεγιστάνας και παλικάρι, ο Μαυροβούνιος ήταν αντικειμενικά παίδαρος, όπως άρμοζε σε έναν αυτοδημιούργητο οπλαρχηγό



όχι πες, αμα ήθελε να σε απαγάγει, θα έλεγες όχι;

Τωρα που έβαλες φώτο ομολογώ ότι δεν θα μπορούσα να αντισταθώ. Έχω αδυναμία στα μουστάκια.

[Orion22]

μπήκα γιατί μπέρδεψα τον πύργο με τον Πύργο


το επικό love story αποζημίωσε

[Gherschaagk]

Για να μην την πάρουν πίσω την έχτισε, όχι για να μη φύγει Μάλιστα, ο Μαυροβουνιώτης, κύριος, πήρε σπίτι του το παιδί του Πάγκαλου και το μεγάλωσε σαν κόρη του

Ήμαρτον. Κεράτωσε και τα 2 της στεφάνια. Ντροπή.

[Gherschaagk]

όχι πες, αμα ήθελε να σε απαγάγει, θα έλεγες όχι;

Είμαστε καλά;

Εννοείται όχι, τι θα έλεγα;

[Naida]

Για να μην την πάρουν πίσω την έχτισε, όχι για να μη φύγει Μάλιστα, ο Μαυροβουνιώτης, κύριος, πήρε σπίτι του το παιδί του Πάγκαλου και το μεγάλωσε σαν κόρη του

Ήμαρτον. Κεράτωσε και τα 2 της στεφάνια. Ντροπή.

Το πρώτο δεν έφταιγε. Το 2ο ποτέ της δεν τον αγάπησε, με τη βία την κράτησε. Μετά πέθανε ο πρώτος της σύζυγος,ηξερε ως που ήταν ικανός να φταίει ο ψυχακιας και αναγκαστικά συμβιβάστηκε. Κάποια στιγμή είπε φτάνει πια. Και τον κερατωσε.

[Καραμελίτσα]

όχι πες, αμα ήθελε να σε απαγάγει, θα έλεγες όχι;

Εδώ μοιάζει 100 χρονών. Η επιδερμίδα του είναι χάλια. Ή πολύ κακός ο ζωγράφος.

[Σενέκας]

όχι πες, αμα ήθελε να σε απαγάγει, θα έλεγες όχι;

Είμαστε καλά;

Εννοείται όχι, τι θα έλεγα;

ξανασκέψου το. Μιλάμε για μεγάλο κελεπούρι, το καλύτερο deal που μπορούσες να πετύχεις εκείνη την εποχή:

SpoilerShow

Στο κατάστιχο η καταχώρηση των πληροφοριών γίνεται από τρίτο άτομο, όπως άρμοζε σε επιφανή οικογένεια. Πρόκειται για τον Δημητρό Ιωαννίτη, ο οποίος ήταν ο ταμίας του «Οίκου», καθώς ούτε ο Βάσος ούτε και η σύζυγός του βαστούσαν χρήματα. Μάλιστα, πάντα κυκλοφορούσαν δημόσια με συνοδεία υπηρετών. Σε μία εποχή όπου η ληστεία ήταν διαδεδομένη, η συνήθεια αυτή δεν φαντάζει σαν εισαγόμενος από τη Δύση «νεωτερισμός», αλλά ως στρατηγική προστασίας. Στο συγκεκριμένο κατάστιχο ο Μαυροβουνιώτης καταγράφεται ως «Αρχηγός» και η σύζυγός του Ελέγκω ως «Κοκκώνα», την οποία λίγα χρόνια νωρίτερα είχε απαγάγει –με τη συναίνεσή της– από τον τότε σύζυγό της, που ανήκε σε αρχοντική οικογένεια της Κέας.

