Μερικά στοιχεία για τους ΣΠΑΤΑ

[Annibas]

Ευχαριστω πολυ φιλτατε.

Δεν ξερω Ιταλικα αλλα απο το κειμενο και εγω υποπτευομαι οτι αναφερεται σε ολη την επικρατεια και οχι στη Μανη συγκεκριμενα. Υποθετω οτι το κειμενο στα Ιταλικα ειναι απο ιστορικο ντοκουμεντο των Ενετων (Γαληνοτατη μας λεει) και αναφερεται στις κτησεις τους στον Ελλαδικο χωρο.

Αν το επιβεβαιωσει κ καποιος Ιταλομαθης θα εχει λυθει τελειως το μυστηριο.

Την περίοδο 1685-1715 είχαν οι Βενετοί την Πελοπόννησο και ήθελαν την Μάνη πυκνοκατοικημένη.

[Ζαποτέκος]

Τι να σημαίνει άραγε "Γκρίτσας" στα αρβανίτικα ;

Ως "Γραίτζα" τον ξέρουμε αυτόν, που υποτίθεται ότι σημαίνει "σκληρός". (Βλέπε greggio στα Ιταλικά)

Και γιατί είπαμε αυτός είναι Αρβανίτης ;

[Κρόνος]

Και γιατί είπαμε αυτός είναι Αρβανίτης ;

Κατ’ εμέ δεν ήταν. Σίγουρα ηγείτο (και) Αρβανιτών. Συγχρόνως, την Καρύταινα, υπερασπιζόταν ο λεγόμενος Σγουρομάλλης Παλαιολόγος που και αυτόν τον λογίζω Ρωμαίο.

[Ζαποτέκος]

Στην Μάνη δεν κατοίκησαν μαζικά Αρβανίτες. Δεν μαρτυρείται κάτι τέτοιο στις πηγές - εκτός από μια συγκεχυμένη πληροφορία ενός ξένου ( Βακαλόπουλος , Ιστορία του Νέου Ελληνισμού , τόμος Α΄, σελ. 348 ) - και γενικά δεν υπήρξε αρβανιτοφωνία όπως σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου έτσι ώστε να μιλάμε για μαζικό εποικισμό.

Μεμονωμένα όμως βρίσκουμε κάποια επώνυμα και τοπωνύμια που φανερώνουν ύπαρξη ανθρώπων μερικής αρβανίτικης καταγωγής.

- Στα Τσέρια της Βαρδούνιας υπάρχει το τοπωνύμιο "Μπούα".

- Στην Καρδαμύλη τοποθεσία "Πούχαλη" .

- Στο Εξωχώρι τοποθεσία "Μενάγια".

- Στην Καρυούπολη ( ή μήπως Καρυές/Καρυόπολη ; ) αναφέρονται οι πολεμιστές "Μανασσαίοι Αλβανοί".

- Συνοικία Μπουάνικα στους Μπουλαριούς

- Θέση Μπούγιας στην Λάγια

- Αναφέρεται πως εγκαταστάθηκαν στην Μάνη οι Stradioti Σκιαδόπουλοι , Μελισσηνοί και Κοντόσταβλοι. Τα επίθετα είναι ελληνικά , αλλά δεν αποκλείεται να είχαν μαζί τους και Αρβανίτες. Άλλα επίθετα που μπορεί να κατάγονται από Stradioti με ενδεχομένως αρβανίτικη καταγωγή : Κλαδάς , Γκινάκης , Δριβάκος , Μερκούρης κ.α.

- Επίθετα που ίσως φανερώνουν κάποια αρβανίτικη καταγωγή :
Αρβανίτης/Αλβανίτης ( Νεοχώρι Οιτύλου , Καινούρια Χώρα )
Αρβανιτέας ( Λεύκτρο )
Αρβανιτάκης ( Νομιτσή , Άρνα , Βαρδούνια, Πασαβάς, Τσέρια Βαρδούνιας , Κελεφά , Ζαρνάτα , Οίτυλο )
Γκενάκος ( ίσως απ' το Γκίνης )
Μπούας
Μπουέας/Πογέας ( Δολοί , Οροβά )
Μπουγέας/Μπουάκης/Πουάκης/Μπογέας/Μπουέας ( Βαρούσια )
Μπογάκης
Μπογιάκος
Μποζίκης/Βοζίκης ( Βαχός , Βάτας ; )
Μπούχαλης/Μπόχαλης/Πούχαλης/Πέχαλης ( Ζαρνάτα , Κάμπος )
Μουγιάνος/Μουγάκος ( Κότρωνας, Ριγανόχωρα , Σκαλτσο(υ)τιάνικα )
Μπουρίκος ( Νύφι ή Νύφη, Καυκί ή Καυκή Τευθρώνης ) ( ίσως απ' το αρβανίτικο Μπούρας = γενναίος )
Λέκ(κ)ας, Λεκ(κ)άκης , Λεκ(κ)άκος, Λεκ(κ)αράκης , Λεκ(κ)αράκος , Λεκέας,( Δρυαλί, Χειμάρ(ρ)α , Καφιόνα ή Καφιώνα , Αργιλιάς , Κότρωνας, Νύφι ή Νύφη, Ανδρούβιστα, Καυκί ή Καυκή Νεοχωρίου Καρυοπυπόλεως )
Μπούας - Μαντούβαλος ( Μπουάνοι : κλάδος των Μαντουβαλιάνων )
Πετρομπούγιοι ( ίσως στρατιώτες που πηρέτησαν υπό τον Πέτρο Μπούα )

Τα στοιχεία πήρα από έργα των συγγραφέων Βακαλόπουλου , Κουτσιλιέρη και Καπετανάκη. Ακόμη από περιοδικά και διαδικτυακούς τόπους.

