Αγωνιστής του '21. Γνωστός για την δράση του στις πολιορκίες του Μεσολογγίου και της Αθήνας ( 1822 και 1826/7 ). Ειδικός στο άνοιγμα υπονόμων ( λαγουμιών ) . Έτσι ονομάστηκε Λαγουμιτζής. Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Νταλερόπουλος ή Παπακυριακού. Καταγόταν από την Λέκλη της Βορείου Ηπείρου , η οποία ανήκει στην περιοχή του Χορμόβου. Γι' αυτό λεγόταν και Χορμοβίτης.
Του Χρήστου Νικ. Ζερίτη
http://taygetos-zeritis.blogspot.com/2019/12/1826.html
... όταν κολλήσαμεν εις το κάστρο, βαστούσαμεν και τον μαχαλά της Πλάκας ως την Αρβανίτικη Πόρτα. Από κάτου το κάστρο, ανάμεσα στα σπίτια, ήταν μια εκκλησία και της έδεσε λαγούμι ο αθάνατος περίφημος Κώστας Λαγουμιτζής, γενναίος και τίμιος πατριώτης και με την τέχνη του και με το ντουφέκι του ως λιοντάρι πολέμαγε δια την πατρίδα. Ήμαστε μαζί και αγωνιζόμαστε ως αδελφοί νύχτα και ημέρα. Και δουλεύαμεν με τους ανθρώπους, τους αγαθούς Αθηναίους και φκιάχναμεν τα λαγούμια και ήμαστε όλοι πάντα αγαπημένοι κι’ ενωμένοι. Εις το Μεσολόγγι και παντού αυτός ο γενναίος άνδρας θάματα έχει κάμει. Πατρίδα του χρωστάς πολύ αυτηνού του αγωνιστή. Θησαυρούς του δίνει ο Κιτάγιας να γυρίση, δια σένα, πατρίδα, όλα τα καταφρονεί ...
Μακρυγιάννης
Εφημερίδος της Αθήνας «ΑΙΩΝ» φύλο 1166 της 6 Ιουνίου 1851 :
«Απεβίωσεν εν Αθήναις επί ψάθης και ετάφη δια δημοσίων εξόδων ο συνταγματάρχης Κώστας Λαγουμτζής (Υπονομοποιός), ένας εκ των ωφελιμωτέρων αγωνιστών υπέρ της ανεξαρτησίας της πατρίδος. Καιρόν δεν έχομεν του να περιγράψωμεν τας χρησίμους και τόσω αποτελεσματικάς υπηρεσίας τούτου, καθ’ όλον τον αγώνα. Εις την ιστορίαν απολείπεται η εκπλήρωσις έργον τοιούτου, και ήδη σημειούμεν μόνον, ότι εις τας δύω περιωνύμους πολιορκίας του Μεσολογγίου και της Ακροπόλεως των Αθηνών ο Κώστας Λαγουμτζής φέρει ειδικήν θέσιν, μόνος χρησιμεύων αντί 1.000 και 2.000 στρατιωτών. Αλλά τον Μακαρίτην συναγωνιστήν Κώσταν, ορμώμενον εκ της Ηπείρου, διέκρινε πάντοτε και ευσέβεια, και ηθική αυστηρά, και τρόπος κοινωνικός, και πατριωτισμός ένθερμος. Επί του νεκρού του εξεφώνησε κατάλληλον λόγον ο ιεροκήρυξ Κύριος Κ. Καστόρχης*.
Αιωνία σου η μνήμη συναγωνιστά Κώστα! Αν οι άνθρωποι σ’ ελησμόνησαν αποθανόντα επί της ψάθης, το όνομά σου όμως μένει αθάνατον εν όσω υπάρχουσι Μεσολόγγιον και Αθήναι. Ο άγιος Θεός αναπαύσοι την ψυχήν σου εν χώρα ζώντων και εν σκηναίς δικαίων».
*
SpoilerShow
Καλλίνικος Καστόρχης : «Αρχιθύτης Φθιώτιδος και Ελλάδος απάσης ρήτωρ μέγας, ο Καλλίνικος ώφθη».
