Α : ΚΑΒΑΦΗΣ : Το Ποιημα των Ποιηματων...

[ΣΚΕΠΤΙΚΟΣ]

Νομιζω οτι ειναι οι 7 τελευταιοι στιχοι
του ποιηματος " Η Σατραπεία " ....


...αλλα ζητει η ψυχή σου , για αλλα κλαίει...

τον Επαινο του Δήμου και των Σοφιστων...

τα δυσκολα και τα άνεκτίμητα Εύγε ...

την Αγορά το Θέατρο και τους Στεφάνους ...

Αυτά που θα τα βρεις στη Σατραπεία...

αυτά που να στα δώσει ο Άρταξέρξης...

και τι ζωη χωρις αυτα θα καμεις..........

Αν ειναι αληθινό οτι " Ολα είναι Πολιτική "....

Αν σκεφτουμε οτι Πολιτικη Σκεψη απο το συνολο
μιας κοινωνίας υπήρξε μονο την Κλασσική περιοδο...
Αν αναλογιστουμε οτι Δημοκρατια
υπήρξε μονο στην Κλασσική εποχη της ανθρωπότητος...

Τοτε μαλλον αυτοι οι στιχοι ειναι οτι σημαντικοτερο
εχει γραφτει ποτε σαν Ποιηση ......... μακράν αλλων.....

[Ζαποτέκος]

[1910] Η Σατραπεία

Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος
για τα ωραία και μεγάλα έργα
η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα
ενθάρρυνσι κ' επιτυχία να σε αρνείται·
να σ' εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες,
και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες.
Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις
(η μέρα που αφέθηκες κ' ενδίδεις),
και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα,
και πιαίνεις στον μονάρχην Αρταξέρξη
που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του,
και σε προσφέρει σατραπείες, και τέτοια.
Και συ τα δέχεσαι με απελπισία
αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις.
Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι' άλλα κλαίει·
τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ' ανεκτίμητα Εύγε·
την Αγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους.
Αυτά πού θα στα δώσει ο Αρταξέρξης,
αυτά πού θα τα βρείς στη σατραπεία·
και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις.

http://cavafis.compupress.gr/kavgr_32.htm

Αρταξέρξης («Η σατραπεία»)
Ονομα τεσσάρων βασιλέων της Περσίας. Το συγκεκριμένο ποίημα αναφέρεται στον Αρταξέρξη τον Α' τον Μακρόχειρα. Γιος του Ξέρξη και της Ανηστρίδας, βασίλευσε 464-424 π.Χ. Στα χρόνια του ο περσικός στόλος ηττήθηκε από τον Κίμωνα στη Ρόδο και έτσι οι ελληνικές πόλεις της Ιωνίας απελευθερώθηκαν. Φιλοξένησε στην αυλή του τον εξόριστο Θεμιστοκλή στον οποίο και αναφέρεται το ποίημα «Η σατραπεία»
http://cavafis.compupress.gr/people.htm

[Κόκκορας]

[1910] Η Σατραπεία

Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος
για τα ωραία και μεγάλα έργα
η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα
ενθάρρυνσι κ' επιτυχία να σε αρνείται·
να σ' εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες,
και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες.
Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις
(η μέρα που αφέθηκες κ' ενδίδεις),
και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα,
και πιαίνεις στον μονάρχην Αρταξέρξη
που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του,
και σε προσφέρει σατραπείες, και τέτοια.
Και συ τα δέχεσαι με απελπισία
αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις.
Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι' άλλα κλαίει·
τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ' ανεκτίμητα Εύγε·
την Αγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους.
Αυτά πού θα στα δώσει ο Αρταξέρξης,
αυτά πού θα τα βρείς στη σατραπεία·
και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις.

http://cavafis.compupress.gr/kavgr_32.htm

Αρταξέρξης («Η σατραπεία»)
Ονομα τεσσάρων βασιλέων της Περσίας. Το συγκεκριμένο ποίημα αναφέρεται στον Αρταξέρξη τον Α' τον Μακρόχειρα. Γιος του Ξέρξη και της Ανηστρίδας, βασίλευσε 464-424 π.Χ. Στα χρόνια του ο περσικός στόλος ηττήθηκε από τον Κίμωνα στη Ρόδο και έτσι οι ελληνικές πόλεις της Ιωνίας απελευθερώθηκαν. Φιλοξένησε στην αυλή του τον εξόριστο Θεμιστοκλή στον οποίο και αναφέρεται το ποίημα «Η σατραπεία»
http://cavafis.compupress.gr/people.htm

πολύ ενδιαφέρον και το βιβλίο του άγγελου βλάχου οδοιπόροι για τα σούσα,προτείνεται.

[Ζαποτέκος]

Κώστας Πέτρου Καβάφης ( 1863 - 1933 ) : Πατέρας του ήταν ο Πέτρος Καβάφης και μητέρα του η Χαρίκλεια Φωτιάδη. Το επώνυμο "Καβάφης" ίσως είναι αρμενοϊρανικής καταγωγής. Ο ίδιος ο Καβάφης πάντως θέλει να είναι Βυζαντινός , Έλληνας. Ήταν ο μικρότερος απ' τα 9 παιδιά του πατέρα του. Το 1926 πήρε το "Αργυρούν παράσημον του Φοίνικος" από την κυβέρνηση Παγκάλου . Ήταν ομοφυλόφιλος . Η ομοφυλοφιλία του τον οδήγησε στην μοναξιά και η μοναξιά στον αλκοολισμό. Ο ίδιος ήθελε να απαλλαχθεί από τα πάθη του , αλλά δεν τα κατάφερε. Τον ακολούθησαν ως το τέλος της ζωής του. Να τι σημειώνει ο ίδιος ( τις σημειώσεις τις βρήκε ο Πιερίδης ψάχνοντας τα χαρτιά του , μετά τον θάνατό του ) :

Βλέπω καθαρά το κακό και την αναστάτωση που προξενούν στον εαυτό μου οι πράξεις μου ...

... απελπισία. Πλανόμαι ολότελα αν νομίζω ότι αυτό το πράγμα δεν έχει συνέπειες...

... Αγωνία , αγωνία. Τι βασανιστήρια , υπέφερα. Έπεσα να κοιμηθώ στις 3 το πρωί. Ενέδωσα και πάλι. Φρίκη , φρίκη...

... Να σωθώ , να σωθώ ! Φτάνουν τα βασανιστήρια , όπου κυλιέμαι και που φθείρουν τον οργανισμό μου ...

... Τι να κάμω . Αλλά ν' αποφασίσω , ν' αποφασίσω, ν' αποφασίσω . Αποφασίζω , αποφασίζω. Υφίσταμαι μαρτύριο. Σηκώθηκα και γράφω τώρα. Τι να κάμω και τι θα γίνει ; Τι να κάμω ; ... Βοήθεια . Είμαι χαμένος ...

Και πάλι ενέδωσα ... Αλλά , τώρα , τώρα , ναι ! Να βαστάξω ...

Και όμως ως το τέλος της ζωής του , δεν τα κατάφερε να βαστάξει. Το έργο του Καβάφη , αν αφαιρέσουμε τα νεανικά του που ο ίδιος αποκήρυξε , αποτελείται από 154 ποιήματα. Μερικοί παρουσιάζουν και τ' αποκηρυγμένα του ποιήματα - για καθαρά εμπορικούς λόγους - δείχνοντας έτσι έλλειψη σεβασμού στη μνήμη του μεγάλου ποιητή.

