Ιστορίες απο το Βυζάντιο

[George_V]

Πουθενα δεν αναφέρεται.

Προφανως προκειται για εναν ρομαντικο θρυλο που διαδόθηκε προφορικα. Ουτως η αλλως ειχε ολα τα χαρακτηριστικα ενος μπεστ σελλερ για να πουλησει και να διατηρηθει στην λαικη παραδοση σαν παραμυθι. Ερωτας τσεκ, προδομένη αγάπη τσεκ, πριγκιπας και πριγκιπισσα τσεκ, θρησκεια τσεκ, μετανοια τσεκ, ηθικο διδαγμα τσεκ.

Και ευκολα "αποδεικνυοταν" με τον στιχο που υποτιθεται οτι εβαλε ο Θεοφιλος στο τροπαριο (φυσικα δεν αποδεικνυεται. Μονο η ομοιοτητα του στιχου με το περιστατικο ειναι αρκετη για να μας πεισει οτι πανω σε αυτον χτιστηκε το ρομαντικο παραμυθι και οχι το αναποδο)

Καλά όλα αυτά. Αλλά δεν ψάχνω την βυζαντινή πηγή που καταγράφει την παράδοση. Ψάχνω την πιο παλιά. Ας πούμε ο Πολίτης που γράφει το 1921 δίνει μια πηγή του 1890.

Δε νομιζω οτι θα βρεις παλιοτερη απο αυτην.

[Ζαποτέκος]

Επανάσταση των Ζηλωτών στην Θεσσαλονίκη

Οι σύγχρονοί της συγγραφείς ( Γρηγοράς , Καντακουζηνός, Κυδώνης , Παλαμάς κ.α. ) είχαν από ουδέτερη στάση ως αρνητική . Φυσικό ήταν αφού οι περισσότεροι από αυτούς ήταν αριστοκράτες και έβλεπαν το κίνημα ως αφύσικη αταξία.
Ξεκίνησε στην Θεσσαλονίκη , γύρω στο 1342 , εποχή εμφυλίου μεταξύ των Ιωάννη Καντακουζηνού και Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου. Οι Ζηλωτές υποστήριξαν τον Παλαιολόγο και όχι τον Καντακουζηνό , αφού θεωρούσαν πως ο τελευταίος ήταν υποστηρικτής των μεγαλογαιοκτημόνων. Επειδή ο Καντακουζηνός υποστήριζε και τους Ησυχαστές ( Γρηγόριος Παλαμάς κ.λπ. ) , οι Ζηλωτές στράφηκαν και εναντίον των τελευταίων.
Ο Καντακουζηνός είχε συμμάχους Τουρκομάνους της Μικρασίας και τους Οθωμανούς. Μάλιστα ο Καντακουζηνός έδωσε για γάμο στον σουλτάνο των Οθωμανών Ορχάν την δευτερότοκη 6χρονη κόρη του Θεοδώρα. ( Ο γάμος δεν ήταν κανονικός , η Θεοδώρα δεν μπήκε στο χαρέμι , διατήρησε την χριστιανική πίστη της , ανακούφισε με φιλανθρωπίες τους χριστιανούς αιχμαλώτους των Οθωμανών και μετά τον θάνατο του Ορχάν γύρισε στην Πόλη. )
Οι Ζηλωτές δεν πρέπει να νομίζουμε πως ήταν κάποιο λαϊκό κίνημα , όπως θέλησαν να πιστεύουν παλαιότεροι ιστοριογράφοι. Εξάλλου οι αρχηγοί τους ( Μιχαήλ και Ανδρέας ) ανήκαν στην οικογένεια των Παλαιολόγων , αν όχι την γνωστή αυτοκρατορική, ίσως κάποια άλλη δυνατή. Συνεργάστηκαν με τους υποστηρικτές του Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου κατά του Καντακουζηνού. Αρχικός πυρήνας των Ζηλωτών ήταν οι παραθαλάσσιοι κάτοικοι της πόλης , οι ναυτικοί , οι άνθρωποι του λιμανιού και ο αντι-ησυχατικός κλήρος. Έπειτα προστέθηκαν στρατιωτικοί. Την μεγάλη ώθηση όμως στο κίνημα έδωσαν οι έμποροι της πόλης που είχαν δεχτεί την επίδραση των αυτόνομων και αυτοδιοικούμενων ιταλικών ναυτικών και εμπορικών πόλεων.
Το κίνημα των Ζηλωτών στην Θεσσαλονίκη έληξε το 1350.



Πηγή : Ιστορία των Ελλήνων , ΔΟΜΗ, τόμος 7

[Ζαποτέκος]

Ο αυτοκράτωρ Νικηφόρος Β΄ Φωκάς , ο Ωχρός θάνατος των Σαρακηνών όπως αναγράφεται στην αναφορά του Λιουτπράνδου, ήταν ένας πολύ πνευματικός άνθρωπος με ανεπτυγμένο θρησκευτικό συναίσθημα. Υπήρξε βασικός συντελεστής της δημιουργίας της μονής της Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος.

( αριστερό κλικ για να μεγαλώσουν )



Εντούτοις , ο ευσεβέστατος αυτός αυτοκράτορας ήρθε σε ρήξη με ορισμένους εκκλησιαστικούς κύκλους.


Καυτηρίαζε την αύξηση της έγγειας περιουσίας της εκκλησίας :

Σε ποιόν τάχα από τους Πατέρες της Εκκλησίας υπακούουν ή από πού βρήκαν αφορμή για να φτάσουν σε τέτοια περιττά γι' αυτούς πράγματα και μάταιες επιθυμίες, ώστε να κατέχουν άπειρα πλέθρα γης, όμορφα οικοδομήματα, αγέλες ίππων και βοδιών και καμήλων, αναρίθμητα άλλα ζώα, λογιάζοντας πάντοτε πως να αποκτήσουν κι άλλα, και στρέφοντας την ψυχή τους γύρω από τέτοια ζητήματα, έτσι ώστε ο μοναχικός τους βίος να μη διαφέρει διόλου από τον κοσμικό, τον γεμάτο από τις υλικές φροντίδες, ενώ αντίθετα τα θεία λόγια καταφέρονται εναντίον των τάσεων αυτών και παροτρύνουν να απαλλαγούμε από τέτοιες φροντίδες ... Εντολή Χριστού δεν είναι να αποκτούμε υλικά αγαθά αλλά αντίθετα, να τα αποδιώχνουμε. Κι αν είναι δικός του λόγος, το “πουλάτε τα υπάρχοντά σας και δίνετε στους φτωχούς”, είναι φανερό ότι η κτήση τόσων αγαθών δεν ανταποκρίνεται σε τρόπο ζωής γεμάτο αρετή, αλλά προσιδιάζει σ’ έναν υλιστικό τρόπο ζωής, που, αλίμονο, ξεμάκρυνε από τα πνευματικά.

Στην ακμή της δράσης του και των επιτυχιών του , έπεσε θύμα συνωμοσίας , που εξύφαναν δυσαρεστημένοι αξιωματικοί και η σύζυγός του Θεοφανώ , στην οποία δεν άρεσε ο ασκητικός τρόπος ζωής του γερασμένου συζύγου της . Οι συνωμότες έπεισαν τον Ιωάννη Τσιμισκή, ανιψιό του αυτοκράτορα , να αναλάβει την αρχηγία της συνωμοσίας και τη νύχτα της 10ης προς την 11η Δεκεμβρίου του 969 ο Νικηφόρος Φωκάς , εσφάγει με τρόπο άγριο και ανηλεή στο κατάλυμά του. Το μόνο που πρόφθασε να πει ο ευσεβής αυτοκράτωρ ήταν Κύριε ελέησον και Θεοτόκε βοήθει.

Μετά την δολοφονία του Νικηφόρου Φωκά , ο πατριάρχης Πολύευκτος αρνήθηκε στον δολοφόνο Τσιμισκή να μπεί στην Αγία Σοφία, αν δεν έδειχνε πρώτα μετάνοια και αν δεν σούτερνε τους συνεργάτες του και την άπιστη αυτοκράτειρα. Πάνω απ’όλα όμως αν δεν ανακαλούσε τους νόμους του Νικηφόρου με τους οποίους μπορούσε να επεμβαίνει στα εσωτερικά της Εκκλησίας.

Γράφει ο Λέων ο Διάκονος πως ο δολοφονημένος Νικηφόρος

είτε επειδή ήθελε να διορθώσει σύμφωνα με τη δική του αντίληψη τη συμπεριφορά προς τα θεία ορισμένων ιερωμένων, είτε επειδή ήθελε να ελέγχει και τις εκκλησιαστικές υποθέσεις, πράγμα βέβαια αθέμιτο, εξανάγκασε τους ιεράρχες να συντάξουν τόμο , σύμφωνα με τον οποίο καμιά από τις εκκλησιαστικές υποθέσεις δεν θα προχωρούσε χωρίς τη δική του συναίνεση.

Πηγές πληροφοριών και αποσπασμάτων : Ιστορία των Ελλήνων - ΔΟΜΗ , Ιωάννης Καραγιαννόπουλος - Το Βυζαντινό Κράτος

[Ζαποτέκος]

Κάστρο Μαΐνης - Ένα αρχαιολογικό αίνιγμα

Ο γασμούλος ( τέκνο από γάμο Φράγκου με Ελληνίδα ) που συνέγραψε το Χρονικό του Μορέως , αναφέρει ότι ο Φράγκος πρίγκηπας της Αχαΐας Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος έφτιαξε κάστρο στη Μαΐνη για να υποτάξει τους ανήσυχους κατοίκους του Ταϋγέτου.

