ΑλβανοΤσιάμηδες , Γερμανοί και η Ρωμιοσύνη στο στόχαστρο

[Καλαβρία]

Σε άλλο πατριαρχικο εγγραφο του 1760 ΄΄περί ενώσεως του Γηρομεριου με την επισκοπή Βουθρωτού''
''''Ανηνέχθη και εδηλοποιηθει ημιν.....
δια την καταδυνάστευση και τυρρανικην επικρατεια ,
κυριευθησα τυρρανικώς
από του υπό του περιέχοντος αυτη αλβανικού εθνους....''

Αυτοι ηταν οι Αλβανοτσάμηδες.....αυτα εκαναν ως το 1944....

[Καλαβρία]

Αλβανοτσάμηδες και μαρτυρίες περιηγητών

[Καλαβρία]

http://www.balkaneana.eu/explore/upload ... 16b1d8.pdf

Τσαμουριά και γλωσσική κατανομή [ στο περίπου ]

Στη Τσαμουριά κατοικούσανε
Τουρκαλβανοί - μουσουλμάνοι Σκιπεταροι - αλβανοφωνοι οι περισσοτεροι αλλά και αρκετοί δίγλωσσοι ,
Αρβανίτες χριστιανοι [ Ελληνοτσάμηδες] διγλωσσοι οι περισσότεροι
και ντόπιοι Ηπειρώτες ελληνοφωνοι
και λίγοι Βλαχόφωνοι

Εδω δεν θα ασχοληθούμε με τους αμιγως ελληνοφωνους πχ Παργα, Σαγιάδα κλπ

Πάμε...

Οι χριστιανοί Τσάμηδες που ζουν ως σημερα στη Τσαμουριά αποκαλούν και αποκαλούσανε τον εαυτό τους ως

Τσάμη
Αρβανίτη
Ελληνα
Ρωμιό
Καουρη

ενώ αποκαλούσαν τους μουσουλμάνους της περιοχής
ως
Αλβανοτσάμηδες και Τουρκοτσάμηδες η σκέτο Τουρκους,
οι οποίοι με τη σειρά τους αποκαλούσαν τον εαυτό τους ως
Τσάμ
Τούρκο
Σκιπεταρο-Αλβανό

Ας δούμε και τον ετεροπροσδιορισμό από τους υπόλοιπους Ηπειρώτες.

»Οι υπόλοιποι χριστιανοί [τηςΗπειρου]
αποκαλούν τους χριστιανούς Τσάμηδες
ως Ελληνοτσάμηδες.»
[Kretsi, Γεωργία. Verfolgung und Gedächtnis στην Αλβανία . Harrassowitz, 2007. ISBN 978-3-447-05544-4 , σ. 283.]

Βλέπουμε επομένως οτι
τόσο οι ίδιοι
όσο και οι υπόλοιποι Ηπειρώτες
δεχονταν την ελληνικότητα τους παρά τη διγλωσσία τους
και τους χαρακτηριζαν ως τέτοιους.

»Στην Ελλάδα, oι μουσουλμάνοι Τσάμηδες
αναφέρθηκαν με διάφορα ονόματα από διαφορετικούς συγγραφείς.
Ονομάζονταν Αλβανοτσάμηδες [14] και Τουρκαλβανοί (Τουρκαλβανοί]
[15] ή Τουρκοτσάμηδες»
[14[ Kretsi, Γεωργία. Verfolgung und Gedächtnis στην Αλβανία . Harrassowitz, 2007. ISBN 978-3-447-05544-4 , σ. 283.
15 Λεξικό Μπαμπινιώτη]

Εκτος αυτού αν οι χριστιανοί Τσάμηδες ήταν »Αλβανοί»
δεν θα αποκαλούσανε ως Αλβανοτσάμηδες μόνο τους μουσουλμάνους,
αλλά και τον εαυτό τους.

Σε ότι αφορά το 1913-14
και τους χριστιανούς Τσάμηδες-Ελληνοτσάμηδες της Θεσπρωτίας

»Οι ντόπιοι ομιλητες της αλβανικής δεν μοιράστηκαν τις εθνικές ιδέες των μουσουλμάνων αλβανόφωνων γειτόνων τους, ενώ αντιθέτως παρέμειναν προσανατολισμενοι στον ελληνισμο και αναγνωρίζαν τους εαυτους τους ως Έλληνες......
παρέμειναν προσανατολισμένοι στον ελληνισμό, αναγνωρίζοντας τους εαυτούς τους ως Έλληνες. Κατόπιν, ακολουθόντας την προσάρτηση της περιοχής στην Ελλάδα, ταύτισαν τους εαυτούς τους με το ελληνικό κράτος και συνακόλουθα με το ελληνικό έθνος.»’
[Lambros Baltsiotis, The Muslim Chams of Northwestern Greece: The grounds for the expulsion of a “non-existent” minority community, European Journal of Turkish Studies, 2011)]
Βλέπουμε οτι όπως λέει ο Μπαλτσιώτης [ και οχι κανένας εθνικιστής]
αυτοί »παρέμειναν προσανατολισμένοι» στον ελληνισμό
και αυτοπροσδιορίζονταν μάλιστα ως τέτοιοι και όλα αυτά πριν το 1913

Κατάριψη του παραμυθιού της αλβανικού εθνικισμού
οτι εθνοτητα=γλώσσα.

»Οι μουσουλμάνικες κοινότητες της Ηπειρου που ομιλουσαν ελληνικά
όπως στις πόλεις Γιάννενα και Παραμυθιά και μερικοί στις πόλεις της Πάργας και της Πρέβεζας μοιράστηκαν την ίδια διαδρομή κατασκευης ταυτότητας με τους μουσουλμάνους αλβανόφωνους.
[Baltsiotis. The Muslim Chams of Northwestern Greece. 2011.]
Kαι εδω αποδεικνυεται ότι η κύρια γλώσσα στην επαρχία Παραμυθιάς
ακόμα και μεταξυ των Μουσουλμάνων ,δηλαδή των Αλβανοτσάμηδων
ηταν τα ελληνικά.

Σε οτι αφορά την Τσαμουριά μάζεψα μερικές μαρτυρίες.

