Σελίδα 1 από 5

Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 29 Ιούλ 2021, 18:35
από Fluffy
Τις ρίζες που βλέπουν με μισ'ο μάτι οι αναρχικοί την επιστήμη και κάποιες φορές την τεχνολογία βρίσκεται στο έργο του μιχαήλ μπακούνιν "θεός και κράτος" όπου λέει πως η επιστήμη πρέπει να είναι περιορισμένη για να μην μας εξουσιάζει, να μην μετατραπεί σε δικτατορία.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 29 Ιούλ 2021, 18:38
από Fluffy
Έχω ήδη εκθέσει στο Παράρτημα ότι η ανθρώπινη σκέψη κι επομένως, η επιστήμη δεν μπορεί να συλλάβει και να κατονομάσει παρά μόνον τη γενική έννοια των πραγματικών δεδομένων, των σχέσεων και των νόμων τους - κοντολογής, αυτό που είναι σταθερό μέσα στους συνεχείς μετασχηματισμούς τους — ποτέ όμως την υλική, ατομική πλευρά, που σφύζει, για να το πούμε έτσι, από πραγματικότητα και ζωή κι είναι επομένως φευγαλέα κι άπιαστη.

Η επιστήμη συμπεριλαμβάνει τη σκέψη της πραγματικότητας, όχι την ίδια την πραγματικότητα· τη σκέψη της ζωής, όχι τη ζωή. Αυτό είναι και το όριό της, το μόνο πραγματικά αξεπέραστο όριο, αφού στηρίζεται στην ίδια τη φύση της σκέψης, που είναι το μόνο όργανο της επιστήμης. Πάνω στη φύση αυτή στηρίζονται τ' αναφαίρετα δικαιώματα κι η μεγάλη αποστολή της επιστήμης, αλλά κι η ζωτική της ανικανότητα, ή ακόμα κι η βλαβερή της δραστηριότητα, οποτεδήποτε διεκδικεί υπεροπτικά, διαμέσου των επίσημα αναγνωρισμένων εκπροσώπων της, το δικαίωμα να κυβερνά τη ζωή.

Η αποστολή της επιστήμης είναι να καθορίσει τους γενικούς νόμους που είναι εγγενείς στην ανάπτυξη των φαινομένων του φυσικού και κοινωνικού κόσμου, διαμέσου της παρατήρησης των γενικών σχέσεων των εφήμερων και συγκεκριμένων πραγμάτων' προσδιορίζει, για να το πούμε έτσι, τα αναλλοίωτα ορόσημα της προοδευτικής πορείας της ανθρωπότητας, δείχνοντας τις γενικές συνθήκες που είναι απαραίτητο να τηρηθούν αυστηρά και μοιραίο το να ξεχαστούν ή ν' αγνοηθούν.

Κοντολογής, η επιστήμη είναι η πυξίδα της ζωής· αλλά δεν είναι η ζωή. Η επιστήμη είναι αναλλοίωτη, απρόσωπη, γενική, αφηρημένη, αναίσθητη όπως οι νόμοι, των οποίων δεν είναι παρά η ιδανική αναπαραγωγή, επεξεργασμένη ή νοητή — δηλαδή, εγκεφαλική (και χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη για να θυμίσω ότι η ίδια η επιστήμη δεν είναι παρά ένα υλικό προϊόν ενός υλικού οργάνου, του εγκέφαλου).

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 29 Ιούλ 2021, 18:43
από Fluffy
Η ζωή είναι εντελώς φευγαλέα κι εφήμερη αλλά και σφύζουσα από πραγματικότητα κι ατομικότητα, αισθαντικότητα, οδύνες, χαρές, φιλοδοξίες, ανάγκες και πάθη. Μόνον αυτή δημιουργεί, αυθόρμητα, αληθινά πράγματα κι αληθινές υπάρξεις. Η επιστήμη δεν δημιουργεί τίποτα· απλώς διαπιστώνει κι αναγνωρίζει τα δημιουργήματα της ζωής.

