Χ ρ η σ μ ο λ ό γ ι ο (για ένα ανώτερο βίο)

[jey_pap]

Το «χρησμολόγιο και τέχνη της φρόνησης» είναι το πλέον πολυμεταφρασμένο κείμενο της Ισπανικής γλώσσας (μετά τον Δον Κιχώτη) κι απασχόλησε τον Σοπενχάουερ, που ευχόταν να το είχε γράψει ο ίδιος!

«...Το ν΄ακούς μια συμβουλή (ακόμη κι αν ειπωθεί από ανάξιο*), δεν ελαττώνει το μεγαλείο, ούτε μειώνει το επίπεδο ικανοτήτων σου. Δέξου την με τη λογική, ακόμη κι αν επέχει θέση αντιπαραβολής, για να μη σε πολεμάει η κακοτυχία.


(*) Μερικοί θα ήταν σοφοί αν δεν είχαν την ιδέα πως είναι. Από την άλλη, πολλοί χάθηκαν επειδή δεν εμπιστευόταν τον εαυτό τους, χωρίς περαιτέρω έρευνα. Σε τί χρησιμεύει η έλλειψη εμπιστοσύνης σου, αν δε σε κάνει να ψάχνεις να τη γιατρέψεις;»
...
Από Γκρασιαν Μπαλτάσαρ «Χρησμολόγιο και τέχνη της φρόνησης»

[ΓΑΛΗ]

Το «χρησμολόγιο και τέχνη της φρόνησης» είναι το πλέον πολυμεταφρασμένο κείμενο της Ισπανικής γλώσσας (μετά τον Δον Κιχώτη) κι απασχόλησε τον Σοπενχάουερ, που ευχόταν να το είχε γράψει ο ίδιος!

«...Το ν΄ακούς μια συμβουλή (ακόμη κι αν ειπωθεί από ανάξιο*), δεν ελαττώνει το μεγαλείο, ούτε μειώνει το επίπεδο ικανοτήτων σου. Δέξου την με τη λογική, ακόμη κι αν επέχει θέση αντιπαραβολής, για να μη σε πολεμάει η κακοτυχία.


(*) Μερικοί θα ήταν σοφοί αν δεν είχαν την ιδέα πως είναι. Από την άλλη, πολλοί χάθηκαν επειδή δεν εμπιστευόταν τον εαυτό τους, χωρίς περαιτέρω έρευνα. Σε τί χρησιμεύει η έλλειψη εμπιστοσύνης σου, αν δε σε κάνει να ψάχνεις να τη γιατρέψεις;»
...
Από Γκρασιαν Μπαλτάσαρ «Χρησμολόγιο και τέχνη της φρόνησης»

Κάπου το έχω αυτό το βιβλίο. Προσωπικώς, το θεωρώ ως μια ανάπτυξη -σε περισσότερες σελίδες- του Ηγεμόνα.

[jey_pap]

The intuitive mind is a sacred gift
and the rational mind is a faithful
servant. We have created a society
that honors the servant and has
forgotten the gift

Einstein Albert

Θεωρώ, πως η φρόνηση είναι το ζητούμενο στα κείμενα και συχνά πυκνά, το μέτρο.

...Ούτε η ανοησία πρέπει να ΄ναι τολμηρή μα ούτε η αρετή φοβιτσιάρα. Κι αν η αυτοπεποίθηση ευνοεί την αφέλεια, πόσο περισσότερο πρέπει να ευνοεί την αξιοσύνη και τη γνώση!
...Να μην επιμένεις υπερβολικά. Κάθε αμετάπιστος είναι ανόητος. Ακόμα κι αν είναι ολοφάνερο πως έχεις δίκιο, είναι κόσμιο να υποχωρείς...
Περισσότερο χάνεις κύρος όταν γαντζώνεσαι με νύχια και με δόντια σε μιαν άποψη. Απ΄ οτιδήποτε μπορείς να κερδίσεις νικώντας έτσι, δεν υποστηρίζεις την αλήθεια, αλλά την ευτέλεια...