Τα ιστορικά και διδακτικά ποιήματα του Καβάφη είναι πραγματικά αριστουργήματα. Αν και η μόρφωσή του δεν ήταν συστηματοποιημένη , μελέτησε πολύ ο ίδιος μόνος του. Είναι πολύ καλός γνώστης της ελληνιστικής και της βυζαντινής περιόδου. Ένα μικρό γεγονός της ιστορίας που από πολλούς θα περνούσε ως ασήμαντο , ο ίδιος το μετατρέπει σε ένα μεγαλοπρεπές ποίημα. Είναι λάτρης τόσο της ελληνοχριστιανικής όσο και της εθνικής/ειδωλολατρικής παράδοσης. Θαυμάζει τα επιτεύγματα της ελληνιστικής περιόδου. Θαυμάζει , επαινεί και επικρίνει τους χριστιανούς ταυτόχρονα. Ομοίως θαυμάζει και επικρίνει ταυτόχρονα τον Ιουλιανό τον Παραβάτη και άλλους εθνικούς . Μερικές φορές εμφανίζει χριστιανούς και εθνικούς να ζουν αρμονικά και να μην δίνουν σημασία στα πράγματα που τους χωρίζουν , αλλά στα κοινά που τους ενώνουν.

Τα ηδονιστικά ( σ' αυτά αναφέρει συχνά την λέξη "ηδονή" ) - ερωτικά ποιήματά του είναι επηρεασμένα απ' το ομοφυλοφιλικό του πάθος. Για να τα διαβάσει και να τα κατανοήσει όμως κάποιος δεν χρειάζεται να είναι ομοφυλόφιλος. Τέλος σε πολλά από αυτά κάνει λόγο και για άλλα πάθη όπως τον αλκοολισμό , την μοναξιά , τον αγοραίο ομοφυλοφιλικό έρωτα κ.α.

Τα περισσότερα στοιχεία είναι από εδώ :

[ΣΚΕΠΤΙΚΟΣ]

.

Καταπώς είχα ακούσειν......κι άν δέν επλανήθην.....

Καβάφης έστιν Παπουτσής στά Τουρκιανά.....

.

[ΓΑΛΗ]

Τα ποιήματα του Καβάφη ξεχωρίζουν γιατί απουσιάζει πλήρως ο λυρισμός.

Είναι από τους λίγους ποιητές που το μαχαίρι του δεν φτάνει ως το κόκκαλο αλλά ως τον μυελό των πραγμάτων.


Και τόσο στα αναγνωρισμένα όσο και στα αποκηρυγμένα ποιήματα του, εκτίθεται.

[Ζαποτέκος]

Ποιήματα του Καβάφη για τον Ιουλιανό.

Ο Ιουλιανός εν τοις Μυστηρίοις ( ανέκδοτο 1896 )

Πλην σαν ευρέθηκε μέσα στο σκότος,
μέσα στης γης τα φοβερά τα βάθη,
συντροφευμένος μ’ Έλληνας αθέους,
κ’ είδε με δόξαις και μεγάλα φώτα
να βγαίνουν άϋλαις μορφαίς εμπρός του,
φοβήθηκε για μια στιγμήν ο νέος,
κ’ ένα ένστικτον των ευσεβών του χρόνων
επέστρεψε, κ’ έκαμε τον σταυρό του.
Αμέσως η Μορφαίς αφανισθήκαν·

η δόξαις χάθηκαν – σβύσαν τα φώτα.
Οι Έλληνες εκρυφοκυτταχθήκαν.
Κι’ ο νέος είπεν«Είδατε το θαύμα;

Αγαπητοί μου σύντροφοι, φοβούμαι.
Φοβούμαι, φίλοι μου, θέλω να φύγω.
Δεν βλέπετε πως χάθηκαν αμέσως
οι δαίμονες σαν μ’ είδανε να κάνω
το σχήμα του σταυρού το αγιασμένο;»
Οι Έλληνες εκάγχασαν μεγάλα·

«Ντροπή, ντροπή να λες αυτά τα λόγια
σε μας τους σοφιστάς και φιλοσόφους.
Τέτοια σαν θες εις τον Νικομηδείας
και στους παππάδες του μπορείς να λες.
Της ένδοξης Ελλάδος μας εμπρός σου
οι μεγαλείτεροι θεοί φανήκαν.
Κι’ αν φύγανε να μη νομίζης διόλου
που φοβηθήκαν μια χειρονομία.
Μονάχα σαν σε είδανε να κάνης
το ποταπότατον, αγροίκον σχήμα
συχάθηκεν η ευγενής των φύσις
και φύγανε και σε περιφρονήσαν».
Έτσι τον είπανε κι’ από τον φόβο
τον ιερόν και τον ευλογημένον
συνήλθεν ο ανόητος, κ’ επείσθη
με των Ελλήνων τ’ άθεα τα λόγια.

Το ποίημα αναφέρεται στην μύηση του Ιουλιανού στα μυστήρια της Κυβέλης και της Εκάτης σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του Σωζομενού.

Ο Ιουλιανός, ορών ολιγωρίαν ( 1923 )

«Ορών ουν πολλήν μεν ολιγωρίαν ούσαν
ημίν προς τους θεούς» - λέγει με ύφος σοβαρόν.
Ολιγωρίαν. Μα τι περίμενε λοιπόν;
Όσο ήθελεν ας έκαμνεν οργάνωσι θρησκευτική,
όσο ήθελεν ας έγραφε στον αρχιερέα Γαλατίας,
ή εις άλλους τοιούτους, παροτρύνων κι οδηγών.
Οι φίλοι του δεν ήσαν Χριστιανοί·
αυτό ήταν θετικόν. Μα δεν μπορούσαν κιόλας
να παίζουν σαν κι αυτόνα (τον Χριστιανομαθημένο)
με σύστημα καινούριας εκκλησίας,
αστείον και στην σύλληψι και στην εφαρμογή.
Έλληνες ήσαν επί τέλους. Μηδέν άγαν, Αύγουστε.

Το ποίημα αυτό αναφέρεται στο θρησκευτικό σύστημα του Ιουλιανού το οποίο προσπάθησε να μιμηθεί την χριστιανική εκκλησία. Ήταν όμως δυσαρεστημένος με τον μειωμένο ζήλο των εθνικών. Έγραψε μάλιστα στον αρχιερέα της Γαλατίας Αρσάκιο πως πρέπει να μιμηθούν στην φιλανθρωπία τους "Γαλιλαίους" , οι οποίοι "τρέφουν τόσο τους δικούς τους όσο και τους δικούς μας".

Ο Ιουλιανός εν Νικομηδεία ( 1924 )

Άστοχα πράγματα και κινδυνώδη.
Οι έπαινοι για των Ελλήνων τα ιδεώδη.

Η θεουργίες κ' η επισκέψεις στους ναούς
των εθνικών. Οι ενθουσιασμοί για τους αρχαίους θεούς.

Με τον Χρυσάνθιον η συχνές συνομιλίες.
Του φιλοσόφου -του άλλωστε δεινού- Μαξίμου η θεωρίες.

Και να το αποτέλεσμα. Ο Γάλλος δείχνει ανησυχία
μεγάλην. Ο Κωνστάντιος έχει κάποιαν υποψία.

Α οι συμβουλεύσαντες δεν ήσαν διόλου συνετοί.
Παρέγινε -λέγει ο Μαρδόνιος- η ιστορία αυτή,

και πρέπει εξ άπαντος να παύσει ο θόρυβός της.-
Ο Ιουλιανός πηγαίνει πάλι αναγνώστης

στην εκκλησία της Νικομηδείας,
όπου μεγαλοφώνως και μετ' ευλαβείας

πολλής τες ιερές Γραφές διαβάζει,
και την χριστιανική του ευσέβεια ο λαός θαυμάζει.

Άρχισαν να διαδίδονται φήμες για την ειδωλολατρία του Ιουλιανού. Ο αδελφός του Γάλλος ανησυχεί. Ο αυτοκράτορας Κωνστάντιος υποψιάζεται. Ο Μαρδόνιος ήταν χριστιανός Σκύθης ( ή Γότθος ) και δάσκαλος του Ιουλιανού. Αλλά ήταν και μεγάλος θαυμαστής του Ομήρου και μετέφερε αυτή του την αγάπη στον μαθητή του. Ο Χρυσάνθιος και ο Μάξιμος ήταν εθνικοί δάσκαλοι του Ιουλιανού. Προκειμένου να διασκεδάσει τις εντυπώσεις ο Ιουλιανός το έπαιζε πιστός χριστιανός.

