Οι Άγγλοι είναι φίλοι μας

[Πάρταλος]

[Ζαποτέκος]

Οι Δηλώσεις των Συμμάχων για την Αλβανία το Δεκέμβριο 1942 και η παραίτηση που δεν έγινε όταν έπρεπε
Νίκος Μορόπουλος


Τον Δεκέμβριο 1942, μεσούντος του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, οι τρείς μεγάλες Συμμαχικές χώρες, ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και Σοβιετική Ένωση, έκαναν και οι τρείς συντονισμένες δηλώσεις που αφορούσαν την Αλβανία.

Στις 10 Δεκεμβρίου 1942, ο Υπουργός Εξωτερικών ΗΠΑ Cordell Hull με δήλωση στον τύπο, αναγνωρίζοντας την αυξανόμενη αντίσταση στην Αλβανία κατά των δυνάμεων του Άξονα, επιβεβαίωσε ότι η πολιτική των ΗΠΑ δεν αναγνωρίζει την προσάρτηση της Αλβανίας από την Ιταλία και ζήτησε την επαναφορά σε ένα καθεστώς ελευθερίας.

Στις 17 Δεκεμβρίου 1942, μετά από ερώτηση που τέθηκε στη Βουλή των Κοινοτήτων σχετικά με την πολιτική της βρετανικής κυβέρνησης προς την Αλβανία, ο Υπουργός Εξωτερικών Eden ανέφερε μεταξύ άλλων:

‘Η Κυβέρνηση επιθυμεί να δεί την Αλβανία ελεύθερη από τον ιταλικό ζυγό και ξανά ανεξάρτητη. Ο τύπος του καθεστώτος και της Κυβέρνησης θα πρέπει να αποφασισθεί από τον Αλβανικό λαό στο τέλος του πολέμου. Αυτό που είπα δεν προκαθορίζει τη θέση της Αλβανίας σε μελλοντικές ρυθμίσεις που μπορεί να γίνουν με τις διάφορες Βαλκανικές χώρες. Η Κυβέρνηση θεωρεί ότι τα σύνορα της Αλβανίας μετά τον πόλεμο θα πρέπει να συζητηθούν στις διαπραγματεύσεις ειρήνευσης.’

(HC Deb 17 December 1942 vol 385 cc2114-5W).

Παρόμοια δήλωση έκανε στις 18 Δεκεμβρίου 1942 η Σοβιετική Ένωση, χωρίς όμως να αναφερθεί στα μελλοντικά σύνορα της Αλβανίας.

Η δήλωση της Αγγλίας προκάλεσε την αντίδραση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, αντιπρόεδρου και υπουργού εθνικής αμύνης στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση στο Κάϊρο, ενώ ο Πρωθυπουργός Τσουδερός και ο Βασιλέας Γεώργιος Β’ δεν αντέδρασαν καθόλου.


Όταν άρχισε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, υπήρχαν τρία ανοιχτά εθνικά ζητήματα στην Ελλάδα.

Το Κυπριακό, τα Δωδεκάνησα, και η Βόρεια Ήπειρος.

Η εξόριστη κυβέρνηση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο είχε στην ατζέντα της τα θέματα αυτά.

Η Αλβανία διεκήρυξε την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία την 28η Νοεμβρίου 1912. Στις 29 Ιουλίου/11 Αυγούστου 1913 υπογράφηκε στο Λονδίνο μεταξύ των έξι Μεγάλων Δυνάμεων το Πρωτόκολλο «Ανεξαρτησίας και Οργανισμού της Αλβανίας», το οποίο καθιστούσε την Αλβανία αυτόνομη ηγεμονία, κυρίαρχη και κληρονομική, χωρίς κανένα δεσμό επικυριαρχίας με την Πύλη. Το θέμα της Βορείου Ηπείρου δημιουργήθηκε το 1913 με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Φλωρεντίας που καθόρισε την ελληνοαλβανική συνοριακή γραμμή, η οποία αποτελεί έως και σήμερα την ελληνοαλβανική μεθόριο.

Ο όρος «Βόρεια Ήπειρος» προέκυψε τότε, καθώς μέχρι την ίδρυση του κράτους της Αλβανίας και τον καθορισμό των συνόρων η Ήπειρος ήταν μία ενιαία γεωγραφική ενότητα.

Στις 14 Ιανουαρίου 1914 οι Μεγάλες Δυνάμεις δέχθηκαν κατόπιν μικρών τροποποιήσεων την πρόταση του Άγγλου υπουργού Εξωτερικών Grey, η οποία έδινε τα νησιά του Αιγαίου, εκτός της Ίμβρου και της Τενέδου, στην Ελλάδα με αντάλλαγμα η τελευταία να συναινέσει στην απώλεια της Βόρειας Ηπείρου. Το τελικό κείμενο των αποφάσεών τους οι Μεγάλες Δυνάμεις το κοινοποίησαν στις 31 Ιανουαρίου/13 Φεβρουαρίου 1914, μέσω των πρέσβεων τους στην Αθήνα, στην ελληνική κυβέρνηση με τη μορφή συλλογικής διακοίνωσης.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου, συμμορφούμενη προς τις αποφάσεις των Δυνάμεων, έδωσε διαταγή για την εκκένωση της Βόρειας Ηπείρου. Στις 17 Φεβρουαρίου 1914 ο υποστράτηγος Αναστάσιος Παπούλας, ως εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, μετέβη από τα Ιωάννινα στην Κορυτσά, όπου μαζί με τον τοπικό διοικητή, συνταγματάρχη Αλέξανδρο Κοντούλη, ανέλαβαν την παράδοση της Κορυτσάς και της Ερσέκας στους Αλβανούς, ενώ ακολούθησε η παράδοση της Κολώνιας.


Στις 2 Ιανουαρίου 1937 η Αγγλία με πρωθυπουργό τον Στάνλεϊ Μπάλντουϊν (Stanley Baldwin) και η Ιταλία του Μπενίτο Μουσολίνι (Benito Mussolini) υπογράφουν «Συμφωνία Κυρίων», με στόχο τη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών.

Στις 28 Μαΐου 1937 ο Νέβιλ Τσάμπερλεϊν (Neville Chamberlain) διαδέχεται τον Στάνλεϊ Μπάλντουϊν στην πρωθυπουργία.

Την 11η Δεκεμβρίου 1937 η Ιταλία ανακοινώνει την αποχώρηση της από την Κοινωνία των Εθνών.

Την 21η Φεβρουαρίου 1938 ο Τσάμπερλεϊν ανακοινώνει την πρόθεση της Κυβέρνησης να αρχίσει διαπραγματεύσεις προκειμένου να καταλήξει σε συμφωνία με την Ιταλία. Επικεφαλής της αγγλικής αντιπροσωπείας ήταν ο Λόρδος Πέρθ (Lord Perth), και της ιταλικής ο Κόμης Τσιάνο (Count Ciano), υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας.

Η Αγγλο-Ιταλική συμφωνία υπογράφτηκε στη Ρώμη την 16η Απριλίου 1938 και τέθηκε σε ισχύ το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου.

Η Ιταλία προσάρτησε την Αλβανία μετά από εισβολή τον Απρίλιο 1939. Ο Βασιλέας Ζόγκ Ι εξορίστηκε, και η Αλβανία έγινε προτεκτοράτο της Ιταλίας. Η Αγγλο-Ιταλική Συμφωνία παρέμεινε ισχυρή, παρόλη την παραβίαση της από την προσάρτηση της Αλβανίας, αφού ανάμεσα σε άλλα, προέβλεπε ότι η Ιταλία θα διατηρούσε την υπάρχουσα κατάσταση (status quo) όσον αφορά την εθνική αυτοτέλεια των περιοχών της Μεσογείου.

Την 3η Σεπτεμβρίου 1939 η Μεγάλη Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στην Γερμανία δύο μέρες μετά την εισβολή της τελευταίας στην Πολωνία, Παρόλα αυτά, η Μεγάλη Βρετανία αναγνώρισε εκ των πραγμάτων την προσάρτηση της Αλβανίας την 31η Οκτωβρίου 1939, όταν απαντώντας σε ερώτηση στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο Πρωθυπουργός Τσάμπερλεϊν ανέφερε:

‘Προτείνουμε να ορίσουμε τον κ. Γκράφτυ – Σμιθ (Grafftey-Smith) ως Γενικό Πρόξενο της Αυτού Μεγαλειότητας στο Δυρράχιο, σε αντικατάσταση του Σερ Άντριου Ράϊαν (Sir Andrew Ryan).’

Η πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας να καλοπιάνει τον Μουσολίνι κατέληξε άδοξα σε πλήρη αποτυχία, αν όχι και προσβολή την 10η Ιουνίου 1940, όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας ανακοίνωσε ότι η Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο στην Μεγάλη Βρετανία και την Γαλλία τα μεσάνυκτα της ίδιας μέρας.


Είναι εύλογο να υποθέσει κανείς, όπως έκανε ο Γιώργος Σεφέρης, που εκείνη την εποχή βρισκόταν στο Κάϊρο, Γενικός Διευθυντής Τύπου Μέσης Ανατολής, ότι οι δηλώσεις έγιναν με στόχο την ενίσχυση της αντιστασιακής δράσης κατά των δυνάμεων του Άξονα μέσα στην Αλβανία.

‘Οι σύμμαχοι έχουν ανάγκη να βγάλουν οι Αρβανίτες αντάρτες στα βουνά. Σύμφωνοι. Δεν ξεχνώ την πολεμική προσπάθεια, όπως έλεγα τις προάλλες στον Burrows ( πρόκειται για αξιωματούχο της Βρετανικής Πρεσβείας στο Κάϊρο). Αν ρωτούσαν ωστόσο έναν οποιονδήποτε Έλληνα ή και Ιταλό ακόμη που υπηρέτησε στην Αλβανία, θα τους έλεγε πως οι Αρβανίτες ξεσηκώνουνται πολύ πιο εύκολα με λίγα ναπολεόνια, παρά με ακατανόητες γι΄ αυτούς φράσεις στη Βουλή των Κοινοτήτων.’

