Το Δελφικό Έψιλον και οι Μινωίτες
Δημοσιεύτηκε: 16 Οκτ 2019, 04:27
Συζητούσα με έναν γνωστό μου ο οποίος αρέσκεται γενικά στις παραδοσιακές εναλλακτικές/ελληνοκεντρικές ιδέες για την ελληνική αρχαιότητα, τη γλώσσα, τη γραφή κλπ. Πρόσφατα μου είπε -βασικά με ρώτησε- κάτι που δεν είχα ξανακούσει.
Ότι “πώς εξηγώ το Δελφικό Έψιλον που υπάρχει στην περιβόητη αίθουσα του θρόνου από το ανάκτορο της Κνωσού”. Αυτό υποτίθεται είναι και ένα έξτρα στοιχείο υπέρ της πιθανής ελληνικότητας των Μινωιτών, του αλφαβήτου κλπ.
Για να πω την αλήθεια δεν είχα υπόψη μου ότι υπήρχε τέτοιο σύμβολο στη συγκεκριμένη αίθουσα και όπως μου υπέδειξε το παλληκάρι βρίσκεται αριστερά και δεξιά, δίπλα από το κάτω μέρος του θρόνου.
Τσέκαρα λοιπόν ξανά την αίθουσα και διαπίστωσα ότι πράγματι υπάρχουν κάποια σχέδια που μοιάζουν με το Δελφικό Έψιλον. Σχηματίζονται από λευκές ρίγες με γαλάζιο στο εσωτερικό τους.
Γενικά το θέμα με το Δελφικό Εψιλον και την Κνωσό παίζει σε διάφορα blogs και sites αρχαιοελληνικού “μυστηριακού” περιεχομένου.
http://zervonikolakis.lastros.net/3+e.html
https://arxaia-ellinika.blogspot.com/20 ... silon.html
Υποτίθεται ότι τα εν λόγω σύμβολα περιέχουν μυστηριακό, αποκρυφιστικό χαρακτήρα που με αφετηρία τη μινωική Κρήτη καταλήγουμε στους Δελφούς μέσα από διάφορους συσχετισμούς.
Ωστόσο, έχω να παρουσιάσω ορισμένες ενστάσεις. Κατ' αρχήν όταν ανακαλύφθηκε η αίθουσα του θρόνου το 1900, τα εν λόγω σύμβολα δεν υπήρχαν ξεκάθαρα πλησίον του θρόνου.
Γενικά, η αίθουσα όπως και όλο το ανάκτορο της Κνωσού όπως το βλέπουμε σήμερα είναι εν μέρει προϊόν φαντασίας του Άρθουρ Έβανς. Ωστόσο επειδή έχουν ανακαλυφθεί κάποια γνήσια τμήματα τοιχογραφιών στην αίθουσα μπορώ να δεχτώ ότι δίπλα στο θρόνο θα υπήρχαν αυτά τα σχέδια.
Στο ακόλουθο site υπάρχουν πολλές πληροφορίες για την ιστορία αποκατάστασης της αίθουσας του θρόνου από τους αρχαιολόγους.
https://www.cambridge.org/core/journals ... ore-reader
Συνεχίζοντας με τις ενστάσεις μου, θα πω ότι τα συγκεκριμένα σύμβολα δεν έχουν την κάθετη γραμμή ανάμεσά τους την οποία φέρει συχνά η εικόνα αυτού το Δελφικού Έψιλον στην πιάτσα, και βασικά νομίζω ότι τέτοιο σύμβολο δεν έχει ανακαλυφθεί καν στους Δελφούς. Άρα δεν ξέρουμε πως πραγματικά απεικονιζόταν στο ιερό των Δελφών, αν κιόλας πιστέψουμε τις ισχνές ιστορικές μαρτυρίες ότι είχε αναρτηθεί τέτοιο σύμβολο εκεί.
