14η Σεπτεμβρίου 1922 Η καταστροφή της Σμύρνης

[μολύβι]

Ιμπεριαλιστικός πόλεμος των Ελ

[Χαοτικός]

[img]https://i.postimg.cc/0QpJ3tWf/12-4 ... webp[/img]

Αν ζητούσανε ένα συγνώμη για τις μαλακίες αυτά λόγω υποταγής στους Ρώσσους θα είχε μεγαλύτερο ποσοστό. Αν πραγματικά ενδιαφέρονταν για το προλεταριάτο της Ελλάδας θα σεβόντουσαν τη νοημοσύνη του.

[Ζαποτέκος]

αναφορικά με την μικρασιατική εκστρατεία ένα συνοπτικό αλλά εξαιρετικά λεπτομερές άρθρο που καταδεικνύει τα πως και τα γιατί της μεταστροφής της Γαλλίας στο Link παρακάτω,βεβαίως ήδη είχαν αρχίσει οι αντιρρήσεις επι κλεμανσω και κορυφώθηκαν μετα την πτώση του τελευταιου,παρολαυτα όσο ο βενιζέλος ήταν στα πράγματα ήταν δύσκολο να αποκηρύξουν την συμμαχία και την στενή σχέση που είχαν δημιουργήσει(ήδη μέσα στον Α ΠΠ και στο κίνημα της εθνικής αμύνης),από την οποία απαγκιστρώθηκαν μετά την πτώση του κρητικού και ενίσχυσαν απροκάλυπτα τον Τούρκο

https://www.tanea.gr/2003/09/17/greece/ ... ias-kemal/

Μα φυσικά και οι Γάλλοι είχαν αρχίσει να το γυρίζουν πριν την πτώση του Βενιζέλου. Μεγαλύτερο επιχείρημα από αυτό που αναφέρει ο Μεταξάς στον Βενιζέλο κατά την αρθρογραφία τους το 1934 δεν μπορούσε να υπάρξει και ο Βενιζέλος κατάπιε την γλώσσα του. Η Συνθήκη των Σεβρών δεν προέβλεπε μόνο απόδοση της Ανατολικής Θράκης και προσωρινή κατοχή της Ζώνης της Σμύρνης. Προέβλεπε και ανεξάρτητη Αρμενία και αυτόνομο Κουρδιστάν. Κούρδοι και Αρμένιοι δεν βοηθήθηκαν . Ειδικά οι τελευταίοι αφέθηκαν στην μοίρα τους. Στα χέρια των Τούρκων και των Σοβιετικών. Όλοι οι Μεγάλοι είπαν πως πρέπει να βοηθήσουμε τους καημένους τους Αρμένιους που τους έσφαξαν οι Τούρκοι. Όταν όμως ήρθε η ώρα να συζητήσουν ποιος θα στείλει στρατό , όλοι έκαναν τις πάπιες.

Ο Μεταξάς απαντάει στο επιχείρημα του Βενιζέλου πως οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν μας υποστήριξαν στην εφαρμογή της Συνθήκης των Σεβρών επειδή επαναφέραμε πίσω τον βασιλιά.

( με κλικ μεγαλώνουν )




Λένε οι βενιζελικοί πως οι Σύμμαχοι μας έκοψαν την οικονομική βοήθεια μετά την επάνοδο του βασιλιά. Για να δούμε όμως τι είχαν δώσει μέχρι τις εκλογές του 1920 στον Βενιζέλο. Οι Άγγλοι τα μισά από όσα είχαν συμφωνηθεί. Οι ΗΠΑνοί λιγότερο απ' το 1/3 και οι Γάλλοι ... τίποτα !

[Κόκκορας]

αρα κατι δωσανε σε λεφτα,νομιζα δεν ειχαν δωσει τιποτα
και κυριως δωσανε βεβαια την εγκριση τους για αποβαση

εργο βενιζελου(λουντ τζωρτζ) ολα.


ποσα πηρανε οι φιλοβασιλικοι μετα; τιποτα.

[Ζαποτέκος]

Οι Έλληνες κομμουνιστές κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία.

• Frank G. Weber, Ο Επιτήδειος Ουδέτερος :
  
  Οι Έλληνες βαθμιαία έχασαν το ηθικό τους από την αργή προέλαση , από την πείσμονα αντίσταση των Τούρκων και από την διείσδυση στις γραμμές τους κομουνιστών που υπέσκαπταν το ηθικό των ανδρών.

• Η Στρατιά μεταξύ άλλων θεωρεί σαν αιτία του χαμηλού ηθικού και τον κομμουνισμό :
  
  ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ
  Στρατηγείον 9 Ιουνίου 1922
  Το Νότιον Συγκρότημα προς την Στρατιάν Μικράς Ασίας "Περί του ηθικού του Στρατεύματος"
  Λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω , εις εκτέλεσιν της από της 5ης τρέχοντος ...
  ( … )
  3ον. Αι διαδιδόμεναι ολίγον κατ' ολίγον σοσιαλιστικαί και κομμουνιστικαί ιδέαι δηλητηριάζουν τα αισθήματα της αυταπαρνήσεως και αυτοθυσίας και παρουσιάζουν τον πόλεμον ουχί ως εθνικόν. Πλείστα τεκμήρια έχει αρυσθή η υπηρεσία επί του κεφαλαίου τούτου εκ της λογοκρισίας και εξ άλλων πηγών.
  (...)
  Δια την ακρίβειαν
  ο Επιτελάρχης
  Σ. Γονατάς
  
  Ν. Τρικούπης

• Το γνωστό κείμενο στον Ριζοσπάστη
  
  Αν δεν νικιόμασταν στη Mικρασία, η Τουρκία θα ήταν σήμερα πεθαμένη και μεις μεγάλη Ελλάδα !! Τη "λευτεριά" μας θα τη στηρίζαμε στην υποδούλωση του Τουρκικού λαού ! Αυτό εμείς δεν το δεχόμαστε. Το αποκρούομε κατηγορηματικά. Η αστικοτσιφλικάδικη Ελλάδα στη Μικρασία πήγε όχι ως εθνικός απελευθερωτής μα σαν ιμπεριαλιστική δύναμη, όργανο των εγγλέζων μεγαλοκαρχαριών. Πήγαινε αυτού όχι μόνο για να διαιωνίσει την ξενική κυριαρχία πάνω στο Τουρκικό λαό μα και να κάνει την Τουρκία αντισοβιετικό ορμητήριο ! (...)Η Μικρασιατική εκστρατεία δεν χτυπούσε μόνο τη νέα Τουρκία, μα στρεφότανε και ενάντια στα ζωτικώτατα συμφέροντα του Ελληνικού λαού. Γι' αυτό εμείς όχι μόνο δεν λυπηθήκαμε για την αστικοτσιφλικάδικη ήττα στη Μικρασία ΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΑΜΕ.
  
  σελ. 51
  https://digitallib.parliament.gr/displa ... 36258&seg=

• Αν και η επιρροή του ήταν μικρή, το ΣΕΚΕ κατέβαλε έντονες προσπάθειες για να προσηλυτίσει οπαδούς μεταξύ των οπλιτών της Στρατιάς Μικράς Ασίας. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τη δυσφορία της στρατιωτικής ηγεσίας και την αντίδραση του ίδιου του πρωθυπουργού. Πιο συγκεκριμένα, τον Απρίλιο του 1920 ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος ανακοίνωσε από το βήμα του Κοινοβουλίου τη χορήγηση αμνηστίας και την κατάργηση του στρατιωτικού νόμου και της λογοκρισίας, με εξαίρεση την κριτική κατά της πολεμικής προσπάθειας της κυβέρνησης, η οποία θα εξακολουθούσε να τιμωρείται.
  Έκτοτε το ΣΕΚΕ κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για την πρόκληση κοινωνικής αναταραχής και, ει δυνατόν, την παρεμπόδιση της στρατιωτικής προσπάθειας στη Μικρά Ασία. Το 1921 αρχίζει ένα μεγάλο απεργιακό κύμα, που δίπλα στα οικονομικά αιτήματα προβάλλει όλο και περισσότερο και αιτήματα ενάντια στη Μικρασιατική εκστρατεία. Ξεχωρίζουν η απεργία του Βόλου και η πανελλαδική απεργία των σιδηροδρομικών (Φλεβάρης 1921), οι εκδηλώσεις της Πρωτομαγιάς στη Θεσσαλονίκη, όπου ένα σύνταγμα στρατού που πήγαινε για το μέτωπο της Μικράς Ασίας στασίασε και στρατιώτες του συναδελφώθηκαν με τους εργάτες, η απεργία της Ομοσπονδίας Ηλεκτρισμού και Ηλεκτροκίνησης κ.α. Το ΣΕΚΕ ακολούθησε μια πολιτική συνεπή ίσως προς την ιδεολογία του, η οποία, όμως, δυσχέρανε την κοινή προσπάθεια, συντελώντας σε έναν βαθμό, όπως υποστηρίζεται από ορισμένους, στην κατάρρευση του μετώπου στη Μικρά Ασία.
  http://www.iskiosiskiou.com/2017/05/587.html