από το ίδιο βιβλίο

[jey_pap]

...και καμιά φορά αυτή η έμφυτη χυδαιοπρεπής (να αντιπαθείς ή να μισείς από διαίσθηση) αποστροφή προσβάλλει τους επιφανείς άντρες. Ας τη διορθώνει η σύνεση, γιατί δεν υπάρχει χειρότερη ατίμωση από το να μισείς τους καλύτερους. Όποια φωτεινότητα έχει η συμπάθεια προς τους άξιους, το έχει ως γνοφώδες η αντιπάθεια.
Απόφευγε να προβαίνεις σε ασχημοσύνες από την αμηχανία που γεννιέται από αυτοκριτική, παρά από την απειλή -αυστηρότητα της εξώφθαλμης εξουσίας.
Υπόφερε τον «πόλεμο» από τον εαυτό σου και δε θα χρειαστείς τον φανταστικό φίλο του Σενέκα*

(*) Μερικοί υπονοούν πως αυτός ο ...τυραννίσκος (κηδεμόνας) είναι η συνείδηση.

Το σθένος της ψυχής περέχει των σωματικών προσόντων. Είναι (το σθένος της) σαν το σπαθί που πάντα πρέπει να ΄ναι φροντισμένο πάντα στο θηκάρι της φρόνησης, έτοιμο αν υπάρξει ανάγκη προς υπεράσπιση του προσώπου σου.
ιο πολύ βλάπτει το ξέφτισμα της ψυχής παρά ένα ετοιμόρροπο σώμα.
...

Από το ίδιο ως άνω βιβλίο.

[jey_pap]

...
Πιο πολύ αξίζει μια φρόνιμη υποχώρηση από μια γενναία επίθεση.
...Η συνεχής καλοτυχία κουβαλά πάντα την αβεβαιότητα. Πιο ασφαλής είναι όταν παρουσιάζει διακυμάνσεις κι έχει κάτι το ...γλυκόπικρο όχι μόνο στα «φύλλα», αλλά και στους «καρπούς» της. Όσο το ένα καλότυχο παίρνει καταπόδι το άλλο, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πε(ρ)δικλωθούν (λατ. pediculus) μεταξύ τους, και να πάρουν τουμπα όλα μαζί. Ανταμείβεται συχνά η βραχύτητα της διάρκειας από την ένταση της εύνοιας. Κουράζεται η εύνοια να «κουβαλάει» για μεγάλο χρονικό διάστημα κάποιον στα χέρια της.
Από το ίδιο έργο.

[jey_pap]

...
Ο έπαινος (όχι όμως και η κολακία) αφυπνίζει ζωηρά την περιέργεια, σπηρουνιάζει την ορεκτική διάθεση, κατόπιν δε, αν η αξιοσύνη δεν αναλογεί στην τιμή, όπως συχνά συμβαίνει, η προδοκία εξεγείρεται κατά της απάτης κι εκδικείται με την υποτίμηση τόσο του τιμηθέντα, 'οσο κι εκείνου που του έδειξε την εκτίμησή του. Γι αυτό ο νουνεχής προχωράει πολύ συγκρατημένα, προτιμώντας την απερισκεψία της υπερβολικής «ίσχνανσης» (περί της εκτίμησης), παρά αυτήν της υπερβολικής «γαλαντομοσύνης»* . Οι επιφανείς σπανίζουν, γι΄ αυτό η εκφρασμένη εκτίμηση χρειάζεται μέτρο. Η υπερβολή είναι ασωτία της κρίσης και επέκταση της πλάνης. Μέσα της αλλοιώνεται το κύρος του καλόγουστου, πράγμα σημαντικό, κι ακόμη πικρότερο, μειώνεται το κύρος της εχεφροσύνης.
...
(*) ή «γαλαντομίας»;
Από την ίδια ως άνω συγγραφή

[jey_pap]

