Η Αλήθεια πίσω από γνωστά Παραμύθια
Δημοσιεύτηκε: 14 Μάιος 2020, 17:54
Σε αυτό το θέμα παρουσιάζονται τα πιθανά πραγματικά γεγονότα που ενέπνευσαν ή πάνω στα οποία βασίζονται γνωστά παραμύθια του κόσμου. Αναφέρω στη συνέχεια 6 περιπτώσεις πολύ γνωστών παραμυθιών και ευελπιστώ ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες στο μέλλον. Βάλτε κι εσείς όποιες περιπτώσεις γνωρίζετε.
Χάνσελ και Γκρέτελ
Το διάσημο παραμύθι των αδερφών Γκριμ έχει αρκετή βία από μόνο του με εγκατάλειψη των δύο παιδιών στο δάσος, την έξαρση πείνας και την κακόβουλη μάγισσα που θέλει να καταβροχθίσει τα παιδιά. Εξίσου σκοτεινές και αποτρόπαιες είναι οι πραγματικές συνθήκες που το ενέπνευσαν. Η επικρατούσα άποψη θέλει την ιστορία να ανάγεται στο Μεσαίωνα και συγκεκριμένα στην περίοδο του Μεγάλου Λιμού του 1315-1317 που χτύπησε την Ευρώπη. Εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι είχαν φτάσει σε τέτοιο σημείο απόγνωσης που εγκατέλειπαν τα παιδιά τους για να καταφέρουν να επιβιώσουν οι ίδιοι. Καμιά φορά κατέφευγαν ακόμα και σε κανιβαλισμό.
Οι Περιπέτειες του Πινόκιο
Το παιδικό μυθιστόρημα του Collodi γράφτηκε την περίοδο βιομηχανοποίησης της Ιταλίας η οποία είχε πρόσφατα ενοποιηθεί. Οι περιπέτειες του μικρού ξύλινου ήρωα και του δημιουργού του, Τζεπέτο, παραλληλίζονται με τη ραγδαία μετανάστευση Ιταλών χωρικών στις πόλεις και τις δύσκολες καταστάσεις που συναντούσαν όντας απροετοίμαστοι στις προκλήσεις της νέας περιόδου. Επίσης ο ίδιος ο Πινόκιο έχει ως πρότυπο επικούς ήρωες του αρχαίου και μεσαιωνικού κόσμου όπως ο Οδυσσέας, ο Γκιλγκαμές και ο Δάντης. Όλοι κατέβηκαν σε έναν «Κάτω Κόσμο» από τον οποίο έλαβαν χρήσιμες γνώσεις.
Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι
Άλλο ένα πασίγνωστο παραμύθι των αδελφών Γκριμ φαίνεται πως έλκει την καταγωγή του από ιστορικά γεγονότα ή έστω συνδέεται με έργα παλιών συγγραφέων. Μια διαδεδομένη θεωρία λέει ότι το παραμύθι βασίζεται στην ιστορία της Γερμανής κόμησσας Margaretha von Waldeck η οποία εκδιώχθηκε από τη μητριά της και εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλες. Η κόμησσα συνήψε ερωτικό δεσμό με τον μετέπειτα βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο ΙΙ παρά τις διαφωνίες των κηδεμόνων της που θεωρούσαν έναν τέτοιο γάμο πολιτικά ασύμφορο. Η νεαρή βρέθηκε δολοφονημένη στα 21 της κάτω από περίεργες συνθήκες έχοντας κατά πάσα πιθανότητα δηλητηριαστεί. Η δεύτερη θεωρία εντοπίζει τη Χιονάτη στη μυθική Χιόνη του Ρωμαίου ποιητή Οβίδιου (το όνομά της παραπέμπει στο χιόνι). Η Χιόνη συνευρέθηκε ερωτικά με τον Απόλλωνα και τον Ερμή και από την περηφάνεια της ισχυρίστηκε ότι είναι ομορφότερη από τη θεά Άρτεμη (Diana) με αποτέλεσμα η τελευταία να την σκοτώσει με ένα βέλος στο στόμα. Η τρίτη θεωρία εντοπίζει την Χιονάτη στην ιστορία της βαρόνης του Lohr της Βαυαρίας, Maria Sophia Margarethe Catharina. Η μητριά της βαρόνης την καταπίεζε και ευνοούσε τα παιδιά της από τον προηγούμενο γάμο. Στο κάστρο του Lohr βρέθηκε ένας καθρέπτης με την ονομασία The Talking Mirror που σύμφωνα με την παράδοση ήταν δώρο του πατέρα της βαρόνης στη μητριά της.
