Ορισμός της Τέχνης

[ST48410]

Στο μέλλον θα βλέπουμε μόνο κάποιες -θετικές- επιρροές της.

Αυτό συμβαίνει πάντοτε. Όταν βλέπεις σήμερα Αναγεννησιακή ζωγραφική ασχολείσαι μόνο με τους καλύτερους ζωγράφους και τα καλύτερα από τα έργα τους. Έτσι θα γίνει μετά από μερικούς αιώνες και με τη σημερινή τέχνη. Θα μείνουν καμία δεκαριά ονόματα και τους άλλους θα τους γνωρίζουν μόνο ειδικοί μελετητές.

Βασικά το ίδιο πράγμα λέμε, αλλά με διαφορετική αφετηρία -μόνο ως προς τη μοντέρνα τέχνη και όχι ως προς το ΤΙ θεωρούμε τέχνη που δεν απαντάς.

Λέμε ότι από τη σαβούρα θα καταστεί διαχρονικό ένα κάποιο κλάσμα. Οκ.

Αυτό ισχύει και για τη τέχνη που θεωρείς ότι απευθύνεται σε πολλούς. Ενα μέρος θα διασωθεί.

Είπαμε ότι Τέχνη (Καλή Τέχνη δηλαδή) είναι ένα μορφοπλαστικό επίτευγμα, ένα επίτευγμα που αφορά μορφή / εμφάνιση.

Η τέχνη που απευθύνεται σε πολλούς δεν ενδιαφέρεται τόσο πολύ για το επίτευγμα γιατί όπως σου εξήγησα παραπάνω πρέπει να γίνει ευρέως κατανοητή για να γίνει αποδεκτή. Παρουσιάζει λοιπόν χρήση πολλών γνωστών και τυποποιημένων δομών εύκολα αντιληπτών. Προφανώς και σε αυτή κάτι θα ξεχωρίσει από το σύνολο. Τι θα μείνει στο μέλλον μένει να δούμε. Ωστόσο η εμπορική τέχνη έχει και ένα στοιχείο εφήμερο. Γράφεις τώρα ένα τραγούδι που θα το ακούσουν και θα διασκεδάσουν ας πούμε οι νέοι, σαν αυτά με τα οποία διασκεδάζουν τώρα. Όταν αλλάξει αυτός ο τρόπος διασκέδασης, σε 50-100 χρόνια, τι μένει; Στην σοβαρή τέχνη έχεις τουλάχιστον μνημεία επινοητικότητας και φαντασίας. Δεν σκέφτεται κανείς ότι δεν χορεύουμε σήμερα όπως χόρευαν την εποχή του Μπαχ όταν ακούει μία Sarabande. Δεν το ακούει γι αυτό.

[AlienWay]

Αυτό συμβαίνει πάντοτε. Όταν βλέπεις σήμερα Αναγεννησιακή ζωγραφική ασχολείσαι μόνο με τους καλύτερους ζωγράφους και τα καλύτερα από τα έργα τους. Έτσι θα γίνει μετά από μερικούς αιώνες και με τη σημερινή τέχνη. Θα μείνουν καμία δεκαριά ονόματα και τους άλλους θα τους γνωρίζουν μόνο ειδικοί μελετητές.

Βασικά το ίδιο πράγμα λέμε, αλλά με διαφορετική αφετηρία -μόνο ως προς τη μοντέρνα τέχνη και όχι ως προς το ΤΙ θεωρούμε τέχνη που δεν απαντάς.

Λέμε ότι από τη σαβούρα θα καταστεί διαχρονικό ένα κάποιο κλάσμα. Οκ.

Αυτό ισχύει και για τη τέχνη που θεωρείς ότι απευθύνεται σε πολλούς. Ενα μέρος θα διασωθεί.

Είπαμε ότι Τέχνη (Καλή Τέχνη δηλαδή) είναι ένα μορφοπλαστικό επίτευγμα, ένα επίτευγμα που αφορά μορφή / εμφάνιση.

Η τέχνη που απευθύνεται σε πολλούς δεν ενδιαφέρεται τόσο πολύ για το επίτευγμα γιατί όπως σου εξήγησα παραπάνω πρέπει να γίνει ευρέως κατανοηντή για να γίνει αποδεκτή. Παρουσιάζει λοιπόν χρήση πολλών γνωστών και τυποποιημένων δομών εύκολα αντιληπτών. Προφανώς και σε αυτή κάτι θα ξεχωρίσει από το σύνολο. Τι θα μείνει στο μέλλον μένει να δούμε. Ωστόσο η εμπορική τέχνη έχει και ένα στοιχείο εφήμερο. Γράφεις τώρα ένα τραγούδι που θα το ακούσουν και θα διασκεδάσουν ας πούμε οι νέοι, σαν αυτά με τα οποία διασκεδάζουν τώρα. Όταν αλλάξει αυτός ο τρόπος διασκέδασης, σε 50-100 χρόνια, τι μένει; Στην σοβαρή τέχνη έχεις τουλάχιστον μνημεία επινοητικότητας και φαντασίας. Δεν σκέφτεται κανείς ότι δεν χορεύουμε σήμερα όπως χόρευαν την εποχή του Μπαχ όταν ακούει μία Sarabande. Δεν το ακούει γι αυτό.

Υπάρχουν οι νέες τεχνολογίες που φέρνουν την τέχνη εύκολα στον αποδέκτη και επομένως στο μέλλον θα καθορίσουν τις εξελίξεις.

[ST48410]

Πολύ ωραία ανάρτηση και όπως πάντα αφήνει αρκετές απορίες. Αν δεν σας κάνει κόπο, πριν πάμε παραπέρα αυτή τη συζήτηση δώσε εσύ ή ο Πορφύριος Εξαρχίδης ένα ορισμό για την συγκίνηση και το συναίσθημα. Είναι πολύ συχνό αυτές τις αφηρημένες έννοιες που τις χρησιμοποιούμε όλοι, να τις εννοούμε ελαφρώς διαφορετικά.

Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, το νικηφόρο πλοίο που διαλυμένο αποσύρεται, η χαραυγή της βιομηχανικής εποχής, είναι ιστορίες φτιαγμένες ακριβώς για το “εγώ”.
Η υψηλή τέχνη, χρησιμοποιεί πολλές φορές την "αφήγηση", σαν ένα δούρειο ίππο- προσπαθεί δηλαδή να φέρει στο προσκήνιο τις απειλητικές συγκινήσεις κρυμμένες στα σπλάχνα μιας “ πραγματικής ιστορίας”.

Το ίδιο ακριβώς κάνει και το ασυνείδητο στο όνειρο. Δεν σε πάει απ’ ευθείας στο ψητό, -γιατί μπορεί να πάθεις ανακοπή- το πηγαίνει λάου λάου προσποιούμενο ότι κάτι λέει.
Αρχίζει λοιπόν και διηγείται μια ιστορία, πχ της κακομοίρας της Τεμεραίν, και το κοιτάζεις εσύ εν έτει 2020, που ανάθεμα και αν ξέρεις τι έγινε στο Τραφάλγκαρ, και πάνω που ετοιμάζεσαι να πεις ένα μεγαλοπρεπές “χέστ...κα!”, νιώθεις ένα κόμπο στο στομάχι. Κοιτάζεις τον πίνακα και δεν καταλαβαίνεις το γιατί... Κάτι άλλο, πέρα από την αφήγηση, σε έχει κυριεύσει...

Είναι το ίδιο ακριβώς όπως όταν ξυπνάς από ένα όνειρο και νιώθεις ότι θα σου διαλύσει τη μέρα. Χωρίς καμιά λογικοφανή αιτία, βρίσκεσαι μπλεγμένος στα δίχτυα μιας διάθεσης που δεν ξέρεις πως να την ξεφορτωθείς.
Αυτό είναι το πρώτο αχνό σημάδι, ότι το “εγώ” αρχίζει και υποχωρεί.
Υποχωρούν τα συναίσθηματα (της υπερηφάνειας, του “ανήκειν” και του “συνωστίζεσθαι” σε οικογένειες, πατρίδες ,φυλές, πολιτικά, φιλοσοφικά και καλλιτεχνικά “ρεύματα”), και κάτι πιο βορβορώδες και ριζικό διεκδικεί την παρουσία του στο φως.