Ο Σουλιώτης Κουτσονίκας
αναφερει για τις περιοχες
Λιαπουριας ,Μαλλακαστρας,Τοσκεριας κλπ
οτι σε αυτες
»»λαλειτε η αλβανικη γλωσσα»
ενω για τη Τσαμουρια αναφερει
οτι »’λαλειτε κυριως η αλβανικη γλωσσα»
πραγμα που σημαινει οτι λαλουντανε [λιγοτερο] και μια αλλη γλωσσα…..η ρωμέικη
Για τη επαρχία Σουλίου,Φαναρίου
αναφέρει ότι ”λαλειτε η ελληνικη και η αλβανική”’.

Ο Νικόλας Πατσάλης ανέφερε στο έργο του
”Οι Τσάμηδες στα ορεινά τμήματα ομιλούν την ελληνική καθαρά”’.
”Από τις χριστιανικές κοινότητες της περιοχής , 6 η 7 μιλούν και αλβανικά”
Υπερβολίκες οι παραπάνω αναφορές αλλά όχι πολύ μακριά από την αλήθεια
Μάλλον το σωστότερο θα ήταν οτι
”’ Από τις χριστιανικές κοινότες της περιοχής ,6 η 7 μιλούν μονο αλβανικά”
Δηλαδη οι άλλες ,η μεγαλη πλειοψηφεία των Ελληνοτσάμηδων ηταν δίγλωσσες.


Για τη διγλωσσία αρκέτων χριστιανικων χωριών της Τσαμουριάς ιδιως στη Παραμυθια.

Για τα πεδινά χριστιανικά χωριά της επαρχίας Παραμυθιάς ως το Μαργαριτι αναφέρει
”’…Ενταύθα
ινα μείνωμεν πιστοί στην αδάμαστο αλήθεια
είναι 2000 οικογένειαι δίγλωσσοι
τ.ε ομιλούν την ελληνική και την αλβανική.”
[Δημήτρη Χασιώτη ,Διατριβαί και υπομνήματα περί Ηπείρου]

Ο Σπυρομήλιος συνέταξε έκθεση τον Αυγουστο του 1878
που διαχώριζε τους κατοίκους της Τσαμουριάς σε
Ελληνες
Αλβανούς
και
Αλβανοελληνες
,σε περιοχές όπου μιλιούντε περισσότερο τα ελληνικά
επείδη υπερτερούν οι Ελληνες
και λόγω αυτού εξελληνιστηκαν γλωσσικά και οι Αλβανοί ,
οπως σε χωριά της Παραμυθιάς,
και σε περιοχές που μιλιέται περισσότερο η αλβανική
οπου επειδή υπερτερούν οι Αλβανοι έχουν εξαλβανιστει γλωσσικα
και οι Ελληνες ,όπως σε χωριά του Μαργαριτίου.


Ο Δ Παναγιωτίδης στα τέλη του 19ου αιωνα ανερε μεταξύ άλλων
για τους χριστιανους της περιοχής …..
”’οι μεν των χωριών Μαργαριτίου
εισι αλβανόφωνοι ,πλην της Πάργας,
οι δε της Παραμυθιάς και των Φιλιάτων ως επι το πλείστον ελληνοφωνοι .
Αρα οι ” ελληνόφωνοι χριστιανοι ”’-Ελληνοτσάμηδες-
του μεγαλυτερου μέρους της Τσαμουριας ηταν ουσιαστικά δίγλωσσοι.



Αρα οι Ελληνοτσάμηδες ήταν οι περισσοτεροι διγλωσσοι
και οχι τιποτα μονογλωσσοι πουρο Σκιπεταροι οπως αναπαραγεται στην Αλβανια

Ας δούμε ομως τι ισχυε και για ενα σημαντικο τμημα των Μουσουλμάνων Τσαμηδων οι οποιοι ηταν περισσοτεροι από τους Ελληνοτσάμηδες…


Ο Ηπειρωτης Χριστοβασίλης ,μελετητης της Ηπειρου
ανέφερε οτι πολλοι μουσουλμανοι της Τσαμουριας μιλαγανε εξισου και τα ελληνικα.

Ενω ο μη εθνικιστής Μπαλτσιωτης του ΚΕΜΟ
αναφερει μεταξυ αλλων για τη Τσαμουρια.
»’Although the langue-vehiculaire of the area was Albanian, a much higher status was attributed to the Greek language, even among the Muslims themselves»
Δηλαδη οτι περα από τα αλβανικά , και τα ελληνικά μιλιότανε μεταξυ των Μουσουλμάνων της περιοχης,[ποσο μαλλον μεταξύ των χριστιανων]

29 Απριλίου 1874 εκθεση υποπροξένου Ελλάδος στη Σαγιάδα.
”’Αναφέρει 60 χωριά της περιφέρειας Φιλιατών ,τα 40 χιστιανικά,
…σε όλα ομιλείται η ελληνική αλλά από τους μουσουλμάνους γίνεται χρήση της ελληνικής και αλβανικής.”’
Αρα και εδώ βλεπουμε οτι οι μουσουλμανοι της επαρχίαςΦιλιατών [αλλοι λιγοτερο αλλοι περισσοτερο ] ηταν διγλωσσοι.

Ο Ζώτος Μολοσσος ανέφερε
στα οδοιπορικά του
για μερικά αλβανοτσάμικα χωριά πχ Μαρκάταις-δίπλα από τη Κονισπολη-
οτι ήταν ελληνόγλωσσα η αλλιώς ”’ εξομώται ελληνόγλωσσοι”’,
μάλλον δίγλωσσοι δηλαδή για να μαστε ακριβείς .


Ο Δημήτριος Χασιώτης , γράφει το 1887 ότι στην Παραμυθία
«μερικοί από τους κατοίκους μιλούν την αλβανική γλώσσα για εμπορικούς λόγους.» (Δημήτριος Χασιώτης, Διατριβαί και Υπομνήματα περί Ηπείρου, αδελφοί Περρή, 1887, σελ. 51-52;).
Εδω φαίνεται οτι γενικά στην επαρχία Παραμυθιάς επικρατούσε η ρωμέικη λαλιά.