Υπήρξε μεγάλη προσωπικότητα που γεννήθηκε στην Δημητσάνα το 1789, διακρίθηκε ως αγωνιστής του 1821, που χειροτονήθηκε διάκονος στη Μονή Βουλκάνου και πέθανε το 1877 ως Επίσκοπος Φθιώτιδος. Τον επικήδειο στο ξόδι του Κώστα Λαγουμτζή τον εξεφώνισε ως σπουδαίος ρήτωρ και Ιεροκήρυξ Αθηνών
Υπήρξε μεγάλη προσωπικότητα που γεννήθηκε στην Δημητσάνα το 1789, διακρίθηκε ως αγωνιστής του 1821, που χειροτονήθηκε διάκονος στη Μονή Βουλκάνου και πέθανε το 1877 ως Επίσκοπος Φθιώτιδος. Τον επικήδειο στο ξόδι του Κώστα Λαγουμτζή τον εξεφώνισε ως σπουδαίος ρήτωρ και Ιεροκήρυξ Αθηνών
«Το Χόρμοβο, κοντά στο Τεπελένι, που ξεκληρίστηκε από τον Αλή Πασά, πρόσφερε πολλά. Ο Λ. Κουτσονίκας (Γενική Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, 1863) γράφει για τη συμβολή των Χορμοβιτών στον αγώνα της ανεξαρτησίας: «Εις την Ελληνικήν Επανάστασιν συνετέλεσαν ουκ ολίγον οι Χορμοβίται. Το τμήμα της Ρίζης είναι επίσημον δια τους μαχίμους αυτής άνδρας, συντελέσαντας ουκ ολίγον εν τη επαναστάσει της Ελλάδος».
Αν ρωτήσει κάποιος τους κατοικούντες περί την οδό Λαγουμιτζή, η οποία διασταυρώνεται με τη λεωφόρο Συγγρού στο ύψος του Παντείου Πανεπιστημίου, ποιος ήταν αυτός που δόθηκε το όνομά του στην οδό τούτη, πολύ φοβούμαι ότι απάντηση δεν θα λάβει. Και όμως, πρόκειται για τον πιο άξιο και γενναίο, όπως τον χαρακτηρίζουν, κατασκευαστή λαγουμιών στη διάρκεια του Αγώνα του 1821.
Το Χόρμοβο υπήρξε κατά τον 18ο αιώνα ανεπτυγμένη πόλη της Β. Ηπείρου στην επαρχία Τεπελενίου, που κατέστρεψε έπειτα από μακροχρόνια αντίσταση των Αλβανών Χριστιανών κατοίκων της ο Αλή Πασάς. Όσοι σώθηκαν πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων στο ’21. Ένας από αυτούς ήταν και ο Νταλερόπουλος.
Στο Μεσολόγγι υπήρξε και ένας άλλος σπουδαίος υπονομοποιός , ο Παναγιωτάκης Σωτηρόπουλος ο Κραβαρίτης, γνωστός και ως ο ήρωας της Κλείσοβας.
Μακρυγιάννης :
Ήταν κ᾿ ένα γενναίον πολύ παληκάρι εκεί στολισμένο από γενναιότητα και τερτιπιτζής εις τον πόλεμον, Παναγιώτη Σωτηρόπουλον τον έλεγαν, από το Κράβαρι χωριόν Λομποτινά αυτός έκαμε το σκέδιον εις το Μισολόγγι οπού κλέβαν το χώμα εις τις τάμπιες των Τούρκων, οπού φκειάναν να πλακώσουν τους δικούς μας αυτός και η τέχνη του Κώστα Λαγουμιτζή σώσαν το Μισολόγγι. Κι᾿ αυτός έκαμεν και τον πόλεμον της Κλείσοβας, (οπού λένε οι συντρόφοι του Τζαβέλα ότι τον έκαμεν - αυτός ήταν μέσα εις μιαν παλιοκλησιούλα κ᾿ έκλαιγε σαν μικρό παιδί.