Ο Θαυμάσιος Μάγος του Οζ
Το κλασικό παραμύθι του Frank Baum που κυκλοφόρησε το 1900 έχει γίνει πολλές φορές αντικείμενο αποσυμβολισμών παρότι ο συγγραφέας ποτέ δεν παραδέχτηκε ότι έγραφε αλληγορικά. Μια από τις πιο διαδεδομένες ερμηνείες είναι ότι αποτελεί αλληγορία της ταραγμένη πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας των ΗΠΑ των τελών του 19ου αιώνα. Κατ’ αρχήν το ίδιο το όνομα Oz του τίτλου του παραμυθιού ερμηνεύεται ως συντομογραφία της ουγκιάς (oz), ενός μέτρου δηλαδή που χρησιμοποιούνταν στις ΗΠΑ για τον υπολογισμό των αναλογιών χρυσού και αργύρου αντίστοιχα. Οι χαρακτήρες του παραμυθιού θεωρούνται μεταφορές προσώπων και ομάδων της αμερικάνικης κοινωνίας. Το Σκιάχτρο είναι ο αγράμματος, φτωχός Αμερικανός αγρότης. Ο Τενεκεδένιος Άνθρωπος είναι ο καταπιεσμένος Αμερικανός εργάτης. Το Δειλό Λιοντάρι είναι ο άτολμος Δημοκρατικός πολιτικός William Jennings Bryan.
Η ηρωίδα του παραμυθιού Ντόροθι που χάνει το σπίτι της στον Κυκλώνα αντιπροσωπεύει τους απλούς Αμερικανούς πολίτες που έχασαν τα σπίτια τους λόγω της ανεργίας και των οικονομικών δυσκολιών. Ο Δρόμος με τα Κίτρινα Τούβλα που ακολουθεί η Ντόροθι είναι ο κανόνας του Χρυσού ενώ τα Ασημένια Παπούτσια της ηρωίδας είναι το Ασήμι, ένα δίπολο που αντικατοπτρίζει τις διαφωνίες της τότε νομισματικής πολιτικής των Αμερικανών. Η Σμαραγδένια Πόλη όπου οδηγεί ο δρόμος με τα χρυσά τούβλα είναι αναφορά στο πράσινο χρώμα των χαρτονομισμάτων. Οι Φτερωτοί Πίθηκοι που αντιμετωπίζουν οι ήρωες του παραμυθιού αντιπροσωπεύουν τους αυτόχθονες Ινδιάνους καθώς ο αρχηγός τους λέει κάποια στιγμή στο παραμύθι: «Κάποτε ήμασταν ένας ελεύθερος λαός που ζούσε ευτυχισμένος στο μεγάλο δάσος τρώγοντας καρπούς χωρίς κανέναν αφέντη». Τέλος οι Μάγισσες των διάφορων περιοχών που εξουσιάζουν τα μικρά ανθρωπάκια της χώρας του Oz συνδέονται με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα Τραπεζιτών, Βιομηχάνων και Πετρελαιάδων της εποχής που είχαν συγκεντρώσει όλο το χρήμα.
https://en.wikipedia.org/wiki/Political ... zard_of_Oz
https://www.protagon.gr/apopseis/ideas/ ... 3493000000
Το Ασχημόπαπο
Το κλασικό και αγαπημένο παραμύθι του Δανού Hans Christian Andersen είναι μια αλληγορία στο παιδικό παρελθόν του ίδιου του συγγραφέα. Ο Andersen περιγράφεται ως ένα ψηλό, άσχημο αγόρι με μεγάλη μύτη και μεγάλα πόδια. Συχνά δεχόταν τη χλεύη και τα πειράγματα των άλλων παιδιών όπως το ασχημόπαπο γίνεται αποδέκτης παρόμοιας επιθετικότητας και απόρριψης από τα άλλα ζώα. Επίσης, σύμφωνα με μια αμφιλεγόμενη θεωρία το παραμύθι συνιστά αλληγορική αναφορά στη βασιλική καταγωγή του συγγραφέα αφού υπάρχει η φήμη ότι ήταν εξώγαμο παιδί του βασιλιά της Δανίας Christian VIII (1839-1848). Ο συγγραφέας το ανακάλυψε κάποια στιγμή πριν γράψει το παραμύθι και η επιλογή ενός όμορφου και μεγαλοπρεπούς πτηνού όπως ο κύκνος υποδηλώνει αυτήν ακριβώς την ένδοξη καταγωγή.