Υπενθυμίζω ότι ο Σεφέρης είχε υπηρετήσει ως πρόξενος στην Κορυτσά της Αλβανίας στο χρονικό διάστημα 1936-1938, και ήξερε καλά τη νοοτροπία των Αλβανών.

Ο Πρωθυπουργός της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης Εμμανουήλ Τσουδερός, βρισκόταν εκείνη την εποχή στο Λονδίνο, μαζί με τον Βασιλέα Γεώργιο Β’. Ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Τσουδερού και υπουργός εθνικής αμύνης Παναγιώτης Κανελλόπουλος, είχε την έδρα του στο Κάϊρο της Αιγύπτου, όπου και ενημερώθηκε για την πρόθεση του Eden να κάνει γραπτή δήλωση στην Βουλή των Κοινοτήτων την 14η Δεκεμβρίου, από τηλεγράφημα του Τσουδερού.

Ο Κανελλόπουλος στο Ημερολόγιο του σχολιάζει την τοποθέτηση του Τσουδερού:

‘Ποια είναι τάχα η ενέργεια του; Αντί να εξεγερθεί και να πάει στο ΦόρεΙν Όφις με την πρόθεση να ματαιώσει τη δήλωση απειλώντας με παραίτηση, μου τηλεγραφεί ότι η αντίδραση ή αντίρρηση μας θα παρεξηγηθεί από τους Άγγλους και Αμερικανούς, ότι η δήλωση είναι τέτοια που δεν κλείνει την πόρτα για μελλοντικές διαπραγματεύσεις και ότι είναι μάλιστα μια ευκαιρία για να στείλει στο ΦόρεΙν Όφις ένα έγγραφο υπομνηστικό των ελληνικών δικαίων στην Βόρειο Ήπειρο.’

Ο Κανελλόπουλος αντέδρασε εκφράζοντας τις αντιρρήσεις του στους αξιωματούχους των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, και τους Άγγλους, κάτι που ίσως υπερέβη τις αρμοδιότητες του, αφού Υπουργός Εξωτερικών ήταν ο Τσουδερός και ο Κανελλόπουλος δεν είχε λόγο να απευθυνθεί με την επίσημη ιδιότητα του στους Άγγλους, ούτε και να εμπλέξει τις ένοπλες δυνάμεις. Απείλησε δε ότι αν δεν ικανοποιηθεί από την στάση των Άγγλων, θα παραιτηθεί.

Στο ημερολόγιο του ο Τσουδερός θεωρεί ότι η στάση του Κανελλόπουλου οφείλεται στις προεδρικές του φιλοδοξίες, και βεβαιώνεται ότι έχει την υποστήριξη του Ήντεν, ενώ ο Κανελλόπουλος θεωρεί ότι έχει την υποστήριξη των Αγγλικών Υπηρεσιών στο Κάϊρο.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Τσουδερός στο τηλεγράφημα του της 14ης Δεκεμβρίου προς τον Κανελλόπουλο δεν αναφέρεται στη δήλωση του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Cordell Hull, παρόλον ότι έδωσε οδηγίες στον Έλληνα Πρέσβη στην Ουάσιγκτον να επιδώσει μνημόνιο στο Αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών. Το μνημόνιο της Ελληνικής Κυβέρνησης επιδόθηκε την 21η Δεκεμβρίου 1942, και αναφέρει χαρακτηριστικά:

‘Για ιστορικούς και γεωγραφικούς λόγους όπως και για λόγους δικαίου και ασφαλείας που είναι ήδη ενσωματωμένοι στις διεθνείς συμφωνίες και επειδή στα μέρη αυτά ο Ελληνικός Στρατός κατέκτησε θριαμβευτικές νίκες με πολύ αίμα, η Βόρειος Ήπειρος ανήκει στην Ελλάδα…. Το θέμα της Βορείου Ηπείρου είναι τόσο σημαντικό για το Έθνος, που η Ελληνική Κυβέρνηση αισθάνεται υποχρεωμένη να δηλώσει κατηγορηματικά ότι ο Ελληνικός Λαός, περισσότερο τώρα από ποτέ, δεν θα αποδεχθεί οποιαδήποτε συμφωνία παραγνωρίζει τα δικαιώματα του.’

Στην ουσία δηλαδή, στο μνημόνιο του προς τους Αμερικανούς, ο Τσουδερός είχε πλήρως υιοθετήσει την άποψη Κανελλοπούλου, μόνο που δεν το ανακοίνωσε στον Κανελλόπουλο, και τον άφησε να εκτεθεί στους Άγγλους ως – στην καλύτερη περίπτωση – ‘ακραίος και υπερβολικός’.

Οι Άγγλοι προσπάθησαν να εκτονώσουν την κατάσταση, κερδίζοντας χρόνο.

Σε συνάντηση του με τον Αναπληρωτή Υπουργό Λόρδο Μόϊν (Deputy Resident Minister of State Lord Moyne) στο Κάϊρο την 17 Δεκεμβρίου, ο Κανελλόπουλος ενημερώνεται ότι ο Ήντεν προσέθεσε στη δήλωση του μια πρόταση που αφήνει εκκρεμές το θέμα των συνόρων, και ελπίζει ότι μετά από αυτό ο Κανελλόπουλος θα επιδοκιμάσει την οδό που ακολουθεί στο ζήτημα τούτο η Μεγάλη Βρετανία.

‘Στα πλαίσια της προηγούμενης επεξήγησης και της τροποποίησης της προτεινόμενης δήλωσης, Ο κ. Ήντεν ελπίζει ότι ο κ. Κανελλόπουλος, αναθεωρώντας, θα κατανοήσει και εγκρίνει την προσέγγιση της Κυβέρνησης της Αυτού Μεγαλειότητος.’

Έτσι, ενώ η δήλωση του Eden ήταν προγραμματισμένη για την 16η Δεκεμβρίου, έγινε μια μέρα αργότερα, στις 17. Επίσης, ο Eden προσέθεσε στη δήλωση του την πρόταση για τα μελλοντικά σύνορα, όπως είχε αναφέρει στον Κανελλόπουλο, που κατά την γνώμη του άφηνε ανοικτό το θέμα.

Ο Κανελλόπουλος δεν πείθεται, και ζητά από τον Λόρδο Μόϊν να κάνει δήλωση ο υπουργός Ήντεν ‘που ν΄ αναφέρεται στην εθνική αποκατάσταση όλων των ελληνικών πληθυσμών’, συμπεριλαμβάνοντας την Κύπρο και τα Δωδεκάνησα.

Σε συνάντηση που είχε αργότερα την ίδια μέρα με τον Βρετανό διπλωμάτη Γουώρνερ (Warner), ο Κανελλόπουλος επιμένει στην αναγκαιότητα δήλωσης του Ήντεν σχετικά με την απελευθέρωση όλων των Ελληνικών πληθυσμών, και αναφέρει στο σχετικό τηλεγράφημα που έχει συντάξει ρητά τα Δωδεκάνησα και την Κύπρο. Ο Κανελλόπουλος εδώ – πολύ σωστά – βλέπει τη συνολική εικόνα των εθνικών θεμάτων της Ελλάδος, και την προβάλει όσο περισσότερο μπορεί, συνδέοντας την με την παραμονή του στην κυβέρνηση.

Την 19η Δεκεμβρίου ο Γουώρνερ μεταφέρει στον Κανελλόπουλο την «έντονη συμβουλή» του Λόρδου Μόϊν να μην αποστείλει το τηλεγράφημα που έχει συντάξει στον υπουργό Ήντεν, αλλά να πάει ο ίδιος αμέσως στο Λονδίνο. Στην συζήτηση που ακολούθησε, ο Γουώρνερ ανέφερε στον Κανελλόπουλο ότι:

Όταν έγινε η επίθεση της Ιταλίας κατά της Ελλάδος, η Ελληνική Κυβέρνηση παρακάλεσε τη βρετανική να γίνει μια δήλωση για τα Δωδεκάνησα. Η δήλωση δεν μπορούσε να γίνει γιατί έφερε επίμονη αντίρρηση η Τουρκία.’

Ο Κανελλόπουλος έστειλε το τηλεγράφημα του στον υπουργό Ήντεν παρόλες τις αντίθετες συμβουλές του υφυπουργού Μόϊν. Ίσως η ενέργεια του αυτή οδήγησε το Φόρεϊν Όφις στην αλλαγή στάσης απέναντι στον Κανελλόπουλο, με τελικό αποτέλεσμα την παραίτηση του δύο σχεδόν μήνες μετά.

Την 23η Δεκεμβρίου ο υπουργός Ήντεν αποστέλλει τηλεγράφημα στον Κανελλόπουλο, στο οποίο αναφέρει ότι ‘η Ελλάς έχει θέσει από καιρό ζήτημα Δωδεκανήσου και Κύπρου και ότι μάλιστα εζήτησε να δηλωθεί από την Αγγλία ότι τα νησιά θα δοθούν στην Ελλάδα, αλλά ότι «λόγοι υψηλής πολιτικής» επιβάλουν στην Αγγλία να απόσχει όχι μόνον από κάθε δημόσια δήλωση, μα και από κάθε μυστική υπόσχεση.’