κ᾿ ἐπέρασε τὸν Πασσαβᾶν κ᾿ ἐδιάβη εἰς τὴν Μάϊνην·
ἐκεῖ ηὗρεν σπήλαιον φοβερὸν εἰς ἀκριοτῆρι ἀπάνω.
Διατὶ τοῦ ἄρεσεν πολλά, ἐποίησεν ἕνα κάστρον
καὶ Μάϊνην τὸ ὠνόμασε, οὕτως τὸ λέγουν πάλιν.
(...)
Κι ἀφότου γὰρ ἐχτίστησαν τὰ κάστρη ὅπου σὲ εἶπα,
τὸ Λεῦτρον γὰρ κι ὁ Μυζηθρᾶς καὶ τῆς παλαίας Μαΐνης,
ἐδούλωσε τὰ Σκλάβικα κ᾿ εἶχεν τα εἰς θέλημάν του,
καὶ περιεπάτει, ἐχαίρετον ἀπὸ ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο,
ὡσὰν τὸ ἐκατακύριεψεν καὶ ἀφεντέψε το ὅλον
(...)
τὸ κάστρον τῆς Μονοβασίας καὶ τῆς μεγάλης Μαΐνης,
τὸ τρίτον κι ὀμορφότερον τοῦ Μυζηθρᾶ τὸ κάστρον

H θέση αυτή του φράγκικου κάστρου της Μαΐνης δεν έχει μέχρι σήμερα διευκρινιστεί. Ακόμη δεν είναι σίγουρο πως ταυτίζεται με το βυζαντινό κάστρο Μαΐνης που αναφέρει τον 10ο αι. ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, του οποίου επίσης η θέση δεν έχει εντοπιστεί με σιγουριά :

οἱ τοῦ κάστρου Μαΐνης οἰκήτορες οὐκ εἰσὶν ἀπὸ τῆς γενεᾶς τῶν προρρηθέντων Σκλάβων, ἀλλ' ἐκ τῶν παλαιοτέρων Ῥωμαίων, οἳ καὶ μέχρι τοῦ νῦν παρὰ τῶν ἐντοπίων Ἕλληνες προσαγορεύονται διὰ τὸ ἐν τοῖς προπαλαιοῖς χρόνοις εἰδωλολάτρας εἶναι καὶ προσκυνητὰς τῶν εἰδώλων κατὰ τοὺς παλαιοὺς Ἕλληνας

Η δημοφιλέστερη άποψη είναι πως το βυζαντινό κάστρο Μαΐνης ταυτίζεται με το κάστρο στο ακρωτήριο Τηγάνι του Μέζαπου. Πρόκειται για μια μικρογραφία της Μονεμβασιάς στο σχήμα. Κατασκευάστηκε τον 6ο αι. μ.Χ. και δεν είναι σίγουρο πότε εγκαταλείφθηκε ( κατ' άλλους τον 7ο και κατ' άλλους τον 13ο αι. ). Όπως όλα τα κάστρα , έτσι και αυτό, το συνοδεύουν οι παραδόσεις για την κοπέλα που σχετίζεται με την άλωση του κάστρου και έπειτα αυτοκτόνησε. Πολλοί πιστεύουν πως ο Βιλλεαρδουίνος δεν έφτιαξε καινούριο κάστρο , αλλά επισκεύασε το βυζαντινό στο Τηγάνι.







https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=tigani

Άλλοι εντοπίζουν το φράγκικο κάστρο Μαΐνης στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Ιππόλας , στο οροπέδιο της Άνω Πούλας στο Κάβο Γκρόσσο της Μέσα Μάνης. Πολύ δύσκολο όμως να επιβεβαιωθεί μια τέτοια θεωρία.
[ Κοντά στο κάστρο της Άνω Πούλας στο Κάβο Γκρόσσο λένε πως υπάρχει και κάποιο κάστρο της Ωριάς ( Ωραίας ) ή Οχιάς , αλλά εκτός από παραδόσεις δεν υπάρχει κάτι χειροπιαστό γι' αυτό. "Κάστρα της Ωριάς" υπάρχουν πολλά στην Ελλάδα. ]
https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=poula
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE ... E%BD%CE%B7

[Ζαποτέκος]

Ο Γερμανός αυτοκράτωρ Όθων Α΄ έστειλε πρεσβεία στην Πόλη το 968 , επικεφαλής της οποίας ήταν ο Λομβαρδός επίσκοπος Κρεμόνας Λιουτπράνδος ( 920 - 972 ). Ο Λιουτπράνδος είχε μεταβεί στο Βυζάντιο για πρώτη φορά το 949 ως πρεσβευτής του βασιλιά της Ιταλίας Βερεγγάριου στα χρόνια του Κωνσταντίνου Ζ΄ του Πορφυρογέννητου. Στο έργο του "Ανταπόδοσις" ( Antapodosis ) ο Λιουτπράνδος αφηγείται αυτή την πρώτη αποστολή. Την δεύτερή του αποστολή ( 968 ) την αφηγείται στο έργο του "Αναφορά υπό τύπον επιστολής" ( Relatio de legatione Constantinopolitana ) και απευθύνεται προς τον αυτοκράτορα Όθωνα.

Η διήγηση αυτή του Λιουτπράνδου είναι προκατειλημμένη εις βάρος των Ελλήνων. Περιγράφει πως οι Βυζαντινοί τον υποδέχτηκαν άσχημα , ότι δεν ονόμαζαν τον Όθωνα "αυτοκράτορα" αλλά "ρήγα" , πως ο Νικηφόρος Β΄ Φωκάς χλεύασε τον στρατό του Όθωνα και άλλες ταπεινώσεις που του έγιναν.

Ο Λιουτπράνδος επανέφερε το θέμα του συνοικεσίου μεταξύ Βυζαντινών και Γερμανών , τόλμησε μάλιστα να ζητήσει ως προίκα τα θέματα Απουλίας και Καλαβρίας. Εξοργισμένοι οι Βυζαντινοί του απάντησαν πως ήταν ανήκουστο και ανεπίτρεπτο μια πορφυρογέννητη , κόρη πορφυρογέννητου βασιλέα , να παντρευτεί έναν βάρβαρο. Αλλά και αν επερχόταν συμφωνία , ο Όθων θα έπρεπε να δώσει προίκα αντάξια της υψηλής αυτής συγγένειας : να επιστρέψει τη Ρώμη και τη Ραβέννα και όλη τη Νότια Ιταλία.

Ο Λιουτπράνδος παρεξηγήθηκε όταν σε γεύμα στα ανάκτορα , τοποθέτησαν πιο μπροστά από αυτόν στη μακρόστενη τράπεζα των συμποσίων τον πρέσβη των Βουλγάρων , άπλυτο με κοντά μαλλιά και ζωσμένο με αλυσίδες.

Απ' το έργο "Αναφορά υπό τύπον επιστολής" ( Relatio de legatione Constantinopolitana ) διαβάζουμε :

Εγώ ο Λιουτπράνδος επίσκοπος της αγίας Εκκλησίας της Κρεμόνας επιθυμώ , εύχομαι και ποθώ για τους ανίκητους και σεβαστούς αυτοκράτορες των Ρωμαίων Όθωνες ... υγεία , ευημερία και θρίαμβο. (...) Εμείς φτάσαμε στις 4 Ιουνίου στην Κωνσταντινούπολη . Για να σας εξευτελίσουν όμως οι Έλληνες μας υποδέχτηκαν κακώς και μας φέρθηκαν απαίσια ... Με οδήγησαν ενώπιον του αδελφού του [ αυτοκράτορα ] Λέοντα , κουροπαλάτη και λογοθέτη , ο οποίος μας ταλαιπώρησε ώρα εξαιτίας του αυτοκρατορικού σας τίτλου. Εκείνος πράγματι στην γλώσσα του δεν σας αποκαλεί ποτέ "αυτοκράτορα" , δηλαδή "βασιλέα" , παρά "ρήγα" , όπως στην δική μας γλώσσα. Επειδή εγώ του απάντησα πως οι τίτλοι είναι ταυτόσημοι , αλλά στα ελληνικά έχουν ιδιαίτερη φόρτιση , μου απάντησε πως δεν ήρθα για ειρήνη αλλά για να φιλονικήσω. Σηκώθηκε μάλιστα οργισμένος και αγανακτισμένος . Δέχτηκε τις συστατικές επιστολές σας όχι στα χέρια του αλλά περιφρονητικά , μέσω ενός διερμηνέα ... Ο Νικηφόρος είναι πλάσμα τερατώδες ... κι ο λόγος του είναι θρασύς ... : " Έπρεπε ή μάλλον θα θέλαμε να σε υποδεχτούμε ευμενώς και μεγαλόπρεπα ως πρεσβευτή. Δεν μας το επέτρεψε όμως η ασέβεια του κυρίου σου , ο οποίος με τόσο απροκάλυπτα εχθρική εισβολή κατέλαβε τη Ρώμη , αφαίρεσε παράνομα και αθέμιτα τη γη ... άλλους Ρωμαίους τους έσφαξε , άλλους τους απαγχόνισε , άλλους τους τύφλωσε , άλλους τους εξόρισε. Σαν να μην έφτανε όλο αυτό, με φωτιά και τσεκούρι προσπάθησε να υποτάξει τις πόλεις της επικράτειάς μας . Επειδή όμως η μοχθηρή πρόθεσή του δεν είχε αποτέλεσμα , τώρα υποκρίνεται πως θέλει ειρήνη και μας στέλνει εσένα ...
[ απαντά ο Λιουτπράνδος : ] Για να διασκεδάσουμε κάθε υποψία και να αποδείξουμε τις ειλικρινείς μας προθέσεις ο κύριός μου με έστειλε σε σένα για να συμφωνήσεις και εσύ ώστε η θυγατέρα του αυτοκράτορα Ρωμανού ... να παντρευτεί με τον γιο του κυρίου μου τον σεβαστό αυτοκράτορα Όθωνα ...
[ απαντούν οι Βυζαντινοί ] : Δεν ξανακούστηκε ποτέ πορφυρογέννητη , δηλαδή γεννημένη στην πορφύρα , κόρη πορφυρογέννητου , να παντρευτεί κάποιον ξένο . Επειδή όμως ζητάτε τόσο μεγάλη χάρη θα την πετύχετε αν παραχωρήσετε κάτι ανάλογο . Αν δηλαδή παραδώσετε τη Ραβέννα και τη Ρώμη και όλη την υπόλοιπη χώρα μέχρι τα σύνορα μας. Αλλιώς , αν επιθυμεί την φιλία μας χωρίς να συγγενέψουμε , τότε ο κύριός σου να αφήσει ελεύθερη τη Ρώμη...