• Παντελής Πουλιόπουλος
  Από το 1920 υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου 1919-1922. Μαζί με τον Γιώργη Νίκολη ήταν από τους κύριους οργανωτές της αντιπολεμικής δράσης στο μέτωπο. Συμμετείχε στη σύνταξη της εφημερίδας Ερυθρός Φρουρός και στην οργάνωση αντιπολεμικών κομμουνιστικών πυρήνων στις μονάδες της Στρατιάς Μικράς Ασίας. Οι προκηρύξεις του Κεντρικού Συμβουλίου των κομμουνιστών φαντάρων του μετώπου ήταν συνήθως γραμμένες από το χέρι του Πουλιόπουλου. Συνελήφθη τον Μάιο του 1922 για την αντιπολεμική του δράση και παραπέμφθηκε σε στρατοδικείο στη Σμύρνη με την προοπτική της εκτέλεσης. Με την κατάρρευση όμως του μετώπου τον Αύγουστο, δραπέτευσε από τις φυλακές του Μπαρτζόβα στα περίχωρα της Σμύρνης με τη βοήθεια του δεσμοφύλακά του και επέστρεψε στην Ελλάδα.
  https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE ... E%BF%CF%82

• Γιώργος Νίκολης
  Ο Νίκολης το 1920 στάλθηκε στο μικρασιατικό μέτωπο. Αναγκάστηκε, έτσι να διακόψει τις σπουδές του. Στην περιοχή της Σμύρνης εντάχθηκε σε μια ομάδα κομμουνιστών φαντάρων που εξέδιδαν (στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων του Νικολάου Πλαστήρα) την πολυγραφημένη εφημερίδα Φούντα και ήταν σε επαφή με μια άλλη ομάδα γύρω από τον Παντελή Πουλιόπουλο, η οποία διακινούσε το επίσης πολυγραφημένο έντυπο Κόκκινος Φρουρός. Οι ομάδες αυτές των κομμουνιστών στρατιωτών του μετώπου ήταν κατά της εκστρατείας και έκαναν αντιπολεμική προπαγάνδα ανάμεσα στους στρατευμένους -περιορισμένη, ωστόσο, λόγω της τρομοκρατίας των ελληνικών στρατιωτικών αρχών. Σύμφωνα με μια μαρτυρία, το μηχάνημα για την εκτύπωση της Φούντας είχε μεταφερθεί στο μέτωπο από μέλη της "Κομμουνιστικής Ένωσης" (ΚΕ). Η οργάνωση αυτή (1919-1921) ήταν μια ομάδα πίεσης, πέριξ του ΣΕΚΕ, είχε δραστηριότητα σε πολλές πόλεις και εξέδιδε το περιοδικό Κομμουνισμός. Ζητούσε τη σύνδεση του κόμματος με την Κομμουνιστική Διεθνή (ΚΔ) και την μπολσεβικοποίησή του, μετέφραζε και δημοσίευε κείμενα και αποφάσεις της ΚΔ και επιδιδόταν σε προπαγάνδα ενάντια στον πόλεμο. Δεν υπάρχουν, πάντως, στοιχεία για το εάν ο Νίκολης βρισκόταν σε επαφή με μέλη της "Κομμουνιστικής Ένωσης" πριν στρατευτεί. Μετά την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου και την επιστροφή του στην Αθήνα έγινε μέλος του ΣΕΚΕ.
  https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE ... E%B7%CF%82

[plouf]

Οχι που θα πολεμουσαν οι ελληνες για τον τυχοδιοκτισμο και τον μεγαλοϊδεατισμο του Βενιζελου κοροϊδα ητανε;

[Ζαποτέκος]

Οχι που θα πολεμουσαν οι ελληνες για τον τυχοδιοκτισμο και τον μεγαλοϊδεατισμο του Βενιζελου κοροϊδα ητανε;

Αν το πάμε έτσι και η Επανάσταση του '21 έγινε για τον τυχοδιωκτισμό και τον μεγαλοϊδεατισμό των Φιλικών.

[Ζαποτέκος]

Είναι εσκεμμένες οι εσφαλμένες απόψεις της Διδώς Σωτηρίου, στα “Ματωμένα Χώματα”;
Αλέξανδρος Ασωνίτης
https://ardin-rixi.gr/archives/247220

Απ’ τα πολλά λογοτεχνικά βιβλία που αναφέρονται στην Μικρασία και το ’22 (Ηλίας Βενέζης: Το νούμερο 31328, Στρατής Δούκας: Η ιστορία ενός αιχμαλώτου, Κοσμάς Πολίτης: Στου Χατζηγφράγκου, αν και δεν αναφέρεται στο ’22, Αγγέλα Παπάζογλου: Τα χαΐρια μας εδώ, κ.ά.), το πιο γνωστό και πολυδιαβασμένο είναι τα «Ματωμένα χώματα», της Διδώς Σωτηρίου, που έχει σημειώσει αλλεπάλληλες εκδόσεις, έχει μεταφρασθεί στο εξωτερικό, εσχάτως στην Ιταλία, θεωρείται ότι έχει καθορίσει όσο τίποτε άλλο το αναγνωστικό κοινό για τα γεγονότα του ’22, έχει γυρισθεί σε σήριαλ κι έχει μοιρασθεί δωρεάν στα σχολεία μας από το Υπουργείο Παιδείας, το 2009 (επί υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου). Αναρωτιέται δικαίως κανείς, τί είναι αυτό που πρέπει να μάθουν οπωσδήποτε τα παιδιά και περιέχεται σ’ αυτό μόνο το βιβλίο και σε κανένα άλλο, ώστε να το μοιράσουν δωρεάν στα σχολεία. Λέει την Μόνη και Απόλυτη Αλήθεια για το ’22 και την Καταστροφή; Αν ναι, τότε καλώς μοιράσθηκε. Αν τυχόν όμως δεν την λέει, γιατί μοιράσθηκε, αλλά και πώς είναι τόσο δημοφιλές επί έξι δεκαετίες, δεδομένου πως ούτε το θέμα του είναι ευχάριστο ούτε η λογοτεχνικότητά του μοναδική; Γιατί, λοιπόν, την στιγμή που ένα στοιχειωδώς προσεκτικό διάβασμα οδηγεί στο αναπόφευκτο συμπέρασμα ότι η Δ.Σ με τις απόψεις της προσφέρει συνεχή άλλοθι στην Τουρκία και δίνει μια γενικά προβληματική εικόνα;

Την συγγραφέα τίμησε και η φετινή έκθεση βιβλίου στο Ζάππειο με σκηνή στο όνομά της, μεγάλα μπάνερ κ.λπ., ενώ από το 2001 η Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων, στην οποία η Δ.Σ προσέφερε το σπίτι της, όπου και έκτοτε στεγάζεται η ΕΕΣ, καθιέρωσε προς τιμήν της το βραβείο «Διδώ Σωτηρίου», που απονέμεται «σε ξένο ή Έλληνα συγγραφέα που με τη γραφή του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και των πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική διαφορετικότητα». Η «επικοινωνία λαών και πολιτισμών» προφανώς δεν μπορεί να αναφέρεται στα Ματωμένα Χώματα. Προς τιμήν της, επίσης, πολλές οδοί, σχολεία και βιβλιοθήκες φέρουν το όνομά της (απ’ την βικιπαίδεια).


Η Διδώ Σωτηρίου είναι Μικρασιάτισσα απ’ το Αϊδίνι (αρχαία Άνθεα ή Ευανθία ή Σελεύκεια Μαιάνδρου ή Σελεύκεια Καρίας ή Ερίνυνα ή Τράλλεις, ανατολικά της Εφέσου), ζει την Καταστροφή στην Σμύρνη, είναι τότε 13 ετών, κατορθώνει να σωθεί με την οικογένειά της και έρχεται εδώ. Το πρώτο της βιβλίο, Οι νεκροί περιμένουν, 1959, είναι εν πολλοίς αυτοβιογραφικό, αναφέρεται στην Μικρασία και κυρίως στην προσφυγιά και στην ηρωϊκή τους επιβίωση στην μητέρα πατρίδα, αλλά στην σελ. 133 μια μικρή παράγραφος προοικονομεί τα Ματωμένα Χώματα, τον πυρήνα τους: «Ψάχναν για τον αίτιο, αναθεμάτιζαν τον ουρανό, τη γης, τον Κεμάλ, τον Βενιζέλο, τον Κωνσταντίνο, την Αντάντ, τον πόλεμο. Μα πριν απ’ όλα τον ύπουλο τον Άγγλο, τον υπολογιστή, το διπλοπρόσωπο, το σφετεριστή που έκανε μπίζνες και αυτοκρατορική πολιτική με το αίμα και τη δυστυχία ενός λαού….». Απουσιάζει η συμπερίληψη των κομμουνιστών του Λένιν που βοήθησαν εξ ίσου, αν όχι καθοριστικότερα απ’ τους Δυτικούς, τον Κεμάλ. Σημειώστε και την παράλειψη της προκλητικά φιλοτουρκικής στάσης των Γερμανών αλλά και την βελούδινη απόδοση ευθυνών στην Τουρκία, που δεν αναφέρεται καν και ευθύνεται μάλιστα λιγότερο απ’ τους άλλους, όπως μας λένε οι λέξεις: ένα τουρκικό όνομα, δύο ελληνικά, δύο δυτικά.