Στην συζήτηση που ακολούθησε με τον υφυπουργό Μόϊν και τον διπλωμάτη Γουώρνερ, τονίστηκε στον Κανελλόπουλο ότι ‘καμία υπόσχεση ουσιαστική δεν δόθηκε από την Αγγλία στην Τουρκία ( σε σχέση με τα νησιά) αλλά ότι μονάχα η τακτική του πολέμου επιβάλλει την αποσιώπηση των δύο αυτών προβλημάτων, που θα τεθούν ελεύθερα στο Συνέδριο της Ειρήνης.’

Ο Κανελλόπουλος διερωτάται πως είναι δυνατό να δείχνει τόση ευαισθησία η Αγγλία στην Τουρκία ( που παρέμεινε ουδέτερη από την αρχή του πολέμου μέχρι τον Αύγουστο του 1944 οπότε διέκοψε τις διπλωματικές της σχέσεις με τη ναζιστική Γερμανία) για τα θέματα των ελληνικών νησιών, και παραβλέπει τόσο βάναυσα την ελληνική ευαισθησία στο θέμα της Βορείου Ηπείρου, ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτό αφορά μια χώρα όπως η Αλβανία, που δεν είχε καμία ουσιαστική συμμετοχή στον αγώνα κατά των δυνάμεων του Άξονα.

Ο Σεφέρης βλέπει θετικά την ενδεχόμενη παραίτηση Κανελλόπουλου. ‘Στη θέση που βρίσκεται, με τις σημερινές συνθήκες, μου φαίνεται πως μια τέτοια πτώση (παραίτηση) θα τον ωφελήσει πολύ περισσότερο στην πολιτική του καριέρα, παρά να φαγωθεί σιγά – σιγά και να κυλήσει χάμω σαν το σάπιο φρούτο μέσα στη λάσπη της Μέσης Ανατολής.’


Τελικά ο Κανελλόπουλος δεν παραιτήθηκε στο Κάϊρο και αποφάσισε να επισκεφθεί το Λονδίνο, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες, αφού η προηγούμενη επίσκεψη του είχε πραγματοποιηθεί στο διάστημα Οκτώβριος – Νοέμβριος 1942. Η πολιτική πείρα είναι πολλές φορές η καλύτερη ασπίδα όταν κάποιος αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση. Στην προκείμενη περίπτωση, ο Κανελλόπουλος δεν διέθετε αυτή την πείρα, που θα τον απέτρεπε από το να πάει στο Λονδίνο, και θα τον οδηγούσε λίγο μετά σε μια άδοξη παραίτηση.

Ο Κανελλόπουλος βέβαια δεν είναι ο μόνος που έπεσε μόνος του στην χοάνη του Λονδίνου. Ο γνωστός Βρετανός Αξιωματικός Έντι Μάγιερς (Brigadier E.C.W. Myers), που ήταν από το 1942 επικεφαλής της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα, μετά την επίσκεψη εκπροσώπων των αντιστασιακών οργανώσεων στο Κάϊρο το καλοκαίρι του 1943, που άναψε φωτιές στη Βρετανική Διπλωματία, προσκλήθηκε και αυτός στο Λονδίνο, όπου συναντήθηκε με τον Τσώρτσιλ και τον Βασιλέα της Αγγλίας, και είχε την εντύπωση ότι όλα πήγαν καλά. Η κατάληξη ήταν η αντικατάσταση του Μάγιερς από τον Κρις Γουντχάουζ.

Ο Κανελλόπουλος έφθασε στο Λονδίνο την 30η Δεκεμβρίου 1942. Η συνάντηση του με τον υπουργό Ήντεν πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της 12ης Ιανουαρίου 1943 και διήρκεσε 45 λεπτά. Και μόνο κρίνοντας από το χρονικό διάστημα που παρεμβάλλεται ανάμεσα στην άφιξη του Κανελλόπουλου στο Λονδίνο μέχρι την συνάντηση του με τον Ήντεν, που υποτίθεται ότι ήταν ο λόγος του ταξιδιού στο Λονδίνο, δεν είναι δύσκολο να υποθέσει κανείς ότι σε ό,τι αφορά το Φόρεϊν Όφις, ο Κανελλόπουλος ήτανε μια ΄χαμένη υπόθεση΄. Η συνάντηση με τον Ήντεν ήτανε διεκπεραιωτική. Προς αυτή την ερμηνεία δείχνει και η χρονική της διάρκεια: 45 λεπτά. Είναι πολύ πιθανό ότι η απώλεια αγγλικής στήριξης του Κανελλόπουλου είναι αποτέλεσμα παρέμβασης του Τσώρτσιλ, δεν έχω βρει όμως κάποιο σχετικό στοιχείο.

Σε ύστερη στιγμή, ο Σεφέρης αναφέρει ότι ο Νικολαρεϊζης, που υπηρετούσε με τον Σεφέρη στο διπλωματικό σώμα, διηγότανε πως την εποχή των αλβανικών ο Eden είχε πει για τον Κανελλόπουλο: ‘Αυτός ο νέος (this young man) νομίζει πως θ΄ αλλάξω για χατίρι του τη δήλωση μου.’

Ο Κανελλόπουλος λίγο πριν επιστρέψει στο Κάϊρο, απηύθυνε από το BBC λόγο προς τον Ελληνικό λαό στις 21 Ιανουαρίου 1943, όπου και τον διαβεβαίωσε ότι τα εθνικά μας θέματα είναι φροντισμένα.

Λίγο πριν αναχωρήσει για την επιστροφή του στο Κάϊρο, ο Κανελλόπουλος διαβάζει στην εφημερίδα τα νέα για την συνάντηση Τσώρτσιλ – Ινονού στα Άδανα την 30η – 31η Ιανουαρίου 1943: ‘Σήμερα (2 Φεβρουαρίου 1943) οι Times γράφουν ότι συζητήθηκαν στα Άδανα ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα και ειδικώτερα τα ελληνικά νησιά. Είναι ηθικά ασύλληπτο ότι συζητούνται τέτοια ζητήματα χωρίς να μας ειδοποιούν.’

Ο Σεφέρης είναι οξύτερος. ‘Οι Άγγλοι δεν μπορούν να μιλήσουν για τα Δωδεκάνησα και την Κύπρο γιατί έχουν αναλάβει υποχρεώσεις απέναντι στην Τουρκία μηνούσε ο Eden δια του Λόρδου Moyne στον Κανελλόπουλο. Τώρα ο Churchillεπισκέπτεται τον Ισμέτ (Ινονού) χωρίς να λογαριάσει την Ελληνική Κυβέρνηση. … Αναρωτιέται κανείς ποιος εμπνέει περισσότερο σεβασμό: ο Τσολάκογλου στους Γερμανούς, ή η ελεύθερη Ελληνική Βασιλική Κυβέρνηση στους Άγγλους.’

Aπό τα Άδανα, καθοδόν προς την Τρίπολη της Λιβύης, ο Τσώρτσιλ επισκέφθηκε την Κύπρο την 31η Ιανουαρίου1943, όπου διαπίστωσε τη συνεισφορά των Κυπρίων στην πολεμική προσπάθεια των Συμμάχων εναντίον του Άξονα, και σε δηλώσεις έπλεξε το εγκώμιο της Κύπρου.:

«Όταν τελειώσει αυτός ο πόλεμος, το όνομα της Κύπρου θα περιληφθεί στον κατάλογο εκείνων που τους αξίζει τιμή και δόξα, όχι μόνο από την Βρετανική Κοινοπολιτεία, όχι μόνο από τους λαούς που σήμερα πολεμάνε ενωμένοι, αλλά και από τις μελλοντικές γενεές.»

Ανέφερε επίσης ότι η Ελλάς θα πάρει ανάμεσα στους νικητές μια θέση περήφανη, μια θέση τέτοια που ν’ ανταποκρίνεται στις θυσίες της, και τόνισε ιδιαίτερα, ότι η πλειονότητα των κατοίκων της Κύπρου είναι Έλληνες, που αν και χωρίστηκαν εδώ και αιώνες από τη βυζαντινή αυτοκρατορία «είναι συνυφασμένη με δεσμούς γλώσσας, θρησκείας και παραδόσεων με την Ελλάδα.».

Την 1η Φεβρουαρίου ο Τσώρτσιλ επιθεώρησε το 4ο Τάγμα Ουσάρων (4th Hussar’s Regiment) και τους ομίλησε. Ακολούθησε γεύμα στην Λέσχη των Αξιωματικών. Ο Τσώρτσιλ αναχώρησε στις 13:30 την ίδια μέρα για τη συνέχεια του ταξιδιού του στην Τρίπολη της Λιβύης.


Ο Κανελλόπουλος επέστρεψε στο Κάϊρο την 13η Φεβρουαρίου 1943. Εκεί η ατμόσφαιρα είχε διαμορφωθεί αρνητικά για αυτόν.

Ο Σεφέρης αναφέρει «Οι βασιλικοί χλευάζουν ΄Ο Κανελλόπουλος θέλει να τα βάλει με την Αγγλία.’» (2, σελ. 79)

Οι κομμουνιστές είχαν την ίδια άποψη με τον Τσουδερό, ότι δηλαδή:

‘Νόμισε ( ο Κανελλόπουλος) ότι παρουσιάστηκε η κατάλληλη ευκαιρία για να υπονομεύσει τον Τσουδερό και να δημοκοπήσει προς τον ελληνικό λαό. Συγκάλεσε αμέσως «πολεμικό συμβούλιο» στο Κάϊρο. Πήραν μέρος σ΄ αυτό οι δύο υφυπουργοί Ναυτικών και Αεροπορίας, ο μέραρχος Ζυγούρης και ο αρχηγός του στόλου Σακελλαρίου. Συμφώνησαν ότι «στραγγαλίζονται τα εθνικά μας δίκαια!» Ο Κανελλόπουλος έστειλε τηλεγραφική διαμαρτυρία προς τον Ήντεν, επιδιώκοντας έτσι να δείξει στους Άγγλους ότι ο Τσουδερός βρίσκεται σε αντίθεση προς τα αισθήματα του ελληνικού λαού και ότι μόνο αυτός είναι ο γενικός εκπρόσωπος της θέλησης του λαού και του στρατού.’

