Μυθοπλασία και ταύτιση

[έργο_μακέτο]

Το ζήτημα αφορά και τη λογοτεχνία αλλά το βάζω στην 7η τέχνη διότι μια ταινία με παρακίνησε να στοχαστώ επ'αυτού.

Είδα πρίν κάποιες μέρες την ταινία Γλυκιά συμμορία του Νικολαίδη. Μου άφησε καλή εντύπωση αν και δεν είχε κάτι το ιδιαίτερο. Είπα να χαζέψω λίγο τα σχόλια στο youtube, να δω ποιά είναι η στάση του κόσμου. Το μάτι μου έπεσε πάνω σε ένα αρνητικό σχόλιο. Ο σχολιαστής έθιξε την ανούσιοτητα της συγκεκριμένης ταινίας τόσο σε επίπεδο σεναρίου/πλόκης όσο και σε επίπεδο ηθικής. Και μιλόντας για ηθική αναφέρομαι στην ηθική των χαρακτήρων, όπως την αποτιμάει ο θεατής μέσα από το δικό του πρίσμα. Ο συγκεκριμένος θεατής, μεταξύ άλλων, τόνισε την ηθική απαξία των χαρακτήρων αυτού του έργου, την χυδαιότητα, την αισχρότητα και την έλλειψη αξιών που τους χαρακτηρίζει. Επιπροσθέτως, και εδώ ερχόμαστε στο δια ταύτα, έγραψε πως δεν μπορεί να ταυτιστεί με κανέναν απ'αυτούς διότι κανενός η προσωπικότητα δεν πληρεί τα κριτήρια για συνάψει κάποια φιλία μαζί του.

Και εδώ τίθεται το ερώτημα, αποτελεί η ταύτιση με κάποιο χαρακτήρα βασική προυπόθεση για να σου αρέσει κάποιο καλλιτεχνικό έργο; Αν ναι για ποιό λόγο; Πως εξηγείται ψυχολογικά; Αν όχι, τι είναι αυτό που αντί της ταύτισης λειτουργεί ως καθοριστικός παράγοντας για να σε ερεθίσει ευχάριστα ένα έργο;

[ethereal]

Εάν στην οποιαδήποτε κουβέντα γίνει προταχθεί το "μου αρέσει / δεν μου αρέσει", απαντήσεις στα ερωτήματά σου δεν θα έχεις πάρει στο τέλος. Παρ' όλο που αυτό είναι και το υπερισχύον κριτήριο στην προσωπική μας αντιμετώπιση ενός έργου τέχνης.

Από κει και πέρα, καλό θα είναι οι προσεγγίσεις μας (γενικά στη ζωή και όχι μόνο στα της τέχνης) να λαμβάνουν υπ'όψη και το πλαίσιο στο οποίο γεννιέται κάτι. Κοινωνικό, ιστορικό, γεωγραφικό κι ό,τι άλλο βάλει ο νους σου. Αν σε αυτό το πλαίσιο θέλεις να εντάξεις και το θέμα "ηθική", δικαίωμά σου. Αλλά καθώς είναι μια απολύτως υποκειμενική και προσωποπαγής έννοια, δεν θα βγάλεις άκρη μεταφέροντάς την στο δικό σου παρόν.

Στο κάτω κάτω, ένας δημιουργός ενδιαφέρεται πρώτα για τη δική του έκφραση που, αν και όταν βρει ανταπόκριση/συγκίνηση από την κάθε μονάδα που απαρτίζει το "κοινό", γνωρίζει ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε τόσους διαφορετικούς λόγους όσες και αυτές οι "μονάδες".

[έργο_μακέτο]

Εάν στην οποιαδήποτε κουβέντα γίνει προταχθεί το "μου αρέσει / δεν μου αρέσει", απαντήσεις στα ερωτήματά σου δεν θα έχεις πάρει στο τέλος. Παρ' όλο που αυτό είναι και το υπερισχύον κριτήριο στην προσωπική μας αντιμετώπιση ενός έργου τέχνης.