«Γιατί πάλι αυτή η αναταραχή και η τρικυμία; Γιατί οι άνθρωποι του τόπου μας έπρεπε να τρέχουν κυνηγημένοι και να σκοτώνονται; Γιατί να καίγονται πάλι τα σπίτια τους και τα σπάρτα τους και οι ελπίδες τους; Γιατί δε βρισκόταν ένας τρόπος να ζει ο καθένας στη γη των προγόνων του και να τη δουλεύει ήσυχα και καλά είτε Τούρκος ήταν είτε Έλληνας; Να’ ταν από Θεού δοσμένο τότε, δε θα’ ταν πόλεμος, θα΄ ταν σεισμός, αστροπελέκι, πλημμύρα. Τούτη τη συμφορά ποιοι άνθρωποι να τη φτιάχναν και γιατί;». Άλλο ένα απόσπασμα, που μας τροφοδοτεί με μια ακόμη θεμελιώδη άποψη της, που συναντάμε και στα Μ.Χ.: Η Μικρασία είναι «γη των προγόνων» και των Ελλήνων και των Τούρκων. Είναι ιστορικώς ακριβές αυτό; Κι αν τυχόν είναι ανακρίβεια, είναι εσκεμμένη ή απλώς άγνοια, κάτι που δεν συγχωρείται; Και «την συμφορά τούτη» δεν ξέρει άραγε «ποιοι άνθρωποι τη ‘φτιάχναν»;

Κι ένα, συγκινητικά αληθινό, απόσπασμα:…. «Τρέμαν ακόμα απ’ το φόβο. Τα μάτια τους ήταν κόκκινα απ’ το αιμάτινο ποτάμι της κόλασης που διάβηκαν. Και σαν πάτησαν σε στέρεο έδαφος, μετρήθηκαν να δουν πόσοι φτάσανε και πόσοι λείπουν. Κι οι ζωντανοί δεν το πιστεύανε, μόνο άπλωναν τα χέρια τους στο κορμί τους και το ψάχνανε, για να βεβαιωθούνε πως δεν ήταν βρικόλακες. Και ψάχναν και για την ψυχή τους, να δουν αν ήταν στη θέση της. Μ’ αυτή ήταν άφαντη. Είχε μείνει πίσω στην πατρίδα κοντά στους αγαπημένους νεκρούς και στους αιχμαλώτους, κοντά στα σπιτάκια, στα χωράφια, στις δουλειές….».


Μανώλης Αξιώτης – Διδώ Σωτηρίου
Ματωμένα Χώματα, η πατρότητα.

Τρία χρόνια αργότερα, 1962, κυκλοφορεί τα Ματωμένα Χώματα. Αλλά δεν είναι δικό της βιβλίο, όπως διευκρινίζει: ΄Ένας άγνωστος μέχρι τότε, ονόματι Μανώλης Αξιώτης, τον οποίο παρουσιάζει μ’ ένα σωρό ιδιότητες, και πολιτικού χαρακτήρα: «Μικρασιάτης αγρότης που έζησε τα αμέλε ταμπούρια ’14-’18 (σημ. δική μου: τάγματα εργασίας / εκτοπισμού / εξόντωσης των Ελλήνων της Μικρασίας, ιδρυθέντα με γερμανική συνενοχή), που φόρεσε τη στολή του Έλληνα φαντάρου, που είδε την Καταστροφή, έζησε την αιχμαλωσία και που πρόσφυγας έφαγε πικρό ψωμί, σαράντα χρόνια λιμενεργάτης συνδικαλιστής, μαχητής της Εθνικής μας Αντίστασης … μου έδωσε ένα τεφτέρι με τις αναμνήσεις του, Συνταξιούχος έγραψε…» (σελ. 7). Της δίνει τα χειρόγραφά του, το «τεφτέρι» του, κι εκείνη, τα συνδυάζει με άλλες μαρτυρίες (αλλά δεν αναφέρει άλλα ονόματα), και τα δημοσιεύει ως μυθιστόρημα για «να μην ξεχνούν οι παλιοί και να βγάλουν σωστή κρίση οι νέοι». Τρία μόλις χρόνια αργότερα όμως ο Μανώλης Αξιώτης, παρακινημένος ίσως απ’ την επιτυχία του βιβλίου, κυκλοφορεί, 1965, την δική του εκδοχή των περιπετειών του στα Ματωμένα Χώματα, με τίτλο: Μπερδεμένο κουβάρι (εκδ. Το ελληνικό βιβλίο), αυτοβιογραφία ή αμφιλεγόμενη απόπειρα «συμπληρώματος», «διόρθωσης» και διεκδίκησης της πατρότητας των MX”1, που δεν τυγχάνει ανταπόκρισης, ίσως επειδή θα διασάλευε την πορεία του βιβλίου που πρόσφερε ήδη ιδεολογικά οφέλη. Ο Αξιώτης (Μ.Α. από δω και πέρα) δεν πτοείται και δυο χρόνια απ’ την μεταπολίτευση, 1976, κυκλοφορεί, πάλι, την «τελική, αυθεντική»1 (η προηγούμενη δεν ήταν, λοιπόν, αυθεντική;) αυτοβιογραφία του, με τον σαφούς ιδεολογίας τίτλο: Ενωμένα Βαλκάνια (εκδ. Πειραιεύς, μάλλον αυτοέκδοση), φράση που παραπέμπει στον Ρήγα, σε σκέψεις του Βενιζέλου, αλλά πρωτίστως στην γνωστή επιδίωξη της Γ΄ Διεθνούς για «Ενωμένα Βαλκάνια», με απόσπαση μάλιστα της Μακεδονίας απ’ την Ελλάδα, το γνωστό Μακεδονικό «ζήτημα». Το 2016 κυκλοφορούν πάλι οι δύο αυτοβιογραφίες του σε ένα βιβλίο, με τίτλο: Εγώ, ο Μανώλης Αξιώτης (εκδ. Μπαλτά), ενώ ο ίδιος αναφέρει σε γράμμα του ότι εξέδωσε στην Κωνσταντινούπολη, το 1974, στα τουρκικά που ήξερε από παιδί (ελληνικά έμαθε αργότερα), και τα απομνημονεύματά του, με τίτλο: Baris Koprusu = “Γέφυρα ειρήνης” , εύχεται κανείς τα τουρκικά στρατεύματα να μην πέρασαν απ’ την γέφυρα αυτή για να εισβάλλουν και να καταλάβουν το 36% της Κύπρου σκοτώνοντας αμάχους, βασανίζοντας, βιάζοντας -και βομβαρδίζοντας ανοχύρωτες χωριά και πόλεις.

(Αμφιβάλλω αν υπάρχει άλλος άνθρωπος στην παγκόσμια ιστορία, ούτε η μεγαλύτερη μεγαλοφυΐα των αιώνων, που να έχει γράψει δυο φορές την αυτοβιογραφία του, μία τα απομνημονεύματά, ενώ ταυτόχρονα να κυκλοφορεί με επιτυχία, σαν «μυθιστορηματική» βιογραφία του, μια άλλη αυτοβιογραφία του.)

Απ’ την σκιαγράφηση της πορείας του βιβλίου προκύπτουν αναγκαστικά κάποια άβολα ερωτήματα: Η Διδώ Σωτηρίου (Δ.Σ. από δω και πέρα), που έχει αψεγάδιαστη δημόσια παρουσία, συνήψε με τον Μ.Α. κάποιο συμφωνητικό για την αρχική παραχώρηση-έκδοση «του τεφτεριού»; Συνήψε μετά την αρχική επιτυχία και την «διεκδίκηση της πατρότητας του βιβλίου»1; Συμφωνήθηκε η απόδοση κάποιων ποσοστών στον Μ.Α.; Ο Μ.Α. της χάρισε τα χειρόγραφα-βιβλίο με έγγραφη δωρεά; Διότι δεν φαίνεται να έθεσε χρονικό περιορισμό στην χρησιμοποίηση του υλικού του. Κι όταν το βιβλίο, που αυταποδείκτως χρωστάει την πρώτη δημοφιλία του στο κομματικό κοινό και στην αντίστοιχη προβολή, πήγαινε από ανατύπωση σε ανατύπωση κι από μετάφραση σε μετάφραση, η Δ.Σ έδωσε ποσοστά σ’ αυτόν που της έδωσε το «τεφτέρι του»; Του έδινε χρήματα συστηματικά, ανεπισήμως, του έδωσε εφ’ άπαξ; Αν όχι, ο ίδιος διεκδίκησε κάτι; Κι αν δεν διεκδίκησε, πώς ανέχθηκε, ένας «συνδικαλιστής, αγωνιστής της αντίστασης», να μην έχει καμμία πρόσοδο απ’ τον μόχθο του και την ζωή του, αυτός που στο «τεφτέρι του» αποκαλούσε τους εμπόρους «κλέφτες»; Και η αναντίρρητου ήθους Δ.Σ. πώς δεν του παραχώρησε επισήμως δικαιώματα (ή του παραχώρησε;) σ’ ένδειξη δικαιοσύνης αλλά και ευγνωμοσύνης, αφού στον Μ.Α. χρωστάει πολλά απ’ την διαιώνιση του ονόματός της και των βιβλίων της, όπως και την οικονομική της ευμάρεια;