Η ελεγχόμενη και καθοδηγούμενη από στελέχη του ΚΚΕ Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση ΑΣΟ που είχε έδρα το Κάϊρο, πηγαίνει ακόμη παραπέρα. Στο έντυπο της ‘Αντιφασίστας» Ιανουαρίου 1943 μεταβάλλεται σε υπερασπιστή του ‘μικρού γενναίου αλβανικού λαού΄.

Από τον χορό των εναντιούμενων στον Κανελλόπουλο δεν έλειψαν και οι δημοκρατικοί. Η διαφοροποίηση του Κανελλόπουλου από τον Τσουδερό διαμόρφωσε μια κατάσταση στην οποία ‘οι δημοκρατικοί υποστηρίζουν τώρα περισσότερο τον Τσουδερό παρά τον Κανελλόπουλο. Είτε γιατί θεωρούν τον Κανελλόπουλο επικίνδυνο, είτε γιατί τους ενοχλεί η σύμπραξη του με τον ( αρχηγό του στόλου, και φιλομοναρχικό) Σακελλαρίου.’

Λίγες μέρες μετά βρέθηκε μπροστά σε σοβαρά προβλήματα στις ένοπλες δυνάμεις και παραιτήθηκε. Η παραίτηση του έγινε δεκτή από τον Βασιλέα Γεώργιο Β΄ την 9η Μαρτίου 1943. Τον αντικατέστησε ο «δημοκρατικός» Ρούσσος.

Δεν είναι τυχαίο ότι στον ανασχηματισμό που ακολούθησε την παραίτηση του Κανελλόπουλου τον Μάρτιο 1943, ο Σακελλαρίου αντικαταστάθηκε από τον ναύαρχο Αλεξανδρή. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι την 1η Δεκεμβρίου, δηλαδή δύο εβδομάδες πριν την εκδήλωση της «αλβανικής κρίσης», ο Κανελλόπουλος μετέβαινε στην Αλεξάνδρεια, όπου ήταν η έδρα του στόλου, για να λύσει τα ζητήματα του Ναυτικού, και όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: ‘… να δώσω τέρμα στην αυθαίρετη διοίκηση του Σακελλαρίου και του Καββαδία, δηλαδή στην αρχή του να διοικούν οι δυο τους ως παρέα.’

Το βράδυ της 16ης, Μαρτίου, στο σπίτι του Κανελλόπουλου, ο Σεφέρης συζητά με τον φίλο και συνάδελφο του διπλωμάτη Δημήτρη Νικολαρεϊζη που ανήκε στον κλειστό κύκλο του Τσουδερού. Ο Νικολαρεϊζης αναφέρει στον Σεφέρη ότι ‘Οι Άγγλοι δεν αναμειγνύονται για την ώρα στην εσωτερική μας πολιτική’, και ο Σεφέρης μεταφράζει: ‘για την ώρα ο Τσουδερός έχει καλά χαρτιά.’

Δεν θα μπορούσε να πει κανείς κάτι τέτοιο όμως για τον Κανελλόπουλο. Ο Βρετανός υπηρεσιακός Saunders είπε εκείνες τις μέρες στον Σεφέρη: ‘Καλό θα του κάνει του Κανελλόπουλου να ξεκουραστεί λίγο έξω από την πολιτική.’

Ο ίδιος ο Κανελλόπουλος βρίσκεται σε απόγνωση, όπως φανερώνει η παρακάτω εγγραφή στο Ημερολόγιο του, με ημερομηνία 27 Μαρτίου 1943.

«Οι κομμουνιστές με συκοφαντούν, οι δημοκρατικοί με πρόδωσαν, ο Τσουδερός μου στήνει παγίδες, οι Άγγλοι μ’ έχουν ουσιαστικά εγκαταλείψει, και οι τεταρτοαυγουστιανοί βασιλόφρονες (αυτοί με το δίκιο τους) με μισούν. Ποτέ πολιτικός δεν βρέθηκε σε δυσκολώτερη θέση από μένα.»

Ο Σεφέρης ήταν προφητικός όταν έγραφε ότι το καλύτερο για τον Κανελλόπουλο ήταν η παραίτηση και όχι η μετάβαση στο Λονδίνο.

Πηγές
1. Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ημερολόγιο (31 Μαρτίου 1942 – 4 Ιανουαρίου 1945), Κέδρος 1977.

2. Γιώργος Σεφέρης, Πολιτικό Ημερολόγιο Α’ 1935 – 1944. Ίκαρος 1981.

3. Γιώργη Αθανασιάδη, Η Πρώτη Πράξη της Ελληνικής Τραγωδίας. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1994.

4. Χάγκεν Φλάϊσερ, Στέμμα και Σβάστικα,. Τόμος Α’. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.

5. Hansard, Anglo-Italian Agreement. HC Deb 02 May 1938 vol 335 cc533-669.

6. Hansard, ALBANIA (BRITISH CONSUL-GENERAL). HC Deb 31 October 1939 vol 352 c1755W.

7. Σάββας Ιακωβίδης, Το Αυτονομιστικό Κίνημα στη Βόρειο Ήπειρο. Μεταπτυχιακή Εργασία, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2011.

https://www.linkedin.com/pulse/%CE%BF%C ... card_title

[pylothess]

Εγώ νόμιζα ότι οι Γερμανοί είναι φίλοι μας.
Οι Γάλλοι τελικά είναι φίλοι μας;
Οι Ρώσοι είναι φίλοι μας;

[Ζαποτέκος]

Οι Ρώσοι είναι φίλοι μας;

Καμιά φορά ο άλλος μπορεί να θέλει να σε ευνοήσει , αλλά να είναι τόσο ζούδι που να σου κάνει κακό. Π.χ. ο Στάλιν είπε στον Ήντεν να δώσουνε τα Δωδεκάνησα στους Τούρκους για να μην πάνε με τους Γερμανούς. Αλλά επειδή συμπαθούσε περισσότερο τους Έλληνες είπε τα νησιά του ( υπολοίπου ) Αιγαίου να τα δώσουμε στους Έλληνες , ώστε να ευνοηθούν περισσότερο οι δεύτεροι.


Αυτό το ζώον το όρθιο δεν γνώριζε πως η Ελλάδα κατείχε ήδη τα νησιά του Αιγαίου ( με εξαίρεση την Ίμβρο και την Τένεδο ) !

Θα βάλω κάποια ενδιαφέροντα αποσπάσματα από μια ωραία εργασία.

[Ζαποτέκος]

Β. Ήπειρος - Δωδεκάνησα - Κύπρος - Β΄ΠΠ

Ειδικά σε σχέση με τη Β. Ήπειρο και ο ίδιος ο Τσουδερός πίστευε ότι η πλήρης αφομοίωσή της δε θα ήταν εύκολη, όπως παραδέχθηκε στο υπουργικό συμβούλιο του Νοεμβρίου του 1942, εξαιτίας του αλλογενή πληθυσμού που έμενε στην περιοχή.

Υπήρξαν επίσης φωτεινά παραδείγματα Βρετανών αξιωματούχων, όπως ο στρατάρχης Smuts, ο οποίος είχε προβλέψει ότι η Ελλάδα μπορούσε να προσβλέπει μόνο στην προσάρτηση των Δωδεκανήσων. Ως προς τα υπόλοιπα αιτήματά της δε θα έπρεπε να είναι τόσο αισιόδοξη.

Παρά τα σχέδια των Συμμάχων, τα Δωδεκάνησα καταλήφθηκαν από γερμανικές δυνάμεις τον Οκτώβριο 1943. Από αυτό το σημείο και εξής έχασαν την πρότερη σημασία τους για τη βρετανική διπλωματία. Μετά τη σοβιετική νίκη στο Στάλινγκραντ τα δεδομένα για την Τουρκία άλλαξαν. Ο Stalin θα μπορούσε να αναγκάσει την Τουρκία να βγει από την ουδετερότητα στρεφόμενος εναντίον της. Η τουρκική πλευρά συνεπώς δεν ήταν πλέον σε θέση να υποβάλει εδαφικές διεκδικήσεις στους Συμμάχους για την περιοχή των Δωδεκανήσων, γιατί χρειαζόταν την υποστήριξή τους .

Πράγματι η αμερικανική κοινή γνώμη υποστήριζε την παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Τουρκία, όχι τόσο από εύνοια προς την τουρκική πλευρά όσο εξαιτίας της πεποίθησης ότι θα συνέβαλε στην ασφάλεια της περιοχής. Τον Ιούνιο του 1943 δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα Spectator άρθρο για τα Δωδεκάνησα, σύμφωνα με το οποίο οι Τούρκοι είχαν κάθε δικαίωμα να διατυπώνουν διεκδικήσεις για τα Δωδεκάνησα με στόχο να «…κατοχυρώσουν ιδίαν των μελλοντικήν ασφάλειαν». Άρθρα με αυτό το περιεχόμενο κάθε άλλο παρά ενίσχυαν τις ελληνικές θέσεις, οι οποίες στηρίζονταν σε εθνολογικά και ιστορικά επιχειρήματα.

Η συνάντηση Eden – Stalin στη Μόσχα, οι τουρκικές βλέψεις και η στάση των Συμμάχων έως το καλοκαίρι του 1942.

