Farmers’ Revolt
EWALD ENGELEN
06 APRIL 2023POLITICS
Το σοκ που προκλήθηκε στις 16 Μαρτίου στην ολλανδική τάξη των σχολιαστών ήταν αισθητό. Το δεξιό-λαϊκιστικό Κίνημα Αγρότη-Πολίτη (BBB) -που ιδρύθηκε το 2019 από μια μικρή εταιρεία επικοινωνίας, χρηματοδοτήθηκε από το ισχυρό ολλανδικό αγροδιατροφικό σύμπλεγμα και ηγείται από έναν πρώην δημοσιογράφο της βιομηχανίας κρέατος- είχε αυξήσει μαζικά το ποσοστό των ψήφων του στις επαρχιακές εκλογές της χώρας. Είναι πλέον το μεγαλύτερο κόμμα και στις δώδεκα επαρχίες και αναμένεται να επιτύχει το ίδιο επίπεδο και στις εκλογές για τη Γερουσία τον επόμενο μήνα. Αυτό θα έδινε στην BBB δύναμη βέτο τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, φέρνοντας ενδεχομένως σε αδιέξοδο μια ήδη διστακτική διαδικασία πράσινης μετάβασης. Μπροστά σε αυτή την προοπτική, ένα εξοργισμένο σχολιαστικό κοινό έχει αρχίσει να καταγγέλλει τους αγρότες ως εχθρούς της περιβαλλοντικής προόδου και εικάζει ότι οι περιορισμοί στην ψήφο - στους ηλικιωμένους, στους "υποεκπαιδευμένους", σε αγροτικές εκλογικές περιφέρειες - μπορεί να είναι απαραίτητοι για να εξουδετερώσουν την αντίστασή τους.
Το casus belli για την εξέγερση των αγροτών ήταν μια απόφαση του 2019 από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας, σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση είχε παραβιάσει τις υποχρεώσεις της στην ΕΕ για την προστασία 163 φυσικών περιοχών από τις εκπομπές από τις κοντινές γεωργικές δραστηριότητες. Αυτό ώθησε την κεντροδεξιά κυβέρνηση συνασπισμού, υπό τον Μαρκ Ρούτε, να επιβάλει σε εθνικό επίπεδο όριο ταχύτητας στις εθνικές οδούς 100 χλμ/ώρα και να ακυρώσει ένα ευρύ φάσμα οικοδομικών έργων που αποσκοπούσαν στην ανακούφιση της έλλειψης προσφοράς στην ολλανδική αγορά κατοικίας. Ωστόσο, σύντομα έγινε φανερό ότι τα μέτρα αυτά ήταν ανεπαρκή, δεδομένου ότι οι μεταφορές και οι κατασκευές συνέβαλαν ελάχιστα στις εθνικές εκπομπές αζώτου. Η γεωργία, αντίθετα, ήταν υπεύθυνη για το 46%. Μια διαρθρωτική λύση θα έπρεπε επομένως να περιλαμβάνει σημαντική μείωση της κτηνοτροφίας. Η πρόταση που είχε προταθεί εδώ και καιρό από το περιθωριακό "Κόμμα για τα ζώα", να μειωθεί το μισό του συνολικού ολλανδικού ζωικού κεφαλαίου με την απαλλοτρίωση 500 έως 600 μεγάλων εκπομπών, τέθηκε ξαφνικά στο τραπέζι. Το αδιανόητο είχε γίνει εφικτό.
Οι προτάσεις αυτές προκάλεσαν ένα απροσδόκητο κύμα διαμαρτυριών των αγροτών - αγρότες που έκλεισαν δρόμους με τα τρακτέρ τους, κατέλαβαν πλατείες και άλλους δημόσιους χώρους, εισέβαλαν σε κυβερνητικά κτίρια και εμφανίστηκαν στα σπίτια πολιτικών - καθώς και τη δημιουργία της BBB. Μετά από μια σύντομη παύση κατά τη διάρκεια του λουκέτου, το κίνημα αυτό έφτασε σε νέα ύψη έντασης. Από την άνοιξη του 2022, κατά μήκος των δρόμων και των εθνικών οδών που οδηγούν στα ξεχασμένα μέρη των Κάτω Χωρών, οι αγρότες κρέμασαν χιλιάδες ανεστραμμένες εθνικές σημαίες: ένα σύμβολο της δυσαρέσκειας τους.