Το βιβλίο «που καθόρισε τη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας για τη Μικρασία» , έχει πουλήσει πολλά περισσότερα από 400.000 αντίτυπα (394.000 το 2009 -1) και αν η Δ.Σ. έπαιρνε, σε σημερινό νόμισμα, ένα ευρώ ανά αντίτυπο, τα δικαιώματα ανέρχονται στο ιλιγγιώδες ποσό των 400.000 ευρώ που σήμερα, δεκατρία χρόνια αργότερα, θα πλησιάζουν πιθανόν τις 500.000 και πλέον, με τις εκδόσεις για την επέτειο της Καταστροφής, τις νέες μεταφράσεις, τα δικαιώματα απ’ την μεταφορά του στην τηλεόραση, απ’ την θεατρική παράσταση που ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα και την δωρεάν διανομή του στα σχολεία. Δηλαδή, πρόκειται για κέρδη που ξεπερνούν κατά πολύ ίσως τα 200.000.000 δραχμές από ένα βιβλίο με θέμα την προσφυγιά και τον ξεριζωμό των Ελλήνων από την Μικρασία. Αναρωτιέται ευλόγως κανείς αν η Δ.Σ. έκανε κάποια δωρεά σε μικρασιατικά σωματεία, στο μουσείο της Φιλιώς Χαϊδεμένου, π.χ., ή σε κάτι κοινωφελές, εκτός απ’ την προσφορά του σπιτιού της στην Εταιρεία Συγγραφέων; Ή να υποθέσει κάποιος ότι χρηματοδοτούσε γνωστό πολιτικό κόμμα, κάτι που φυσικά είναι απόλυτο δημοκρατικό της δικαίωμα;

Νομίζω ότι πρέπει να δοθούν απαντήσεις απ’ τους κληρονόμους των δύο, ώστε να μην μείνει καμμία σκιά για ένα τόσο ευαίσθητο και σοβαρό ζήτημα, πόσο μάλλον αφού αφορά δυο συγγραφείς-αγωνιστές της αντίστασης και της αριστεράς. Η απάντηση ίσως βρίσκεται στο αρχείο της Δ.Σ. που έχει περιέλθει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α). Ένα, λογοτεχνικό, ερώτημα είναι αν η Δ.Σ., που «γύρευε στον ουρανό» (δική της φράση, 2) ένα τέτοιο έργο, δεν μπορούσε, συγγραφέας ούσα αλλά και αυτόπτυς μάρτυς, να γράψει ένα δικό της βιβλίο για την Μικρασία. Γιατί χρησιμοποίησε το έργο κάποιου άλλου, το οποίο αρχικώς, 1961, δημοσίευσε σε συνέχειες στην εφημερίδα Αυγή με τίτλο μάλιστα το όνομα του Αξιώτη ; Να αναφέρουμε, τέλος, ότι ο Αξιώτης, και άλλοι σύντροφοι, μέμφονται την Δ.Σ. για αλλοίωση του διεθνιστικού, δηλαδή φιλοτουρκικού, χαρακτήρα του κειμένου του Μ.Α. επί το εθνικότερο και το φιλελληνικότερο.

Ανεξαρτήτως όλων αυτών, εξυπακούεται ότι, αφ’ ης στιγμής η Δ.Σ. υπογράφει με το όνομά της, έχει από κοινού με τον Μ.Α. την ευθύνη για όλες τις απόψεις του βιβλίου, η ανάγνωση του οποίου βοά ότι έχει δομηθεί επί τούτου, για να συμπεριλάβει δηλαδή όσα γεγονότα μεταξύ 1910-1922 εξυπηρετούν τον σκοπό του, μέσα από τις αλλεπάλληλες περιπέτειες του πανταχού παρόντος πρωταγωνιστή του, προξενώντας εύλογα ερωτηματικά για την ειλικρίνεια αυτής της «μαρτυρίας» που προβάλλεται ως η απόλυτη αλήθεια.

Τα στοιχεία για την διαδρομή του βιβλίου από τα άρθρα: «Εγώ, ο Μανώλης Αξιώτης, Τα αυθεντικά Ματωμένα Χώματα». «Ιός» Ελευθεροτυπία, 4-1-2009 (παραπομπή 1), «Στις Μυλόπετρες της Ιστορίας», Κώστας Λεονταρίδης, Καθημερινή, 26-3-2016 (παρ. 2). Ενδεικτικό της συνολικής προσέγγισης του πρώτου άρθρου είναι ότι χαρακτηρίζει τον τουρκικό στρατό του Κεμάλ ως «εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα». Δυο παραγράφους πιο κάτω χαρακτηρίζει και το ΕΑΜ ως «εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα». Συνάγεται, λοιπόν, ότι ο τουρκικός στρατός είναι ένα είδος ΕΑΜ, ο Κεμάλ ένα είδος Βελουχιώτη, κι ο ελληνικός στρατός ένα είδος ναζί. Οι ίδιοι δημοσιογράφοι έχουν αποκαλέσει «Βελουχιώτη» τον διαβόητο Βούλγαρο Τσακαλάρωφ, που ενέχεται σε δεκάδες δολοφονίες αμάχων Ελλήνων της Μακεδονίας και για του οποίου την «ηρωϊκή» αξιοποίηση ερίζουν οι Βούλγαροι της Βουλγαρίας κι οι Βούλγαροι της Βόρειας Μακεδονίας. Ενδεικτικό της ευγένειας του άρθρου είναι η επικεφαλίδα: «Ραγιάδες δύο ταχυτήτων».

Αιωρούνται βέβαια ερωτήματα: Πώς ένα «εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα», το τουρκικό του Κεμάλ, κάνει «εθνοκάθαρση», όπως γράφουν πιο κάτω; Άρα, στην «πατρίδα» του Κεμάλ υπήρχαν δύο έθνη, αλλοιώς πώς το ένα θα έκανε εθνοκάθαρση εις βάρος του άλλου; Και, ποιο άλλο «εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα» έχει κάνει “εθνοκάθαρση”; To Παλαιστινιακό, το Κουβανικό, το Πολισάριο, εμείς το ’21, οι Σέρβοι πιο πριν, ποιοι; Χαρακτηρίζει η συμπεριφορά αυτή ένα τέτοιο κίνημα; Σημειώνω, ότι η επίσημη τούρκικη ονομασία για το ’22 είναι «Πόλεμος Ανεξαρτησίας» ή “απελευθερωτικός”.

[Ζαποτέκος]

Γρηγόριος Κυδωνιών
Ο Άγιος Γρηγόριος Κυδωνιών (κατά κόσμον Αναστάσιος Ωρολογάς) (Μαγνησία, 1864 - Αϊβαλί, 3 Οκτωβρίου 1922) ήταν Έλληνας Μικρασιάτης θεολόγος και επίσκοπος, ο οποίος διετέλεσε Μητροπολίτης Τιβεριουπόλεως και Στρωμνίτσης στη Μακεδονία και ακολούθως Μητροπολίτης Κυδωνιών στη Μικρά Ασία όπου και μαρτύρησε κατά τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF ... F%8E%CE%BD

Ηλίας Βενέζης , Μικρασία , χαίρε
“Σεπτεμβρίου 6 του 1922. Τα πρώτα τμήματα του τουρκικού στρατού, που έρχονταν απ’ το δρόμο της Σμύρνης για να καταλάβουν το Αιβαλί, φάνηκαν στους λόφους.

Στην είσοδο της πόλης τους περίμενε η εκπληκτική πομπή: ο δεσπότης, ο δήμαρχος, οι προεστοί, οι ιερείς, οι συντεχνίες με τα λάβαρα που ανεμίζονταν στον αέρα. Είχαν βγη να τους υποδεχθούν!

Οἱ Τοῦρκοι στρατιῶτες, κατασκονισμένοι, κατάκοποι, καταματωμένοι, μὲ ἄγρια μάτια, φοβεροί, κοίταζαν κατάπληκτοι τὰ συμβαίνοντα.

Οἱ γυναῖκες τῶν χριστιανῶν εἶχαν κρυφτῆ πίσω ἀπ’ τὰ παντζούρια καὶ ἀπ’ τὶς μισόκλειστες πόρτες τῶν σπιτιῶν τους, τὰ παιδιὰ παίζανε στὰ καλντερίμια νομίζοντας πὼς εἶναι πανηγύρι. Οἱ καρδιὲς τῶν μεγάλων χτυποῦσαν δυνατά.


Μπῆκαν οἱ Τοῦρκοι στὴν πόλη, τὴ ζώσανε γερά. Ὁ Κυδωνιῶν Γρηγόριος πῆγε νὰ ἐπισκεφθῆ τὸν στρατιωτικὸ διοικητή, συνταγματάρχη Ἀχμὲτ Ζακῆ. Ζοῦσε ἀκόμα μὲς στὶς αὐταπάτες.

Ὁ Τοῦρκος μέραρχος φρόντισε νὰ τὸν προσγείωση:

– «Ἀπορῶ καὶ ἐξίσταμαι, τοῦ εἶπε, βλέποντας τὰ κεφάλια σας νὰ εἶναι ἀκόμα πάνω στοὺς ὤμους σας.»

Καὶ τοῦ ἀνακοίνωσε τὴν ἀπόφαση τῆς Μεγάλης Ἐθνοσυνελεύσεως τῆς Ἀγκύρας: νὰ ὑποστοῦν αὐστηρὲς κυρώσεις οἱ χριστιανοὶ τῆς Μικρασίας ποὺ πολέμησαν μὲ τὸν ἑλληνικὸ στρατό. Τὸ ἴδιο βράδυ κηρύχτηκε ὁ στρατιωτικὸς νόμος.

Ὕστερα βγῆκε ἡ φοβερὴ διαταγή: «Νὰ παρουσιασθοῦν ὅλοι οἱ ἄνδρες ἀπὸ 18-45 χρονῶν».

Τοὺς μάζεψαν ἔτσι, ὅλον τὸν ἀνθὸ τοῦ πληθυσμοῦ, χιλιάδες, τοὺς δέσαν,τοὺς μεταφέρανε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη καὶ τοὺς σκότωσαν στὰ μεταλλεῖα τοῦ Φρένελι καὶ στὶς χαράδρες.

