Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Ειδήσεις, προβλήματα και προτάσεις
Άβαταρ μέλους
kongrosian
Δημοσιεύσεις: 4304
Εγγραφή: 30 Μάιος 2020, 13:26
Τοποθεσία: πάω για τσιγάρα

Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από kongrosian » 31 Ιούλ 2022, 18:36

Εργατική Αλληλεγγύη 27/07/2022, No 1532
https://ergatiki.gr/article.php?id=26276&issue=1532

Εικόνα

Πορεία της ανεργίας (μπλε) και του πληθωρισμού (κόκκινο) στις ΗΠΑ τη δεκαετία 1970-1980 (επί προεδρίας Νίξον, Φορντ και Κάρτερ). Πηγή: https://inflationdata.com/articles/infl ... 1970-1979/


Τα κείμενα που ακολουθούν στηριχθηκαν στις ομιλίες του πανεπιστημιακού Νίκου Θεοχαράκη και του Σωτήρη Κοντογιάννη στο τριήμερο ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ 2022 στη Νομική



Σωτήρης Κοντογιάννης:

Ο στασιμοπληθωρισμός, το φάντασμα της δεκαετίας του 1970, κρέμεται για μια ακόμα φορά απειλητικά πάνω από τις ζωές των εργατών και των φτωχών. Η ταυτόχρονη άνοδος των τιμών των βασικών προϊόντων και της βύθισης της οικονομίας στην ύφεση και την ανεργία σπρώχνει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο στην απόγνωση και την απελπισία.

Ταυτόχρονα, όμως, η επιστροφή του στασιμοπληθωρισμού αποτελεί θανάσιμη απειλή και για τις κυρίαρχες τάξεις. Στα οικονομικά τους επιτελεία κυριαρχεί ο πανικός.

Ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίας του 1970 δεν διέλυσε μόνο τις αυταπάτες για το «αμερικανικό όνειρο» και την «καταναλωτική κοινωνία»: διέλυσε και την οικονομική αρχιτεκτονική του δυτικού κόσμου και τις θεωρητικές «ορθοδοξίες» πάνω στις οποίες είχε στηριχτεί.

Ο καπιταλισμός είχε πίσω του σχεδόν 25 χρόνια φανταστικής οικονομικής ανάπτυξης όταν χτυπήθηκε από την «πετρελαϊκή κρίση» -που μόνο στο όνομα ήταν πετρελαϊκή. Οι οικονομολόγοι της εποχής απέδιδαν αυτή την επιτυχία στην πετυχημένη εφαρμογή των «συνταγών» του κρατικού παρεμβατισμού του Τζον Μέιναρντ Κέυνς. Και δεν ήταν μόνο οι αστοί οικονομολόγοι αυτοί που πίστευαν ότι ο καπιταλισμός είχε ξεπεράσει πλέον τις «παιδικές του ασθένειες» που τον έσπρωχναν στις κρίσεις. Ήταν και η Αριστερά. Οι θεωρίες του Μαρξ για την «πτωτική τάση του μέσου ποσοστού κέρδους» που οδηγούν τον καπιταλισμό με μαθηματική ακρίβεια στην κρίση ήταν πια «ξεπερασμένες». Χάρη στα «μοντέρνα εργαλεία» του κρατικού παρεμβατισμού η ανθρωπότητα δεν θα γνώριζε ποτέ ξανά κρίσεις σαν τη «Μακρά Ύφεση» του 1880 ή την «Μεγάλη Ύφεση» του 1930.

Ένα από τα βασικά αυτά μοντέρνα εργαλεία ήταν και η «καμπύλη Φίλιπς». Η καμπύλη αυτή υποτίθεται ότι έδειχνε, στηριγμένη στις θεωρίες του Κέυνς και εμπειρικά στοιχεία, ότι ο πληθωρισμός και η ανεργία ήταν μεγέθη αντίστροφα -όταν μεγάλωνε το ένα μίκραινε το άλλο. Η καμπύλη Φίλιπς έγινε ο «μπούσουλας» της νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών.

Το 1968/69 ο πληθωρισμός, όμως, άρχισε να ανεβαίνει ανησυχητικά στις ΗΠΑ. «Στην αρχή τόσο η κυβέρνηση του Νίξον όσο και η FED», γράφει η σελίδα της «ιστορίας» της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (FED), «επέλεξαν μια σταδιακή προσέγγιση, μια σταδιακή μείωση του πληθωρισμού που θα είχε σαν παρενέργεια (με βάση την καμπύλη Φιλιπς) μια ελάχιστη αύξηση της ανεργίας. Η FED ήταν διατεθειμένη να ανεχτεί μια αύξηση της ανεργίας ως το 4,5%...»

Αλλά αυτό που την περίμενε ήταν μια έκπληξη: «Στο τέλος η ανεργία είχε ανέβει στο 6% ενώ ο πληθωρισμός είχε σκαρφαλώσει στο 5,4% (αντί να κατέβει)». Αντί να κινούνται αντίστροφα ο πληθωρισμός και η ανεργία, όπως δίδασκε η καμπύλη Φίλιπς, κινούνταν παράλληλα.

Είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς το σοκ αυτής της διαπίστωσης. Φανταστείτε έναν μηχανικό που ανακαλύπτει, την ώρα που θεμελιώνει μια γέφυρα, ότι οι εξισώσεις του Νεύτωνα είναι λάθος. Οι άρχουσες τάξεις έπεσαν στην απελπισία. Το 1979 η ανεργία είχε φτάσει στις ΗΠΑ στο 20% και ο πληθωρισμός στο 14%. Για να παραφράσουμε τα λόγια ενός μεγιστάνα του χάλυβα της εποχής της «Μακράς Ύφεσης», οι καπιταλιστές «θύμιζαν τον ασθενή που αφού έχει δοκιμάσει όλα τα φάρμακα της επίσημης σχολής χωρίς αποτέλεσμα είναι έτοιμος να πέσει στα νύχια του πρώτου τσαρλατάνου». Και αυτό έκαναν. Το 1979 ο πρόεδρος Κάρτερ απέλυσε τον διοικητή της FED και έβαλε στη θέση του τον Πολ Βόλκερ, έναν οπαδό της «μονεταριστικής», «νεοφιλελεύθερης» σχολής του Μίλτον Φρίντμαν.

Ο Φρίντμαν, ένας καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημίου του Σικάγο, αντιμετωπιζόταν σαν «τσαρλατάνος» από τους συναδέλφους του. Ο μόνος που τον είχε πάρει στα σοβαρά μέχρι τότε ήταν ο Πινοσέτ, ο αιμοσταγής δικτάτορας της Χιλής που τον είχε κάνει σύμβουλό του. Ο Φρίντμαν διαφωνούσε στα πάντα με τον Κέυνς. Ο πληθωρισμός, έλεγε, είναι «νομισματικό φαινόμενο». Ανεβαίνει όταν η προσφορά χρήματος ξεπερνάει την αξία των προϊόντων που υπάρχουν στα ράφια. Η λύση είναι να γίνει το χρήμα πιο δύσκολο και πιο ακριβό. Όσο για την ανεργία, αυτή δεν συσχετίζεται με τον πληθωρισμό. Η καμπύλη Φίλιπς είναι λάθος.

Ο Βόλκερ ανέβασε τα αμερικανικά επιτόκια από το 10% στο 20%. Το σοκ έστειλε χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις στη χρεοκοπία. Ο πληθωρισμός άρχισε να κατεβαίνει. Το 1983 είχε πέσει στο 3%. Ο Βόλκερ θεωρείται ακόμα και σήμερα «ο άνθρωπος που δάμασε τον πληθωρισμό». Και ο νεοφιλελευθερισμός του Φρίντμαν έγινε η νέα «ορθοδοξία» στα οικονομικά επιτελεία και τα πανεπιστήμια.

Επίθεση

Σταμάτησε πράγματι ο Βόλκερ τον πληθωρισμό; Η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο όχι. Και η απάντηση δεν έρχεται μόνο από την αριστερά. Έρχεται από την ίδια την FED. Πρόσφατα κυκλοφόρησε μια μελέτη με τον αστείο, υποτίθεται, τίτλο «Ποιος σκότωσε την καμπύλη Φίλπς. Ένα μυστήριο δολοφονίας». Το συμπέρασμα: ο Ρέιγκαν ήταν ο δολοφόνος, όχι ο Βόλκερ. Το σημείο καμπής για την πάταξη του πληθωρισμού δεν ήταν η αύξηση των επιτοκίων του Βόλκερ αλλά η μετωπική επίθεση του προέδρου Ρέιγκαν ενάντια στην εργατική τάξη. Ήταν η ήττα και η συντριβή της PATCO, του σωματείου των ελεγκτών εναέρια κυκλοφορίας το 1983.

Σήμερα έχουμε μια αντίστοιχη κατάσταση. Ο πληθωρισμός ανεβαίνει παντού, όλοι μιλάνε για επερχόμενη ύφεση και στα επιτελεία κυριαρχεί η απόγνωση και ο πανικός. Οι κεντρικές τράπεζες ανεβάζουν τα επιτόκια, διακόπτουν τα προγράμματα «ποσοτικής χαλάρωσης» και κάνουν το χρήμα πιο δύσκολο και πιο ακριβό. Προς το παρόν οι αυξήσεις είναι σχετικά μικρές και προσεκτικές (αν και η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια της κατά 0,5% αντί για 0,25% που περίμεναν οι αγορές). Αλλά πολλοί μέσα και έξω από τα επίσημα επιτελεία έχουν αρχίσει από τώρα να ζητάνε ένα νέο «σοκ» -σαν αυτό του Βόλκερ.

Αλλά ακόμα και αυτές οι μικρές σχετικά αυξήσεις έχουν τεράστιους κινδύνους. Η παγκόσμια οικονομία δεν έχει συνέλθει ακόμα από την κρίση του 2008/9. Ο κίνδυνος να την σπρώξουν σε μια νέα βαθιά ύφεση, παρόμοια ή και χειρότερη από την κρίση του 2008/9 είναι πολύ ορατός. Τα επιτόκια δανεισμού των υπερχρεωμένων χωρών και τα σπρεντ έχουν αρχίσει και πάλι να απογειώνονται.

Τα σπρεντ των δεκαετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου εκτοξεύθηκαν στο 4,75% στα τέλη Ιούλη

-για να πέσουν λίγο χαμηλότερα στη συνέχεια. Τα Ιταλικά ομόλογα κινούνται ελάχιστα μόνο καλύτερα. Και η Ιταλία δεν έχει δημόσιο χρέος 350 δις, όπως έχει η Ελλάδα: έχει χρέος 2,6 τρις Ευρώ.