Και κάθε φορά που οι άνθρωποι της επιστήμης, βγαίνοντας απ’ τον αφηρημένο τους κόσμο, ανακατεύονται με τη ζωντανή δημιουργία στον πραγματικό κόσμο, όλα όσα προτείνουν και δημιουργούν δεν είναι παρά φτωχά, γελοία, αφηρημένα, δίχως αίμα και ζωή και θνησιγενή σαν το "ανθρωπάριο" (homunculus) που δημιούργησε ο Βάγκνερ, ο σχολαστικός οπαδός του αθάνατου Δόκτορα Φάουστ. Συνακόλουθα, η μόνη αποστολή της επιστήμης είναι να φωτίζει τη ζωή, όχι να την κυβερνάει.

Μια διακυβέρνηση της επιστήμης και των επιστημόνων, ακόμα κι αν έχουμε να κάνουμε με τους θετικιστές, οπαδούς του Ογκύστ Κοντ, ή ακόμα με τους οπαδούς της δογματικής σχολής του Γερμανικού Κομμουνισμού, δεν μπορεί παρά να είναι ανίκανη, γελοία, απάνθρωπη, βάναυση, καταπιεστική, εκμεταλλευτική, ολέθρια. Μπορούμε να πούμε για τους ανθρώπους της επιστήμης, σαν τέτοιους, ό,τι είπα προηγούμενα για τους θεολόγους και για τους μεταφυσικούς: δεν έχουν ούτε ενδιαφέρον ούτε καρδιά για το άτομο και τα ζωντανά όντα. Και δεν μπορούμε καν να τους κατηγορήσουμε γι’ αυτό, αφού είναι η φυσική συνέπεια του επαγγέλματος τους.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 29 Ιούλ 2021, 19:01
από Kolovrat
Η ρίζα είναι η ψυχική αρρώστια. Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, σχιζοφρένεια, κομμουνισμός, αναρχία. Το να ψάχνεις την λογική αιτία πίσω από μια αναρχική θεωρία είναι σαν να ψάχνεις το γενεαλογικό δέντρο κάποιου που τεμάχισε και έφαγε την οικογένειά του, ο οποίος υποστηρίζει πως το έκανε γιατί είναι ο Ναπολέων, για να δεις αν όντως είναι ο Ναπολέων ή όχι.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 29 Ιούλ 2021, 19:08
από ΟΥΤΙΣ
Fluffy έγραψε:
29 Ιούλ 2021, 18:38
Έχω ήδη εκθέσει στο Παράρτημα ότι η ανθρώπινη σκέψη κι επομένως, η επιστήμη δεν μπορεί να συλλάβει και να κατονομάσει παρά μόνον τη γενική έννοια των πραγματικών δεδομένων, των σχέσεων και των νόμων τους - κοντολογής, αυτό που είναι σταθερό μέσα στους συνεχείς μετασχηματισμούς τους — ποτέ όμως την υλική, ατομική πλευρά, που σφύζει, για να το πούμε έτσι, από πραγματικότητα και ζωή κι είναι επομένως φευγαλέα κι άπιαστη.

Η επιστήμη συμπεριλαμβάνει τη σκέψη της πραγματικότητας, όχι την ίδια την πραγματικότητα· τη σκέψη της ζωής, όχι τη ζωή. Αυτό είναι και το όριό της, το μόνο πραγματικά αξεπέραστο όριο, αφού στηρίζεται στην ίδια τη φύση της σκέψης, που είναι το μόνο όργανο της επιστήμης. Πάνω στη φύση αυτή στηρίζονται τ' αναφαίρετα δικαιώματα κι η μεγάλη αποστολή της επιστήμης, αλλά κι η ζωτική της ανικανότητα, ή ακόμα κι η βλαβερή της δραστηριότητα, οποτεδήποτε διεκδικεί υπεροπτικά, διαμέσου των επίσημα αναγνωρισμένων εκπροσώπων της, το δικαίωμα να κυβερνά τη ζωή.