Πηγή : Ιστορία των Ελλήνων , ΔΟΜΗ , τόμος 7 , κεφ. 8 / Σταυρίδου - Ζάφρακα Αλκμήνη , κεφ. 10 / Μωυσείδου Γιασμίνα

[Ζαποτέκος]

Μαθαίναμε πως οι Βένετοι αντιπροσώπευαν τις ανώτερες τάξεις , ενώ οι Πράσινοι τις λαϊκές τάξεις. [ Θα συνέβαλε και η εποχή της ΠΑΣΟΚάρας σε αυτό. ] Οι Βένετοι ήταν ορθόδοξοι , ενώ οι Πράσινοι επιτρέπουν να διεισδύουν ανάμεσά τους μονοφυσίτες και άλλοι αιρετικοί. Αυτό το τελευταίο θα έπρεπε να μας βάλει σε υποψίες. Συνήθως το πλήθος είναι συντηρητικό και πιστό στις παραδόσεις ( βλ. και αργότερα ανθενωτικούς που αποτελούσαν την πλειοψηφία ) , ενώ οι ευπορότεροι είναι νεωτεριστές. Άρα το αντίστροφο ισχύει. Οι Βένετοι αντιπροσώπευαν τις λαϊκές τάξεις και οι Πράσινοι τους ευγενείς.

Το παραπάνω υποστηρίζεται σε κάποια σημεία της εργασίας "Οι Βένετοι στασιώτες της εποχής του Ιουστινιανού" της πανεπιστημιακού Διονυσίας Μισίου. Μπορείτε να την διαβάσετε ολόκληρη εδώ : https://qdoc.tips/-quot-quot--3-pdf-free.html

Θα βάλω μερικά κομμάτια στην επόμενη ανάρτηση.

Το κούρεμα ( "ουννικό" )που αναφέρεται μοιάζει με το κούρεμα των πολεμιστών της Βαλκανικής ( "αλβανικό" ) με τους ξυρισμένους κροτάφους . Γράφει ο Προκόπιος :

Καὶ πρῶτα μὲν τοῖς στασιώταις τὰ ἐς τὴν κόμην ἐς νεώτερόν τινα μετεβέβλητο τρόπον. ἀπεκείροντο γὰρ αὐτὴν οὐδὲν ὁμοίως τοῖς ἄλλοις Ῥωμαίοις. [9] τοῦ μὲν γὰρ μύστακος καὶ τοῦ γενείου οὐδαμῆ ἥπτοντο, ἀλλ̓ αὐτοῖς κατακομᾶν ἐπὶ πλεῖστον ὥσπερ οἱ Πέρσαι ἐς ἀεὶ ἤθελον. [10] τῶν δὲ ἐν τῇ κεφαλῇ τριχῶν τὰ ἔμπροσθεν ἄχρι ἐς τοὺς κροτάφους ἀποτεμόμενοι τὰ ὄπισθεν ἀποκρέμασθαι σφίσιν ἐπὶ μακρότατον λόγῳ οὐδενὶ εἴων, [p. 45] ὥσπερ οἱ Μασσαγέται. διὸ δὴ καὶ Οὐννικὸν τὸ τοιοῦτον εἶδος ἐκάλουν.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/tex ... hapter%3D7

[Ζαποτέκος]

Με αριστερό κλικ μεγαλώνουν και διαβάζονται.

____________


____________________

__________

_________

________________

_____________

[Ζαποτέκος]

Ο αιώνας του Ιουστινιανού ήταν ο χρυσός αιώνας του Βυζαντίου. Σημαδεύτηκε και από μια κολοσσιαία στρατιωτική αντεπίθεση της αυτοκρατορίας. Παρόμοιες αντεπιθέσεις πραγματοποίησε η αυτοκρατορία και την Μεσοβυζαντινή Περίοδο με τους Νικηφόρο Φωκά - Ιωάννη Τσιμισκή - Βασίλειο Βουλγαροκτόνο και τους Κομνηνούς ή στην Υστεροβυζαντινή Περίοδο με τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο. Καμιά όμως δεν ήταν της έκτασης του Ιουστινιανού της Πρωτοβυζαντινής Περιόδου.

O στρατός του Ιουστινιανού αποτελούταν από Βαλκάνιους ( Λατίνους , Θράκες και Γραικούς ) , από Ανατολίτες ( Αρμένιους και Άραβες ) , Γερμανούς ( Γέπιδες , Έρουλους ) και Ούννους ( αρχαιοπρεπώς Μασσαγέτες ).

Στην Δύση ο στρατός του Ιουστινιανού πολέμησε τους Βανδάλους , τους Βέρβερους - Μαυριτανούς , τους Οστρογότθους , τους Φράγκους και τους Βησιγότθους.
Στην Βαλκανική πολέμησε τους Σλάβους , τους Άντες και το ουννικό φύλο των Κουτρίγουρων ( προγονική συνιστώσα των Πρωτοβουλγάρων ).
Στην Ανατολή αντίπαλος ήταν οι Πέρσες.

Βυζαντινοί πολεμιστές της εποχής του Ιουστινιανού σε σχέδια Χρήστου Γιαννόπυολου.





Θα γράψω μερικά σε επόμενες αναρτήσεις για τον Βανδαλικό , τον Οστρογοτθικό , τον Βησιγοτθικό , τον Κουτριγουρικό και τον Περσικό πόλεμο του Ιουστινιανού.

Κλείνοντας αυτή την ανάρτηση θα αφήσω ένα περιστατικό μονομαχίας πριν την μάχη των Ταγινών ( Βουσταγαλόρων ).

Στον οστρογοτθικό στρατό είχε αυτομολήσει ένας "Ρωμαίος" ( Βυζαντινός ) στρατιώτης με το όνομα Κόκκας και θρασύτατος καθώς ήταν προκαλούσε τους Βυζαντινούς σε μονομαχία. Απ' τους Βυζαντινούς δέχτηκε την πρόκληση ένας Αρμένιος που ονομαζόταν Ανζαλάς . Ο Ανζαλάς νίκησε και σκότωσε τον Κόκκα.

Η περιγραφή από τον Προκόπιο :

SpoilerShow

Μετὰ δὲ εἷς ἐκ τοῦ Γότθων στρατοῦ, Κόκκας ὄνομα, δόξαν ἐπὶ τῷ δραστηρίῳ διαρκῶς ἔχων, τὸν ἵππον ἐξελάσας, ἄγχιστα ἦλθε τοῦ Ῥωμαίων στρατοῦ, προὐκαλεῖτό τε, εἴ τίς οἱ βούλοιτο πρὸς μονομαχίαν ἐπεξιέναι. ὁ δὲ Κόκκας οὗτος εἷς τῶν Ῥωμαίων στρατιωτῶν ἐτύγχανεν ὢν τῶν παρὰ Τουτίλαν ἀπηυτομοληκότων τὰ πρότερα. καί οἱ αὐτίκα τῶν τις Ναρσοῦ δορυφόρων ἀντίος ἔστη, Ἀρμένιος γένος, Ἀνζαλᾶς ὄνομα, καὶ αὐτὸς ἵππῳ ὀχούμενος. ὁ μὲν οὖν Κόκκας ὁρμήσας πρῶτος ὡς τῷ δόρατι παίσων ἐπὶ τὸν πολέμιον ἵετο, καταστοχαζόμενος τῆς ἐκείνου γαστρός. ὁ δ' Ἀνζαλᾶς ἐξαπιναίως τὸν ἵππον ἐκκλίνας ἀνόνητον αὐτὸν κατεστήσατο γενέσθαι τῆς οἰκείας ὁρμῆς. ταύτῃ τε αὐτὸς ἐκ πλαγίου τοῦ πολεμίου γενόμενος ἐς πλευρὰν αὐτοῦ τὴν ἀριστερὰν τὸ δόρυ ὦσε. καὶ ὁ μὲν ἐκ τοῦ ἵππου πεσὼν ἐς τὸ ἔδαφος νεκρὸς ἔκειτο· κραυγὴ δὲ ἀπὸ τοῦ Ῥωμαίων στρατοῦ ὑπερφυὴς ἤρθη.
http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Mig ... bellis.pdf

https://en.wikipedia.org/wiki/Coccas_(soldier)

Όπως λέει και η wiki το όνομα "Κόκκας" είναι ίσως θρακικό. Οι Θράκες είναι οι πρόγονοι των Αλβανών κατά τις νεότερες απόψεις . Λέτε το αρβανίτικο επώνυμο Κόκας να συνδέεται με το όνομα του παραπάνω στρατιώτη ;

Κόκας < kokë, - a, το κεφάλι, η «κεφαλή», ο επικεφαλής
Κόκας- Από το αρβ. kokë-a «κεφάλι»
https://sites.google.com/site/ddstamato ... atsotyklia
http://greek-lastnames.blogspot.com/200 ... _9090.html

Να 'χαμε δηλαδή την μονομαχία ενός Αλβανού με έναν Αρμένιο ;
Δηλαδή Αλβανός vs Αρμένιος σημειώσατε διπλό.

