Ο Μενούσης: αντικοινωνική συμπεριφορά και τοξική αρρενωπότητα στην παραδοσιακή μουσική

[stavmanr]

Και οι δύο αυτές κατηγορίες τραγουδιών όμως αναφέρονται σε κόσμο κσι συνθήκες ζωής οι οποίες είναι μακρυά από την δική μας ζωή σήμερα όμως
Απλά τα ακούμε για την μουσική και τον ρυθμό τους κσι όχι τόσο για το νόημα των στιχων τους

Προσωπικά δεν ακούω τίποτα από αυτά για το ρυθμό και τη μουσική. Το μόνο διαχρονικό που εντοπίζω είναι ο ΣΤΙΧΟΣ και το νόημά του, στα δημοτικά.

Τη μουσική τους τη θεωρώ ξεπερασμένη.

Εντελώς ανάποδα το έχεις καταλάβει, τολμώ να πώ.

Η μουσική είναι διαχρονική, τους στίχους ποιος τους γαμεί, αντανάκλαση της ηθικής της εκάστοτε κοινωνίας είναι.

Γι' αυτό και όλοι διασκεδάζουν με τους αρχαίους παιάνες σήμερα.
Βάζεις τον παιάνα και από τη μουσική του ξεσηκώνεται ο τόπος!

[ΓΑΛΗ]

Υποθετικο και μη υπαρκτο σεναριο: Εχω μια κορη. Μεγαλωνει το κοριτσι, γινεται γυναικα. Γνωριζει εναν τυπο. Κανουν γαμο. Μετα απο χ χρονικο διαστημα, ο τυπος σκοτωνει το παιδι μου.

Εγω ως πατερας και η συζυγος μου ως μητερα αυτου του παιδιου, του παιδιου μας, πρεπει να νιωσουμε συμπαθεια και συμπονοια για αυτον που σκοτωσε το παιδι μας και να τον θεωρησουμε καημενο;

Σαφέστατα όχι. Και αυτό δεν ισχύει μόνον για τους γονείς του θύματος. Αλλά κάθε περίπτωση φόνου είναι διαφορετική και -κατά τη γνώμη μου- δεν καταλαβαίνω γιατί συγκρίνουμε μία σύγχρονη κατάσταση με αυτό που αφηγείται ένα δημοτικό τραγούδι.

[Volk]

Υποθετικο και μη υπαρκτο σεναριο: Εχω μια κορη. Μεγαλωνει το κοριτσι, γινεται γυναικα. Γνωριζει εναν τυπο. Κανουν γαμο. Μετα απο χ χρονικο διαστημα, ο τυπος σκοτωνει το παιδι μου.

Εγω ως πατερας και η συζυγος μου ως μητερα αυτου του παιδιου, του παιδιου μας, πρεπει να νιωσουμε συμπαθεια και συμπονοια για αυτον που σκοτωσε το παιδι μας και να τον θεωρησουμε καημενο;

Πραγματικό σενάριο.
Γονείς της Τοπαλούδη.

Πέρα από το γεγονός ότι ζητούν τη φυλάκιση των ενόχων, δηλώνουν ότι καταλαβαίνουν πως αυτά τα παιδιά δεν ένιωσαν ποτέ τους οικογενειακή αγάπη κι ότι αποτελούν θύτες και θύματα της ζωής.

Τους θεωρείς τρελούς;

Εγραψα ενα υποθετικο και μη υπαρκτο σεναριο ως παραδειγμα, δεν ανεφερα ονοματα. Δεν γνωριζω το πως μπορει να νιωσει εκεινη τη στιγμη ο καθε γονιος για αυτο που συνεβη στο παιδι του.

[AlienWay]

Και οι δύο αυτές κατηγορίες τραγουδιών όμως αναφέρονται σε κόσμο κσι συνθήκες ζωής οι οποίες είναι μακρυά από την δική μας ζωή σήμερα όμως
Απλά τα ακούμε για την μουσική και τον ρυθμό τους κσι όχι τόσο για το νόημα των στιχων τους

Προσωπικά δεν ακούω τίποτα από αυτά για το ρυθμό και τη μουσική. Το μόνο διαχρονικό που εντοπίζω είναι ο ΣΤΙΧΟΣ και το νόημά του, στα δημοτικά.

Τη μουσική τους τη θεωρώ ξεπερασμένη.

