Τὸ ἡμέτερον τάγμα διέτριβε τότε ἐν Πάτραις, ἔλαβε δ᾽ἐντολὴν ἐκ τοῦ ἐν Ναυπλίῳ ἀρχηγείου νὰ πέμψῃ ἀπόσπασμά τι πρὸς τὰ περὶ τὸν ᾿Αλφειόν, ἵνα κοινῇ ἐνεργῇ μετὰ τοῦ Χατζὴ Χρήστου κατὰ τῶν λῃστῶν. Τοῦ ἀποσπάσματος τούτου ἔλαβον ἐγὼ τὴν ἀρχηγίαν" ἀλλ᾽ ἀφ᾽ οὗ οὐδὲν ἐποιήσαμεν ἐν τῇ ἐκδρομῇ ἡμῶν, προσετάχθην βραδύτερον νὰ ἑνώσω τοὺς ἑβδομήχοντα ἄνδρας μου μετὰ τῶν
τοῦ Χατζὴ Χρήστου.
Ὁ Χατζῆ Χρῆστος ἐδέξατο μὲν ἡμᾶς φιλίως, ἀλλ᾽ εἶπεν ὅτι οἵ ἐμοὶ στρατιῶται ὀλίγον θὰ συνεβάλοντο εἰς δίωξιν τῶν λῃστῶν, ὡς δυνάμενοι νὰ πολεμῶσι μᾶλλον ἐν παρατάξει μάχης. Ὃ Χατζῆ Χρῆστος ἧτο Βούλγαρος, ἐλθὼν εἰς Ἑλλάδα μετὰ διακοσίων ἀνδρῶν, ἅμα τῇ ἀρχῇ τοῦ ιεροῦ ἀγῶνος. Πολλοὶ ἐκ τῆς Στερεᾶς εἶχον συνταχθῆ τῷ τάγματι αὐτοῦ, ὅπερ ἀνδρείως ἠγωνίσατο ὑπὲρ τῆς ἑλληνικῆς ἐλευθερίας. Ὃ Χατζὴ Χρῆστος ἦτο ὑψηλὸς καὶ ρωμαλέος, ἐμβριθὴς μὲν καὶ σοβαρός, ἀλλὰ καὶ εὐπροσήγορος" ἐνίοτε λίαν βαρύς, οὐχ ἧττον δὲ καὶ ὀργίλος καὶ εὐερέθιστος. ὥς ἀρχηγὸς ἦτο αὐστηρὸς πρὸς τοὺς ὑπ᾽ αὐτὸν καὶ οὐδεμίαν ἐπέτρεπεν ἀντιλογίαν ὅτε ἔλεγε τὴν ἑαυτοῦ γνώμην, ἣν πάντοτε ἀδεῶς ἐξηγεῖτο. Πᾶς τις ὥφειλεν ἢ νὰ καμφθῇ, ἢ νὰ θραυσθῇ ὑπ᾽ αὐτόν.
Τὸ ἐξ ἀνδρῶν ἑξακοσίων καταρτισθὲν τάγμα ἡμῶν ἀπὸ δέκα ἡμερῶν ἐστρατοπεδεύετο παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ ᾿Αλφειοῦ. Δυσάρεστον καὶ λυπηρὸν γεγονὸς ἠνάγκασε τὸν Χατζῆ Χρῆστον νὰ εἶνε προνοητικώτερος ἐν ταῖς κατὰ τῶν λῃστῶν κινήσεσιν αὐτοῦ. Εἶχε δῆλαδὴ ἐκλέξει: δέκα ἄριστα παλληκάρια, παραγγείλας αὐτοῖς νὰ μεταβῶσι κρύφα εἰς τὰ τρία τέταρτα πόρρω τοῦ στρατοπέδου κείμενον ἐπὶ ἐρημικοῦ πετρώδους βουνοῦ ἐκκλησίδιον τοῦ “Αγίου Ἠλιού,. διότι ἀπὸ τῆς περιωπῆς ἐκείνης πᾶσα σχεδὸν καθεωρᾶτο ἣ τοῦ ᾿Αλφειοῦ κοιλάς, εἰς ἣν οἱ λῃσταὶ πολλάκις κατήρχοντο.