Η μελέτη της FED δεν θέλει να γκρεμίσει τον θρύλο του Βόλκερ. Ο στόχος της είναι άλλος: να θυμίσει τη «λύση» του Ρέιγκαν. Το ευτύχημα, όπως ισχυρίζεται η FED, είναι ότι το εργατικό κίνημα είναι σήμερα πολύ πιο αδύνατο από ότι ήταν τη δεκαετία του 1970 και δεν έχει καταφέρει να κερδίσει αυξήσεις που να αντισταθμίζουν την ακρίβεια.

Που οφείλεται λοιπόν ο πληθωρισμός σήμερα; Μια πρόσφατη μελέτη του Αμερικανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής υπολόγισε ότι οι μισθολογικές αυξήσεις συνέβαλαν φέτος μόνο κατά 8% στην αύξηση των τιμών. Οι αυξήσεις των κερδών, αντίθετα, συνέβαλαν κατά 54%. Ιστορικά η αναλογία αυτή ήταν αντίστροφη: οι αυξήσεις των μισθών συνέβαλαν κατά 60% στην αύξηση των τιμών ενώ τα κέρδη μόνο κατά 11%. Η αναλογία αυτή είναι περίπου ίση με την αναλογία των μισθών και των κερδών στο κόστος των εμπορευμάτων. Με απλά λόγια, ο σημερινός πληθωρισμός οφείλεται ξεκάθαρα σε κλοπή: τα αφεντικά αξιοποίησαν την πανδημία και τον πόλεμο για να κερδοσκοπήσουν σε βάρος της κοινωνίας ολόκληρης. Η Isabel Schnabel από την Eυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το δήλωσε ξεκάθαρα: «πολλές εταιρίες έχουν βγει κερδισμένες από τον πληθωρισμό».

Κανένας δεν έχει την παραμικρή αυταπάτη ότι η ΕΚΤ, η Κομισιόν, ο Λευκός Οίκος ή οποιοσδήποτε άλλος θεσμός της άρχουσας τάξης θα πάρει κάποια μέτρα για να σταματήσει αυτή την κερδοσκοπία. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να εμποδίσουν την εργατική τάξη να κερδίσει αυξήσεις που θα αντισταθμίζουν την ακρίβεια.

Είναι βαθιά γελασμένοι αν νομίζουν ότι θα τα καταφέρουν. Ο Μαρξ είχε συγκρουστεί άγρια με ένα σοσιαλιστή της εποχής του που υποστήριζε ότι δεν έχει κανένα νόημα να παλεύουν οι εργάτες για αυξήσεις γιατί τα αφεντικά θα μετακυλούσαν πάντα το βάρος πίσω στην εργατική τάξη μέσα από αυξήσεις των τιμών. Οι εργάτες μπορούν να κερδίσουν πραγματικές αυξήσεις μέσα από τους αγώνες τους, έλεγε ο Μαρξ, επιβάλλοντας στους καπιταλιστές μια διαφορετική μοιρασιά του προϊόντος ανάμεσα στους μισθούς και τα κέρδη.

Αλλά το νόημα των αγώνων δεν είναι μόνο αυτό: αλλάζοντας τη μοιρασιά του προϊόντος οι εργάτες αλλάζουν και τον συσχετισμό δύναμης ανάμεσα στις τάξεις. Και αυτό το φοβούνται οι άρχουσες τάξεις πολύ περισσότερο από κάθε τι άλλο στον κόσμο.




Νίκος Θεοχαράκης:

Οικονομικές κρίσεις υπήρχαν και πριν τον καπιταλισμό, συνδέονταν όμως κυρίως με τη γεωργία και τον αγροτικό τομέα. Στον καπιταλισμό, ήδη από τον 18ο αιώνα, φτιάχνεται μια πολιτική οικονομία η οποία λέει ότι εάν η οικονομία αφεθεί ελεύθερη να λειτουργήσει, τότε θα υπάρχει μια αρμονία συμφερόντων. Αυτό το βλέπουμε και πριν τον Άνταμ Σμιθ με τους φυσιοκράτες. Το βλέπουμε με το «αόρατο χέρι» του Άνταμ Σμιθ σε μικρότερο βαθμό. Το βλέπουμε επίσης το 1803 όταν ο κατεξοχήν φιλελεύθερος οικονομολόγος, ο Σε, λέει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε μια υπερπροσφορά των αγαθών, ως εκ τούτου λοιπόν με κάποιο τρόπο η οικονομία ισορροπεί.

Προφανώς αυτό το θεώρημα πήρε μια ακόμα πιο, ας μου επιτραπεί ο όρος, επιστημονικοφανή μορφή με τη λεγόμενη οριακή επανάσταση το 1870. Όπου αντί να ενδιαφέρονται για το τι συμβαίνει στο συνολικό επίπεδο της οικονομίας, άρχισαν να ενδιαφέρονται για το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος της κατανομής των πόρων.

Έχουμε επίσης και μια διαφοροποίηση. Η κλασική πολιτική οικονομία, από τον Σμιθ, τον Ρικάρντο και τον Μαρξ, έλεγε ότι ο καθορισμός του μισθού είναι εξωγενής. Ο Σμιθ καταλάβαινε ότι επειδή οι εργάτες είναι το πιο αδύναμο κομμάτι, ο μισθός καθορίζεται στο κατώτατο εκείνο σημείο που μπορούν οι εργοδότες, τα δικαστήριά τους και το κράτος τους να τους υποχρεώσουν να δεχτούν.