Μεγάλη συνοδεία εξ ιερέων και λαϊκών ( 1926 )

Εξ ιερέων και λαϊκών μια συνοδεία,
αντιπροσωπευμένα πάντα τα επαγγέλματα,
διέρχεται οδούς, πλατέες, και πύλες
της περιωνύμου πόλεως Αντιοχείας.
Στης επιβλητικής, μεγάλης συνοδείας την αρχή
ωραίος, λευκοντυμένος έφηβος βαστά
με ανυψωμένα χέρια τον Σταυρόν,
την δύναμιν και την ελπίδα μας, τον άγιον Σταυρόν.
Οι εθνικοί, οι πριν τοσούτον υπερφίαλοι,
συνεσταλμένοι τώρα και δειλοί με βίαν
απομακρύνονται από την συνοδείαν.
Μακράν ημών, μακράν ημών να μένουν πάντα
(όσο την πλάνη τους δεν απαρνούνται). Προχωρεί
ο άγιος Σταυρός. Εις κάθε συνοικίαν
όπου εν θεοσεβεία ζουν οι Χριστιανοί
φέρει παρηγορίαν και χαρά:
βγαίνουν, οι ευλαβείς, στες πόρτες των σπιτιών τους
και πλήρεις αγαλλιάσεως τον προσκυνούν -
την δύναμιν, την σωτηρίαν της οικουμένης, τον Σταυρόν.-

Είναι μια ετήσια εορτή Χριστιανική.
Μα σήμερα τελείται, ιδού, πιο επιφανώς.
Λυτρώθηκε το κράτος επί τέλους.
Ο μιαρότατος, ο αποτρόπαιος
Ιουλιανός δεν βασιλεύει πια.

Υπέρ του ευσεβεστάτου Ιοβιανού ευχηθώμεν.

Ο Ιουλιανός έπεσε και τον διαδέχτηκε ο χριστιανός Ιοβιανός. Οι Αντιοχείς πανηγυρίζουν.

Ο Ιουλιανός και οι Αντιοχείς ( 1926 )

Το Χι, φασίν, ουδέν ηδίκησε την πόλιν ουδέ το Κάππα...
Τυχόντες δ' ημείς εξηγητών... εδιδάχθημεν αρχάς ονο-
μάτων είναι τα γράμματα, δηλούν δ' εθέλειν το μεν Χρι-
στόν, το δε Κωνστάντιον.

ΙΟΥΛΙΑΝΟΥ ΜΙΣΟΠΩΓΩΝ

Ήτανε δυνατόν ποτέ ν' απαρνηθούν
την έμορφή τους διαβίωσι· την ποικιλία
των καθημερινών τους διασκεδάσεων· το λαμπρό τους
θέατρον όπου μια ένωσις εγένονταν της Τέχνης
με τες ερωτικές της σάρκας τάσεις!

Ανήθικοι μέχρι τινός - και πιθανόν μέχρι πολλού -
ήσαν. Αλλ' είχαν την ικανοποίησι που ο βίος τους
ήταν ο περιλάλητος βίος της Αντιοχείας,
ο ενήδονος, ο απόλυτα καλαίσθητος.

Να τ' αρνηθούν αυτά, για να προσέξουν κιόλας τι;

Τες περί των ψευδών θεών αερολογίες του,
τες ανιαρές περιαυτολογίες·
την παιδαριώδη του θεατροφοβία·
την άχαρι σεμνοτυφία του· τα γελοία του γένεια.

Α βέβαια προτιμούσανε το Χι,
α βέβαια προτιμούσανε το Κάππα· εκατό φορές.

Οι ελληνικής καταγωγής Αντιοχείς αρνήθηκαν τα κηρύγματα του Ιουλιανού και δεν θέλησαν να εγκαταλείψουν τον χριστιανισμό. Το Χ ( = Χριστός ) και το Κ ( = αυτοκράτορας Κωνστάντιος ) δεν έβλαψαν καθόλου την πόλη τους. Μια χαρά διατήρησαν την όμορφή τους διαβίωση , τις διασκεδάσεις τους , το θέατρό τους , τις τέχνες τους , μέχρι και ... την ανηθικότητά τους ( σαρκικές απολαύσεις κ.α. ) ! Τι να τις κάνουν τις γελοίες αερολογίες του Ιουλιανού ;

Ουκ έγνως ( 1928 )

Για τες θρησκευτικές μας δοξασίες -
ο κούφος Ιουλιανός είπεν «Ανέγνων, έγνων,
κατέγνων». Τάχατες μας εκμηδένισε
με το «κατέγνων» του, ο γελοιωδέστατος.

Τέτοιες ξυπνάδες όμως πέρασι δεν έχουνε σ' εμάς
τους Χριστιανούς. «Ανέγνως, αλλ' ουκ έγνως· ει γαρ έγνως,
ουκ αν κατέγνως» απαντήσαμεν αμέσως.

Ο Ιουλιανός είπε για τον χριστιανισμό πως "ανέγνωσε , κατανόησε και καταδίκασε". Οι χριστιανοί του απάντησαν "Διάβασες , αλλά δεν κατανόησες. Αν κατανοούσες , δεν θα καταδίκαζες."

Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας ( 1933 )

Σαστίσαμε στην Αντιόχειαν όταν μάθαμε
τα νέα καμώματα του Ιουλιανού.

Ο Απόλλων εξηγήθηκε με λόγου του, στην Δάφνη!
Χρησμό δεν ήθελε να δώσει (σκοτισθήκαμε!),
σκοπό δεν τόχε να μιλήσει μαντικώς, αν πρώτα
δεν καθαρίζονταν το εν Δάφνη τέμενός του.
Τον ενοχλούσαν, δήλωσεν, οι γειτονεύοντες νεκροί.

Στην Δάφνη βρίσκονταν τάφοι πολλοί.-
Ένας απ' τους εκεί ενταφιασμένους
ήταν ο θαυμαστός, της εκκλησίας μας δόξα,
ο άγιος, ο καλλίνικος μάρτυς Βαβύλας.

Αυτόν αινίττονταν, αυτόν φοβούνταν ο ψευτοθεός.
Όσο τον ένοιωθε κοντά δεν κόταε
να βγάλει τους χρησμούς του· τσιμουδιά.
(Τους τρέμουνε τους μάρτυράς μας οι ψευτοθεοί).

Ανασκουμπώθηκεν ο ανόσιος Ιουλιανός,
νεύριασε και ξεφώνιζε: «Σηκώστε, μεταφέρτε τον,
βγάλτε τον τούτον τον Βαβύλα αμέσως.
Ακούς εκεί; Ο Απόλλων ενοχλείται.
Σηκώστε τον, αρπάξτε τον ευθύς.
Ξεθάψτε τον, πάρτε τον όπου θέτε.
Βγάλτε τον, διώξτε τον. Παίζουμε τώρα;
Ο Απόλλων είπε να καθαρισθεί το τέμενος.»

Το πήραμε, το πήγαμε το άγιο λείψανον αλλού·
το πήραμε, το πήγαμε εν αγάπη κ' εν τιμή.

Κι ωραία τωόντι πρόκοψε το τέμενος.
Δεν άργησε καθόλου, και φωτιά
μεγάλη κόρωσε: μια φοβερή φωτιά:
και κάηκε και το τέμενος κι ο Απόλλων.

Στάχτη το είδωλο· για σάρωμα, με τα σκουπίδια.

Έσκασε ο Ιουλιανός και διέδοσε -
τι άλλο θα έκαμνε - πως η φωτιά ήταν βαλτή
από τους Χριστιανούς εμάς. Ας πάει να λέει.
Δεν αποδείχθηκε· ας πάει να λέει.
Το ουσιώδες είναι που έσκασε.