Διὰ τῆς κοίτης ξηροῦ τότε ὄντος, ἀλλὰ μετὰ τοῦ ᾿Αλφειοῦ συμβάλλοντος χειμάρρου, ἀνήρχετό τις ἀθέατος, διὰ βαθέως ὀχετοῦ, ἐκ τοῦ ποταμοῦ εἰς τὸ ἐκκλησίδιον εκεῖ ὅπου ἐστενοῦτο ἡ κοίτη πρὸς τὰ ὑψώματα του βουνου εἴχομεν τάξει: ἰσχυρὰν φρουράν, πρὸς εὐχερὴ ἐπικοινωνί μετὰ τοῦ ἐκκλησιδίου. ᾿Αλλὰ τοῦτο προὐδόθη τοῖς λῃσταῖς, οἴπερ ἐν μιᾷ νυκτί ἐπέρρευσαν εἰς τὸ ἐκκλησίδιον. Οἱ ἀπεσταλμένοι στρατιῶται, νομίζοντες, ὡς φαίνεται, ἑαυτοὺς ἀσφαλεῖς ἐν τῷ ἐκκλησιδίῳ, οὐδεμίαν εἶχον τάξει φρουρὰν καὶ ἐκοιμῶντο βαθέως. Οἱ λῃσταὶ ἐπεσώρευσαν ξηροὺς κλάδους καὶ ξύλα πρὸ τῆς μιᾶς καὶ μόνης θύρας τοῦ παρεκκλησίου, ἀνῆψαν αὐτὰ καὶ ἔπνιξαν καὶ ἔκαυσαν τὰ δέκα παλληχάρια. Ἡμεῖς ἐκ τοῦ στρατοπέδου εἴχομεν ἴδεῖ τὸ πῦρ, ἀλλά, πρὶν ἢ φθάσῃ, βοήθεια εἰς τὸ βουνόν, ἣ συμφορὰ εἶχεν ἐπέλθῃ καὶ οἱ λῃσταὶ εἶχον φύγει. Βεβαίως ἡ προδοσία εἶχε γείνει ἐκ τοῦ στρατοπέδου ἡμῶν. Ὃ Χατζῆ Χρῆστος ἐμάνη καὶ ἐλύσσα, ὥμοσε δὲ ὅτι θὰ ἐκδικήσῃ, τὰ δυστυχὴ παλληκάρια. Ἔχων πολλοὺς ἀρχαίους γνωστοὺς ἐν ταῖς σπείραις τῶν κακούργων, ἤλπιζεν ὅτι δι᾿ αὐτῶν θ᾽ἀνεκάλυπτε τὸν προδότην. Εἰς τῶν ὁπλαρχηγῶν αὐτοῦ, ὁ Καπετὰν Λάμπρος, ἤγγειλεν αὐτῷ, μετὰ μίαν ἡμέραν, ὅτι δύο τῶν παλληκαρίων αὐτοῦ εἶχον φύγει τοῦ στρατοπέδου καὶ ὅτι πιθανῶς εἶχον λιποτακτήσει. Ὁ Χατζῆ Χρῆστος εἶπε ψυχρῶς Ἂς φύγουν καὶ ἔδειξεν ὅτι οὐδόλως ἔμελεν αὐτῷ ἣ φυγὴ ἐκείνη.