Η αποστολή της επιστήμης είναι να καθορίσει τους γενικούς νόμους που είναι εγγενείς στην ανάπτυξη των φαινομένων του φυσικού και κοινωνικού κόσμου, διαμέσου της παρατήρησης των γενικών σχέσεων των εφήμερων και συγκεκριμένων πραγμάτων' προσδιορίζει, για να το πούμε έτσι, τα αναλλοίωτα ορόσημα της προοδευτικής πορείας της ανθρωπότητας, δείχνοντας τις γενικές συνθήκες που είναι απαραίτητο να τηρηθούν αυστηρά και μοιραίο το να ξεχαστούν ή ν' αγνοηθούν.

Κοντολογής, η επιστήμη είναι η πυξίδα της ζωής· αλλά δεν είναι η ζωή. Η επιστήμη είναι αναλλοίωτη, απρόσωπη, γενική, αφηρημένη, αναίσθητη όπως οι νόμοι, των οποίων δεν είναι παρά η ιδανική αναπαραγωγή, επεξεργασμένη ή νοητή — δηλαδή, εγκεφαλική (και χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη για να θυμίσω ότι η ίδια η επιστήμη δεν είναι παρά ένα υλικό προϊόν ενός υλικού οργάνου, του εγκέφαλου).
Fluffy έγραψε:
29 Ιούλ 2021, 18:43
Η ζωή είναι εντελώς φευγαλέα κι εφήμερη αλλά και σφύζουσα από πραγματικότητα κι ατομικότητα, αισθαντικότητα, οδύνες, χαρές, φιλοδοξίες, ανάγκες και πάθη. Μόνον αυτή δημιουργεί, αυθόρμητα, αληθινά πράγματα κι αληθινές υπάρξεις. Η επιστήμη δεν δημιουργεί τίποτα· απλώς διαπιστώνει κι αναγνωρίζει τα δημιουργήματα της ζωής.

Και κάθε φορά που οι άνθρωποι της επιστήμης, βγαίνοντας απ’ τον αφηρημένο τους κόσμο, ανακατεύονται με τη ζωντανή δημιουργία στον πραγματικό κόσμο, όλα όσα προτείνουν και δημιουργούν δεν είναι παρά φτωχά, γελοία, αφηρημένα, δίχως αίμα και ζωή και θνησιγενή σαν το "ανθρωπάριο" (homunculus) που δημιούργησε ο Βάγκνερ, ο σχολαστικός οπαδός του αθάνατου Δόκτορα Φάουστ. Συνακόλουθα, η μόνη αποστολή της επιστήμης είναι να φωτίζει τη ζωή, όχι να την κυβερνάει.

Μια διακυβέρνηση της επιστήμης και των επιστημόνων, ακόμα κι αν έχουμε να κάνουμε με τους θετικιστές, οπαδούς του Ογκύστ Κοντ, ή ακόμα με τους οπαδούς της δογματικής σχολής του Γερμανικού Κομμουνισμού, δεν μπορεί παρά να είναι ανίκανη, γελοία, απάνθρωπη, βάναυση, καταπιεστική, εκμεταλλευτική, ολέθρια. Μπορούμε να πούμε για τους ανθρώπους της επιστήμης, σαν τέτοιους, ό,τι είπα προηγούμενα για τους θεολόγους και για τους μεταφυσικούς: δεν έχουν ούτε ενδιαφέρον ούτε καρδιά για το άτομο και τα ζωντανά όντα. Και δεν μπορούμε καν να τους κατηγορήσουμε γι’ αυτό, αφού είναι η φυσική συνέπεια του επαγγέλματος τους.
Πολύ ωραίο κείμενο. Δεν βλέπω κάποιο λάθος. Τώρα αν κάποιοι τα παρερμηνεύουν δεν ευθύνεται ο Μπακούνιν.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 29 Ιούλ 2021, 22:25
από Fluffy
Συνεχίζει ο μιχαήλ