Η Δάφνη ήταν προάστιο της Αντιόχειας. Εκεί υπήρχε ιερό του Απόλλωνα , ο οποίος αρνιόταν να δώσει χρησμό αν δεν μετακινούταν το χριστιανικό νεκροταφείο που βρισκόταν κοντά στο ιερό του. Κυρίως τα οστά του μάρτυρα Βαβύλα. Ο Ιουλιανός έδωσε σχετική διαταγή και οι χριστιανοί υπάκουσαν. Αργότερα το τέμενος του Απόλλωνα κάηκε και ο Ιουλιανός πίστεψε πως την φωτιά την έβαλαν χριστιανοί. Αλλά δεν είχε αποδείξεις.

[Ζαποτέκος]

Τα πέντε «ατελή» ποιήματα του Καβάφη για τον Ιουλιανό

Ο επίσκοπος Πηγάσιος ( Μάιος 1920 )

Εισήλθαν στον περικαλλή ναό της Αθηνάς
ο Χριστιανός επίσκοπος Πηγάσιος
ο Χριστιανός ηγεμονίσκος Ιουλιανός.
Εκύτταζαν με πόθον και στοργή τ’ αγάλματα
όμως συνομιλούσανε διστακτικώς.
με υπαινιγμούς, με λόγια διφορούμενα,
με φράσεις πλήρεις προφυλάξεως,
γιατί δεν ήσαν βέβαιοι ο ένας για τον άλλον
και συνεπώς φοβούνταν να μη εκτεθούν,
ο ψεύτης Χριστιανός επίσκοπος Πηγάσιος
ο ψεύτης Χριστιανός ηγεμονίσκος Ιουλιανός.

Το ποίημα αναφέρεται σε ένα επεισόδιο που μας είναι γνωστό από μια επιστολή του Ιουλιανού, την αριθ. 79. Στην επιστολή αυτή, ο Ιουλιανός, αυτοκράτορας πια, εξιστορεί ένα γεγονός που είχε συμβεί μερικά χρόνια νωρίτερα. Το 355 ο Ιουλιανός, που περνούσε ζωή φιλοσόφου στην Αθήνα, έλαβε τη διαταγή του θείου του, του αυτοκράτορα Κωνσταντίου, να έρθει στο Μεδιόλανο, όπου επρόκειτο να ανακηρυχθεί Καίσαρας της Δύσης. Όμως στο δρόμο ο Ιουλιανός έκανε παράκαμψη και επισκέφτηκε την Τροία· και εκεί, όταν επισκέφθηκε, προσποιούμενος τον περιηγητή, τα ιερά της πόλης, είδε στον βωμό του Έκτορος σημάδια πρόσφατων θυσιών. «Τι; Θυσιάζουν ακόμα οι κάτοικοι του Ιλίου;» ρώτησε τον ξεναγό του, τον επίσκοπο Πηγάσιο. Κι εκείνος, που όπως φαίνεται διατηρούσε ακόμα την παλαιά πίστη, απάντησε ότι δεν είναι κακό να τιμούν ένα επιφανές τέκνο της πόλης τους. Και στη συνέχεια ο ‘τουρίστας’ πρίγκιπας θέλησε να επισκεφτεί και το ναό της Αθηνάς, και ο Πηγάσιος πολύ πρόθυμα τον συνόδεψε. Και ο Ιουλιανός τον κατάλαβε που δεν είναι Χριστιανός, επειδή παρέλειψε να κάνει δυο πράγματα που, κατά τον Ιουλιανό, είναι το άλφα και το ωμέγα της χριστιανικής θεολογίας: να σταυροκοπηθεί και να συρίζει αποδοκιμαστικά μπροστά στα αγάλματα των θεών. Όπως μπορούμε να εικάσουμε από την ίδια επιστολή, όταν ο Ιουλιανός έγινε αυτοκράτορας ο Πηγάσιος εκδηλώθηκε υπέρ της παλαιάς θρησκείας και κάποιοι δεν του είχαν εμπιστοσύνη ακριβώς επειδή είχε διατελέσει επίσκοπος των Χριστιανών. Και με αυτή του την επιστολή, ο Ιουλιανός παρεμβαίνει υπέρ του Πηγάσιου. Νομίζω ότι για αυτόν τον Πηγάσιο δεν υπάρχει άλλη πηγή στην αρχαία γραμματεία (άλλος είναι βέβαια ο στρατηγός Πηγάσιος του Προκοπίου). Οπότε δεν μπορώ να επιβεβαιώσω την πληροφορία που βρήκα σε κείμενα σημερινών δωδεκαθεϊστών, ότι μετά τον θάνατο του Ιουλιανού ο Πηγάσιος υπέστη διώξεις ή θανατώθηκε. Δεν αποκλείεται να συνέβη κάτι τέτοιο, αλλά δεν το βρήκα να παραδίδεται.

Η διάσωσις του Ιουλιανού ( Δεκέμβριος 1923 )

Όταν μαινόμενοι σκότωσαν οι στρατιώται
τους συγγενείς του αποθανόντος Κωνσταντίνου·
και τελευταίως κινδύνευεν απ’ την φρικτή
παραφορά των ώς και το μικρό παιδί -έξι χρονώ-
του Καίσαρος Ιουλίου Κωνσταντίου,
οι Χριστιανοί ιερείς, οι εύσπλαχνοι,
το βρήκαν, και το πήγανε στο άσυλον
της εκκλησίας. Εκεί τον διέσωσαν, τον εξαετή Ιουλιανόν.

Πλην επιβάλλεται να πούμεν ότι
είναι χριστιανικής πηγής πληροφορία.
Μα διόλου απίθανον να είν’ αληθινόν.
Τίποτε το παράδοξον ιστορικώς
δεν παρουσιάζει: του Χριστού ιερείς
διασώζοντες αθώα Χριστιανόπαιδα.

Αν είναι αληθινό –άραγε ο πολύς φιλόσοφος
Αύγουστος και σ’ αυτό να εξέφραζε
το «λήθη δε έστω του σκότους εκείνου»;


Ο Ιουλιανός γεννήθηκε το 331 στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του, Ιούλιος Κωνστάντιος, ήταν ετεροθαλής αδελφός του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Δολοφονήθηκε το 337, τρεις μήνες μετά το θάνατο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όπως άλλωστε και άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Ο εξάχρονος Ιουλιανός και ο αδελφός του, ο δωδεκάχρονος Γάλλος, επέζησαν αν και ο γιος του Κωνσταντίνου, ο Κωνστάντιος, που έγινε αυτοκράτορας, υποπτευόταν τα μικρότερα εξαδέλφια του και πολλά χρόνια τα κράτησε υπό επιτήρηση σε ένα φρούριο.
Η φράση «λήθη δε έστω του σκότους εκείνου» είναι από κείμενο του Ιουλιανού εναντίον των Χριστιανών.

Αθανάσιος ( Απρίλιος 1920 )

Μέσα σε βάρκα επάνω στον μεγάλο Νείλο,
με δυο πιστούς συντρόφους μοναχούς,
φυγάς και ταλαιπωρημένος ο Αθανάσιος
-ο ενάρετος, ο ευσεβής, ο την ορθήν πίστιν τηρών-
προσεύχονταν. Τον καταδίωκαν οι εχθροί
και λίγη ελπίς υπήρχε να σωθεί.
Ήταν ο άνεμος ενάντιος·
και δύσκολα η σαθρή βάρκα τους προχώρει.

Σαν ετελείωσε την προσευχή,
έστρεψε το θλιμμένο βλέμμα του
προς τους συντρόφους του –κι απόρησε
βλέποντας το παράξενο μειδίαμά τους.
Οι μοναχοί, ενώ προσεύχονταν εκείνος,
είχαν συναισθανθεί τι εγίνονταν
στην Μεσοποταμία· οι μοναχοί
εγνώρισαν που εκείνη την στιγμή
το κάθαρμα ο Ιουλιανός είχεν εκπνεύσει.

