Η νεκροφιλική αθανασία του μετανεωτερικού Homo Deus
Γιατί όλο και περισσότεροι επιστήμονες και κορυφαίοι στοχαστές επισημαίνουν ότι οι προσπάθειες να καταργήσουμε ή, έστω, να παρατείνουμε επ’ αόριστον το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων θα στερούσε την ανθρώπινη ζωή από κάθε νόημα και θα μετέτρεπε τους «αθάνατους» σε τεχνητά συντηρούμενα φαντάσματα;
Τις τελευταίες δεκαετίες, χάρη στις εντυπωσιακές προόδους της βιοϊατρικής, ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων έχει ήδη αυξηθεί σημαντικά, τουλάχιστον στις πιο αναπτυγμένες οικονομικά κοινωνίες.
Η Βιογεροντολογία είναι ένας σχετικά πρόσφατος διεπιστημονικός τομέας έρευνας που μελετά τους βιολογικούς μηχανισμούς της γήρανσης με στόχο να τους επαναρυθμίσει ώστε να γίνει εφικτή η παράταση του προσδόκιμου ζωής των ανθρώπων.
Τι προβλέπεται όμως να συμβεί στο άμεσο μέλλον; Με δεδομένο τον μεγάλο αριθμό των ερευνητών και των σημαντικών επενδύσεων σε αυτόν τον τομέα, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι εξελίξεις θα είναι αλματώδεις και η μακροβιότητα ορισμένων ατόμων και πληθυσμών θα αυξηθεί εντυπωσιακά.
Ισως οι έρευνες αυτές να μην πετύχουν για τους ανθρώπους τη μακροβιότητα του θαλάσσιου οργανισμού Escarpia laminata, ο οποίος ζει πολύ πάνω από 300 χρόνια στα βάθη των ωκεανών, θα καταφέρουν ωστόσο να επιβραδύνουν τις καταστροφικές συνέπειες της γήρανσης παρατείνοντας, κατά μέσο όρο, τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής έως τα 120 χρόνια.
Ενας φαινομενικά «ταπεινός» στόχος σε σύγκριση με τα υπερβολικά φιλόδοξα όνειρα για «αιώνια νεότητα» ή για «αθανασία». Παρ’ όλα αυτά, μέχρι σήμερα, παραμένει άπιαστος, δεδομένου ότι τα 120 χρόνια θεωρούνται από τους ειδικούς ένα ανυπέρβλητο βιολογικό όριο.
Εντούτοις, υποστηρίζουν διάφοροι βιογεροντολόγοι, αφού καταφέραμε να παρατείνουμε στο εργαστήριο τη ζωή μικρότερων θηλαστικών όπως τα ποντίκια, γιατί να μην το πετύχουμε και με το ανθρώπινο είδος;
Και για την επίτευξη στο άμεσο μέλλον αυτού του στόχου ήδη ενεργοποιούνται διάφοροι ειδικοί (γενετιστές, βιοχημικοί, γιατροί κ.ά.) με την απλόχερη υποστήριξη πολλών βιοτεχνολογικών εταιρειών και μεγιστάνων όχι μόνο της Σίλικον Βάλεϊ αλλά από κάθε γωνιά του πλανήτη.
Πολύ χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του δρος Jon Yun, του κορεατικής καταγωγής μεγιστάνα στον τομέα της βιοϊατρικής και ιδρυτή του Ινστιτούτου Palo Alto, ο οποίος είναι πεπεισμένος ότι είναι εφικτό να μπλοκάρουμε -μέσω της βιοτεχνολογίας- τους παράγοντες που επιφέρουν τη γήρανση. Και για τον σκοπό αυτό καθιέρωσε το βραβείο «Palo Alto Longevity», το οποίο προσφέρει 1 εκατομμύριο δολάρια σε όποιον ερευνητή συμβάλλει στην αποκωδίκευση του μυστικού της διαδικασίας της γήρανσης.
Κάτι ανάλογο έκανε και η Google όταν δημιούργησε την εταιρεία «California Life Company Calico» με στόχο την ανακάλυψη και αντιστροφή των βιολογικών μηχανισμών που οδηγούν στην ανθρώπινη γήρανση.
Σε ποια επιστημονικά δεδομένα βασίζονται αυτές οι προσπάθειες να μας κάνουν μαθουσάλες; Η αποφασιστική καμπή σε αυτόν τον ερευνητικό τομέα υπήρξε μια σειρά από πρωτοποριακές έρευνες στο περίφημο Salk Institute στην Καλιφόρνια. Ούτε λίγο-ούτε πολύ, οι ερευνητές σε αυτό το ινστιτούτο κατάφεραν να αντιστρέψουν σε μια ομάδα ποντικών το βιολογικό ρολόι των κυττάρων τους.
Μέσω της γενετικής μηχανικής, ενεργοποίησαν επιλεκτικά και στοχευμένα τέσσερα γονίδια που ήταν γνωστό ότι μπορούσαν να «αποδιαφοροποιούν» τα κύτταρα των ποντικών, επαναφέροντάς τα στην εμβρυακή τους κατάσταση.
Κοντολογίς, κατάφεραν να αναστρέψουν τη φυσιολογική πορεία γήρανσης των κυττάρων, παρατείνοντας κατά 30-35% τη διάρκεια ζωής των ποντικών!
Αν, υποστηρίζουν κάποιοι αισιόδοξοι βιογεροντολόγοι, υπάρχει ένας ανάλογος μηχανισμός και στον ανθρώπινο οργανισμό, τότε η βιοτεχνολογική ενεργοποίησή του θα μας επέτρεπε να ζούμε άνετα πολύ πάνω από 100 χρόνια.
Αλλες έρευνες εστιάζουν περισσότερο στους βιοχημικούς και γενετικούς παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά ή, εναλλακτικά, οδηγούν στην αναγέννηση της εύρυθμης λειτουργίας των γερασμένων κυττάρων.
Πού οδηγούν αυτές οι εντυπωσιακές επιστημονικές εξελίξεις; Ο ποιητής Λουκρήτιος, μεταγράφοντας κατά λέξη στα λατινικά τις ιδέες του Επίκουρου, υποστήριζε ότι «όταν εμείς υπάρχουμε, ο θάνατος δεν υπάρχει και όταν υπάρχει ο θάνατος, εμείς δεν υπάρχουμε πια».
Οσοι δεν παρηγορούνται από μια τέτοια φιλοσοφική προσέγγιση του θανάτου καταφεύγουν πανικόβλητοι σε διάφορα «μαγικά» βιοϊατρικά τεχνάσματα που τους υπόσχονται να παρατείνουν «επ’ αόριστον» ή, τουλάχιστον, για πολλά χρόνια την παραμονή τους στον μάταιο τούτο κόσμο.
