Ακρασία

Φιλοσοφικά ερωτήματα και σκέψεις.
xatz41
Δημοσιεύσεις: 83
Εγγραφή: 21 Μάιος 2021, 20:39
Phorum.gr user: Dice5

Ακρασία

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από xatz41 » 21 Μάιος 2021, 21:07

ΑΚΡΑΣΙΑ

Xatz41

2021

Τμήμα Φιλοσοφίας
Πατρών

Γιατί ενώ γνωρίζεις το
σωστό δεν το πράττεις ;

Η αρχαία ελληνική λέξη ακρασία περιγράφει εκείνη τη κατάσταση στην οποία ενώ γνωρίζεις το σωστό δεν το πράττεις. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Μήπως δεν ξέρεις τη είναι σωστό; Μήπως το να πράξεις το σωστό θέλει περισσότερο κόπο από το άδικο; Μήπως το σωστό και το λάθος είναι κάτι υποκειμενικό; Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσω να σου εξηγήσω όσο καλύτερα μπορώ κάποιους από τους λόγους που ενώ ξέρεις το σωστό δεν το κάνεις ή ακόμη χειρότερα επιλέγεις το λάθος.

Θα ξεκινήσω απαντώντας στα παραπάνω ερωτήματα.

Μήπως δεν ξέρεις τη είναι σωστό; Οι περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε το ΣΩΣΤΟ ως κάτι που είναι αποδεκτό από το κοινωνικό μας περιβάλλον. Για παράδειγμα στην σύγχρονη Ευρώπη είναι σωστό να σέβεσαι τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του συμπολίτη σου. Όμως σε άλλες χώρες η ανεξιθρησκία δεν υφίσταται. Για παράδειγμα σε τριτοκοσμικές χώρες της Ανατολής άνθρωποι διώκονται φανατικά για τα θρησκευτικά τους πιστεύω. Άρα για εκείνες τις χώρες το να πιστεύεις σε κάτι διαφορετικό δεν είναι ΣΩΣΤΟ. Άρα το σωστό και το λάθος αλλάζουν από κοινωνία σε κοινωνία. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κάθε κοινωνία διαμορφώνετε από την παιδεία. Όμως πια είναι η σωστή παιδεία; Είναι εκείνη που καλλιεργεί τον σεβασμό ή εκείνη που διδάσκει την τυφλή πίστη σε κάποιο δόγμα ή θρησκεία; Συνεπώς δεν πρέπει να αντιλαμβανόμαστε το σωστό και το λάθος ανάλογα με το αν είναι αποδεκτό από το κοινωνικό σύνολο.
Μήπως θα έπρεπε να σκεφτούμε αν το αποτέλεσμα των πράξεων μας είναι σωστό ή λάθος; Ας πούμε για παράδειγμα ότι κάποιος σκοτώνει έναν βιαστή, ο οποίος πρωτύτερα είχε βιάσει την κόρη του. Κάνει αυτός ο άνθρωπος κάτι λάθος ή σωστό; Ο φόνος θεωρείτε λάθος από τους περισσότερους νοήμονες ανθρώπους όπως και ο βιασμός. Όμως ο θάνατος του βιαστή έχει ως αποτέλεσμα να μην υποφέρει άλλο παιδάκι στα χέρια του. Άρα μπορούμε να πούμε ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Εάν συμφωνήσουμε με αυτήν την άποψη θα πρέπει να βρούμε ποιοί σκοποί είναι καλοί και ποιοί όχι. Όμως πάλι θα βρεθούμε στην ίδια κατάσταση να έχουμε διαφορετικές γνώμες ανάλογα την παιδεία που έχουμε λάβει.
Εφόσον λοιπόν όλα φαίνονται να καταλήγουν στην παιδεία πρέπει να βρούμε την κατάλληλη που πρέπει να διδαχθεί. Προσωπικά τάσσομαι υπέρ της Χριστιανικής παιδείας. Διότι διδάσκει τις καλές αρετές. Οι οποίες είναι η Αγάπη, η Δικαιοσύνη, η Υπομονή, η Ταπεινοφροσύνη, η Εγκράτεια και όσες απομακρύνουν τον άνθρωπο από τα πάθη και τις αδικίες. Με λίγα λόγια με την Χριστιανική παιδεία επιτυγχάνετε εκείνο που οι αρχαίοι Έλληνες προσπαθούσαν να επιτύχουν την ευδαιμονία.




Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν σε κάποιο βαθμό επίγνωση του καλού και του κακού. Από την στιγμή που όλοι γνωρίζουμε τα πάθη. Για παράδειγμα όλοι ξέρουμε ότι το πολύ αλκοόλ κάνει κακό, όπως και το τσιγάρο, και τα ναρκωτικά. Επειδή αυτά τα πάθη έχουν επιπτώσεις στο σώμα μας. Όμως το να λες ψέματα δεν κάνει κακό στο σώμα. Άρα κάποιος μπορεί να πει ότι λάθος είναι ότι μας κάνει κακό στην φυσική μας κατάσταση. Όμως δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι ξεχνούν ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνο σώμα αλλά και πνεύμα που πρέπει να το φροντίζει επίσης. “Νους υγιής εν σώματι υγιεί” έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες. Αλλά πως για παράδειγμα το να αδικείς επηρεάζει την ψυχή; Αφού η αδικία φέρνει χαρά έτσι δεν είναι; Ναι σίγουρα φέρνει, μόνο που είναι παροδική σε αντίθεση με την ευδαιμονία που έχει ένας καλός Χριστιανός. Διότι οι καλές πράξεις ούτε τύψεις φέρνουν ούτε επηρεάζουν τους άλλους αρνητικά. Άρα συμπεράνουμε πως θα ήταν ανόητο να πούμε ότι η Χριστιανική παιδεία δεν θα ευνοούσε την κοινωνία. Κι' όμως παρά τα όσα αναφέραμε κάποιοι θα συνεχίζουν να αμφισβητούν άγονα την Χριστιανική παιδεία. Βρίσκονται όμως σε ΑΚΡΑΣΙΑ.

Μήπως το να πράξεις το σωστό έχει περισσότερο κόπο από το άδικο; Φυσικά γιατί το σωστό απαιτεί κάποιες φορές ατομικές θυσίες ενώ το άδικο ποτέ, μέχρι να σε πιάσουν να αδικείς εννοείτε. Το σωστό δεν είναι πάντα εύκολο, χρειάζεται αρετή για να το κάνεις και η αρετή καλλιεργείτε με τον εθισμό σε αυτήν όπως λέει και ο φιλόσοφος Αριστοτέλης. Κάποιες φορές οι άνθρωποι μπορεί από φόβο να μην κάνουν το σωστό μπορεί κάποιος να αντιπαραθέσει εδώ. Την απάντηση πολύ στοχευόμενα θεωρώ την έδωσε ο φιλόσοφος Σωκράτης στην απολογία του λέγοντας: Αν νομίζεις πως ένας άνθρωπος που κάνει έστω και την παραμικρή ωφέλεια στους άλλους πρέπει να λογαριάζει αν θα ζήσει ή θα πεθάνει, αλλά να έχει μόνο του σκοπό, όταν κάνει κατιτί, αν αυτό που κάνει είναι δίκαιο ή άδικο κι αν ταιριάζει σε καλόν ή κακόν άνθρωπο. ΠΛΑΤΩΝ Ἀπολογία Σωκράτους (28a-28d).
Οπότε πρέπει ο κάθε ένας από εμάς να βάλει σε μια τάξη τις αξίες του. Αξίζει περισσότερο να παλέψεις για την ελευθερία σου, με κίνδυνο φυσικά να πεθάνεις ή να ζεις σκλαβωμένος; Είναι προτιμότερο να αδικείς ή να αδίκησε; Πρέπει να λες την αλήθεια, με κίνδυνο να σε μισήσουν όλοι ή να ζεις στο ψέμα των υπολοίπων; Ας αναλογιστούμε λοιπόν αν θέλουμε να ζήσουμε με αξιοπρέπεια ή όχι.
Μπορεί κάποιος να βγει και να πει, χωρίς να το πολυσκεφτεί φυσικά, ότι δεν χρειάζεται τόσος αγώνας στη ζωή. Δεν είναι ανάγκη να βρούμε το αγαθό, την αλήθεια ή να είμαστε όλοι ηθικοί. Στο κάτω-κάτω μια τόσο αυστηρή ηθική όπως του Χριστιανισμού δεν μας είναι αναγκαία, όλοι γνωρίζουμε ότι το να σκοτώνεις, να κλέβεις ή να βιάζεις είναι κακό. Αλλά το πως την βρίσκει ο καθένας δεν μας επηρεάζει.