Όταν ήρθαν οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι λέγανε ότι ο κάθε παραγωγικός συντελεστής (δεν μίλαγαν πια για τάξεις, αλλά για γη, κεφάλαιο, εργασία), στη συγκεκριμένη περίπτωση ο μισθωτός αμείβεται σύμφωνα με αυτό που προσφέρει στην παραγωγική διαδικασία. Ο μισθός δηλαδή, ακόμα κι αν είναι χαμηλός, είναι αυτός που αξίζει στον εργάτη. Το κεφάλαιο προσφέρει τόσο, η γη τόσο, η εργασία τόσο. Αυτή ήταν η θεωρία της αρμονίας των συμφερόντων. Η πραγματικότητα, βέβαια δεν συμφωνούσε με αυτό και έχουμε πάρα πολλές κρίσεις σε αυτή την περίοδο.

Τι έκαναν οι οικονομολόγοι της περιόδου για να το εξηγήσουν; Οι πρώτοι νεοκλασικοί έλεγαν ότι η κρίση μπορεί να οφείλεται στις ηλιακές κηλίδες που επηρεάζουν για παράδειγμα την αγροτική παραγωγή. Άρχισαν επίσης να ψάχνονται σε εμπειρικό κομμάτι. Οι Αμερικάνοι το '30 έφτιαξαν το National Bureau of Economic Research για να δουν πχ αν υπάρχουν δείκτες που προηγούνται ή έπονται της ύφεσης. Υπήρχε ο Σουμπέτερ που είχε γράψει ένα δίτομο έργο για τους οικονομικούς κύκλους. Δεν υπήρχε, όμως, κάποια βασική θεωρία η οποία να μπορεί να εξηγεί το θέμα της κρίσης μέσα στο πλαίσιο της νεοκλασικής οικονομικής θεωρίας.

Στοn μαρξισμό τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ο Μαρξ και οι μαρξιστές μετά από αυτόν ανέπτυξαν θεωρίες που μπορεί κανείς να τις κατατάξει σε τρία κομμάτια. Το ένα είναι η άναρχη καπιταλιστική παραγωγή. Υπήρχαν επίσης τα ζητήματα της υποκατανάλωσης.

Τη δεκαετία του '30 γράφει ο Κέυνς το μεγάλο του έργο “Γενική θεωρία της Απασχόλησης του Τόκου και του Χρήματος” το οποίο προσφέρει μια κάποια απάντηση. Το κείμενό του έρχεται αμέσως μετά την μεγάλη κρίση, το κραχ του 1929 που γονάτισε όλες τις μεγάλες οικονομίες. Η κρίση αυτή ξεπεράστηκε αφενός με το Νιου Ντηλ του Ρούσβελτ, αφετέρου δε με την πολεμική βιομηχανία η οποία δημιούργησε τρομακτική ώθηση στις οικονομίες.

Μετά τον πόλεμο οι περισσότεροι οικονομολόγοι φοβόντουσαν ότι θα ξανακατρακυλίσουμε στην ύφεση. Αυτό δεν έγινε. Είχαμε μια μεγάλη περίοδο, που ήταν η χρυσή εποχή του καπιταλισμού. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η εργατική τάξη η οποία είχε θρηνήσει πάρα πολλά θύματα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο να καταφέρει και να δημιουργήσει σοβαρά σωματεία και να πετύχει επίσης αρκετές νίκες στο επίπεδο του κράτους πρόνοιας.

Αυτή η περίοδος κλείνει με την εμφάνιση του στασιμοπληθωρισμού. Μέχρι τότε ακόμα και ο πρόεδρος Νίξον έλεγε «είμαστε όλοι κεϋνσιανοί». Πολλοί μέσα στην αριστερά θεωρούσαν ότι με τον Κέυνς -ο οποίος ήταν αντιμαρξιστής και έλεγε ότι τα “κόκκινα βιβλία” βρωμίζουν τις προθήκες των βιβλιοπωλείων- είχε βρεθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός διαχείρισης των υφέσεων.

Παλιές θεωρίες

Με την εμφάνιση του στασιμοπληθωρισμού, άρχισαν να επανακάμψουν οι παλιές θεωρίες. Έρχεται ο Φρίντμαν από τη σχολή του Σικάγο και χτίζει με άρθρα και βιβλία τον αγώνα του κατά του κεϋνσιανισμού. Η καμπύλη Φίλιπς, λέει ο Φρίντμαν, είναι μια κάθετη γραμμή, δηλαδή υπάρχει μια ανεργία που είναι φυσική και ανεξάρτητη από τους μισθούς.

Ταυτόχρονα έχουμε και τη μεγάλη αντεπανάσταση του Ρέιγκαν και της Θάτσερ. Αυτό που λένε, είναι, δεν χρειάζεται να έχουμε όλο το λαό μαζί μας για να κυβερνήσουμε, αρκεί το ένα τρίτο. Η εργατική τάξη ας πάει να πνιγεί. Και ξεκινούν πολύ άγριους αγώνες κατά των συνδικάτων -ο Ρέιγκαν ενάντια στους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και η Θάτσερ ενάντια στην Εθνική Ένωση Ανθρακωρύχων.

Αυτό αλλάζει τα δεδομένα, η οικονομία ορθοποδεί αλλά στρεβλά. Κυριαρχεί μια ψύχωση για το νούμερο του ΑΕΠ, ξεχνώντας ότι αυτό το νούμερο έχει από πίσω του διανεμητικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή, ότι μπορεί να πέφτει το ποσοστό της εργασίας στο ΑΕΠ. Γιατί δεν είναι μόνο η ανεργία, είναι και οι συνθήκες των απασχολουμένων που κι αυτές πηγαίνουν προς τα κάτω.