[Ζαποτέκος]

Βανδαλικός Πόλεμος

Ο γερμανικός λαός των Βανδάλων που κατείχε την Βόρεια Αφρική και τα νησιά της Δυτικής Μεσογείου - πλην της Σικελίας - ήταν ολιγάριθμοι εν μέσω πολυάριθμων Βερβέρων και Μαυριτανών ιθαγενών. Οι Βάνδαλοι είχαν υιοθετήσει τον ρωμαϊκό διοικητικό μηχανισμό , είχαν εκφυλιστεί και είχαν απωλέσει τον πολεμικό χαρακτήρα τους. Ο ηγεμών τους Γελίμερος ( 530 -534 ) δεν είχε τις ικανότητες του προπάππου του Γιζέριχου ( 429 - 477 ) . Το 532 οι Βυζαντινοί άρχισαν να ετοιμάζονται. Ο Ιουστινιανός δωροδόκησε τους διοικητές των υπό βανδαλική κυριαρχία Τριπολιτιδα και Σαρδηνία και επαναστάτησαν κατά των Βανδάλων. Ο Βελισάριος με την σύζυγό του Αντωνίνα , τον γραμματικό του Προκόπιο , 18.000 άνδρες , 500 μεταγωγικά πλοία , 92 πολεμικά πλοία και μισθοφόρους Ούννους ( "Μασσαγέτες" ) ξεκίνησε την βανδαλική εκστρατεία. Διέσχισε το Αιγαίο , στάθμευσε στη Ζάκυνθο , έπειτα στη Σικελία , κατόπιν στη Μελίτη ( Μάλτα ) και τέλος έφθασε στην Αφρική. Αντιμετώπισε τον Γελίμερο στο Δέκιμον , 14 χλμ. νότια της Καρχηδόνας. Ο ανιψιός και ο αδελφός του Γελίμερου σκοτώθηκαν και ενώ ο βανδαλικός στρατός νικούσε , ο Γελίμερος αποσύρθηκε για να θρηνήσει τους νεκρούς συγγενείς του ! Έτσι ο Βελισάριος αντεπιτέθηκε και κέρδισε ανέλπιστη νίκη. Κατέλαβε την Καρχηδόνα ( 14/9 ) και νίκησε εκ νέου τον Γελίμερο στο Τρικάμαρο , 30 χλμ. δυτικά της Καρχηδόνας. O Γελίμερος κατέφυγε στα βάθη της Νουμιδίας ( σημ. Αλγερίας ). Οι Βυζαντινοί κατέλαβαν την Σαρδηνία , την Κορσική και τις Βαλεαρίδες Νήσους . Ο Γελίμερος παραδόθηκε στον Βελισάριο τον Μάρτιο του 534. Έτσι διαλύθηκε το βανδαλικό κράτος που είχε εδραιώσει ο ικανότατος Γιζέριχος. Ο Ιουστινιανός πρότεινε στον Βελισάριο να γίνει αρχιστράτηγος στην Αφρική. Ο Βελισάριος όμως ήθελε να γυρίσει πίσω γιατί κάποιοι τον κατηγορούσαν πως ήθελε να γίνει ανεξάρτητος ηγεμών στην Αφρική. Επέστρεψε τελώντας μεγαλοπρεπή θρίαμβο , ανάλογο των ρωμαϊκών του παρελθόντος , έχοντας μαζί του τους ιστορικούς ρωμαϊκούς θησαυρούς που είχε αρπάξει ο Γιζέριχος το 455 και αιχμάλωτο τον ίδιο τον Γελίμερο.

Ο Βελισάριος με πανοπλία τελετής θριάμβου σε σχέδιο Χρήστου Γιαννόπουλου :


Ο Βελισάριος προσκύνησε το αυτοκρατορικό ζεύγος και ακολούθησε ο Γελίμερος ψιθυρίζοντας : ματαιότης ματαιοτήτων , τα πάντα ματαιότης . * Ο Ιουστινιανός τίμησε τον Βελισάριο και στον Γελίμερο παραχώρησε κτήματα στη Μικρασία . Έτσι ο τελευταίος Βάνδαλος ηγεμών έζησε ως αγρότης ως τον θάνατό του. Οι αιχμάλωτοι Βάνδαλοι εντάχθηκαν στον βυζαντινό στρατό. Στην Αφρική πάντως τα ρωμαϊκά ( βυζαντινά ) εδάφη συνέχισαν να δέχονται επιθέσεις των Μαυρουσίων και άλλων μαυριτανικών φυλών και η κατάσταση άργησε να ηρεμήσει.

* Η φράση αυτή είναι από το βιβλίο Εκκλησιαστής ( A 2 ) της Παλαιάς διαθήκης. Το βιβλίο αυτό έγραψε ο Σολομών , γιος του Δαβίδ ( Α1 : Ῥήματα ἐκκλησιαστοῦ υἱοῦ Δαβὶδ βασιλέως Ἰσραὴλ ἐν Ἱερουσαλήμ. ) , δηλαδή Εκκλησιαστής = Σολομών και συνεπώς η πατρότητα της φράσης του Γελίμερου ανήκει στο βασιλιά Σολομώντα.

[Ζαποτέκος]

Οστρογοτθικός Πόλεμος

Ο Οστρογότθος ηγεμών Θευδέριχος Αμαλός ( 493 - 526 ) είχε φτιάξει στην Ιταλία ένα ισχυρό ρωμαϊκού τύπου κράτος. Το 488 είχε ανατρέψει Ρούγιο ηγεμόνα της Ιταλίας Οδόακρο ( Ρούγιοι - > γερμανικό φύλο με απώτερη καταγωγή από τη Νορβηγία ) και δήλωσε στον Βυζαντινό ( Ρωμαίο ) αυτοκράτορα πως ήταν μόνο διοικητής της Ιταλίας, η οποία όμως συνεχίζει να ανήκει τυπικά στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ( της Κωνσταντινούπολης ). Ο Θευδέριχος ήταν αρειανιστής , διατηρούσε όμως καλές σχέσεις με την Εκκλησία της Ρώμης. Πέθανε το 526 και τον διαδέχτηκε ο γαμπρός του Ευθάριχος.

Ο Ευθάριχος είχε νυμφευθεί την Αμαλασούνθα , κόρη του Θευδέριχου. Πέθανε όμως σύντομα και τον διαδέχτηκε ο μικρός γιος της Αμαλασούνθας , ο Αθαλάριχος. Οι Γότθοι όμως ηγεμόνες αφαίρεσαν την κηδεμονία του μικρού βασιλιά απ' την μητέρα του . Λίγο αργότερα , σε εφηβική ηλικία , ο Αθαλάριχος πέθανε από τον ακόλαστο βίο που τον παρέσυραν οι νέοι κηδεμόνες του , οι Γότθοι ευγενείς. Οι τελευταίοι μάλιστα δεν δίστασαν να συλλάβουν την Αμαλασούνθα και να την στραγγαλίσουν . Ο Ιουστινιανός βρήκε ως αφορμή τον θάνατο της φίλης του Αμαλασούνθας για να επέμβει στην Ιταλία.

Το 535 , ο στρατηλάτης του Ιλλυρικού Μούνδος , συνεργάτης του Βελισάριου στην καταστολή της Στάσης του Νίκα προ τριετίας , βάδισε κατά της οστρογοτθοκρατούμενης Δαλματίας. Ταυτόχρονα ο Βελισάριος έπλευσε προς τη Σικελία. Στη Δαλματία ο Μούνδος σημείωσε νίκες. Το 536 ο Βελισάριος πέρασε από την Σικελία στην Καλαβρία και άρχισε να προελαύνει. Στις 9/12/536 απελευθερώνει τη Ρώμη. Το 537 όμως 120.000 Γότθοι αρχίζουν να την πολιορκούν για να την ξαναπάρουν πίσω. Ο Ιουστινιανός έστειλε σε βοήθεια του Βελισάριου 1500 μισθοφόρους ιππείς και 5000 σκληροτράχηλους ορεσίβιους Ίσαυρους και Θράκες. Οι Γότθοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία. Ο Βελισάριος συνέχισε να απελευθερώνει τις ιταλικές πόλεις και οι Γότθοι έκαναν συμμαχία με τους πέραν των Άλπεων Φράγκους , η οποία όμως γρήγορα διαλύθηκε. Kαι οι Βυζαντινοί είχαν τα προβλήματά τους. Ο στρατηγός Ναρσής - όχι ο γνωστός ευνούχος που θα δούμε παρακάτω - δεν υπάκουε τις εντολές του Βελισαρίου και ο Ιουστινιανός ανακάλεσε τον Ναρσή.