Ὁ Κυδωνιῶν Γρηγόριος ἔμεινε στὴν πόλη μὲ τὰ γυναικόπαιδα, ἔκανε ὅ,τι τοῦ περνοῦσε γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ ποιμνίου του, διαβήματα,ἐκκλήσεις στοὺς Τούρκους, νομίζοντας πὼς ἀκόμα τὸ κύρος τῆς Ἐκκλησίας, τὰ προνόμια τὰ σουλτανικά, εἶχαν σημασία.

Σὲ λίγες μέρες ἄρχισαν νὰ φτάνουν στὸ λιμάνι βαπόρια μὲ ἀμερικανικὴ σημαία, νὰ παραλάβουν τὰ γυναικόπαιδα.

Οἱ Τοῦρκοι εἶπαν στὴν ἀρχή: «Ἡ ἄδεια τῆς ἀναχωρήσεως ἰσχύει μόνον γιὰ 24 ὧρες. Ὅσοι δὲν προλάβουν νὰ φύγουν, θὰ μεταφερθοῦν στὸ ἐσωτερικὸ τῆς Ἀνατολῆς!».

Ὁ Δεσπότης πῆγε καὶ βρῆκε τὸν Τοῦρκο φρούραρχο. Εἶχε πάντα τὸ κουράγιο νὰ μιλᾶ αὐστηρά, ἂν καὶ μάντευε τὸ τέλος ποὺ τὸν περίμενε.

Διαμαρτυρήθηκε: πόσοι προλάβαιναν νὰ μπαρκάρουν σὲ 24 ὧρες μὲ τὰ λίγα μέσα ποὺ ὑπῆρχαν;

– «Ἀντιλαμβάνομαι τὰ σχέδιά σας, εἶπε στὸν Σαμπρῆ πασά. Θέλετε νὰ μᾶς ἐξοντώσετε ὅλους. Ἀλλὰ τί ἔβρεξεν ὁ οὐρανὸς καὶ δὲν τὸ ἐδέχθη ἡ γῆ;»

Ἐπέστρεψε στὴ Μητρόπολή του κατόδυνος στὴν ψυχή:

–«Φύγετε ὅλοι ἀμέσως! Ὁ σώζων ἑαυτὸν σωθήτω!».

Τοῦ εἶπαν νὰ ἑτοιμασθῆ νὰ φύγη καὶ ἐκεῖνος. Ἀρνήθηκε.

–«Ἐφόσον καὶ ἕνας ἀκόμη ἐκ τῶν πιστῶν τοῦ ποιμνίου μου εὑρίσκεται ἐδῶ, θὰ μείνω καὶ ἐγώ».

Τὴν 30 Σεπτεμβρίου τοῦ 1922 οἱ Τοῦρκοι ὁρίσανε ὡς ἡμέρα ποὺ θὰ ἐπέτρεπαν καὶ στοὺς παπάδες τῶν ἕνδεκα μεγάλων ἐκκλησιῶν τοῦ Ἀϊβαλιοῦ νὰ φύγουν. Ὁ Δεσπότης πάλι εἶπε:

– «Ἐγὼ εἶμαι ὑποχρεωμένος νὰ μείνω.»

Ἐπειδὴ ἔμεναν ἀκόμη χριστιανοὶ στὴν πόλη. Καὶ εἶχε γνωσθῆ ἡ τελευταία ἀγριότητα.

Ὅταν οἱ Τοῦρκοι μάζεψαν τοὺς ἄντρες ἀπὸ 18-45 ἐτῶν καὶ τοὺς σκοτώνανε ἔξω ἀπ’ τὴν πόλη, εἶχαν ἐξαιρέσει ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὁμαδικὴ στρατολογία καὶ σφαγὴ τὰ σινάφια: τοὺς ἐπαγγελματίες, τοὺς φουρναραίους, τοὺς χτίστες, τοὺς μαραγκούς.

Ὁ διευθυντὴς τῆς ἀστυνομίας τοὺς κάλεσε ὅλους νὰ παρουσιαστοῦνε. Τοὺς πῆγαν σ’ ἕνα λόφο λεγόμενο «Μπογιὰ» καὶ τοὺς σκότωσαν μὲ τσεκούρια. Ἕνας μόνο γλύτωσε καὶ εἶπε τὸ τί ἔγινε.

Τέλος, πιάσαν τὸν Δεσπότη καὶ τοὺς παπάδες. Ὕστερα ἀπὸ τέσσερεις μέρες φυλακὴ καὶ βασανιστήρια, τοὺς σηκώσανε καὶ τοὺς ὁδήγησαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη. Τοὺς συνοδεύανε στρατιῶτες καὶ τσέτες ὁπλισμένοι.

Τοὺς γυμνώσανε, τοὺς δέρνανε, τοὺς βιάζανε νὰ περπατοῦν ξυπόλυτοι. […] Σὰν πέρασε λίγη ὥρα, ἀκούσανε πίσω τους ντουφεκιές. Τὸ ἀπόσπασμα ἑνώθηκε μαζί τους ἀργότερα. Ἕνας Τοῦρκος τοῦ ἀποσπάσματος εἶπε:

–«Τὸν Δεσπότη τὸν θάψαμε ζωντανό. Οἱ ντουφεκιὲς ἦταν γιὰ τοὺς ἄλλους.»

Ἀπ’ τὴν Πέργαμο συνεχίσαμε τὴ μαρτυρικὴ πορεία πρὸς τὸ ἐσωτερικὸ τῆς Ἀνατολῆς, μαζὶ μὲ τοὺς παπάδες. Ἔξω ἀπ’
τὴν Πέργαμο σκοτῶσαν τὸν γερο-ἱερέα τῆς ἐνορίας μας, ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ βαδίση.

Τὸν παραδώσανε στὸν ὄχλο –στοὺς πολίτες καὶ στὰ παιδιά– ποὺ παρακολουθοῦσαν τὴ θλιβερὴ θεωρία. Κι ὁ ὄχλος τὸν σκότωσε μπρὸς στὰ μάτια μας μὲ λιθοβολισμό.

Φτάσαμε στὸ Κιρκαγάτς. Ἐκεῖ, τὴ νύχτα, οἱ Τοῦρκοι ξεχώρισαν τοὺς παπάδες καὶ τοὺς πῆραν δεμένους νὰ τοὺς πάνε στὸ Ἀξάρι. Μάθαμε ἀργότερα πὼς τοὺς σκότωσαν ὅλους στὸ δρόμο.

Ἀπὸ 3.000 ἄνδρες ποὺ πιάσανε οἱ Τοῦρκοι στὸ Ἀϊβαλί, τὸν ἀνθὸ τοῦ πληθυσμοῦ, σωθήκαμε καὶ φτάσαμε, ὑστέρα ἀπὸ δεινὰ πολλά, στὴν Ἑλλάδα εἴκοσι τρεῖς ψυχὲς (ἀριθμὸς 23).

Αὐτὴ τὴ μαρτυρία καταθέτω γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία τῆς Μικρασίας, ποὺ ἔδιδε ἁγίους καὶ μάρτυρες ταπεινοὺς καὶ ἀφανεῖς, ἐπειδὴ τοὺς ὁδηγοῦσε ἕνα μόνο: ἡ πίστη καὶ τὸ χρέος.

https://www.dogma.gr/dialogos/oi-martyr ... 22/129171/

[Ζαποτέκος]

πηγή : Αλησμόνητες Πατρίδες του Ελληνισμού , τόμος 10

[Ζαποτέκος]

Η δική «τους» Ιστορία και το πολιτικό σήμερα (άρθρο - παρέμβαση του Θ. Διαμαντόπουλου για τις τάσεις θεώρησης του 1922)
https://www.istorikathemata.com/2022/11/1922.html
γράφει ο κ. Θανάσης Διαμαντόπουλος (πρώτη δημοσίευση: https://www.political.gr/political-23-11-22/)

Σε αντίθεση με το ατυχήσαν 2021, το 2022 έδωσε την ευκαιρία για έναν βαθύ κριτικό αναστοχασμό της ελληνικής κοινωνίας επί του παρελθόντος της, οδηγώντας σε παραγωγή πολλών ιστορικών πονημάτων, αρκετών εκ των οποίων πραγματικά εξαιρετικών.