Υποχωρούν τα συναισθήματα, και αναδύονται οι συγκινήσεις.

Τα κακά νέα είναι πως ο χώρος “πέραν του εγώ” μπορεί να είναι απαλλαγμένος από τα “εγωιστικά συναισθήματα”, αλλά κατακλύζεται από τις συγκινήσεις και εκεί τα πράγματα είναι πολύ πολύ χειρότερα από την ειδυλλιακή εικόνα της κατάνυξης και της ένωσης με τη φύση.

Αν θα μπορούσα να κάνω έναν πρώτο διαχωρισμό ανάμεσα στα συναισθήματα και τις συγκινήσεις, θα έλεγα ότι οι δεύτερες θέτουν τα ζητήματα με μια ισχύ “ζωής και θανάτου”. Ως εκ τούτου είναι πανίσχυρες.

Ο δεύτερος διαχωρισμός είναι ότι τα συναισθήματα έχουν να κάνουν με μιαν “επιφανειακή” ύπαρξη που προσαρτάται στις κοινωνικές αλλαγές (ιστορία), ενώ οι συγκινήσεις ριζώνουν στα βάθη της βιολογίας μας. Και αν ο πολιτισμός είναι υπόθεση 10,000 χρόνων η βιολογία μας, είναι υπόθεση εκατομμυρίων. Και ενώ το πρώτο αλλάζει με ρυθμούς εναλλασσόμενου κύματος, η βιολογία αλλάζει εξαιρετικά αργά, σαν βράχος.

Και εδώ είναι ίσως μια σοβαρότατη απάντηση σε ένα θέμα που συζητούσαμε και παλιότερα ST48410, που πάντα με εγκαλούσες στην τάξη όταν επέμενα για "συναισθήματα" και για μορφές που επανέρχονταν ξανά και ξανά στην τέχνη...
Ίσως απομπλοκάρει και το αδιέξοδο της συζήτησης σου με τον stavmanr.

Η υψηλή τέχνη έχει να κάνει με τις συγκινήσεις.

Η διαχρονικότητά της, έχει να κάνει με το ότι απευθύνεται στον βαρύ βιολογικό πυρήνα, στη βαθειά Φύση μέσα μας.
Εκεί τα πράγματα δεν αλλάζουν εύκολα, ο χρόνος φαίνεται ακίνητος και κραταιός (το άχρονο της τέχνης).
Επειδή δεν έχει να κάνει με τα φευγαλέα συναισθήματα που αλλάζουν με την ιστορία και τις εποχές, ούτε αναλώνεται σε έναν ατέλειωτο και ολισθηρό υποκειμενισμό, μπορεί και γίνεται “παγκόσμια”, “αντικειμενική” και “διαχρονική”. Η βιολογία μας είναι στοιχειώδης, βαθύτατη και απολύτως κοινή.
Ακολουθεί τους πολύ βραδείς ρυθμούς της Εξέλιξης των όντων και όχι τους ταχείς της ανθρώπινης Ιστορίας.

Άρα,

Το κομμάτι της ιστορίας, του “έργου και της εποχής” του, θα ανακινήσει συναισθήματα σίγουρα.

Όμως η πραγματική τέχνη ολοκληρώνεται όταν ανακινούνται οι συγκινήσεις.

Οκ, καταλαβαίνω ότι έχουν να ειπωθούν πολλά.

Αλλά για να σας τρομάξω :

Πρώτον: Οι συγκινήσεις ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ, η κοινωνία δεν τις επιτρέπει, γιατί είναι αντικοινωνικές (μπορούν να γίνουν πολύ βίαιες και σπαρακτικές, καταστροφικές ή αυτοκαταστροφικές). Οπότε η τέχνη τις φυγαδεύει κατά κάποιο τρόπο.

Δεν θυμάμαι γιατί σε εγκαλούσα έτσι μπορεί να χρειαστεί να το ξανασυζητήσουμε. Η φράση αυτή Η υψηλή τέχνη έχει να κάνει με τις συγκινήσεις χωράει πολύ συζήτηση.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ένα μεγάλο καλλιτέχνη που χειρίζεται το υλικό του με μαεστρία και προκαλεί συγκινήσεις. Αν αντιγράψω το "ύφος" του, τον τρόπο γραφής του, (αν πχ μιμηθώ εξαιρετικά το στυλ του Θεοτοκόπουλου και φτιάξω ένα πίνακα που όποιος τον αντικρίσει θα νομίζει ότι είναι δικό του) κατά πάσα πιθανότητα θα συγκινήσω αυτούς που συγκινούνται με αυτή την τέχνη. Ωστόσο δεν θα υπάρχει πνευματικό επίτευγμα αφού θα πρόκειται για αντιγραφή. Εκεί εμένα το έργο θα με αφήσει αδιάφορο παρόλο που τα στοιχεία που το συνθέτουν προκαλούν συγκινήσεις. Άρα για μένα τουλάχιστον το ότι μπορεί να συγκινηθεί κάποιος από κάτι, δεν λέει τίποτα για την αξία του έργου. Χρειάζομαι και άλλες πληροφορίες.

Τι λές;

Και δεύτερο. Η σύγχρονη νευροβιολογία αναγνωρίζει αυτό το φοβερό διαχωρισμό, ανάμεσα στα συναισθήματα και τις συγκινήσεις. Ή τουλάχιστον μια σχολή της. Θα τα καταφέρει άραγε να δέσει την επιστήμη με την τέχνη; Ή θα συνεχίσουμε να μασάμε φύλλα δάφνης και να μιλάμε υπερβατικά και γενικοαόριστα... γιατί αυτό είναι τέχνη.

πες κάτι παραπάνω για αυτό.

[tipiti klop]

Ο φόβος του θανάτου, είτε είναι συγκίνηση είτε συναίσθημα (προσωπικά δεν καταλαβαίνω τον διαχωρισμό) θα αποτελεί εφαλτήριο αδιαπραγμάτευτο σε κάθε φτιάξιμο ή ταξίδι. Είτε αναφορικά με το όνειρο είτε με την τέχνη. Η ανυπαρξία θα είναι για εμάς πάντα το σημείο καμπής όπου κανένας συμβιβασμός δεν μπορεί να γίνει και κανένας τρόπος προσέγγισης να επιτευχθεί. Η έλλειψη ελέγχου. Το χάσιμο του σώματος. Θα πρέπει να τρομάζεις όταν αναλογίζεσαι σε ποιο ακριβώς σημείο συνειδητότητας απαιτείται να επιστρέψεις για να γλύψεις λίγο το αιδοίο του θανάτου.
Θα πούμε κάποια στιγμή και για τα άλλα.

Λοιπόν όταν διάβαζα τις πρώτες γραμμές του κειμένου σου, είναι αλήθεια ότι λούφαξα λίγο. Είπα μέσα μου “λες να ανήκει ο Πορφύριος σε κανένα τάγμα σαμάνων, ή μοναχών που τις κατέχουν αυτές τις εξωσωματικές εμπειρίες;”. Μίλησες και στο πρώτο πληθυντικό πρόσωπο και έκανα πίσω.
Ξέρεις, κάπως σαν τους βρυκόλακες που ένα τσούρμο από ζηλωτές τους πέταξε μια πλεξούδα σκόρδα.
Όμως εμείς οι δυτικοθρεμμένες , εγωμανείς, (τι άλλο είπαμε;), αδιέξοδες ναρκισσίστριες , που τρεφόμαστε από τα εγκεφαλικά σκουπίδια της αντίφασης, είμαστε πάντα σε εγρήγορση.
Περιμένουμε πότε, πίσω από τα αστρικά ταξίδια και τα ιερατικά άμφια, θα φανεί ένα κομμάτι καθαρής σάρκας για να χυμήξουμε:
Πως το είπες αυτό;

για να γλύψεις λίγο το αιδοίο του θανάτου.

