Επειδή τρεις μήνες που λείπω η συζήτηση στο νήμα κινείται σε πολύ ρηχά νερά και σε χιλιοειπωμένα, είπα να μπώ για να ταράξω λίγο το βάλτο.
Είμαι της άποψης ότι η Βλάχοι είναι οι παλαιοβαλκανικοί πληθυσμοί που εκρωμαίσθηκαν, όντας γεωγραφικά εκτός σφαίρας ελληνικής πολιτισμικής επιρροής.
Σε κάποιο χρονικό σημείο ο λατινόφωνος αυτός πληθυσμός πιεζόμενος από την σλαβική και όχι μόνο διείσδυση στα Βαλκάνια άρχισε να μετακινείται.
Στο τέλος όπως όλοι ξέρουμε η πλειονότητα του πληθυσμού αυτού μαζεύτηκε στην σημερινή Ρουμανία και ένα μικρότερο τμήμα ήρθε νότια εντός ελληνικών χωρών.
Στο χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται τα Βλάχικα ενδιαιτήματα σε Αλβανία και τμήμα της Ηπείρου.
Παρατηρώντας τον χάρτη διαπιστώνουμε ότι:
1. στην σημερινή βόρεια Αλβανία δεν εγκαταστάθηκαν ποτέ Βλάχοι
ή
ήταν μία περιοχή από την οποία εκδιώχθηκαν.
2. Αντιθέτως η περιοχή της σημερινής νότιας Αλβανίας και της Ηπείρου γενικότερα ήταν μια περιοχή που οι Βλάχοι εγκαταστάθηκαν άνετα και ζούν μέχρι σήμερα.
Άρα:
Οι συνθήκες (εθνολογικές-πολιτιστικές-οικονομικές-κοινωνικές) της εποχής της εγκατάστασης των Βλάχων ήταν διαφορετικές στην βόρεια Αλβανία από ότι στην νότια Αλβανία και στην 'Ηπειρο.
Λογικά στην βόρειο Αλβανία οι Βλάχοι δεν ήτανε αποδεχτοί ή και οι ίδιοι δεν διανοήθηκαν να πλησιάσουν ποτέ ή εκδιώχθηκαν, ενώ στο νότο ήταν καλοδεχούμενοι και αποδεχτοί.
Το παραπάνω είναι ίσως απόδειξη της γεωγραφικά διαφορετικής σύστασης του πληθυσμού της εν λόγω περιοχής κατά την βλαχική εγκατάσταση.