Είχε εκατό ανθρώπους και πλερώνεταν χίλιους-εκατό και γιόμωσε το δισάκκι του από τα τοιούτα λίρες Αγγλικές, οπού τις έστειλαν να μας λευτερώσουνε οι Ευρωπαίοι, κι᾿ ως καλά συνασμένες αυτές τις λίρες, όταν παραδόθη το Μισολόγγι, τις πήραν οι Τούρκοι. 
Και γύρευε και παλιές πλερωμές ο Τζαβέλας απάνου από ᾿να μιλλιούνι γρόσια. Όταν εβήκε από τους Κορφούς, εβήκε με δέκαπέντε ανθρώπους ξαρμάτωτους και τους αρμάτωσε ο Μαυροκορδάτος, τώρα μιλλιούνια ζητάει).Ο Κασομούλης περιγράφει το αποτέλεσμα της υπονόμευσης :
«Καθώς έφθασε το πυρ έως να έβγη από τα σπλάχνα της γης, άρχισε να σείη και να κλονίζη όλον το φρούριον, και να ακούγωνται τα τριξίματα του φρουρίου και των σπιτιών της πόλεως ωσάν στεναγμός κανενός θηρίου μυθολογουμένου, ωσάν τρομερός σεισμός, ώστε εφόβισεν και ημάς και επέσαμεν από την τρεμούλαν της γης όλοι κάτω. Μετά τον σεισμόν εβγήκεν ένας βρόντος τόσον τρομερός, ώστε μας κούφανεν. Κοιτάζομεν τον ανήφορον προς τον ουρανόν και βλέπομεν ένα πλήθος σώματα ωσάν βαλώματα αναβαίνοντα με τον σκοτεινόν και υλώδη καπνόν. Σκέλη, ποδάρια, κεφάλια, μισούς ανθρώπους, μπούτια, χέρια, εντόσθια
έπεσαν προς ημάς, και άλλα προς τους εχθρούς …».Μεγάλο ευτύχημα για τη συνέχιση του Αγώνα υπήρξε το ότι στην Έξοδο διασώθηκε ο Λαγουμιτζής , γεγονός που πέρασε στ' απαρατήρητα, ενώ κανενός άλλου εξοδίτη η ζωή δεν είχε τότε τόση μεγάλη σημασία όση η του Κώστα Λαγουμιτζή, όπως θ’ αποδειχθεί στην πολιορκημένη από τον ίδιο τον Κιουταχή, Ακρόπολη.
Απ' την δράση του Λαγουμιτζή στην Αθήνα :
Καταγίνονταν οι Έλληνες εντατικά να τελειώσουν τον υπόνομο που είχε προνοήσει ο Κώστας στου Άι Γιώργη Αλεξαντρινού την εκκλησιά : «Αφού δε εμβήκαν εις αυτήν δύο βαϊράκια τουρκικά, έτρεξεν ένα παιδί Αρβανιτάκη του μαστρο Κώστα Λαγουμιτζή, το οποίον είχε σταθή εκεί κοντά με άλλα δύο Αθηνιωτάκια επί τούτω, έδωκε την φωτιάν εις την υπόνομον και αναποδογυρίσθη ολόκληρος η εκκλησία, εκκλησία παλαιά και δυνατή και με κουμπέν (τρούλλον) επάνω, η οποία είχε χρησιμεύσει πολύ εις τους Έλληνας, όταν επολιόρκουν τους Τούρκους εις την Ακρόπολιν. Η ενέργεια της υπονόμου εξαπλώθη και εις άλλα οσπίτια τριγυρινά, τα οποία και έπεσαν με αρκετήν ζημίαν των Τούρκων. Το συμβάν τούτο κατετρόμαξε τους Τούρκους, οίτινες και εδόθησαν εις φυγήν αφ’ όλα τα μέρη » ( Ν. Καρώρη, ημερολόγιον πολιορκίας Αθηνών σελ. σ. 111) .