[Παλαιοελλαδίτης]

Με την παρουσία Αρβανιτών στη Μάνη είχε ασχοληθεί και ο Κόμης.

[Andreas]

Με την παρουσία Αρβανιτών στη Μάνη είχε ασχοληθεί και ο Κόμης.

Σημαίνει κάτι με το όνομά σου Παλαιοελλαδίτης;
Είσαι Αρβανίτη Παλαιοελλαδίτη, μηπως θέλεις να πεις ότι οι Αρβανίτες είναι προγενέστεροι από τους Έλληνες;

[Annibas]

Υπάρχουν δυο ενδιαφέρουσες εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος της Μάνης.
Ο ιστορικός Κυριάκος Κάσσης λέει ότι προέρχεται από τους Μινύες τους πρώτους της κατοίκους το 10.000 π.χ, ήταν οι μόνοι που διασώθηκαν από τις πόλεις της Αιγηίδας που καταποντίστηκαν, το Η γίνεται Α στα Δωρικά.
Η Αλβανική εκδοχή λέει ότι το όνομα της το έδωσαν οι Αρβανίτες που κατέβηκαν εκεί τον 8ο-9ο αιώνα πολύ πριν τις γνωστές καθόδους επειδή είχε πολλές μουριές, στην γλώσσα τους μάνη σημαίνει μουριά.

[Παλαιοελλαδίτης]

Σημαίνει κάτι με το όνομά σου Παλαιοελλαδίτης;
Είσαι Αρβανίτη Παλαιοελλαδίτη, μηπως θέλεις να πεις ότι οι Αρβανίτες είναι προγενέστεροι από τους Έλληνες;

Γιο, ουν κοπτόι πακ γιούχα ε σιπρίς ε αρβανίτικα.

[Ζαποτέκος]

Υπάρχουν δυο ενδιαφέρουσες εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος της Μάνης.
Ο ιστορικός Κυριάκος Κάσσης λέει ότι προέρχεται από τους Μινύες τους πρώτους της κατοίκους το 10.000 π.χ, ήταν οι μόνοι που διασώθηκαν από τις πόλεις της Αιγηίδας που καταποντίστηκαν, το Η γίνεται Α στα Δωρικά.
Η Αλβανική εκδοχή λέει ότι το όνομα της το έδωσαν οι Αρβανίτες που κατέβηκαν εκεί τον 8ο-9ο αιώνα πολύ πριν τις γνωστές καθόδους επειδή είχε πολλές μουριές, στην γλώσσα τους μάνη σημαίνει μουριά.

Το Μάνη είναι ελληνικό. Εμφανίζεται πριν την κάθοδο των αλβανοφώνων και κατά την μαρτυρία του Πορφυρογέννητου οι Μανιάτες δεν ήταν Σλάβοι.

Το καλύτερο βιβλίο που έχει βγεί για την Μάνη είναι του συγχωρεμένου του Ανάργυρου Κουτσιλιέρη , «Ιστορία της Μάνης, Αρχαία – Μεσαιωνική – Νεότερη, Εκδόσεις Παπαδήμα , 1996». Εκεί έχει 2 κεφάλαια για την προέλευση του ονόματος και για το ποια περιοχή πρωτοονομάστηκε έτσι.

Πρώτα αναφέρει όλες τις προτεινόμενες ετυμολογίες και παρετυμολογίες ( Ψευδο- Δωρόθεος Μονεμβασίας – μανία, Στεφανόπουλοι – μανία, Πετρίδης – λατινικό manus = χέρι ή μάινα τα πανιά λόγω των τρικυμιών, Φουρίκης [ 1928 ] – αλβανικό μάνι = μουριά/μορέα). Η άποψη του Φουρίκη επικρατεί και λέει πως το μάνι μπορεί να γίνει σε Μαΐνη του Πορφυρογέννητου , γιατί στην αλβανική η προφορά του α δίνει την εντύπωση και της παρουσίας ενός ι. Μάλιστα τοποθετεί την αρχική Μάνη κοντά στον Ζυγό του Ταϋγέτου, μεταξύ Λεύκτρου και Οιτύλου. Ο Ζακυνθηνός λέει για την πρόταση του Φουρίκη : «Η ερμηνεία αύτη είναι ανεπαρκής και ουχί πειστική φωνητικώς, απαράδεκτος δε ιστορικώς». Γιατί ιστορικώς ; Μα γιατί οι Αλβανοί δεν κατέβηκαν τόσο νωρίς στην Ελλάδα. Εδώ στην Αλβανία έφτασαν γύρω στο 630 και μάλιστα μετά τους Σλάβους. Ο γλωσσολόγος Γεωργακάς «έδειξε ότι η ερμηνεία του Φουρίκη φωνητικώς είναι ατελής». Η τοποθεσία που βάζει ο Φουρίκης την Μάνη πάλι δεν είναι σωστή και απ’τα γεωγραφικά λάθη που κάνει δεν φαίνεται να γνωρίζει καλά την περιοχή. Τοποθετεί την Λάγια στην Δυτική Μάνη και νομίζει πως το Κάβογκρόσσο απέχει από τον Ζυγό «ικανάς ημέρας», ενώ η Λάγια είναι στην Ανατολική Μάνη και το Κάβογκρόσσο απέχει από το Οίτυλο, την είσοδο του Ζυγού, 5 ώρες με το γαϊδούρι.