Ποια εξωσωματική εμπειρία Εξαρχίδη μου;
Ο θάνατος είναι γυναίκα; Και τι γυναίκα, “μουν..ρα” που θα λέγατε και σεις τα αρσενικά.
Το επιχείρημά σου δεν αναφέρεται στο θάνατο, στην ανυπαρξία. Μιλά με όρους ερωτικής επιθυμίας, και μεγάλου τρόμου. Δεν μιλάει για άυλες σχέσεις αλλά για ένσαρκες. Εσύ μπορεί να προτιμάς να εξαϋλωθείς παρά να τις φέρεις στο φως. Το χέρι σου όμως γράφει μόνο του, τα δικά του. Υπάρχει κάτι βαθύ, πολύ βαθύ, μέσα μας που ξέρει μόνο να ποθεί και να τρομάζει.

Αν θα μπορούσα να κάνω ένα χονδροειδή διαχωρισμό ανάμεσα στα συναισθήματα και τις συγκινήσεις, και αυτό το λέω και σε σένα ST48410, θα έλεγα ότι τα πρώτα έχουν να κάνουν με τη συνειδητότητα ενώ τα δεύτερα είναι σώμα, μόνο σώμα. Οι συγκινήσεις κινούν το σώμα σαν μαριονέτα προτού ακόμα καταλάβει κανείς τι συνέβη ή τι νοιώθει. Τα συναισθήματα από την άλλη είναι ο τρόπος που επεξεργάζεται κανείς μέσα του ή μέσα από τις κοινωνικές επιταγές της εποχής του τις θεμελιώδεις μορφές των συγκινήσεων. Είναι η “ερμηνεία” τους, θα μπορούσαμε να πούμε. Όμως η τεράστια δύναμη βρίσκεται στο “θέμα” και όχι στην ερμηνεία του, βρίσκεται εκεί στη βάση του σώματος, στα στοιχειώδη. Για παράδειγμα η οργή είναι μια θεμελιώδης συγκίνηση. Αλλιώς την διαχειρίζονταν οι Ρωμαίοι στις αρένες, αλλιώς εμείς στα γήπεδα. Αλλιώς τη διαχειρίζεται ο πόλεμος και αλλιώς η ειρήνη. Όμως αυτή παραμένει παντοδύναμη μέσα μας. Αν δεν μπορεί να εκτονωθεί γίνεται το ψυχρό μάγμα της κατάθλιψης και μας σιγοτρώει. Μέσα στις σελίδες του Ομήρου όμως, “μπορεί κανείς “να απολαύσει τη δόξα πάνω στα κατακρεουργημένα σώματα¨και σε αυτό συμφωνώ απόλυτα με τον Εξαρχίδη. Η τέχνη μπορεί και γίνεται καταφύγιο σε μια βαθύτατα απαγορευμένη βία.

Ένας λόγος που κάνει αυτή τη συζήτηση δύσκολη, είναι το ότι τρομάζει κανείς να αφήσει το σώμα ανεξέλεγκτο, και οι αιτίες είναι πολλές και σοβαρές. Ένα ανεξέλεγκτο σώμα θα φέρει μεν στην επιφάνεια τις συγκινήσεις, αλλά τι μπορεί να κάνει κάποιος αν αυτές αποδειχθούν δολοφονικές ή αυτοκαταστροφικές; Οπότε, από τη μια μεριά τίθενται σε καταστολή, από την άλλη όμως, ένα μεγάλο μέρος της αλήθειας, “της ανθρώπινης κατάστασης”, παραμένει εντελώς άγνωστο. Το ότι παραμένει στο σκοτάδι, δεν σημαίνει ούτε στο ελάχιστο, ότι έχει χάσει τη δύναμή του. Η τέχνη, όπως και το όνειρο, μας οδηγούν με αργά και σίγουρα βήματα στον πυρήνα της ύπαρξης μας.

ΥΓ 1. ST, για τη διάκριση πάνω στα συναισθήματα και τις συγκινήσεις μπορείς να δεις τις μελέτες του Damasio. Έχει γράψει και κάποια πιο εκλαϊκευμένα βιβλία πάνω στο θέμα των ερευνών του.

ΥΓ 2. Κοίταζα τυχαία τις προάλλες κάτι μάσκες από την αρχαία τραγωδία, και σκεφτόμουνα για ποιο λόγο άραγε θεατρικά εργα τόσο πλούσια σε νοήματα, πολιτισμό και συναισθήματα, επέμεναν στο πρωτόγονο και εξαιρετικά φτωχό ρεπερτόριο μιας μάσκας. Πως θα ήταν να ακούς αυτόν τον χείμαρρο μουσικής και ποίησης και να κοιτάζεις συνέχεια την ίδια παραμορφωμένη έκφραση γατζωμένη στο πρόσωπο του ήρωα. Και ύστερα το ένιωσα ολοκάθαρα, πως ο στόχος ήταν να μπει ο θεατής στη χώρα των συγκινήσεων. Ποιοι Τρώες, ποια ηθικά διλήμματα, ο ήρωας δεν διαπραγματεύεται τίποτα πια,έχει γίνει ολόκληρος ο μορφασμός της συγκίνησης.

[tipiti klop]

Ας υποθέσουμε λοιπόν ένα μεγάλο καλλιτέχνη που χειρίζεται το υλικό του με μαεστρία και προκαλεί συγκινήσεις. Αν αντιγράψω το "ύφος" του, τον τρόπο γραφής του, (αν πχ μιμηθώ εξαιρετικά το στυλ του Θεοτοκόπουλου και φτιάξω ένα πίνακα που όποιος τον αντικρίσει θα νομίζει ότι είναι δικό του) κατά πάσα πιθανότητα θα συγκινήσω αυτούς που συγκινούνται με αυτή την τέχνη. Ωστόσο δεν θα υπάρχει πνευματικό επίτευγμα αφού θα πρόκειται για αντιγραφή. Εκεί εμένα το έργο θα με αφήσει αδιάφορο παρόλο που τα στοιχεία που το συνθέτουν προκαλούν συγκινήσεις. Άρα για μένα τουλάχιστον το ότι μπορεί να συγκινηθεί κάποιος από κάτι, δεν λέει τίποτα για την αξία του έργου. Χρειάζομαι και άλλες πληροφορίες.

Τι λές;

Κάπως με μπερδεύει τρόπος που αντιλαμνάνεσαι την αντιγραφή, θα προσπαθήσω να φέρω ένα απλό παράδειγμα από τη μουσική που μοιραζόμαστε όλοι: I put a spell on you.

Nα πω αρχικά ότι η συγκίνηση βρίσκεται ήδη καλά κρυμμένη μέσα σε αυτούς τους στίχους
Ι put a spell on you...
and I do not care if you don’ t want me anymore
I am yours right now.
Θα μπορούσαν να είναι οι υπερβολές που ανταλλάσσουν οι εραστές, μα ο καλλιτέχνης νιώθει ότι έχει να κάνει με μια απεγνωσμένη και αρπακτική δύναμη , ένα τρελό αδιαπραγμάτευτο.