Ο Γουιλλιαμ Εατον ,περιηγητης της Ηπειρου ,ανέφερε μεταξυ αλλων….
»» Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι
της Παραμυθιάς και της επαρχίας της είχαν ως μητρική γλώσσα την ελληνική …..»»’
Αρα και αυτος αναφερει οτι οι μουσουλμανοι της επαρχιας Παραμυθιας ,δηλαδη του ανατολικου τμηματος της λεγομενης Τσαμουριας ,
ηταν ουσιαστικά διγλωσσοι .

Ο Περαιβός αναφερει για αυτους…
»»….. μολονότι ομιλούσι την αλβανικήν διάλεκτον, ως φυσικήν αλλά και μετά την απλοελληνικήν, εκφράζονται όμως ορθώς
άνδρες τε και γυναίκες και μάλιστα όσοι κατοικούν τα πέριξ της Παραμυθίας. »»
Αναφερει οτι ολοι οι Αλβανοτσάμηδες
αλλά ειδικα οι μουσουλμανοι της Παραμυθιας και της επαρχιας της
εκφραζοντε-μιλανε »’ορθως»
,ανδρες και γυναικες, μαλιστα
την απλοελληνικη .


Eνώ για τους μουσουλμάνους Τσαμηδες έχουμε και τις παρακάτω αναφορές.

Eνω ο Πουκεβιλ ανεφερε για τις μουσουλμάνες της Τσαμουριάς ….
»»Οι Τσάμισες έχουν ελληνική προσωπική γωνία,
μεγάλα μαύρα μάτια και μακριά καστανά μαλιά. ..»’

Για τη »φυλετικη» υποσταση των Τσαμηδων μουσουλμανων και τη διαφορα τους απο τις βορειοτερες αλβανικές φυλες
εγιναν και αλλες τετοιες αναφορες….
»’Η καθαρότητα της φυλής έχει λιγότερο σχολαστικά διατηρηθεί απ’ ότι με τις βόρειες φυλές,…»»[ (Henry Skene, The Albanians, Edinburgh New Philosophical Journal (1849), p. 307-329; & Journal of the Ethnological Society of London, papers from vol. 1, 2 (1850), p. 159-181;) ].

Ο Αγγλος Γουντχαουζ της συμμαχικης αποστολης,
αναφερει μεταξυ αλλων για τους Τσαμηδες μουσουλμανους
στο βιβλιο του »Μηλον της εριδος»’
»Οι Τσαμηδες ειναι φυλετικα ,
εν μερει Αλβανοι εν μερει Ελληνες και εν μερει Τουρκοι.»’

ΚΑΤΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ TΩΝ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΕΝΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ.

»’Oi Τσάμηδες του νότου πιστεύουν ότι προέρχονται από τους θρυλικούς «jelims»,
γίγαντες από τη μυθολογία του αλβανικού νότου ,
ονομασία η οποία σημαίνει «Ελληνες»’
[Elsie, Robert (2000). Λεξικό της αλβανικής θρησκείας, της μυθολογίας και του λαϊκού πολιτισμού . London, UK: Εκδόσεις C. Hurst & Co., 2001. σελ. 131]

Δηλαδη δεν ειναι τυχαιο οτι ο μυθος αυτος
για τους αρχαιους γιγαντες ¨¨Γελιμ -Γελενους στα ρωμεικα ,
κοινος μυθος της νοτιας Αλβανιας με ολη τη ρωμιοσυνη ως και τη Κρητη
επιβιωσε μεταξυ των αλβανοφωνων [και των Τσαμηδων προφανως]
στη νοτια Αλβανια και οχι βορειοτερα αυτης.

http://www.oodegr.com/oode/istoria/newt ... smos_1.htm

Αυτο λεει πολλα και για την ιστορια της περιοχης της νοτιας Αλβανιας
αλλα και την ιστορια των Αλβανοελληνοτουρκων μουσουλμάνων
της Τσαμουριας.

Ενας γλωσσολογικός χαρτης
με λιγοστα λάθη
αλλα πολυ περισσοτερη ακρίβεια




Το λάθος του είναι οτι θα έπρεπε την επαρχια Μαργαριτίου ως την Ηγουμενίτσα
να μην την ειχε ως δίγλωσση δηλαδή κόκκινο χρώμα
αλλα ως αλβανοφωνη δηλαδη με κίτρινο χρώμα, γιατί ηταν η μόνη από τις επαρχίες της Τσαμουριάς
που ηταν αποκλειστικα μονόγλωσση αλβανόφωνη,
οπως και όλες της πάνω του Τεπελενίου περιοχές

[Καλαβρία]

Εδώ έγιναν ολόκληρες μάχες ηδη τον καιρό της κατοχής ,Μαρτιο του 1944

Mάχη της Πετροβίτσας μέσα από τα έγγραφα του ΕΔΕΣ


Μάχη της Πετροβίτσας, ΕΔΕΣ/3ΓΡ/5 Μαρ 1944
1944-03-05 /


ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗ ΕΛΛΑΣ
Ε.Ο ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ Ε.Δ.Ε.Σ
ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ ΗΠΕΙΡΟΥ
ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙ ον

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ 5-3-44

Την 3ην τρέχ.μηνός και από 6ης πρωϊνής ώρας
μικτή Γερμανοτουρκοαλβανική δύναμις εκ 350 Γερμανών και 86 Τουρκοαλβανών
επετέθη εναντίον τμημάτων ημετέρων εις Πετροβίτσαν.....



Τα ημέτερα τμήματα απέκρουσαν τον εχθρόν και μετά σκληρόν αγώνα 12 ωρών απώθησαν τούτον
κατορθώσαντα ν’ αποφύγωσι τον εμπρησμόν του χωρίου Πετροβίτσης και Μονής Παγανιούς.

Απώλειαι εχθρού Νεκροί Γερμανοί 5, Οθωμανοί 3.
Τραυματίαι εξακριβωθέντες Γερμανοί 10, Οθωμανοί 8.
Απώλεια ημετέρων νεκροί 2.

Εκ του Αρχηγείου Ηπείρου Ε.Ο.Ε.Δ.Ε.Σ
Ο
Αρχηγός Ηπείρου

[Apergos8]

Οι Αλβανοί (Τσάμηδες και μη) ενοχλούνταν πολύ από την ιστορία

[Καλαβρία]

Οι Αλβανοί (Τσάμηδες και μη) ενοχλούνταν πολύ από την ιστορία

Συμφωνω .

