Η Long covid ήταν μούφα - ποιος να το περίμενε...
Δημοσιεύτηκε: 29 Νοέμ 2023, 16:45
Ο τίτλος είναι λίγο clickbait. Στην πραγματικότητα μακρά συμπτώματα από ίωση με κορωνοϊό υπάρχουν, όπως υπάρχουν σε όλες τις ιώσεις, απλά μέχρι πρότινος κανείς δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία, δεν είχαν ειδικό όνομα και πολλές φορές οι θεράποντες ιατροί παρέβλεπαν αυτά τα συμπτώματα και τα θεωρούσαν κυρίως απότοκο στρες, διατροφής και κακής ψυχολογικής υγείας.
Το νήμα είναι με αφορμή ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal (BMJ) σχετικά με την πραγματικότητα για την long covid (How methodological pitfalls have created widespread misunderstanding about long COVID).
Το άρθρο επικεντρώνεται στην ανάλυση μελετών και μεταμελετών που θεωρούν ότι δημιούργησαν μεγάλη φασαρία και τρομοκρατία γύρω από τις μακροχρόνιες συνέπειες της νόσησης με κορωνοϊό, στις οποίες έχουν εντοπίσει σοβαρά μεθοδολογικά λάθη. Το πρώτο στο οποίο εστιάζουν είναι πόσες μελέτες (πάνω από τις μισές) αναλύουν υποτιθέμενα χρόνια συμπτώματα σε δείγματα πληθυσμού χωρίς επιβεβαιωμένη νόσηση (πράγμα που είχα σημειώσει ο ίδιος στο παρελθόν).
Το δεύτερο, είναι η έλλειψη control group σχεδόν σε όλες τις μελέτες. Χωρίς έλεγχο τι ποσοστό του πληθυσμού δηλώνει ανά πάσα στιγμή συμπτώματα, δεν μπορείς να δεις την επίδραση του κορωνοϊού. Και αυτό το είχα σημειώσει ως πρόβλημα στο παρελθόν.
Αντιθέτως, στις μελέτες με ομάδα ελέγχου (δηλαδή που αποδεδειγμένα δεν πέρασαν κορωνοϊό -οροαρνητικοί), οι διαφορές στο ποσοστό του πληθυσμού που δηλώνει μακροχρόνια συμπτώματα είναι ελάχιστες μεταξύ οροαρνητικών και οροθετικών. Συγκεκριμένα παραθέτουν νορβηγική μελέτη σε παιδιά 12-15 ετών που βρήκε μακροχρόνια συμπτώματα στο 48,5% των οροθετικών αλλά και στο 47,1% των οροαρνητικών.
Αντίστοιχα μικρές διαφορές βρέθηκαν σε μελέτες με ομάδα ελέγχου από το ΗΒ (στατιστική του ONS με συμπτώματα στο 5% των οροθετικών και 3,4% των οροαρνητικών) και σε σουηδική μελέτη που βρήκε μακροχρόνια συμπτώματα στο 9% των οροθετικών και στο 10% των οροαρνητικών.
Στο άρθρο αναφέρονται σε διάφορα μεθοδολογικά προβλήματα άλλων μελετών. Μια βρετανική μελέτη βρήκε μακρά συμπτώματα, όπου το 40% των ασθενών δήλωσαν πρώτη φορά συμπτώματα πάνω από 90 μέρες μετά την νόσηση, πράγμα απολύτως παράλογο.
Τελικά τι ισχύει λοιπόν; Σύμφωνα με τους ερευνητές, περίπου 1% του πληθυσμού είχε κάποια στιγμή χρόνια συμπτώματα και όχι το τερατώδες 25-40% που διάφορες μελέτες έχουν ισχυριστεί κατά καιρούς. Κι αν 1% ακούγεται και πάλι πολύ, να θυμηθούμε ότι όλες οι λοιμώξεις έχουν πιθανότητα για ανάπτυξη χρόνιων συμπτώματων, κάποιες με πολύ υψηλότερα ποσοστά.
Το νήμα είναι με αφορμή ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal (BMJ) σχετικά με την πραγματικότητα για την long covid (How methodological pitfalls have created widespread misunderstanding about long COVID).
Το άρθρο επικεντρώνεται στην ανάλυση μελετών και μεταμελετών που θεωρούν ότι δημιούργησαν μεγάλη φασαρία και τρομοκρατία γύρω από τις μακροχρόνιες συνέπειες της νόσησης με κορωνοϊό, στις οποίες έχουν εντοπίσει σοβαρά μεθοδολογικά λάθη. Το πρώτο στο οποίο εστιάζουν είναι πόσες μελέτες (πάνω από τις μισές) αναλύουν υποτιθέμενα χρόνια συμπτώματα σε δείγματα πληθυσμού χωρίς επιβεβαιωμένη νόσηση (πράγμα που είχα σημειώσει ο ίδιος στο παρελθόν).
Το δεύτερο, είναι η έλλειψη control group σχεδόν σε όλες τις μελέτες. Χωρίς έλεγχο τι ποσοστό του πληθυσμού δηλώνει ανά πάσα στιγμή συμπτώματα, δεν μπορείς να δεις την επίδραση του κορωνοϊού. Και αυτό το είχα σημειώσει ως πρόβλημα στο παρελθόν.
Αντιθέτως, στις μελέτες με ομάδα ελέγχου (δηλαδή που αποδεδειγμένα δεν πέρασαν κορωνοϊό -οροαρνητικοί), οι διαφορές στο ποσοστό του πληθυσμού που δηλώνει μακροχρόνια συμπτώματα είναι ελάχιστες μεταξύ οροαρνητικών και οροθετικών. Συγκεκριμένα παραθέτουν νορβηγική μελέτη σε παιδιά 12-15 ετών που βρήκε μακροχρόνια συμπτώματα στο 48,5% των οροθετικών αλλά και στο 47,1% των οροαρνητικών.
Αντίστοιχα μικρές διαφορές βρέθηκαν σε μελέτες με ομάδα ελέγχου από το ΗΒ (στατιστική του ONS με συμπτώματα στο 5% των οροθετικών και 3,4% των οροαρνητικών) και σε σουηδική μελέτη που βρήκε μακροχρόνια συμπτώματα στο 9% των οροθετικών και στο 10% των οροαρνητικών.
Στο άρθρο αναφέρονται σε διάφορα μεθοδολογικά προβλήματα άλλων μελετών. Μια βρετανική μελέτη βρήκε μακρά συμπτώματα, όπου το 40% των ασθενών δήλωσαν πρώτη φορά συμπτώματα πάνω από 90 μέρες μετά την νόσηση, πράγμα απολύτως παράλογο.
Τελικά τι ισχύει λοιπόν; Σύμφωνα με τους ερευνητές, περίπου 1% του πληθυσμού είχε κάποια στιγμή χρόνια συμπτώματα και όχι το τερατώδες 25-40% που διάφορες μελέτες έχουν ισχυριστεί κατά καιρούς. Κι αν 1% ακούγεται και πάλι πολύ, να θυμηθούμε ότι όλες οι λοιμώξεις έχουν πιθανότητα για ανάπτυξη χρόνιων συμπτώματων, κάποιες με πολύ υψηλότερα ποσοστά.