Ο Screamin Jay Hawkins που το πρωτοέγραψε, ήθελε, λέει, να κάνει μια ευαίσθητη μπαλάντα, όμως το κύμα τον ξέβρασε αλλού.

https://www.youtube.com/watch?v=7kGPhpvqtOc

Η Nina Simone το ερμήνευσε με τη δυναμική θλίψη ενός μπλουζ μα εκείνο το “daddy” που πρόσθεσε, μας πέταξε στον ανήμπορο κόσμο ενός κοριτσιού.
https://www.youtube.com/watch?v=ua2k52n_Bvw

Ο Merilyn Manson το ούρλιαξε με όλη του τη δύναμη .
https://www.youtube.com/watch?v=4qkrsodwJGY

Νομίζεις ότι μπορεί κανείς τόσο απλά να αντιγράψει την απόγνωση που βγάζει ο καθένας από αυτούς με την ερμηνεία του;

[Niki]

Ας υποθέσουμε λοιπόν ένα μεγάλο καλλιτέχνη που χειρίζεται το υλικό του με μαεστρία και προκαλεί συγκινήσεις. Αν αντιγράψω το "ύφος" του, τον τρόπο γραφής του, (αν πχ μιμηθώ εξαιρετικά το στυλ του Θεοτοκόπουλου και φτιάξω ένα πίνακα που όποιος τον αντικρίσει θα νομίζει ότι είναι δικό του) κατά πάσα πιθανότητα θα συγκινήσω αυτούς που συγκινούνται με αυτή την τέχνη. Ωστόσο δεν θα υπάρχει πνευματικό επίτευγμα αφού θα πρόκειται για αντιγραφή. Εκεί εμένα το έργο θα με αφήσει αδιάφορο παρόλο που τα στοιχεία που το συνθέτουν προκαλούν συγκινήσεις. Άρα για μένα τουλάχιστον το ότι μπορεί να συγκινηθεί κάποιος από κάτι, δεν λέει τίποτα για την αξία του έργου. Χρειάζομαι και άλλες πληροφορίες.

Τι λές;

Κάπως με μπερδεύει τρόπος που αντιλαμνάνεσαι την αντιγραφή, θα προσπαθήσω να φέρω ένα απλό παράδειγμα από τη μουσική που μοιραζόμαστε όλοι: I put a spell on you.

Nα πω αρχικά ότι η συγκίνηση βρίσκεται ήδη καλά κρυμμένη μέσα σε αυτούς τους στίχους
Ι put a spell on you...
and I do not care if you don’ t want me anymore
I am yours right now.
Θα μπορούσαν να είναι οι υπερβολές που ανταλλάσσουν οι εραστές, μα ο καλλιτέχνης νιώθει ότι έχει να κάνει με μια απεγνωσμένη και αρπακτική δύναμη , ένα τρελό αδιαπραγμάτευτο.

Ο Screamin Jay Hawkins που το πρωτοέγραψε, ήθελε, λέει, να κάνει μια ευαίσθητη μπαλάντα, όμως το κύμα τον ξέβρασε αλλού.

https://www.youtube.com/watch?v=7kGPhpvqtOc

Η Nina Simone το ερμήνευσε με τη δυναμική θλίψη ενός μπλουζ μα εκείνο το “daddy” που πρόσθεσε, μας πέταξε στον ανήμπορο κόσμο ενός κοριτσιού.
https://www.youtube.com/watch?v=ua2k52n_Bvw

Ο Merilyn Manson το ούρλιαξε με όλη του τη δύναμη .
https://www.youtube.com/watch?v=4qkrsodwJGY

Νομίζεις ότι μπορεί κανείς τόσο απλά να αντιγράψει την απόγνωση που βγάζει ο καθένας από αυτούς με την ερμηνεία του;

Όχι κάθε ερμηνεία θα είναι διαφορετική ακόμα και από τον ίδιο ερμηνευτή κάθε φορά θα το ερμηνεύει ανάλογα με την ψυχοσύνθεση του εκείνη την στιγμή.
Άλλο οι στίχοι και άλλο όμως η ερμηνεία.

Θα βοηθήσω με ένα άλλο τρόπο.
Σε μια βραδιά ποίησης κάποιος άρχισε απαγγελία διάφορες στροφές από διαφορετικά ποιήματα και όμως τις ταίριαξε όμορφα και η ερμηνεία του ήτανε πολύ ωραία είχε βάλει και ένα μονόλογο χωρίς ομοιοκαταληξία όλα τα ταίριαξε.
Εκείνη την ώρα ήτανε και ποιητής (κάτι σαν συνθέτης ποιημάτων) ανεξάρτητα αν τα κομμάτια ήτανε από ποιήματα γνωστών και άγνωστων άλλων ποιητών.
Ήτανε όμως και ηθοποιός γιατί μέσα στην απαγγελία του υπήρχε και υποκριτική.
Αυτό είναι τέχνη γιατί έβγαλε κάτι καινούργιο κάτι καινούργιο το γέννησε αυτός με μπόλιασμα του παλιού δεν έχει σημασία.

[ST48410]

Ας υποθέσουμε λοιπόν ένα μεγάλο καλλιτέχνη που χειρίζεται το υλικό του με μαεστρία και προκαλεί συγκινήσεις. Αν αντιγράψω το "ύφος" του, τον τρόπο γραφής του, (αν πχ μιμηθώ εξαιρετικά το στυλ του Θεοτοκόπουλου και φτιάξω ένα πίνακα που όποιος τον αντικρίσει θα νομίζει ότι είναι δικό του) κατά πάσα πιθανότητα θα συγκινήσω αυτούς που συγκινούνται με αυτή την τέχνη. Ωστόσο δεν θα υπάρχει πνευματικό επίτευγμα αφού θα πρόκειται για αντιγραφή. Εκεί εμένα το έργο θα με αφήσει αδιάφορο παρόλο που τα στοιχεία που το συνθέτουν προκαλούν συγκινήσεις. Άρα για μένα τουλάχιστον το ότι μπορεί να συγκινηθεί κάποιος από κάτι, δεν λέει τίποτα για την αξία του έργου. Χρειάζομαι και άλλες πληροφορίες.

Τι λές;

Κάπως με μπερδεύει τρόπος που αντιλαμνάνεσαι την αντιγραφή, θα προσπαθήσω να φέρω ένα απλό παράδειγμα από τη μουσική που μοιραζόμαστε όλοι: I put a spell on you.

Nα πω αρχικά ότι η συγκίνηση βρίσκεται ήδη καλά κρυμμένη μέσα σε αυτούς τους στίχους
Ι put a spell on you...
and I do not care if you don’ t want me anymore
I am yours right now.
Θα μπορούσαν να είναι οι υπερβολές που ανταλλάσσουν οι εραστές, μα ο καλλιτέχνης νιώθει ότι έχει να κάνει με μια απεγνωσμένη και αρπακτική δύναμη , ένα τρελό αδιαπραγμάτευτο.

Ο Screamin Jay Hawkins που το πρωτοέγραψε, ήθελε, λέει, να κάνει μια ευαίσθητη μπαλάντα, όμως το κύμα τον ξέβρασε αλλού.

https://www.youtube.com/watch?v=7kGPhpvqtOc

Η Nina Simone το ερμήνευσε με τη δυναμική θλίψη ενός μπλουζ μα εκείνο το “daddy” που πρόσθεσε, μας πέταξε στον ανήμπορο κόσμο ενός κοριτσιού.
https://www.youtube.com/watch?v=ua2k52n_Bvw

Ο Merilyn Manson το ούρλιαξε με όλη του τη δύναμη .
https://www.youtube.com/watch?v=4qkrsodwJGY

Νομίζεις ότι μπορεί κανείς τόσο απλά να αντιγράψει την απόγνωση που βγάζει ο καθένας από αυτούς με την ερμηνεία του;

Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω. Προφανώς αναφερόμαστε σε διαφορετικά πράγματα. Μοιάζει να σε ενδιαφέρει η συγκίνηση όπως και αν προέρχεται από ένα έργο οποιασδήποτε μορφής τέχνης. Εμένα όχι. Όχι σε αυτό το νήμα που πάμε να ορίσουμε τις Καλές Τέχνες. Έχω επαναλάβει αρκετές φορές και εδώ και αλλού ότι κάτι μπορεί να συγκινήσει για εξωκαλλιτεχνικούς λόγους. Δηλαδή μία κραυγή ό,τι να 'ναι όπως και να
'ναι, είναι σύμβολο, ξεσηκώνει, ανατριχιάζει, δρα πολύ πριν το λογικό αρχίσει να κάνει επεξεργασίες και υπολογισμούς. Δεν είναι όμως πνευματικό επίτευγμα. Όχι πάντοτε, επειδή συγκινεί. Δεν φτάνει αυτό για να δικαιώσει αυτό το κομμάτι στην έντεχνη καλλιτεχνική δημιουργία, στη σοβαρή μουσική. Ο ιδιαίτερος τρόπος και η ιδιαίτερη χρήση της έχει την σημασία της βέβαια. Αλλά και πάλι στην ερμηνεία αναφερόμαστε μάλλον παρά στην μουσική. Στην εμπορική μουσική μια χαρά φτάνει και περισσεύει. Και κρίνοντας εκεί με τα όμοια, αυτό είναι ένα πολύ καλό κομμάτι εκείνου του χώρου και δικαίως έχει τη φήμη που έχει. Όμως μήλα με μήλα και πορτοκάλια με πορτοκάλια. 1956 στον άλλο χώρο έχουν γίνει άλματα. Έχει αλλάξει το συντακτικό της γλώσσας εκ βάθρων 2 φορές από την αρχή του 20ου αιώνα και κυοφορούνται τρομακτικές εξελίξεις.