Πειστική ερμηνεία για το όνομα της Μάνης έδωσε ο καθηγητής Ε. Πεζόπουλος. Προέρχεται από το θηλυκό του μανός = αραιός, φαλακρός, άδενδρος. Την ερμηνεία αυτή δέχεται ο γλωσσολόγος Γεωργακάς. Τοπωνύμιο Μανός υπάρχει στην Χίο και στην Γορτυνία. ( Μάνη υπάρχει στην Θράκη, στην Αιτωλοακαρνανία και στο νησάκι των Ιωαννίνων ). Το θηλυκό μανή εύκολα γίνεται Μάνη. Π.χ. χονδρός – χόνδρος , λευκή – λεύκη, ζεστή – ζέστη κ.λπ. Π.χ. Θέρμος ( αντί Θερμός ) στην Αιτωλία. Και με το Μαΐνη τι γίνεται ; Γράφει ο Γεωργακάς : η παρά Πορφυρογεννήτω μνεία είναι μέν η παλαιοτέρα γραπτή, αλλ’ ουδέν πείθει ότι ο τύπος "Μαΐνη" είναι ο αρχικός. Δύναται να είναι ηλλοιωμένος τύπος του "Μάνη" και τούτο θα υποστηρίξω ευθύς. Εκ του "Μάνη" προήλθε το "Μαΐνη" … Εν τω Χρονικώ του Μορέως απαντούν αμφότεροι οι τύποι "Μάινη" και "Μάνη". Ο δέ τύπος "Μαΐνης" του Πορφυρογεννήτου είναι λόγιος και δέον, νομίζω , να ερμηνευθεί εκ του δημώδους τύπου "Μάινη"… Επί τινων λέξεων ιδιωματικών και τινων συνηθεστέρων παρατηρείται ανάπτυξις ημιφώνου i μετά το φωνήεν συλλαβής τονιζομένης ή προτόνου.»

Σημειώνει τύπους χάινομαι , χαϊμένος, βάιζει/βάζει , άιγωρος και ο Κουτσιλιέρης χαϊμός/χαμός , χαϊχούλιας/χαχούλιας , κλάιματα/κλάματα.

Η παραταινάρια περιοχή λοιπόν έδινε με τα γυμνά της βουνά την εικόνα της μανής , άδενδρης χώρας και έτσι σχηματίσθηκε το τοπωνύμιο Μάνη.

Ποια περιοχή όμως ονομάστηκε Μάνη ; Ο Πόρφυ λέει «ο δέ τόπος εστίν άνυδρος καί απρόσοδος, ελαιοφόρος δέ, όθεν καί την παραμυθίαν έχουσι». Ταιριάζει γάντι στη Μέσα Μάνη που κανόνι δεν την πιάνει και είναι μόνο κοτρώνια και αγκάθια.
Δεν γίνεται η Μάνη να ήταν στο Λεύκτρο του Φουρίκη. Γράγει ο Παχυμέρης για το Λεύκτρο : Πάν το περί Κιστέρνα θέμα, πολύ γε όν το μήκος και πολλοίς βρύον τοις αγαθοίς. Το Χρονικό του Μορέως διακρίνει τα κάστρα του Λεύ(κ)τρου και παλαιάς Μαΐνης . Ο Σφραντζής βέβαια λέει «Λεύκτρα Μαΐνης» , οι ίδιοι οι Μανιάτες ήξεραν όμως ποια ήταν η αρχική Μάνη, όπως βλέπουμε από την αλληλογραφία Μανιατών και Δυτικών. Π.χ. το 1571, «από τήν Μάνην εος εις το Βήτηλο» και «όλος ο τόπος της Μαήνης ήγουν από τον κάβο της Μαήνης εός το Βύτηλο». Συνεπώς αρχικά «Μάνη» ήταν η Μέσα Μάνη.

[Annibas]

Υπάρχουν δυο ενδιαφέρουσες εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος της Μάνης.
Ο ιστορικός Κυριάκος Κάσσης λέει ότι προέρχεται από τους Μινύες τους πρώτους της κατοίκους το 10.000 π.χ, ήταν οι μόνοι που διασώθηκαν από τις πόλεις της Αιγηίδας που καταποντίστηκαν, το Η γίνεται Α στα Δωρικά.
Η Αλβανική εκδοχή λέει ότι το όνομα της το έδωσαν οι Αρβανίτες που κατέβηκαν εκεί τον 8ο-9ο αιώνα πολύ πριν τις γνωστές καθόδους επειδή είχε πολλές μουριές, στην γλώσσα τους μάνη σημαίνει μουριά.