Ο Καβάφης διάβασε το περιστατικό που ενέπνευσε το ποίημα σε ένα αγγλικό βιβλίο για την ιστορία της εκκλησίας της Αιγύπτου. Ο Καβάφης όμως γράφει ότι δεν βρήκε ούτε στον 67ο τόμο της πατρολογίας του Migne την επιβεβαίωση του περιστατικού, ούτε στον 82ο, και σημειώνει «εάν δεν ευρεθεί αλλού, σε κανέναν βίο του Αγ. Αθανασίου, το ποίημα δεν στέκεται». Και επειδή τελικά το ποίημα έμεινε ατελές, μπορούμε να υποθέσουμε ότι δεν βρήκε την αρχαία περικοπή που θα τεκμηρίωνε τη σύγχρονη πηγή!

Hunc deorum templis (Μάρτιος 1926)

Γερόντισσα τυφλή, ήσουν κρυφή εθνική;
ή ήσουν χριστιανή; Τον λόγον σου
που βγήκε αληθινός –που αυτός που εισήρχετο
επευφημούμενος στην Βιέννη, ο ένδοξος
Καίσαρ Ιουλιανός ήταν προωρισμένος
να υπηρετήσει τα τεμένη των (ψευτών) θεών –
τον λόγον σου που βγήκε αληθινός,
γερόντισσα τυφλή, τον είπες με οδύνην
ως θέλω να υποθέτω ή, φαύλη! με χαράν;

Όταν τον Νοέμβριο του 355 ο Ιουλιανός έγινε Καίσαρας της Δύσης, πέρασε τον πρώτο του χειμώνα στην πόλη Vienne, στις όχθες του Ροδανού (κοντά στη Λυόν, όχι τη Βιέννη της Αυστρίας). Όπως διασώζει ο λατίνος ιστορικός Αμμιανός, όταν ο Ιουλιανός μπήκε στην πόλη κάτω από τις επευφημίες των κατοίκων, μια τυφλή γριά ρώτησε ποιος ήταν και όταν της απάντησαν φώναξε: αυτός θα αναστηλώσει τους ναούς των θεών.
Ο Καβάφης βάζει προσωρινό τίτλο τη φράση του Αμμιανού (αλλά με ένα λαθάκι: templa είναι το σωστό· κι άλλο ένα λαθάκι ή εσκεμμένη αλλαγή, όταν χρησιμοποιεί το ρήμα «να υπηρετήσει» αντί για το λατινικό reparaturum = θα αναστηλώσει). Όμως, χρησιμοποιεί για ομιλητή κάποιον χριστιανό της πόλης που ήταν υποτίθεται μπροστά στο επεισόδιο.

[Πρώτα ο Ματθαίος, πρώτα ο Λουκάς]

Είχαν περάσει δέκα πέντε χρόνια.
Ήταν ο πρώτος χρόνος του Θεοδοσίου.
Στην αίθουσα του πατρικού μεγάρου του
περίμενε ένας νέος αλεξανδρινός
μία επίσκεψιν αγαπημένου φίλου.

Για να περνάει πιο εύκολα ο καιρός
πήρε κ’ εδιάβασε το πρώτο που έτυχε βιβλίο.

Ήτανε σοφιστού πολύ οργίλου,
που, για ταπείνωσιν των Χριστιανών,
παράθετε του Ιουλιανού την φράσι.
«Βεβαίως» ψιθύρισεν ο νέος αλεξανδρινός,
«πρώτα ο Ματθαίος, πρώτα ο Λουκάς».

Για τ’ άλλα, όμως, του Ιουλιανού,
Όμηρον και Ησίοδο, εμειδίασεν μονάχα.

Ο Καβάφης δεν έβαλε τίτλο σε αυτό το ποίημά του. Η δράση διαδραματίζεται τον πρώτο χρόνο του Θεοδοσίου, δεκαέξι χρόνια μετά το θάνατο του Ιουλιανού (363), δηλ. το 379. Το διάταγμα του Ιουλιανού, ο οποίος είχε απαγορεύσει στους Χριστιανούς να διδάσκουν Όμηρο και Ησίοδο αφού τους θεωρούσαν ασεβείς, είχε φυσικά προ πολλού καταργηθεί. Σε επιστολή του προς τους Αλεξανδρινούς, ο Ιουλιανός δικαιολογεί το μέτρο αυτό, και λέει, κάπως αυτάρεσκα, «αν πιστεύουν [οι Χριστιανοί δάσκαλοι] ότι ο Όμηρος και ο Ησίοδος πλανώνται, ας πάνε στις εκκλησίες των Χριστιανών να αναλύσουν τον Ματθαίο και τον Λουκά».

https://sarantakos.wordpress.com/2012/04/08/julian/

[Yochanan]

πολυ ωραια τα ποηματα Ζαπο. Ευχαριστω που εκανες τον κοπο να τα μεταφερεις, δεν τα ειχα ξαναδει αυτα

[ΓΑΛΗ]

Κώστας Πέτρου Καβάφης ( 1863 - 1933 ) : Πατέρας του ήταν ο Πέτρος Καβάφης και μητέρα του η Χαρίκλεια Φωτιάδη. Το επώνυμο "Καβάφης" ίσως είναι αρμενοϊρανικής καταγωγής. Ο ίδιος ο Καβάφης πάντως θέλει να είναι Βυζαντινός , Έλληνας. Ήταν ο μικρότερος απ' τα 9 παιδιά του πατέρα του. Το 1926 πήρε το "Αργυρούν παράσημον του Φοίνικος" από την κυβέρνηση Παγκάλου . Ήταν ομοφυλόφιλος . Η ομοφυλοφιλία του τον οδήγησε στην μοναξιά και η μοναξιά στον αλκοολισμό. Ο ίδιος ήθελε να απαλλαχθεί από τα πάθη του , αλλά δεν τα κατάφερε. Τον ακολούθησαν ως το τέλος της ζωής του. Να τι σημειώνει ο ίδιος ( τις σημειώσεις τις βρήκε ο Πιερίδης ψάχνοντας τα χαρτιά του , μετά τον θάνατό του ) :

Βλέπω καθαρά το κακό και την αναστάτωση που προξενούν στον εαυτό μου οι πράξεις μου ...

... απελπισία. Πλανόμαι ολότελα αν νομίζω ότι αυτό το πράγμα δεν έχει συνέπειες...

... Αγωνία , αγωνία. Τι βασανιστήρια , υπέφερα. Έπεσα να κοιμηθώ στις 3 το πρωί. Ενέδωσα και πάλι. Φρίκη , φρίκη...

... Να σωθώ , να σωθώ ! Φτάνουν τα βασανιστήρια , όπου κυλιέμαι και που φθείρουν τον οργανισμό μου ...

... Τι να κάμω . Αλλά ν' αποφασίσω , ν' αποφασίσω, ν' αποφασίσω . Αποφασίζω , αποφασίζω. Υφίσταμαι μαρτύριο. Σηκώθηκα και γράφω τώρα. Τι να κάμω και τι θα γίνει ; Τι να κάμω ; ... Βοήθεια . Είμαι χαμένος ...

Και πάλι ενέδωσα ... Αλλά , τώρα , τώρα , ναι ! Να βαστάξω ...

Και όμως ως το τέλος της ζωής του , δεν τα κατάφερε να βαστάξει. Το έργο του Καβάφη , αν αφαιρέσουμε τα νεανικά του που ο ίδιος αποκήρυξε , αποτελείται από 154 ποιήματα. Μερικοί παρουσιάζουν και τ' αποκηρυγμένα του ποιήματα - για καθαρά εμπορικούς λόγους - δείχνοντας έτσι έλλειψη σεβασμού στη μνήμη του μεγάλου ποιητή.