Οι εξελίξεις του πολέμου μέχρι το τέλος του 1941 επέβαλαν στενότερη βρετανοσοβιετική συνεργασία. Πράγματι, το Δεκέμβριο του 1941 ο Eden μετέβη στη Μόσχα με στόχο να συναντηθεί με τον Stalin. Η συζήτηση, με πρωτοβουλία του δεύτερου, περιεστράφηκε γύρω από τις μελλοντικές εδαφικές μεταβολές στην Ευρώπη. Μεταξύ άλλων ο Stalin πρότεινε την παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Τουρκία. Επειδή όμως γνώριζε το ενδιαφέρον της Ελλάδας για την περιοχή, πρότεινε παραχωρήσεις «εν σχέσει προς τας νήσους του Αιγαίου δια τας οποίας ενδιαφέρονται οι Έλληνες» . Η αόριστη αυτή διατύπωση αποδείκνυε την άγνοιά του για τις πραγματικές συνθήκες στο εδαφικό καθεστώς της Μεσογείου. Τα νησιά του Αιγαίου ανήκαν εξολοκλήρου στην Ελλάδα, με την εξαίρεση της Ίμβρου και της Τενέδου. Η πρότασή του ήταν ανεφάρμοστη και στερούταν σοβαρότητας. Ακόμη κι αν ο Στάλιν ήθελε να αποζημιώσει τους Έλληνες για την απώλεια των Δωδεκανήσων, αυτό δεν μπορούσε να γίνει με την παραχώρηση της Ίμβρου και της Τενέδου, νησιά τα οποία δεν είχαν την ίδια γεωπολιτική σημασία με τα Δωδεκάνησα.

Ο Eden, ο οποίος γνώριζε τις ελληνικές βλέψεις, διαφώνησε με τον Stalin, τονίζοντας ότι θα ανέκυπταν προβλήματα από την εκχώρηση των Δωδεκανήσων στην Τουρκία και επιχείρησε να πείσει το συνομιλητή του να αναγνωρίσει τα ελληνικά δικαιώματα όχι μόνο στα Δωδεκάνησα αλλά και στη Β. Ήπειρο. Δυστυχώς για την ελληνική πλευρά ο Stalin δεν φάνηκε να αποδέχεται τις απόψεις του Eden.

Η συνάντηση αυτή ωστόσο δεν κατέληξε σε κάποια δεσμευτική συμφωνία. Στόχο είχε κυρίως την ανταλλαγή απόψεων για τα φλέγοντα διπλωματικά ζητήματα. Η αναφορά των Δωδεκανήσων στη συνάντηση Eden – Stalin προκάλεσε ανησυχία στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία, αρχικά τουλάχιστον, δεν είχε ενημερωθεί από κάποια επίσημη πηγή για τα ζητήματα που θα αποτελούσαν αντικείμενο διαβουλεύσεων στη συνάντηση. Αυτός ίσως είναι και ο σημαντικότερος λόγος που δικαιολογεί την ελληνική αντίδραση. Ο Τσουδερός είχε ενημερωθεί από τον πρεσβευτή της Ελλάδας στο Κουϊβισέφ Πιπινέλη για το περιεχόμενο της συνάντησης. Ο Πιπινέλης τόνισε ότι τα Δωδεκάνησα αναφέρθηκαν ως παράδειγμα εδαφών, τα οποία θα μπορούσαν να παραχωρηθούν στην Τουρκία ως δέλεαρ, ωστόσο «…ουδαμώς δεν προδικάζει ούτε γνώμην Τουρκίας ούτε και θετικωτέραν τινά επί του προκειμένου συμφωνίας».

Η κριτική του Πιπινέλη συγκεντρώθηκε στην υποχωρητική στάση του Eden, ο οποίος, κατά τη γνώμη του πρώτου, δεν αντέδρασε αποφασιστικά, προκειμένου να υπερασπιστεί τα ελληνικά δικαιώματα.

Η ευνοϊκή διάθεση του Stalin προς την Τουρκία υπαγορευόταν αποκλειστικά από ρεαλιστικούς υπολογισμούς, σύμφωνα με τους οποίους έπρεπε να εμποδιστεί περαιτέρω συνεργασία ανάμεσα στην Τουρκία και τη Γερμανία. Μία γερμανοτουρκική συνεργασία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως απειλή τόσο για τις επισφαλείς θέσεις των Βρετανών στην περιοχή της Μ. Ανατολής όσο και για τη Ε.Σ.Σ.Δ, η οποία θα διέτρεχε τον κίνδυνο γερμανικής επίθεσης από τον Καύκασο. Ειδικά τα Δωδεκάνησα αποτελούσαν κατά κάποιο τρόπο είσοδο στα στενά των Δαρδανελίων, συνεπώς θα έπρεπε να ανήκουν στη χώρα εκείνη που θα ήλεγχε την περιοχή αυτή. Ο Stalin υπέθετε ότι η πρόταση αυτή θα δημιουργούσε προστριβές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και για αυτό έθεσε το ζήτημα εδαφικών μεταβολών στα νησιά του Αιγαίου προς όφελος της Ελλάδας.



Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που διατυπώθηκε αυτή η άποψη από τη Μόσχα. Σύμφωνα με τον πρεσβευτή της Σοβιετικής Ένωσης στην Άγκυρα η χώρα του και στο παρελθόν είχε κρίνει θεμιτή την παραχώρηση μερικών νησιών της Δωδεκανήσου στην Τουρκία, προκειμένου να καταστεί ισχυρότερη σε σχέση με τις γειτονικές της χώρες. Αντίθετα, καθησυχαστικό θα μπορούσε να θεωρηθεί το γεγονός ότι η Μ. Βρετανία δεν ήταν διατεθειμένη τη δεδομένη χρονική στιγμή να χορηγήσει ανταλλάγματα στην Τουρκία, γιατί ήταν δυσαρεστημένη με τη στάση της . Αυτό που ανησυχούσε στην πραγματικότητα την ελληνική κυβέρνηση ήταν το ότι οι Σύμμαχοι παρέλειψαν να την ενημερώσουν εκ των προτέρων.


Πράγματι στις 3 Φεβρουαρίου 1942 ο Eden κάλεσε το Τσουδερό και τον Αγνίδη προκειμένου να συζητήσουν τα ζητήματα τα οποία είχαν ανακύψει καθώς και την αναφορά των Δωδεκανήσων από τον Stalin στη συνάντηση της Μόσχας. Σε σχέση με το τελευταίο ο Eden παραδέχθηκε ότι «εις στιγμήν πάρεργον, μεταξύ βότκας και χαβιαρίου» ο συνομιλητής αναφέρθηκε στην πιθανότητα παροχής ανταλλαγμάτων στην Τουρκία για την ουδετερότητά της, η οποία ήταν επωφελής για τους Συμμάχους. Τα Δωδεκάνησα ήταν μεταξύ των εδαφών που πρότεινε ο Stalin. Στην περίπτωση αυτή ο Eden δεν προσπάθησε να αποκρύψει την αλήθεια από τον Τσουδερό. Άλλωστε δεν υπήρχε και λόγος από τη στιγμή που επρόκειτο για ανταλλαγή απόψεων, η οποία δεν έλαβε επίσημη μορφή.

Στα μέσα Δεκεμβρίου του 1941 ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών A. Eden πραγματοποίησε ταξίδι στη Μόσχα για να συζητήσει με το Stalin τα ζητήματα του πολέμου. Στο πλαίσιο των συνομιλιών αυτών ο Stalin αναφέρθηκε ακροθιγώς και στην Ελλάδα, λέγοντας ότι στο τέλος του πολέμου θα έπρεπε να αποκατασταθεί η κυριαρχία της στα προπολεμικά της σύνορα . Συζητήθηκε ακόμη ένα θέμα το οποίο συγκέντρωνε άμεσα το ελληνικό ενδιαφέρον. Ο Stalin εξέφρασε την πεποίθηση ότι τα Δωδεκάνησα θα έπρεπε μεταπολεμικά να παραχωρηθούν στην Τουρκία και όχι στην Ελλάδα, επειδή η πρώτη με τη στάση ουδετερότητας ευνοούσε τους Συμμάχους. Στη συνάντηση εκείνη ο Eden επισήμανε ότι η Ελλάδα ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τα Δωδεκάνησα και το ζήτημα δε συζητήθηκε περαιτέρω .

Η προσάρτηση των Δωδεκανήσων ήταν αποτέλεσμα των διεθνών συγκυριών και της προθυμίας της βρετανικής πλευράς να ανταμείψει στον ελάχιστο βαθμό την Ελλάδα, διατηρώντας έτσι το γόητρο της ως συμμαχικής χώρας. Η διπλωματική δραστηριότητα της ελληνικής κυβέρνησης έπαιξε πολύ μικρό ρόλο.

Κύπρος

Όσο διαρκούσε η ιταλική επίθεση, δεν τέθηκε το ζήτημα της Κύπρου από την ελληνική πλευρά. Η πρώτη αναφορά έγινε μόλις το Μάρτιο του 1941, λίγο πριν την κατάρρευση του ελληνικού μετώπου κατά των Γερμανών. Η παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα διατυπώθηκε ως αίτημα του Έλληνα πρωθυπουργού Κορυζή προς τον Eden προκειμένου να αναπτερωθεί το ηθικό του ελληνικού λαού, ο οποίος θα ικανοποιούταν από τη γενναιοδωρία των Βρετανών. Ο Κορυζής τόνισε βέβαια ότι το έθεσε ως «ιδέαν προς μελέτην» και δεν περίμενε κάποια απάντηση άμεσα. Ο Eden από την άλλη μεριά προσπέρασε το ζήτημα ισχυριζόμενος ότι είναι εκτός των αρμοδιοτήτων του .