Κι ο Μακρυγιάννης : Έβαλε λαγούμι εις την εκκλησίαν. Πλάκωσε ένα πλήθος Τούρκων. Αρχίσαμεν τον πόλεμον. Κάναμεν ότι τζακιστήκαμεν… αφού γιόμωσε η εκκλησία μέσα κι ως πάνου, στάθηκαν δύο γενναία παλληκάρια, ο Μιχάλης Κουνέλης Αθηναίος κι ο Θωμάς Αργυροκαστρίτης ή Χορμοβίτης, αυτήν οι δύο γενναίοι και οι αθάνατοι, και βάλαν φωτιά. Και πολέμησαν αντρεία και σώθηκαν. Και πήγε εις τον αγέρα η εκκλησία και οι Τούρκοι όλοι. Ύστερα οι άλλοι Τούρκοι οπού ήταν πλησίον εκεί τζακίστηκαν κι από πάνου το κάστρο και από κάτου βαρούσαμεν εις το κρέας και τους αφανίσαμεν. Έγινε μεγάλος σκοτωμός των Τούρκων .
Κι ο Σουρμελής : Προνοών δε ο Κώστας υπονομοποιός, ότι θέλει προσπαθήσει ο εχθρός να καταλάβη τον ναόν του Αγίου Γεωργίου Αλεξανδρινού,επιχειρεί εντός του ναού υπόνομον και με σπουδήν τελειοποιείται, καθ’ ήν ημέραν ώρμησαν οι εχθροί να τον καταλάβωσι… οι εν αυτώ ημέτεροι προσποιούμενοι δειλίαν έφυγον ευθύς. Αφού εισήλθον εις τον ναόν οι Τούρκοι και ιστάντες πολλοί έξωθεν, βάλλομεν πυρ εις τη υπόνομον, μόλις τελειοποιηθείσαν, και εν τω άμα αναστρέφεται ο ναός… ο αριθμός των φονευθέντων αναβαίνει επέκεινα των 300, εν οις και πολλοί αξιωματικοί (Σουρμελή, ιστορία των Αθηνών ).
Και ο Σπηλιάδης, που χρονολογεί την έκρηξη στις 19 (αντί 15) Αυγούστου, λέει τους φονεμένους Τούρκους «υπέρ τους τριακοσίους», ενώ ο Καρώρης «υπέρ τους 100» και τους Έλληνες, νεκρούς 2, και λαβωμένους 15.
Οι Τούρκοι καταγίνονται νυχτοήμερα ανοίγοντας τάφρους και υπονόμους. Το ίδιο κάνουν αντίφορα και οι Έλληνες. Ο Γκούρας πληρώνει τέσσερα γρόσια το ημερόνυχτο τους λαγουμιτζήδες «να εργάζωνται με δραστηριότητα υπό την οδηγίαν του μάστρο Κώστα εις την υπόνομον, ήτις έμελλε να απαντήσει εκείνην του εχθρού κατά του Σερπετζέ». Ανάλογα και περισσότερα έδινε και στους δικούς του ο Σερασκέρης : «Οι εχθροί ειργάζοντο με μίαν μεγάλην βίαν να ετοιμάσουν τρεις υπονόμους, εξ ών η μία είχεν ακόμη δύο ημερών δουλειάν. Οι οχυρωματοποιοί ήσαν εις μεν τας δύο Τούρκοι Κωνσταντινοπολίται, εις δε την τρίτην Χριστιανός Αρβανίτης μαστρο Θανάσης το όνομα. Ότι ο Κιουταχής εις αυτάς είχε τας ελπίδας του όλας και εφιλοδώρει πλουσίως τους οχυρωματοποιούς δια τούτο». Αυτά τα μολόγησαν χριστιανοί λαγουμιτζήδες που υπηρετούσαν στους Τούρκους και πιάστηκαν αιχμάλωτοι την 13 Σεπτέμβρη, όταν άντρες «της υπονόμου, οπού εδούλευεν ο μάστρο Κώστας με μεγάλο θάρρος εναντίον του εχθρού και εισπηδήσαντες εις το χαντάκι των εφόνευσαν όσους επρόφθασαν, επήραν δύο κεφαλάς, τουφέκια, σπαθιά, πιστόλια και άλλα λάφυρα κυνηγώντες τους εχθρούς έως τα μέσα του χαντακίου. Ηύραν τρεις υπονόμους, οπού ο εχθρός εδούλευεν εκεί, όπου έπιασαν και οκτώ εργάτες χριστιανούς από την νήσον της Ευβοίας, επήραν όλα τα εργαλεία των, ρακιά, ρούμες και τα τοιαύτα, έπειτα εδούλευσαν έως μισήν ώραν, επιστατούντος πάλιν του φιλόπονου Μακρυγιάννη και εις τούτο και του μάστρο Κώστα (Καρώρης ).