Στο πλαίσιο της βιβλιοπαραγωγής αυτής διεφάνησαν δύο τάσεις ως προς την αξιολόγηση του τραγικού 1922. (Τραγικού, ίσως όμως υπό μια έννοια και σωτήριου, γιατί χωρίς την εθνική ομοιογενοποίηση που τελικώς προκάλεσε και με δεδομένη τη δημογραφική δυναμική των μουσουλμάνων η διατήρηση της συνοχής του ελληνικού κράτους θα ήταν αμφίβολη…)

Η πρώτη τάση εκφράζει έναν ήπιο αναθεωρητισμό. Εν πρώτοις υποβαθμίζει σχετικά τη σημασία της επανενθρόνισης του Κωνσταντίνου ως παράγοντα που καθόρισε τη μεταστροφή της στάσης των Δυνάμεων έναντι της χώρας μας. Εμφανίζει την παλινόρθωση του γερμανόφιλου μονάρχη ως παράγοντα που απλώς διευκόλυνε τη δικαιολόγηση έναντι των εθνικών κοινών γνωμών τη μεταστροφή αυτή, επί της ουσίας αποδιδόμενη σε πολύ βαθύτερους διεθνοπολιτικούς παράγοντες που άλλαξαν κυρίως τον προσανατολισμό της Γαλλίας εις την Εγγύς Ανατολή (σύγκρουση με Αγγλία, επανάσταση Φευζάλ στη Συρία, κατίσχυση μπολσεβίκων στη Ρωσία και προσέγγισή τους με τον Κεμάλ, πιέσεις των κατόχων οθωμανικών ομολόγων κλπ). Η τάση αυτή δεν αρνείται τις ευθύνες των μετανοεμβριανών αντιβενιζελικών κυβερνήσεων, που συνέχισαν την πολιτική Βενιζέλου σε ένα πολύ δυσμενέστερο διεθνές περιβάλλον, φοβήθηκαν την ιστορική σύγκριση, δεν τόλμησαν δε ένα επώδυνο -και με μεγάλο το πολιτικό κόστος- συμβιβασμό. Εστιάζει ωστόσο κυρίως στο εξ αρχής ανέφικτο του εγχειρήματος Βενιζέλου, που υποτίμησε τις διαιρέσεις μεταξύ των Συμμάχων (και στον οποίο απλώς αναγνωρίζει το ευεργέτημα της αμφιβολίας: ίσως θα τολμούσε έγκαιρα την αναδίπλωση…). Βεβαίως, δε, αναδεικνύει τη λεγόμενη Δίκη των «Έξι» ως «ενδικοφανή φόνο».

Η δεύτερη τάση πρωτίστως εκφράζεται από δύο, αλλά εξαιρετικά προβαλλόμενους επιστήμονες, τον Μαυρογορδάτο (γιο βενιζελικού γερουσιαστή) και τον Αγτζίδη, πολιτικό κινούμενο στον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Στο ρεύμα σκέψης που αυτοί εκφράζουν, ωστόσο, δεν ενοχλεί ότι δεν κάνουν στάθμιση και επιμερισμό ευθυνών, καταλογίζοντας όλη την ενοχή για την Καταστροφή στους αντιβενιζελικούς. Αυτό είναι μια –ενδεχομένως αμφισβητήσιμη, αλλά- υποστηρίξιμη άποψη. Είναι ότι υιοθετούν απόλυτα το κατηγορητήριο που αντιμετώπισε τον τελευταίο εθνικό αρχιστράτηγο, τρεις αιρετούς και κοινοβουλευτικά νομιμοποιημένους πρωθυπουργούς και τους σημαντικότερους υπουργούς τους ως «εκουσίως και εκ προθέσεως υποστηρίξαντες(!!) τον τουρκικό εθνικιστικό στρατό όπως καταλάβη εδάφη του Βασιλείου»!!!

Και υιοθετούν και όλα τα επιμέρους σημεία του κατηγορητηρίου, βάσει των τεκμηριώνεται, υποτίθεται, η γενική κατηγορία περί προδοσίας! Ποια είναι αυτά;

Πρώτον, ότι οι καταδικασθέντες αντικατέστησαν «εμπειροπόλεμους» (διάβαζε: βενιζελικούς ) διοικητές μονάδων με «απόλεμους» (κωνσταντινικούς). Και τέτοιες, εν πολλοίς πολιτικά υποκινούμενες, αντικαταστάσεις έγιναν πράγματι. Δεν τις έκανε όμως ο υπόδικος Χατζηανέστης, αρχιστράτηγος της τελευταίας στιγμής, αλλά ο επί ενάμισι χρόνο προκάτοχός του και κατεξοχήν φανατικός κωνσταντινικός Παπούλας, που ήταν μάρτυρας κατηγορίας!

Δεύτερον, ότι λόγω «εμπάθειας και ιδιοτέλειας», εμπόδισαν την υπέρ των εθνικών συμφερόντων αξιοποίηση –ως εθνικού εκπροσώπου στις διεθνείς συνδιασκέψεις όπου κρινόταν η τύχη της χώρας- του Ελευθερίου Βενιζέλου. Πέραν όμως του ότι, μετά την ακραία τυραννική κατά των αντιπάλων βενιζελική διακυβέρνηση της τριετίας 1917-20 ουδείς αντιβενιζελικός θα μπορούσε να στααθεί αν επιχειρούσε να συνεργαστεί με τον ανατραπέντα από τη λαϊκή ψήφο «τύραννο» (ο πρώτος μετανοεμβριανός πρωθυπουργός Δημήτριος Ράλλης που το επιχείρησε ανατράπηκε αμέσως από τους υπουργούς του, ακόμη και τον …γιό του ), μπορεί κανείς να φανταστεί πως, με διακύβευση τεραστίων συμφερόντων και τον διεθνοπολιτικό ανταγωνισμό μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας ευρισκόμενο σε έξαρση, θα άλλαζε τη στάση των Δυνάμεων το πρόσωπο του Έλληνα διαπραγματευτή;

Τέλος, τρίτον, το ότι αγνόησαν τις συμμαχικές προειδοποιήσεις και επανέφεραν τον Κωνσταντίνο, βλάπτοντας έτσι τα εθνικά συμφέροντα. Και αυτό πράγματι ισχύει –και θα μπορούσε να αποτελέσει βάση του κατηγορητηρίου- ακόμη και στον βαθμό που η παλινόρθωση του γερμανόφιλου μονάρχη απλώς διευκόλυνε τη γαλλική κυβέρνηση να δικαιολογήσει ενώπιον της εθνικής δημόσιας γνώμης της εγκατάλειψη ενός κράτους «προστάτη των χριστιανών της Ανατολίας» πρώην συμμάχου. Αλλά αυτή την απόφαση την πήρε η κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη. Στην οποία εκ των καταδικασθέντων μετείχε …μόνο ο Δημήτριος Γούναρης. Στους άλλους καταλογίστηκε …αναδρομική ευθύνη, αφού ανέλαβαν αργότερα υπουργικά καθήκοντα!


Η προσέγγισή τους ωστόσο θα ήταν μια απλώς επιστημονικά αμφισβητήσιμη θεώρηση, αν η παρούσα συγκυρία και ο φανατισμός που αναβιώνει στην εποχή μας («υπάρχει κατάλυση της δημοκρατίας λόγω των υποκλοπών», «είναι εθνικά επικίνδυνοι έως προδότες οι μεν, γιατί πήραν δυνάμεις από τα νησιά και τις έστειλαν στην Ουκρανία», «είναι εθνικά επικίνδυνοι έως προδότες οι δε, γιατί δεν υπερψήφισαν το ελληνογαλλικό αμυντικό σύμφωνο»), δεν έκαναν εθνικά επικίνδυνη κάθε διχαστική προσέγγιση που βλέπει τους αλλόγνωμους και τους υποστηρικτές μιας άλλης εξωτερικής πολιτικής ως δυνάμει προδότες.

*Ο καθηγητής Θανάσης Διαμαντόπουλος –συγγραφέας του έργου Ο Εθνικός Διχασμός και η κορύφωσή του, Η Δίκη των «Έξι»: Εξιλασμός ή δικαστικός φόνος;- θα μιλήσει για το θέμα αυτό, στο πλαίσιο συνεδρίου που οργανώνει ο δήμος Κηφισιάς, στις 12.15μμ της 27ης Νοεμβρίου στο ξενοδοχείο Domotel Kastri, στις δε 28 Νοεμβρίου -100η επέτειο από την εκτέλεση των Έξι- ώρα 7.00μμ στο βιβλιοπωλείο Ευριπίδης Κηφισιάς.

[Ζαποτέκος]

Ο πληρεξούσιος Καλλιπόλεως Φίλανδρος στην ελληνική εθνοσυνέλευση ( 1921 ) για τον Λίμαν φον Σάνδερς

Οι Ελλαδίτες περιποιούνται ενθέρμως τους καταδιωκόμενους Έλληνες.

Οι μαρτυρίες των ξένων.

https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager. ... 28&lang=en

[Ζαποτέκος]

Ο ίδιος ο Κεμάλ, λίγο πριν από τις εκλογές του Νοεμβρίου, ζήτησε από τον Πρόδρομο Μποδοσάκη να μεσολαβήσει στον Βενιζέλο. Ο τούρκος ηγέτης προσέφερε ολόκληρη τη Θράκη και δεχόταν την αυτονόμηση της Σμύρνης υπό τουρκική επικυριαρχία ή την ανταλλαγή της με την Κωνσταντινούπολη. Μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου ο Κεμάλ απέσυρε τις προτάσεις του.
https://www.tovima.gr/2009/07/12/opinio ... benizeloy/

Το μπολνταρισμένο μου ακούγεται μεγάλη ψευτιά και κοτσάνα. Ξέρει κάποιος φίλος αν ισχύει πραγματικά ;

[Ζαποτέκος]

Με αφορμή αυτόν Ζαποτέκος @ 14η Σεπτεμβρίου 1922 Η καταστροφή της Σμύρνης μερικοί ακόμη.