Τῇ ἡμέρᾳ τῶν ᾿Αγίων ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, ὃ ἥλιος ἀνέβαινεν εἰς τὸν ἀνέφελον οὐρανὸν καὶ αἱ ἀκτῖνες αὐτοῦ ἐφώτιζον ποικιλόχρουν πανόραμα παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ ᾿Αλφειοῦ. Τὰ παλληκάρια ἡμῶν ἐκάθηντο κατὰ θιάσους ἐπὶ τοῦ συνάγματος τῆς σχεδὸν ξηρᾶς κοίτης τοῦ ᾿Αλφειοῦ, ἔνθα ὑψοῦντο ἄγριαι ροδοδάφναι. Πανταχοῦ ἐφαίνετο ζωὴ καὶ χαρά, διότι πάντοτε χαίρει ὁ λαὸς ὁσάκις ἔρχεται ἑορτὴ κατόπιν νηστείας, ἀποζημιούμενος διὰ χορῶν καὶ ἀσμάτων ἐπὶ τῇ ληξάσῃ μακρᾷ καὶ αὐστηρᾷ ἀποχῇ.
᾿Αμφότεροι οἱ “Ἄγιοι ἀπόστολοι Πέτρος καὶ Παῦλος τὰ μάλιστα τιμῶνται ὑπὸ τῶν “Ἑλλήνων, ὧν πάμπλειστοι φέρουσι
τὰ ὀνόματα αὐτῶν. Οὕτως ἠσχολοῦντο καὶ ἐτύρβαζον πάντὲς ἐν τῷ στρατοπέδῳ ἡμῶν, πρὸς παρασκευὴν τῶν τῆς
ἑορτῆς, οἱ μὲν κομίζοντες ξηρὰ ξύλα, οἱ δὲ καὶ πολλοὺς βότρυας ἐκ τῶν οὐ πόρρω κειμένων ἀμπελώνων, "Αλλοι
ὥξυνον ὀβελούς, πρὸς ὄπτησιν ἀμνῶν καὶ προβάτων, ἄλλοι ἁρμοδίως ἔτασσον λίθους περὶ τὸ πῦρ, ἐφ᾽ ὧν οἱ ὀβελοὶ ἔμέλλον νὰ στραφῶσι καὶ ἄλλοι πορρωτέρω ἔσυρον, ἔσφαττον καὶ ἐπέρων τοῖς ὀβελοῖς λίαν τεχνηέντως τοὺς ἀμνοὺς
καὶ τὰ πρόβατα. Ἤδη ἔκαιον πολλαὶ πυραὶ καὶ ταχέως ἐπ᾿αὐτῶν ἐστρέφοντο τὰ σφαγέντα ζῷα. Ὃ πρωϊνὸς ἄνεμος ἔφέρεν εἰς τὰς ρῖνας ἡμῶν τὴν ἐρεθιστικὴν εὐοσμίαν τοῦ ὁπτομένου κρέατος, μεμιγμένην τῇ ὀσμῇ τοῦ θύμου καὶ μύρτου καὶ ἐνίσχυε τὴν ἄλλως ὑπάρχουσαν πεῖναν καὶ ἐπιθυμίαν τοῦ ἀρίστου, Ἢ θέα τῶν παρὰ πάντα παλληκαρίων θίασον τραγείων ἀσκῶν, μεστῶν ποθητοῦ ρετσινάτου, ἔχοντος σχέσιν τινὰ πρὸς τὸν πάτριον ἡμῶν ζῦθον, ἔθελγε τὰ ὄμματα τῶν βαυαρῶν πολεμιστῶν μοῦ καὶ αἵ γλῶσσαi αὐτῶν ἐπόππυζον ἐπὶ τῇ προαισθήσει τοῦ εὐπότου ρευστοῦ.᾿Αλλ᾽ ἐν τῇ χαρᾷ ταύτῃ πολλῶν στρατιωτῶν μου, ἐμίγνυτο καὶ ὁ ὀδυνηρὸς οὗτος στεναγμός:
-Ω ἃς ἤμεθα ἐν τοῖς ζυθοπωλείοις τοῦ Μονάχου, ἢ ἐν τοῖς τοῦ Βυρτσβούργου