Σχεδόν το ένα πέμπτο του εκλογικού σώματος, περίπου 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι, προσήλθαν να ψηφίσουν για την BBB αυτόν τον μήνα - ένας αριθμός σημαντικά μεγαλύτερος από τους 180.000 αγρότες που αποτελούν τον πυρήνα της εκλογικής της πελατείας. Αυτό υποδηλώνει ότι διακυβεύονται περισσότερα από τον απλό NIMBYism. Οι συνταξιούχοι, οι επαγγελματικά καταρτισμένοι και οι επισφαλώς απασχολούμενοι υπερεκπροσωπούνται μεταξύ των υποστηρικτών του κόμματος, και τα μεγαλύτερα εκλογικά κέρδη του ήταν σε περιφερειακές, μη αστικές περιοχές που έχουν πληγεί σκληρά από την πτώση των δημόσιων επενδύσεων. Οι ομάδες αυτές έχουν συσπειρωθεί γύρω από μια τάξη αγροτών που παρουσιάζονται ως θύματα, αλλά στην πραγματικότητα είναι από τους πιο προνομιούχους στη χώρα: ένας στους πέντε είναι εκατομμυριούχος. Είναι σαφές ότι αυτό το ετερογενές μπλοκ θα μπορούσε να συγκροτηθεί μόνο ως αποτέλεσμα βαθιάς απογοήτευσης από την κυρίαρχη ολλανδική πολιτική - η οποία έχει εδώ και καιρό στιγματιστεί από την αλαζονεία και την ανικανότητα του κυρίαρχου στρώματος.
Ορισμένοι ιστορικοί παράγοντες συνέβαλαν στη δημιουργία των βάσεων για το κίνημα των αγροτών. Πρώτον, οι Κάτω Χώρες υπέστησαν μια εξαιρετικά ταχεία νεοφιλελεύθερη μεταμόρφωση από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, με αποτέλεσμα την πώληση των δημόσιων υπηρεσιών, την εμπορευματοποίηση της παιδικής μέριμνας, της υγειονομικής περίθαλψης και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, την απότομη μείωση της κοινωνικής στέγασης, την εμφάνιση παγκοσμιοποιημένων τραπεζών και συνταξιοδοτικών ταμείων και μια από τις πιο ευέλικτες αγορές εργασίας στην ΕΕ, με το ένα τρίτο των εργαζομένων να έχει επισφαλείς συμβάσεις. Στη συνέχεια, η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 οδήγησε σε μια από τις πιο δαπανηρές τραπεζικές διασώσεις σε κατά κεφαλήν όρους, ακολουθούμενη από έξι χρόνια λιτότητας που χρησίμευσαν για την αναδιανομή του πλούτου από τους φτωχούς στους πλούσιους. Τα τέσσερα λουκέτα που επιβλήθηκαν μεταξύ 2020 και 2022 είχαν το ίδιο αποτέλεσμα: οι εργαζόμενοι έχασαν τις δουλειές τους, είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται και πέθαναν σε μεγαλύτερο αριθμό. Η άνοδος των τιμών καταναλωτή, που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, έσπρωξε στη συνέχεια πολλά ολλανδικά νοικοκυριά στη φτώχεια από πλευράς καυσίμων.
Όλα αυτά διανθίζονταν με συνεχείς γραφειοκρατικές αποτυχίες σε μια σειρά από κυβερνητικές υπηρεσίες: παιδική μέριμνα, πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στέγαση, εφορία, μεταφορές και εξόρυξη φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα, μοιράζονταν οπισθοδρομικές επιδοτήσεις στους περιβαλλοντολόγους της μεσαίας τάξης για την επιστροφή του κόστους των αντλιών θερμότητας, των ηλιακών συλλεκτών και των Teslas. Προσθέστε ένα συνεχές σταγονόμετρο αυθαίρετων προσβολών για τις κατώτερες τάξεις από τους υποτιθέμενους ειδικούς που κυριαρχούν στη δημόσια συζήτηση και καταλήγετε σε ένα εύφλεκτο μείγμα δυσαρέσκειας. Η κατάσταση πυροδοτήθηκε τελικά το 2019 από τη δικαστική απόφαση, οπότε και οι λανθάνουσες περιφερειακές-πολιτισμικές ταυτότητες παρείχαν το ακατέργαστο συμβολικό υλικό για την αντιπολιτευτική αφήγηση των αγροτών: αστική εναντίον αγροτικής περιοχής, ελίτ εναντίον μαζών, βίγκαν εναντίον κρεατοφάγων. Με τη βοήθεια κάποιων έξυπνων πολιτικών επιχειρηματιών, το μήνυμα αυτό άρχισε να βρίσκει απήχηση πολύ πέρα από τις αγροτικές εκτάσεις.
Ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Michel Houellebecq έγραψε κάποτε ότι οι Κάτω Χώρες δεν είναι χώρα αλλά εταιρεία περιορισμένης ευθύνης. Αυτό αποτυπώνει απόλυτα την άποψη του VVD του Ρούτε. Από τότε που ήρθε στην εξουσία το 2010, έχει επανασχεδιάσει τις Κάτω Χώρες ως μια νέα Σιγκαπούρη στον Ρήνο - καθιερώνοντας μια μορφή μερκαντιλιστικού νεοφιλελευθερισμού που αποσκοπεί στην προσέλκυση όσο το δυνατόν περισσότερου ξένου κεφαλαίου, τόσο οικονομικού όσο και ανθρώπινου. Στην προσπάθειά της να προσελκύσει τις άμεσες ξένες επενδύσεις, οι Κάτω Χώρες έγιναν ένας από τους μεγαλύτερους φορολογικούς παραδείσους στον κόσμο. Το καθεστώς κοινωνικής ασφάλισής της έχει επανασχεδιαστεί για να εξυπηρετεί τους υψηλά μορφωμένους ομογενείς, μετατρέποντας το Άμστερνταμ σε ένα αγγλόφωνο φυλάκιο όπου πρέπει να μιλάει κανείς αγγλικά για να επισκεφθεί ένα κατάστημα ή ένα εστιατόριο, ενώ οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο είναι κλειδωμένοι κοντά σε μερικά από τα φτωχότερα χωριά της ολλανδικής ενδοχώρας. Οι δημόσιες επενδύσεις έχουν ρέει κατά κύριο λόγο στις μητροπολιτικές περιοχές της Δύσης, ενώ έχουν ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό την περιφέρεια κατά μήκος των γερμανικών συνόρων.
Η δυναμική της άνισης ανάπτυξης έχει νομιμοποιηθεί από μια αφήγηση που εξυμνεί τις αρετές της πόλης και της "δημιουργικής τάξης" της. Γεωγράφοι όπως ο Ρίτσαρντ Φλόριντα και ο Έντουαρντ Γκλέιζερ εκλαΐκευσαν την ιδέα ότι οι μετα-ιδεολογικοί πολιτικοί πρέπει να σταματήσουν να υποστηρίζουν τους χαμένους και να αρχίσουν να επιλέγουν τους νικητές, κατευθύνοντας τεράστια ποσά δημόσιας χρηματοδότησης στα αστικά κέντρα - τα οποία θεωρήθηκε ότι κατέχουν το κλειδί της εθνικής οικονομικής επιτυχίας. Και έτσι έγινε: ενώ νοσοκομεία, σχολεία, πυροσβεστικοί σταθμοί και γραμμές λεωφορείων εξαφανίστηκαν σιγά σιγά από την περιφέρεια, ο πυρήνας στολίστηκε με λαμπερές γραμμές μετρό. Μεταξύ των περιοχών αυτών δημιουργήθηκαν μεγάλες διαφορές στο προσδόκιμο ζωής, καθώς και μεγάλες αποκλίσεις στην εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους πολιτικούς.