Το Μάνη είναι ελληνικό. Εμφανίζεται πριν την κάθοδο των αλβανοφώνων και κατά την μαρτυρία του Πορφυρογέννητου οι Μανιάτες δεν ήταν Σλάβοι.

Το καλύτερο βιβλίο που έχει βγεί για την Μάνη είναι του συγχωρεμένου του Ανάργυρου Κουτσιλιέρη , «Ιστορία της Μάνης, Αρχαία – Μεσαιωνική – Νεότερη, Εκδόσεις Παπαδήμα , 1996». Εκεί έχει 2 κεφάλαια για την προέλευση του ονόματος και για το ποια περιοχή πρωτοονομάστηκε έτσι.

Πρώτα αναφέρει όλες τις προτεινόμενες ετυμολογίες και παρετυμολογίες ( Ψευδο- Δωρόθεος Μονεμβασίας – μανία, Στεφανόπουλοι – μανία, Πετρίδης – λατινικό manus = χέρι ή μάινα τα πανιά λόγω των τρικυμιών, Φουρίκης [ 1928 ] – αλβανικό μάνι = μουριά/μορέα). Η άποψη του Φουρίκη επικρατεί και λέει πως το μάνι μπορεί να γίνει σε Μαΐνη του Πορφυρογέννητου , γιατί στην αλβανική η προφορά του α δίνει την εντύπωση και της παρουσίας ενός ι. Μάλιστα τοποθετεί την αρχική Μάνη κοντά στον Ζυγό του Ταϋγέτου, μεταξύ Λεύκτρου και Οιτύλου. Ο Ζακυνθηνός λέει για την πρόταση του Φουρίκη : «Η ερμηνεία αύτη είναι ανεπαρκής και ουχί πειστική φωνητικώς, απαράδεκτος δε ιστορικώς». Γιατί ιστορικώς ; Μα γιατί οι Αλβανοί δεν κατέβηκαν τόσο νωρίς στην Ελλάδα. Εδώ στην Αλβανία έφτασαν γύρω στο 630 και μάλιστα μετά τους Σλάβους. Ο γλωσσολόγος Γεωργακάς «έδειξε ότι η ερμηνεία του Φουρίκη φωνητικώς είναι ατελής». Η τοποθεσία που βάζει ο Φουρίκης την Μάνη πάλι δεν είναι σωστή και απ’τα γεωγραφικά λάθη που κάνει δεν φαίνεται να γνωρίζει καλά την περιοχή. Τοποθετεί την Λάγια στην Δυτική Μάνη και νομίζει πως το Κάβογκρόσσο απέχει από τον Ζυγό «ικανάς ημέρας», ενώ η Λάγια είναι στην Ανατολική Μάνη και το Κάβογκρόσσο απέχει από το Οίτυλο, την είσοδο του Ζυγού, 5 ώρες με το γαϊδούρι.

Πειστική ερμηνεία για το όνομα της Μάνης έδωσε ο καθηγητής Ε. Πεζόπουλος. Προέρχεται από το θηλυκό του μανός = αραιός, φαλακρός, άδενδρος. Την ερμηνεία αυτή δέχεται ο γλωσσολόγος Γεωργακάς. Τοπωνύμιο Μανός υπάρχει στην Χίο και στην Γορτυνία. ( Μάνη υπάρχει στην Θράκη, στην Αιτωλοακαρνανία και στο νησάκι των Ιωαννίνων ). Το θηλυκό μανή εύκολα γίνεται Μάνη. Π.χ. χονδρός – χόνδρος , λευκή – λεύκη, ζεστή – ζέστη κ.λπ. Π.χ. Θέρμος ( αντί Θερμός ) στην Αιτωλία. Και με το Μαΐνη τι γίνεται ; Γράφει ο Γεωργακάς : η παρά Πορφυρογεννήτω μνεία είναι μέν η παλαιοτέρα γραπτή, αλλ’ ουδέν πείθει ότι ο τύπος "Μαΐνη" είναι ο αρχικός. Δύναται να είναι ηλλοιωμένος τύπος του "Μάνη" και τούτο θα υποστηρίξω ευθύς. Εκ του "Μάνη" προήλθε το "Μαΐνη" … Εν τω Χρονικώ του Μορέως απαντούν αμφότεροι οι τύποι "Μάινη" και "Μάνη". Ο δέ τύπος "Μαΐνης" του Πορφυρογεννήτου είναι λόγιος και δέον, νομίζω , να ερμηνευθεί εκ του δημώδους τύπου "Μάινη"… Επί τινων λέξεων ιδιωματικών και τινων συνηθεστέρων παρατηρείται ανάπτυξις ημιφώνου i μετά το φωνήεν συλλαβής τονιζομένης ή προτόνου.»