Εντελώς ανάποδα το έχεις καταλάβει, τολμώ να πώ.

Η μουσική είναι διαχρονική, τους στίχους ποιος τους γαμεί, αντανάκλαση της ηθικής της εκάστοτε κοινωνίας είναι.

Εμένα μου αρέσουν οι στίχοι τους. Μουσική ακούω ηλεκτρονική και λίγο μέταλ.

[Jimmy81]

Φυσικά και είναι καημένος, πέρα από εγκληματίας.
Ο άνθρωπος έχασε τον άνθρωπο που αγαπά σε μία στιγμή ζήλιας και μέθης.

Εγώ δεν το βλέπω έτσι. Όταν αγαπάς κάποια δεν τη σκοτώνεις. Αυτό που βλέπω είναι η αντανάκλαση ιδεών και αξιών της εποχής. Η γυναίκα ακόμα θεωρείται "κτήμα" του άνδρα. Η πιστή σύζυγος/νοικοκυρά είναι ένα από τα μέσα από τα οποία ο άντρας της εποχής αντλεί κοινωνική αξιοπρέπεια. Όταν ο Μενούσης διαπιστώνει (και μάλιστα μπροστά σε άλλους άντρες) ότι η γυναίκα του δεν εκπληρώνει καλά αυτό το "ρόλο" νιώθει ότι ο μικρόκοσμός του καταρρέει, χάνει τον έλεγχο και τη σκοτώνει.

Το ότι ο στιχουργός τον παρουσιάζει "μεθυσμένο", "καημένο να κλαίει", "να εύχεται να γυρίσει η γυναίκα του πίσω στους ζωντανούς" κλπ ενδεχδομένως είναι μια προσπάθεια να τον "ξεπλύνει" και να μετριάσει το σοκ από την ειδεχθή πράξη. Γιατί δεν επιλέχτηκε π.χ. ο θρήνος των γονιών ή των συγγενών της γυναίκας και επιλέχτηκε του δολοφόνου Μενούση; Ίσως διότι εκείνη την εποχή ήταν ψιλοαναμενόμενο να δικαιολογούν τον θύτη στις περιπτώσεις "αποκλινούσας" συμπεριφοράς πιστών συζύγων. Ίσως ο στιχουργός ένιωθε ότι ήταν σωστό να θρέψει κάποια συμπάθεια για τον φονιά στο κοινό του διότι έτσι ήταν μαθημένος στην κοινωνία του. Εδώ ακόμα και σήμερα παρατηρούμε τέτοιες προσπάθειες δικαιολόγησης του θύτη (μα τον είχε τρελάνει η κάρια, έβγαινε με άλλους κλπ) δεν θα υπήρχαν επί Τουρκοκρατίας; Είναι βαθιά ριζωμένο στον πολιτισμό μας το τέρας της πατριαρχίας.

[Green Dragon]

Φυσικά και είναι καημένος, πέρα από εγκληματίας.
Ο άνθρωπος έχασε τον άνθρωπο που αγαπά σε μία στιγμή ζήλιας και μέθης.

Εγώ δεν το βλέπω έτσι. Όταν αγαπάς κάποια δεν τη σκοτώνεις. Αυτό που βλέπω είναι η αντανάκλαση ιδεών και αξιών της εποχής. Η γυναίκα ακόμα θεωρείται "κτήμα" του άνδρα. Η πιστή σύζυγος/νοικοκυρά είναι ένα από τα μέσα από τα οποία ο άντρας της εποχής αντλεί κοινωνική αξιοπρέπεια. Όταν ο Μενούσης διαπιστώνει (και μάλιστα μπροστά σε άλλους άντρες) ότι η γυναίκα του δεν εκπληρώνει καλά αυτό το "ρόλο" νιώθει ότι ο μικρόκοσμός του καταρρέει, χάνει τον έλεγχο και τη σκοτώνει.