Τα ιστορικά και διδακτικά ποιήματα του Καβάφη είναι πραγματικά αριστουργήματα. Αν και η μόρφωσή του δεν ήταν συστηματοποιημένη , μελέτησε πολύ ο ίδιος μόνος του. Είναι πολύ καλός γνώστης της ελληνιστικής και της βυζαντινής περιόδου. Ένα μικρό γεγονός της ιστορίας που από πολλούς θα περνούσε ως ασήμαντο , ο ίδιος το μετατρέπει σε ένα μεγαλοπρεπές ποίημα. Είναι λάτρης τόσο της ελληνοχριστιανικής όσο και της εθνικής/ειδωλολατρικής παράδοσης. Θαυμάζει τα επιτεύγματα της ελληνιστικής περιόδου. Θαυμάζει , επαινεί και επικρίνει τους χριστιανούς ταυτόχρονα. Ομοίως θαυμάζει και επικρίνει ταυτόχρονα τον Ιουλιανό τον Παραβάτη και άλλους εθνικούς . Μερικές φορές εμφανίζει χριστιανούς και εθνικούς να ζουν αρμονικά και να μην δίνουν σημασία στα πράγματα που τους χωρίζουν , αλλά στα κοινά που τους ενώνουν.

Τα ηδονιστικά ( σ' αυτά αναφέρει συχνά την λέξη "ηδονή" ) - ερωτικά ποιήματά του είναι επηρεασμένα απ' το ομοφυλοφιλικό του πάθος. Για να τα διαβάσει και να τα κατανοήσει όμως κάποιος δεν χρειάζεται να είναι ομοφυλόφιλος. Τέλος σε πολλά από αυτά κάνει λόγο και για άλλα πάθη όπως τον αλκοολισμό , την μοναξιά , τον αγοραίο ομοφυλοφιλικό έρωτα κ.α.

Τα περισσότερα στοιχεία είναι από εδώ :

Διαφωνώ για το θαυμασμό του στην ελληνιστική περίοδο. Στα περισσότερα ποιήματα που αναφέρεται σε αυτήν, καυτηριάζει τους επίγονους του Αλέξανδρου, αποδίδοντας τους στοιχεία φαυλότητας, υποκρισίας και γελοιότητας, ενίοτε με υπερβολή.

Αυτό φυσικά διαφαίνεται και στο "Στα 200 πχ", ειδικώς στη φράση "ελληνικός καινούργιος κόσμος, μέγας" αλλά από τους περισσότερους εκλαμβάνεται ως δοξαστική αναφορά και όχι ως κλασσικό παράδειγμα της καβαφικής ειρωνίας. Ο Καβάφης ήταν φιλολακεδαιμόνιος.

Ξεκινάω λοιπόν, με τα ποιήματα του που έχουν αναφορές στη Σπάρτη και θα συνεχίσω (αν θέλετε) με όσα αφορούν σε επιγόνους του Αλέξανδρου και βυζαντινούς.

[ΓΑΛΗ]

Στα 200 π.Χ.

«Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων–»

Μπορούμε κάλλιστα να φανταστούμε
πως θ' αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη
για την επιγραφήν αυτή. «Πλην Λακεδαιμονίων»,
μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται
για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν
σαν πολυτίμους υπηρέτας. Άλλωστε
μια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς
Σπαρτιάτη βασιλέα γι' αρχηγό
δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής.
Α βεβαιότατα «πλην Λακεδαιμονίων».

Είναι κι αυτή μια στάσις. Νιώθεται.

Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό·
και στην Ισσό μετά· και στην τελειωτική
την μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός
που στ' Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι:
που απ' τ' Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κι εσαρώθη.

Κι απ' την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία
την νικηφόρα, την περίλαμπρη,
την περιλάλητη, την δοξασμένη
ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά,
την απαράμιλλη: βγήκαμ' εμείς·
ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας.

Εμείς· οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς,
οι Σελευκείς, κι οι πολυάριθμοι
επίλοιποι Έλληνες Αιγύπτου και Συρίας,
κι οι εν Μηδία, κι οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι.
Με τες εκτεταμένες επικράτειες,
με την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών.
Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά
ως μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς.

Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα!

Κ.Π. Καβάφης

[ΓΑΛΗ]

Εν Σπάρτη

Δεν ήξερεν ο βασιλεύς Κλεομένης, δεν τολμούσε —
δεν ήξερε έναν τέτοιον λόγο πώς να πει
προς την μητέρα του: ότι απαιτούσε ο Πτολεμαίος
για εγγύησιν της συμφωνίας των ν’ αποσταλεί κι αυτή
εις Αίγυπτον και να φυλάττεται·
λίαν ταπεινωτικόν, ανοίκειον πράγμα.
Κι όλο ήρχονταν για να μιλήσει· κι όλο δίσταζε.
Κι όλο άρχιζε να λέγει· κι όλο σταματούσε.
Μα η υπέροχη γυναίκα τον κατάλαβε
(είχεν ακούσει κιόλα κάτι διαδόσεις σχετικές),
και τον ενθάρρυνε να εξηγηθεί.
Και γέλασε· κι είπε βεβαίως πηαίνει.
Και μάλιστα χαίρονταν που μπορούσε να ’ναι
στο γήρας της ωφέλιμη στην Σπάρτη ακόμη.

Όσο για την ταπείνωσι — μα αδιαφορούσε.
Το φρόνημα της Σπάρτης ασφαλώς δεν ήταν ικανός
να νιώσει ένας Λαγίδης χθεσινός·
όθεν κι η απαίτησίς του δεν μπορούσε
πραγματικώς να ταπεινώσει Δέσποιναν
Επιφανή ως αυτήν· Σπαρτιάτου βασιλέως μητέρα.



Άγε, ω βασιλεύ Λακεδαιμονίων

Δεν καταδέχονταν η Κρατησίκλεια
ο κόσμος να την δει να κλαίει και να θρηνεί·
και μεγαλοπρεπής εβάδιζε και σιωπηλή.
Τίποτε δεν απόδειχνε η ατάραχη μορφή της
απ’ τον καϋμό και τα τυράννια της.
Μα όσο και νάναι μια στιγμή δεν βάσταξε·
και πριν στο άθλιο πλοίο μπει να πάει στην Aλεξάνδρεια,
πήρε τον υιό της στον ναό του Ποσειδώνος,
και μόνοι σαν βρεθήκαν τον αγκάλιασε
και τον ασπάζονταν, «διαλγούντα», λέγει
ο Πλούταρχος, «και συντεταραγμένον».
Όμως ο δυνατός της χαρακτήρ επάσχισε·
και συνελθούσα η θαυμασία γυναίκα
είπε στον Κλεομένη «Άγε, ω βασιλεύ
Λακεδαιμονίων, όπως, επάν έξω
γενώμεθα, μηδείς ίδη δακρύοντας
ημάς μηδέ ανάξιόν τι της Σπάρτης
ποιούντας. Τούτο γαρ εφ’ ημίν μόνον·
αι τύχαι δε, όπως αν ο δαίμων διδώ, πάρεισι.»

Και μες στο πλοίο μπήκε, πηαίνοντας προς το «διδώ».

Κ. Καβάφης

Το ποίημα αφορά στην ομηρία της μητέρας και των παιδιών του Κλεομένη Γ', που απαίτησε ο Πτολεμαίος Γ' για να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τον Μακεδόνα Αντίγονο.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE ... E%B7%CF%82

[ΓΑΛΗ]

Αλεξανδρινοί βασιλείς

Μαζεύθηκαν οι Αλεξανδρινοί
να δουν της Κλεοπάτρας τα παιδιά,
τον Καισαρίωνα και τα μικρά του αδέρφια,
Αλέξανδρο και Πτολεμαίο, που πρώτη
φορά τα βγάζαν έξω στο Γυμνάσιο,
εκεί να τα κηρύξουν βασιλείς,
μες στη λαμπρή παράταξη των στρατιωτών.

Ο Αλέξανδρος - τον είπαν βασιλέα
της Αρμενίας, της Μηδίας, και των Πάρθων.
Ο Πτολεμαίος - τον είπαν βασιλέα
της Κιλικίας, της Συρίας, και της Φοινίκης.