Σημειώνει τύπους χάινομαι , χαϊμένος, βάιζει/βάζει , άιγωρος και ο Κουτσιλιέρης χαϊμός/χαμός , χαϊχούλιας/χαχούλιας , κλάιματα/κλάματα.

Η παραταινάρια περιοχή λοιπόν έδινε με τα γυμνά της βουνά την εικόνα της μανής , άδενδρης χώρας και έτσι σχηματίσθηκε το τοπωνύμιο Μάνη.

Ποια περιοχή όμως ονομάστηκε Μάνη ; Ο Πόρφυ λέει «ο δέ τόπος εστίν άνυδρος καί απρόσοδος, ελαιοφόρος δέ, όθεν καί την παραμυθίαν έχουσι». Ταιριάζει γάντι στη Μέσα Μάνη που κανόνι δεν την πιάνει και είναι μόνο κοτρώνια και αγκάθια.
Δεν γίνεται η Μάνη να ήταν στο Λεύκτρο του Φουρίκη. Γράγει ο Παχυμέρης για το Λεύκτρο : Πάν το περί Κιστέρνα θέμα, πολύ γε όν το μήκος και πολλοίς βρύον τοις αγαθοίς. Το Χρονικό του Μορέως διακρίνει τα κάστρα του Λεύ(κ)τρου και παλαιάς Μαΐνης . Ο Σφραντζής βέβαια λέει «Λεύκτρα Μαΐνης» , οι ίδιοι οι Μανιάτες ήξεραν όμως ποια ήταν η αρχική Μάνη, όπως βλέπουμε από την αλληλογραφία Μανιατών και Δυτικών. Π.χ. το 1571, «από τήν Μάνην εος εις το Βήτηλο» και «όλος ο τόπος της Μαήνης ήγουν από τον κάβο της Μαήνης εός το Βύτηλο». Συνεπώς αρχικά «Μάνη» ήταν η Μέσα Μάνη.

Συμφωνώ με την εξήγηση αν και στην Μάνη θα πήγαν λογικά και από άλλα μέρη της Πελοποννήσου με Αρβανίτες που είχε κοινή ιστορική πορεία, ακόμα και για τον Κολοκοτρώνη ακούγεται από πολλούς ότι ήταν Αρβανίτης.

[Andreas]

Σημαίνει κάτι με το όνομά σου Παλαιοελλαδίτης;
Είσαι Αρβανίτη Παλαιοελλαδίτη, μηπως θέλεις να πεις ότι οι Αρβανίτες είναι προγενέστεροι από τους Έλληνες;

Γιο, ουν κοπτόι πακ γιούχα ε σιπρίς ε αρβανίτικα.

Ο Πρωτέας το είχε αυτό το θέμα στο παλιό Φορούμ, απογοητεύτηκε πολύ και μπήκε στο Facebook

[Ζαποτέκος]