Ο Κορυζής, ο οποίος στην πραγματικότητα ακολουθούσε τις οδηγίες του Γεωργίου Β΄, δε διαπραγματεύτηκε αποτελεσματικά με τους Βρετανούς την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο. Κατά τη φάση αυτή η Αθήνα μπορούσε να θέσει διεκδικήσεις και να αποσπάσει τη συναίνεση της Μ. Βρετανίας, επειδή η τελευταία χρειαζόταν τη στρατιωτική αρωγή της πρώτης. Ο Eden επισκέφθηκε την Αθήνα τρεις φορές τους πρώτους μήνες του 1941 προκειμένου να διαπραγματευτεί με την ελληνική πλευρά τη βοήθεια που θα παρεχόταν στην Ελλάδα, έτσι ώστε να καταφέρει η δεύτερη να αντιμετωπίσει τη γερμανική επίθεση. Στην πρώτη ελληνοβρετανική συνάντηση, στις 22 Φεβρουαρίου, ο Κορυζής δεν έκανε αναφορά σε καμία από τις ελληνικές εθνικές διεκδικήσεις. Αντίθετα, προέβη στην απερίφραστη δήλωση «…θα πολεμήσουμε τους Γερμανούς σε κάθε περίπτωση». Από την ελληνική πλευρά δεν επιδιώχθηκε η σύναψη συμφωνίας, με την οποία θα μπορούσαν να κατοχυρωθούν οι ελληνικές διεκδικήσεις. Για τη Μ. Βρετανία η Ελλάδα ήταν μία δεδηλωμένη σύμμαχος, την οποία δε χρειάστηκε να κερδίσει με την παροχή εδαφικών ή άλλων ανταλλαγμάτων.

Στη δεύτερη συνάντηση, της 4ης Μαρτίου, ο Κορυζής έθεσε «παρακλητικά» προς τον Eden το αίτημα της παραχώρησης της Κύπρου, όπως αναφέρθηκε πριν. Ο Eden όμως αρνήθηκε να δεσμευτεί για ένα θέμα τόσο μεγάλης σημασίας. Στο τέλος του ίδιου μήνα ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών επέστρεψε στην Ελλάδα κι ο Κορυζής αναφέρθηκε εκ νέου στο αίτημα της περασμένης συνάντησης. Αυτή τη φορά όμως ζήτησε από τους Βρετανούς να εξετάσουν το αίτημα, δίνοντας έμφαση στην πολιτική σημασία του. Η Κύπρος θα μπορούσε να γίνει ο μελλοντικός τόπος εγκατάστασης του Έλληνα βασιλιά, ο οποίος με τον τρόπο αυτό θα συνέχιζε να ασκεί τα καθήκοντά του σε ελεύθερο ελληνικό έδαφος. Δυστυχώς, η στάση του Eden ήταν αποθαρρυντική, καθώς ερμήνευσε τις προτάσεις του Κορυζή ως επιδίωξη προσάρτησης εδαφών.

Η κυβέρνηση της Αθήνας, ωστόσο, πιεζόμενη από τις εξελίξεις εξαιτίας της γερμανικής επίθεσης έθεσε στα μέσα Απριλίου για πολλοστή φορά το ζήτημα της παραχώρησης της Κύπρου. Τόσο ο Γεώργιος Β΄ στην Αθήνα, όσο κι ο Έλληνας πρεσβευτής στο Λονδίνο επανήλθαν στο αίτημα για εγκατάσταση της ελληνικής κυβέρνησης σε ελεύθερο ελληνικό έδαφος, εννοώντας βεβαίως την Κύπρο. Ο Γεώργιος ζήτησε από τον Palairet «να θεωρηθεί έστω και προσωρινά» ένα τμήμα της Κύπρου ελληνικό, όπου θα μπορούσε να φιλοξενηθεί η ελληνική κυβέρνηση. Το ίδιο αίτημα απεύθυνε και ο Σιμόπουλος προς τον Eden στο Λονδίνο .

Μετά από τις επανειλημμένες προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης και τις εισηγήσεις του Βρετανού πρεσβευτή στην Αθήνα και λαμβάνοντας υπ’ όψη τις εξελίξεις στο ελληνικό μέτωπο κατά των Γερμανών, η βρετανική κυβέρνηση άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρά το ενδεχόμενο εγκατάστασης της ελληνικής κυβέρνησης στην Κύπρο. Παρόλα αυτά δεν είχε την πρόθεση να παραχωρήσει την κυριαρχία της μεγαλονήσου στην Ελλάδα. Η εγκατάσταση των Ελλήνων εκεί θα πραγματοποιούταν «υφ’ ας συνθήκας και οι ενταύθα (ενν. στο Λονδίνο) διαμένοντες ξένοι Αρχηγοί Κρατών» .

Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε την πρόταση αυτή, παρόλο που στο μέλλον ένα τέτοιο γεγονός θα μπορούσε να της φανεί χρήσιμο.

Ο Eden βέβαια ήταν διστακτικός στο να διατυπώσει την κατηγορηματική άρνηση της Μ. Βρετανίας στο ελληνικό αίτημα τη δεδομένη χρονική στιγμή. Η ελληνική κυβέρνηση έπρεπε να εγκαταλείψει την εδαφική επικράτειά της και να αναζητήσει άλλον τόπο εγκατάστασης. Εντελώς αντίθετη ήταν από την άλλη μεριά η αντίδραση ορισμένων στελεχών του βρετανικού υπουργείου Αποικιών, οι οποίοι θεωρούσαν ότι, επειδή ένα κομμάτι του κυπριακού λαού επιθυμούσε την ένωση με την Ελλάδα, σε περίπτωση εγκατάστασης του Έλληνα βασιλιά στην Κύπρο, η θέση του Βρετανού Κυβερνήτη θα γινόταν πολύ δύσκολη. Προτάθηκε λοιπόν η μεταφορά του Έλληνα βασιλιά στην Κρήτη, με την υπόσχεση να εξετασθεί η περίπτωση
μεταφοράς του στην Κύπρο, αν προέκυπτε ανάγκη.

Ο αντικαταστάτης του Κορυζή στο πρωθυπουργικό αξίωμα, ο Τσουδερός, ακολουθώντας την πολιτική του προκατόχου του, παρότρυνε τους Βρετανούς, το Μάιο του 1941, να προβούν στην παραχώρηση της Κύπρου «ως δώρον προσωπικόν εις τον βασιλέα Γεώργιον Β΄». Ως προς τη διοίκηση του νησιού πρότεινε να διατηρηθούν στη διάρκεια του πολέμου οι αγγλικές υπηρεσίες και, αν χρειαζόταν κάποια μεταβολή, να γίνει από τους Βρετανούς. Μετά τον πόλεμο ο βασιλιάς θα αποκτούσε το δικαίωμα να διοικήσει το νησί, διορίζοντας ο ίδιος ελληνικό προσωπικό. Με τον
τρόπο αυτό όχι μόνο θα επιτυγχανόταν η ικανοποίηση του εθνικού αισθήματος των Ελλήνων, αλλά και θα υπήρχε τόπος προορισμού για τον Έλληνα βασιλιά, στην περίπτωση που χρειαζόταν να εγκαταλείψει την Κρήτη .Ο Eden, ωστόσο, θεωρούσε αφενός ότι η Κύπρος δεν ήταν ασφαλής για την εγκατάσταση του βασιλιά, αφετέρου ότι οι συνθήκες δεν ήταν κατάλληλες «…για να εξεταστεί η παράδοσις του Νησιού στην Ελλάδα».

Πιο απόλυτη στάση κράτησε ο Βρετανός πρωθυπουργός, ο οποίος, αφενός αρνήθηκε την παραχώρηση «έστω και μιας ίντσας βρετανικού εδάφους» πριν από τη λήξη του πολέμου, αφετέρου δεν ήθελε να δυσαρεστεί την τουρκική μειονότητα στην Κύπρο, η οποία μέχρι τότε κρατούσε άψογη στάση.

Καθοριστικά για την τελική απόφαση των Βρετανών ήταν τα δύο μνημόνια που συντάχθηκαν το ένα από τον υπουργό Εξωτερικών και το άλλο από τον υπουργό Αποικιών, οι οποίοι εξέτασαν το ζήτημα από στρατηγική, πολιτική και οικονομική σκοπιά. Από πολιτική άποψη υπήρχαν παράγοντες που συνηγορούσαν στην παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα. Τα αυξανόμενα εθνικιστικά αισθήματα των Ελλήνων Κυπρίων δυσχέραιναν τις βρετανικές αρχές. Άλλωστε ήταν αντίθετο στην παράδοση της Μ. Βρετανίας «…to keep in political subjugation a people whose social and cultural level justifies the claim to self-determination». Σε επίπεδο στρατηγικής όμως οι απόψεις ήταν διιστάμενες. Οι Βρετανοί ενδιαφέρονταν να κρατήσουν το νησί υπό τον έλεγχό τους και να εμποδίσουν την κατάληψη από οποιαδήποτε εχθρική δύναμη. Συνεπώς η παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα δε θα έθιγε τα βρετανικά συμφέροντα, υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρούσε αεροπορικές και ναυτικές βάσεις στο νησί. Επίσης σε κάθε περίπτωση έπρεπε να ληφθούν σοβαρά υπόψη τα δικαιώματα της μουσουλμανικής μειονότητας και τις στρατηγικές βλέψεις του τουρκικού κράτους.

Ο Τσουδερός ευελπιστούσε ότι στην περίπτωση της Κύπρου θα επαναλαμβανόταν ό, τι συνέβη με τα Ιόνια νησιά, τα οποία παραχωρήθηκαν στο
Γεώργιο Α΄ από τη Μ. Βρετανία. Ο Βρετανός πρεσβευτής, ενώ στην αρχή υποσχέθηκε να διαβιβάσει στην κυβέρνησή του το ελληνικό αίτημα, στη συνέχεια ισχυρίστηκε ότι το ζήτημα της Κύπρου δε μπορούσε να συζητηθεί τη δεδομένη χρονική στιγμή και ότι η μεταφορά της ελληνικής κυβέρνησης εκεί θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή γερμανικής επίθεσης κατά του νησιού. Κατά τη γνώμη του Έλληνα πρωθυπουργού ο ισχυρισμός του Βρετανού πρεσβευτή ήταν αναληθής και στόχευε στη συγκάλυψη βαθύτερων λόγων, τους οποίους η βρετανική κυβέρνηση
ήθελε να αποκρύψει από την ελληνική.