Ο Μακρυγιάννης ανεβάζει τους αιχμαλώτους σε 25 και μνημονεύει πως χρησιμοποίησε τέχνασμα για να πιστέψουν οι Έλληνες πως θάπαιρναν από τους εχθρούς θησαυρόν ή χασνέ : «… βγάνουν τα μαχαίρια και σα λιοντάρια ρίχνονται εις τους Τούρκους. Αλήθεια χαζνέ πήραν, πήραν ντουφέκια, πήραν σπαθιά, σκότωσαν και τους Τούρκους. Κυργέψαμεν τρία λαγούμια, οπού μας φέρναν εναντίον μας να μας αφανίσουνε εμάς και το κάστρο. Πιάσαμεν καμμία εικοσιπενταριά ζωντανούς, τους λαγουμιτζήδες τους κι άλλους…» (Μακρυγιάννης , Τρικούπης ).
Μόλο που ο Έλληνας αρχιλαγουμιτζής υπερείχε συντριπτικά σ’ αξιότητα από τους τρεις αντίπαλους ομότεχνούς του, όμως δεν είναι δυνατό να ευστοχεί πάντα κανείς ή κι αντίστροφα συνεχώς να αστοχεί, όπως θάκρινε ο αρχαίος ιστορικός Πολύβιος που έγραφε στα «Ιστορικά» του ‘’τους εν πράγμασιν αναστρεφομένους ούτ’ ευστοχείν αεί δυνατόν ούθ’ αμαρτάνειν συνεχώς’’. Παρότι ο μάστρο Κώστας κατάφερε να περατώσει στις 16 Σεπτέμβρη το ένα από τα δυο αρχισμένα λαγούμια, το προχωρημένο αντίφορα ως κάτω από το τούρκικο, και να πυροδοτήσει στις 19 Σεπτέμβρη «περί τα 8 ώρας της νυκτός» (δηλαδή στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα ή στις 2 η ώρα της 20 Σεπτέμβρη όπως θα λέγαμε σήμερα), όμως «η απειρία των στρατιωτών μας» κατά Καρώρη, πότρεξαν πρόωρα «μόλις είδαν την φωτιάν του φυτιλιού» και εκτός από άγνοια, προσθέτει ο Μακρυγιάννης, και το μεθύσι κάποιου δικού μας, που «έβαλε τις φωνές», συντέλεσε να παρασύρει τους δικούς μας σε κάποιο κίνδυνο και συνάμα να ιδεάσει έγκαιρα τους εχθρούς για ν’ αποφύγουν τον όλεθρο. Μ’ άλλα λόγια η εκπυρσοκρότηση της υπονόμου δεν έφερε το περιμενόμενο αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά ο Μακρυγιάννης εκμεταλλεύτηκε ψυχολογικά την έκρηξη και φώναξε «βάλτε φωτιά και εις το τρανό λαγούμι τώρα οπού εζύγωσαν οι Τούρκοι, να τους αφανίσωμεν» (δίχως να υπάρχει έτοιμο άλλο λαγούμι) οπότε οι Τούρκοι τόβαλαν στα πόδια έντρομοι και οι Έλληνες βρήκαν ευκαιρία να τους επιφέρουν φθορά σοβαρή, φονεύοντας και παίρνοντας λάφυρα.