Γριβαίοι : Επώνυμο οικογένειας κλεφταρματολών και αγωνιστών του '21 απ' την Ακαρνανία. Κλάδος της οικογένειας Μπούα. Γενάρχης τους φέρεται ο χριστιανός αλβανόφωνος φύλαρχος Γκίνος ( Ιωάννης ) Μπούας Γρίβας ( 14ος αι. ). Οι Γριβαίοι εγκαταστάθηκαν στη Νότια Ήπειρο και στη Βόνιτσα της Ακαρνανίας με ηγέτες τα αδέλφια Θεόδωρο και Γκίνο Μπουαίους Γριβαίους ( 16ος αι. ) . Οι Γριβαίοι πολεμούσαν συνεχώς με τις ντόπιες ισχυρές οικογένειες ( φάρες ) του Βάλτου Κατσικογιάννη και Τρουμπούκη για την αρχηγία του αρματολικιού της περιοχής. Ο Γκίνος Μπούας Γρίβας ο νεώτερος σκοτώθηκε πολεμώντας τους Τούρκους στη θέση Του Μπούα τ' αυλάκι απέναντι απ' την Λευκάδα. Το 1732 οι Κατσικογιανναίοι εκδιώχτηκαν απ' τους Γριβαίους που είχαν επικεφαλής τους τον Αποστόλη Χρ. Γρίβα ( πέθανε το 1760 ) , και μόνο έπειτα από 20 χρόνια , μετά τον γάμο ( 1752 ) του Χρίστου Αποστ. Γρίβα ( 1720 - 1770 ) με τη Μόσχω , κόρη του Γερο-Κατσικογιάννη , οι τοπικοί αγώνες σταμάτησαν και το αρματολίκι ανέλαβε ο Αποστόλης Γρίβας. Μετά τον θάνατο του τελευταίου το 1760 , το αρματολίκι ανέλαβαν οι γιοι του Χρίστος , Τσέλιος και Κώστας , οι οποίοι πήραν μέρος στα Ορλοφικά σε συνεργασία με τον αρματολό Γεώργιο Γουλιμή Λαχούρη * στην Ακαρνανία. Κινήθηκαν όμως εναντίον τους πολυάριθμες τουρκαλβανικές ομάδες. Ο Γεώργιος Γουλιμής Λαχούρης , ο Χρίστος Γρίβας και ο Τσέλιος Γρίβας με 300 άνδρες τους έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι κοντά στο Αγγελόκαστρο , στην θέση Των Γριβαίων τα κόκαλα . Οι Τουρκαλβανοί έσφαξαν σχεδόν όλο τον πληθυσμό του Αιτωλικού και του Μεσολογγίου και έτσι έληξαν τα Ορλοφικά στην Ακαρνανία. Το αρματολίκι του Ξηρομέρου περιήλθε στον Χρίστο Κατσικογιάννη. Οι Γριβαίοι κατέφυγαν στην Λευκάδα και οι έριδες με τους Κατσικογιανναίους ξανάρχισαν. Το 1790 , ο Δημήτριος Δράκος Γρίβας ( 1765 - 1813 ) , γιος του Χρίστου Γρίβα που έπεσε στα Ορλοφικά και μεγαλύτερος αδελφός του Γεωργάκη Γρίβα Σβίγγα ( 1768 - 1826 ) , παρέλαβε το αρματολίκι της Βόνιτσας και του Ξηρόμερου απ' τον θείο του Χρίστο Κατσικογιάννη και οι έριδες σταμάτησαν. Ο Αλή πασάς όμως εξεδίωξε τον Δημήτριο Δράκο Γρίβα και την οικογένειά του , οι οποίοι κατέφυγαν στα Επτάνησα. Το 1810 , ο Δημήτριος Δράκος Γρίβας επανήλθε στην Ακαρνανία έπειτα από πρόσκληση του Αλή πασά που ήθελε να εκστρατεύσει κατά των Γαρδικιωτών ( Γαρδίκι -> χωριό της Βορείου Ηπείρου ). Έτσι ο Δράκος επανέκτησε την αρχηγία του αρματολικού της Βόνιτσας απ' τον Χρίστο Κατσικογιάννη. Αρνήθηκε όμως να συμμετάσχει στην εκστρατεία κατά του Γαρδικίου. Ο Αλή πασάς τον κάλεσε στα Ιωάννινα και εκεί μάλλον τον δηλητηρίασε. Το αρματολίκι ανέλαβε ο Γεώργιος Τσόγκας. Ο Δημήτριος Δράκος Γρίβας , απ' τον γάμο του με την Θεοδώρα Γιανίτση , κόρη προκρίτου της Πρέβεζας , απέκτησε 5 γιους : τον Χρίστο , τον Φλώρο ή Κώστα , τον Σταύρο , τον Θεόδωρο και τον Αλέξιο.

* Για τους Γουλιμήδες βλ. και εδώ

Θεοδωράκης Γρίβας : ( Πρέβεζα 1797 - Μεσολόγγι 1862 ) Τέταρτος γιος του Δημητρίου Δράκου Γρίβα. Από 14 ετών υπηρετούσε στο σώμα του συγγενή του κλέφτη Ιωάννη Μπουκουβάλα. Έπειτα κατατάχθηκε στο σώμα του αρματολού των Σαλώνων Πανουργιά. Φυλακίστηκε απ' τον Αλή πασά , αλλά έπειτα από διαμεσολάβηση του Ομέρ Βρυώνη αφέθηκε ελεύθερος. Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία απ' τον Αλέξη Νούτσο. Στην Επανάσταση του '21 πήρε μέρος σε διάφορες μάχης στην Ρούμελη και στον Μοριά. Στον Εμφύλιο ήταν με τους αντικυβερνητικούς γι' αυτό και φυλακίστηκε με τον Κολοκοτρώνη απ' τους κυβερνητικούς. Κατά την καποδιστριακή περίοδο αποσύρθηκε στην πατρίδα του. Μετά την δολοφονία του Καποδίστρια κινήθηκε κατά των καποδιστριακών και του αρχηγού τους Αυγουστίνου Καποδίστρια , αδελφού του Ιωάννη. Επί Βαυαρικής Αντιβασιλείας θεωρήθηκε ύποπτος συνωμοσίας , αλλά τελικά αφέθηκε ελεύθερος. Πήρε μέρος στην Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843. Κατά τον Κριμαϊκό Πόλεμο ( 1854 ) πέρασε στην Ήπειρο για να συνδράμει τον εκεί εθνικό αγώνα. Στις 4/10/1862 επαναστάτησε κατά του Όθωνα. Πέθανε από ασθένεια 20 ημέρες αργότερα.
Γι' αυτόν είχε βγει αρχικά το γνωστό τραγούδι Γρίβα σε θέλει ο βασιλιάς με αντιβασιλική - αντιοθωνική χροιά :
Γρίβα σε θέλει ο βασιλιάς , όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς.
Γρίβα σε θέλει ο βασιλιάς. - Τι να με θέλει ο κιαρατάς ;
Αν θα με θέλει για καλό , ν' αλλάξω και να στολιστώ.
Κι αν θα με θέλει για κακό , να πάω με τούτα που φορώ.
Γρίβα σε θέλει κι ο στρατός για να σε κάμει στρατηγό.
Μετά πήρε βασιλική χροιά και αφιερώθηκε με λίγο αλλαγμένους στίχους στον άξιο της πατρίδας Γεώργιο Γρίβα Διγενή.

