Hector Buas έγραψε: ↑25 Μάιος 2020, 04:52
Ζαποτέκος έγραψε: ↑24 Μάιος 2020, 23:13
...
Και μετά το 1204 αυτή ήταν η ιδεολογία. Είναι γνωστή η επιστολή του Βατατζή στον πάπα :
«Ἐσήμαινε δὲ τὸ τοιοῦτον γράμμα, ὅτι τε ἐν τῶ γένει τῶν Ἑλλήνων ἡμῶν ἡ σοφία βασιλεύει […] Ἐκεῖνο δὲ πῶς ἠγνοήθη, ἢ καὶ μὴ ἀγνοηθέν, πῶς ἐσιγήθη, τό, συν τῆ βασιλευούση παρ’ ἡμῖν σοφία, καὶ τὴν κατὰ κόσμον ταύτην βασιλείαν τῶ ἡμῶν προσκεκληρῶσθαι γένει παρὰ τοὺ μεγάλου Κωνσταντίνου […] ἡμεῖς δὲ οὐκ ἀνταπαιτήσομέν σε διαβλέψαι τε καὶ γνῶναι τὸ προσὸν ἡμῖν δίκαιον ἐς τὴν ἀρχήν τε καὶ τὸ κράτος τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὃ τὴν ἀρχὴν μὲν ἔλαβεν ἀπὸ τῶν χρόνων τοῦ Mεγάλου Κωνσταντίνου, διὰ πλείστων δὲ ὁδεῦσαι τῶν ἀρξάντων μετ’ ἐκεῖνον ἐκ τοῦ ἡμετέρου γένους, καὶ ἐς ὅλην χιλιετηρίδα παραταθέν, ἄχρι καὶ ἡμῶν ἔφθασεν; Αὐτίκα οἱ τῆς βασιλείας μου γενάρχαι, οἱ ἀπὸ τοῦ γένους τῶν Δουκῶν τε καὶ Κομνηνῶν, ἵνα μὴ τοὺς ἑτέρους λέγω, τοὺς ἀπὸ γενῶν ἑλληνικῶν ἄρξαντας· οὗτοι γοῦν οἱ ἐκ τοῦ ἐμοῦ γένους, εἰς πολλὰς ἐτῶν ἑκατοστ[ύας] τὴν ἀρχὴν κατέσχον τῆς Κωνσταντινουπόλεως […] ἔθνους καὶ γὰρ ὁ βασιλεύων, καὶ λαοῦ, καὶ πλήθους ἄρχειν λέγεται καὶ κρατεῖν, ἀλλ’ οὐ τῶν λίθων τε καὶ ξύλων, ἃ τὰ τείχη συνιστῶσι καὶ τὰ πυργώματα […] οὐδέποτε παυσόμεθα μαχόμενοι καὶ πολεμοῦντες τοῖς κατάγουσι τὴν Κωνσταντινούπολιν. Ἦ γὰρ ἂν ἀδικοίημεν καὶ φύσεως νόμους, καὶ πατρίδος θεσμούς, καὶ πατέρων τάφους, καὶ τεμένη θεῖα καὶ ἱερά, εἰ μὴ ἐκ πάσης τῆς ἰσχύος τούτων ἕνεκα διαγωνισόμεθα» »
Δεν είναι έτσι. Στην αυτοκρατορική πολιτική ιδεολογία και ρητορική πριν από το 1204, ο ισχυρισμός είναι πως: "εμείς είμαστε η
αυθεντική "Ρωμαϊκή αρχή", έχουμε τα αρχετυπικά αυτοκρατορικά σύμβολα, την αριστοκρατία και την Σύγκλητο της Ρώμης, στην αυθεντική μορφή τους όπως τα μετέφερε από την Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη ο (Μέγας) Κωνσταντίνος". Και ακριβώς όπως αναφερέται και στα κείμενα που παρέθεσες προηγούμενα οι Έλληνες είναι ένα από τα έθνη που αυτή η
Ρωμαϊκή αρχή καταδούλωσε. Η Ρωμαϊκη αυτή αρχή λοιπόν συνδέεται απ' ευθείας με τον Αύγουστο ο οποίος την ίδρυσε και δεν έχει σχέση με τον Ελληνισμό (τον οποίο σύμφωνα με την ρητορική της τον υποδούλωσε).
Αυτό που γράφει ο Βατάτζης είναι τελείως διαφορετικό και τελείως αδιανότητο στην εποχή π.χ. των Μακεδόνων αυτοκρατόρων. Ακόμη και οι Κομνηνοί και οι Δούκες που αναφέρονται απότον Βατάτζη θα το απέρριπταν. Αλλά και αυτό ήταν προσωρινό, αφού αργότερα οι Παλαιολόγοι επανήλθαν στην αρχική πολιτική ιδεολογία.