Προκόπιος Ικονίου ( Τύανα Ικονίου 1859 – Καισάρεια 20 Απριλίου 1923)

SpoilerShow

Κατά κόσμον Προκόπιος Λαζαρίδης.
Διετέλεσε Μητροπολίτης Δυρραχίου (1899-1906) όπου εργάστηκε με αφοσίωση για την πνευματική κατάρτιση του ποιμνίου με ειδική μέριμνα για τη στήριξη των κρυπτοχριστιανών της περιοχής της Σπαθίας της Βορείου Ηπείρου. Ακόμη ως συνοδικός Μητροπολίτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου έθεσε το θέμα εκλατινισμού των ορθοδόξων της Βοσνίας Ερζεγοβίνης με αφορμή την εκεί εκλογή νέου επισκόπου. Η Οθωμανική Διοίκηση θορυβημένη για τη δράση του προς τους κρυπτοχριστινούς ζήτησε και πέτυχε την απομάκρυνση του Προκοπίου από το Δυρράχιο.
Το 1911 εξελέγη Μητροπολίτης Ικονίου όπου ανέπτυξε πολύπτυχη δράση σε ποιμαντικό εθνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Συνέστησε νέες ελληνικές κοινότητες, ίδρυσε πολλά σχολεία και ανήγειρε ναούς. Προασπιζόμενος την ορθή χριστιανική πίστη, πρωτοστάτησε στην αναχαίτιση της προσπάθειας των Νεότουρκων να οργανώσουν τουρκο-ορθόδοξη "Εκκλησία", ανεξάρτητη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η οποία χρησιμοποιούσε αποκλειστικά την τουρκική γλώσσα προς παραπλάνηση των πιστών. Μάλιστα το χριστιανικό ποίμνιο προσπαθούσαν να το παραπλανήσουν ή να το προσεταιρίσουν με τη βία. Τελικά, ο Μουσταφά Κεμάλ διέταξε την εξορία του από το Ικόνιο και έτσι στις 20 Σεπτεμβρίου 1920, ο Προκόπιος, μαζί με τον επίσκοπο των Αρμενίων και πάνω από 200 μουσουλμάνους προύχοντες της περιοχής, φυλακίστηκε με την κατηγορία ότι είχε δήθεν υποστηρίξει το αντικεμαλικό κίνημα του Μεχμέτ Ντελημπάς στο Ικόνιο.
Ο Προκόπιος ακολούθως εξορίστηκε στο Ερζερούμ από τον Οκτώβριο του 1920 έως τον Μάιο του 1922.
Μετά από πολλές έντονες ψυχικές και σωματικές ταλαιπωρίες στις οποίες είχε υποβληθεί, παρέδωσε την ψυχή του εξόριστος και απομονωμένος στη Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Ζιντζίντερε (Φλαβιανά) κοντά στην Καισάρεια, στις 20 Απριλίου 1923.
Προς τιμή του υπάρχουν οδοί στη Θεσσαλονίκη, το Περιστέρι, τη Νέα Σμύρνη, τη Νέα Ιωνία, τον Υμηττό και τα Ιωάννινα (Ανατολή) που φέρουν το όνομά του.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF ... E%BF%CF%85

Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος Αγριτέλης (Παράκοιλα Λέσβου, 6 Ιουλίου 1876 - Αμάσεια, 29 Μαΐου 1921)

SpoilerShow

Στις 27 Ιουλίου 1912 χειροτονείται στην Κωνσταντινούπολη επίσκοπος και παίρνει τον τίτλο επίσκοπος Ζήλων, ως βοηθός του συντοπίτη του Μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη . Τα Ζήλα του Πόντου βρισκονται κοντά στη Σαμψούντα και ο ελληνικός πληθυσμός εκεί δεν είχε προστασία.
Ἀπὸ τὴν Αμισὸ της Σαμψούντας, όπου ἐγκαθίσταται, επιδίδεται σε εναν εὐγενὴ και σπάνιο ἀγώνα γιὰ τὴν μόρφωση τῶν Ἑλλήνων της περιοχής, έχοντας στην εὐθύνη του μια τεράστια περιοχή με 340 περίπου ενορίες καὶ 150.000 Ἕλληνες. Τὸ 1913 ὁ Ἐπίσκοπος Εὐθύμιος τοποθετεῖται στὴν ἐπαρχία Πάφρας. Σὲ διάρκεια δέκα ἐτῶν, σημειώνει λαμπρὴ πνευματικὴ τροχιὰ καὶ ἡγετικὴ πορεία, κτίζοντας στὴν Πάφρα καὶ σὲ πολλὰ χωριά, σχολεῖα, ἀρρεναγωγεῖα καὶ παρθεναγωγεῖα καὶ ἐκκλησίες, φροντίζοντας γιὰ τὴν τοποθέτηση δασκάλων καὶ ἱερέων, ἀπαραίτητων γιὰ τὴν ἐθνικὴ καὶ πνευματικὴ ἀνάπτυξη τῆς περιοχῆς.
Τὸ 1914 ήταν η εποχή εθνικής ανάτασης για τους Έλληνες και πραγματοποίησης της μεγάλης ιδέας. Οι νίκες των βαλκανικών πολέμων είχαν ανυψώσει το εθνικό φρόνιμα των Ποντίων Παφραίων. Με το ξέσπασμα του πρώτου παγκόσμιου πολέμου ο Τούρκος Εμβέρ Πασάς δίνει εντολή κατάταξης σε όλους τους οθωμανούς πολίτες για πόλεμο κατά των Ρώσων. Πολλοί Παφραίοι, με προτροπὴ του Ευθυμίου, αρνήθηκαν να καταταγούν στoν Τουρκικὸ στρατὸ και βγήκαν στὰ βουνὰ, όπου δημιούργησαν αντάρτικα ένοπλα τμήματα. Οι Τούρκοι τους καταδιώκουν σα λιποτάκτες, ἰδιαίτερα στὴν περιοχὴ τῆς Πάφρας καὶ Σαμψούντας. Ο Ευθύμιος ταξιδεύει κι οδοιπορεί αδιάκοπα από ενορία σ' ενορία, συχνά υπό καταδίωξη και κίνδυνο σύλληψης, χωρίς να λογαριάζει πείνα, αρρώστιες και κακουχίες για να βοηθήσει, να εμψυχώσει και να στηρίξει τους Έλληνες . Οι Τούρκοι για λόγους στρατηγικούς αποφάσισαν την εκτόπιση των χριστιανικών πληθυσμών Αρμενίων κι Ελλήνων του παραθαλάσσιου Πόντου στο εσωτερικό της Ανατολής. Οι διωγμοί ήταν στην ημερήσια διάταξη και ο Ευθύμιος. ήταν υποχρεωμένος, επειδή ο Μητροπολίτης Γερμανός απουσίαζε συχνά, να φροντίζει και να διευθύνει όλες τις υποθέσεις των Χριστιανών και να τους σώζει από βέβαιο θάνατο. Είχε πολιτική ευστροφία. Ήταν ο νους και η ψυχή των αντάρτικών ομάδων του Νεπιέν Νταγ και κατ’ επέκταση όλων των ανταρτικών σωμάτων του Ταφσάν Νταγ, Αγιού Τεπέ κ.λ.π., που είχαν ιδρυθεί από τον Καραβαγγέλη και ο αριθμός τους ανέρχονταν στους είκοσι χιλιάδες αντάρτες περίπου.
Τὸ 1917 ἀναλαμβάνει ἡγετικὸ ρόλο σὲ ένοπλες ὁμάδες ἀνταρτῶν κατευθύνοντάς τις κατὰ του Τουρκικού στρατού και άλλων ατάκτων(τσέτες), ποὺ δρούσαν ὡς μισθοφόροι των Τούρκων κατὰ τῶν Ἑλλήνων.
Τον Απρίλιο τοῦ 1917, μεγάλη δύναμη τοῦ Τουρκικοῦ στρατοῦ με επικεφαλής το Μεχμέτ Αλί περικυκλώνει στὸ βουνὸ Νελτὲς κοντά στο χωριό Odkaya τὴ μονὴ τῆς Παναγίας, τῆς Μάαρα(Παρθένος στα Μάγαρα), κλείνοντας μετά απο καταδίωξη σε μια σπηλιά 650 γυναικόπαιδα και 60 ένοπλους ἀντάρτες. Μετὰ ἀπὸ ἑξαήμερη ἀντίσταση, οἱ περισσότεροι ἔγκλειστοι σκοτώνονται ἢ όταν τους τέλειωσαν τα πυρομαχικά αὐτοκτονοῦν για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων.
Όσο κρατούσε η ανακωχή (Οκτώβριος 1918 – Μάιος 1919), παρότρυνε όλα τὰ σχολεία καὶ το λαὸ του Πόντου νὰ παραστούν σύσσωμοι στὴν ετήσια τελετὴ αναπαραστάσης τῆς αὐτοκτονίας τῶν τριάντα καὶ πλέον νεαρών κοριτσιῶν τοῦ Ασὰρ τῆς Πάφρας. Ἡ τελετὴ αὐτὴ πραγματοποιεῖτο κατὰ τὴν ἐπέτειο τῆς 25ηςΜαρτίου, ὡς ἀνάμνηση της θυσίας των νεαρών κοριτσιών, που έπεσαν τὸ 1680 ἀπὸ τὸ κάστρο Αλι Μπέη καὶ αὐτοκτόνησαν, γιὰ νὰ μὴν πέσουν στὰ χέρια τῶν Τούρκων κι ατιμαστούν.
Την άνοιξη του 1919 οι Άγγλοι έστειλαν εκστρατευτικό σώμα 2.000 αντρών για να επιβλέψει την ειρήνη που με διαμεσολάβηση του Ευθυμίου ζήτησε από τους αντάρτες να παραδώσουν τα όπλα. Αυτοι αρνήθηκαν κι αποδείχθηκε οτι έκαναν σωστά γιατί στις 19 Μαϊου ο Κεμάλ Ατατούρκ αθέτησε το λόγο του σουλτάνου, δημιούργησε νέα κυβέρνηση στη Σαμψούντα με στόχο τη συνέχιση του πολέμου κι άρχισε πάλι να κυνηγά και να σκοτώνει τους Έλληνες του Πόντου. Στις 15 Αυγούστου 1919 ο Εὐθύμιος συγκεντρώνει 12.000 ἀντάρτες ἔξω ἀπὸ την κωμόπολη Τσασοὺρ νότια της Πάφρας με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Κυριάκο Παπαδόπουλο με αποτέλεσμα την ολοσχερὴ καταστροφὴ της πόλης και τον αφανισμὸ των Τούρκων ενόπλων. Απὸ εκείνη τὴ μέρα οι Τούρκοι τον καταζητούν ζωντανό ή νεκρό, θεωρώντας τὸν ἀρχηγὸ των ανταρτών του Δυτικού Πόντου.
Η κεμαλική κυβέρνηση αποφάσισε γρήγορα οτι όλοι οἱ Μητροπολίτες, οι επίσκοποι και οι αρχιμανδρίτες του Πόντου πρέπει να εγκαταλείψουν τὸν Πόντο και να φύγουν απὸ τις έδρες τους. Οι μόνοι που δεν υπάκουσαν στην εντολὴ αυτὴ ήταν ὁ Μητροπολίτης Τραπεζοῦντος Χρύσανθος, ο Ευθύμιος Ζήλων κι ο πρωτοσύγκελλός του κι αρχιμανδρίτης Ἀμασείας Πλάτων Ἀϊβαζίδης. Μετά απο λυσσαλέες έρευνες με δίκτυο καταδοτών, ο Ευθύμιος εντοπίζεται και συλλαμβάνεται τον Οκτώβρη του 1920. Τον κρατάν αρχικά ζωντανό για να τον ανταλλάξουν αν χρειαστεί με άλλους αιχμαλώτους. Μαζί του έχουν συλλάβει και τον Ἀρχιμανδρίτη Ἀϊβαζίδη και προύχοντες ελληνικής καταγωγής. Ο Εὐθύμιος οδηγείται στην Ἀμάσεια, για να δικαστεί στα δικαστήρια της Αμάσειας. Μόλις μαθεύτηκε η υποχώρηση του Ελληνικού στρατού, στάλθηκε από την Άγκυρα στην Αμάσεια ο Τουρκος δικηγόρος Εμίν Μπέη από την Πάφρα, άλλοτε νεότουρκος και πλέον οπαδός του Κεμάλ. Οι κρατούμενοι δεν φαίνεται πια να χρειάζονται γι' ανταλλάγματα κι ο Εμιν μέσα σε μια νύχτα τους καταδίκασε όλους σε θάνατο. Στην απολογία του ο Ευθύμιος παίρνει όλη την ευθύνη πάνω του και ζητά να θεωρηθεί μόνο αυτός εξ ολοκλήρου ένοχος και να ελευθερωθούν οι συγκατηγορούμενοί του . Το αίτημά του απορρίπτεται, κλείνεται στὶς φυλακὲς Σούγια, που έχουν μετατραπεί σε τόπο βασανιστηρίων με φρικτά μέσα.
Τη μέρα του Πάσχα, 18 Απριλίου 1921 στο διάδρομο των φυλακών χαιρετά τους συκρατούμενούς του χωρίς άδεια με το "Χριστός Ανέστη!" και τους εμψυχώνει να κάνουν υπομονή. Για τιμωρία οι Τούρκοι τον κλείνουν σε απομονωμένο υγρό κελί σε υπόγειο όπου κρατούνταν οι βαρυποινίτες γεμάτοι από μικρόβια και ψείρες. Σε 3-4 μέρες κρυολόγησε, μολύνθηκε από τα μικρόβια του εξανθηματικού τύφου, που εκεί έκαναν θραύση. Όταν τον ανέβασαν στον επάνω όροφο ήταν στα κακά του τα χάλια. Από επιζήσαντες συκρατούμενους του μας διασώθηκε οτι τον άκουγαν να ψέλνει την επιμνημόσυνη δέηση όσων είχαν ήδη εκτελεστεί . Καταταλαιπωρημένος, χωρις καμμία φροντίδα άφησε την τελευταία του πνοή στις 29 Μαίου του 1921 , σε ηλικία 45 ετών. Μαζί του πέθαναν δύο άλλοι κρατούμενοι, ο Βασίλης Καλαϊτζής κι ο Ανδρέας Κολλάρος από τύφο.
Μετα το θάνατο του, οι Τούρκοι κρέμασαν από δέντρο σε πλατεία το άψυχο σώμα του για εκφοβισμό. Ετάφη στην αυλή γειτονικής εκκλησίας στην Αμάσεια από τους λίγους χριστιανούς που 'χαν μείνει στην πόλη. Τον προέπεμψε στην τελευταία του κατοικία ο αχώριστος σύντροφός του Πλάτων Αϊβαζίδης.
Προς τιμήν του έχουν δοθεί ονομασίες δρόμων σε διάφορες περιοχές.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF ... E%B7%CF%82