Ο Θεοδωράκης Γρίβας νυμφεύθηκε το 1826 την Ελένη Μπούμπουλη , κόρη του Δημητρίου Μπούμπουλη και της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και χήρα του Πάνου Κολοκοτρώνη , με την οποία απέκτησε τον πολιτικό Δημήτριο Γρίβα ( 1829 - 1889 ). Το 1850 ήρθε σε δεύτερο γάμο με τη νεαρότατη και ωραιότατη Περσεφόνη Στάικου , κόρη του αγωνιστή Στάμου Στάικου και αδελφή του υποστρατήγου Δημοσθένη Στάικου.

( Π-Λ-Μπ )

[Ζαποτέκος]

Μπουαίοι : Αλβανόφωνη οικογένεια της Ηπείρου και της Αιτωλοακαρνανίας ( 14ος αι. ). Περηφανεύονταν πως κατάγονταν απ' τον βασιλιά Πύρρο της Ηπείρου. Παρακλάδια των Μπουαίων ήταν οι Γριβαίοι και οι Σπαταίοι της Ηπείρου και της Στερεάς Ελλάδος.

Νικόλαος Μπούας : Γενάρχης της οικογένειας. Η σημαία του ήταν κίτρινη και έφερε σταυρό και δυο άστρα εκατέρωθεν. Το δε οικόσημό του εικόνιζε 4 φίδια να σφίγγονται από ένα χέρι.

Πέτρος Μπούας : Γιος του Νικολάου. Συνεργάστηκε με τον Σέρβο βασιλιά Στέφανο Δουσάν. Μετά τον θάνατο του Δουσάν έγινε αυτόνομος ηγεμών του Αγγελοκάστρου.

Γκίνος ( Ιωάννης ) Μπούας Σπάτας : Γιος του Πέτρου Μπούα. Διαδέχτηκε τον πατέρα του στην ηγεμονία του Αγγελοκάστρου. Το 1374 κατέλαβε την Άρτα και την έκανε πρωτεύουσά του. Προσπάθησε να καταλάβει και τα Ιωάννινα , αλλά ο ηγεμών τους Θωμάς Πρελούμποβιτς απέκρουσε την επίθεση. Το 1377 αντιμετώπισε με επιτυχία την προσπάθεια του μαγίστρου των Ιπποτών της Ρόδου Χουάν Φερνάντε δε Ερέντια να καταλάβει την Βόνιτσα της Ακαρνανίας , τελευταία κτήση των Ανδεγαυών στην περιοχή. Ο Γκίνος συνέλαβε τον Ερέντια και τον πούλησε στους Τούρκους για να τον εξαγοράσει αργότερα και να τον μεταπωλήσει στους Λατίνους αντί 9.000 φράγκων , τα οποία έδωσε ως προίκα στην κόρη του Ελένη *, που νυμφεύθηκε τον βαρόνο του Μορέως Μαρκεζάνο της Νεαπόλεως ( 1381 ). Το 1380 απέτυχε ξανά να καταλάβει τα Ιωάννινα , γιατί ο δεσπότης τους Θωμάς Πρελούμποβιτς είχε καλέσει σε βοήθεια τους Τούρκους. Οι εχθροπραξίες Γκίνου - Θωμά σταμάτησαν όταν ο πρώτος νυμφεύθηκε την αδελφή του δευτέρου , Ελένη ( 1382 ). Το 1384 οι Τούρκοι σύμμαχοι του Θωμά εισέβαλαν στην Άρτα και λεηλάτησαν την περιοχή. Ο Γκίνος ζήτησε τη σύναψη συμφωνίας κατά των Τούρκων από τον Θωμά και έστειλε για τον σκοπό αυτό στα Ιωάννινα τον μητροπολίτη Άρτας Ματθαίο Β΄( 1381 - 1385 ) , αλλά ο Θωμάς αρνήθηκε. Όταν όμως ο τελευταίος δολοφονήθηκε στις 23/12/1384 , ο Γκίνος πολιόρκησε για τρίτη φορά τα Ιωάννινα ( 1386 ) , αλλά και πάλι απέτυχε να καταλάβει την πόλη , γιατί εν τω μεταξύ η χήρα του Θωμά Πρελούμποβιτς , Μαρία Αγγελίνα Κομηνή Δούκαινα Παλαιολογίνα , είχε παντρευτεί τον Φλωρεντινό ευγενή Ησαύ Μπουοντελμόντι και υποστηρίχθηκε απ' τους Τόκκους της Κεφαλληνίας . Νέα απόπειρα του Γκίνου κατά των Ιωαννίνων ( 1389 ) απέτυχε. Η εισβολή του Τούρκου στρατηγού Εβρενός μπέη στην Ακαρνανία και την Ήπειρο το 1390 οδήγησαν τον Γκίνο σε συμφωνία με τον Ησαύ των Ιωαννίνων , η οποία επισφραγίστηκε με τον γάμο της κόρης του πρώτου Ελένης * - πρώην συζύγου του Μαρκεζάνο του Μορέως - με τον Ησαύ ( 4/1/1396 ) , του οποίου η σύζυγος Μαρία Αγγελίνα Κομηνή Δούκαινα Παλαιολογίνα είχε πεθάνει στις 28/10/1394. Ο Γκίνος Μπούας Σπάτας πέθανε το 1399. Τον διαδέχτηκε ο αδελφός του Σγούρος και αυτόν ο εγγονός του Γκίνου , Μαυρίκιος ( Δεκέμβριος 1399 ).