Τον Μάιο του 540 ο Βελισάριος κατέλαβε την Ραβέννα. Εν τω μεταξύ ο Πέρσης βασιλιάς Χοσρόης άρχισε πάλι τις εχθροπραξίες στην ανατολή. Έτσι ο Βελισάριος αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Στο οστρογοτθικό στρατόπεδο τώρα , τον Γότθο βασιλιά Βίτιγι διαδέχτηκε ο Ιλδίβαδος , ο οποίος όμως δολοφονήθηκε. Βασιλιάς έγινε ο Εράριχος που ήταν ηγεμών του υποτελούς στους Γότθους γερμανικού φύλου των Ρογών ( ή Ρούγιων ). Δολοφονήθηκε όμως και ο Εράριχος και βασιλιάς των Γότθων έγινε ο Τωτίλας ( 541 - 552 ).

Ο Τωτίλας προήλασε από βορρά και κατέλαβε το Βενεβεντό . Ξεσήκωσε όχι μόνο τους Γότθους , αλλά και τον αγροτικό πληθυσμό της Ιταλίας. Το 543 κατέλαβε τη Νεάπολη. Ο Ιουστινιανός ξανάστειλε τον Βελισάριο στην Ιταλία , με ισχνές όμως δυνάμεις , δίνοντας πάντα πίστη στους συκοφάντες πως ο Βελισάριος θα μπορούσε να τον ανατρέψει. Τα αιτήματα του Βελισαρίου να του σταλεί και άλλος στρατός δεν εισακούστηκαν από τον καχύποπτο Ιουστινιανό. Στις 17/12/545 ο Τωτίλας κατέλαβε την Ρώμη και το 549 την Περυσία ( Περούτζα ). Στο μεταξύ είχε πεθάνει η αυτοκράτειρα Θεοδώρα στις 28/6/548 , πιθανώς από καρκίνο των οστών. Ο Ιουστινιανός ανακάλεσε τον Βελισάριο στην Κωνσταντινούπολη και ο Τωτίλας , εκμεταλλευόμενος την απουσία του ικανότατου Βυζαντινού στρατηγού , κυριάρχησε σε ολόκληρη την Αδριατική.

Την άνοιξη του 551 ο Ιουστινιανός όρισε νέο αρχιστράτηγο κατά των Οστρογότθων τον 70ετή ευνούχο Ναρσή , ο οποίος απολάμβανε την εμπιστοσύνη όλων. To 552 ο Ναρσής με 30.000 στρατό έφτασε στη Ραβέννα δια μέσου της Δαλματίας και της Ενετίας. Ο στρατός του με αυτόν του Τωτίλα συγκρούστηκαν στη θέση των Βουσταγαλλώρων , όπου ο ευφυής Ναρσής εξουδετέρωσε το γοτθικό ιππικό με τους τοξότες του. Σκοτώθηκαν 6.000 Γότθοι μεταξύ των οποίων και ο Τωτίλας.

Ακολούθως ο Ναρσής ανακατέλαβε τη Ρώμη και σε μάχη κοντά στην Κύμη σκοτώθηκε και ο διάδοσχος του Τωτίλα και τελευταίος Οστρογότθος ηγεμών Τέιας. Έτσι έληξε ο 20ετής πόλεμος των Βυζαντινών κατά των Οστρογότθων. Οι περισσότεροι Οστρογότθοι έφυγαν από την Ιταλία και εγκαταστάθηκαν πέρα από τις Άλπεις μαζί με τους ομοφύλους τους Βησιγότθους.

Ο Ναρσής. Λέει γι' αυτόν πολύ όμορφα ο Παπαρρηγόπουλος :
Ο Ναρσής ήτο ευνούχος, αλλ' ήτο εκ των ευαρίθμων τοιούτων ανθρώπων όσοι ου μόνον δέν έχουσι τά συνήθη αυτοίς ηθικά ελαττώματα, αλλά και μεταξύ των διαπρεπεστέρων της ιστορίας ανδρών δικαιούνται νά καταταχθώσι. Τό μέν ανάστημα αυτού ήτο βραχύ και τό σώμα ασθενές. Εντός όμως του άθλιου τούτου σκεύους εσκήνου ψυχή μεγαλεπήβολος και τολμηρά. Διαγαγών την νεότητα περί τάς θηλυπρεπείς εργασίας περί άς συνήθως ησχολούντο οι αμφοτερόβιοι εκείνοι άνθρωποι, άπορον δεν είναι ότι εκτήσατο λεπτότητα και δεξιότητα πνεύματος, ης ούτοι δεν έστεροΰντο συνήθως. Το θαυμάσιον είναι ότι ανέπτυξε ρώμην διανοημάτων και την απαιτουμένην πρός εκτέλεσιν αυτών τόλμην και δραστηριότητα.


Βησιγοτθικός Πόλεμος

Ο Ιουστινιανός , έχοντας ως αφορμή την βοήθεια που του ζήτησε ο βασιλικός γόνος Βησιγότθος Αθανάγιλδος κατά του βασιλιά των Βησιγότθων Αγίλα , έστειλε εναντίον των Βησιγότθων της Ισπανίας τον 80ετή αξιωματούχο Λιβέριο. Οι Βυζαντινοί κατέλαβαν ολόκληρη τη νοτιοδυτική Ισπανία , δολοφόνησαν τον Αγίλα και ανέβασαν στον θρόνο Αθανάγιλδο. Σύντομα όμως οι βυζαντινές κτήσεις της Ισπανίας θα περάσουν στα χέρια των Βησιγότθων μετά τον θάνατο του Ιουστινιανού. Επί Ηρακλείου ο Βησιγότθος βασιλιάς Σβινθίλας θα έχει απαλλάξει την Ισπανία από κάθε βυζαντινή παρουσία.

[πατησιωτης]

[Ζαποτέκος]

Το Βαλκανικό Μέτωπο την εποχή του Ιουστινιανού

Το 541 οι αλταϊκής ( ουννικής ) καταγωγής Ονόγουροι Βούλγαροι λεηλάτησαν την Βαλκανική και έφτασαν ως την Κόρινθο νότια και τα προάστια της Κωνσταντινούπολης ανατολικά. Ο Ιουστινιανός ανακάλεσε τον Βελισάριο από την Μεσοποταμία. Ο Βελισάριος άλλο που δεν ήθελε , αφού υπήρχαν φήμες για απιστία της συζύγου του. Οι Ονόγουροι αποχώρησαν προς τον βορρά.

Άλλοι αντίπαλοι της αυτοκρατορίας στην Βόρεια Βαλκανική ήταν τα γερμανικά φύλα των Γεπίδων ( Γήπαιδες ) και των Ερούλων. Ο Ιουστινιανός χρηματοδότησε το 552 τους ομοεθνείς τους Λογγοβάρδους προκειμένου να τους εξουδετερώσουν.

Τον 6ο αι. οι αλταϊκής καταγωγής Άβαροι συγχωνεύθηκαν με ουννικά υπολείμματα και τουρκικούς λαούς και υπέταξαν τους Σλάβους. Το 544 Ονόγουροι Βούλγαροι και Σλάβοι λεηλάτησαν εκ νέου την Βαλκανική. Το ίδιο έτος οι Άντες ( μάλλον πρωτοσλαβικός λαός ) που ζούσαν βόρεια της Μαιώτιδος Λίμνης ( Αζοφικής Θάλασσας ) λεηλάτησαν την Θράκη. Σλαβοβούλγαροι επέδραμαν και το 550 - 551.

Στο ουννικό μέτωπο τώρα ο Ιουστινιανός έστρεψε τους Ουτιγούρους ( ή Ουτρίγουρους ) Ούννους κατά των ομοφύλων τους Κουτριγούρων Ούννων . Και τα δύο αυτά ουννικά υπολείμματα ζούσαν στις πεδιάδες του Τάναϊ ( Ντον ). Το 559 οι Κουτρίγουροι , ακολουθούμενοι από Σλάβους , εισέβαλαν στην Βαλκανική : έφτασαν ως τα στενά των Θερμοπυλών , λεηλάτησαν την Θράκη και έφτασαν έξω απ' την Κωνσταντινούπολη. Ο Ιουστινιανός ανακάλεσε στην στρατιωτική ενέργεια τον απόστρατο Βελισάριο για να τους αντιμετωπίσει. Αυτός κατάφερε να τους αναχαιτίσει .

Καθώς οι Κουτρίγουροι επέστρεφαν στα εδάφη τους χτυπήθηκαν από τους Ουτιγούρους . Το 560 οι Κουτρίγουροι και οι Ουτίγουροι υποδουλώθηκαν στους Αβάρους. Τον 7ο αι. οι πρώτοι αφομοιώθηκαν απ' τους Βουλγάρους που εγκαταστάθηκαν βόρεια της θάλασσας του Αζόφ , ενώ οι δεύτεροι ενώνθηκαν το 576 με τους τουρκικούς λαούς του Καρς.

Οι Άβαροι μετακινήθηκαν απ' τα βόρεια του Καυκάσου προς τον Δούναβη . Ο Ιουστινιανός προσπάθησε να τους στρέψει κατά των Φράγκων. Αργότερα ο αβαρικός κίνδυνος απασχόλησε και πάλι το Βυζάντιο.