Τί σήμαινε αυτό; Ότι αν ήσουν στο κάτω κομμάτι των εισοδημάτων, δεν είχες δει θεού πρόσωπο. Από εκεί και πάνω, το μέρισμα της μεγέθυνσης το καρπούνταν το κομμάτι πάνω από 50%. Αν ήσουν στο 10% ήσουν πολύ καλύτερα. Αν ήσουν στο 1% ήσουν εξαιρετικά και άμα ήσουν στο ένα τοις χιλίοις, ήσουν πλέον στον έβδομο ουρανό. Αυτό, λοιπόν το κομμάτι εξακολουθούσε και ίσχυε στην Αμερική, την Αγγλία και παντού, όπου βλέπουμε να αυξάνει η ανισότητα με έναν διευθύνοντα σύμβολο μιας επιχείρησης να κερδίζει σε μια μέρα όσα ο εργάτης στην παραγωγή σε έναν χρόνο και ακόμα περισσότερα.

Και το ερώτημα είναι: φταίνε οι μισθοί για τον πληθωρισμό; Στην πρώτη φάση του στασιμοπληθωρισμού, μιλάγανε για πληθωρισμό που οφείλεται λέει στις αυξήσεις των μισθών, στο γεγονός ότι υπάρχουν διαπραγματεύσεις στις οποίες κερδίζουν οι εργάτες επειδή είναι συνδικαλισμένοι. Και άρχισε να στήνεται μια ολόκληρη φάμπρικα μέσα από την καθιερωμένη οικονομική θεωρία για τον κατώτατο μισθό. Το ότι το θέμα ήταν πολιτικό ήταν εμφανές. Οι ρεπουμπλικάνοι οικονομολόγοι στην Αμερική έλεγαν όχι στις αυξήσεις των μισθών, κάποιοι από τους Δημοκρατικούς έλεγαν ναι και οι ανεξάρτητοι βρίσκονταν στη μέση.

Υπήρχαν ήδη από τη δεκαετία του '90 πολλές θεωρίες οι οποίες εξηγούσαν γιατί δεν ισχύει αυτό που λένε οι νεοκλασικοί. Διότι υπάρχουν μονοψώνια στην αγορά εργασίας, διότι ο τρόπος που λειτουργεί η αγορά εργασίας είναι εντελώς διαφορετικός από αυτός που φαντάζονται οι οικονομολόγοι, διότι η εργασία έχει ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Ή επίσης, αυτό που ποτέ δεν λάμβαναν υπόψη (οι νεοκλασικοί) ήταν ότι πολλές φορές το γεγονός ότι οι μισθωτοί έχουν έναν μεγαλύτερο μισθό στα χέρια τους, επιτρέπει στην οικονομία να δημιουργήσει τις ζητήσεις οι οποίες χρειάζονται.

Εδώ λοιπόν έχουμε ένα ζήτημα που εμφανίζεται ως οικονομικό, ως οικονομική θεωρία, το οποίο στην πραγματικότητα είναι πολιτικό. Αλλά οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι κατάφεραν να ενσωματώσουν τις δικές τους θεωρίες στους θεσμούς. Θυμηθείτε όλη αυτή την κουβέντα για την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών.

Τώρα λοιπόν επανέρχονται και λένε ότι ο πληθωρισμός οφείλεται στις αυξήσεις των μισθών. Αλλά οι αυξήσεις των μισθών έρχονταν πάντα εκ των υστέρων. Θυμηθείτε τον Παπανδρέου με την περιβόητη αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή -οι μισθοί ακολουθούσαν τον πληθωρισμό, όχι ο πληθωρισμός τους μισθούς. Δεν είναι οι μισθοί αυτοί που δημιουργούν τον πληθωρισμό, αλλά όταν η κατάσταση πάει στο απροχώρητο αντιλαμβάνονται ότι κάποια στιγμή πρέπει να κάνουν μια υποχώρηση.

Όλες αυτές οι θεωρίες λοιπόν που προσπαθούν να αποδώσουν τον στασιμοπληθωρισμό στην εργατική τάξη και στο ύψος των μισθών είναι πολύ περίεργες θεωρίες. Πριν δυο βδομάδες είχαν μαζευτεί σε ένα πολύ ωραίο θέρετρο της Πορτογαλίας για να μιλήσουν για τις κεντρικές τράπεζες η Κριστίν Λαγκάρντ από την ΕΚΤ, ο Τζέρεμι Πάουελ από την FED, ένας πληθωρικότατος τύπος από την BIS, την “κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών”, ο κεντρικός τραπεζίτης της Αγγλίας. Εκεί ήταν φανερό ότι όλοι αυτοί οι σοφοί δεν ήξεραν τι τους γίνεται και το μόνο που μπορούσαν να συζητήσουν ήταν: να αυξήσουμε τα επιτόκια, μήπως ο πληθωρισμός οφείλεται στη ζήτηση; Αυτό βέβαια θα το ψοφήσει το ζωντανό, άμα του ρίξεις μια σφαλιάρα όταν είναι ημιθανές. Από την ύφεση τελικά θα πέσουμε με τα μούτρα ή μαλακά; Αυτή η άγνοια, μαζί με τρόμο θα έλεγα, που διακατέχει τους μεγάλους τραπεζίτες και τα μεγάλα κεφάλια θυμίζει τον στίχο των Jethro Tull που λέει «και οι σοφοί σου δεν ξέρουν τι σημαίνει να νιώθεις χοντροκέφαλος σαν τούβλο».

mao mao
Δημοσιεύσεις: 7317
Εγγραφή: 12 Μάιος 2018, 23:33

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από mao mao » 31 Ιούλ 2022, 19:00

Σημαντικό θέμα αλλά μην περιμένεις να διαβάσεις κανείς άρθρο της Εργατικής Αλληλεγύης.