* ή Ειρήνη

Μαυρίκιος Μπούας Σπάτας : Εγγονός του Γκίνου, ο οποίος μετά τον θάνατο του ηγεμόνα των Ιωαννίνων Ησαύ Μπουοντελμοόντι κατέλαβε την πόλη ( 1403 ) και ηγεμόνευσε μεχρι τον θάνατό του ( 1418 ).

Παύλος Μπούας Σπάτας : Αδελφός του Γκίνου, ηγεμών του Αγγελοκάστρου , το οποίο κατέλαβαν το 1405 οι Τόκκοι της κεφαλληνίας. Το 1407 ο Παύλος πούλησε τη Ναύπακτο στους Βενετούς , ενώ τα παιδιά του Γκίνος και Αλέξιος κατέφυγαν στην Κωνσταντινούπολη και πρόσφεραν κατόπιν υπηρεσίες στο δεσποτάτο του Μορέως.

Πέτρος Μπούας : Γιος του Γκίνου Μπούα, γιου του Παύλου Σπάτα Μπούα. Μισθοφόρος στο δεσποτάτο του Μορέως (1454 ). Επικεφαλής των αλβανοφώνων της Πελοποννήσου , οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί εκεί απ' το 1392 όταν δεσπότης του Μορέως ήταν ο Θεόδωρος Παλαιολόγος ( 1383 - 1407 ) , επαναστάτησε εναντίον των δεσποτών Θωμά ( 1432 - 1460 ) και Δημητρίου ( 1449 - 1460 ) Παλαιολόγων. Το 1463 επαναστάτησε κατά των Τούρκων .

Θεόδωρος Μπούας : Αρχηγός στρατιωτικού σώματος στο Ναύπλιο, συνεργάτης του Κροκόδυλου Κλαδά ( τουρκομάχος διοικητής της Μάνης απ' την Χιμάρα της Βορείου Ηπείρου ) και των Βεντών.

Μερκούριος Μπούας : Γιος του Πέτρου ή του Θεοδώρου Μπούα. Έδρασε στον Μοριά στο πλευρό των Βενετών του Ναυπλίου και έπειτα στο πλευρό των Βενετών στην Ιταλία εναντίον των Φλωρεντινών και των Γάλλων και αναδείχθηκε πολέμαρχος σε Ελλάδα και Ιταλία ( 1495 - 1496 ) . Πρόσφερε υπηρεσίες στον δούκα του Μιλάνου , ο οποίος τον ονόμασε ιππότη , στον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΒ΄( 1499 - 1515 ) , που τον ονόμασε κόμη του Ακίνου και της Ρόκα Σέκα , και στον αυτοκράτορα της Γερμανίας Μαξιμιλιανό Α΄ ( 1499 - 1519 ). Το 1519 υπηρέτησε εκ νέου τη Βενετία εναντίον των Γερμανών και των Ισπανών του βασιλείου της Νεαπόλεως. Πέθανε στο Τρεβίζο της Ιταλίας το 1560 και τάφηκε στο ναό της Σάντα Μαρία. Ο τάφος του είναι έργο του γλύπτη Αντόνιο Λομπάρντι ( 1562 ).

πηγή : Π-l-Br

[Σκαρταδος 4]

.

Πειστική ερμηνεία για το όνομα της Μάνης έδωσε ο καθηγητής Ε. Πεζόπουλος. Προέρχεται από το θηλυκό του μανός = αραιός, φαλακρός, άδενδρος. Την ερμηνεία αυτή δέχεται ο γλωσσολόγος Γεωργακάς. Τοπωνύμιο Μανός υπάρχει στην Χίο και στην Γορτυνία. ( Μάνη υπάρχει στην Θράκη, στην Αιτωλοακαρνανία και στο νησάκι των Ιωαννίνων ). Το θηλυκό μανή εύκολα γίνεται Μάνη. Π.χ. χονδρός – χόνδρος , λευκή – λεύκη, ζεστή – ζέστη κ.λπ. Π.χ. Θέρμος ( αντί Θερμός ) στην Αιτωλία. u]

Φυσικά και το Μάνη σημαίνει αραιός τόπος


Ησύχιος


μανόν>
ἀραιόν ASvg. μικρόν. ὀλίγον. [χαῦνον Sg
<μανοστήμοις>
ἀραιοστήμοις (Aesch. fr. 297)
*<μανότης>
ἀραιότης (Plat. Tim. 72 c) A
*<μανότατον>
ἀραιότατον ASg

Όσο για τον τόνο,δεν χρειάζεται να ψάχνει τόσο
Απλά βλέπεις τα Αθήνα και Αθηνά
και Σπαρτιά και Σπάρτη