Απο τα απομνημονεύματα του Βαυαρού Χριστόφορου Νέζερ, φρουράρχου των Αθηνών στα πρώτα χρόνια του Όθωνα και πρόγονο της ηθοποιού Μαρίκας Νέζερ, σελίδες 85-88Ἐγὼ κατέλυσα ἐν τω οίκω του των παλλικαριών αρχηγοῦ Μαμούρη. Ὅτε τῇ ἐπιούσῃ πρωΐα ἡνέῳξα τὰ ανευ υαλῶν παράθυρά μου, εἶδον ἐν τῷ δωματίῳ τῆς ἀπέναντι οἰκίας, ἧς πάντα τὰ παράθυρα ἦσαν ἡνεῳγμένα, νεαρωτάτὴν ῥαδινὴν γυναῖκα, ὡραίαν τὴν ὄψιν, ἀλλὰ καὶ θυμουμένην. Ἐφόρει τουρκικὰ μᾶλλον ἢ ἑλληνικὰ ἐνδύματα, τὸ ὑψηλὸν τῆς Στερεᾶς μακροθύσανον φἐσιον φιλαρέσκως ἔχουσα επι τῆς κεφαλῆς. Τὸ ἁβρὸν καὶ ἐξωκχωμένον στῆθος ἐλαφρῶς ἐκάλυπτε μεταξώδης τῆς Προύσης χιτών, τῶν χειρονομιῶν αὐτῆς ἀνακινούμεναι μακραὶ καὶ πλατεῖαι χειρίδες, ἀπεκάλυπτον γυμνοὺς λευκωλένους βραχίονας. Τὸ σῶμα περιέβαλε πλούσιος τουρκικὸς πέπλος, ἀντὶ δὲ ιματίου, ἔφερεν εὐρείας, ποικίλας, μεταξώδεις τουρκικὰς περισκελίδας. Οι μικροὶ γυμνοὶ πόδες αὐτὴς ἔβαινον εἰς κομψὰς χρυσοϋφεῖς εὐμαρίδας, βαθέως ἐρυθροῦ ἑξαμίτου, δι᾿ὧν πολλάκις ὀργίλως ἠπείλησε, κροτοῦσα τοῖς ποσί. Σφοδρώς δε συνεζήτει πρὸς γηραιὰν δυσειδεστάτην ἑλληνίδα καὶ οὐδεττέρα ὑπεχώρει τῇ ἄλλῃ κατὰ τὴν γλωσσολογίαν καὶ αἱ φωναὶ αὐτῶν ἦσαν ὀξύταται. ᾿Αλλ᾽ ἐγὼ δὲν ἠδυνάμην νὰ κατανοήσω ἐν ποια γλώσσῃ ἤριζον, ὁτὲ μὲν ἀκούων ἑλληνικὰς λέξεις, ὁτὲ δὲ ὅλως ἀλλοθρόους φθόγγους. Καίτοι δὲν ἦσαν ἐγγὺς ἀλλήλων τὰ οἰκήματα, ἐκεῖναι ὅμως, ἐν τῇ ἀχμῇ τῆς ἔριδος, δὲν εἶχον παρατηρήσει ὅτι ἤμην αὐτόπτης τῆς σκηνῆς. ᾽Αλλ᾽ αἴφνης ἔπεσεν ἐπ᾽ ἐμοῦ τῆς νεάνιδος τὸ βλέμμα ὠπισθοχώρησε λίαν ἔντρομος καὶ εἶτα ὥρμησε φωνοῦσα πρὸς τὸ παράθυρον καὶ ἔκλεισεν αὐτό.