Επιστρέφοντας στο θρόνο, μπορούμε να δεχτούμε μια εναλλακτική ερμηνεία των σχεδίων που μοιάζουν με Εψιλον. Μπορεί αυτός που τα σχεδίασε να ήθελε να υπονοείται ότι οι γραμμές αυτές συνεχίζουν να διαγράφονται πίσω από το θρόνο και τους διπλανούς πάγκους με τα υπερκείμενα σχέδια της τοιχογραφίας να τα καλύπτουν και δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για γράμματα Εψιλον στο καμπυλωτό τελείωμα των γραμμών. Στην πραγματικότητα δηλαδή ο καλλιτέχνης μπορεί να υπονοούσε μακρόστενα καμπύλα σχήματα με γραμμές που “χάνονται” πίσω από τα άλλα σχέδια και τα καθίσματα της αίθουσας.
Κι εδώ έρχεται η μινωική τέχνη να μας διαφωτίσει. Πράγματι τέτοια σχέδια με μακριά καμπυλώδη σχήματα γραμμών εμφανίζονται σε αναπαραστάσεις αιθουσών με θρόνους (στο κάτω μέρος τους) ενώ υπάρχουν και σχέδια με σκέτες μικρές καμπύλες (σα μισοφέγγαρα) στο κάτω μέρος θρόνων και βωμών που δεν θυμίζουν το γράμμα Έψιλον σε καμία περίπτωση.
Άρα η πιθανότητα το εν λόγω μοτίβο να σχετίζεται με το Έψιλον απομακρύνεται κι άλλο...
Τέλος, πρέπει να υπενθυμίσω ότι η αίθουσα του θρόνου χρονολογικά ανάγεται στην περίοδο λίγο μετά το 1450 π.Χ. περίπου, όπου στο νησί έχουν εγκατασταθεί και πάρει την εξουσία οι Μυκηναίοι. Παρότι θα μπορούσαν να υιοθετήσουν σύμβολα των Μινωιτών, αυτή η παρατήρηση τουλάχιστον δείχνει ότι για την αίθουσα του θρόνου το όποιο σύμβολο μπορεί να μην έπαιζε κανέναν μυστηριακό χαρακτήρα αλλά καθαρά διακοσμητικό αφού θα σχεδιάστηκε από τους νεοφερμένους ή υπό την επίβλεψή τους. Η μυκηναϊκή επιρροή στη διαμόρφωση της αίθουσας του θρόνου φαίνεται και από τους γρύπες που διακοσμούν τους τοίχους οι οποίοι είναι συνηθισμένο μοτίβο στην μυκηναϊκή τέχνη.
Ότι “πώς εξηγώ το Δελφικό Έψιλον που υπάρχει στην περιβόητη αίθουσα του θρόνου από το ανάκτορο της Κνωσού”. Αυτό υποτίθεται είναι και ένα έξτρα στοιχείο υπέρ της πιθανής ελληνικότητας των Μινωιτών, του αλφαβήτου κλπ.
Για να πω την αλήθεια δεν είχα υπόψη μου ότι υπήρχε τέτοιο σύμβολο στη συγκεκριμένη αίθουσα και όπως μου υπέδειξε το παλληκάρι βρίσκεται αριστερά και δεξιά, δίπλα από το κάτω μέρος του θρόνου.
Τσέκαρα λοιπόν ξανά την αίθουσα και διαπίστωσα ότι πράγματι υπάρχουν κάποια σχέδια που μοιάζουν με το Δελφικό Έψιλον. Σχηματίζονται από λευκές ρίγες με γαλάζιο στο εσωτερικό τους.
Γενικά το θέμα με το Δελφικό Εψιλον και την Κνωσό παίζει σε διάφορα blogs και sites αρχαιοελληνικού “μυστηριακού” περιεχομένου.
http://zervonikolakis.lastros.net/3+e.html
https://arxaia-ellinika.blogspot.com/20 ... silon.html
Υποτίθεται ότι τα εν λόγω σύμβολα περιέχουν μυστηριακό, αποκρυφιστικό χαρακτήρα που με αφετηρία τη μινωική Κρήτη καταλήγουμε στους Δελφούς μέσα από διάφορους συσχετισμούς.
Ωστόσο, έχω να παρουσιάσω ορισμένες ενστάσεις. Κατ' αρχήν όταν ανακαλύφθηκε η αίθουσα του θρόνου το 1900, τα εν λόγω σύμβολα δεν υπήρχαν ξεκάθαρα πλησίον του θρόνου.