Ο Καισαρίων στέκονταν πιο εμπροστά,
ντυμένος σε μετάξι τριανταφυλλί,
στο στήθος του ανθοδέσμη από υακίνθους,
η ζώνη του διπλή σειρά σαπφείρων κι αμέθυστων,
δεμένα τα ποδήματά του μ' άσπρες
κορδέλες κεντημένες με ροδόχροα μαργαριτάρια.
Αυτόν τον είπαν πιότερο από τους μικρούς,
αυτόν τον είπαν Βασιλέα των Βασιλέων.

Οι Αλεξανδρινοί ένιωθαν βέβαια
που ήσαν λόγια αυτά και θεατρικά.

Αλλά η μέρα ήτανε ζεστή και ποιητική,
ο ουρανός ένα γαλάζιο ανοιχτό,
το Αλεξανδρινό Γυμνάσιον ένα
θριαμβικό κατόρθωμα της τέχνης,
των αυλικών η πολυτέλεια έκτακτη,
ο Καισαρίων όλο χάρις κι εμορφιά
(της Κλεοπάτρας υιός, αίμα των Λαγιδών)·
κι οι Αλεξανδρινοί έτρεχαν πια στην εορτή,
κι ενθουσιάζονταν, κι επευφημούσαν
ελληνικά, κι αιγυπτιακά, και ποιοι εβραίικα,
γοητευμένοι με τ' ωραίο θέαμα -
μόλο που βέβαια ήξευραν τι άξιζαν αυτά,
τι κούφια λόγια ήσανε αυτές οι βασιλείες.


Καισαρίων

Εν μέρει για να εξακριβώσω μια εποχή,
εν μέρει και την ώρα να περάσω,
την νύχτα χθες πήρα μια συλλογή
επιγραφών των Πτολεμαίων να διαβάσω.
Οι άφθονοι έπαινοι κ’ η κολακείες
εις όλους μοιάζουν. Όλοι είναι λαμπροί,
ένδοξοι, κραταιοί, αγαθοεργοί·
κάθ’ επιχείρησίς των σοφοτάτη.
Aν πεις για τες γυναίκες της γενιάς, κι αυτές,
όλες η Βερενίκες κ’ η Κλεοπάτρες θαυμαστές.

Όταν κατόρθωσα την εποχή να εξακριβώσω
θάφινα το βιβλίο αν μια μνεία μικρή,
κι ασήμαντη, του βασιλέως Καισαρίωνος
δεν είλκυε την προσοχή μου αμέσως...

A, να, ήρθες συ με την αόριστη
γοητεία σου. Στην ιστορία λίγες
γραμμές μονάχα βρίσκονται για σένα,
κ’ έτσι πιο ελεύθερα σ’ έπλασα μες στον νου μου.
Σ’ έπλασα ωραίο κ’ αισθηματικό.
Η τέχνη μου στο πρόσωπό σου δίνει
μιαν ονειρώδη συμπαθητική εμορφιά.

Και τόσο πλήρως σε φαντάσθηκα,
που χθες την νύχτα αργά, σαν έσβυνεν
η λάμπα μου —άφισα επίτηδες να σβύνει—
εθάρρεψα που μπήκες μες στην κάμαρά μου,
με φάνηκε ου εμπρός μου στάθηκες· ως θα ήσουν
μες στην κατακτημένην Aλεξάνδρεια,
χλωμός και κουρασμένος, ιδεώδης εν τη λύπη σου,
ελπίζοντας ακόμη να σε σπλαχνισθούν
οι φαύλοι —που ψιθύριζαν το «Πολυκαισαρίη».

Κ. Καβάφης

Οι περισσότερες αναφορές του Καβάφη γι' αυτήν την εποχή, βασίζονται στον Πλούταρχο και πιο συγκεκριμένα στο βίο του Αντώνιου.

[Ζαποτέκος]

Διαφωνώ για το θαυμασμό του στην ελληνιστική περίοδο.

Ο Καβάφης ήταν φιλολακεδαιμόνιος.

ποιήματα του που έχουν αναφορές στη Σπάρτη

Της ελληνιστικής Σπάρτης .

Εν Σπάρτη

Άγε, ω βασιλεύ Λακεδαιμονίων

Για αυτό το ιστορικό περιστατικό ο Καβάφης έγραψε δύο ποιήματα , θέλοντας να τιμήσει τα συγκεκριμένα ιστορικά πρόσωπα !

Αλεξανδρινοί βασιλείς

SpoilerShow

Μαζεύθηκαν οι Αλεξανδρινοί
να δουν της Κλεοπάτρας τα παιδιά,
τον Καισαρίωνα και τα μικρά του αδέρφια,
Αλέξανδρο και Πτολεμαίο, που πρώτη
φορά τα βγάζαν έξω στο Γυμνάσιο,
εκεί να τα κηρύξουν βασιλείς,
μες στη λαμπρή παράταξη των στρατιωτών.

Ο Αλέξανδρος - τον είπαν βασιλέα
της Αρμενίας, της Μηδίας, και των Πάρθων.
Ο Πτολεμαίος - τον είπαν βασιλέα
της Κιλικίας, της Συρίας, και της Φοινίκης.

Ο Καισαρίων στέκονταν πιο εμπροστά,
ντυμένος σε μετάξι τριανταφυλλί,
στο στήθος του ανθοδέσμη από υακίνθους,
η ζώνη του διπλή σειρά σαπφείρων κι αμέθυστων,
δεμένα τα ποδήματά του μ' άσπρες
κορδέλες κεντημένες με ροδόχροα μαργαριτάρια.
Αυτόν τον είπαν πιότερο από τους μικρούς,
αυτόν τον είπαν Βασιλέα των Βασιλέων.

Οι Αλεξανδρινοί ένιωθαν βέβαια
που ήσαν λόγια αυτά και θεατρικά.

Αλλά η μέρα ήτανε ζεστή και ποιητική,
ο ουρανός ένα γαλάζιο ανοιχτό,
το Αλεξανδρινό Γυμνάσιον ένα
θριαμβικό κατόρθωμα της τέχνης,
των αυλικών η πολυτέλεια έκτακτη,
ο Καισαρίων όλο χάρις κι εμορφιά
(της Κλεοπάτρας υιός, αίμα των Λαγιδών)·
κι οι Αλεξανδρινοί έτρεχαν πια στην εορτή,
κι ενθουσιάζονταν, κι επευφημούσαν
ελληνικά, κι αιγυπτιακά, και ποιοι εβραίικα,
γοητευμένοι με τ' ωραίο θέαμα -
μόλο που βέβαια ήξευραν τι άξιζαν αυτά,
τι κούφια λόγια ήσανε αυτές οι βασιλείες.

Καισαρίων

SpoilerShow

Εν μέρει για να εξακριβώσω μια εποχή,
εν μέρει και την ώρα να περάσω,
την νύχτα χθες πήρα μια συλλογή
επιγραφών των Πτολεμαίων να διαβάσω.
Οι άφθονοι έπαινοι κ’ η κολακείες
εις όλους μοιάζουν. Όλοι είναι λαμπροί,
ένδοξοι, κραταιοί, αγαθοεργοί·
κάθ’ επιχείρησίς των σοφοτάτη.
Aν πεις για τες γυναίκες της γενιάς, κι αυτές,
όλες η Βερενίκες κ’ η Κλεοπάτρες θαυμαστές.

Όταν κατόρθωσα την εποχή να εξακριβώσω
θάφινα το βιβλίο αν μια μνεία μικρή,
κι ασήμαντη, του βασιλέως Καισαρίωνος
δεν είλκυε την προσοχή μου αμέσως...

A, να, ήρθες συ με την αόριστη
γοητεία σου. Στην ιστορία λίγες
γραμμές μονάχα βρίσκονται για σένα,
κ’ έτσι πιο ελεύθερα σ’ έπλασα μες στον νου μου.
Σ’ έπλασα ωραίο κ’ αισθηματικό.
Η τέχνη μου στο πρόσωπό σου δίνει
μιαν ονειρώδη συμπαθητική εμορφιά.