Οι Έλληνες δεν ήταν όπως τα άλλα έθνη στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο Γεώργιος Μοναχός ( 10ος αι. ) λέει πως ο Κωνστάντιος Χλωρός έγινε αυτοκράτορας "Ρωμαίων και Ελλήνων" :
Μετὰ δὲ ∆ιοκλητιανὸν καὶ Μαξιμιανὸν τὸν Ἑρκούλιον ἐβασίλευσε κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους Ῥωμαίων καὶ Ἑλλήνων Κωνστάντιος ὁ Χλωρὸς ὁ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου πατὴρ, ὃς ἐξ Ἑλένης αὐτῷ ἐγεννήθη περὶ τὴν τῆς ∆ακίας πόλιν.
Φυσικά και το κράτος είναι απευθείας συνέχεια του κράτους του Αυγούστου. Γνώριζαν όμως καλά πως η πλειοψηφία στην Ανατολή, εκεί που μεταφέρθηκε η ρωμαϊκή αρχή , ήταν Έλληνες. Βλ. Πορφυρογέννητο για τους ελληνίζοντες αυτοκράτορες και Ιωάννη Λυδό για την ελληνόφωνη πλειοψηφία της Ανατολής. Ήταν δε τόσο βέβαιοι πως η ρωμαϊκή αρχή πέρασε στους Έλληνες ή πως οι Έλληνες ήταν και αυτοί Ρωμαίοι που έβγαλαν τον Γραικό και τον Λατίνο αδελφούς.
Λυδός : Ἰταλοὶ … Λατίνους μὲν τοὺς ἐπιχωριάζοντας, Γραικοὺς δὲ τοὺς ἑλληνίζοντας ἐκάλουν, ἀπὸ Λατίνου τοῦ ἄρτι ἡμῖν ῥηθέντος καὶ Γραικοῦ, τῶν ἀδελφῶν
Κεδρηνός : Ὅτι Ῥωμαῖοι τὰ δίζυγα ἅρματα βίγας ἐκάλουν, ἐξ ὧν καὶ βιγάριοι.
Λατίνους τοὺς ἐπιχωριάζοντας, Γραικοὺς δὲ τοὺς ἑλληνίζοντας καλοῦσιν. δεκανοὺς τοὺς ῥαβδούχους.
Στα Λεξικά ο Γραικός/Ραικός έφτασε να σημαίνει τον Ρωμαίο.
Ησύχιος ( 5ος αι. ) :
Ραίκος. Έλλην. Ρωμαίοι δέ το γ προσθέντες Γραικόν φασί.
Σούδα ( 10ος αι. ) :
Γραικοί : Οι Έλληνες. Εκ του Γραίξ, Γραικός.
Ραίκος : Ρωμαίος.
Ετυμολογικό Μέγα ( 10ος - 11ος αι. ) :
Γραικός : Καλλίμαχος, και γής ημετέρης αδαείς. Παρά το ραίσαι. Ραικός και Γραικός. Διά γάρ τήν κατά πολύ ανδρείαν ούτως οι Έλληνες εκαλούντο. Ή από τινος Έλληνος Γραικού, ως από του Έλλην Έλληνος ελληνιστί και γραικιστί.
Ραικός : από του Γραικός. αποβολή του γ εις το διαραίσαι.
Λεξικό (Ψευδο)Ζωναρά ( 12ος αι. ) :
Γραικοί: οἱ Ελληνες. ἀπὸ κώμης τινός. παρὰ τὸ ῥαῖσαι ῥαικὸς καὶ Γραικός. Καὶ γὰρ διὰ τὴν πολλὴν ἀνδρείαν οἱ Ελληνες ουτως ἐκαλοῦντο.
Ραικόσ : ὁ ̔Ρωμαῖος. ̓Επίχαρμος· φιλεῖ ειναι γραικὸς, ἀποβολῇ τοῦ ˉγ ῥαικός.