Το παράξενο ειναι οτι επειδη εχουν καταλαβει οτι εμεις ειμαστε ...''''ψιλοανιστορητοι''''
νομιζουν οτι ηρθε η ωρα να αρχισουν τα παλια βλέπε Μεγαλη Αλβανια και λοιπες κακακίες

[Καλαβρία]

ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΕΔΕΣ

Που αποδεικνύουν οτι δεν υπήρχε σχέδιο ''''Εθνοκαθαρσης κατα των Αλβανοτσάμηδων ''''' ,
αλλα δυστυχως συνέβησαν αντεκδικησεις για οσα ειχανε συμβει .

Απόδειξη η παρακατω επιστολη του ιδιου του Ζερβα που καυτηριαζει τις βιαιοτητες και ομολογει οτι δεν μπορει να ελεγξει τις πραξεις αντεκδικησης
και προειδοποιεί για αυστηρά μέτρα ....




ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ
ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙον Εξαιρετικώς επείγουσα
Αριθμ.Πρωτ.9415 ΔΙΑΤΑΓΗ

Εκ της μέχρι σήμερον εξελίξεως των επιχειρήσεων εις περιοχήν Παραμυθιάς και Τσαμουριάς
διεπίστωσα ότι οι αντάρται της Χης Μεραρχίας πλην ελαχίστων εξαιρέσεων
δεν ετήρησαν την εμπρέπουσαν στάσιν και συμπεριφοράν έναντι του Αλβανικού στοιχείου.
Εσημειώθησαν λεηλασίαι και διαρπαγαί μη ΑΡΜΟΖΟΥΣΑΙ εις αντάρτας μας.
Αι Κοινοποιηθείσαι διαταγαί μου δεν εισακούονται.

Γνωρίζω τα όσα έχουν υποστεί οι Ελληνικοί πληθυσμοί από τους Τουρκαλβανούς και τα αισθήματα της εκδικήσεως τούτων, κατά των Τουρκοαλβανών.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραλύση η πειθαρχία και να μη ακούονται αι διαταγαί μου.

Εγώ ο ίδιος βλέπω μακρύτερα καθώρισα την στάσιν που πρέπει να κρατήσωμεν προς τους Τουρκοαλβανούς. Έχω την αξίωσιν πάντες να πιστεύωσι εις όσα άλλωστε τους έλεγα και σε ΟΣΑ τώρα διατάσσω. Αυτό επιτάσσει το Εθνικόν μας συμφέρον.
Το δίκαιον εκάστου θα αποδοθεί όταν έλθη η ώρα και καθένας θα τιμωρηθή ή θα αμειφθή σύμφωνα με τας πράξεις του.-

Εκείνο που τώρα ενδιαφέρει σας επαναλαμβάνω είναι όλοι να υπακούσωσι εις τας διαταγάς μου, άλλως είμαι υποχρεωμένος να λάβω σκληρά μέτρα κατά παντός όστις δεν ήθελε συμμορφωθή με τας διαταγάς μου. Η παρούσα θα κοινοποιηθή
εις όλους τους αντάρτας και τους κατοίκους της περιοχής....


Γεν.Αρχηγείον.-
Σ.Δ.Γ.Α 10 Ιουλίου 1944
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΡΧΗΓΟΣ
Ν.ΖΕΡΒΑΣ

[Καλαβρία]

ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΝΕΝΑ ''ΣΧΕΔΙΟ ΕΘΝΟΚΑΘΑΡΣΗΣ''
ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ


Αυτά φαινοντε και απο τη παρακάτω αναφορά

«Οι ανόητοι οι δικοί μας κατέστρεψαν τας καλυτέρας οικοδομάς»,
σημειώνει χαρακτηριστικά στις 4/9/1944, περνώντας από το άρτι απελευθερωμένο Μαργαρίτι («Ημερολόγιο στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα», Αθήνα 2013, σ.591).

«Οι αντάρτες επιδόθηκαν σ’ ένα όργιο αντεκδικήσεων, λεηλασιών κι εσκεμμένης καταστροφής των πάντων»,
διαβάζουμε χαρακτηριστικά σε έκθεση του Βρετανού ταγματάρχη Ουάλας (1/8/1944).

Για το μακελειό της Παραμυθιάς, ο Βασίλης Κραψίτης περιορίζεται λ.χ. στην ασαφή διαπίστωση πως
«όλα μεταβλήθηκαν σε χάος και οδυρμό, ήτοι η κατάσταση ξέφυγε από τα χέρια των αρχηγών των μονάδων του ΕΔΕΣ» (σ.131-2)·

«Ο Ζέρβας, με ενθάρρυνση της Συμμαχικής Αποστολής που τελούσε υπό τις διαταγές μου, τους έδιωξε από τα σπίτια τους το 1944 προκειμένου να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις κατά του εχθρού. […]
Οι Τσάμηδες άξιζαν ό,τι έπαθαν, οι μέθοδοι όμως του Ζέρβα ήταν κομματάκι άσχημες ή οι υφιστάμενοί του βγήκαν εκτός ελέγχου. .
(Μαντά 2004, σ.312).

[Καλαβρία]

ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΤΣΑΜΗΔΕΣ ΣΦΑΖΑΝΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΒΙΑΙΗ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥΣ


Ο Γεν.Αρχηγός

Ν.Ζέρβας

Επιχειρήσεις 4-11-Αυγούστου 1943

Κατά Τουρκαλβανών

Οι οπλισθέντες υπό των Γερμανών και συμπράττοντες μετά τούτων Τουρκαλβανοί (Τσάμηδες) εκράτουν θέσεις έναντι των δυνάμεων της Χ Μεραρχίας ΕΟΕΑ απειλούντες την επανακατάληψιν της Παραμυθιάς και Πάργας.

Παρά την ελεεινή ταύτην στάσιν των η Μεραρχία κατ’ επανάληψιν εκάλεσε τούτους να παραδώσουν τα όπλα εγγυομένης της ασφαλείας των.