Το ότι ο στιχουργός τον παρουσιάζει "μεθυσμένο", "καημένο να κλαίει", "να εύχεται να γυρίσει η γυναίκα του πίσω στους ζωντανούς" κλπ ενδεχδομένως είναι μια προσπάθεια να τον "ξεπλύνει" και να μετριάσει το σοκ από την ειδεχθή πράξη. Γιατί δεν επιλέχτηκε π.χ. ο θρήνος των γονιών ή των συγγενών της γυναίκας και επιλέχτηκε του δολοφόνου Μενούση; Ίσως διότι εκείνη την εποχή ήταν ψιλοαναμενόμενο να δικαιολογούν τον θύτη στις περιπτώσεις "αποκλινούσας" συμπεριφοράς πιστών συζύγων. Ίσως ο στιχουργός ένιωθε ότι ήταν σωστό να θρέψει κάποια συμπάθεια για τον φονιά στο κοινό του διότι έτσι ήταν μαθημένος στην κοινωνία του. Εδώ ακόμα και σήμερα παρατηρούμε τέτοιες προσπάθειες δικαιολόγησης του θύτη (μα τον είχε τρελάνει η κάρια, έβγαινε με άλλους κλπ) δεν θα υπήρχαν επί Τουρκοκρατίας; Είναι βαθιά ριζωμένο στον πολιτισμό μας το τέρας της πατριαρχίας.

Ωραίος ο λαβύρινθος μέσα στον οποίο πλανήθηκε η σκέψη σου προκειμένου να βρεις σώνει και καλά αυτό που έψαχνες.

[stavmanr]

Φυσικά και είναι καημένος, πέρα από εγκληματίας.
Ο άνθρωπος έχασε τον άνθρωπο που αγαπά σε μία στιγμή ζήλιας και μέθης.

Εγώ δεν το βλέπω έτσι. Όταν αγαπάς κάποια δεν τη σκοτώνεις. Αυτό που βλέπω είναι η αντανάκλαση ιδεών και αξιών της εποχής. Η γυναίκα ακόμα θεωρείται "κτήμα" του άνδρα. Η πιστή σύζυγος/νοικοκυρά είναι ένα από τα μέσα από τα οποία ο άντρας της εποχής αντλεί κοινωνική αξιοπρέπεια. Όταν ο Μενούσης διαπιστώνει (και μάλιστα μπροστά σε άλλους άντρες) ότι η γυναίκα του δεν εκπληρώνει καλά αυτό το "ρόλο" νιώθει ότι ο μικρόκοσμός του καταρρέει, χάνει τον έλεγχο και τη σκοτώνει.

Παραβλέπεις ένα σημαντικό στοιχείο κάθε εγκληματολογίας: εν βρασμώ κι εν μέθη φόνος.
Όταν ένας άνθρωπος τελεί σε βρασμό ή μέθη (πολλώ δε μάλλον σε συνδυασμό) δεν λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί στα φυσιολογικά του.

Το ότι ο στιχουργός τον παρουσιάζει "μεθυσμένο", "καημένο να κλαίει", "να εύχεται να γυρίσει η γυναίκα του πίσω στους ζωντανούς" κλπ ενδεχδομένως είναι μια προσπάθεια να τον "ξεπλύνει" και να μετριάσει το σοκ από την ειδεχθή πράξη.

Προσπαθείς να το αναλύσεις λες και είναι άρθρο της Καθημερινής.
Τι να ξεπλύνει ακριβώς βρε Τζίμη;
Γράφεις για μία εποχή που η γυναίκα δεν είχε καν δικαιώματα. Το τραγούδι δείχνει ακριβώς ότι δεν είναι θέμα δικαιωμάτων και δικαίωσης, αλλά ανθρώπινων συναισθημάτων και τραγωδίας.

Γιατί δεν επιλέχτηκε π.χ. ο θρήνος των γονιών ή των συγγενών της γυναίκας και επιλέχτηκε του δολοφόνου Μενούση;

Διότι δεν επιτυγχάνεται ο στόχος της τραγωδίας που είναι να αναδείξει το διπλό έγκλημα του θύτη: σκότωσε την αγαπημένη του, τη δική του μονάκριβη γυναίκα, που ίδιος θεωρούσε στολίδι, διαμάντι, τη μισή του ζωή, σε μία στιγμή πάθους και μέθης.

Αντίστοιχη τραγωδία είναι "ο Γιάννης ο φονιάς" που μονάχα το Φροσί (η Φρόσω η αγαπημένη του), δακρυσμένο του φίλησε τα χέρια, και μπορούσε να τον νιώσει και να τον καταλάβει πόσο επίκεντρο της τραγωδίας ήταν ως φονιάς.