Ο Περσικός Πόλεμος του Ιουστινιανού
Οι Βυζαντινοί και οι Πέρσες συγκρούονταν για την Αρμενία και τον Καύκασο. Ο βυζαντινός στρατός υπό τον Σίττα νίκησε τους Πέρσες του Καβάδη Α΄το 528. Το 529 όμως οι Πέρσες νίκησαν τον βυζαντινό στρατό που διουκούσε ο 24χρονος και άπειρος τότε Βελισάριος στην μάχη του Δάρας. ( Το Δάρας ήταν το ακροτελεύτιο βυζαντινό οχυρό στη Μεσοποταμία. ) Οι σύμμαχοι των Περσών Λαχμίδες Άραβες εισέβαλαν στην Συρία και ο Καβάδης Α΄ επέδραμε ξανά εναντίον του Δάρας. Ο Βελισάριος όμως , περισσότερο έμπειρος τώρα , σημείωσε περιφανή νίκη κατά των υπέρτερων περσικών δυνάμεων.

Ο Ιουστινιανός συμμάχησε με την ηγεμονίδα του βορείως του Καυκάσου ουννικού ή τουρανικού ( τουρκικού ) λαού των Σαβείρων , την Βόα. [ Οι Σάβειροι αφομοιώθηκαν αργότερα από τους Αβάρους. Κατά μια άποψη η Σιβηρία έλαβε το όνομά της από δαύτους .] Μάλιστα η ικανή αυτή καλλονή αμαζόνα επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη όπου την υποδέχτηκαν με τιμές.

Με την συμμαχία αυτή η Βόα με τους Σαβείρους της επέδραμε κατά των Περσών.

Ο Καβάδης Α΄, εκμεταλλευόμενος την εξέγερση των Σαμαρειτών της Παλαιστίνης κατά του Βυζαντίου , εισέβαλε στη Συρία. Ο Βελισάριος που έσπευσε να τον αντιμετωπίσει ηττήθηκε στο οχυρό Καλλίνικον . Ο Ιουστινιανός αντικατέστησε τον Βελισάριο με τους Μούνδο και Σίττα. Ο Καβάδης Α΄ πέθανε στις 13/9/531. Ο γιος και διάδοχός του Χοσρόης Α΄( 531 - 579 ), προκειμένου να εδραιώσει την εξουσία του στην Περσία , υπέγραψε με τον Ιουστινιανό την "απέραντη ειρήνη" ( 532 ). Η Ιβηρία ( Γεωργία ) δόθηκε στους Πέρσες και η Λαζική ( Αμπχαζία ) δόθηκε στους Βυζαντινούς.

Η "απέραντος ειρήνη" κράτησε μόλις 8 χρόνια. Ο Χοσρόης , έχοντας αναμορφώσει το κράτος του , άρχισε πάλι εχθροπραξίες στην Αρμενία. Το 538 σκοτώθηκε ο Σίττας στην Αρμενία από φιλοπέρσες επαναστάτες Αρμένιους. Εκείνη την εποχή ο βυζαντινός στρατός ήταν απασχολημένος με τους Γότθους στην Ιταλία. Έτσι , το 540 , ο Χοσρόης κατέλαβε το Δάρας και εκπόρθησε την Αντιόχεια. Έσφαξε τους κατοίκους της και λεηλάτησε την πόλη. Έπειτα κατέλαβε την Λαζική.

Το 541 ο Ιουστινιανός ανακάλεσε τον Βελισάριο απ' την Ιταλία . Στην Ανατολή ο Βελισάριος είχε επιτυχίες , αλλά αναγκάστηκε να γυρίσει στην Κωνσταντινούπολη γιατί η σύζυγός του Αντωνίνα ανέπτυξε ερωτικό δεσμό με τον θετό γιό του Θεοδόσιο ! Τον δεσμό αυτό αποκάλυψε στον Βελισάριο ο γιος του από προηγούμενο γάμο ή μια άλλη ερωτική σχέση της Αντωνίνας , κάποιος Φώτιος . Ο Βελισάριος φυλάκισε τον Θεοδόσιο. Η Αντωνίνα όμως ορκίστηκε συζυγική πίστη , και με την παρέμβαση της αυτοκράτειρας Θεοδώρας , ο Θεοδόσιος αποφυλακίστηκε και φυλακίστηκε ο καταδότης Φώτιος ! Τα παραπάνω μας μεταφέρει ο ιστοριογράφος Προκόπιος που αποστρεφόταν τόσο την Αντωνίνα όσο και την Θεοδώρα.

Το 542 οι Βυζαντινοί υπέστησαν νέα ταπεινωτική ήττα κοντά στο Τίβιο. Τελικά , το 545 , υπογράφηκε νέα βυζαντινοπερσική συνθήκη ειρήνης . Οι εχθροπραξίες όμως δεν έπαψαν στη Λαζική.

Κι άλλη συνθήκη υπογράφηκε το 547 : το Δάρας θ' ανήκε στο Βυζάντιο , έγιναν εμπορικές συμφωνίες και τέλος οι Βυζαντινοί θα έδιναν κάθε χρόνο 30.000 χρυσά νομίσματα στους Πέρσες. Η ειρήνη αυτή ήταν να διαρκέσει 50 έτη. Γρήγορα όμως θα ξανάρχιζαν οι συγκρούσεις .

Ερυθρός ( Κιδαρίτης ) Ούννος πολεμιστής σε σχέδιο του Χρήστου Γιαννόπουλου. Οι Λευκοί ( Εφθαλίτες ) Ούννοι και οι Ερυθροί Ούννοι έμειναν στην Ασία και απασχόλησαν κυρίως τους Πέρσες. Οι Μαύροι Ούννοι του Αττίλα ήταν που απασχόλησαν τους Ευρωπαίους .

[Ζαποτέκος]

Έχουν σωθεί μερικές εικονομαχικές εκκλησίες ( Πόλη , Καππαδοκία , Νίκαια , Θεσσαλονίκη , Νάξος , Μάνη , Ευρυτανία , Κρήτη κ.α. ) . Οι εικονομάχοι δεν ζωγράφιζαν αγίους . Έφτιαχναν διακοσμητικά γεωμετρικά σχέδια ( ελληνορρωμαϊκά , παλαιοχριστιανικά - αναβίωση παλαιοχριστιανικών και μουσουλμανικά ) , περσικά σασσανιδικά σύμβολα , ζώα ( θηρία , όρνιθες , άλογα ) και φυτά σαν τους μουσουλμάνους Άραβες ( Σαρακηνούς ).
Υπήρξαν ενστάσεις στο γιατί αυτά τα σχέδια να φανερώνουν εικονομάχους δημιουργούς , ειδικά στις περιπτώσεις που δεν διορθώθηκαν με αντι-εικονομαχικές παραστάσεις. Αλλά και για αυτά τα σχέδια που από πάνω τους φτιάχτηκαν ορθόδοξες αγιογραφίες πλανάται το ερώτημα μήπως αυτό έγινε επειδή είχαν αρχίσει να καταστρέφονται απ' τον χρόνο.
Οι ενστάσεις όμως αυτές δεν μπορούν να εξηγήσουν τις περιπτώσεις που αγιογραφίες αντικαταστάθηκαν από ανεικονικά σχέδια κατά την εικονομαχία και τα οποία σχέδια αντικαταστάθηκαν πάλι από αγιογραφίες μετά την λήξη αυτής. Ή περιπτώσεις όπου αγιογραφίες αντικαταστάθηκαν με ανεικονικά σχέδια ή σταυρούς ακριβώς την περίοδο αυτή της εικονομαχίας.
Όσο για τα ανεικονικά σχέδια που διατηρήθηκαν , αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε πολλούς λόγους ( οικονομική ανέχεια, συνήθεια, αδιαφορία, καθυστερημένη γνώση , εγκατάλειψη των εκκλησιών, κάλυψη των λατρευτικών αναγκών με ανάρτηση φορητών εικόνων κ.α. ).

Η απεικόνιση του Σταυρού επάνω σε βαθμίδες στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας αποτελεί το κυρίαρχο εικονογραφικό θέμα της εικονομαχικής περιόδου. Παράλληλα, για τη διακόσμηση των ναών το εικονογραφικό «λεξιλόγιο» της εποχής περιλαμβάνει ανεικονικά θέματα γεωμετρικά ή εμπνευσμένα από τον κόσμο των ζώων και των φυτών.

Η έντονη σχηματοποίηση είναι το κύριο τεχνοτροπικό στοιχείο της περιόδου της Εικονομαχίας.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα:

· Παράσταση Σταυρού επάνω σε βαθμίδες στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας, στην Αγία Ειρήνη Κωνσταντινούπολης.


· Ίχνη από την παράσταση Σταυρού στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας, στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στη Νίκαια, σε αντικατάσταση παλαιότερης εικονιστικής διακόσμησης.
Η παράσταση της Παναγίας Βρεφοκρατούσας από την αψίδα στην Κοίμηση της Θεοτόκου Νικαίας (διακρίνονται τα ίχνη του σταυρού που είχαν αντικαταστήσει παρόμοια παράσταση κατά την περίοδο της Εικονομαχίας)

· Ίχνη από την παράσταση Σταυρού στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας, στην Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης.

· Ψηφιδωτή διακόσμηση του Μικρού Σέκρετου, στο υπερώο της Αγίας Σοφίας, σε αντικατάσταση παλαιότερης εικονιστικής διακόσμησης.
Ψηφιδωτή διακόσμηση στο Μικρό Σεκρέτο στην Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως (οι σταυροί στα μετάλλια αντικατέστησαν παλαιότερη εικονιστική διακόσμηση περί το 770).

· Οι τοιχογραφίες της πρώτης φάσης διακόσμησης του Αγίου Προκοπίου, στη Μάνη.

