Μήπως η μόνη εικόνα που έχετε είναι ένα γαϊδούρι για ώρες ακίνητο, δεμένο στο χωράφι και φορτωμένο ίσως με το σαμάρι του; Πιστέψατε ότι αυτό το ζώο είναι κουτό κι ότι αυτή είναι η προσφιλέστερη συμπεριφορά του;
Όλοι έχουμε ακούσει να λένε ότι τα γαϊδούρια κλωτσάνε και δαγκώνουν. Έχετε δει γαϊδούρια να παίζουν, να τρέχουν, να κυλιούνται;
Θα πιστεύατε ότι ένα γαϊδούρι μπορεί να παίξει κρυφτό ή να αγκαλιάσει έναν άνθρωπο;
Ενώ χρησιμοποιούμε συνέχεια εκφράσεις όπως “είσαι γαϊδούρι”, “αντέχει σαν γομάρι”, “έχει γαϊδουρινή υπομονή”, ξέρουμε τίποτε περισσότερο γι αυτό;
Μήπως τελικά είναι ένα παρεξηγημένο και άγνωστο σε εμάς ζώο;
Για χρόνια δούλεψε δίπλα στον άνθρωπο της υπαίθρου, κουβάλησε, υπόμεινε, στήριξε αδιαμαρτύρητα. Όταν τα μηχανήματα πήραν τη θέση του στη δουλειά, το γαϊδούρι παραμερίστηκε, με κίνδυνο την εξαφάνιση του. Πρόκειται όμως για ένα πολύ ιδιαίτερο ζώο που το προσπεράσαμε χωρίς να κοιτάξουμε καλύτερα τα χαρίσματα του. Ιδιαίτερα κοινωνικό, έξυπνο, γεμάτο περιέργεια, παιχνιδιάρικο και εντυπωσιακά τρυφερό, το γαϊδούρι μπορεί να γίνει ένας εξαιρετικός σύντροφος στη σύγχρονη ζωή και να μας χαρίσει στιγμές χαράς, δράσης αλλά και γαλήνης μέσα από καινούργιες δραστηριότητες που θα σέβονται τη φύση και τις ανάγκες του.
Όπως συμβαίνει σε κάθε τι στη φύση, όλα όσα έχουν να κάνουν με το γάιδαρο δεν είναι τυχαία. Σχεδόν όλα του τα χαρακτηριστικά έχουν σχέση με την προέλευσή του. Προκειμένου να επιβιώσει στην έρημο, όπου αναγκάστηκε να ζήσει, βρήκε τρόπους, ανέπτυξε τεχνικές και προσάρμοσε όλη του την ύπαρξη και λειτουργία ώστε να τα καταφέρει σε εκείνο το ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον.
Γάιδαρος ή γομάρι ή όνος ή Equus asinus.
Ανήκει στην κατηγορία των ιπποειδών, δηλαδή είναι ξαδερφάκι με το άλογο και την ζέβρα. Είναι μόνοπλο, χορτοφάγο, θηλαστικό ζώο. Οι πρόγονοι του ήταν άγρια γαϊδούρια της Αφρικής και της Ασίας. Θεωρείται το δεύτερο μετά την καμήλα ανθεκτικότερο ζώο στην έλλειψη νερού (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν το χρειάζεται). Είναι ιδιαίτερα καρτερικό και φιλότιμο με πολύ δυνατή μνήμη και αυξημένη κρίση (γι αυτό και πολλές φορές παρεξηγείται ως πεισματάρικο). Μπορεί να ζήσει έως και 50 χρόνια και είναι εξαιρετικός οδοιπόρος σε κακοτράχαλα εδάφη.
Έχει βροντερή φωνή και τεράστια αυτιά. Η φωνή του ακούγεται μέχρι και τρία χιλιόμετρα μακρυά. Τα μεγάλα αφτιά είναι γεμάτα αιμοφόρα αγγεία και χρησιμεύουν στο να αποβάλει θερμότητα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος κι έτσι να κρατάει σταθερή τη θερμοκρασία του.
Από την διασταύρωσή του με το άλογο γεννιέται το Mουλάρι.
Όταν η μάνα είναι άλογο και ο πατέρας γάιδαρος έχουμε τον ημίονο ή αλογομούλαρο (mule).
Είναι μεγαλόσωμο ζώο που μοιάζει πιο πολύ στο άλογο. Όταν η μάνα είναι γαϊδούρι και ο πατέρας άλογο, γεννιέται ο γίννος ή γαϊδουρομούλαρο (hinny) που είναι πιο μικρόσωμο και μοιάζει περισσότερο στο γαϊδούρι. Και τα δύο είναι στείρα λόγω απουσίας ενός χρωμοσώματος στη δομή του DNA τους (υβρίδια).Τα άλογα έχουν 64, τα γαϊδούρια 62 ενώ τα μουλάρια 63 χρωμοσώματα.