Ο Τσουδερός παράλληλα φρόντισε να στείλει επιστολή στον Έλληνα πρεσβευτή στο Λονδίνο, στην οποία τον προέτρεπε να θέτει το ζήτημα της Κύπρου κάθε φορά που του δινόταν η ευκαιρία. Αναφέρθηκε αναλυτικά στα επιχειρήματα υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, τα κυριότερα των οποίων ήταν η ικανοποίηση του κυπριακού και του ελληνικού λαού, η ενίσχυση της δημοτικότητας του Έλληνα βασιλιά και η εξασφάλιση τόπου εγκατάστασης της ελληνικής κυβέρνησης με το πέρας της εγκατάστασης στην Κρήτη . Τα επιχειρήματα όμως
αυτά, όπως είχε ήδη φανεί, δεν ήταν πειστικά για τη βρετανική κυβέρνηση, η οποία απέφευγε να αναμιχθεί σε μία δύσκολη κατάσταση. Στην απάντησή του ο Σιμόπουλος προσπάθησε να διαφωτίσει τον Έλληνα πρωθυπουργό σε σχέση με τους λόγους για τους οποίους αντιμετωπιζόταν το ζήτημα της Κύπρου με δισταγμό από τη Μ. Βρετανία. . Θεωρούσε ότι υπήρχαν επιφυλάξεις, επειδή θα απαιτούνταν η λήψη ειδικής νομοθετικής ρύθμισης, η οποία δε θα γινόταν εύκολα αποδεκτή από το βρετανικό κοινοβούλιο και μάλιστα σε μία περίοδο που απειλούταν η παγκόσμια ισορροπία. Επιπλέον η βρετανική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα δεν είχε προσδιοριστεί με σαφήνεια και δεν επρόκειτο να προσδιοριστεί, παρά μόνο εάν προέκυπτε κάποιο σοβαρό ζήτημα στη διάρκεια του πολέμου. Ο Warner, προϊστάμενος του Southern Department, είχε υποστηρίξει ότι θα μπορούσε αργότερα, κατά τη διάρκεια απόρρητων και μη δεσμευτικών διαπραγματεύσεων, να εξεταστεί το ενδεχόμενο εγκατάστασης βρετανικών στρατιωτικών βάσεων σε ελληνικό έδαφος με αντάλλαγμα την παραχώρηση της Κύπρου και τη βρετανική υποστήριξη του ελληνικού αιτήματος για την απόκτηση των Δωδεκανήσων και της Νοτίου Αλβανίας.

Το ζήτημα της Κύπρου συμπεριλήφθηκε επίσης στο μνημόνιο που συνέταξε ο Τσουδερός στις 4 Ιουλίου 1941, αν και επρόκειτο μόνο για μία σύντομη αναφορά. Υποστήριξε ότι για την Κύπρο «εκτός της γνωστής προσφοράς της νήσου προς την Κυβέρνησιν Ζαΐμη το 1915», υπήρχε και ρητή διάταξη στη συνθήκη των Σεβρών της 10ης Αυγούστου 1920 «…περί μελλοντικής παραχωρήσεως της Κύπρου εις την Ελλάδα, όποτε θα υπεχρεούτο και η Ιταλία να παραδώση την Ρόδον κατόπιν δημοψηφίσματος» . Η παραχώρηση δηλαδή της Κύπρου θα μπορούσε να γίνει μόνο ως αντάλλαγμα προς τη ελληνική πλευρά για σημαντικά προνόμια που θα παραχωρούσε στη Μ. Βρετανία. Λίγο αργότερα, το Σεπτέμβριο του 1941, το αίτημα για μελλοντική παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα συμπεριελήφθη στο υπόμνημα το οποίο υποβλήθηκε στο Foreign Office, αν και δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στα Δωδεκάνησα και στη Β. Ήπειρο. Το ζήτημα της Κύπρου επαναλήφθηκε και στο μνημόνιο της 12ης Ιουνίου 1942, το οποίο επιδόθηκε από το Γεώργιο Β΄ στον πρόεδρο Roosevelt.


Στόχος της βρετανικής κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν να αποφεύγονται με κάθε τρόπο κινήσεις που στόχο θα είχαν την αλλαγή του εδαφικού καθεστώτος. Για το λόγο αυτό ο λόγος του Τσουδερού στην ελληνική κοινότητα του Λονδίνου το Νοεμβρίου του 1941, στον οποίο αναφέρθηκε και στην Κύπρο, προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια στη Μ. Βρετανία. Ο λόγος του Τσουδερού, όπως ήταν αναμενόμενο, πυροδότησε φιλενωτικές εκδηλώσεις στο νησί2. Ο Eden επισήμανε στον Έλληνα πρωθυπουργό ότι ήταν δυσαρεστημένος «…διότι μου εκάματε μίαν επανάστασιν εις ένα τμήμα της Αυτοκρατορίας…». Ο Τσουδερός εκμεταλλευόμενος την ευκαιρία ανέπτυξε τα ελληνικά επιχειρήματα για την Κύπρο. Ο συνομιλητής του, ωστόσο, ήταν ανένδοτος, καθώς δεν ήταν διατεθειμένος να προβεί σε κάποια δέσμευση για το εν λόγω ζήτημα πριν τη λήξη του πολέμου.

Από την άλλη μεριά στην Κύπρο ο ενθουσιασμός του ελληνοκυπριακού λαού με τις δηλώσεις του Τσουδερού προκάλεσε δημοσιεύματα σε τουρκική εφημερίδα, σύμφωνα με τα οποία ζητούταν η απόδοση της Κύπρου στην Τουρκία. Η βρετανική κυπριακή ηγεσία αναγκάστηκε να δηλώσει δημόσια ότι δε γίνονταν διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Μ. Βρετανίας για το μεταπολεμικό καθεστώς της Κύπρου και «…κατά συνέπειαν, ζήτημα παραχωρήσεως Κύπρου εις την Ελλάδα μετά τον πόλεμον, δεν υφίσταται υπό μελέτην».


Στις αρχές Ιανουαρίου 1942 ο Τσουδερός παρέστη σε πρόγευμα που είχε οργανώσει προς τιμήν του η Anglo-Hellenic Parliamentary Committee. Εκεί είχε την ευκαιρία να συζητήσει με Βρετανούς αξιωματούχους θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένου και αυτού της Κύπρου. Το ζήτημα αυτό παρουσίαζε μεγάλες δυσκολίες, όπως επισημάνθηκε από τους προέδρους της επιτροπής N. Baker και H. Nicholson. Μόνο ο N. Baker είπε απερίφραστα ότι, αν εξαρτιόταν από τον ίδιο, θα παραχωρούσε αμέσως την Κύπρο στην Ελλάδα, πράξη που θα συνήδε άλλωστε με τη συμφωνία του Ατλαντικού. Ο H. Nicholson όμως απέφυγε να σχολιάσει το ζήτημα. Η στάση του δεύτερου συνήδε με τις αρχές της
βρετανικής κυβέρνησης.

Η αλλαγή της στάσης του Τσουδερού φάνηκε στη συνάντηση του με τον Eden το Φεβρουάριο του 1942, όταν ο δεύτερος επέστρεψε από τη Μόσχα. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο Τσουδερός υποστήριξε ότι τα Δωδεκάνησα και η Β. Ήπειρος αγγίζουν συναισθηματικά όλους τους Έλληνες. Τότε ο Eden αναρωτήθηκε αν ίσχυε το ίδιο για την Κύπρο. Ο Τσουδερός απάντησε καταφατικά, σημείωσε όμως ότι για τα Δωδεκάνησα και τη Β. Ήπειρο «…έχομεν και τίτλους πολεμικούς και άλλους». Στο παρελθόν είχε επικαλεστεί τη Συνθήκη των Σεβρών για την υποστήριξη των ελληνικών δικαιωμάτων στην Κύπρο, την οποία στην εν λόγω συζήτηση με τον Eden τεχνηέντως παρέλειψε, για να μη φέρει το Βρετανό υπουργό στη δύσκολη θέση να δικαιολογήσει τη θέση της κυβέρνησής του απέναντι στο ζήτημα . Ο Έλληνας πρωθυπουργός περιόρισε έκτοτε τις αναφορές
στην Κύπρο και το ζήτημα ήρθε σε δεύτερη μοίρα στο πλαίσιο των ελληνοβρετανικών συναντήσεων.

(...)

Το ζήτημα της Κύπρου, εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς του, απασχόλησε και το βρετανικό κοινοβούλιο στις 31 Μαρτίου 1943. Δυστυχώς συζητήθηκε με εντελώς αρνητικό πνεύμα. Ο λόρδος Farringdon υποστήριξε ότι οι Κύπριοι δεν είναι Έλληνες και δε θα λάβουν καμία ωφέλεια από την ένωση με την Ελλάδα, αφού παράγουν τα ίδια προϊόντα. Επιπλέον θα έπρεπε, κατά τη γνώμη του, να ληφθούν υπ’ όψη και τα δικαιώματα της τουρκικής μειονότητας, που αποτελεί «το εν τρίτον του πληθυσμού». Προέβη μάλιστα σε πρόταση για ίδρυση αυτόνομου κυπριακού κράτους εντός της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια ο δούκας Devonshire,
υφυπουργός Εξωτερικών για τις αποικίες, υποσχέθηκε την προώθηση φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων στο νησί, χωρίς καμία νύξη για εκχώρηση στην Ελλάδα.

http://ikee.lib.auth.gr/record/113793/files/113793.pdf

[wooded glade]

Τα μπρεξιτοαβγά δεν είναι φίλοι κανενός, ούτε του εαυτού τους.
Αρέσκονται μάλιστα να κάνουνε και χούμορ για τους Αμερικάνους και να λένε διάφορα.
Οι υπόλοιποι στο Αγγλίος είναι παραδοσιακοί φίλοι. Δεν συζητείται.