Ὁ ἥλιος ἤρξατο φλέγων ἰσχυρῶς, τὰ ἐπὶ τοῦ ποταμίου συνάγματος ἐξηπλωμένα παλληκάρια ἐπορεύθησαν εἰς τὴν σκιὰν τῶν ἠνθισμένων ροδοδαφνῶν ἣ τῆς ὑψηλὴς ὄχθης, ἐφ᾽ ἧς οἱ ἀποκρήμνως αἰωρούμενοι βράχοι, πλήρεις κάκτων καὶ πτερίδων, ἱκανὴν ἔρριπτον ἀναψυχὴν καὶ τὰ εἰς τὸ στῆθος ἐμπαγέντα πρόσθια πόδια τῶν περὶ τοὺς ὁθελοὺς στρεφομένων ἀμνῶν καὶ προβάτων ἐξήρχοντο ἤδη τοῦ σχιζομένου καὶ ρηγνυμένου δέρματος. Τοῦτο ἔδειξεν ὅτι τὸ ὀπτὸν ἦτο πέπειρον καὶ ἕτοιμον. Ἔν σιωπῇ ὑπέστησαν καὶ οἱ τράγειοι ἀσκοὶ ἱκανὰς θλίψεις, ἕνα πληρῶσι ρετσινάτου τὰ τασσάκια ' τῶν παλληκαρίων καὶ ὑγραίνωσι τοὺς διψῶντας αὐτῶν οὐρανίσκους.
Τὸ θέαμα ἐγίνετο βαθμηδὸν ποικιλώτερον, κατηρτίζοντο δὲ στοῖχοι ἕνα χορεύσωσι τὸν ρωμαίικον. Οἱ προορχησταὶ ἐτίνασσον ἤδη μεγαλοπρεπῶς ποικίλα, ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ δὲ ἐρυθρὰ ρινόμακτρα, κομψῶς δὲ καὶ γραφικῶς κινοῦντες τοὺς πόδας, ἔθαινον ρυθμικῶς, κατὰ τὸ ἄσμα τοῦ χοροῦ. Εἰς τὰς πολυπτύχους φουστανέλλας παρεῖχον ζωγραφικὴν πτῆσιν, ὅτε δὲ αἱ ταχεῖαι κινήσεις ἐγίνοντο ταχύτεραι, τὸ ἄσμα ἀπὸ τοῦ τετάρτου ἀνῆλθεν εἰς τὸν δέκατον ἕκτον χρόνον καὶ οἱ περιδινούμενοι στοῖχοι ἐπήδων ὑψηλά, ἰσχυρῶς ἀλαλάζοντες καὶ ἀμέσως πάλιν κατήρχοντο, ταπεινούμενοι ἐπὶ τῶν
πτερνῶν, ὁπότε καὶ αἱ φουστανέλλαι ἡπλοῦντο ὡς τροχοὶ καὶ περιέγραφον κύκλον. Οὕτως ἐναλλὰξ ὁ ὀρχηθμὸς ἐτρέπετὸ πάλιν εἰς ἠρεμωτέραν κίνησιν, τοῦ χοροῦ ᾷδοντος τὴν ἐπῳδὸν τήνδε:
δός το, μωρή, δός το,
δός τὸ τὸ μανδήλι,
κόκκιν᾽ ὡσὰν τ᾽ ἀχείλι!
᾿Αλλὰ καί τινας τῶν ἡμετέρων βαυαρῶν στρατιωτῶν ἐκέντησεν ὁ οἶστρος καὶ παρέσυρεν ὃ πόθος τοῦ χοροῦ. Ὥρμησαν λοιπὸν εἰς τοὺς στοίχους τῶν χορευόντων καὶ ἐπειράθησαν νὰ μιμηθῶσι τὰς ρυθμικὰς ἐκείνας κινήσεις. ᾿Αλλὰ τὸ βραδὺ καὶ στερρὸν τῆς ὅλης αὐτῶν φύσεως δὲν ἥρμοζεν αὐταῖς καὶ αὐτὸς δὲ ὁ μὴ ποιητικὸς ἱματισμὸς αὐτῶν κακῶς ἀντετίθετο πρὸς τοὺς γραφικοὺς στοίχους καὶ κατέστησεν ἀκόμψους τὰς μᾶλλον δεξιὰς κινήσεις, διὸ καὶ ἡ ἐν τῷ χορώ εκείνῳ παράστασις τῶν Βαυαρῶν ἐφάνη ἀηδής, μᾶλλον δὲ καὶ γελοία.