· Οι τοιχογραφίες εκκλησιών στη Νάξο, με κυριώτερα παραδείγματα τους ναούς της Αγίας Κυριακής, στην Απείρανθο και του Αγίου Αρτεμίου, στο Σαγκρί.
https://eclass.uoa.gr/modules/document/ ... MEPAGE.htm

Σε μεταγενέστερη εποχή, αλλά πάντως πριν από τη Μακεδονική δυναστεία, χρονολογείται και μια μικρή μονοκάμαρη, μισογκρεμισμένη τώρα, εκκλησία κοντά στο χωριό Κοίτα, αφιερωμένη στον Άγιο Προκόπιο. Η παλιότερη φάση της ζωγραφικής διακόσμησης είναι ανεικονική και μπορεί να χρονολογηθεί στους χρόνους της εικονομαχίας.
http://www.mani.org.gr/ekklisies/

Από τους χρόνους της Εικονομαχίας στη Μάνη είναι γνωστός μόνον ένας ερειπωμένος τώρα μονοκάμαρος ναός με λίγα υπολείμματα ανεικονικών τοιχογραφιών, ο Άγιος Προκόπιος κοντά στην επισκοπή, απέναντι στο Τηγάνι.
https://www.anatolikimani.gov.gr/sights ... mples.html

Στην περιοχή της Μάνης έχουν διασωθεί τοιχογραφίες, οι οποίες ανάγονται στην εικονομαχική περίοδο . Κάτι το οποίο είναι σπάνιο στον ελλαδικό χώρο. Παρ΄ όλα αυτά οι περισσότερες τοιχογραφίες που συναντάμε στην Μάνη, ανήκουν στον 13ο αιώνα.
(...)
Το πλήθος των βυζαντινών τοιχογραφιών που συναντάμε στην Μάνη χρονολογείται κατά τον 13ο αιώνα παρότι έχουν βρεθεί και κάποιες, οι οποίες είναι εικονομαχικές.
(...)
Όσον αφορά τώρα την εικονομαχική περίοδο δεν έχουμε ιδιαίτερα μεγάλο αρχαιολογικό υλικό. Ένας ναός ο οποίος ανάγεται στην εικονομαχική περίοδο σύμφωνα με τις μελέτες του Δρανδάκη είναι του Αγίου Προκοπίου και βρίσκεται στον συνοικισμό Άϊ Γιώργη στην Κοίτα . Η τοποθέτηση του ναού στην εικονομαχική περίοδο δικαιολογείται, λόγω της ύπαρξης σταυρού στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας . Συγκεκριμένα, εάν λάβουμε υπόψη
μας τα ελάχιστα λείψανα του αρχικού διακόσμου, η τοιχογράφηση του ναού υπολογίζεται στο δεύτερο μισό του 9ου αιώνα . Ο δεύτερος ναός που υπολογίζεται στην εικονομαχική περίοδο, είναι του Άϊ Λέου στο χωριό της Μέσα Μάνης Μπρίκι και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Λέοντα επίσκοπο Κατάνης .
https://amitos.library.uop.gr/xmlui/bit ... sAllowed=y

Εικονομαχικές εκκλησίες στη Νάξο
Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 1964


OÎ πληροφορίες πού έχομε για την θέση της 'Ελλάδας στον αγώνα της Εικονομαχίας, την παρουσιάζουν σαν προπύργιο της 'Ορθοδοξίας πού και δυναμικά εκδήλωσε την αντίδραση της.
Είναι λοιπόν φυσικό να μην περίμενε κανείς να βρεθούν μνημεία είκονομαχικά στην περιοχή καί μάλιστα σε απομονωμένα μέρη, δπου δέν θα έφθανε ασφαλώς εξ ίσου πιεστική, σέ σύγκριση μέ τα κέντρα, ή αυτοκρατορική απόφαση. Τελευταία δ κ. Δρανδάκης μας εγνώρισε καί μνημεία είκονομαχικά της Μάνης μέ διάλεξη του στη σειρά διαλέξεων της Χριστιανικής Αρχαιολογικής 'Εταιρείας το 1961. Θα πρέπει λοιπόν ή 'Ελλαδική περιοχή να μην ήταν τόσο κατηγορηματική στίς απόψεις της στο θέμα της εικονομαχίας, ιδιαίτερα σέ περιοχές ευαίσθητες στην 'Ανατολική επίδραση. Τα μνημεία τουλάχιστον οδηγούν σέ τέτοιες σκέψεις.

συνεχίζεται ...

[Ζαποτέκος]

( συνέχεια απ' το προηγούμενο )

Εικονομαχικές εκκλησίες στη Νάξο
Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 1964

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας
Νέος ανεικονικός διάκοσμος εκκλησίας στη Νάξο. Οι τοιχογραφίες του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στ' Αδησαρού. 1986