Και πριν απ' το 1204 έλεγαν αυτά που λέει ο Βατατζής. Ο Κωνσταντίνος Ι΄Δούκας ( 1059 - 1067 ) προσπάθησε να κάνει συμμαχία με τον αντίπαπα , τους Λομβαρδούς και την ΑΡΑΓΕ κατά των Νορμανδών το 1062. Γράφει λοιπόν προς αντίπαπα Ονώριο :
Ό Κωνσταντίνος Δοκλίτιος , βασιλεύς τής Κωνσταντινουπόλεως, απευθύνει χαιρετισμόν προς τον Πατριάρχην τής Ρώμης, τον δια βασιλικής πράξεως άναδειχθέντα υπέρτατον τής εκκλησίας τής οικουμένης. Ή ρωμαϊκή φρόνησις ή έκπηγάζουσα έκ τής ελληνικής ημών καταγωγής, η οποία ήνθησεν επί τού πρώτου καί τού δευτέρου και τού τρίτου Όθωνος, κατά τους παρόντας καιρούς ούτως έξησθένησεν ώστε νά ανέχηται όπως οί Νορμανδοί γίνονται συμμέτοχοι τής εξουσίας. Διότι ήδη σφετερίζονται τα αυτοκρατορικά δικαιώματα όπως της μή νομίμου εκλογής του ψευδοπάπα έκ Λούκκας. Προς επανόρθωσιν τούτων επιθυμώ νά συνάψω, δια τής Ιδικής σου εμπίστου χειρός, σύμφωνον αιωνίου φιλίας μετά τού παιδός Ερρίκου, τού Ρωμαίου βασιλέως. Διότι και έγώ Ρωμαίος είμι καί τοιουτοτρόπως ημείς Ρωμαίοι αμφότεροι Εν έσμέν υπό σέ τον κοινόν πατέρα, δεδεμένοι δι’ αδιάσπαστου δεσμού αγάπης προς τήν πατρίδα. Επί τούτω θά δώσω είς αυτόν όμηρον τον υιόν μου τον πορφυρογέννητον καί όλον τόν θησαυρόν μου ίνα τόν χρησιμοποίηση ώς επιθυμεί προς χρήσιν δικήν του καί τών στρατιωτών του μέχρις ότου δοθή είς ήμας ή ευκαιρία, σού προδρόμου, νά μεταβώμεν είς τόν Τάφον τού Κυρίου · καί,καθαρθέντος τού μιάσματος τών Νορμανδών καί τών ειδωλολατρών, έπανανθήση ή χριστιανική πίστις μέχρι συντέλειας τού αιώνος. Συ όμως, άνθρωπε τού Θεού, διάδοχε τού μακαρίου Πέτρου, έγκλεισον είς τό στήθος σου τους λόγους τούτους καί πράττε τά έργα του Θεού.
Φυσικά υπάρχουν ενστάσεις για την αξιοπιστία της επιστολής. Κανένας Βυζαντινός αυτοκράτορας δεν θα έλεγε τον εαυτό του
βασιλιά της Κωνσταντινουπόλεως. Αλλά οι μπολνταρισμένες φράσεις και ειδικά το
Ή ρωμαϊκή φρόνησις ή έκπηγάζουσα έκ τής ελληνικής ημών καταγωγής,
το βρίσκεις ίδιο και απαράλλαχτο στον Βατατζή ή στον Ακροπολίτη ή στον βίο του Κυρίλλου.
Άγιος Κύριλλος στους Χαζάρους :
Εξ ημών προήλθαν πάσαι αι επιστήμαι.
Άγιος Ιωάννης Βατάτζης προς τον πάπα :
ἐν τῶ γένει τῶν Ἑλλήνων ἡμῶν ἡ σοφία βασιλεύει
Aκροπολίτης :
ἐκ Γραικῶν γὰρ τοῖς Ἰταλοῖς καὶ αἱ λογικαὶ ἐπιστῆμαι καὶ τὰ μαθήματα Περί τής αξιοπιστίας τού Βένζωνος ώς ίστορικού συγγραφέως καί τών επιστολών, μετάφρασιν τών οποίων παραθέτομεν , πολλά εγράφησαν. Αλλοι τών μελετητών τάσσονται υπέρ τής αύθεντικότητος τών επιστολών, ένώ άλλοι υποστηρίζουν ότι τό κείμενον παρηλλάχθη υπό τού Βένζωνος. Δεν συμφωνούμεν μετά τού Ο. Delarc, όστις θεωρεί αυτάς απόκρυφους. Τό γεγονός, ότι ουδείς τών άλλων συγγραψάντων περί τών Ιδίων προσώπων καί πραγμάτων κάμνει μνείαν αυτών, ουδόλως μας υποχρεοί να θεωρήσωμεν αυτάς μυθεύματα, πλάσματα τής φαντασίας τού Βένζωνος εξυπηρετούντα απλώς καί μόνον τάς επιδιώξεις του. Αί έπιστολαί εστάλησαν. Ο Βένζων διατηρήσας τον πυρήνα τών προτάσεων περί συνάψεως συμμαχίας καί παροχής οικονομικής βοηθείας έκ μέρους τού αύτοκράτορος τού Βυζαντίου, κατά τήν ήμετέραν γνώμην, παρήλλαξε τό κείμενον έπί τό προς αυτόν συμφερώτερον, παρουσιάσας τάς προτάσεις πλέον δελεαστικός. Εξάλλου, ή παρέλευσις χρονικού διαστήματος πλέον τής εικοσαετίας από τής εποχής καθ’ ήν διεδραματίσθησαν τα γεγονότα μέχρι τής συγγραφής τού έργου δικαιολογεί μικράν τίνα σύγχυσιν είς τήν μνήμην τού Βένζωνος ως προς τήν ακριβή διατύπωσιν τού κειμένου τών περί ών ο λόγος επιστολών.