Εις τας λαβούσας χώραν τότε συνενοήσεις του Τχου Κρανιά Αρ. Διοικητού του Συντάγματος και τούτων έλαβον μέτρα και αντιπρόσωποι της συμμαχικής αποστολής. Παρά τας προς τούτο εκκλήσεις και της Αποστολής, οι Τουρκαλβανοί ούτοι δεν ηνόουν να έλθουν εις σοβαράς συμφωνίας. Διετήρουν την μετά των Γερμανών σύμπραξιν και απέφευγον συνάντησιν προς συνενόησιν.
Όχι μόνον τούτο, αλλά και η στάσις των εγένετο πλέον εχθρική.
Ενήργουν επιδρομάς κατά των χωρίων Δράγανη – Ψάκκα – Γκρίκα κειμένων μεταξύ των δυο παρατάξεων καθ’ ας έκαιον τα εις τα αλώνια συγκεντρωμένα δημητριακά και ήρπαζον τα αιγοπρόβατα.
Όσους δε εκ των κατοίκων κινούντο απομονωμένως εδολοφονούσαν, εξαναγκάζοντες ούτω αυτούς να εγκαταλείψουν τα χωρία των.


Οι Τουρκαλβανοί προέβαλον επί της πρώτης των γραμμής βραχείαν αντίστασιν διαρκέσασα ημίσιαν περίπου ώραν μεθ’ ο λόγω του πλήρους αιφνιδιασμού των και της ορμής των ανταρτών, ετράπησαν προς τα όπισθεν φυσικάς οχυράς θέσεις, αι οποίαι κατέχοντο υπό πολλών τμημάτων των.
Οι αντάρτες του Συντάγματος
καταγόμενοι άπαντες εκ της περιοχής Τσαμουργιάς,
μένεα πνέοντες κατά των μισαρών τούτων σφαγέων του ελληνισμού της Τσαμουριάς και εμπρηστών των χωρίων των,
αλαλάζοντας και με φρενήρη ενθουσιασμόν καταδίωκον αυτούς.

Περί την μεσημβρίαν ευρισκόμην εις Κορύτιανην (χωρίον κατοικημένον εξ ολοκλήρου υπό Χριστιανών) όπερ εύρον τελείως εγκαταλελειμμένον.
Οι Χριστιανοί φοβούμενοι τους τουρκαλβανούς εγκατέλειψαν τας οικίας των και περιπλανόντο νήστεις εντός των δασών καθ’ όλην την διάρκειαν των μαχών μας. Ούτοι αντιληφθέντες την παρουσίαν ημών, ανέκτησαν το θάρρος των και ήρξαντο ευθύς αμέσως να συγκεντρούνται εις το χωρίον των. Κλαίοντες ενηγκαλίζοντο τους αντάρτας ως σωτήρας των εκ του μαρτυρικού ζυγού των Τσάμηδων.

[Καλαβρία]

file:///C:/Users/User/Downloads/%CE%97%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1%20%CF%84%CE%B5%CF%85%CF%87.99-100,%201960.pdf

σελ 576 αναφέρει για κάποια αρχαια μνημεια της περιοχής Μαργαριτιου Θεσπρωτιας ....

'''''Κατά την παράδοση των γύρω αρβανιτόφωνων κατοίκων χτίστηκαν από τους Ελλήμες [Ελληνες] '''' ...
Συνεπως βλεπουμε οτι οτι ο μυθος των αρχαιων γιγαντων -ανδρειωμενων Γελλινων υπήρχε και στον αρβανιτοκοσμο της Ελλάδας.

[Καλαβρία]

http://www.balkaneana.eu/explore/upload ... 16b1d8.pdf

Τσαμουριά και γλωσσική κατανομή [ στο περίπου ]

Στη Τσαμουριά κατοικούσανε
Τουρκαλβανοί - μουσουλμάνοι Σκιπεταροι - αλβανοφωνοι οι περισσοτεροι αλλά και αρκετοί δίγλωσσοι ,
Αρβανίτες χριστιανοι [ Ελληνοτσάμηδες] διγλωσσοι οι περισσότεροι
και ντόπιοι Ηπειρώτες ελληνοφωνοι
και λίγοι Βλαχόφωνοι

Εδω δεν θα ασχοληθούμε με τους αμιγως ελληνοφωνους πχ Παργα, Σαγιάδα κλπ

Πάμε...

Οι χριστιανοί Τσάμηδες που ζουν ως σημερα στη Τσαμουριά αποκαλούν και αποκαλούσανε τον εαυτό τους ως

Τσάμη
Αρβανίτη
Ελληνα
Ρωμιό
Καουρη

ενώ αποκαλούσαν τους μουσουλμάνους της περιοχής
ως
Αλβανοτσάμηδες και Τουρκοτσάμηδες η σκέτο Τουρκους,
οι οποίοι με τη σειρά τους αποκαλούσαν τον εαυτό τους ως
Τσάμ
Τούρκο
Σκιπεταρο-Αλβανό

Ας δούμε και τον ετεροπροσδιορισμό από τους υπόλοιπους Ηπειρώτες.

»Οι υπόλοιποι χριστιανοί [τηςΗπειρου]
αποκαλούν τους χριστιανούς Τσάμηδες
ως Ελληνοτσάμηδες.»
[Kretsi, Γεωργία. Verfolgung und Gedächtnis στην Αλβανία . Harrassowitz, 2007. ISBN 978-3-447-05544-4 , σ. 283.]

Βλέπουμε επομένως οτι
τόσο οι ίδιοι
όσο και οι υπόλοιποι Ηπειρώτες
δεχονταν την ελληνικότητα τους παρά τη διγλωσσία τους
και τους χαρακτηριζαν ως τέτοιους.

»Στην Ελλάδα, oι μουσουλμάνοι Τσάμηδες
αναφέρθηκαν με διάφορα ονόματα από διαφορετικούς συγγραφείς.
Ονομάζονταν Αλβανοτσάμηδες [14] και Τουρκαλβανοί (Τουρκαλβανοί]
[15] ή Τουρκοτσάμηδες»
[14[ Kretsi, Γεωργία. Verfolgung und Gedächtnis στην Αλβανία . Harrassowitz, 2007. ISBN 978-3-447-05544-4 , σ. 283.
15 Λεξικό Μπαμπινιώτη]

Εκτος αυτού αν οι χριστιανοί Τσάμηδες ήταν »Αλβανοί»
δεν θα αποκαλούσανε ως Αλβανοτσάμηδες μόνο τους μουσουλμάνους,
αλλά και τον εαυτό τους.