Άβαταρ μέλους
nyxtovios
Δημοσιεύσεις: 12507
Εγγραφή: 15 Ιουν 2018, 19:14

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από nyxtovios » 31 Ιούλ 2022, 19:04

mao mao έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:00
Σημαντικό θέμα αλλά μην περιμένεις να διαβάσεις κανείς άρθρο της Εργατικής Αλληλεγύης.
Προτείνω καλλιέργια ακτινιδίων

Άβαταρ μέλους
Dwarven Blacksmith
Δημοσιεύσεις: 42513
Εγγραφή: 31 Μαρ 2018, 18:08
Τοποθεσία: Maiore Patria

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από Dwarven Blacksmith » 31 Ιούλ 2022, 19:05

Δυστυχώς κάθε κρίση είναι διαφορετική.

Τώρα ας πούμε η ανεργία βρίσκεται σε all time low, πέφτει κιόλας, ταυτόχρονα με πτώση ΑΕΠ και πληθωρισμό. Αυτό είναι καινούριο φρούτο.
Οι αστοί οικονομολόγοι δεν έχουν εξηγήσεις για αυτά, ο δε Μαρξισμός εξηγεί τις κρίσεις αλλά δεν εξηγεί τι είδους κρίση θα συμβεί κάθε φορά οπότε δεν μπορούμε να ρίξουμε τόσο καλές τάπες.
🔻I would have lived in peace. But my enemies brought me war.🔻

Άβαταρ μέλους
ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ
Δημοσιεύσεις: 7077
Εγγραφή: 11 Αύγ 2019, 16:23
Phorum.gr user: ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ » 31 Ιούλ 2022, 19:10

Dwarven Blacksmith έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:05
Δυστυχώς κάθε κρίση είναι διαφορετική.

Τώρα ας πούμε η ανεργία βρίσκεται σε all time low, πέφτει κιόλας, ταυτόχρονα με πτώση ΑΕΠ και πληθωρισμό. Αυτό είναι καινούριο φρούτο.
Οι αστοί οικονομολόγοι δεν έχουν εξηγήσεις για αυτά, ο δε Μαρξισμός εξηγεί τις κρίσεις αλλά δεν εξηγεί τι είδους κρίση θα συμβεί κάθε φορά οπότε δεν μπορούμε να ρίξουμε τόσο καλές τάπες.
Δεν είναι απαραίτητο να συγχρονίζονται όλες οι οικονομικές μεταβολές. Σίγουρα όχι εντός κάποιου βραχέος χρονικού διαστήματος.
Το ότι μπορεί να πέφτουν το ΑΕΠ και η ανεργία μαζί, δεν είναι καθόλου παράλογο, εφόσον οι προσλήψεις τελικά συνδέονται με τις
προσδοκίες κάποιων επιχειρηματιών πως τα πράγματα "θα πάνε καλύτερα". Αυτές οι προσδοκίες μπορεί να επιβεβαιωθούν, εάν όμως
δεν επιβεβαιωθούν θα υπάρξει μακροπρόθεσμα νέα αύξηση του ποσοστού ανεργίας.

Άβαταρ μέλους
Dwarven Blacksmith
Δημοσιεύσεις: 42513
Εγγραφή: 31 Μαρ 2018, 18:08
Τοποθεσία: Maiore Patria

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από Dwarven Blacksmith » 31 Ιούλ 2022, 19:15

ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:10
Dwarven Blacksmith έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:05
Δυστυχώς κάθε κρίση είναι διαφορετική.

Τώρα ας πούμε η ανεργία βρίσκεται σε all time low, πέφτει κιόλας, ταυτόχρονα με πτώση ΑΕΠ και πληθωρισμό. Αυτό είναι καινούριο φρούτο.
Οι αστοί οικονομολόγοι δεν έχουν εξηγήσεις για αυτά, ο δε Μαρξισμός εξηγεί τις κρίσεις αλλά δεν εξηγεί τι είδους κρίση θα συμβεί κάθε φορά οπότε δεν μπορούμε να ρίξουμε τόσο καλές τάπες.
Δεν είναι απαραίτητο να συγχρονίζονται όλες οι οικονομικές μεταβολές. Σίγουρα όχι εντός κάποιου βραχέος χρονικού διαστήματος.
Το ότι μπορεί να πέφτουν το ΑΕΠ και η ανεργία μαζί, δεν είναι καθόλου παράλογο, εφόσον οι προσλήψεις τελικά συνδέονται με τις
προσδοκίες κάποιων επιχειρηματιών πως τα πράγματα "θα πάνε καλύτερα". Αυτές οι προσδοκίες μπορεί να επιβεβαιωθούν, εάν όμως
δεν επιβεβαιωθούν θα υπάρξει μακροπρόθεσμα νέα αύξηση του ποσοστού ανεργίας.
Δεν λέω ότι είναι παράλογο, προφανώς αφού συμβαίνει, οι θεωρίες είναι που θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με την πραγματικότητα κι όχι η πραγματικότητα με τις θεωρίες.
Λέω όμως ότι έχει ουσιαστικές διαφορές με την περίοδο του στασιμοπληθωρισμού στην οποία κατέφυγαν μαζικά πολλοί οικονομολόγοι για να δώσουν ένα μοντέλο. Αυτό που περιγράφεις είναι το επιχείρημα unemployment is a lagging indicator που λένει κάποιοι τώρα. Θα δούμε αν είναι σωστό.