Ο χώρος όπου εγκαθίσταται η οικογένεια στην Αθήνα είναι ένα ιδιάζον κράμα. Χωρίς να έχει την πολυτέλεια των αρχοντικών της Αθήνας της εποχής, η οικία της οδού Αγχέσμου (νυν Βουκουρεστίου) 28 προσέφερε άνετη διαβίωση στην πενταμελή οικογένεια, είχε χώρους για τους πολυάριθμους υπηρέτες και υποδομή για δεξιώσεις. Το σπίτι διέθετε επίσης στάβλους και αποθήκες για τα προϊόντα από τα κτήματα του Βάσου και της Ελέγκως. Από την άλλη, η καταναλωτική συμπεριφορά της οικογένειας ήταν ένα γοητευτικό μείγμα νεωτερισμού (με ψήγματα νεοπλουτισμού) και παραδοσιακής οικονομίας: αγορές από μαγαζιά της Αθήνας, αλλά και ιδιοκατανάλωση αγαθών από τα κτήματά τους. Η διατροφή τους ήταν ένας συνδυασμός λιτότητας και εκζήτησης. Έτρωγαν όσπρια και σαρδέλες, αλλά και χαβιάρι και πολύ συχνά κρέας. Οι βεγκέρες τους ήταν πολυέξοδες, με καλεσμένους τον Όθωνα και τη συνοδεία του, ντόπιους και ξένους αξιωματούχους. Όντας όμως οι ίδιοι «αυτόχθονες», δεν συναναστρέφονταν «ετερόχθονες» εμποροεπιχειρηματίες.

Πολυέξοδος ήταν και ο ευπρεπισμός του ζεύγους, με αρκετές πολυτελείς αγορές από το Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Ο Μαυροβουνιώτης, όταν δεν φορούσε τη στρατιωτική του στολή, ντυνόταν με μια περίτεχνη φουστανέλα – μάλιστα, έτσι τον ζωγράφισε ο Νικηφόρος Λύτρας και άλλοι καλλιτέχνες της εποχής. Αντίθετα, η Ελέγκω προσαρμόστηκε γρήγορα στην υψηλή της θέση, αρχίζοντας να ντύνεται με την τελευταία επιταγή της δυτικοευρωπαϊκής μόδας.

Ο Μαυροβουνιώτης είχε κύρια διασκέδαση το κυνήγι και ήταν γραμμένος σε λέσχη. Ο ελεύθερος χρόνος της Ελέγκως συμπεριλάμβανε περιπάτους με το άτι της, μαθήματα γαλλικών και κιθάρας. Σε αντίθεση με εκείνον, η Ελέγκω ακολουθούσε μία προσωπική στρατηγική εξευρωπαϊσμού. Αξιοσημείωτο είναι ότι διαχειριζόταν μόνη της την κτηματική της περιουσία και, όταν έλειπε ο σύζυγός της, επέβλεπε και τα δικά του κτήματα. Το ότι αυτά τα δύο άτομα ήταν ζευγάρι καταδεικνύει και την ύπαρξη ανοικτών οριζόντων ως προς τη διαφορετικότητα.

Ως προς τα έσοδα της οικογένειας, ο μισθός του Βάσου μόλις κάλυπτε τις μισές δαπάνες της. Τα άλλα έσοδα προέκυπταν από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και των δύο. Ήδη κατά τη διάρκεια και παράλληλα με την πρωταγωνιστική του συμμετοχή στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, ο Μαυροβουνιώτης διεύρυνε την οικονομική του επιφάνεια ως γαιοκτήμονας και επιχειρηματίας. Αυτή η οικονομική στρατηγική ήταν, την εποχή εκείνη, μεταξύ των αγωνιστών η μόνη οικονομική διέξοδος στην ανέχεια. Το 1834 τα εισοδήματα της οικογένειας Μαυροβουνιώτη ήταν μεγάλα και είχαν πολλαπλή προέλευση. Προέρχονταν από τον μισθό που λάμβανε από το κράτος, την υπενοικίαση προσόδων και συγκεκριμένα της δεκάτης από το λάδι στη Χασιά Αττικής (που εξασφάλισε λόγω των διασυνδέσεων με το κράτος), εισοδήματα από τα τσιφλίκια του σε Αττική, Βοιωτία και Φωκίδα, αλλά και τον δανεισμό χρημάτων. Λειτουργούσε δηλαδή ο ίδιος ταυτόχρονα ως γαιοκτήμονας, έμπορος και τοκογλύφος, με τη λαμπρή επικάλυψη της θέσης του ως αξιωματικού!