Ἐγὼ δὲν ἐνόησα τὴν αἱτια τοῦ τρόμου αὐτῆς, μετὰ ταῦτα δὲ ὁ λάλος κύριος τοῦ ὑαλίνου καφενείου ἐξηγήσατό μοι τὰ ἑξῆς: ἯἩ γείτων μου ἧτο ὀθωμανίς, ἀρτίως βαπτισθεῖσα, νεοφώτιστος, ὡς οἱ Ἕλληνες λέγουσιν, ἀπαχθεῖσα ἐκ τοῦ χαρεμίου τοῦ πασσᾶ τῶν Ἰωαννίνων, ὑπὸ τοῦ ἤδη συζύγου αὐτῆς νεαροῦ τινος Ἕλληνος, ὅς, τεσσαρακαιδεχέτης ὑπὸ τῶν Τούρκων αἰχμαλωτευθείς, εἶχεν ἐπὶ δέχα ἔτη ὑπηρετήσει παρ᾽ ἐκείνῳ τῷ πασσᾷ (᾿Αλῇ πασσᾷ). Τὸ βάπτισμα εἶχε τελεσθῇ ἐν ᾿Αμφίσσῃ καὶ πρὸ τριῶν μηνῶν ὁ γάμος αὐτῶν. ᾿Αλλ᾽ ἡ παρὰ ταῖς ὀθωμανίσιν αὖστηρὰ ἀπαγόρευσις τοῦ δεικνύναι τὸ πρόσωπον εἰς τὰ ὄμματα τῶν ἀνδρῶν, μάλιστα δὲ εἰς τὰ φράγκου τινος γκραούρ, τοσοῦτον ἀκόμη ἴσχυε παρὰ τῇ νεοφωτίστῳ, ὥστε ἀκάλυπτος οὖσα καὶ ἰδοῦσα αἴφνης γκιαοὺρ ἀπέναντι αὐτῆς, ἐκυριεύθη ὑπὸ τρόμο καὶ ἠθέλησε ν᾿ ἀποφύγῃ τὸ βλέμμα αὐτοῦ, κλείουσα τὰ παράθυρα.
Ὁ γείτων μου, κύριος Δημητράκης, (οὕτως ἐκαλεῖτο ὁ σύζυγος τῆς ἁρπαγείσης τουρκικῆς καλλονῆς), πολλὰς εἶχεν ἐνοχλήσεις ἐχ τῆς μητρὸς αὑτοῦ, ἥτις δὲν εἶχε χαρῇ πολὺ ἐπὶ ἐκείνῳ τῷ γάμῳ. Ἐμίσει τὴν ὀθωμανίδα, καίτοι ὁ ἅγιος Αμφίσσης εἶχεν ἀποπλύνει πᾶσαν αὐτῆς μωαμεθανικὴν
κηλῖδα ἐν τῷ μεγάλῳ πίθῳ, εἰς ὃν τρὶς βυθίζονται οἵ βαπτιζόμενοι μεγάλοι τὴν ἡλικίαν. Ἡ κυρία Σοφιανοῦλα, εἶχε κακὴν τὴν γλῶσσαν: ἢ νύμφη
αὐτῆς, τὸ πρὶν Φατανίτσα καλουμένη, τότε δὲ τὸ κλεινὸν ὄνομα ᾿Ασπασία ἔχουσα, ἐχαρακτηρίζετο ὑπὸ τῆς πενθερᾶς ἁπλῆ Τουρκάλα' ὁσάκις δὲ ἤριζον, ἔρριπτε κατὰ πρόσωπον αὐτῆς πάσας τὰς ἀνερμηνεύτους ἐκείνας ἰοβόλους λέξεις, ὧν δαψιλῶς βρίθει ἡ ἑλληνικὴ χυδαία γλῶσσα καὶ ἃς ἡ νεαρὰ Ασπασία τουρκιστὶ πλουσιοπαρόχως ἀπέξιδε, διότι ἢ γλῶσσα αὐτῆς δὲν ἐλάλει εὐκόλως τὴν ἑλληνικήν.