Στην Cyprus άσπρα μούρα - μαύρα μούρα, διώξαμε τους Άγγλοι για να μπλέξουμε με τα μεχμετζίκ. Στην πραγματικότητα αν η Αγγλία έφευγε από την Κύπρο ξαφνικά ένα πρωϊνό του 1955, θα είχαμε να κάνουμε με τα μεχμετζίκ, δεν θα γινόταν ένωση. Τα δε μεχμετζίκ θεωρούντο τότε "ακρογωνιαίος λίθος του ΝΑΤΟ" & δεν ήταν φυσικά τα μεχμετζίκ του 1915. Για μας τα μεχμετζίκ του 1955 ήταν μεχμετζίκ του 1915, αλλά ...
Τότε λεγόταν και διάφορες αρλούμπες όπως ότι θα μας βοηθήσει ο ... Νάσερ, ο ... Τίτο και ο Χρουστσώφ. Αλλά ακόμα και αν κάναμε εμείς κυβέρνηση ΚΚΕ-Κολιγιάννη με κόκκινες σημαίες στην πλατεία Συντάγματος, την Κύπρο δεν την παίρναμε.

[wooded glade]

Επί τη ευκαιρία δώστε μου μία πληροφορία:
Το Μπανγκλαντές στον ΟΗΕ τι ψηφίζει για Κύπρο. Υπέρ των Ελληνοκυπρίων ή υπέρ των Τουρκοκυπρίων ;

[Ζαποτέκος]

Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος που αναφέρθηκε εδώ Ζαποτέκος @ Οι Άγγλοι είναι φίλοι μας ήταν κατά την κατοχική πολιτική του δράση όπου φυσάει ο άνεμος. Έτσι κατάφερε να τους δυσαρεστήσει όλους ( βασιλικούς και αντιβασιλικούς ) , ακόμη και τον ίδιο του τον εαυτό.

Μερικά αποσπάσματα για τον Κανελλόπουλο από το βιβλίο του Πέτρου Μακρή Στάικου Ο Άγγλος Πρόξενος :



Το '64 ήθελε ο βασιλιάς να του είχε φερθεί λίγο πιο σκληρά το '42 - '43.

[wooded glade]

Στην Αγγλία υπήρχε πάντα μεγάλο ποσοστό αβγών.
Το 2004 ήρθε η τρελή ρεπόρτερ του Sun και έλεγε ότι δεν έχουν ασφάλεια οι Ολυμπιακοί αγώνες (το Sun είναι η υπ' αριθμόν 1 εφημερίδα του μπρέξι τώρα).
Γι αυτό βλέπετε και ότι βλέπετε.
Δεν συμμάχησε με τον Αδόλφο το 1939 για δύο λόγους: Ο ένας ήταν ο ανταγωνισμός μεταξύ τους για τις αποικίες και ο άλλος ήταν ότι πίστευαν ότι η Γαλλία νικάει την Γερμανία.
Το 1995 ο σχετικά ήπιος Μπλαίρ αναγκάστηκε από τα αβγά να πάρει πίσω την υπόσχεση που είχε δώσει για τα Ελγίνεια.
Το 2015 με τους adults in the room αν ήταν η Θάτσερ στη θέση της Άνγκελας θα είχαμε φάει εξωπέταξη από το ευρώ χωρίς δεύτερη κουβέντα.

Σε άλλες χώρες της δύσεως δεν υπάρχουν τόσα αβγά.
Σε Ιταλία-Γερμανία δεν υπάρχουν λόγω δίκης της Νυρεμβέργης. Είναι πολύ δύσκολο για τα αβγά σ' αυτές τις χώρες να επανέλθουν στο "ein volk, ein fuhrer, ein reich" που λέγανε παλιά. Στη Γαλλία είδατε τι παθαίνει η Λεπέν. Στην Ισπανία ο τζενεραλίσιμο μπορεί να ήταν καλό ανθρωπάκι αλλά κι εκεί στη νέα εποχή δεν θέλουν να ακούνε.
Οι Αμερικάνοι πάλι παρά την παρουσία του Τραμπ ποτέ δεν φτάνουν στα άκρα όπως τα μπρέξια.
Δεν υπάρχει χειρότερη φάρα. Οι Κινέζοι δεν μπορείς να πεις ότι φταίνε γιατί τους την κάθησε ο Μάο χωρίς να τους ρωτήσει. Ούτε οι Ρώσοι γιατί κι αυτωνών τους την κάθησε ο Στάλιν διά της βίας. Μόνο οι Γιαπωνέζοι επί Χιροχίτο ίσως ήταν χειρότερη φάρα.

[1451]

Δεν υπάρχουν φίλοι κι εχθροί στην εξωτερική πολιτική, μόνο συμφέροντα.
Αυτός που σήμερα είναι φίλος σου αύριο μπορεί να γίνει εχθρός και το ανάποδο.

[Orion22]

/subbed

[AlienWay]

Οποιος επιθυμεί να γνωρίσει πτυχές της ιστορίας "που μας κρύβουν", γιατί τη διδάσκονται οι άλλες χώρες και όχι η δική μας, ας ρίξει μια ματιά στο παρακάτω βίντεο.

Εξηγεί πολλά σχετικά με τον ρόλο που έπαιξαν οι Αγγλοι (και αν τα συσχετίσει κανείς με τα όσα έχει πει ο Νοσ στο βίντεο για τον Τσολάκογλου και τον Μεταξά, θα οδηγηθεί σε περίεργα συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο που παίξανε οι Αγγλοι στον Β Παγκόσμιο).



Ουσιαστικά πρόκειται για ένα τέχνασμα των βρετανικών υπηρεσιών, προκειμένου να οδηγήσει τον Χίτλερ στο να επιτεθεί στην Ελλάδα και όχι στην Σικελία όπως σκόπευε αρχικά.

Εν ολίγοις: Είμαστε αναλώσιμοι, κύριοι.

Αρίστος δες το και φιλοσόφησε.

[Orion22]

Οποιος επιθυμεί να γνωρίσει πτυχές της ιστορίας "που μας κρύβουν", γιατί τη διδάσκονται οι άλλες χώρες και όχι η δική μας, ας ρίξει μια ματιά στο παρακάτω βίντεο.

Εξηγεί πολλά σχετικά με τον ρόλο που έπαιξαν οι Αγγλοι (και αν τα συσχετίσει κανείς με τα όσα έχει πει ο Νοσ στο βίντεο για τον Τσολάκογλου και τον Μεταξά, θα οδηγηθεί σε περίεργα συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο που παίξανε οι Αγγλοι στον Β Παγκόσμιο).



Ουσιαστικά πρόκειται για ένα τέχνασμα των βρετανικών υπηρεσιών, προκειμένου να οδηγήσει τον Χίτλερ στο να επιτεθεί στην Ελλάδα και όχι στην Σικελία όπως σκόπευε αρχικά.

Εν ολίγοις: Είμαστε αναλώσιμοι, κύριοι.

Αρίστος δες το και φιλοσόφησε.

κατι έχεις μπερδέψει..

ή λάθος βίντεο ανέβασες ή κάνεις λάθος στο υπογραμμισμένο (που ακόμα και ως έχει είναι λάθος. εκτος αν αντί για σικελία εννοούσες μάλτα ξερω γω )

[AlienWay]

Οποιος επιθυμεί να γνωρίσει πτυχές της ιστορίας "που μας κρύβουν", γιατί τη διδάσκονται οι άλλες χώρες και όχι η δική μας, ας ρίξει μια ματιά στο παρακάτω βίντεο.

Εξηγεί πολλά σχετικά με τον ρόλο που έπαιξαν οι Αγγλοι (και αν τα συσχετίσει κανείς με τα όσα έχει πει ο Νοσ στο βίντεο για τον Τσολάκογλου και τον Μεταξά, θα οδηγηθεί σε περίεργα συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο που παίξανε οι Αγγλοι στον Β Παγκόσμιο).



Ουσιαστικά πρόκειται για ένα τέχνασμα των βρετανικών υπηρεσιών, προκειμένου να οδηγήσει τον Χίτλερ στο να επιτεθεί στην Ελλάδα και όχι στην Σικελία όπως σκόπευε αρχικά.

Εν ολίγοις: Είμαστε αναλώσιμοι, κύριοι.

Αρίστος δες το και φιλοσόφησε.

κατι έχεις μπερδέψει..

ή λάθος βίντεο ανέβασες ή κάνεις λάθος στο υπογραμμισμένο (που ακόμα και ως έχει είναι λάθος. εκτος αν αντί για σικελία εννοούσες μάλτα ξερω γω )

Σικελία, φίλε. Δες το βίντεο. Αλλά έχεις δίκιο ότι έχω λάθος στη διατύπωση. Οδήγησαν τους Γερμανούς στο να επιτεθούν στην Ελλάδα, ώστε οι ίδιοι να μπορέσουν να μεταβούν στη Σικελία.

[Orion22]

ρε συ το 1943 οι γερμανοί είχαν ήδη υπό τον έλεγχό τους την ελλάδα
πως θα της επιτίθονταν; το αυτό και για την σικελία.

το θέμα ήταν να κρατήσουν περισσότερες δυνάμεις αγκιστρωμένες κάτι που εν μέρη, πέτυχε.