Γενικά, η αίθουσα όπως και όλο το ανάκτορο της Κνωσού όπως το βλέπουμε σήμερα είναι εν μέρει προϊόν φαντασίας του Άρθουρ Έβανς. Ωστόσο επειδή έχουν ανακαλυφθεί κάποια γνήσια τμήματα τοιχογραφιών στην αίθουσα μπορώ να δεχτώ ότι δίπλα στο θρόνο θα υπήρχαν αυτά τα σχέδια.
Στο ακόλουθο site υπάρχουν πολλές πληροφορίες για την ιστορία αποκατάστασης της αίθουσας του θρόνου από τους αρχαιολόγους.
https://www.cambridge.org/core/journals ... ore-reader
Συνεχίζοντας με τις ενστάσεις μου, θα πω ότι τα συγκεκριμένα σύμβολα δεν έχουν την κάθετη γραμμή ανάμεσά τους την οποία φέρει συχνά η εικόνα αυτού το Δελφικού Έψιλον στην πιάτσα, και βασικά νομίζω ότι τέτοιο σύμβολο δεν έχει ανακαλυφθεί καν στους Δελφούς. Άρα δεν ξέρουμε πως πραγματικά απεικονιζόταν στο ιερό των Δελφών, αν κιόλας πιστέψουμε τις ισχνές ιστορικές μαρτυρίες ότι είχε αναρτηθεί τέτοιο σύμβολο εκεί.
Επιστρέφοντας στο θρόνο, μπορούμε να δεχτούμε μια εναλλακτική ερμηνεία των σχεδίων που μοιάζουν με Εψιλον. Μπορεί αυτός που τα σχεδίασε να ήθελε να υπονοείται ότι οι γραμμές αυτές συνεχίζουν να διαγράφονται πίσω από το θρόνο και τους διπλανούς πάγκους με τα υπερκείμενα σχέδια της τοιχογραφίας να τα καλύπτουν και δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για γράμματα Εψιλον στο καμπυλωτό τελείωμα των γραμμών. Στην πραγματικότητα δηλαδή ο καλλιτέχνης μπορεί να υπονοούσε μακρόστενα καμπύλα σχήματα με γραμμές που “χάνονται” πίσω από τα άλλα σχέδια και τα καθίσματα της αίθουσας.
Κι εδώ έρχεται η μινωική τέχνη να μας διαφωτίσει. Πράγματι τέτοια σχέδια με μακριά καμπυλώδη σχήματα γραμμών εμφανίζονται σε αναπαραστάσεις αιθουσών με θρόνους (στο κάτω μέρος τους) ενώ υπάρχουν και σχέδια με σκέτες μικρές καμπύλες (σα μισοφέγγαρα) στο κάτω μέρος θρόνων και βωμών που δεν θυμίζουν το γράμμα Έψιλον σε καμία περίπτωση.
Άρα η πιθανότητα το εν λόγω μοτίβο να σχετίζεται με το Έψιλον απομακρύνεται κι άλλο...
Τέλος, πρέπει να υπενθυμίσω ότι η αίθουσα του θρόνου χρονολογικά ανάγεται στην περίοδο λίγο μετά το 1450 π.Χ. περίπου, όπου στο νησί έχουν εγκατασταθεί και πάρει την εξουσία οι Μυκηναίοι. Παρότι θα μπορούσαν να υιοθετήσουν σύμβολα των Μινωιτών, αυτή η παρατήρηση τουλάχιστον δείχνει ότι για την αίθουσα του θρόνου το όποιο σύμβολο μπορεί να μην έπαιζε κανέναν μυστηριακό χαρακτήρα αλλά καθαρά διακοσμητικό αφού θα σχεδιάστηκε από τους νεοφερμένους ή υπό την επίβλεψή τους. Η μυκηναϊκή επιρροή στη διαμόρφωση της αίθουσας του θρόνου φαίνεται και από τους γρύπες που διακοσμούν τους τοίχους οι οποίοι είναι συνηθισμένο μοτίβο στην μυκηναϊκή τέχνη.