Στο μέτρο που είναι άνθρωποι της επιστήμης, οφείλουν να ενδιαφέρονται και ν' ασχολούνται μόνο με γενικότητες, αυτό κάνουν οι νόμοι................... [Στο σημείο αυτό λείπουν 3 σελίδες απ' το χειρόγραφο του Μπακούνιν]............... .......... δεν είναι αποκλειστικά άνθρωποι της επιστήμης, αλλά επίσης, λίγο πολύ, άνθρωποι της ζωής. Μολοντούτο, δε θα πρέπει να βασιζόμαστε υπερβολικά σ' αυτό.

Παρόλο που μπορούμε να είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι κανένας επιστήμονας δε θα τολμούσε σήμερα να μεταχειριστεί έναν άνθρωπο σαν κουνέλι, παραμένει όμως πάντα ο φόβος μήπως, αν δεν τους εμποδίσουμε, δούμε μια μέρα τους επιστήμονες σα σώμα, να υποβάλλουν ζωντανούς ανθρώπους σε επιστημονικά πειράματα, λιγότερο βάναυσα, βέβαια, αλλά παρόλα αυτά, δυσάρεστα για τα θύματά τους. Κι αν δεν μπορούν να κάνουν πειράματα στα σώματα των ατόμων, δεν θα ήθελαν τίποτα καλύτερο απ' το να πειραματιστούν πάνω στο κοινωνικό σώμα, κι αυτό είναι που πρέπει οπωσδήποτε να εμποδίσουμε.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 30 Ιούλ 2021, 10:04
από Fluffy
Με την υπάρχουσα οργάνωσή τους, μονοπωλώντας την επιστήμη και παραμένοντας έτσι έξω απ' την κοινωνική ζωή, οι επιστήμονες σχηματίζουν μια ξεχωριστή κάστα, που μοιάζει, σε πολλά σημεία, με το ιερατείο. Θεός τους είναι η επιστημονική αφαίρεση, τα ζωντανά και πραγματικά άτομα είναι τα θύματά τους, κι αυτοί είναι οι καθαγιασμένοι και προνομιούχοι θύτες.

Η επιστήμη δεν μπορεί να ξεφύγει απ' τη σφαίρα των αφαιρέσεων.
Απ' αυτή την άποψη, η επιστήμη είναι άπειρα κατώτερη απ' την τέχνη, η οποία με τη σειρά της, ασχολείται ιδιαίτερα κι εκείνη με γενικούς τύπους και γενικές καταστάσεις, που τα ενσαρκώνει, όμως, μ' ένα χάρισμα εντελώς δικό της, σε μορφές που, αν δεν είναι ζωντανές, με την έννοια της αληθινής ζωής, κατορθώνουν μολοντούτο να προκαλούν τη φαντασία μας, την ανάμνηση και την αίσθηση της ζωής· η τέχνη, εξατομικεύει, κατά κάποιο τρόπο, τους τύπους και τις καταστάσεις που συλλαμβάνει' με τις ατομικότητες, χωρίς σάρκα και οστά κι επομένως αιώνιες κι αθάνατες, που έχει τη δύναμη να δημιουργεί, μας φέρνει στο νου μας ζωντανές, πραγματικές ατομικότητες, που εμφανίζονται κι εξαφανίζονται μπροστά στα μάτια μας. Η τέχνη είναι, επομένως, κατά κάποιο τρόπο, η επιστροφή της αφαίρεσης στη ζωή· ενώ, αντίθετα, η επιστήμη είναι η διαρκής θυσία της φευγαλέας, εφήμερης αλλά πραγματικής ζωής στο βωμό των αιώνιων αφαιρέσεων.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 31 Ιούλ 2021, 07:24
από Fluffy
Η επιστήμη είναι ανίκανη να συλλάβει τόσο την ατομικότητα του ανθρώπου όσο και την ατομικότητα ενός κουνελιού, εφόσον ακριβώς, αδιαφορεί εξίσου και για τις δυο. Όχι ότι αγνοεί την αρχή της ατομικότητας: τη συλλαμβάνει τέλεια σαν αρχή, όχι όμως και σα γεγονός. Ξέρει πολύ καλά ότι όλα τα είδη των ζώων, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπινου είδους, δεν μπορούν να έχουν πραγματική ύπαρξη έξω από ένα απεριόριστο αριθμό ατόμων, που γεννιούνται και πεθαίνουν, παραχωρώντας τη θέση τους σε νέα άτομα, εξίσου εφήμερα.