Πλάτων Αϊβαζίδης ( Πάτμος 1850 – Αμάσεια 21 Σεπτεμβρίου 1921)

SpoilerShow

Από το 1910 πρωτοσύγκελος της Αμάσειας στη Μικρά Ασία, βοηθός του επισκόπου Γερμανού Καραβαγγέλη. Μετά την εξορία του τελευταίου συνέχισε ως βοηθός του διαδόχου του Ευθυμίου Ζήλων Αγριτέλη.
Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας ο επίσκοπος Ευθύμιος μαζί με τον βοηθό του Πλάτωνα Αϊβαζίδη συνελήφθησαν με άλλους 68 Έλληνες από την περιοχή της Αμάσειας από τους Τούρκους του Κεμάλ και εκτελέστηκαν με απαγχονισμό στις 21 Σεπτεμβρίου 1921, εκτός από τον Ευθύμιο που πέθανε από τις κακουχίες ή από τύφο ήδη από τις 29 Μαϊου.

Ιάκωβος Αρχατζικάκης (Ζίρος Κρήτης 1882 - Σμύρνη, 1922)

SpoilerShow

Στη Σμύρνη, διορίσθηκε ιερατικός προϊστάμενος της κοινότητας Μπουτζά Σμύρνης.
Ο Ιάκωβος Αρχατζικάκης, κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, σφαγιάστηκε από τους Τούρκους μέσα στον ναό που εκείνη τη στιγμή ιερουργούσε.
Τον συνέλαβαν και, τυπτόμενος και ραπιζόμενος εκακοποιήθη και ερρίφθη παρά των αδιαστάκτων Αγαρηνών κατά γης. Αφού τον πετάλωσαν (καλίγωσαν) – ένα πέταλο σε κάθε πτέρνα, κάρφωσαν και επί του μετώπου του μικρά ημισέληνο εκ λευκοσιδήρου. «Ο αδελφός του Ρουμάνου προξένου είδε με τα ίδια του τα μάτια να τον σταυρώνουν στην πόρτα του Γκόρντον (Gordon)», εικονικά, βέβαια, αφού είχεν ήδη εκπνεύσει. Όλο αυτό το φριχτό μαρτύριο το υπέμενε αγογγύστως με υπομονή και το μόνο που επαναλάμβανε ήταν το όνομα της Μητέρας των Χριστιανών: «Παναγιά μου! Παναγιά μου!» Ξεψύχησε μέσα σε φριχτούς πόνους. Το μωλωπισμένο και καταπληγωμένο σώμα του σύρθηκε πάνω στα καταματωμένα καλντερίμια του Βουτζά και κατόπιν το έρριψαν, οι άπιστοι, σε έναν υπόνομο και δεν επέτρεψαν σε κανένα να το πάρει και να το κηδεύσει!

https://www.orthodoxianewsagency.gr/mit ... atzikakis/

Αμβρόσιος Μοσχονησίων ( Σμύρνη 1872 - έξω απ' το Αϊβαλί 1922 )

SpoilerShow

Κατά κόσμον Αμβρόσιος Πλειαθός ή Πλειανθίδης.
Γεννήθηκε στη Σμύρνη και με καταγωγή από πατρός από τον Τριαντάρο Τήνου.
Στις 6 Οκτωβρίου 1913 χειροτονήθηκε τιτουλάριος Επίσκοπος Ξανθουπόλεως, Βοηθός Επίσκοπος της Ιεράς Μητροπόλεως Σμύρνης. Τη χειροτονία τέλεσε ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίας Φωτεινής Σμύρνης, συμπαραστατούμενος από τον Μητροπολίτη Φιλαδελφείας Χρυσόστομο και τον Επίσκοπο Μοσχονησίων Φώτιο.
Τον Φεβρουάριο του 1922 εξελέγη και χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Μοσχονησίων. Κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή συνελήφθη από τους Τούρκους μαζί με άλλους ιερείς και τάφηκε ζωντανός σε λάκκο έξω από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί) στις 15 Σεπτεμβρίου 1922, είτε, σύμφωνα με άλλη εκδοχή, βασανίστηκε, πεταλώθηκε και κατακρεουργήθηκε στην πορεία εκτοπισμού του στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.
Το οδωνύμιο Αμβροσίου Μοσχονησίων υπάρχει σε διάφορες περιοχές που εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες. Προτομή του υπάρχει στον Τριαντάρο Τήνου.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE ... F%89%CE%BD