Άνθρωπος πλουμιστός, (του πρέπει) διπλάσια να ΄ναι και κάποιος. Πάντα πρέπει να ΄ναι το μέσα καλύτερο μια φορά παραπάνω σ΄ όλα απ' ό,τι δείχνει το απ' έξω. Υπάρχουν άτομα που έχουν μόνο πρόσοψη, σαν σπίτα ημιτελή, επειδή τέλειωσαν οι πόροι, Έχουν είσοδο μεγάρου και τα δωμάτια καλύβια. Δεν υπάρχει σ΄ αυτούς τους ανθρώπους κάτι που να σε κάνει να σκαλώσεις παραπάνω, γιατί όλα σ΄ αυτούς είναι ...ρεζερβέ, γιατί έτσι και τελειωσουν τα προκαταρκτικά (χαιρετούρες-συστάσεις κλπ), τέλειωσε και η κουβέντα! Εφορμούν στις πρώτες φιλοφρονήσεις , σαν άλογα Σικελίας (;) κι αμέσως μετά στέκονται βουβαμένοι, εξαντλούνται σε λέξεις όπου δεν υπάρχει διάρκεια νοημάτων. Εξαπατούν εύκολα κάποιους άλλους (σαν κάποια Φερράρι;) που η ματιά τους είναι επίσης επιπόλαιη, όχι όμως και τους πλατύνοες, που καθώς αντικρύζουν μέσα σ΄ αυτούς , τους βρίσκουν κενούς, ώστε να καταντούν περίγελως των φρονίμων.
...
Από το ίδιο ως άνω σύγγραμμα

[jey_pap]

... Yπάρχουν χαρακτήρες αντιπαράθεσης, που ενεργούν καλύτερα μέσα στην εναντιότητες. Πρόκειται συνήθως για "τέρατα" που πετυχαίνουν τα πάντα αυτοσχεδιάζοντας και γκρεμίζουν τα πάντα σχεδιάζοντας αν δεν τα ακαταφέρουν με την πρώτη τότε δεν θα τα καταφέρουν ό, τι κι αν κάνουν στη συνέχεια. Επικρατούντα οι ταχείς, γιατί επιδεικνύουν θαυμαστή ικανότητα, ήτοι, στις ιδέες λεπτότητα, στις πράξεις φρονιμάδα.
Πιο σίγουρος είναι ο σύννους. Φυλάγεται απέναντι σε γρήγορες αντιπαραθέσεις. Ό, τι διεξάγεται γρήγορα, γρήγορα και ξεγίνεται. Σε ό, τι όμως στόχος του είναι να κρατήσει μια αιωνιότητα, άλλη μια ας πάρει για να προβληθεί. Ό, τι αξίζει πολύ, κοστίζει πολύ. Ακόμη και το πολυτιμότερο μέταλλο είναι πιο αργό στο λιώσιμο και το πιο βαρύ.
...
Από το ίδιο βιβλίο

[jey_pap]

...
Ωφέλιμη σωφροσύνη είναι να κάνεις οικονομία στις συναντήσεις σου με δυσαρέσκειες. Ο συνετός αποφεύγει πολλές. Η αποφυγή τους είναι "μαμή" τέκνων της ευτυχίας (τέκνα της ευτυχίας είναι διανοήματα κατόπιν αποσφαλμάτωσης) και της ικανοποίησης. Μισητές ειδήσεις μη διαδίδεις, και ακόμη λιγότερο, να μην είσαι αποδέκτης. Απόκλεισέ τους την είσοδο, αφίνωντας να διέρχονται μόνο ειδήσεις που επιφέρουν "ίαση". Μερικοί χαλούν τ' αυτιά τους ακούγοντας συχνά φενακώδεις κολακείες. Άλλοι, ακούγοντας πικρές διαδόσεις σε κουτσομπολιά και κάποιοι άλλοι πάλι δε μπορούν να ζήσουν δίχως κάποια καθημερινή δυσθυμία, όπως ο Μιθριδάτης που δε μπορούσε να ζήσει δίχως φαρμάκι, προκειμένου να εθίσει τον εαυτό του, φοβούμενος μήπως δηλητηριαστεί από εχθρούς του.
...
Από το ίδιο μελέτημα ως άνω.