Γνωρίζει ότι, καθώς ανεβαίνουμε απ' τα ζωικά είδη στ' ανώτερα είδη, η αρχή της ατομικότητας τονίζεται περισσότερο· τα άτομα παρουσιάζονται πιο ολοκληρωμένα και πιο ελεύθερα. Γνωρίζει, ότι ο άνθρωπος, το τελευταίο και τελειότερο ζώο της γης, έχει την πιο ολοκληρωμένη και πιο έντονη ατομικότητα, χάρη στη δύναμη που διαθέτει να συλλαμβάνει, να συγκεκριμενοποιεί και να προσωποποιεί, κατά κάποιο τρόπο, στην κοινωνική κι ιδιωτική του ύπαρξη τον καθολικό νόμο.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 31 Ιούλ 2021, 12:27
από Καραμελίτσα
Ο Μιχαήλ ήταν άνθρωπος της εποχής του. Τα κείμενα δε στέκουν και πολύ στον 21ο αιώνα, ιδιαίτερα για όσες δεν την παλεύουν με το Ρομαντισμό, αλλά για το 19ο αιώνα, και σε σύγκριση με τις φαντασιώσεις των Μαρξιστών για επιστήμες της κοινωνίες, ειναι απλά δροσιστικό.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 31 Ιούλ 2021, 12:51
από kongrosian
Καραμελίτσα έγραψε:
31 Ιούλ 2021, 12:27
Ο Μιχαήλ ήταν άνθρωπος της εποχής του. Τα κείμενα δε στέκουν και πολύ στον 21ο αιώνα, ιδιαίτερα για όσες δεν την παλεύουν με το Ρομαντισμό, αλλά για το 19ο αιώνα, και σε σύγκριση με τις φαντασιώσεις των Μαρξιστών για επιστήμες της κοινωνίες, ειναι απλά δροσιστικό.
:p2:

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 01 Αύγ 2021, 07:28
από Fluffy
Γνωρίζει, τέλος, όταν δεν τυφλώνεται απ' το θεολογικό ή μεταφυσικό, πολιτικό, ή νομικό δογματισμό ή ακόμα από μια στενόμυαλη επιστημονική υπεροψία, όταν δε μένει κουφή για τα ένστικτα και τις αυθόρμητες επιθυμίες της ζωής - γνωρίζει (κι αυτή είναι η τελευταία της λέξη) ότι ο σεβασμός για τον άνθρωπο είναι ο υπέρτατος νόμος της Ανθρωπότητας, κι ότι ο μεγάλος, ο αληθινός σκοπός της ιστορίας, ο μόνος δικαιολογημένος σκοπός της, είναι ο εξανθρωπισμός και η χειραφέτηση, η πραγματική ελευθερία, η ευημερία κι η ευτυχία κάθε ατόμου που ζει στην κοινωνία.