Ὁ κύριος Δημητράκης, θέλων νὰ μοὶ δείξῃ ὅτι ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἶχε μάθει τὰ τῶν χριστιανῶν, μ᾽ἐκάλεσεν εἰς τὸν ἑαυτοῦ οἶκον. Ἢ κυρία ᾿Ασπασία φιλικῶς ἐδεξιώσατό μεν ὥρεξέ μοι τὴν χεῖρα, ἄλλως δειλῶς καὶ ἀδεξίως, προσεῖπεν ἡδέως ὅπερ εἶχε διδαχθὴ Καλῶς ὡρίσατε, καὶ προσεκάλεσε νὰ καθίσω παρ᾽αὐτῇ, ἐπὶ τοῦ χθαμαλοῦ διβανίου, ὅπερ αὐτὴ τάχιστα καὶ δεξιῶς ἐποίησεν, ἀφεῖσα χαμαὶ τὰς ὡραίας αὐτῆς εὐμαρίδας. Ἐκαθέσθη δὲ σταυροποδητί, ἥτις θέσις αὐτῇ μὲν φύσει ἤρεσκεν, ἐμοὶ δὲ οὐδόλως ἧτο δυνατή ὁ τότε καὶ ἄλλως δυσάρεστος τρόπος τῶν στενῶν περισκελίδων, αἵτινες εἴλκοντο πρὸς τὰ κάτω διὰ δερματίνου ζυγοῦ, ὑπὸ τοῦ ποδὸς τὸ πέλμα, ἀνθίστατο εἰς τὴν ϑέσιν ἐκείνην. Ἐν τῇ πρώτῃ μου προσπαθείᾳ, ἐρράγη ὁ ἕτερος τῶν ζυγῶν καὶ ἠναγκάσθην νὰ παραιτηθῶ, τοῦθ᾽ ὅπερ λίαν ἐφαίδρυνε τὴν ὡραίαν ᾿Ασπασίαν. Τέλος ἐκόμισάν μοι κοφινόν τινα, ὃν ἀνέτρεψαν καὶ ἐφ᾽οὗ ἐχάθισα μετὰ προσοχῆς κατὰ τὴν τῆς ἐθιμοτυπίας ἐπίσκεψιν ἐκείνην. Ὃ κύριος Δημητράκης μοὶ διηγήθη τότε τὰ τῆς τόλμης καὶ πανουργίας τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, πῶς δῆλαδὴ ἡτοίμασαν τὰ τῆς φυγῆς αὑτῶν καὶ πῶς ἀπεκοίμησαν τὰς ὑπονοίας τοῦ γηραιοῦ ἀγρίου πασσὰ.
Καὶ ὅμως ὁ κύριος Δημητράχης ἐμαρτύρει περὶ τοῦ πασσᾶ ὅτι προσεφέρετο αυτω ως υιο, σκοπών να νυμφεύσει αυτόν καλούμενον τότε Μεχμέτ μετ'αυτής ταυτης της Φατανίτσας. Αλλ' ο Δημητράκης είχε προκρίνει νὰ διέλθῃ τὸν βίον ἐν τῇ ἐλευθέρᾳ Ἑλλάδι. Ἡ Φατανίτσα εἶχε παραλάβει ἐκ τοῦ χαρεμίου πάσας τὰς λίθους αὑτῆς, κρύψασα αὐτὰς ὑπὸ τὸν φερειζέ. Οὕτως ἀπῆλθεν εἰς τὸ βαλανεῖον, ἐδανείσατο αὐτοῦ ἀντὶ ἀμοιβῆς, τὰ
ἐνδύματα συνήθους Τουρκίδος καὶ ἐκρύβη ἐν τῷ φερετζὲ τῆς γυναικὸς ταύτης. Οἱ φερετζέδες οὔτοι, φέροντες τετράγωνα διαφόρου χρώματος ἐντελῶς κρύπτουσι τὸ πρόσωπον καὶ ὅλον τὸ σῶμα. Οὕτως ἄνευ προσκόμματος ἐξῆλθε τοῦ λουτρῶνος, οὐδὲν οὐδενὸς εὐνοῦχον ὑποπτεύσαντος᾽ διότι ἡ εἴσοδος καὶ ἔξοδος τῶν λουτρώνων εἶνε ἐλευθέρα ταῖς τοιαυταῖς γυναιξί. Τῇ συνδρομῇ κερκυραίου Ἰουδαίου ἔφθασαν αἰσίως εἰς ἔρημον τῆς παραλίας τόπον, ὅθεν παρέλαβεν αὐτοὺς λέμβος καὶ ἀκινδύνως εἰς Κέρκυραν ἐπεραίωσεν.᾿Αλλ αὐτοῦ δυστυχῶς ἀπώλετο τὸ δέμα τῶν ἀδαμάντων καὶ περὶ τούτου ὁ Ἰουδαῖος ἠδύνατο νὰ δώσῃ ἐξηγήσεις 'Αλλ᾽ ὅμως εἶχεν ἀφανισθῆ. Ταύτην τῶν ἀδαμάντων τὴν ἀπώλειαν ἡ μήτηρ τοῦ κυρίου Δημητράκη δὲν ἠδύνατο ἀκόμη νὰ συγχωρήσῃ, τῇ ἑαυτῆς νύμφῃ καὶ διὰ τοῦτο πάντοτε ἐπήρχετο ἔρις.
Yochanan, τι απέγιναν τα κοσμήματα της Ασπασίας?
Orion22
Τίμιος όμως ο Δημητράκης, την πήρε, έστω και απροίκωτη