«Αι δια δημοσίων εξόδων κηδείαι»
Ιωάννης Φιλήμων ( 1851 ) :
«Είναι ήδη ομολογούμενον, ότι όλοι σχεδόν οι αγωνισταί και όλα σχεδόν τα σημαντικώτερα πρόσωπα του Αγώνος ενταφιάζονται αποθνήσκοντα δια δημοσίων εξόδων. Δεν πρέπει τις ούτε να υποθέση κάν ότι μεσολαβεί εν τη περιπτώσει ταύτη ποταπότης καμμία, ή δυστροπία των τέκνων και οικείων των αποθνησκόντων. Αν και πολλοί τούτων, εν όσω ζώσιν, κατηγορώνται και διασύρονται ως άρπαγες και πλεονέκτες, αποθνήσκοντες όμως δείκνυνται ως μη έχοντες πραγματικώς ούτε τα έξοδα της ταφής των. Άρα γε και αυτός ο αοίδιμος γέρων της επαναστάσεως Θ. Κολοκοτρώνης είχε «τα ταφήκια του» ως λέγουσιν οι κοινοί, όταν απεβίωσε το 1842; Άρα γε και ούτος δεν ήθελεν ενταφιασθή δια δημοσίων εξόδων, αν δεν τύχαινε δυνάμενος να τον ενταφιάση δι’ ιδίων ο επιζών υιός του Ι.Θ. Κολοκοτρώνης;
Αλλά σκοπόν δεν έχομεν να αναφέρωμεν μίαν αλήθειαν ομολογουμένην. Θέλομεν δε μόνον να είπωμεν έν αδίκημα, του οποίου την γέννησιν πρέπει να αποδώση τις εις την προσωπικήν πολιτικήν του Υπουργείου. Δια ποίον βεβαίως λόγον το Υπουργείον απεφάσισε,
Δια μεν την κηδείαν του αντισυνταγματάρχου Σταύρου Γρίβα δρχ. 1255.
Δια δε την του υποστρατήγου Π.Γ. Ροδίου δρχ.200.,
Δια δε την του συνταγματάρχου Κώστα Λαγουμτσή δρχ. 100; Και
Δια την του Μητροπολίτου και Αρχιεπισκόπου Ακαρνοαιτωλίας Ιεροθέου δρχ, 100;
Τάχα ο Σταύρος Γρίβας υπήρξε σημαντικότερος του Ροδίου, μαχιμώτερος δε και επωφελέστερος του Κώστα Λαγουμτσή, πατριωτικότερος δε και ιεροπρεπέστερος του Ακαρνανίας; Απλούς μικρομπουλουκτσής επί όλου του αγώνος, και ίσως ουδέποτε μυρισθείς της πυρίτιδος εν ταις μάχαις,
έπρεπε να θεωρηθεί ανώτερος του Ροδίου, και ανωτέρου όντως κατά τον βαθμόν, και τρις υπουργεύσαντος των Στρατιωτικών επί Κυβερνήτου και Βασιλέως, και Πληρεξουσίου γενομένου γενομένου κατά την Σεπτεμβριανήν Εθνοσυνέλευσιν, και ενός των Διοργανιστών του Τακτικού σώματος εν τη Ελλάδι χρηματίσαντος μετά τον Βαλέστραν και Ταρέλλαν;Έπρεπεν ωσαύτως να συγκριθή καν με τον όλως μοναδικόν άνδρα κατά τον αγώνα Κώστα Λαγουμτσήν του οποίου τα ανδραγαθήματα και αι μεγάλαι υπηρεσίαι υπέρ της πατρίδος, υπηρεσίαι ως υπονομοποιού θέλουσι πληρώσει σελίδας πολλάς της νέας Ελληνικής ιστορίας; Έπρεπε ωσαύτως να παραβληθή με έναν Ιεράρχην, τον αοίδιμον Ιερόθεον, όστις κατά τας αρχάς ιδίως του αγώνος συνετέλεσεν ωφελίμως δια του πατρωτισμού του και δια του παραδείγματός του;
Αλλ’ ήτο, δύνανται να μας είπωσι, Βουλευτής ο Σ. Γρίβας. Και τούτου δοθέντος, πως δύναται να συγκριθεί ένας Βουλευτής, διοριζόμενος παρά της Εξουσίας, με έναν αγωνιστήν, και διάσημον αγωνιστήν μάλιστα;
Η προσωπική άρα πολιτική υπαγόρευσε την, περί ής ο λόγος, διαφοράν εις τρόπον, ώστε, αν μόνον και ο Ρόδιος και οι άλλοι ήταν αδελφοί Αυλάρχου, ήθελον τύχη κηδείας πολυδαπάνου, ως έτυχε τοιαύτης και ο Σ. Γρίβας δι’ εξόδων δημοσίων, εν ώ δεν υπήρχε ανάγκη τοιούτων.