[Chainis]

Ο Μενούσης, ο Μπερμπίλης
κι ο Ρεσούλ Αγάς,
σε κρασοπουλειό πηγαίναν
για να φαν να πιουν.

Κει που τρώγαν,
κει που πίναν
και που γλένταγαν,
κάπου πιάσαν τη κουβέντα
για τις όμορφες.

Όμορφη γυναίκα που ‘χεις
βρε Μενούσ’ Αγά!
Πού την είδες, πού την ξέρεις
και τη μολογάς;

Χθες την είδα στο πηγάδι
που `παιρνε νερό
και της `δωσα το μαντήλι
και μου το `πλυνε.

Αν την ξέρεις κι αν την είδες,
πες μου τι φορεί;
Ασημένιο μεσοφόρι
με χρυσό φλουρί.

Κι ο Μενούσης,
μεθυσμένος πάει την έσφαξε.
Το πρωί ξεμεθυσμένος
πάει την έκλαψε.

Σήκω πάπια μ’
σήκω χήνα μ’
σήκω πέρδικα μ’
Σήκω λούσου και χτενίσου
κι έμπα στο χορό.

Να σε δουν τα παλληκάρια
να μαραίνονται.
Να σε δω κι εγώ ο καημένος
και να χαίρομαι.

Καταλαβαίνεις ότι μιλάει για Τούρκους η Αλβανούς και πάντως για μουσουλμάνους ετσι;

[Λοξίας]

Ναι, αλλά γιατί απ' όλα τα εγκλήματα που γινόντουσαν τότε, έκανε εντύπωση στον κόσμο (τον "στιχουργό" δηλαδή) αυτό στο οποίο η αφορμή υπήρξε ένα μαντήλι που πλύθηκε;

Ο λόγος είναι ότι το μαντήλι που πλύθηκε είναι τόσο ασήμαντη αφορμή, που καταδεικνύει το πόσο νοσηρό συναίσθημα είναι η παθολογική ζήλια.

Και παρακάτω που ο Μενούσης λέει "σήκω να σε δω να σε χαρώ", είναι ήδη αργά. Συνειδητοποιεί ότι δεν πρόκειται να γευτεί ξανά καμία χαρά από τη σύντροφό του, διότι την σκότωσε. Για ένα κωλομάντηλο.

Προσπαθείστε να καταλάβετε τα ήθη και έθιμα της τότε εποχής.
Δεν ήταν "ασήμαντη αφορμή" ή παθολογιή ζήλεια για ένα κωλομάντηλο που έπλυνε η γυναίκα...

Το να δώσει, τότε, ένας άντρας το μαντήλι του (πολύ προσωπικό αντικείμενο) σε μια γυναίκα, ήταν ξεκάθαρη ένδειξη ερωτικού καλέσματος.
Το ότι εκείνη το πήρε, έδειχνε την αποδοχή του καλέσματος.

Επειτα η στροφή:

"Αν την ξέρεις κι αν την είδες,
πες μου τι φορεί;
Ασημένιο μεσοφόρι
με χρυσό φλουρί."

Δείχνει όχι μόνον απλή αποδοχή του ερωτικού καλέσματος, αλλά και κάτι πολύ παραπάνω.
Την εποχή που το γυναικείο φόρεμα έφτανε να καλύπτει και τον αστράγαλο, το να δει άντρας το μεσοφόρι της γυναίκας ήταν κάτι αδύνατον, εκτός και αν της έβγαζε το πανωφόρι (το χρυσό φλουρί ήταν στην ζώνη του μεσοφοριού).

Μην διαβάσω καμιά μ@αλακία (από τους γνωστούς/αγνώστους), πως επικροτώ την γυναικοκτονία...

[stavmanr]

Επειτα η στροφή:

"Αν την ξέρεις κι αν την είδες,
πες μου τι φορεί;
Ασημένιο μεσοφόρι
με χρυσό φλουρί."

Δείχνει όχι μόνον απλή αποδοχή του ερωτικού καλέσματος, αλλά και κάτι πολύ παραπάνω.
Την εποχή που το γυναικείο φόρεμα έφτανε να καλύπτει και τον αστράγαλο, το να δει άντρας το μεσοφόρι της γυναίκας ήταν κάτι αδύνατον, εκτός και αν της έβγαζε το πανωφόρι.

Σωστή η παρατήρηση του Λοξία.