Άντε να σου δώσω κι εγώ ένα παράδειγμα από την ζωγραφική που δεν είναι ο τομέας μου αλλά ίσως γίνω πιο κατανοητός. Ζωγραφίζει κάποιος έναν απαγχονισμένο άνθρωπο σε στυλ ενός πολύ γνωστού ζωγράφου προηγούμενου αιώνα έτσι όπως του το μάθανε στη σχολή. Βάλε όποιο όνομα θέλεις. Εμπρεσιονιστή, εξπρεσιονιστή, νατουραλιστή ή και ακόμα παρά πίσω.
Όποιος δει τον πίνακα, σφίγγεται. Βλέπεις έναν κρεμασμένο. Και αν ο ζωγράφος έχει μιμηθεί με προσοχή κάποιο μεγάλο δάσκαλο και έχει χειριστεί σωστά το χρώμα, το φως, τη σκιά, τις αναλογίες, ο πίνακας μπορεί να είναι σε κάνει να κοντοσταθείς. Υπάρχει πνευματικό επίτευγμα; Μάλλον όχι. Αφού το ύφος γραφής των μεγάλων του παρελθόντος είναι μελετημένο εξονυχιστικά. Τυφλοσούρτες ακολουθεί όποιος έκανε τον πίνακα.

Άρα θα συγκινηθεί όποιος μείνει στο περιεχόμενο και δεν θα συγκινηθεί όποιος αναζητά πνευματικά επιτεύγματα. Πάμε πίσω λοιπόν στον ορισμό της τέχνης να δούμε αν σε καλύπτει ή πρέπει να δώσεις κάποιον άλλο. Δεν είναι έντεχνη καλλιτεχνική δημιουργία ό,τι συγκινεί (για μένα τουλάχιστον).

[taliban]

[Πορφύριος Εξαρχίδης]

Ο φόβος του θανάτου, είτε είναι συγκίνηση είτε συναίσθημα (προσωπικά δεν καταλαβαίνω τον διαχωρισμό) θα αποτελεί εφαλτήριο αδιαπραγμάτευτο σε κάθε φτιάξιμο ή ταξίδι. Είτε αναφορικά με το όνειρο είτε με την τέχνη. Η ανυπαρξία θα είναι για εμάς πάντα το σημείο καμπής όπου κανένας συμβιβασμός δεν μπορεί να γίνει και κανένας τρόπος προσέγγισης να επιτευχθεί. Η έλλειψη ελέγχου. Το χάσιμο του σώματος. Θα πρέπει να τρομάζεις όταν αναλογίζεσαι σε ποιο ακριβώς σημείο συνειδητότητας απαιτείται να επιστρέψεις για να γλύψεις λίγο το αιδοίο του θανάτου.
Θα πούμε κάποια στιγμή και για τα άλλα.

Λοιπόν όταν διάβαζα τις πρώτες γραμμές του κειμένου σου, είναι αλήθεια ότι λούφαξα λίγο. Είπα μέσα μου “λες να ανήκει ο Πορφύριος σε κανένα τάγμα σαμάνων, ή μοναχών που τις κατέχουν αυτές τις εξωσωματικές εμπειρίες;”. Μίλησες και στο πρώτο πληθυντικό πρόσωπο και έκανα πίσω.
Ξέρεις, κάπως σαν τους βρυκόλακες που ένα τσούρμο από ζηλωτές τους πέταξε μια πλεξούδα σκόρδα.
Όμως εμείς οι δυτικοθρεμμένες , εγωμανείς, (τι άλλο είπαμε;), αδιέξοδες ναρκισσίστριες , που τρεφόμαστε από τα εγκεφαλικά σκουπίδια της αντίφασης, είμαστε πάντα σε εγρήγορση.
Περιμένουμε πότε, πίσω από τα αστρικά ταξίδια και τα ιερατικά άμφια, θα φανεί ένα κομμάτι καθαρής σάρκας για να χυμήξουμε:
Πως το είπες αυτό;

για να γλύψεις λίγο το αιδοίο του θανάτου.

Ποια εξωσωματική εμπειρία Εξαρχίδη μου;
Ο θάνατος είναι γυναίκα; Και τι γυναίκα, “μουν..ρα” που θα λέγατε και σεις τα αρσενικά.
Το επιχείρημά σου δεν αναφέρεται στο θάνατο, στην ανυπαρξία. Μιλά με όρους ερωτικής επιθυμίας, και μεγάλου τρόμου. Δεν μιλάει για άυλες σχέσεις αλλά για ένσαρκες. Εσύ μπορεί να προτιμάς να εξαϋλωθείς παρά να τις φέρεις στο φως. Το χέρι σου όμως γράφει μόνο του, τα δικά του. Υπάρχει κάτι βαθύ, πολύ βαθύ, μέσα μας που ξέρει μόνο να ποθεί και να τρομάζει.

Αν θα μπορούσα να κάνω ένα χονδροειδή διαχωρισμό ανάμεσα στα συναισθήματα και τις συγκινήσεις, και αυτό το λέω και σε σένα ST48410, θα έλεγα ότι τα πρώτα έχουν να κάνουν με τη συνειδητότητα ενώ τα δεύτερα είναι σώμα, μόνο σώμα. Οι συγκινήσεις κινούν το σώμα σαν μαριονέτα προτού ακόμα καταλάβει κανείς τι συνέβη ή τι νοιώθει. Τα συναισθήματα από την άλλη είναι ο τρόπος που επεξεργάζεται κανείς μέσα του ή μέσα από τις κοινωνικές επιταγές της εποχής του τις θεμελιώδεις μορφές των συγκινήσεων. Είναι η “ερμηνεία” τους, θα μπορούσαμε να πούμε. Όμως η τεράστια δύναμη βρίσκεται στο “θέμα” και όχι στην ερμηνεία του, βρίσκεται εκεί στη βάση του σώματος, στα στοιχειώδη. Για παράδειγμα η οργή είναι μια θεμελιώδης συγκίνηση. Αλλιώς την διαχειρίζονταν οι Ρωμαίοι στις αρένες, αλλιώς εμείς στα γήπεδα. Αλλιώς τη διαχειρίζεται ο πόλεμος και αλλιώς η ειρήνη. Όμως αυτή παραμένει παντοδύναμη μέσα μας. Αν δεν μπορεί να εκτονωθεί γίνεται το ψυχρό μάγμα της κατάθλιψης και μας σιγοτρώει. Μέσα στις σελίδες του Ομήρου όμως, “μπορεί κανείς “να απολαύσει τη δόξα πάνω στα κατακρεουργημένα σώματα¨και σε αυτό συμφωνώ απόλυτα με τον Εξαρχίδη. Η τέχνη μπορεί και γίνεται καταφύγιο σε μια βαθύτατα απαγορευμένη βία.

Ένας λόγος που κάνει αυτή τη συζήτηση δύσκολη, είναι το ότι τρομάζει κανείς να αφήσει το σώμα ανεξέλεγκτο, και οι αιτίες είναι πολλές και σοβαρές. Ένα ανεξέλεγκτο σώμα θα φέρει μεν στην επιφάνεια τις συγκινήσεις, αλλά τι μπορεί να κάνει κάποιος αν αυτές αποδειχθούν δολοφονικές ή αυτοκαταστροφικές; Οπότε, από τη μια μεριά τίθενται σε καταστολή, από την άλλη όμως, ένα μεγάλο μέρος της αλήθειας, “της ανθρώπινης κατάστασης”, παραμένει εντελώς άγνωστο. Το ότι παραμένει στο σκοτάδι, δεν σημαίνει ούτε στο ελάχιστο, ότι έχει χάσει τη δύναμή του. Η τέχνη, όπως και το όνειρο, μας οδηγούν με αργά και σίγουρα βήματα στον πυρήνα της ύπαρξης μας.