Η απάντηση μου σε ένα μη ορθό επιχείρημα όπως αυτό είναι: Τότε ποιά είναι η διαφορά μας με τα ζώα; Και τα ζώα ζουν σε κοινωνίες και δεν σκοτώνουν τα μέλη της ομάδας τους. Άρα τι.... Προκειμένου να μην ξεβολευτούμε από τον κόσμο ηδονών που ζούμε, προτιμούμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας ζώα; Είναι λογικό να στρέφουμε την ψυχή μας στα ζωικά και όχι στα πνευματικά; Δεν νομίζω πως κανείς πραγματικά μέσα του πιστεύει πως το να ζούμε σαν ζώα είναι κάτι λογικό. Ο άνθρωπος γίνεται αληθινά ευτυχισμένος μόνο με την απόκτηση πνευματικών αρετών. Φυσικά πρέπει πρώτα να έχει εξασφαλίσει τις βιοτικές του ανάγκες αλλά θα ήταν λάθος να αρκεστεί σε αυτές.

Μήπως το σωστό και το λάθος είναι κάτι υποκειμενικό; Σε αυτό το ερώτημα απαντούν οι έμφυτες ιδέες που είναι κοινές σε όλους τους ανθρώπους. Προσωπικά ένας από τους λόγους που πιστεύω στην ύπαρξη έμφυτων ιδεών είναι ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποια κοινά στοιχεία. Για παράδειγμα όλοι συμπονούμε και δείχνουμε οίκτο σε ένα πλάσμα ( άνθρωπο ή ζώο ) που υποφέρει όπως λέει και ο Ελβετός φιλόσοφος Ζαν-Ζακ Ρουσσώ στα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης. Επίσης όλοι οι άνθρωποι θλίβονται όταν βλέπουν ένα νεκρό πλάσμα, όλοι κατά κάποιον τρόπο γνωρίζουν ότι το να σκοτώνεις είναι κάτι κακό όπως και το να αδικείς. Τα προρρηθέντα μας δείχνουν ότι το καλό και το κακό δεν είναι κάτι το υποκειμενικό. Κάποιος μπορεί να αντιτάξει όμως το εξής επιχείρημα. Εφόσον όλοι γνωρίζουμε το καλό και το κακό γιατί κάποιοι συνεχίζουν να αδικούν;
Γιατί πολύ απλά αγνοούν την συνείδηση τους προκειμένου να ωφεληθούν. Με αποτέλεσμα να καταλήγουν ανήθικοι όπως και τα ζώα. Μπορεί ο χαρακτηρισμός “ζώα” να ακούγεται βαρύς αλλά είναι απλά η επιλογή όσων δεν ακολουθούν τους έμφυτους κανόνες ηθικής.

Με βάση όσα αναφέραμε παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος δεν είναι σωστό να βρίσκεται σε ακρασία διότι έτσι μετατρέπετε σταδιακά σε ένα ανήθικο πλάσμα. Όπως λέει και ο φιλόσοφος Αριστοτέλης ο άνθρωπος χωρίς αρετές είναι το πιο άγριο και επικίνδυνο ζώο. Συνεπώς θα πρέπει να απομακρυνόμαστε από τις παροδικές απολαύσεις και να επικεντρωνόμαστε σε πιο ουσιώδεις πνευματικές αναζητήσεις. Γιατί μόνο με την ψυχή ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει την αλήθεια και να κατακτήσει το υπέρτατο αγαθό την ευδαιμονία. Στην αναζήτηση αυτή θεωρώ ότι μεγάλη βοήθεια προσφέρει η Χριστιανική διδασκαλία.



Xatz41
Πανεπιστήμιο Πατρών
Τμήμα Φιλοσοφίας
2021

ΝΕΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Απάντηση

Επιστροφή στο “Φιλοσοφία”

Phorum.com.gr : Αποποίηση Ευθυνών