Σε ότι αφορά το 1913-14
και τους χριστιανούς Τσάμηδες-Ελληνοτσάμηδες της Θεσπρωτίας

»Οι ντόπιοι ομιλητες της αλβανικής δεν μοιράστηκαν τις εθνικές ιδέες των μουσουλμάνων αλβανόφωνων γειτόνων τους, ενώ αντιθέτως παρέμειναν προσανατολισμενοι στον ελληνισμο και αναγνωρίζαν τους εαυτους τους ως Έλληνες......
παρέμειναν προσανατολισμένοι στον ελληνισμό, αναγνωρίζοντας τους εαυτούς τους ως Έλληνες. Κατόπιν, ακολουθόντας την προσάρτηση της περιοχής στην Ελλάδα, ταύτισαν τους εαυτούς τους με το ελληνικό κράτος και συνακόλουθα με το ελληνικό έθνος.»’
[Lambros Baltsiotis, The Muslim Chams of Northwestern Greece: The grounds for the expulsion of a “non-existent” minority community, European Journal of Turkish Studies, 2011)]
Βλέπουμε οτι όπως λέει ο Μπαλτσιώτης [ και οχι κανένας εθνικιστής]
αυτοί »παρέμειναν προσανατολισμένοι» στον ελληνισμό
και αυτοπροσδιορίζονταν μάλιστα ως τέτοιοι και όλα αυτά πριν το 1913

Κατάριψη του παραμυθιού της αλβανικού εθνικισμού
οτι εθνοτητα=γλώσσα.

»Οι μουσουλμάνικες κοινότητες της Ηπειρου που ομιλουσαν ελληνικά
όπως στις πόλεις Γιάννενα και Παραμυθιά και μερικοί στις πόλεις της Πάργας και της Πρέβεζας μοιράστηκαν την ίδια διαδρομή κατασκευης ταυτότητας με τους μουσουλμάνους αλβανόφωνους.
[Baltsiotis. The Muslim Chams of Northwestern Greece. 2011.]
Kαι εδω αποδεικνυεται ότι η κύρια γλώσσα στην επαρχία Παραμυθιάς
ακόμα και μεταξυ των Μουσουλμάνων ,δηλαδή των Αλβανοτσάμηδων
ηταν τα ελληνικά.

Σε οτι αφορά την Τσαμουριά μάζεψα μερικές μαρτυρίες.

Ο Σουλιώτης Κουτσονίκας
αναφερει για τις περιοχες
Λιαπουριας ,Μαλλακαστρας,Τοσκεριας κλπ
οτι σε αυτες
»»λαλειτε η αλβανικη γλωσσα»
ενω για τη Τσαμουρια αναφερει
οτι »’λαλειτε κυριως η αλβανικη γλωσσα»
πραγμα που σημαινει οτι λαλουντανε [λιγοτερο] και μια αλλη γλωσσα…..η ρωμέικη
Για τη επαρχία Σουλίου,Φαναρίου
αναφέρει ότι ”λαλειτε η ελληνικη και η αλβανική”’.

Ο Νικόλας Πατσάλης ανέφερε στο έργο του
”Οι Τσάμηδες στα ορεινά τμήματα ομιλούν την ελληνική καθαρά”’.
”Από τις χριστιανικές κοινότητες της περιοχής , 6 η 7 μιλούν και αλβανικά”
Υπερβολίκες οι παραπάνω αναφορές αλλά όχι πολύ μακριά από την αλήθεια
Μάλλον το σωστότερο θα ήταν οτι
”’ Από τις χριστιανικές κοινότες της περιοχής ,6 η 7 μιλούν μονο αλβανικά”
Δηλαδη οι άλλες ,η μεγαλη πλειοψηφεία των Ελληνοτσάμηδων ηταν δίγλωσσες.


Για τη διγλωσσία αρκέτων χριστιανικων χωριών της Τσαμουριάς ιδιως στη Παραμυθια.

Για τα πεδινά χριστιανικά χωριά της επαρχίας Παραμυθιάς ως το Μαργαριτι αναφέρει
”’…Ενταύθα
ινα μείνωμεν πιστοί στην αδάμαστο αλήθεια
είναι 2000 οικογένειαι δίγλωσσοι
τ.ε ομιλούν την ελληνική και την αλβανική.”
[Δημήτρη Χασιώτη ,Διατριβαί και υπομνήματα περί Ηπείρου]

Ο Σπυρομήλιος συνέταξε έκθεση τον Αυγουστο του 1878
που διαχώριζε τους κατοίκους της Τσαμουριάς σε
Ελληνες
Αλβανούς
και
Αλβανοελληνες
,σε περιοχές όπου μιλιούντε περισσότερο τα ελληνικά
επείδη υπερτερούν οι Ελληνες
και λόγω αυτού εξελληνιστηκαν γλωσσικά και οι Αλβανοί ,
οπως σε χωριά της Παραμυθιάς,
και σε περιοχές που μιλιέται περισσότερο η αλβανική
οπου επειδή υπερτερούν οι Αλβανοι έχουν εξαλβανιστει γλωσσικα
και οι Ελληνες ,όπως σε χωριά του Μαργαριτίου.


Ο Δ Παναγιωτίδης στα τέλη του 19ου αιωνα ανερε μεταξύ άλλων
για τους χριστιανους της περιοχής …..
”’οι μεν των χωριών Μαργαριτίου
εισι αλβανόφωνοι ,πλην της Πάργας,
οι δε της Παραμυθιάς και των Φιλιάτων ως επι το πλείστον ελληνοφωνοι .
Αρα οι ” ελληνόφωνοι χριστιανοι ”’-Ελληνοτσάμηδες-
του μεγαλυτερου μέρους της Τσαμουριας ηταν ουσιαστικά δίγλωσσοι.



Αρα οι Ελληνοτσάμηδες ήταν οι περισσοτεροι διγλωσσοι
και οχι τιποτα μονογλωσσοι πουρο Σκιπεταροι οπως αναπαραγεται στην Αλβανια

Ας δούμε ομως τι ισχυε και για ενα σημαντικο τμημα των Μουσουλμάνων Τσαμηδων οι οποιοι ηταν περισσοτεροι από τους Ελληνοτσάμηδες…


Ο Ηπειρωτης Χριστοβασίλης ,μελετητης της Ηπειρου
ανέφερε οτι πολλοι μουσουλμανοι της Τσαμουριας μιλαγανε εξισου και τα ελληνικα.