ΥΓ 1. ST, για τη διάκριση πάνω στα συναισθήματα και τις συγκινήσεις μπορείς να δεις τις μελέτες του Damasio. Έχει γράψει και κάποια πιο εκλαϊκευμένα βιβλία πάνω στο θέμα των ερευνών του.

ΥΓ 2. Κοίταζα τυχαία τις προάλλες κάτι μάσκες από την αρχαία τραγωδία, και σκεφτόμουνα για ποιο λόγο άραγε θεατρικά εργα τόσο πλούσια σε νοήματα, πολιτισμό και συναισθήματα, επέμεναν στο πρωτόγονο και εξαιρετικά φτωχό ρεπερτόριο μιας μάσκας. Πως θα ήταν να ακούς αυτόν τον χείμαρρο μουσικής και ποίησης και να κοιτάζεις συνέχεια την ίδια παραμορφωμένη έκφραση γατζωμένη στο πρόσωπο του ήρωα. Και ύστερα το ένιωσα ολοκάθαρα, πως ο στόχος ήταν να μπει ο θεατής στη χώρα των συγκινήσεων. Ποιοι Τρώες, ποια ηθικά διλήμματα, ο ήρωας δεν διαπραγματεύεται τίποτα πια,έχει γίνει ολόκληρος ο μορφασμός της συγκίνησης.

Χα. Στη δική μου λευκή σάρκα μπορείς να χυμίξεις όποτε γουστάρεις.
Χαίρομαι που συμφωνούμε. Δεν λέω κάτι παραπάνω για την αξία της τέχνης. Για τα υπόλοιπα. Τρία είναι θεωρώ τα θεία σημάδια. Γέννηση, έρωτας, θάνατος. Η ευτυχία καθορίζεται στην ένωση τους. Τα τρία πρέπει να γίνουν ένα. Πιστεύω με καταλαβαίνεις.

[αλασκα15++]

Ας υποθέσουμε λοιπόν ένα μεγάλο καλλιτέχνη που χειρίζεται το υλικό του με μαεστρία και προκαλεί συγκινήσεις. Αν αντιγράψω το "ύφος" του, τον τρόπο γραφής του, (αν πχ μιμηθώ εξαιρετικά το στυλ του Θεοτοκόπουλου και φτιάξω ένα πίνακα που όποιος τον αντικρίσει θα νομίζει ότι είναι δικό του) κατά πάσα πιθανότητα θα συγκινήσω αυτούς που συγκινούνται με αυτή την τέχνη. Ωστόσο δεν θα υπάρχει πνευματικό επίτευγμα αφού θα πρόκειται για αντιγραφή. Εκεί εμένα το έργο θα με αφήσει αδιάφορο παρόλο που τα στοιχεία που το συνθέτουν προκαλούν συγκινήσεις. Άρα για μένα τουλάχιστον το ότι μπορεί να συγκινηθεί κάποιος από κάτι, δεν λέει τίποτα για την αξία του έργου. Χρειάζομαι και άλλες πληροφορίες.

Τι λές;

Κάπως με μπερδεύει τρόπος που αντιλαμνάνεσαι την αντιγραφή, θα προσπαθήσω να φέρω ένα απλό παράδειγμα από τη μουσική που μοιραζόμαστε όλοι: I put a spell on you.

Nα πω αρχικά ότι η συγκίνηση βρίσκεται ήδη καλά κρυμμένη μέσα σε αυτούς τους στίχους
Ι put a spell on you...
and I do not care if you don’ t want me anymore
I am yours right now.
Θα μπορούσαν να είναι οι υπερβολές που ανταλλάσσουν οι εραστές, μα ο καλλιτέχνης νιώθει ότι έχει να κάνει με μια απεγνωσμένη και αρπακτική δύναμη , ένα τρελό αδιαπραγμάτευτο.

Ο Screamin Jay Hawkins που το πρωτοέγραψε, ήθελε, λέει, να κάνει μια ευαίσθητη μπαλάντα, όμως το κύμα τον ξέβρασε αλλού.

https://www.youtube.com/watch?v=7kGPhpvqtOc

Η Nina Simone το ερμήνευσε με τη δυναμική θλίψη ενός μπλουζ μα εκείνο το “daddy” που πρόσθεσε, μας πέταξε στον ανήμπορο κόσμο ενός κοριτσιού.
https://www.youtube.com/watch?v=ua2k52n_Bvw

Ο Merilyn Manson το ούρλιαξε με όλη του τη δύναμη .
https://www.youtube.com/watch?v=4qkrsodwJGY

Νομίζεις ότι μπορεί κανείς τόσο απλά να αντιγράψει την απόγνωση που βγάζει ο καθένας από αυτούς με την ερμηνεία του;

Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω. Προφανώς αναφερόμαστε σε διαφορετικά πράγματα. Μοιάζει να σε ενδιαφέρει η συγκίνηση όπως και αν προέρχεται από ένα έργο οποιασδήποτε μορφής τέχνης. Εμένα όχι. Όχι σε αυτό το νήμα που πάμε να ορίσουμε τις Καλές Τέχνες. Έχω επαναλάβει αρκετές φορές και εδώ και αλλού ότι κάτι μπορεί να συγκινήσει για εξωκαλλιτεχνικούς λόγους. Δηλαδή μία κραυγή ό,τι να 'ναι όπως και να
'ναι, είναι σύμβολο, ξεσηκώνει, ανατριχιάζει, δρα πολύ πριν το λογικό αρχίσει να κάνει επεξεργασίες και υπολογισμούς. Δεν είναι όμως πνευματικό επίτευγμα. Όχι πάντοτε, επειδή συγκινεί. Δεν φτάνει αυτό για να δικαιώσει αυτό το κομμάτι στην έντεχνη καλλιτεχνική δημιουργία, στη σοβαρή μουσική. Ο ιδιαίτερος τρόπος και η ιδιαίτερη χρήση της έχει την σημασία της βέβαια. Αλλά και πάλι στην ερμηνεία αναφερόμαστε μάλλον παρά στην μουσική. Στην εμπορική μουσική μια χαρά φτάνει και περισσεύει. Και κρίνοντας εκεί με τα όμοια, αυτό είναι ένα πολύ καλό κομμάτι εκείνου του χώρου και δικαίως έχει τη φήμη που έχει. Όμως μήλα με μήλα και πορτοκάλια με πορτοκάλια. 1956 στον άλλο χώρο έχουν γίνει άλματα. Έχει αλλάξει το συντακτικό της γλώσσας εκ βάθρων 2 φορές από την αρχή του 20ου αιώνα και κυοφορούνται τρομακτικές εξελίξεις.

Άντε να σου δώσω κι εγώ ένα παράδειγμα από την ζωγραφική που δεν είναι ο τομέας μου αλλά ίσως γίνω πιο κατανοητός. Ζωγραφίζει κάποιος έναν απαγχονισμένο άνθρωπο σε στυλ ενός πολύ γνωστού ζωγράφου προηγούμενου αιώνα έτσι όπως του το μάθανε στη σχολή. Βάλε όποιο όνομα θέλεις. Εμπρεσιονιστή, εξπρεσιονιστή, νατουραλιστή ή και ακόμα παρά πίσω.
Όποιος δει τον πίνακα, σφίγγεται. Βλέπεις έναν κρεμασμένο. Και αν ο ζωγράφος έχει μιμηθεί με προσοχή κάποιο μεγάλο δάσκαλο και έχει χειριστεί σωστά το χρώμα, το φως, τη σκιά, τις αναλογίες, ο πίνακας μπορεί να είναι σε κάνει να κοντοσταθείς. Υπάρχει πνευματικό επίτευγμα; Μάλλον όχι. Αφού το ύφος γραφής των μεγάλων του παρελθόντος είναι μελετημένο εξονυχιστικά. Τυφλοσούρτες ακολουθεί όποιος έκανε τον πίνακα.