Ἐπιστάσης τῆς ὥρας, ἠκούσθη ἣ πρὸς γαστρονομικὴν ἀπόλαυσιν πρόσκλησις. Οἱ στοῖχοι τῶν ὀρχουμένων διελύθησαν, τὸ ᾷσμα ἐσιώπησε, πάντες ἐτάχθησαν καθεζόμενοι περὶ τὰ πολλὰ ὀπτὰ ἀρνία καὶ πρόβατα. Τὸ χαντζάριον τα αὐτὰ ἐμίστυλλε καὶ οὐχ ἧττον ταχέως ἐξέλειπον ἐν μέσῳ τῶν χρουομένων ὀδόντων. Τὸ τασσάκι ἀδιακόπως ἐκρότει, τὸ ρετσινάτο ἐπύρωσε πάλιν τὰ ὑπὸ τοῦ χοροῦ καταπονηθέντα σώματα καὶ μετὰ τὸ γεῦμα κατηρτίσθησαν πάλιν οἵ στοῖχοι ἐπὶ τῆς ψαμμώδους κοίτης. Ὁ χορὸς καὶ αὖθις ἐστήθη, εἰ καὶ ἔκαιεν ὁ ἤδη πρὸς τὴν δύσιν κλίνων ἥλιος.
Ὅτε ἤρξαντο ἀραιούμεναι αἱ τῶν ὀρχουμένων τάξεις, κατὰ μικρὸν ἀπεχώρησαν τὰ παλληκάρια, τὸ ἕν μετὰ τὸ ἄλλο καί ἐξηπλώθησαν εἰς τὴν σκιὰν τῶν ροδοδαφνῶν. ΟἹ στρατιῶταί μου ἔξετάθησαν ὑπὸ τοὺς ὑψηλοὺς τῆς ὄχθης βράχους τὸ ρετσινάτο εἶχε σκοτίσει τὰς φρένας αὐτῶν καὶ παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ ᾿Αλφειοῦ, ἐπὶ τῆς κλασικῆς Ἑλλάδος, ὠνειροπόλουν εἰκόνας τῆς ἑαυτῶν πατρίδος καὶ τὰς ὄχθας τοῦ Ἴσαρος καὶ Μίνα.
Ἐγὼ ἐκαθήμην ἀμέσως ἐγγὺς τοῦ ἐπί τίνος μικροῦ παροχθίου ὑψώματος καθημένου Χατζῆ Χρήστου, ὃς ἀπὸ καιροῦ εἰς καιρὸν ἔδακνε μέρος ἀμνοῦ ἢ προβάτου, ἐξετάζων αὐτὸ ἂν εἶχε καλῶς ὀπτηθῆ καὶ ἐὰν τῷ ὄντι τοιοῦτο αὐτὸ εὕρισκε, φιλίως μοὶ προσέφερεν αὐτό, διότι ἤμην ξένος. Οὕτως ἐν εὐθυμίᾳ καὶ εὐαρεστήσει τρώγων μαλακὴν ὦμοπλάτην ἀμνοῦ, εἶδον αἴφνης τὸν Χατζῆ Χρῆστον ἀναπηδήσαντα καὶ μετὰ τοῦ ψιχοϋιοῦ αὑτοῦ Παναγιώτου ἐν σπουδῇ ἀναθάντα τὴν ἀπόκρημνον ὄχθην καὶ ἀφανισθέντα ὄπισθέν τινος βράχου. ᾿Αλλ᾽ ἡ ἀπουσία αὐτοῦ δὲν διήρκεσε πολὺν χρόνον, διότι μετὰ τέταρτον ὥρας ἐφάνησαν ἀμφότεροι. Ὃ Χατζῆ Χρῆστος ἀνέβη πάλι" καὶ ἐκαθέζετο εἰς τὸν ὑψηλὸν αὐτοῦ τόπον, παλληκαρικῷ τῷ τρόπῳ συγκάμ- ψὰς χιαστὶ τὰ σκέλη. Τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἧτο ἐρυθρὸν ὑπὸ μεγάλης ὀργῆς. Ἤστραπτον πῦρ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ, καὶ ἡ ἀριστερὰ αὐτοῦ ἐκράτει γράμματά τινα. Ταῦτα συχνὰ πυκνὰ ἀνύψου, ὀργίλως ἐν τῇ δρακὶ αὐτοῦ κινῶν καὶ ἀρὰς βάλλων.