Ο Αυλητής του Χάμελιν
Είναι ένα από τα πιο ανατριχιαστικά παραμύθια. Και πώς θα μπορούσε να μην είναι αφού αναφέρεται στην απαγωγή παιδιών που ακολούθησαν τον μυστηριώδη ξένο και τη μουσική της φλογέρας του όταν οι κάτοικοι του Χάμελιν αρνήθηκαν να τον πληρώσουν για την απομάκρυνση των τρωκτικών που μάστιζαν την πόλη τους. Η ιστορία ανάγεται στο 1284 και οι πρώτες πηγές εντοπίζονται από το 1300 και μετά. Είναι γενικά αποδεκτό ότι κάτι κακό ή αξιοσημείωτο συνέβη σε νεαρά άτομα της μικρής γερμανικής πόλης αλλά το τι ακριβώς είναι αντικείμενο εικασιών. Λέγεται ότι πολλά παιδιά πέθαναν τότε στο Χάμελιν από κάποια επιδημία που ίσως μεταδόθηκε από τρωκτικά και η βλοσυρή φιγούρα του Αυλητή συμβολίζει τον ίδιο το Θάνατο. Τα ποντίκια όμως δεν φαίνεται να περιέχονταν στην αρχική μορφή της ιστορίας. Μια λιγότερο διαδεδομένη άποψη αναφέρεται σε παιδόφιλο που τρομοκράτησε την περιοχή. Δημοφιλής είναι και η θεωρία του αποικισμού ανατολικών εδαφών της νότιας Βαλτικής και της Πομερανίας από νεαρούς Γερμανούς αποίκους όπως υποδεικνύουν τοπωνύμια μετά τη νίκη των Γερμανών επί των Δανών που ήλεγχαν την περιοχή. Γενικά η πρακτική «στρατολόγησης» νεαρών ατόμων από διακινητές για την εγκατάσταση σε νέες εκτάσεις ιδιωτικής γης ήταν συχνό φαινόμενο εκείνη την εποχή. Τέλος μια άλλη θεωρία αναφέρει ότι το παραμύθι εμπνεύστηκε από την ημι-ιστορική «Σταυροφορία των Παιδιών» του 1212. Η εν λόγω σταυροφορία αναφέρεται σε παιδιά της Γερμανίας και της Γαλλίας που προσπάθησαν να φτάσουν στους Αγίους Τόπους για να προσηλυτίσουν τους μουσουλμάνους στο Χριστιανισμό αλλά κάπου στη Μεσόγειο εξαπατήθηκαν από εμπόρους-διακινητές και πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα της Αφρικής ενώ άλλα πέθαναν σε ναυάγιο.
https://en.wikipedia.org/wiki/Pied_Piper_of_Hamelin
https://www.ancient-origins.net/myths-l ... lin-001969
Χάνσελ και Γκρέτελ
Το διάσημο παραμύθι των αδερφών Γκριμ έχει αρκετή βία από μόνο του με εγκατάλειψη των δύο παιδιών στο δάσος, την έξαρση πείνας και την κακόβουλη μάγισσα που θέλει να καταβροχθίσει τα παιδιά. Εξίσου σκοτεινές και αποτρόπαιες είναι οι πραγματικές συνθήκες που το ενέπνευσαν. Η επικρατούσα άποψη θέλει την ιστορία να ανάγεται στο Μεσαίωνα και συγκεκριμένα στην περίοδο του Μεγάλου Λιμού του 1315-1317 που χτύπησε την Ευρώπη. Εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι είχαν φτάσει σε τέτοιο σημείο απόγνωσης που εγκατέλειπαν τα παιδιά τους για να καταφέρουν να επιβιώσουν οι ίδιοι. Καμιά φορά κατέφευγαν ακόμα και σε κανιβαλισμό.
Οι Περιπέτειες του Πινόκιο
Το παιδικό μυθιστόρημα του Collodi γράφτηκε την περίοδο βιομηχανοποίησης της Ιταλίας η οποία είχε πρόσφατα ενοποιηθεί. Οι περιπέτειες του μικρού ξύλινου ήρωα και του δημιουργού του, Τζεπέτο, παραλληλίζονται με τη ραγδαία μετανάστευση Ιταλών χωρικών στις πόλεις και τις δύσκολες καταστάσεις που συναντούσαν όντας απροετοίμαστοι στις προκλήσεις της νέας περιόδου. Επίσης ο ίδιος ο Πινόκιο έχει ως πρότυπο επικούς ήρωες του αρχαίου και μεσαιωνικού κόσμου όπως ο Οδυσσέας, ο Γκιλγκαμές και ο Δάντης. Όλοι κατέβηκαν σε έναν «Κάτω Κόσμο» από τον οποίο έλαβαν χρήσιμες γνώσεις.
Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι
Άλλο ένα πασίγνωστο παραμύθι των αδελφών Γκριμ φαίνεται πως έλκει την καταγωγή του από ιστορικά γεγονότα ή έστω συνδέεται με έργα παλιών συγγραφέων. Μια διαδεδομένη θεωρία λέει ότι το παραμύθι βασίζεται στην ιστορία της Γερμανής κόμησσας Margaretha von Waldeck η οποία εκδιώχθηκε από τη μητριά της και εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλες. Η κόμησσα συνήψε ερωτικό δεσμό με τον μετέπειτα βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο ΙΙ παρά τις διαφωνίες των κηδεμόνων της που θεωρούσαν έναν τέτοιο γάμο πολιτικά ασύμφορο. Η νεαρή βρέθηκε δολοφονημένη στα 21 της κάτω από περίεργες συνθήκες έχοντας κατά πάσα πιθανότητα δηλητηριαστεί. Η δεύτερη θεωρία εντοπίζει τη Χιονάτη στη μυθική Χιόνη του Ρωμαίου ποιητή Οβίδιου (το όνομά της παραπέμπει στο χιόνι). Η Χιόνη συνευρέθηκε ερωτικά με τον Απόλλωνα και τον Ερμή και από την περηφάνεια της ισχυρίστηκε ότι είναι ομορφότερη από τη θεά Άρτεμη (Diana) με αποτέλεσμα η τελευταία να την σκοτώσει με ένα βέλος στο στόμα. Η τρίτη θεωρία εντοπίζει την Χιονάτη στην ιστορία της βαρόνης του Lohr της Βαυαρίας, Maria Sophia Margarethe Catharina. Η μητριά της βαρόνης την καταπίεζε και ευνοούσε τα παιδιά της από τον προηγούμενο γάμο. Στο κάστρο του Lohr βρέθηκε ένας καθρέπτης με την ονομασία The Talking Mirror που σύμφωνα με την παράδοση ήταν δώρο του πατέρα της βαρόνης στη μητριά της.
Ο Θαυμάσιος Μάγος του Οζ
Το κλασικό παραμύθι του Frank Baum που κυκλοφόρησε το 1900 έχει γίνει πολλές φορές αντικείμενο αποσυμβολισμών παρότι ο συγγραφέας ποτέ δεν παραδέχτηκε ότι έγραφε αλληγορικά. Μια από τις πιο διαδεδομένες ερμηνείες είναι ότι αποτελεί αλληγορία της ταραγμένη πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας των ΗΠΑ των τελών του 19ου αιώνα. Κατ’ αρχήν το ίδιο το όνομα Oz του τίτλου του παραμυθιού ερμηνεύεται ως συντομογραφία της ουγκιάς (oz), ενός μέτρου δηλαδή που χρησιμοποιούνταν στις ΗΠΑ για τον υπολογισμό των αναλογιών χρυσού και αργύρου αντίστοιχα. Οι χαρακτήρες του παραμυθιού θεωρούνται μεταφορές προσώπων και ομάδων της αμερικάνικης κοινωνίας. Το Σκιάχτρο είναι ο αγράμματος, φτωχός Αμερικανός αγρότης. Ο Τενεκεδένιος Άνθρωπος είναι ο καταπιεσμένος Αμερικανός εργάτης. Το Δειλό Λιοντάρι είναι ο άτολμος Δημοκρατικός πολιτικός William Jennings Bryan.
Η ηρωίδα του παραμυθιού Ντόροθι που χάνει το σπίτι της στον Κυκλώνα αντιπροσωπεύει τους απλούς Αμερικανούς πολίτες που έχασαν τα σπίτια τους λόγω της ανεργίας και των οικονομικών δυσκολιών. Ο Δρόμος με τα Κίτρινα Τούβλα που ακολουθεί η Ντόροθι είναι ο κανόνας του Χρυσού ενώ τα Ασημένια Παπούτσια της ηρωίδας είναι το Ασήμι, ένα δίπολο που αντικατοπτρίζει τις διαφωνίες της τότε νομισματικής πολιτικής των Αμερικανών. Η Σμαραγδένια Πόλη όπου οδηγεί ο δρόμος με τα χρυσά τούβλα είναι αναφορά στο πράσινο χρώμα των χαρτονομισμάτων. Οι Φτερωτοί Πίθηκοι που αντιμετωπίζουν οι ήρωες του παραμυθιού αντιπροσωπεύουν τους αυτόχθονες Ινδιάνους καθώς ο αρχηγός τους λέει κάποια στιγμή στο παραμύθι: «Κάποτε ήμασταν ένας ελεύθερος λαός που ζούσε ευτυχισμένος στο μεγάλο δάσος τρώγοντας καρπούς χωρίς κανέναν αφέντη». Τέλος οι Μάγισσες των διάφορων περιοχών που εξουσιάζουν τα μικρά ανθρωπάκια της χώρας του Oz συνδέονται με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα Τραπεζιτών, Βιομηχάνων και Πετρελαιάδων της εποχής που είχαν συγκεντρώσει όλο το χρήμα.