Άρα θα συγκινηθεί όποιος μείνει στο περιεχόμενο και δεν θα συγκινηθεί όποιος αναζητά πνευματικά επιτεύγματα. Πάμε πίσω λοιπόν στον ορισμό της τέχνης να δούμε αν σε καλύπτει ή πρέπει να δώσεις κάποιον άλλο. Δεν είναι έντεχνη καλλιτεχνική δημιουργία ό,τι συγκινεί (για μένα τουλάχιστον).

Στην ζωγραφική υπάρχει αντιγραφή . Στην μουσική δεν υπάρχει αφού η κάθε ερμηνεία διαφέρει από τη άλλη , όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω .
Εδώ δείχνει ότι ο ορισμός της τέχνης δεν είναι ίδιος σε όλα τα είδη της.

[ST48410]

Στην ζωγραφική υπάρχει αντιγραφή . Στην μουσική δεν υπάρχει αφού η κάθε ερμηνεία διαφέρει από τη άλλη , όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω .
Εδώ δείχνει ότι ο ορισμός της τέχνης δεν είναι ίδιος σε όλα τα είδη της.

Όχι βέβαια. Για αντιγραφή στυλ μιλάω, όχι για ξεπατικωσούρα. Και γιατί μπλέκεις την ερμηνεία με τη σύνθεση ενός μουσικού έργου;

[ST48410]

[img]https://i.postimg.cc/K8CZLgXx/EYOU ... .jpg[/img]

Κανείς δεν μπορεί να παρουσιάσει σήμερα έτσι στο ξεκάρφωτο κάτι τέτοιο για τέχνη και να τον πάρουν σοβαρά. Πέρασε 1 ολόκληρος αιώνας που μπορούσε να γίνει αυτό, υπήρχε ειδικός ιστορικός λόγος που γινόταν τότε, και πάλι υπό πολλές προϋποθέσεις.

Ωραίο είναι σαν πλάκα, αλλά κακώς θεωρείται ως κάτι που συμβαίνει πραγματικά.

[tipiti klop]

Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω. Προφανώς αναφερόμαστε σε διαφορετικά πράγματα. Μοιάζει να σε ενδιαφέρει η συγκίνηση όπως και αν προέρχεται από ένα έργο οποιασδήποτε μορφής τέχνης. Εμένα όχι. Όχι σε αυτό το νήμα που πάμε να ορίσουμε τις Καλές Τέχνες. Έχω επαναλάβει αρκετές φορές και εδώ και αλλού ότι κάτι μπορεί να συγκινήσει για εξωκαλλιτεχνικούς λόγους. Δηλαδή μία κραυγή ό,τι να 'ναι όπως και να
'ναι, είναι σύμβολο, ξεσηκώνει, ανατριχιάζει, δρα πολύ πριν το λογικό αρχίσει να κάνει επεξεργασίες και υπολογισμούς. Δεν είναι όμως πνευματικό επίτευγμα. Όχι πάντοτε, επειδή συγκινεί. Δεν φτάνει αυτό για να δικαιώσει αυτό το κομμάτι στην έντεχνη καλλιτεχνική δημιουργία, στη σοβαρή μουσική. Ο ιδιαίτερος τρόπος και η ιδιαίτερη χρήση της έχει την σημασία της βέβαια. Αλλά και πάλι στην ερμηνεία αναφερόμαστε μάλλον παρά στην μουσική. Στην εμπορική μουσική μια χαρά φτάνει και περισσεύει. Και κρίνοντας εκεί με τα όμοια, αυτό είναι ένα πολύ καλό κομμάτι εκείνου του χώρου και δικαίως έχει τη φήμη που έχει. Όμως μήλα με μήλα και πορτοκάλια με πορτοκάλια. 1956 στον άλλο χώρο έχουν γίνει άλματα. Έχει αλλάξει το συντακτικό της γλώσσας εκ βάθρων 2 φορές από την αρχή του 20ου αιώνα και κυοφορούνται τρομακτικές εξελίξεις.

Άντε να σου δώσω κι εγώ ένα παράδειγμα από την ζωγραφική που δεν είναι ο τομέας μου αλλά ίσως γίνω πιο κατανοητός. Ζωγραφίζει κάποιος έναν απαγχονισμένο άνθρωπο σε στυλ ενός πολύ γνωστού ζωγράφου προηγούμενου αιώνα έτσι όπως του το μάθανε στη σχολή. Βάλε όποιο όνομα θέλεις. Εμπρεσιονιστή, εξπρεσιονιστή, νατουραλιστή ή και ακόμα παρά πίσω.
Όποιος δει τον πίνακα, σφίγγεται. Βλέπεις έναν κρεμασμένο. Και αν ο ζωγράφος έχει μιμηθεί με προσοχή κάποιο μεγάλο δάσκαλο και έχει χειριστεί σωστά το χρώμα, το φως, τη σκιά, τις αναλογίες, ο πίνακας μπορεί να είναι σε κάνει να κοντοσταθείς. Υπάρχει πνευματικό επίτευγμα; Μάλλον όχι. Αφού το ύφος γραφής των μεγάλων του παρελθόντος είναι μελετημένο εξονυχιστικά. Τυφλοσούρτες ακολουθεί όποιος έκανε τον πίνακα.

Άρα θα συγκινηθεί όποιος μείνει στο περιεχόμενο και δεν θα συγκινηθεί όποιος αναζητά πνευματικά επιτεύγματα. Πάμε πίσω λοιπόν στον ορισμό της τέχνης να δούμε αν σε καλύπτει ή πρέπει να δώσεις κάποιον άλλο. Δεν είναι έντεχνη καλλιτεχνική δημιουργία ό,τι συγκινεί (για μένα τουλάχιστον).

Λοιπόν έχεις απόλυτο δίκιο. Δεν έπρεπε να αναφερθώ φυσικά στη μουσική, στο παράδειγμα που σου έφερα, αλλά στην ερμηνεία. Αυτό μπέρδεψε κάπως τα πράγματα.

Αλλά για να ξαναπιάσουμε το νήμα της συζήτησης.

Μια από τις ισχυρότερες συγκινήσεις στον άνθρωπο, -κάποιοι νευροεπιστήμονες λένε πιθανά η ισχυρότερη,- είναι αυτή που αποκαλούν “seeking”. Είναι μια ανεξάντλητη διάθεση εξερεύνησης ενώ η ντοπαμίνη, ένας νευροδιαβιβαστής που συνδέεται με την ηδονή και την απόλαυση, ενεργοποιείται ιδιαίτερα κατά τη διαδικασία. Φαντάζομαι το carpe diem , σε αυτήν ακριβώς αναφέρεται. Προσωπικά, είναι σαν να έχω φάει μια μούντζα στο συγκεκριμένο ένστικτο και από ότι παρατηρώ πολύς κόσμος γύρω μου. Όμως αυτό δεν εμποδίζει κάποιους ανθρώπους να είναι αληθινοί εξερευνητές στον τομέα τους, που όντας τολμηροί, ριψοκίνδυνοι και ενθουσιώδεις, make the world go round.

Επομένως, όταν αναφερόμαστε στην Τέχνη, η πρωτοπορία, δηλαδή η αναζήτηση συνεχώς ενός νέου “τρόπου”, είναι από τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις για να μας υπενθυμίζει ότι η Τέχνη αρέσκεται να κινείται στη χώρα των συγκινήσεων.
Η εξερεύνηση μάλιστα, είναι η συγκίνηση εκείνη που συνδέεται πιο πολύ με ένα “άνοιγμα προς τον κόσμο” (οι αναγεννησιακοί καλλιτέχνες για παράδειγμα το τερμάτισαν), και από αυτή την άποψη συνδέεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο με την εποχή του.

