foscilis έγραψε: ↑01 Φεβ 2019, 23:51
που λες υπήρχε κάποτε μια απλοϊκή αντίληψη της ανθρώπινης εξέλιξης η οποία έλεγε ότι τα διάφορα δείγματα που βρίσκουμε αφενός αντιπροσωπεύουν διαφορετικά είδη με την έννοια των μη διασταυρώσιμων και αφετέρου όσο παλιότερο ένα είδος τόσο πιο πιθηκοειδές. Ο αυστραλοπίθηκος εξελίχθηκε τον Ερέκτους που εξελίχθηκε στον Νεάντερταλ (πιο πρωτόγονο μοντέλο) και στον Κρο Μανιόν που είμαστε εμείς. Ξεκινάς από κάτι κοντό που μοιάζει με χιμπατζή και στην πορεία το ύψος αυξάνεται, ο εγκέφαλος μεγαλώνει, οι τρίχες μειώνονται, η ευφυία αυξάνεται κλπ. Φυσικά οι Κρο Μανιόν εξόντωσαν τους Νεάντερταλ γιατί έτσι κάνουν οι ανώτεροι.
Αυτή η αντίληψη έχει ανατραπεί τόσο με τις γενετικές έρευνες όσο και με τα αυξημένα ευρήματα. Κατ' αρχάς οι ανθρωπίδες όπως όλοι οι κλάδοι δεν είναι μια ευθεία γραμμή όπου κάθε είδος είναι είτε πρόγονος είτε απόγονος όλων των άλλων αλλά περισσότερο μοιάζουν με οικογενειακό δέντρο όπου ένα είδος μπορεί να είναι "θείος" ή "ξάδερφος" των άλλων Έτσι πλέον δεν είναι καθόλου προφανές ότι καταγόμαστε από τον αυστραλοπίθηκο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο αυστραλοπίθηκος ανήκει στην ίδια "γενιά" ειδών με τον τότε πρόγονό μας. Το δέντρο έχει πολλά παρακλάδια, άλλα προς το πιο "πιθηκόμορφο" και άλλα προς το πιο ανθρωπόμορφο ανάλογα τι από τα δύο είχε μεγαλύτερο εξελικτικό πλεονέκτημα. Όπως σήμερα οι άνθρωποι συνυπάρχουν με χιμπατζήδες έτσι και παλιότερα είναι απόλυτα βέβαιο ότι συνυπήρχαν πολλά είδη και υποείδη ανθρωπιδών. (πραγματικά δεν υπάρχει κανένας επιστημονικός λόγος να θεωρούμε τους αυστραλοπίθηκους πιο "ανθρώπινους" από τους χιμπατζήδες, τα τρία γένη έχουν περίπου την ίδια σχέση που έχουν πολικές, καφέ και γκρίζες αρκούδες). Όλοι ξέρουμε ότι οι χιμπατζήδες είναι πάρα πολύ πιθηκόμορφοι. Ταυτόχρονα είναι 2.000.000 χρόνια πιο μοντέρνοι από τους αυστραλοπίθηκους. Βλέπουμε λοιπόν ότι καθόλου δεν απαγορεύεται στο οικογενειακό δέντρο του ανθρώπου κάποια παρακλάδια να συνεχίζουν να εξελίσσονται κατά "πιθηκόμορφο" τρόπο εντελώς ταυτόχρονα με άλλα που εξελίσσονται πιο "ανθρωπόμορφα".
Δεύτερον ενώ πράγματι δύο διαφορετικά είδη δε μπορούν να αναπαραχθούν με επιτυχία, ή μπορούν πολύ δύσκολα, ο χρόνος που χρειάζεται για να διαχωριστούν συγγενικοί πληθυσμοί σε διαφορετικά είδη είναι τυπικά αρκετά μεγαλύτερος του χρόνου που μεσολαβεί από τον Homo Heidelbergensis μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερα αν όλον αυτόν τον καιρό οι πληθυσμοί συνεχίζουν να έχουν επιμιξίες, διατηρώντας αναπαραγωγική συμβατότητα έστω και οριακά. Μπορεί ο Homo Heidelbergensis πριν 1.500.000 χρόνια να μοιάζει αρκετά διαφορετικός από εμάς (και από τον Νεάντερταλ) αλλά πρακτικά δε μπορείς να πεις ότι η διαφορά ανάμεσα σε ένα δείγμα Heidelbergensis και έναν σύγχρονο άνθρωπο ξεπερνά τη διαφορά ανάμεσα σε δύο σύγχρονους ανθρώπους, ακόμα και ανθρώπους από την ίδια περιοχή, ξερωγω έναν ψηλέα με έντονη τριχοφυία στην πλάτη και διπλοπήγουνο και σε έναν κοντόχοντρο σπανό με μονό πηγούνι.