Από κει και πέρα, καλό θα είναι οι προσεγγίσεις μας (γενικά στη ζωή και όχι μόνο στα της τέχνης) να λαμβάνουν υπ'όψη και το πλαίσιο στο οποίο γεννιέται κάτι. Κοινωνικό, ιστορικό, γεωγραφικό κι ό,τι άλλο βάλει ο νους σου. Αν σε αυτό το πλαίσιο θέλεις να εντάξεις και το θέμα "ηθική", δικαίωμά σου. Αλλά καθώς είναι μια απολύτως υποκειμενική και προσωποπαγής έννοια, δεν θα βγάλεις άκρη μεταφέροντάς την στο δικό σου παρόν.

Στο κάτω κάτω, ένας δημιουργός ενδιαφέρεται πρώτα για τη δική του έκφραση που, αν και όταν βρει ανταπόκριση/συγκίνηση από την κάθε μονάδα που απαρτίζει το "κοινό", γνωρίζει ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε τόσους διαφορετικούς λόγους όσες και αυτές οι "μονάδες".

Θεωρείς ότι για την ύπαρξη ενός καλλιτέχνη απαραίτητη είναι η ύπαρξη του κοινού του;

Και όταν λέω κοινό, δεν το περιορίζω στο στενό εύρος των ανθρώπων της εποχής και του τόπου του. Υπάρχουν αρκετοί καλλιτέχνες που του έργο τους έλαβε αναγνώριση μετά το θανατό τους και σε άλλη περιοχή απ'αυτή που έζησαν.

Ίσως ο καλλιτέχνης ως εγωιστική και επιβλητική φύση δημιουργεί το κοινό που αυτός θέλει μεσ'το μυαλό του την περίοδο που δημιουργεί. Ένα κατά φαντασίαν κοινό, εφάμιλλο της κατά φαντασίαν πραγματικότητας που αναδύεται μέσα από το έργο του.

[AlienWay]

Δεν νομίζω ότι αυτά τα θέματα μπορεί να τα βάλει κανείς σε κανόνες, εφόσον άπτονται του υποκειμενικού γούστου.

Ο θεατής που έκανε αυτή τη κριτική του αρέσει να βρίσκει ήρωες να ταυτιστεί. Αλλος, μπορεί να μην έχει πρόβλημα.

Αλλά αυτό το έχουν και οι πιο επίσημοι ριβιούερς. Λένε "δεν θα έβγαινα για καφέ μαζί με τον πρωταγωνιστή" και το καταλογίζουν στα αρνητικά.

ΟΜΩΣ, μου έχει συμβεί κι εμένα αυτό (ειδικά σε ταινίες που θεωρούν δεδομένο ότι θα ταυτιστείς με τον πρωταγωνιστή, ενώ αυτός κάνει τέρατα). Είναι ανάλογα την προσωπικότητα που έχει ο θεατής και τις πεποιθήσεις του.

[Ένοπλος σοσιαλμπαχαλάκης]

Απλά ο σχολιαστής ήταν μαλακας. Αλλά σου είπα μην την δεις. Δεν με άκουσες.

[έργο_μακέτο]

Επίσης, πρέπει να ειπωθεί και το εξής.

Το ότι ταυτίζεσαι με έναν φανταστικό χαρακτήρα δε σημαίνει απαραίτητα ότι ταυτίζεις την προσωπικότητά σου μ'αυτόν αλλά ότι η διάθεση και η συμπεριφορά του ικανοποιεί ένα μέρος του εαυτού σου, ένα στιγμιότυπο της συνολικής σου διάθεσης.

Το ότι θα ενθουσιαστώ με έναν ψυχοπαθή δολοφόνο που συνεχώς ξεφεύγει από τους μπάτσους δε σημαίνει ότι φέρω κι εγώ αυτά τα χαρακτηριστικά.