Επιγραμματικά, αυτή η μελέτη περίπτωσης αναδεικνύει σε μικροεπίπεδο δύο στοιχεία που έχουν κεντρική θέση στην ευρύτερη συζήτηση για τις αλλαγές που επέφερε η Ελληνική Επανάσταση. Το πρώτο στοιχείο είναι ότι η Επανάσταση μεταμόρφωσε τους Έλληνες από εξεγερθέντες Οθωμανούς υπηκόους σε πολίτες ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους δικαίου. Το δεύτερο στοιχείο αφορά τις ενδογενείς αντιφάσεις μέσα στην κοινωνία: Όντας φτωχοί, οι πολίτες του νεοελληνικού κράτους διατηρούσαν αναγκαστικά πρακτικές από την προνεωτερική ανταλλακτική οικονομία σε είδος. Εκείνο που έχει ιστορική σημασία είναι ότι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ νεωτερισμού και παράδοσης υπήρξε για αρκετό καιρό λεπτή και αμφιταλαντευόμενη τόσο μέσα στο κράτος όσο και στις ζωές των ανθρώπων με ηγετική παρουσία.



Βιβλιογραφία

Στέφανος Παπαγεωργίου – Ιωάννα Πεπελάση-Μίνογλου (1988), Τιμές και αγαθά στην Αθήνα (1834): Κοινωνική συμπεριφορά και οικονομικός ορθολογισμός της οικογένειας Βάσου Μαυροβουνιώτη. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

https://www.aueb.gr/el/opanews/i-peript ... rovoynioti

απλά σύγκρινε με τη σχεδόν σύγχρονη και σχεδόν ακριβώς ίδια περίπτωση της συνονόματης Ελένης Μπούμπουλη. Εντελώς άλλη τύχη

[Σενέκας]

Για να μην την πάρουν πίσω την έχτισε, όχι για να μη φύγει Μάλιστα, ο Μαυροβουνιώτης, κύριος, πήρε σπίτι του το παιδί του Πάγκαλου και το μεγάλωσε σαν κόρη του

Ήμαρτον. Κεράτωσε και τα 2 της στεφάνια. Ντροπή.

Το πρώτο δεν έφταιγε. Το 2ο ποτέ της δεν τον αγάπησε, με τη βία την κράτησε. Μετά πέθανε ο πρώτος της σύζυγος,ηξερε ως που ήταν ικανός να φταίει ο ψυχακιας και αναγκαστικά συμβιβάστηκε. Κάποια στιγμή είπε φτάνει πια. Και τον κερατωσε.

επιμένεις μ'αυτό το "ψυχάκιας" και εθνίζεις, ενώ ούτε ο χαρατήρας της ούτε ο τρόπος ζωής της υποδεικνύουν ότι απάχθηκε με το ζόρι Επειτα, μάλλον δεν είσαι εξοικειωμένη με την ανθρωπολογία της αρπαγής των γυναικών. Είναι εθιμοτυπικό, και μέρος τους τυπικού είναι η άρνηση της συζύγου να αρπαχθεί, η οποία συνήθως είναι προσποιητή. Ακόμα και αν δεν υπήρχε πραγματικός φόβος να την πάρει πίσω ο Πάγκαλος, έπρεπε να προσποιηθεί ότι πήγε με το ζόρι, εν μέρει για εθιμοτυπικούς λόγους, εν μέρει γιατί ήταν κοινωνική προσταγή: δεν ήταν έντιμο να πάει με τη θέλησή της παντρεμένη γυναίκα με παιδί στην κοιλιά, αλλά αν υπήρχε έστω η επίφαση ότι ο καινούργιος γαμπρός τη διεκδίκησε και την κατέκτησε με την παλικαριά του, τότε ο καινούργιος γάμος ήταν θεμιτός, και δεν υπήρχε στίγμα