Ἐπειδὴ ὅμως πολλάκις ὑπέκυπτεν εἰς τοιούτους ἔρεθισμοὺς ὁ Χατζῆ Χρῆστος, ἐξ ἐλαχίστης αἰτίας ἀμέσως ὁργιζόμενος, διὰ τοῦτο οὔτε ἐγὼ οὔτε ἄλλος τις προσέσχεν εἰς τὸν θυμὸν αὐτοῦ. ᾿Ασχολούμενος περὶ τὸ γαστρονομικὸν ἔργον μου, ὅπερ διέκοπτον μόνον ὅπως ροφῶ ἐκ παρακειμένου τινὸς τασσακίον καλὸν ρετσινάτο πρὸς εὐκολίαν τῆς πέψεως, δὲν παρετήρησα ὅτι ὁ Χατζῆ Χρῆστος προσἔταξε τῷ Παναγιώτῃ νὰ προσκαλέσῃ τὸν Καπετὰν Λάμπρον. ᾿Αλλ᾽ αἴφνης ἤκουσα τὴν παρωργισμένην φωνὴν τοῦ Χατζὴ Χρήστου, ὅς, ἀναπηδήσας ἐπὶ τοῦ τόπου αὐτοῦ, εἶχεν ὑπὸ τὰ ὄμματα τοῦ χαμηλότερον ἱσταμένου Λάμπρου τὰ ἐν τῇ ἀριστερᾷ ἀνεῳγμένα γράμματα καὶ βροντωδῶς ἐφώνει πρὸς αὐτόν:
-Τίς ἔγραψε ταῦτα τὰ δύο γράμματα;
Ὃ Καπετὰν Λάμπρος κατὰ πρῶτον ἐξεπλάγη καὶ συνεταράχθη, ἀλλὰ τάχιστα συνελθών, ἀπεκρίνατο ἀγερώχως:
- Καὶ γνωρίζω ἐγὼ τίς ἔγραψε τὰ γράμματα ταῦτα; Τι μοι μέλει τούτο;
-Προδότα! ἐφώνησεν ὁ Χατζὴ Χρῆστος' προδότα! Αρνεῖσαι τὸ ἴδιόν σοῦ χειρόγραφον; Σύ, υἱὲ διαβόλου, παρέδωκας τὰ δέκα ἄριστα παλληκάρια μου εἰς τὸν διὰ πυρὸς φοβερώτατον θάνατον!