https://en.wikipedia.org/wiki/Political ... zard_of_Oz
https://www.protagon.gr/apopseis/ideas/ ... 3493000000
Το Ασχημόπαπο
Το κλασικό και αγαπημένο παραμύθι του Δανού Hans Christian Andersen είναι μια αλληγορία στο παιδικό παρελθόν του ίδιου του συγγραφέα. Ο Andersen περιγράφεται ως ένα ψηλό, άσχημο αγόρι με μεγάλη μύτη και μεγάλα πόδια. Συχνά δεχόταν τη χλεύη και τα πειράγματα των άλλων παιδιών όπως το ασχημόπαπο γίνεται αποδέκτης παρόμοιας επιθετικότητας και απόρριψης από τα άλλα ζώα. Επίσης, σύμφωνα με μια αμφιλεγόμενη θεωρία το παραμύθι συνιστά αλληγορική αναφορά στη βασιλική καταγωγή του συγγραφέα αφού υπάρχει η φήμη ότι ήταν εξώγαμο παιδί του βασιλιά της Δανίας Christian VIII (1839-1848). Ο συγγραφέας το ανακάλυψε κάποια στιγμή πριν γράψει το παραμύθι και η επιλογή ενός όμορφου και μεγαλοπρεπούς πτηνού όπως ο κύκνος υποδηλώνει αυτήν ακριβώς την ένδοξη καταγωγή.
Ο Αυλητής του Χάμελιν
Είναι ένα από τα πιο ανατριχιαστικά παραμύθια. Και πώς θα μπορούσε να μην είναι αφού αναφέρεται στην απαγωγή παιδιών που ακολούθησαν τον μυστηριώδη ξένο και τη μουσική της φλογέρας του όταν οι κάτοικοι του Χάμελιν αρνήθηκαν να τον πληρώσουν για την απομάκρυνση των τρωκτικών που μάστιζαν την πόλη τους. Η ιστορία ανάγεται στο 1284 και οι πρώτες πηγές εντοπίζονται από το 1300 και μετά. Είναι γενικά αποδεκτό ότι κάτι κακό ή αξιοσημείωτο συνέβη σε νεαρά άτομα της μικρής γερμανικής πόλης αλλά το τι ακριβώς είναι αντικείμενο εικασιών. Λέγεται ότι πολλά παιδιά πέθαναν τότε στο Χάμελιν από κάποια επιδημία που ίσως μεταδόθηκε από τρωκτικά και η βλοσυρή φιγούρα του Αυλητή συμβολίζει τον ίδιο το Θάνατο. Τα ποντίκια όμως δεν φαίνεται να περιέχονταν στην αρχική μορφή της ιστορίας. Μια λιγότερο διαδεδομένη άποψη αναφέρεται σε παιδόφιλο που τρομοκράτησε την περιοχή. Δημοφιλής είναι και η θεωρία του αποικισμού ανατολικών εδαφών της νότιας Βαλτικής και της Πομερανίας από νεαρούς Γερμανούς αποίκους όπως υποδεικνύουν τοπωνύμια μετά τη νίκη των Γερμανών επί των Δανών που ήλεγχαν την περιοχή. Γενικά η πρακτική «στρατολόγησης» νεαρών ατόμων από διακινητές για την εγκατάσταση σε νέες εκτάσεις ιδιωτικής γης ήταν συχνό φαινόμενο εκείνη την εποχή. Τέλος μια άλλη θεωρία αναφέρει ότι το παραμύθι εμπνεύστηκε από την ημι-ιστορική «Σταυροφορία των Παιδιών» του 1212. Η εν λόγω σταυροφορία αναφέρεται σε παιδιά της Γερμανίας και της Γαλλίας που προσπάθησαν να φτάσουν στους Αγίους Τόπους για να προσηλυτίσουν τους μουσουλμάνους στο Χριστιανισμό αλλά κάπου στη Μεσόγειο εξαπατήθηκαν από εμπόρους-διακινητές και πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα της Αφρικής ενώ άλλα πέθαναν σε ναυάγιο.
https://en.wikipedia.org/wiki/Pied_Piper_of_Hamelin
https://www.ancient-origins.net/myths-l ... lin-001969