Και τόσο πλήρως σε φαντάσθηκα,
που χθες την νύχτα αργά, σαν έσβυνεν
η λάμπα μου —άφισα επίτηδες να σβύνει—
εθάρρεψα που μπήκες μες στην κάμαρά μου,
με φάνηκε ου εμπρός μου στάθηκες· ως θα ήσουν
μες στην κατακτημένην Aλεξάνδρεια,
χλωμός και κουρασμένος, ιδεώδης εν τη λύπη σου,
ελπίζοντας ακόμη να σε σπλαχνισθούν
οι φαύλοι —που ψιθύριζαν το «Πολυκαισαρίη».

Καισαρίων
Γιος του Ιουλίου Καίσαρα και της Κλεοπάτρας. Γεννήθηκε το 47 π.Χ. και ανακηρύχθηκε βασιλιάς από την Κλεοπάτρα σε ηλικία 3 ετών (αναγνωρίστηκε μάλιστα και απο το αιγυπτιακό ιερατείο και από τη Ρωμαϊκή Τριανδρία). Οταν η Κλεοπάτρα αναγκάσθηκε να αυτοκτονήσει, για να τον προφυλάξει από τον Οκταβιανό τον παρέδωσε στον παιδαγωγό του Θεόδωρο μαζί με πολλούς θησαυρούς. Αυτός τον οδήγησε στην Αιθιοπία και από τότε χάθηκαν τα ίχνη του.

Πτολεμαίοι
Ονομα που έφεραν διάφοροι βασιλείς της Αιγύπτου που ανήκαν στη δυναστεία των Λαγιδών της Μακεδονίας (σε αυτούς αναφέρεται το ποίημα). Το Πτολεμαίος ήταν όνομα που έφεραν και πολλοί Αιγύπτιοι πρίγκηπες, Μακεδόνες ηγεμόνες, στρατηγοί και συγγραφείς της αρχαιότητας.

Βερενίκη
Θυγατέρα του διοικητή της Κυρήνης Μάγα και εγγονή του βασιλιά της Συρίας, Αντιόχου του Α'. Παντρεύτηκε στην Αίγυπτο τον Πτολεμαίο τον Γ' τον Ευεργέτη, ο οποίος αμέσως μετά το γάμο τους εξεστράτευσε στην Ασία. Η Βερενίκη έταξε στην Αφροδίτη να κόψει τα όμορφα και πλούσια μαλλιά της εάν ο άνδρας της γύριζε νικητής. Ο Πτολεμαίος ο Γ' γύρισε νικητής και η Βερενίκη θυσίασε τα μαλλιά της, κάτι που ευχαρίστησε ιδιαίτερα το λαό. Ο αυλικός αστρονόμος Κόνων ο Σάμιος είπε τότε, ότι και οι θεοί ευχαριστήθηκαν με την πράξη της Βερενίκης και για το λόγο αυτό πήραν τα μαλλιά της και τα μετέβαλαν σε αστερισμό, τον "Πλόκαμο της Βερενίκης".

Κλεοπάτρα
Ονομα διαφόρων γυναικών της ελληνικής αρχαιότητας. Πιο γνωστές οι Κλεοπάτρες της δυναστείας των Πτολεμαίων στην ελληνιστική Αίγυπτο.
Η περιφημότερη Κλεοπάτρα ήταν η Κλεοπάτρα Ζ' η Φιλοπάτωρ. Περίφημη για την ομορφιά αλλά και το πνεύμα της, η Κλεοπάτρα γεννήθηκε το 69 π.Χ. και ανέβηκε στο θρόνο της Αιγύπτου σε ηλικία 17 ετών μετά το θάνατο του πατέρα της Πτολεμαίου του ΙΑ', ενώ παράλληλα παντρεύτηκε το νεαρό αδερφό της Πτολεμαίο ΙΒ' που ήταν μόλις 10 ετών.
Η Κλεοπάτρα δεν ήταν μόνον πανέμορφη αλλά επίσης απίστευτα μορφωμένη, πολύγλωσση, πνευματώδης. Με τη γοητεία της κατέκτησε τον Καίσαρα ο οποίος και την αποκατέστησε στο θρόνο της Αιγύπτου (από τον οποίο είχε χάσει τα δικαιώματά της εξαιτίας του αδερφού και συζύγου της) και με τον οποίο απέκτησε ένα γιο που ονόμασε Καίσαρα και οι Αλεξανδρινοί αποκαλούσαν Καισαρίωνα. Η συμπεριφορά του Καίσαρα προκάλεσε αντιδράσεις στη Ρώμη ενώ και η Κλεοπάτρα αντιμετώπισε θύελλα αντιδράσεων στην Αίγυπτο που την ανάγκασε να προκαλέσει το θάνατο του Πτολεμαίου ΙΓ' (μικρότερου αδερφού της και συζύγου της μετά το θάνατο του ΙΒ') και να ανεβάσει στο θρόνο τον Καισαρίωνα που ήταν μόλις 3 ετών.
Την ίδια εποχή ο Καίσαρας έπεφτε θύμα δολοφονίας στη Ρώμη (44 π.Χ.)*. Από τις ταραχές που ακολούθησαν στη Ρώμη νικητές βγήκαν οι οπαδοί του Καίσαρα, Οκταβιανός και Μάρκος Αντώνιος, οι οποίοι και χώρισαν την Αυτοκρατορία στα δύο, στη Δύση (για τον Οκταβιανό) και στην Ανατολή (για τον Αντώνιο). Η Κλεοπάτρα είδε στο πρόσωπο του Μάρκου Αντωνίου ένα μελλοντικό παγκόσμιο ηγέτη και τον τύλιξε στον ιστό της γοητείας της. Τελικά, όμως, η αντιπαράθεση Οκταβιανού-Μάρκου Αντώνιου έληξε με τη συντριβή του δεύτερου (στο Ακτιο) και το θάνατό του. Η δε Κλεοπάτρα όταν είδε ότι όλα πια ήταν χαμένα και ο Οκταβιανός απέφευγε να τη συναντήσει για να μην πέσει θύμα της γοητείας της, αυτοκτόνησε (με το δήγμα του φιδιού ασπίς κατά την παράδοση)...

http://cavafis.compupress.gr/people.htm

* Ο Καίσαρας πεθαίνει και το 37 π.Χ. η Κλεοπάτρα γνωρίζεται με τον Αντώνιο , ο οποίος επόπτευε το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος. Ο Οκταβιανός επόπτευε τη Δύση. Ο Αντώνιος την ερωτεύεται και χωρίζει τη συζυγό του Οκταβία , αδελφή του Οκταβιανού. Αφαιρεί εκτάσεις από τις ρωμαϊκές επαρχίες και τα υποτελή προς τη Ρώμη κράτη και τις χαρίζει στον Καισαρίωνα , την Κλεοπάτρα και τα παιδιά που απόκτησε μαζί της. Το βασίλειο της Κλεοπάτρας περιλάμβανε την Αίγυπτο , την Κύπρο και την Λιβύη. Ο γιός τους Αλέξανδρος Ήλιος πήρε την Αρμενία , τη Μηδία και τη χώρα πέρα από τον Ευφράτη ποταμό. Η κόρη τους Κλεοπάτρα Σελήνη πήρε τη Κυρηναϊκή. Ο γιός τους Πτολεμαίος Φιλάδελφος πήρε τη Κιλικία , τη Φοινίκη , τη Συρία και τη Μ. Ασία. Ο Καισαρίων αναγορεύθηκε βασιλεύς βασιλέων και η Κλεοπάτρα βασίλισσα βασιλισσών και Νέα Ίσιδα . Η Ρώμη οργίστηκε και τάχθηκε με το μέρος του Οκταβιανού.

[Λεγεών]

για γέλια τα ποιήματα για τον Ιουλιανό.