Καὶ ἀστραπηδόν, ἀφεὶς τὰ γράμματα, ἔρριψε χαμαὶ τὸ φέσιον τοῦ Καπετὰν Λάμπρου, καὶ δραξάμενος τοῦ τεταραγμένου κακούργου ἀπὸ τῆς ὀπισθίας μακρᾶς κόμης, εἵλκυσε πρὸς ἑαυτὸν τὴν κεφαλὴν διὰ ρωμαλέας χειρός, ἐσπάσατο τῇ δεξιᾷ τὸ ἀπὸ τῆς ζώνης κρεμάμενον χαντζάριον αὑτοῦ καὶ ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ ἐχώρισεν ἐκ τοῦ κορμοῦ τὴν κεφαλὴν τοῦ καπιτάνου, διαμπερὲς τὸν λαιμὸν ἀποκό-ψας. Τὸ αἷμα ἐπήδησεν εἰς ὕψος πολὺ καὶ ἐπλημμύρησε τὴν λευκὴν καὶ πολύπτυχον φουστανέλλαν τοῦ Χατζῇ Χρήστου, ὅσπερ κρατῶν τὴν κεραλὴν ἀπὸ τῆς κόμης, ὕψωσεν αὐτὴν καὶ ἐφώνησε: 
-Ζήτω ὁ βασιλεύς ! Ταῦτα ἔχουσιν οἱ προδόται ὅλοι!
Καὶ ἐλάκτισε τὸ πρὸ αὐτοῦ πεπτώκὸς σῶμα τοῦ καρατομηθέντος, φωνήσας τοῖς περὶ αὐτόν:
-Πάρετε ἀπ᾽ ἐδῶ αὐτὸ τὸ γουρούνι.
Παντελὴς σιωπὴ ἐπεκράτει, χορὸς καὶ ἄσμα αἴφνης ἐκόπασαν. Ἡ εἴδησις τῆς αἱματηρᾶς πράξεως ἀστραπιαία διεδόθη ἀνὰ πᾶν τὸ στρατόπεδον καὶ πάντες ἐπιρρεύσαντες συνωστίζοντο πρὸς ἀλλήλους, ὅπως ἴδωσι τὸ γεγονός. Ὄρθιος ἱστάμενος καὶ ἐφ᾽ὑψηλοῦ, ἀτρόμητος ἐφαίνετο ἐν τῷ βράχῳ ὁ εὐθυτενὴς Χατζὴ Χρῆστος.
Τὸ ἐν τῇ δεξιᾷ αὗτοῦ αἰμοσταγὲς χαντζάριον καὶ ἡ κα-θῃμαγμένη φουστανέλλα, μάρτυρες τοῦ φόνου, πανταχόθεν ἐφαίνοντο πρὸς τὰ συνωστιζόμενα πλήθη τῶν παλληκαρίων. Ὃ Χατζῆ Χρῆστος ἐφώνησε τότε ἰσχυρῶς.
-Τοιοῦτος θάνατος εἰς πάντα προδότην! Ὁ Καπετὰν Λάμπρος παρέδωκεν εἰς τὸν διὰ πυρὸς φρικώδη θάνατον τοὺς συστρατιώτας ἡμῶν ! Δὲν ἔπρεπε ν᾿ ἀποθάνῃ διὰ τοῦ ξίφους ἀλλὰ νὰ ψηϑῇ βραδέως εἰς τὸ πῦρ ᾿Αλλὰ τώρα ἐμπρός! Ἐμπρὸς παιδιά, μὴ ταράττεσθε καὶ κατάρα εἰς τὸν προδότην ! Ζήτω ὁ βασιλεύς.
Καὶ ἡ ἀπάντησις τοῦ πλήθους Κατάρα εἷς τὸν προδότην! Ζήτω ὁ βασιλεύς ! ἠντήχησεν εἰς πᾶσαν τοῦ ᾿Αλφειοῦ τὴν κοιλάδα.
Τὸ πτῶμα τοῦ Καπετὰν Λάμπρου ἀπήχθη ἐκεῖθεν, τὰ παλληκάρια διεσκορπίσθησαν, ὁ ὀρχηϑμὸς ἤρξατο πάλιν ἐν παντὶ τῷ στρατοπέδῳ καὶ ἐν ἀγρίῳ ἀλαλαγμῷ ἠκούετο τὸ ἄσμα:
Νὰ ζήσῃ τὸ σπαϑί μου,
το φλογερό πουλίν μου!