Ή ευθεία σύνδεση τών τοιχογραφιών πού ενδιαφέρουν μέ τήν Εικονομαχία αμφισβητείται σήμερα. Ή έκταση καί ή σημασία τού εικονοκλαστικού κινήματος πέρα άπό τήν Κωνσταντινούπολη αποτελούν αντικείμενο τής ιστορικής έρευνας. Ή πολεμική τών ιδεών καί οι διαμάχες πού ξεσήκωσε δέν είναι γνωστό πόσο είχαν απήχηση στίς επαρχίες τής αυτοκρατορίας, καί συγκεκριμένα στην ελλαδική περιοχή. Οί ανεικονικές διακοσμήσεις πού τοποθετούνται στην περίοδο της Εικονομαχίας ή αργότερα ερμηνεύονται κατά μία άποψη ανεξάρτητα άπό τό εικονοκλαστικό κίνημα, ως απόρροια μάλλον καί συνέχεια ενός ανεικονικού ρεύματος στην τέχνη πού επιβιώνει άπό τήν παλαιοχριστιανική εποχή . 'Αλλά ό αριθμός τών ανεικονικών τοιχογραφιών, πού ολοένα πληθαίνουν μέ τά νέα ευρήματα, καί ή σύμπτωση τής δημιουργίας τους στή διάρκεια τής Εικονομαχίας ή στους κοντινούς της χρόνους θέτουν τό ερώτημα γιά τό πόσο ή θεωρία αυτή, σωστή κατά βάση ως προς τίς διαρκείς καταβολές τής παλαιοχριστιανικής τέχνης καί άλλα σημεία, μπορεί νά καλύψει τήν έκταση τού ανεικονικού ρεύματος στή ζωγραφική τών ελλαδικών εκκλησιών τή συγκεκριμένη εποχή .
Βέβαια, άν οί αναφερόμενες τοιχογραφίες ήταν είκονομαχικές, άν δηλαδή ή δημιουργία τους ήταν καθοριστική γιά τή θρησκευτική έκφραση καί τήν πολιτική στάση μιας μερίδας του πληθυσμού είτε τής τοπικής ηγεσίας, πού συντάχθηκε με τους είκονομάχους, θ' αναμενόταν οτι οί αντίθετοι θά έσπευδαν νά τίς εξαφανίσουν μετά τήν αναστήλωση τών εικόνων τό 843 . Παρόμοια κατάσταση δεν προκύπτει άπό τίς ιστορικές πηγές κι άπό τά
μνημειακά τεκμήρια. Οί ανεικονικές τοιχογραφίες δέν καταστράφηκαν ούτε καλύφθηκαν σέ μέρος ή όλο άπό εικονιστικές παραστάσεις παρά πολύ αργότερα, σ όλες τις γνωστές περιπτώσεις .
'Αλλά κι αντίστροφα, θ' αναμενόταν ότι στην απομακρυσμένη άπό τό κέντρο, αμέτοχη στίς έριδες επαρχία δέ θά εύρισκαν έδαφος γιά ανάπτυξη
οι κατά παράδοση ανεικονικές μορφές, οί περιθωριακές καί άσχετες μέ τό είκονομαχικό κίνημα, ώς έμμεσα συνδεόμενες στην παραστατική διατύπωση τους μέ τίς εικονοκλαστικές ιδέες. Δέ θά ήταν ανεκτές, ιδίως μετά τό 843, εφόσον μπορούσαν νά συνδεθούν στή συνείδηση τού θρησκευόμενου κόσμου μέ τά πρόσφατα οδυνηρά γεγονότα -όσο μακριά του κι άν στάθηκαν αύτά καί νά βρεθούν αντίθετες μέ τήν κρατούσα επίσημη άποψη γιά τή θέση των εικόνων στίς εκκλησίες. Τά μνημειακά δεδομένα έρχονται ξανά νά διαψεύσουν παρόμοια στάση .
Σέ περιοχές απληροφόρητες καί αδιάφορες στά γεγονότα τής Εικονομαχίας μπορούσε μόνο νά νοηθεί ή ξέχωρη ύπαρξη των ανεικονικών τοιχογραφιών, ώς συνέχεια μιας παλιάς πρακτικής στή διακόσμηση τών ναών. 'Αλλά καί σ' αυτή τήν περίπτωση θά έμενε νά αιτιολογηθούν ή αναβίωση καί ή διάδοση τών ανεικονικών μορφών σ' αυτήν ακριβώς τήν εποχή' ν' αποσαφηνιστεί τό ιδεολογικό περιεχόμενο καί νά βρεθούν οί δεσμοί μέ τά αμέσως προηγούμενα έργα, πού κατοχύρωναν τήν ύπαρξη καί τήν ανάπτυξη τους.
Πρόκειται γιά απόψεις, πού δέ φτάνουν νά εξηγήσουν μέ τή σχηματική καί αδύνατη οπτική τους ενα σχετικά εύρωστο καί ώς φαίνεται όχι απλό φαινόμενο: τήν κυρίαρχη θέση σέ πολλές επαρχιακές περιοχές τότε τών ανεικονικών τοιχογραφιών, μέ τή συμβολική ίσως παραδεισιακή εικόνα καί τό πιθανό έσχατολογικό ιδεόγραμμα, στό χώρο εκκλησιών όπου έπρεπε κύρια νά δοξάζονται οί μορφές τού Χριστού, τής Παναγίας καί τών αγίων.
Σέ όποια περίπτωση, ή αποσύνδεση τών διακοσμήσεων αυτών άπό τό φαινόμενο τής Εικονομαχίας δέν οδηγεί απλά στην κατανόηση τους, καθώς
δέν αποσαφηνίζει τή στάση καί τίς προθέσεις τών φορέων τους' δέ φανερώνει τους παράγοντες πού σύντρεξαν στή δημιουργία κι εκείνους πού
συνέτειναν στην επιβίωση τους. Οί εικονοκλαστικές ιδέες πού εκφράστηκαν στή μνημειακή ζωγραφική μέ όμοια ή ανάλογα, κατά παράδοση ανεικονικά σχήματα, φαίνεται πώς έμμεσα ευνόησαν, μέ κάποιο τρόπο, κι έδωσαν ώθηση στή δημιουργία των επαρχιακών έργων φτάνοντας ίσως σαν απόηχος καί αρκετά καθυστερημένα στίς μακρινές περιοχές, πιθανώς μέ τό συμβατικό καί ανεκτό τύπο μιας «δόκιμης» τέχνης, αποδυναμωμένης άπό τίς γενεσιουργές διαδικασίες της, πού πιό εύκολα θά γινόταν αποδεκτή, ώς οικεία, στά μέρη όπου είχαν ριζώσει παλιές ανεικονικές αντιλήψεις εϊτε πού ήταν αλλιώς εξοικειωμένα με παρόμοιες μορφές. Ή συνέχεια μιας εμπεδωμένης ανεικονικής, σέ μέρος ή δλο, πρακτικής άπό τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους' ή ύπαρξη ενός εύχρηστου ευρετηρίου άπό ανεικονικές μορφές, πού ήταν γνωστές καί δοκιμασμένες στή διακόσμηση των ναών, αν όχι κι ευπρόσδεκτες μέ τήν εξοικείωση τής ανατολικής τέχνης" ή δυνατότητα ίσως τής ελεύθερης εκλογής ανεικονικών καί εικονιστικών θεμάτων, σέ καιρούς πού δέν είχαν αποκρυσταλλωθεί τά εικονογραφικά προγράμματα τών εκκλησιών
καί σέ τόπους μέ αργή καί ελλιπή πληροφόρηση, θ' αποτελούσαν θετικά στοιχεία γιά τήν υιοθέτηση τών ανεικονικών τύπων. Χωρίς καί ν' αποκλείεται, άπό έλλειψη σχετικών ειδήσεων, ότι ή δημιουργία τών αινιγματικών αυτών έργων μπορούσε να σημαίνει μία συνειδητή, περιορισμένη στό επαρχιακό περιβάλλον καί χαλαρή έστω συμμετοχή στό γεγονός τής Εικονομαχίας .
Τη διατήρηση τών διακοσμήσεων γιά καιρό μετά τή λήξη τής Εικονομαχίας είναι δυνατό νά εξασφάλιζε ενα είδος ανοχής είτε αποχής γιά διάφορους λόγους: οικονομική ανέχεια, συνήθεια, αδιαφορία, καθυστερημένη γνώση καί αποδοχή τών νέων εικονογραφικών προγραμμάτων, ευχέρεια επιλογής, εγκατάλειψη τών εκκλησιών, κάλυψη τών λατρευτικών αναγκών μέ τήν ανάρτηση φορητών εικόνων, χρήση στή διακόσμηση καί εικονιστικών θεμάτων, όπως στην Επισκοπή τής Ευρυτανίας, κ.ά. Χωρίς νά παραβλέπεται ή ενδεχόμενη επικάλυψη τού προβλήματος άπό πιό σοβαρές καί άμεσες καταστάσεις, όπως ή κατάληψη τής Κρήτης άπό τους "Αραβες καί ό μεγάλος, μακροχρόνιος κίνδυνος άπό τίς επιδρομές τών Σαρακηνών στό Αιγαίο, καί ακριβώς στην περιοχή τών Κυκλάδων . Σέ έκτακτες συνθήκες ανάγκης, όπως αυτές, οποίες αντιθέσεις καί αντιδράσεις κινούσε στό χριστεπώνυμο πλήρωμα ή παρουσία τών ανεικονικών τοιχογραφιών στις εκκλησίες προφανώς θά παραμερίζονταν γιά νά ρυθμιστούν σέ πρόσφορη ώρα, όταν θά υπήρχαν ή θέληση καί τά μέσα γιά τήν αντικατάσταση τών παλιών τοιχογραφιών μέ νέες, εικονιστικές παραστάσεις, καταπώς θά έπρεπε τότε. .
Ά π ό τήν άποψη αύτη, μέ τ' απλουστευμένα άν όχι κι αντιφατικά σημεία, οι ανεικονικές ελλαδικές τοιχογραφίες μπορούν μέ ασφάλεια νά θεωρούνται «είκονομαχικές» κυριολεκτικά άπό τό περιεχόμενο τους, κυρίως δέ σ' δ,τι άφορα στη χρονολογική τοποθέτηση, κατά συνέπεια καί στην παραστατική συγγένεια τους μέ τά καθαυτό εΐκονομαχικά έργα.
Σέ άλλη άποψη του ζητήματος, είναι αξιοσημείωτα καί επισημάνθηκαν ήδη τά κοινά στοιχεία, πού δέν είναι λίγα, τών ανεικονικών αυτών τοιχογραφιών στά επιμέρους κοσμητικά θέματα, δπως είναι ό ιδιότυπος σταυρόσχημος ρόδακας, τό θέμα μέ τους διαπλεκόμενους κύκλους στην καμάρα καί ή ζώνη μέ τους σηρικούς τροχούς στην κόγχη, όσο καί στή διάταξη της ζωγραφικής, μέ χαρακτηριστικό παράδειγμα τή διάρθρωση τού διακόσμου στην αψίδα του ιερού. Πρόκειται γιά στοιχεία πού διαγράφουν τήν πιθανή ύπαρξη μιας «δόκιμης» τέχνης μέ ορισμένες προγραμματικές αρχές καί καταρτισμένο θεματολογικό ευρετήριο, παρά ομοειδών εκδηλώσεων πού θά ήταν ανεξάρτητες στή δημιουργία τους, αποκομμένες τοπικά, μέ κοινές άλλα συμπτωματικές στην παράλληλη χρήση τους καταβολές στοιχείων τής παλαιοχριστιανικής τέχνης. Άλλωστε, σχέδια άπό τά πιό διαδομένα, σάν αυτά μέ τους διαπλεκόμενους κύκλους ('Αγία Κυριακή καί Άγιος Αρτέμιος Νάξου, "Αγιος Νικόλαος Μεραμπέλλου τής Κρήτης καί Επισκοπή τής Ευρυτανίας) ή τή ζώνη τών σηρικών τροχών (Θεολόγος στ' Άδησαροϋ, Άγιος Προκόπιος τής Μέσα Μάνης) απαντούν συχνά στην παλαιοχριστιανική διακοσμητική καί αργότερα, άλλα δέν είναι γνωστά άπό τά προηγούμενα έργα μέ τή συγκεκριμένη χρήση τους στίς επιφάνειες τών ελλαδικών «είκονομαχικών» εκκλησιών.
Αξίζει πάλι νά παρατηρηθεί, οτι οί επαρχιακές αυτές διακοσμήσεις δέν είναι στό είδος τους οί περισσότερες ασήμαντα λαϊκά τεχνουργήματα,
αδύναμες εκδηλώσεις ενός παρωχημένου καί παρακμασμένου ανεικονικού ρεύματος τέχνης, πού επιβίωνε χάρη σέ τοπικές λίγο πολύ, θεολογικές καί άλλες ιδιοτροπίες. Οί τοιχογραφίες τού Αγίου 'Ιωάννη, τής Αγίας Κυριακής καί τής Πρωτόθρονης στή Νάξο, τού Αγίου Νικολάου τής Κρήτης καί
τής 'Επισκοπής στην Ευρυτανία είναι διατυπωμένες μέ έντεχνους κανόνες' μέ σχεδιαστική συνέπεια, χρωματική συμφωνία καί διακοσμητική διάθεση, πού μαρτυρούν ένα μάλλον ζωηρό, εκφραστικό καί έξελίξιμο κίνημα τής ανεικονικής ζωγραφικής. Πρέπει ακόμη νά εκτιμηθεί, δτι έχουν τή θέση τους σέ εκκλησίες όχι ασήμαντες γιά τήν εποχή καί τόν τόπο πού βρίσκονται, όπου κιόλας δέν ήταν άγνωστες (Νάξος) οί εικονιστικές διακοσμήσεις.

συνεχίζεται ...

[Ζαποτέκος]

( συνέχεια απ' το προηγούμενο )

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας
Νέος ανεικονικός διάκοσμος εκκλησίας στη Νάξο. Οι τοιχογραφίες του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στ' Αδησαρού. 1986