Ενω ο μη εθνικιστής Μπαλτσιωτης του ΚΕΜΟ
αναφερει μεταξυ αλλων για τη Τσαμουρια.
»’Although the langue-vehiculaire of the area was Albanian, a much higher status was attributed to the Greek language, even among the Muslims themselves»
Δηλαδη οτι περα από τα αλβανικά , και τα ελληνικά μιλιότανε μεταξυ των Μουσουλμάνων της περιοχης,[ποσο μαλλον μεταξύ των χριστιανων]

29 Απριλίου 1874 εκθεση υποπροξένου Ελλάδος στη Σαγιάδα.
”’Αναφέρει 60 χωριά της περιφέρειας Φιλιατών ,τα 40 χιστιανικά,
…σε όλα ομιλείται η ελληνική αλλά από τους μουσουλμάνους γίνεται χρήση της ελληνικής και αλβανικής.”’
Αρα και εδώ βλεπουμε οτι οι μουσουλμανοι της επαρχίαςΦιλιατών [αλλοι λιγοτερο αλλοι περισσοτερο ] ηταν διγλωσσοι.

Ο Ζώτος Μολοσσος ανέφερε
στα οδοιπορικά του
για μερικά αλβανοτσάμικα χωριά πχ Μαρκάταις-δίπλα από τη Κονισπολη-
οτι ήταν ελληνόγλωσσα η αλλιώς ”’ εξομώται ελληνόγλωσσοι”’,
μάλλον δίγλωσσοι δηλαδή για να μαστε ακριβείς .


Ο Δημήτριος Χασιώτης , γράφει το 1887 ότι στην Παραμυθία
«μερικοί από τους κατοίκους μιλούν την αλβανική γλώσσα για εμπορικούς λόγους.» (Δημήτριος Χασιώτης, Διατριβαί και Υπομνήματα περί Ηπείρου, αδελφοί Περρή, 1887, σελ. 51-52;).
Εδω φαίνεται οτι γενικά στην επαρχία Παραμυθιάς επικρατούσε η ρωμέικη λαλιά.

Ο Γουιλλιαμ Εατον ,περιηγητης της Ηπειρου ,ανέφερε μεταξυ αλλων….
»» Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι
της Παραμυθιάς και της επαρχίας της είχαν ως μητρική γλώσσα την ελληνική …..»»’
Αρα και αυτος αναφερει οτι οι μουσουλμανοι της επαρχιας Παραμυθιας ,δηλαδη του ανατολικου τμηματος της λεγομενης Τσαμουριας ,
ηταν ουσιαστικά διγλωσσοι .

Ο Περαιβός αναφερει για αυτους…
»»….. μολονότι ομιλούσι την αλβανικήν διάλεκτον, ως φυσικήν αλλά και μετά την απλοελληνικήν, εκφράζονται όμως ορθώς
άνδρες τε και γυναίκες και μάλιστα όσοι κατοικούν τα πέριξ της Παραμυθίας. »»
Αναφερει οτι ολοι οι Αλβανοτσάμηδες
αλλά ειδικα οι μουσουλμανοι της Παραμυθιας και της επαρχιας της
εκφραζοντε-μιλανε »’ορθως»
,ανδρες και γυναικες, μαλιστα
την απλοελληνικη .


Eνώ για τους μουσουλμάνους Τσαμηδες έχουμε και τις παρακάτω αναφορές.

Eνω ο Πουκεβιλ ανεφερε για τις μουσουλμάνες της Τσαμουριάς ….
»»Οι Τσάμισες έχουν ελληνική προσωπική γωνία,
μεγάλα μαύρα μάτια και μακριά καστανά μαλιά. ..»’

Για τη »φυλετικη» υποσταση των Τσαμηδων μουσουλμανων και τη διαφορα τους απο τις βορειοτερες αλβανικές φυλες
εγιναν και αλλες τετοιες αναφορες….
»’Η καθαρότητα της φυλής έχει λιγότερο σχολαστικά διατηρηθεί απ’ ότι με τις βόρειες φυλές,…»»[ (Henry Skene, The Albanians, Edinburgh New Philosophical Journal (1849), p. 307-329; & Journal of the Ethnological Society of London, papers from vol. 1, 2 (1850), p. 159-181;) ].

Ο Αγγλος Γουντχαουζ της συμμαχικης αποστολης,
αναφερει μεταξυ αλλων για τους Τσαμηδες μουσουλμανους
στο βιβλιο του »Μηλον της εριδος»’
»Οι Τσαμηδες ειναι φυλετικα ,
εν μερει Αλβανοι εν μερει Ελληνες και εν μερει Τουρκοι.»’

ΚΑΤΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ TΩΝ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΕΝΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ.

»’Oi Τσάμηδες του νότου πιστεύουν ότι προέρχονται από τους θρυλικούς «jelims»,
γίγαντες από τη μυθολογία του αλβανικού νότου ,
ονομασία η οποία σημαίνει «Ελληνες»’
[Elsie, Robert (2000). Λεξικό της αλβανικής θρησκείας, της μυθολογίας και του λαϊκού πολιτισμού . London, UK: Εκδόσεις C. Hurst & Co., 2001. σελ. 131]

Δηλαδη δεν ειναι τυχαιο οτι ο μυθος αυτος
για τους αρχαιους γιγαντες ¨¨Γελιμ -Γελενους στα ρωμεικα ,
κοινος μυθος της νοτιας Αλβανιας με ολη τη ρωμιοσυνη ως και τη Κρητη
επιβιωσε μεταξυ των αλβανοφωνων [και των Τσαμηδων προφανως]
στη νοτια Αλβανια και οχι βορειοτερα αυτης.

http://www.oodegr.com/oode/istoria/newt ... smos_1.htm

Αυτο λεει πολλα και για την ιστορια της περιοχης της νοτιας Αλβανιας
αλλα και την ιστορια των Αλβανοελληνοτουρκων μουσουλμάνων
της Τσαμουριας.