Ο Ρούτε, ο πρωθυπουργός που τα επέβλεψε όλα αυτά, πρόκειται τώρα να γίνει ο μακροβιότερος εν ενεργεία αρχηγός κράτους από την ίδρυση του Βασιλείου των Κάτω Χωρών το 1815. Είναι επιδέξιος στο να παίζει το παιχνίδι της πολιτικής, αλλά δεν διαθέτει το ιδεολογικό όραμα που είναι απαραίτητο για να αντέξει σε περιόδους κρίσης. (Ο Ρούτε έχει πει ως γνωστόν ότι οι ψηφοφόροι που θέλουν όραμα πρέπει να πάνε σε οφθαλμίατρο). Δημογραφία, ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί, ευρώ, Covid-19, πόλεμος, κλιματική αλλαγή: αυτά είναι τα αστάθμητα που ο Ρούτε και οι όμοιοί του, υποστηριζόμενοι από την ομάδα των εμπειρογνωμόνων τους, χρησιμοποίησαν για να πειθαρχήσουν τους Ολλανδούς ψηφοφόρους σε υποταγή. Οι εκπομπές αζώτου αποτελούν μέρος αυτού του ευρύτερου σχεδίου. Το σχέδιο για τη μείωση του αριθμού των ζώων κατά το ήμισυ δεν καταρτίστηκε μετά από μια μακρά διαδικασία δημοκρατικού διαλόγου- ήταν μια πρόχειρη απόφαση που ελήφθη από πολιτικούς που κρύβονται πίσω από μια ανεξέλεγκτη δικαστική εξουσία. Αλλά, αυτή τη φορά, η κυβέρνηση αιφνιδιάστηκε από τις αντιδράσεις που προκάλεσε.
Επομένως, ίσως είναι απαραίτητο να αναθεωρηθεί η παρατήρηση του Γερμανού ποιητή Χάινριχ Χάινε ότι "Στην Ολλανδία όλα συμβαίνουν με πενήντα χρόνια καθυστέρηση". Εδώ, όπως φαίνεται, η εξέγερση κατά της τεχνοκρατίας ήρθε νωρίς. Η ολλανδική συγκυρία πιθανότατα προμηνύει τη μοίρα άλλων πλούσιων χωρών του Παγκόσμιου Βορρά - καθώς οι κεντρώες κυβερνήσεις, που προσπαθούν να επιβεβαιώσουν τα πράσινα διαπιστευτήριά τους, αρχίζουν να προβαίνουν σε βαριές πολιτικές μεταρρυθμίσεις με σημαντικές αναδιανεμητικές συνέπειες.
Αυτό που ο Andreas Malm αποκαλεί "ενεργειακό καθεστώς" του παγκόσμιου καπιταλισμού έχει μέχρι στιγμής απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής μας προσοχής- αλλά καθώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του "θερμιδικού καθεστώτος" του γίνονται δυσδιάκριτες, η κτηνοτροφία θα μπει στο στόχαστρο των κυβερνήσεων και των ακτιβιστών για το κλίμα. Πρόσφατα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι οι πυκνότητες κτηνοτροφίας είναι ιδιαίτερα υψηλές στη Δανία, τη Φλάνδρα, το Πιεμόντε, τη Γαλικία, τη Βρετάνη, τη Νότια Ιρλανδία και την Καταλονία. Σύντομα, οι περιοχές αυτές θα πρέπει να θεσπίσουν μέτρα παρόμοια με αυτά που συζητούνται επί του παρόντος στις Κάτω Χώρες. Και αν το ολλανδικό παράδειγμα είναι κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, η τεχνοκρατία δύσκολα θα τα καταφέρει. Ένα κράτος που έχει επιβάλει στους πολίτες του ιδιωτικοποιήσεις, ελαστικοποιήσεις, λιτότητα, αποεπενδύσεις και οπισθοδρομικές περιβαλλοντικές επιδοτήσεις δεν μπορεί να περιμένει να το εμπιστευτούν όταν πρόκειται για την πολιτική για το κλίμα. Αντ' αυτού, θα πρέπει να αποκαταστήσει τις συνέπειες αυτών των καταστροφικών πολιτικών, ενώ παράλληλα θα οικοδομήσει σταδιακά την υποστήριξη για μια πράσινη μετάβαση μέσω μιας διαδικασίας ουσιαστικής δέσμευσης - μιας διαδικασίας που δεν θα αποφεύγει τη δημοκρατική διαφωνία, ούτε τη δύσκολη δουλειά που αυτή συνεπάγεται.
Subscribe rtde.unzensiert.ru
Watch the livestream:
I would have lived in peace. But my enemies brought me war.