Άλλ’ η αδικία να προχωρεί και μέχρι του τάφου ακόμη;».
Ο ΛΑΓΟΥΜΤΖΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΗ ΧΙΟ
Τους τελευταίους μήνες του 1827 οι Χιώτες έμποροι της Σύρου και οι, ανά την Ελλάδα και Ευρώπη, διεσπαρμένοι συμπατριώτες τους έστελναν επιστολές στην κυβέρνηση μέσα από τις οποίες την εκλιπαρούσαν να αναλάβει εκστρατεία για την απελευθέρωση της πατρίδας τους. Παρά την καταστροφή που είχαν υποστεί στον δεύτερο χρόνο της επανάστασης, έκαναν προσπάθειες για να απομακρυνθούν από τον τουρκικό ζυγό προσπερνώντας τις δυσκολίες που θα είχε μια τέτοια επιχείρηση.
Η Αντικυβερνητική Επιτροπή διέταξε στις 19 Αυγούστου του 1827, και κατόπιν αιτήσεως των Χίων, τον Αρχιστράτηγο των κατά ξηρά ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων Ρίτσαρντ Τσωρτς, να εκδώσει τις αναγκαίες διαταγές προς τον συνταγματάρχη Κάρολο Φαβιέρο ώστε με τη βοήθεια του τακτικού στρατού να ελευθερώσει την Χίο. Στις 17 Οκτωβρίου αποβιβάστηκαν όλοι στον Μαυρολιμένα. Στο νησί βρίσκονταν γύρω στους 2000 Τούρκους από τους οποίους 400 τακτικοί της φρουράς και 700-800 άτακτοι μισθοφόροι, καθώς και 150 πυροβολητές, με επικεφαλής τον Γιουσούφ πασά που είχε στην διάθεσή του και πολεμικά πλοία. Την άλλη μέρα, 18 Οκτωβρίου, έφτασε ο Λόρδος Κόχραν και αποβίβασε 5 όλμους και 1000 βόμβες καθώς και μερικές άλλες προμήθειες. Ο Φαβιέρος έχοντας ωθήσει τους Τούρκους να κλειστούν στο Κάστρο και να εγκαταλείψουν το υπόλοιπο νησί στράφηκε εξ ολοκλήρου στην πολιορκία του. Οργάνωσε τις θέσεις του και τοποθέτησε πολυβόλα σε κατάλληλα σημεία. Η πολιορκία από ξηρά γινόταν όλο και πιο στενή. Ζήτησε από τους Τούρκους να παραδοθούν, αλλά αυτοί αρνήθηκαν, γιατί περίμεναν ενισχύσεις από την θάλασσα. Συνεχώς ο Φαβιέρος ζητούσε από την Επιτροπή των Χίων να μεριμνήσει να αποκλεισθούν και από την θάλασσα οι Τούρκοι, όμως αυτοί ενδιαφέρονταν για την οργάνωση υγειονομικών και άλλων αρχών και έκαναν απολογισμό των εξόδων. Στις 5 Νοεμβρίου 1827 ενισχύθηκε από τον συνταγματάρχη Αλμέιντα, διοικητή του ιππικού, ο οποίος έφτασε στο νησί με δύο ίλες που αποτελούνταν από 80 άλογα και 200 άντρες. Λίγες ημέρες αργότερα ήρθε στο νησί και ο γνωστός υπονομοποιός Κώστας Χόρμοβας ή Λαγουμιτζής για να επιστατήσει και να ανατινάξει τα τείχη του κάστρου. Η εκστρατεία της Χίου, που χρηματοδοτήθηκε από Χιώτες της Σύρου, καθώς και από την Αντικυβερνητική Επιτροπή που διέθεσε τακτικό στρατό υπό τον συνταγματάρχη Φαβιέρο, φαινόταν ότι θα είναι αποτυχημένη, διότι οι Χιώτες αλλά και οι υπόλοιποι Έλληνες, δεν είχαν τα απαιτούμενα οικονομικά μέσα για να την στηρίξουν.