[jey_pap]

... Συναντάει κανείς ανθρώπους έτοιμους να προκαλέσουν στραβοπατήματα κοσμιότητας, έτοιμους να οδηγήσουν στην ανοησία, και πάλι έτοιμους να τα "σπάσουν" κακήν κακώς. Δεν τους αρκούν οι δεκάδες σκοτούρες με τις οποίες δεσμεύονται καθημερινά, καθώς η διάθεσή τους πηγαίνει ανάτριχα, διαπληκτίζονται με τους πάντεςκαι για τα πάντα, ντύθηκαν την κρίση τους αλλοειδώς, αποδοκιμάζοντας έτσι το καθετί. Μεγαλύτερη όμως δοκιμασία για το φρόνημο φέρσιμο, είναι εκείνοι που τίποτε δεν κάνουν καλά κι όλα τα χλευάζουν.
Υπάρχουν πολλά εξαμβλώματα στην εκτεταμένη χώρα της ιταμότητας
...
Από το αυτό σύγγραμμα.

[jey_pap]

...
Aυθόρμητα πηγαίνει η μέλισσα στη γλύκα για τροφή (μέλι), κι η οχιά στην πικράδα για να πλουτήσει το φαρμάκι της. Ομοίως και με τα γούστα. άλλοι ελκύονται από τα ευγενέστερα , κι άλλοι από δυσεπίφορα.
Δεν υπάρχει πράγμα που να μην κρύβει κάτι το ωφέλιμο, πολύ περισσότερο δε, αν πρόκειται για βιβλία, κυρίως γι΄ αυτά που έγιναν με κόπους σκέψεων.
Είναι λοιπόν τόσο διεστραμμένος ο χαρακτήρας μερικών, που ανάμεσα σε μύριες τελειότητες θ΄αδράξουν το μοναδικό ελάττωμα που τυχόν βρεθεί, κι αυτό θα το κατακρίνουν, και σ΄ αυτό θα σταθούν, δοχεία περιττωμάτων της επιθυμίας και εννοιών τρίτων, φορτωμένα κατάστιχα (;) ελαττωμάτων, πράγματα που είναι μάλλον τιμωρία της πικρής τους σκέψης, παρά εξάσκηση της διανοίας τους. Πικρή ζωή περνούν γιατί διαρκώς τρέφονται με πίκρες και βόσκουν σε ατέλειες. Ευτυχέστεροι δε (είναι) οι άλλοι για το γούστο τους, που ανάμεσα σε πλήθος ελαττωμάτων, θ¨αδράξουν αυθόρμητα μια μοναδική τελειότητα που τυχαία τους έπεσε στο μάτι.
...
Από το ίδιο σύγγραμμα.

[jey_pap]

...
Ο σπουδαιότερος κανόνας ζωής κατά τον Επίκτητο είναι το φερέπονον, όπου κατά τη γνώμη του, συγκντρώνεται η μισή σοφία. Αν πρέπει ν' ανεχόμαστε κάθε ανόητον (βροτοστυγή, γλισχρόν, φαύλον, ακρόχολον, άξεστον, εμπαίκτη, φθονερόν κ. τ. ο.) θα χρειάζεται να 'μαστε οπλισμένοι με μεγάλη υπομονή. Μερικές φορές ανεχόμαστε περισσότερα απ' όποιον εξαρτιόμαστε περισσότερο, σημαντική άσκηση για την καθυπόταξη του εγώ μας. Από την ανοχή γεννιέται η ανεκτήμητη ειρηνική κατάσταση, που αποτελεί την ευτυχία της γης. Κι όποιος δεν νοιώθει το κουράγιο να υπομένει, καλείται ν' αποτραβηχτεί στον εαυτό του, αν και πάλι πρέπει να 'ναι σε θέση ν' αγωνιστεί ν'ανέχεται τις σκοτεινές πλευρές του ίδιου του εαυτού του.
...
Από το ίδιο μελέτημα ως άνω.