Διότι, αν δεν θέλουμε να ξαναγυρίσουμε στον ελευθεροκτόνο μύθο του γενικού καλού που αντιπροσωπεύει το Κράτος, ένα μύθο που στηρίζεται πάντα στη συστηματική θυσία του λαού, οφείλουμε να παραδεχτούμε ανοιχτά ότι η συλλογική ελευθερία κι ευημερία υπάρχει μόνο στο βαθμό που αντιπροσωπεύει το άθροισμα κάθε ατομικής ελευθερίας κι ευημερίας.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 01 Αύγ 2021, 07:30
από Fluffy
Η επιστήμη γνωρίζει όλ' αυτά τα πράγματα, αλλά δεν πηγαίνει ούτε μπορεί να πάει πιο πέρα απ' αυτά. Αφού η αφαίρεση είναι η ίδια η φύση της, μπορεί πολύ άνετα να συλλάβει την αρχή της πραγματικής και ζωντανής ατομικότητας, αλλά δεν μπορεί να έχει σχέσεις με πραγματικά και ζωντανά άτομαλ· ασχολείται, γενικά, με άτομα, αλλά όχι με τον Πήτερ ή τον Τζαίημς, όχι με τον τάδε ή τον δείνα, που σ' ότι την αφορά, δεν υπάρχουν, δεν μπορούν να υπάρξουν γι' αυτή.

Τα άτομά της, το επαναλαμβάνω, δεν είναι παρά αφαιρέσεις. Η ιστορία, τώρα, δεν γράφεται από αφηρημένα άτομα, αλλ' από δρώντα, ζωντανά κι εφήμερα άτομα. Οι αφαιρέσεις προχωράνε μόνον όταν τις επωμίζονται πραγματικοί άνθρωποι. Για τα όντα αυτά, που δεν είναι φτιαγμένα από ιδέα μονάχα, αλλά, στην πραγματικότητα, από σάρκα και οστά, η επιστήμη δεν έχει καρδιά: τα θεωρεί το πολύ-πολύ σαν υλικό πνευματικής και κοινωνικής ανάπτυξης.

Τι τη νοιάζουν εκείνη οι ειδικές συνθήκες κι η περιστασιακή τύχη του Πήτερ ή του Τζαίημς; Θα γελοιοποιόταν από μόνη της, θα παραιτιόταν, και θ' αυτοκαταστρεφόταν, αν ήθελε ν' ασχοληθεί μ’ αυτά διαφορετικά κι όχι σαν παραδείγματα που στηρίζουν τις αιώνιες θεωρίες της. Και θα ήταν γελοίο να επιδιώξει κάτι παρόμοιο, εφόσον η πραγματική αποστολή της βρίσκεται αλλού. Δεν μπορεί να συλλάβει το συγκεκριμένο· κινείται μόνον μέσα σε αφαιρέσεις.

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 01 Αύγ 2021, 07:32
από I know just what you re sayin
:zz::zz::zz:

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 01 Αύγ 2021, 13:03
από ΓΑΛΗ
Αν κατάλαβα καλά, ο Μπακούνιν απορρίπτει ως οδηγούς/πρότυπα/ρυθμιστές των κοινωνιών τους επιστήμονες και αντιπροτείνει την ατομικότητα καλλιτεχνικού τύπου. :)

Re: Αναρχικοί, Μπακούνιν και επιστήμη

Δημοσιεύτηκε: 02 Αύγ 2021, 07:38
από Fluffy
ΓΑΛΗ έγραψε:
01 Αύγ 2021, 13:03
Αν κατάλαβα καλά, ο Μπακούνιν απορρίπτει ως οδηγούς/πρότυπα/ρυθμιστές των κοινωνιών τους επιστήμονες και αντιπροτείνει την ατομικότητα καλλιτεχνικού τύπου. :)
λέει πάντως πως η επιστήμη είναι πυξίδα, δεν είναι όμως η ίδια η ζωή
σε ζητήματα αντιπαράθεσης με τον μαρξ που του έθεταν τρίτοι έλεγα πως ο σοσιαλισμός για τον οποίο μιλάει δεν είναι επισημονικός αλλά ενστικτώδης.