Ενας γλωσσολογικός χαρτης
με λιγοστα λάθη
αλλα πολυ περισσοτερη ακρίβεια




Το λάθος του είναι οτι θα έπρεπε την επαρχια Μαργαριτίου ως την Ηγουμενίτσα
να μην την ειχε ως δίγλωσση δηλαδή κόκκινο χρώμα
αλλα ως αλβανοφωνη δηλαδη με κίτρινο χρώμα, γιατί ηταν η μόνη από τις επαρχίες της Τσαμουριάς
που ηταν αποκλειστικα μονόγλωσση αλβανόφωνη,
οπως και όλες της πάνω του Τεπελενίου περιοχές

To σωστό είναι

’Oi Τσάμηδες του νότου μερους της Τσαμουριάς πιστεύουν ότι προέρχονται από τους θρυλικούς «jelims»,
γίγαντες από τη μυθολογία του αλβανικού νότου ,
ονομασία η οποία σημαίνει «Ελληνες»’
[Elsie, Robert (2000). Λεξικό της αλβανικής θρησκείας, της μυθολογίας και του λαϊκού πολιτισμού . London, UK: Εκδόσεις C. Hurst & Co., 2001. σελ. 131]

[Καλαβρία]

Φοβερη εργασια ιδιως ο προλογος αξιζει να διαβαστει σελ 2-52

http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/i ... 0/mode/2up

για την κατα πολυ διγλωσσια των αλβανοτσαμηδων αναφέρει σελ18 για την Αλβανοτσαμικη Κονισπολη
''Οι κατοικοι κυριως οι ηλικιωμενοι εχουν επιγνωση της διγλωσσίας
'''Ιστε ε τραζουαρ γκιουχα ,τσα σκιπε τσα γρεκε'''[Κονισπολ 1988]

Ουσιαστικά η γλωσσα τους ειναι[ηταν] μισα αλβανικα μισα ρωμεικα

[Καλαβρία]

Οταν οι Αλβανοτσάμηδες ετεροπροσδιορίζοντα και αυτοπροσδιορίζονταν όχι μόνο ως Αλβανοι αλλά και ως Τουρκοι

Ή λαϊκή μούσα δέν άφησε άμνημόνευτη τή δράση των έπαναστατών
τοϋ 1854.

«Τρεις περδικούλες κάθουνταν
ψηλά στον άη - Δονάτο.
Ή μιά τηράει τό Φλάμπουρο
κΓ ή άλλη προς τήν Πάργα
κι* ή τρίτη καί καλλίτερη
* μοιρολογάει καί λ έ ε ι:
—Χαρείτε χτίρια τού Σουλιοϋ
πηγάδια μου γεμάτα.
Έσύ Γρίβα τά Γιάννινα
καί Κάσκαρη τό Λούρο
καί σύ Νικόλα Ζέρβα μου
τήν Τσαμουριά νά πάρεις
τό κάστρο τής Παραμυθίας
κι* όλα τά τουρκοχώρια» .

Ό Φουάτ Πρόνιος, μεγάλος αγάς τής Παραμυθιάς, στον όποιο υπάκουε
όλη ή Τσαμουργιά, προσπαθεί μέ φοβέρες νά καθησυχάσει τά έπαναστατημένα χωριά. Παραγγέλλει νά καθήσουν φρόνιμα και ταπεινωμένα γιά νά μή
χαλάσουν όπως τό Φανάρι πού τούς πήρε τό κεφάλι άγέρα καί καταστράφθηκε.


«Παπάδες καί μουχταροδημογέροντες,
"Αμα λάβητε τήν παρούσαν μου, άμέσως νά έλθετε μέ τά μπαϊράκια
σας (σημαίες) στά χέρια εις τον όντά μου (καλό σπίτι), καί μαζύ νά παρουσιαστούμε στο δικαστήριο, νά μή σάς πάρει τό κεφάλι άέρα καί χαθήτε καθώς είδατε τό Φανάρι όλόκληρο καί άλλα μέρη άν άκούσατε.
Σάς γράφω διά τό καλόν σας, άν είστε φρόνιμοι καί γνωρίζετε τό καλόν. "Αν κάμετε άλλοιώς θά πάθετε τά ίδια.
Εμείς οί Τούρκοι θά έλθωμε
μέ τή βασιλική δύναμη νά σάς χαλάσωμε καί τό κρίμα στό λαιμό σας.

[Καλαβρία]

Σήμερα στην προπαγάνδα τους λένε
''''Μουσουλμάνοι και χριστιανοι Αλβανοί ζούσαμε ειρηνικά''''

[Καλαβρία]

''Ή επαρχία Μαργαριτών κατοικεϊται κατά τό πλεϊστον ύπό μουσουλαμανικού στοιχείου, τό όποιον χαρακτηρίζεται διά τον άγριον μουσουλμανικόν φανατισμόν του. ..... εγεννήθησαν δε καί εζησανάπομυζώντες τό αίμα τού χριστιανού κολλίγου άνέκαθεν μή εργαζόμενοι,διάγοντες βίον άσωτον είς βάρος των χριστιανών.............φρονώ ομως άδιστάκτως οτι λόγω τού δρασυδείλου χαρακτήρος των, τής έλλείψεως άρκετών πολεμοφοδίων, τού πονηροϋ καί συμφεροντολογικού χαρακτήρος των, .....[ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗ ΜΑΡΓΑΡΙΡΤΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗ ΓΕΝ. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ, Βασίλειον τής Ελλάδος Ύποδιοίκησις Μαργαριτών]

»’Των Τσαμηδων εν γενει ο φανατισμος προς τον ισλαμισμο υπαρχει βαθυτατος , και ο χαρακτηρ αυτων γλισχρος και ψευδεις»’»’ευφυεις και μαχιμοι αλλα και λειαν δυσυποληπτοι και πλεονεκται , ωστε ουτε παρα τοις ομοθρησκοις τoις χαιρουσι τας πιστα δια το γλισχρον και δολιον χαρακτηρα»»''Kρυψίνοες και δυσπιστοι ,φιλεκδικοι κατα πασης προσβοληςη και πειφρονησεως ,ουχι σπανια μετερχοντε την δολοφονια κατα παντος εχθρου''[Αραβαντινος ,αγωνιστης του 1821]