Η επιμονή σου πάνω στη σημασία της Τέχνης σαν “ανακάλυψης” και κατ’ επέκταση σαν “πρωτοπορίας”, είναι κατά τη γνώμη μου απόλυτα σωστή. Καμία κοινωνική καταστολή δεν μπορεί να σταματήσει μια ομάδα καλλιτεχνών που έχουν βυθιστεί στην απόλαυση της εξερεύνησης τους. Όλες οι φοβικές συντηρητικές σκουληκαντέρες, με τον ενθουσιασμό τους σε μόνιμη καταστολή, πρέπει να βαρέσουν προσοχή (και γω μαζί τους ).

Από την άλλη όμως αυτή είναι η μια από τις όψεις της αλήθειας .
Τι γίνεται επομένως με τις υπόλοιπες όψεις που οι συνομιλητές σου προσπαθούν να σου υποδείξουν;

Μπορούμε να τα έχουμε ΟΛΑ ή τουλάχιστον όσο πιο πολλά;
(Λέγεται ότι ο Μπετόβεν τα έχει όλα στις συμφωνίες του. Ο Μάλερ το έλεγε).



Και πάμε τώρα στο παράδειγμά σου με τον κρεμασμένο για να σε τραβήξω λίγο από τη μονοδιάστατη οπτική της “πρωτοπορίας”, και να δούμε με ποιον άλλο τρόπο μπορούμε να μπλεχτούμε στα δίχτυα της συγκίνησης.
Ο κρεμασμένος είναι μια καταγραφή της πραγματικότητας. Είναι κάτι που συνέβαινε μέχρι αρκετά πρόσφατα και ακόμα συμβαίνει, στο Αφγανιστάν λόγου χάρη. Ας αφήσουμε λίγο κατά μέρος τη φρίκη του θεατή, είναι κάτι που πολλές φορές όχι μόνο δεν αποφεύγεται, αλλά επιδιώκεται, όπως έχουν καταλάβει πολύ καλά οι δημοσιογράφοι.
Η τέχνη λοιπόν δεν θα χρησιμοποιήσει την αρχή της πραγματικότητας, αλλά εκείνη του ονείρου προκειμένου να πλησιάσει “τον κρεμασμένο”. Θα προσπαθήσει να σε εμπλέξει δηλαδή, με έναν άμεσο προσωπικό τρόπο.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς να πας πουθενά, είσαι μέσα στην ιστορία ήδη.

Θα σου κρατήσει τα μάτια ανοιχτά με τσιμπίδια, όπως στο “Κουρδιστό πορτοκάλι” μέχρι “να δεις”.
Θα σε βάλει ανάμεσα στο χυδαίο τσούρμο που μαζεύτηκε για το θέαμα. Θέλεις να φύγεις, αλλά δεν μπορείς, τα μέλη σου λιώνουν και παραμένεις άβουλος χωρίς να βγάλεις κουβέντα. Θα σε αφήσει να παρατηρήσεις γεμάτος περιέργεια τους σπασμούς των τελευταίων στιγμών ή τη σταδιακή του αποσύνθεση καθώς παραμένει άταφο για παραδειγματισμό στην είσοδο της πόλης.
Θα σου βάλει στο χέρι το σχοινί και θα σου δείξει την ηδονή που κρύβεται πάνω στη σαδιστική υπεροχή πάνω σε ένα άλλο σώμα, εκεί που ο πολιτισμός τελειώνει.
Και ύστερα , σαν να είσαι ένα ασήμαντο τίποτα, θα σε πετάξει στη θέση του μελλοθάνατου χωρίς να ξέρεις ποια είναι η αμαρτία σου, κάπως σαν τη “Δίκη” του Κάφκα.
“Αμαρτία μου, να’χα και γω μιαν αγάπη” θα σου ψιθυρίσει ένας χρησμός, και θα βυθιστείς σε ένα κλάμα δίχως πάτο.
Μπορεί κάποιος να τα ζωγραφίσει όλα αυτά σε ένα πίνακα;Και ακόμα παραπάνω;
Μπορεί να τιθασεύσει το καλλιτεχνικό του μέσον ώστε να τα επικοινωνήσει; Μπορεί να βρει νέους τρόπους αναπαράστασης, αλλά και νέους τρόπους εμβάθυνσης, να εξερευνήσει δηλαδή προς όλες τις κατευθύνσεις;

Να ένας ορισμός, κατά τη γνώμη μου, για την Τέχνη, και ταυτόχρονα ο αφάνταστος περιορισμός του.
Αφού οι συγκινήσεις είναι για μας terra incognita.

Και απαντώντας σου, σαφώς δέχομαι τη διάκριση της Υψηλής Τέχνης , με την έννοια ότι κάποιες προσεγγίσεις είναι σαφώς πιο καλειδοσκοπικές, και η πρωτοπορία είναι τις περισσότερες φορές μια προϋπόθεση τους.

ΥΓ 1. Από τη βιβλιογραφία της νευροεπιστήμης τα βασικά ένστικτα είναι: (Μιλάμε για τα ένστικτα προφανώς. Ο λόγος που αποκαλούνται συγκινήσεις (e-motions) είναι γιατί δεν είναι κάτι απλά “ζωώδες”, κουβαλάνε τεράστιο αισθαντικό φορτίο, είναι οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού).

Θυμός
Φόβος
Πανικός-Θλίψη
Μητρική αγάπη
Ηδονή- πόθος
Εξερεύνηση
Παιχνίδι


ΥΓ2. Και μια και λέμε για παιχνίδι, Εξαρχίδη σε νίκησα , μολόγησε το. Μην υπεκφεύγεις με λάγνα υπονοούμενα.
Έχασες και τώρα πρέπει να βάλεις ένα κέρατο στη μύτη , να φορέσεις μια προβιά, και να επαναλάβεις σαν τον Screamin Hawkins τελετουργικά, βαρώντας το ντέφι:
“Ο Ρόθκο είναι σπουδαίος, τον Ρόθκο τον αγαπώ”.

[sys3x]

Αν υπάρχει "υψηλή τέχνη", αυτό σημαίνει ότι υπάρχει και "χαμηλή τέχνη". Αν υπάρχει "καλή τέχνη", τότε υπάρχει και "κακή τέχνη".

Τα παραπάνω όμως δείχνουν κάτι ουσιώδες: Οτι δεν υπάρχει μη-τέχνη, ή ότι η μη-τέχνη είναι εξαιρετικά σπάνια.

Θέλει μεγάλη προσπάθεια για να περάσεις ως τέχνη αυτό:




και να απαξιώσεις αυτό:

ο φωτορεαλισμός στη ζωγραφική είναι τέχνη;

το να μπορείς να αντιγράφεις πιστά μια φωτογραφία, σε κάνει καλλιτέχνη;

Ναι.
Ή μάλλον πιο σωστά αν κάτι "μπορεί να σε κάνει" "καλλιτέχνη" είναι σαφέστατα ΚΑΙ αυτό.
Ας στο αντιστρέψω και λίγο, "το να μπορείς να καταγράψεις (σε αντικατάσταση του αντιγράψεις) πιστά ένα τοπίο (άνθρωπο, ζώο ή οτιδήποτε μπορεί να πιάσει ο φωτογραφικός φακός όπως το ανθρώπινο μάτι) σε κάνει καλλιτέχνη; ".
Κατά την μη ταπεινή μου γνώμη πάντα.

[νύχτα]

Ναι.
Ή μάλλον πιο σωστά αν κάτι "μπορεί να σε κάνει" "καλλιτέχνη" είναι σαφέστατα ΚΑΙ αυτό.
Ας στο αντιστρέψω και λίγο, "το να μπορείς να καταγράψεις (σε αντικατάσταση του αντιγράψεις) πιστά ένα τοπίο (άνθρωπο, ζώο ή οτιδήποτε μπορεί να πιάσει ο φωτογραφικός φακός όπως το ανθρώπινο μάτι) σε κάνει καλλιτέχνη; ".
Κατά την μη ταπεινή μου γνώμη πάντα.

αισθάνομαι πως διαφωνώ