Εγώ τείνω να πιστέψω ότι μάλλον θα μπούμε σε ύφεση με αύξηση ανεργίας, αλλά η ύφεση πάντα σκοτώνει γρήγορα τον πληθωρισμό, οπότε δεν θα τον έχουμε πια, οπότε πάει το σύντομο φλερτ με τον λεγόμενο στασιμοπληθωρισμό.
🔻I would have lived in peace. But my enemies brought me war.🔻

mao mao
Δημοσιεύσεις: 7317
Εγγραφή: 12 Μάιος 2018, 23:33

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από mao mao » 31 Ιούλ 2022, 19:24

Dwarven Blacksmith έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:15

Εγώ τείνω να πιστέψω ότι μάλλον θα μπούμε σε ύφεση με αύξηση ανεργίας, αλλά η ύφεση πάντα σκοτώνει γρήγορα τον πληθωρισμό, οπότε δεν θα τον έχουμε πια, οπότε πάει το σύντομο φλερτ με τον λεγόμενο στασιμοπληθωρισμό.
ύφεση και ανεργία είναι σίγουρο οτι έρχονται. Το θέμα είναι πόσο σοβαρή θα είναι ύφεση μέχρις ότου έρθει σε λογικά επίπεδα ο πληθωρισμός. Αν θα πάμε δλδ σε σοφτ ή χάρντ λαντινγκ τύπου 2008.

Άβαταρ μέλους
ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ
Δημοσιεύσεις: 7077
Εγγραφή: 11 Αύγ 2019, 16:23
Phorum.gr user: ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ » 31 Ιούλ 2022, 19:24

Dwarven Blacksmith έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:15
ΦΙΛΕΛΕ ΚΑΙ ΤΡΟΛΕΛΕ έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:10
Dwarven Blacksmith έγραψε:
31 Ιούλ 2022, 19:05
Δυστυχώς κάθε κρίση είναι διαφορετική.

Τώρα ας πούμε η ανεργία βρίσκεται σε all time low, πέφτει κιόλας, ταυτόχρονα με πτώση ΑΕΠ και πληθωρισμό. Αυτό είναι καινούριο φρούτο.
Οι αστοί οικονομολόγοι δεν έχουν εξηγήσεις για αυτά, ο δε Μαρξισμός εξηγεί τις κρίσεις αλλά δεν εξηγεί τι είδους κρίση θα συμβεί κάθε φορά οπότε δεν μπορούμε να ρίξουμε τόσο καλές τάπες.
Δεν είναι απαραίτητο να συγχρονίζονται όλες οι οικονομικές μεταβολές. Σίγουρα όχι εντός κάποιου βραχέος χρονικού διαστήματος.
Το ότι μπορεί να πέφτουν το ΑΕΠ και η ανεργία μαζί, δεν είναι καθόλου παράλογο, εφόσον οι προσλήψεις τελικά συνδέονται με τις
προσδοκίες κάποιων επιχειρηματιών πως τα πράγματα "θα πάνε καλύτερα". Αυτές οι προσδοκίες μπορεί να επιβεβαιωθούν, εάν όμως
δεν επιβεβαιωθούν θα υπάρξει μακροπρόθεσμα νέα αύξηση του ποσοστού ανεργίας.
Δεν λέω ότι είναι παράλογο, προφανώς αφού συμβαίνει, οι θεωρίες είναι που θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με την πραγματικότητα κι όχι η πραγματικότητα με τις θεωρίες.
Λέω όμως ότι έχει ουσιαστικές διαφορές με την περίοδο του στασιμοπληθωρισμού στην οποία κατέφυγαν μαζικά πολλοί οικονομολόγοι για να δώσουν ένα μοντέλο. Αυτό που περιγράφεις είναι το επιχείρημα unemployment is a lagging indicator που λένει κάποιοι τώρα. Θα δούμε αν είναι σωστό.

Εγώ τείνω να πιστέψω ότι μάλλον θα μπούμε σε ύφεση με αύξηση ανεργίας, αλλά η ύφεση πάντα σκοτώνει γρήγορα τον πληθωρισμό, οπότε δεν θα τον έχουμε πια, οπότε πάει το σύντομο φλερτ με τον λεγόμενο στασιμοπληθωρισμό.
Συνήθως η ύφεση σκοτώνει τον πληθωρισμό, αυτό μπορεί να το αντιληφθεί ο οποιοσδήποτε. Από εκεί και πέρα όμως, το πρόβλημα της Οικονομικής Επιστήμης είναι πως ντρέπεται να παραδεχτεί το πόσο σημαντικές είναι οι επιδράσεις των κυβερνητικών πολιτικών στη διαμόρφωση του οικονομικού περιβάλλοντος. Στην προκειμένη περίπτωση, ο πιθανός στασιμοπληθωρισμός έχει να κάνει σε πολύ σημαντικό βαθμό με τους ανταγωνισμούς μεταξύ των κυβερνήσεων, όχι μόνο σε σχέση με το δεύτερο συνθετικό του(πληθωρισμός) αλλά και σε σχέση με το πρώτο. Από τη μία, έχεις κράτη που περιορίζουν τις εξαγωγές τους και δημιουργούν πληθωριστικές πιέσεις και προσδοκίες στο διεθνές περιβάλλον, από την άλλη έχεις τα κράτη που με πρόσχημα τον πληθωρισμό αυξάνουν τα επιτόκια με στόχο να "ρουφήξουν" το χρήμα των αντιπάλων τους. Κοινός παρανομαστής και στις δύο περιπτώσεις είναι η Γεωπολιτική που τελικά κάνει μία- υπό άλλες συνθήκες-παράλογη οικονομική υπόθεση, αυτή του μακροχρόνιου στασιμοπληθωρισμού να φαίνεται αληθινή.