Αλλ᾽ ἣ τρομοκρατικὴ ἐκείνη σκηνὴ ἀπήρεσεν ἐμοὶ καί με συνετάραξε. Τὴν τουρκικὴν ἐκείνην δικαιοσύνην δὲν ἠδυνάμην νὰ συμβιβάσω πρὸς τὰς περὶ δικαίου ἀρχάς μου, ἐπὶ πολὺν δὲ χρόνον βαρέως ἔφερον τὴν μετὰ τοῦ Χατζὴ Χρήστου ἀναστροφήν. ᾿Ανεπόλουν πάντοτε τὴν αἱματόβρεκτὸν φουστανέλλαν καὶ ἅπαν τὸ φρικῶδες συμβάν. Καὶ ὅμως πάντες διεβεδαιώσαντό με ὅτι ἀπεδείχθη ἡ προδοσία τοῦ Λάμπρου. το ἄξιος τοῦ θανάτου ἐκείνου. Διότι οἱ πρὸ μικροῦ ἐκ τοῦ στρατοπέδου φυγόντες δύο ἄνδρες, εἶχον αὖτομολήσει εἰς τοὺς λῃστὰς τῇ συναινέσει τοῦ Χατζὴ Χρήστου, τῇ δὲ ἡμέρᾳ τοῦ φόνου εἶχον ἐπανέλθει, κομίσαντες αὐτῷ μετ᾽ ἄλλων τινῶν ἀποδείξεων καὶ τὰς αὐτογράφους τοῦ Καπετὰν Λάμπρου ἐπιστολάς.
Ὁ Χατζῆ Χρῆστος προσέταξε ν᾿ ἁλατίσωσι καλῶς τὴν κεφαλὴν τοῦ προδότου, ἣν θέμενος εἰς τράγειον δέρμα, ἕπεμψεν εἷς Ναύπλιον, δι᾿ ἡμεροδρόμου, πρὸς τὸν βασιλέα, μετ᾽ ἐγγράφου ἐκθέσεως τῶν γεγονότων, ἣν προσυπέγραψαν καὶ ἕτεροι δώδεκα ἐκ τῶν καπιτάνων αὐτοῦ.
Αλλ᾽ ἡ ἀντιβασιλεία ἀπήντησε τῷ Χατζῆ Χρήστῳ τοιάδε τινά:
«Τοιαῦται ἀποστολαὶ δὲν εἶνε εὐάρεστοι τῷ βασιλεῖ. Ὁ Χατζῆ Χρῆστος ὀφείλει εἰς τὸ ἑξῆς ν᾽ ἀπέχῃ τοιούτων βιαιοτήτων. Ἢ Ἑλλὰς εἶνε ἤδη τακτιχὸν κράτος, ἐν ᾧ δέον νὰ ἰσχύῃ ὃ νόμος καὶ πᾶς κακοῦργος νὰ παραδίδωται τῷ δικαστηρίῳ πρὸς κρίσιν. Τὰ γενόμενα ὅμως ἤδη παραβλέπονται, διότι αἱ ἀποδείξεις τῆς προδοσίας καταμαρτυροῦσι σαφῶς τὴν πρᾶξιν τοῦ ἐνόχου»
Ὅτε ὅ ψυχοῦιὸς Παναγιώτης ἀνέγνω τῷ Χατζῆ Χρήστῳ τὴν ἐπιστολὴν ταύτην τῆς ἀντιβασιλείας, ὁ Χατζῆ Χρῆστος ἀγρίως ἤρξατο βλασφημῶν, διότι ἀμοιβήν τινα προσεδόκα:
-Ὁ διάβολος νὰ πάρῃ ὅλους τοὺς καλαμαράδες ! Ποτὲ δὲν θὰ προκόψουν μ᾽ αὐτοὺς τοὺς νόμους των!