Φυσιολογία.
Αν και το μέγεθός του ποικίλει πολύ μεταξύ των διάφορων φυλών που υπάρχουν, σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι είναι ζώο μικρόσωμο σε σύγκριση με το άλογο. Μάλλον έχει πιο πολλά κοινά με τη ζέβρα.
Το κεφάλι και τα αφτιά του είναι αναλογικά πολύ μεγάλα. Τα πόδια είναι λεπτά και οι οπλές του μικρές και πιο ωοειδείς από του αλόγου. Η κατασκευή αυτή των οπλών, το κάνει να περπατάει πολύ σταθερά σε εδάφη πετρώδη και μέρη απόκρημνα. Το νύχι των οπλών αν δεν τρίβεται από το περπάτημα, όπως συμβαίνει σε ζώα που ακόμη ζουν ελεύθερα στη φύση και καλύπτουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις για να εξασφαλίσουν το φαγητό τους, μεγαλώνει, προκαλώντας ζημιά στο εσωτερικό της οπλής και στους τένοντες του ποδιού, επιβαρύνοντας έτσι την ποιότητα ζωής αυτών των ζώων. Γι΄αυτό συνιστάται εξονυχισμός (κόψιμο του νυχιού από ειδικευμένο πεταλωτή) σε τακτά διαστήματα.
Πολύ συχνά έχουμε δει περιστατικά όπου το νύχι έχει φτάσει να μεγαλώνει τόσο που να γίνεται σαν τσαρούχι. Το πρόβλημα δεν είναι αισθητικό. Το ζώο αυτό πονάει και η υγεία του βρίσκεται σε κίνδυνο. Η ζημιά δε που προκαλείται είναι ανεπανόρθωτη.
Το γαϊδούρι ενηλικιώνεται, δηλαδή ολοκληρώνεται η μυοσκελετική του ανάπτυξη στα τέσσερά του χρόνια, γι αυτό και είναι σωστό να μην γεννάει ούτε να εργάζεται νωρίτερα. Αυτό βέβαια απέχει από την πρακτική των παλαιών, που από πολύ νωρίτερα τα φόρτωναν και τα ζευγάρωναν. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι αφού δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του πριν από αυτήν την ηλικία, κάθε επιβάρυνση σημαίνει μελλοντικό πρόβλημα. Όσο για το βάρος που θα έπρεπε να σηκώνει ένα ενήλικο γαϊδούρι, αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το 25% του βάρους του. Δηλαδή, ένα μέσο γαϊδουράκι δεν πρέπει να σηκώνει πάνω από 50 κιλά αν θέλουμε να μην πάθει ζημιά η πλάτη και τα πόδια του.
Γεννάει ένα πουλάρι μετά από 12 μήνες κύησης (περίπτωση διδύμων είναι εξαιρετικά σπάνια).
Το μωρό σηκώνεται σχεδόν αμέσως στα πόδια του και αρχίζει να θηλάζει. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να παραμείνει με την μάνα του όσο περισσότερο γίνεται, ακόμα και περισσότερο από ένα χρόνο. Δεν αφορά μόνο την σωστή του υγεία αλλά και την διάπλαση του χαρακτήρα και της αγωγής του, καθώς το διάστημα που μένει κοντά της είναι το σχολείο του για την μετέπειτα ζωή του. Η γαϊδουρίτσα παράγει περίπου 1 λίτρο γάλα τη μέρα και μόνο εφόσον έχει γεννήσει και εξακολουθεί να θηλάζει το μωρό της.
Η φύση του.
Το γαϊδούρι είναι ζώο που στη φύση ζει σε αγέλες. Γι αυτό και δεν του αρέσει καθόλου η μοναχική ζωή. Αν δεν μπορεί κάποιος να έχει δύο γαϊδουράκια, τότε τουλάχιστον ας έχει ένα άλλο ζώο για παρέα. Μια κατσίκα, μια κότα, ένα πρόβατο. Καλύτερα να αποφεύγονται τα σκυλιά επειδή είναι σαρκοβόρα και παραπέμπουν στον λύκο, που είναι ο φυσικός εχθρός όλων των ιπποειδών. Τα γαϊδούρια ακόμα και όταν ζουν μέσα σε αγέλη είναι πολύ συνηθισμένο να δένονται ιδιαίτερα με κάποιο άλλο. Είναι ο «κολλητός» τους φίλος. Αυτή είναι μια αδιάρρηκτη φιλία που πρέπει να σεβόμαστε πολύ. Αν ο ένας από τους δύο πεθάνει, λένε ότι πρέπει να αφήσεις τον άλλον δίπλα στην σωρό για αρκετή ώρα μέχρι να το συνειδητοποιήσει. Αλλιώς θα παραμείνει να αναζητά τον χαμένο του σύντροφο για πάντα.