Άβαταρ μέλους
OANNHSEA
Δημοσιεύσεις: 8313
Εγγραφή: 01 Απρ 2018, 11:27

Re: Στασιμοπληθωρισμός: Η νέα φάση της κρίσης του καπιταλισμού

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από OANNHSEA » 31 Ιούλ 2022, 19:59

Εδώ κάνετε ένα όλοι - και κυρίως οι οικονομολόγοι - ένα πολύ μεγάλο λάθος.
Το έτος εφαρμογής...

Για σκεφτείτε λίγο την χρονολογία που έχουμε - 2022. Λοιπόν:
α) Σε αυτήν εδώ την χρονολογία έχουμε μέσα παραγωγής τα οποία δεν είχαν πριν από 50 χρόνια. Πως ακριβώς θα προσδιορίσεις οικονομικά την παραγωγή έργου με τα μέσα που έχουμε σήμερα; Π.χ. πως προσδιορίζεις έναν αντιγραφέα; Και με τους αντιγραφείς φτιάχνονται μέχρι και οι κινητήρες του πυραύλου Falcon 9!!!

β) Πως προσδιορίζεις μία ενοποιημένη (ουσιαστικά) αγορά μετοχών; Ο ίδιος ο άνθρωπος που σήμερα αγοράζει στην Ελλάδα, μπορεί να πουλήσει στην Αγγλία, να αγοράσει στην Νέα Υόρκη, να πουλήσει στο Τόκιο, να αγοράσει στην Βομβάη και να πουλήσει πάλι Αθήνα μέσα σε 24 ώρες!!! Πως το προσδιορίζεις οικονομικά αυτό;

Γ) Πως προσδιορίζεις νέες αγορές όπως τα κρυπτονομίσματα; Στον κακό χαμό που γίνεται ακόμα με αυτά, έχουν χαθεί μέχρι στιγμής κοντά 2,5 τρις δολάρια. Ναι μεν εικονικά χρήματα τα πιο πολλά, αλλά πραγματικά για κάποιους.

Δ) Τον έλεγχο των μαζών. Οι μάζες ήταν πολύ πιο εύκολο να ελεγχθούν π.χ. το 1930 από ότι σήμερα. Μία μάζα χωρίς μισθό και χωρίς σύνταξη είναι πολύ πιο εύκολο να ακολουθήσει σήμερα χαοτικές κατευθύνσεις, από ότι πριν από 90 χρόνια.

Ε) Πως προσδιορίζεις τον αφανισμό της μεσαίας τάξης, η οποία ήταν αυτή που κατανάλωνε πιο πολύ; Ερχόμαστε δηλαδή στις θεωρίες πριν το 1500 με τίτλο: οι σκλάβοι και οι δουλοπάροικοι παράγουν, ποιός όμως καταναλώνει;

Με λίγα λόγια οι καραγκιόζηδες των οικονομικών επιτελείων χρησιμοποιούν μεθόδους και δεδομένα που έχουν σκεφτεί, αναλυθεί και εφαρμοστεί σε διαφορετικές εποχές. Δεν θα λειτουργήσει καμία από αυτές σήμερα, ότι και να κάνουν...

ΥΓ
Ξέχασα να γράψω το εξής:
Ήδη από το 1990 υπήρχαν φωνές που έλεγαν ότι στο μέλλον οι οικονομολόγοι δεν θα μπορούν να προβλέψουν την ροή της οικονομίας και στη συνέχεια να το διαχειριστούν, γιατί πολύ απλά, αλλάζει άρδην όλο το υπόβαθρο με τις τεχνολογίες να τρέχουν. Κανείς δεν τους πήρε σοβαρά γιατί πίστευαν ότι τα βασικά στοιχεία της αγοράς ελέγχουν την οικονομία (π.χ. οικοδομή) και όχι οι μηχανισμοί που παράγουν τα βασικά στοιχεία...
Παρότι έχουμε στοιχεία από την πρώτη βιομηχανική επανάσταση και το πως επηρέασε αυτή την οικονομία, αυτά δεν τα θεωρούν έγκυρα και άξια προς ανάλυση και αντιπαράθεση με τα τρέχων οικονομικά δεδομένα!!!

.
Bellum omnium contra omnes
Ου παντός πλειν εις Κόρινθον...

Απάντηση


  • Παραπλήσια Θέματα
    Απαντήσεις
    Προβολές
    Τελευταία δημοσίευση

Επιστροφή στο “Οικονομία”

Phorum.com.gr : Αποποίηση Ευθυνών