Παρά τις επιτυχίες του Φαβιέρου, που είχε ως αποτέλεσμα να εκδιωχθούν οι Τούρκοι από την πρωτεύουσα και να περιοριστούν στο φρούριο, η επιχείρηση βρέθηκε τελικά σε αδιέξοδο.
Ο ΛΑΓΟΥΜΤΖΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΕΩΝ
Μία άλλη ιδιότητα του Κώστα Λαγουμτζή, αυτή του εμπειρικού μηχανικού ειδικού και σε αποστραγγίσεις. Είναι μέρος των απομνημονευμάτων του Αντώνη Γεωργαντά ήρωα της επανάστασης του 1821 από την Λιβαδειά και φρούραρχου του Μαρτίνου το 1818 όπου αναφέρεται στην σχέση του Μαρτίνου με τη Λίμνη της Κωπαΐδας και τις παραλίμνιες εκτάσεις.
«Περί αποξηράνσεως της Κωπαΐδος πολλά εγράφησαν, αλλ' ουχ ήττον δεν εθεώρησα και εγώ άσκοπον να δημοσιεύσω ό,τι κατά τον μακρόν και πολυμέριμνον βίον μου επί του ζητήματος τούτου είδον και γνωρίζω.
Κατά τον παρόντα αιώνα, πρώτος ο Αλή πασσάς Τεπελενλής, σατράπης της Ηπείρον, συνέλαβε την ιδέαν της αποξηράνσεως της Κωπαΐδος, επιθυμών ν’ αυξήση τας πολυαρίθμους ιδιοκτησίας του και δια τον περιβλέπτου τούτου κτήματος· αλλ' ως φαίνεται πολιτικαί ανωμαλίαι και κατακτητικά αλλαχόσε σχέδιά του τον απεμάκρυναν από της πραγματοποιήσεως της ιδέας του ταύτης, ήτις άλλως τε δι' αυτόν ούτε δυσεκτέλεστον ήτο ούτε δαπανηρόν έργον. Εν πρώτοις εις την Αλβανίαν υπήρχον εμπειρικοί μηχανικοί λίαν επιτήδειοι, πολλά και διάφορα σπουδαία έργα εκτελέσαντες· τοιούτοι λ.χ. ήτον ο Κώστας Λαγουμτζής, όστις κατά τε την πολιορκίαν του Μεσολογγίου και εις την της Ακροπόλεως των Αθηνών εξετέλεσε ανθυπονόμων. Εκ τούτου έπεται, ότι ο Αλή πασσάς, ευμοιρών τοιούτων και πλείστων άλλων πόρων, ευκόλως ήθελε και ηδύνατο να εκτέλεση πάσαν αναγκαίαν διάτρησιν, την δε τακτοποίησιν και διευθέτησιν των εισερχομένων εις την Κωπαΐδα υδάτων ευχερώς ήθελεν ενεργήσει δι' υποζυγίων, υποχρεών προς τούτο την δωρεάν υπηρεσίαν των κατοίκων μέχρις εντελούς αποξηράνσεως της λίμνης. Όσον αφορά εις την προμήθειαν του αναγκαιούντος υλικού, εσκόπει να επιβάλη και ταύτην δωρεάν εις τους εμπορευομένους, την δε τροφήν των εργατών και αυτήν ωσαύτως εις τους κατοίκους των παρ' αυτού διοικουμένων περιχώρων επαρχιών· ώστε, αν το τοιούτο σχέδιον επραγματοποιείτο, η Ελλάς ήθελεν εύρει κατά την επανάστασιν εν σπουδαίον μέγιστον και προσοδοφόρον έργον, δεν θ’ ανεφύοντο δε και τα τοσαύτα περί Κωπαΐδος νομικά ζητήματα».
Δεν έχω μυστικά.