[AlienWay]

Ναι, αλλά γιατί απ' όλα τα εγκλήματα που γινόντουσαν τότε, έκανε εντύπωση στον κόσμο (τον "στιχουργό" δηλαδή) αυτό στο οποίο η αφορμή υπήρξε ένα μαντήλι που πλύθηκε;

Ο λόγος είναι ότι το μαντήλι που πλύθηκε είναι τόσο ασήμαντη αφορμή, που καταδεικνύει το πόσο νοσηρό συναίσθημα είναι η παθολογική ζήλια.

Και παρακάτω που ο Μενούσης λέει "σήκω να σε δω να σε χαρώ", είναι ήδη αργά. Συνειδητοποιεί ότι δεν πρόκειται να γευτεί ξανά καμία χαρά από τη σύντροφό του, διότι την σκότωσε. Για ένα κωλομάντηλο.

Προσπαθείστε να καταλάβετε τα ήθη και έθιμα της τότε εποχής.
Δεν ήταν "ασήμαντη αφορμή" ή παθολογιή ζήλεια για ένα κωλομάντηλο που έπλυνε η γυναίκα...

Το να δώσει, τότε, ένας άντρας το μαντήλι του (πολύ προσωπικό αντικείμενο) σε μια γυναίκα, ήταν ξεκάθαρη ένδειξη ερωτικού καλέσματος.
Το ότι εκείνη το πήρε, έδειχνε την αποδοχή του καλέσματος.

Επειτα η στροφή:

"Αν την ξέρεις κι αν την είδες,
πες μου τι φορεί;
Ασημένιο μεσοφόρι
με χρυσό φλουρί."

Δείχνει όχι μόνον απλή αποδοχή του ερωτικού καλέσματος, αλλά και κάτι πολύ παραπάνω.
Την εποχή που το γυναικείο φόρεμα έφτανε να καλύπτει και τον αστράγαλο, το να δει άντρας το μεσοφόρι της γυναίκας ήταν κάτι αδύνατον, εκτός και αν της έβγαζε το πανωφόρι (το χρυσό φλουρί ήταν στην ζώνη του μεσοφοριού).

Μην διαβάσω καμιά μ@αλακία (από τους γνωστούς/αγνώστους), πως επικροτώ την γυναικοκτονία...

Εχεις δίκιο. Ευχαριστώ για τις πληροφορίες. Δεν τα ήξερα.

Είναι ένα τραγούδι που έχει ξεχωριστή θέση στην ψυχή μου, γιατί είναι το πρώτο που θυμάμαι από τότε που γεννήθηκα.

[Eθνικοκοινωνιστης]

[AlienWay]

Λοξίας τώρα κατάλαβα γιατί είχα άλλη εντύπωση για το νόημα.

Στην εκδοχή που μου τραγουδούσε η γιαγιά μου, δεν περιλαμβανόταν η στροφή με το μεσοφόρι που παρέθεσες. Επίσης έλεγε "ο Μεμέτ- Αγάς". Ολοι οι άλλοι στίχοι ήταν ίδιοι.

[OANNHSEA]

Κάποτε, εκεί κάπου στα 1982-1983, το Πάσχα κάτω στην Κρήτη στο τοπικό ραδιόφωνο έβαλαν εκτός από τα κρητικά, ΚΑΙ το Γρυβα μου σε θέλει ο βασιλιάς...
Έγινε χαμός...
Γιατί να βάλουν ένα τέτοιο βασιλικό - φασιστικό τραγούδι στο "δημοκρατικό" (σαπιοπασοκικό) ραδιόφωνο του νησιού!!!

Σήμερα η αριστερή μαλακία χτυπάει αλλού...

.

[Λοξίας]

Λοξίας τώρα κατάλαβα γιατί είχα άλλη εντύπωση για το νόημα.

Στην εκδοχή που μου τραγουδούσε η γιαγιά μου, δεν περιλαμβανόταν η στροφή με το μεσοφόρι που παρέθεσες. Επίσης έλεγε "ο Μεμέτ- Αγάς". Ολοι οι άλλοι στίχοι ήταν ίδιοι.

Το τραγούδι έχει πολλές παραλλαγές τόσο στους στίχους όσο και στα ονόματα των γλεντοκόπων.
Η αρχή του χάνεται κάπου στα βάθη του 17ου αιώνα, ίσως και παλαιότερα.
Ένα λινκ για πληροφορίες

.