Ας κάνουμε σε αυτό το σημείο ένα νοητικό πείραμα. Έστω ότι οι άνθρωποι εξαφανίζονται και εκατομμύρια χρόνια μετά τα χταπόδια (που έχουν γίνει νοήμονα) βρίσκουν το απολίθωμα της κάτω γνάθου μου στην Ελλάδα και το απολίθωμα της κάτω γνάθου της ανιψιάς μου στην Αγγλία, που είναι και τα μόνα απομεινάρια της ύπαρξης τους είδους μας. Τα δυο απολιθώματα απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα και η καλύτερη γεωολογική χρονολόγηση λέει κάτι σαν "ανήκουν και τα δύο στην περίοδο τάδε που ξεκινά πριν 58 εκατομμύρια χρόνια και τελειώνει πριν 56 εκατομμύρια χρόνια". Εγώ όμως έχω συμπαγές πηγούνι ενώ η ανιψιά μου έχει διπλό, πράγμα που είναι ορατό στα απολιθώματά μας γιατί η δικιά της κάτω γνάθος έχει μια πολύ ορατή λακουβίτσα μπροστά-μπροστά. Έχει άδικο να συμπεράνει το χταπόδι-παλαιοντολόγος ότι οι δύο γνάθοι ανήκουν σε διαφορετικά είδη ανθρωπιδών, έστω συγγενικά; Καθόλου. Είναι ένα πολύ λογικό συμπέρασμα με βάση τα πολύ ελλιπή δεδομένα που έχει, κι έτσι μας ταξινομεί σαν διαφορετικά είδη Homo παρ' όλο που είναι η κόρη της αδερφής μου. Κάτι τέτοιο έκαναν και οι παλαιοντολόγοι του 19ου αιώνα.
Σήμερα έχουμε βρει πολύ περισσότερα απολιθώματα, έχουμε καταλάβει την ποικιλομορφία του είδους και έχει γίνει σαφές ότι δε μπορείς στ' αλήθεια να τραβήξεις μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον Homo Heidelbergensis, στον Νεάντερταλ, στους σύγχρονους ανθρώπους, στους Ντενίσοβανς και σε όλα τα υπόλοιπα δείγματα. Ουσιαστικά είναι όλα πληθυσμοί Homo Heidelbergensis με κάποιες μικρές διαφορές μεταξύ τους. Υπάρχει μια τάση τα παλιότερα δείγματα να είναι πιο "τραμπούκοι" στην εμφάνιση και τα νεότερα πιο λεπτοκαμωμένα, όμως αυτή η τάση είναι
καθολική (οι τελευταίοι Νεάντερταλ ήταν επίσης πιο λεπτοκαμωμένοι από τους παλιότερους). Θα μπορούσε να τα είχε φέρει ελαφρώς διαφορετικά η τύχη και να είχαν κυριαρχήσει οι Ντενίσοβανς ή και οι Νεάντερταλ. Μάλιστα αν υπάρχει *ενα* χαρακτηριστικό που να καθορίζει τους Νεάντερταλ, είναι ότι από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο είχαν όλοι μεγαλύτερο εγκέφαλο από εμάς (δηλαδή ήταν λιγότερο πιθηκόμορφοι ως προς αυτό το αρκετά σημαντικό χαρακτηριστικό).
Επιπλέον έχουν γίνει αναλύσεις DNA και είναι πλέον σαφές ότι ειδικά οι Ευρωπαίοι έχουν (και) Νεάντερταλ καταγωγή. Οπότε δεν τίθεται θέμα συζήτησης: οι Νεάντερταλ ήταν απλά μια φυλή σύγχρονου ανθρώπου που δεν εξοντώθηκε αλλά απορροφήθηκε.
Τέλος να πούμε ότι και στο κομμάτι του πολιτισμού, μέχρι πριν λίγα χρόνια πιστεύαμε ότι οι Νεάντερταλ παρέμειναν για πάντα στάσιμοι στα επίπεδα της χρήσης απλών εργαλείων και φωτιάς όπως όλοι οι ανθρωπίδες εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Όπως ειπα πιο πριν, και οι Σάπιενς το ίδιο ακριβώς είχαν παραμείνει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, το "μπουμ" (συμβολική σκέψη, τέχνη, πιθανότατα γλώσσα, εμπόριο, πολύπλοκα εργαλεία) φαίνεται ότι έγινε μόλις 100-50.000 χρόνια πριν. Παλιότερα ήταν απλά ζώα που ήξεραν να χρησιμοποιούν λίθινα εργαλεία και να συντηρούν φωτιά.
Ωστόσο πρόσφατα ανακαλύφθηκαν ευρήματα (συγκεκριμένα α] μια θαμένη νεάντερταλ γυναίκα με αποδείξεις τελετουργικής ταφής και β] ζωγραφιές από Νεάντερταλ σε σπήλαια της Ισπανίας, 25000 χρόνια πριν τις παλιότερες ζωγραφιές από Σάπιενς) που δείχνουν ότι και οι Νεάντερταλ είχαν κάνει το "μπουμ".
Κατά τη γνώμη μου σε λίγες δεκαετίες
δε θα τους βλεπουν πια σαν ξεχωριστό υποείδος, αλλά σαν κάτι πλησιέστερο σε λαό. Ίσως τον παλιότερο ανθρώπινο λαό με συγκεκριμένα πολιτισμικά χαρακτηριστικά. (όπως περίπου θεωρούμε τους "ινδιάνους" ή "τους Πολυνήσιους")