[jey_pap]

...
Οι έπαινοι αφυπνίζουν ζωηρά την περιέργεια, "σπηρουνιάζουν" την επιθυμία, κι ύστερα αν η αξιοσύνη δεν αναλογεί στην τιμή, όπως και συνήθως συμβαίνει, η προσδοκία εξεγείρεται κατά της απάτης που έλαβε χώρα κι εκδικείται με υποτίμηση του απατεώνος τιμώμενου, καθώς κι εκείνου που τον τίμησε.Γι΄αυτό ποτέ μην υπερβάλλεις-καίριο ζήτημα για την σωφροσύνη η αποφυγή υπερθετικών-είτε για να μην εκτεθείς στην προσβολή της αλήθειας, είτε για να μην αμαυρώνεις την σοφία της. Οι υπερβολές αποτελούν «ασωτίες» της κρίσης κι παρέχουν δείγμα μικρότητος της γνώσης και του γούστου. Γι΄ αυτό ένας νουνεχής προχωρεί πολύ συγκρατημένα, προτιμώντας εκ των δύο χείρων το βέλτιστον, ήτοι το αβλέπτημα της υπερβολικής βραχύτητας στο λόγο, απ΄ αυτό της υπερβολικής έκτασης. Η υπερβολή είναι παρακλάδι του ψεύδους και μέσα της εξανεμίζεται το κυρός του καλόγουστου., κι ακόμη χειρότερα, χάνεται το κύρος του σώφρονος.
...
Από το ίδιο μελέτημα.

[jey_pap]

Να διανοήσαι όπως η μειοψηφία και να συζητάς όπως η πλιοψηφία("S)entir con los menos y ablar con los más"). Ενάντια στο ρεύμα μόνο ένας Σωκράτης θα μπορούσε να το επιχειρήσει. Το να θέλεις να κινηθείς ενάντια στο ρεύμα της μάζας είναι οφθαλμοφανώς τόσο δύσκολο, όσο είναι να επιβιώσεις με βάρκα σε θάλασσα με όσους κινδύνους αυτή κρύβει. Θεωρείται προσβολή ηδιαφωνία, γιατί μοιάζει

[jey_pap]

"ΑΙΧΜΕΣ"

Να μάθεις να αναγνωρίζεις και να ξέρεις να χρησιμοποιείς τις ...αιχμές. Είναι το διεισδυτικότερο στίγμα στη συναναστροφή με ανθρώπους. Οι αιχμές εξακοντίζονται για να ψηλαφηθεί το νοερό μας στοιχείο και να πραγματοποιηθεί με τη συνδρομή τους η πιο απόκρυφη και διαπεραστική βυθομέτρηση των βαθύτερων ένδον μας.
Υπάρχουν αιχμές κακεντρεχείς, πεταχτές (στο "φτερό"), περιπαιχτικές, ή πειραγμένες από τη γύρη του φθόνου, άλλες αλειμμένες με το φαρμάκι του πάθους: αδιόρατοι κεραυνοί για να αποσταθεροποιήσουν ή και να γκρεμίσουν το στόχο τους από το βάθρο της εύνοιας και εκτίμησης. Πολυάριθμοι υπήρξαν εκείνοι που έπεσαν από το ύψος ανώτερης ή και οιασδήποτε πολύτιμης ευμένειας, πληγωμένοι από μια ελάχιστη λέξη, άνθρωποι από ολάκερη συνομωσία διά χυδαίων ψυθιρισμών ή μοναδικού χαρακτήρα κακοβουλία, δεν στάθηκαν αρκετοί να τους προκαλέσουν τον ελάχιστο κραδασμό.
Άλλες (αιχμές) αντίθετα ενέργησαν σε βάθος χρόνου ευνοϊκά, στηρίζοντας κι εμπεδώνοντας περισσότερο μια φήμη. Με την ίδια όμως επιδεξιότητα που την εκτοξεύει η δόλια προαίρεση, πρέπει να τις δέχεται η επιφύλαξη και να τις περιμένει η φρόνηση, γιατί αμύνεται καλύτερα όποιος ξέρει πως αποτελεί στόχο, και σχεδόν πάντα μια βολή , γνωστή γενόμενη εκ των προτέρων, πάει στο βρόντο.
(Από την ίδια μελέτη)