foscilis έγραψε: ↑20 Αύγ 2018, 13:51
Δεν είναι καθόλου αληθές ότι η δοτική είναι ίδια στα γερμανικά και στα ελληνικά.
Στα γερμανικά η δοτική χρησιμοποιείται για το έμμεσο αντικείμενο που είναι η "καθαρή" χρήση της πτώσης αυτής. Υπάρχουν ρήματα και προθέσεις που παίρνουν υποχρεωτικά δοτική αλλά η βασική εξήγηση είναι ότι αυτομάτως καθιστούν το αντικείμενο έμμεσο.
Στα ελληνικά η δοτική είχε και αυτήν τη χρήση, αλλά ταυτόχρονα είχε και πολλές άλλες. Ο βασικός λόγος είναι ότι στα μυκηναϊκά ελληνικά υπήρχαν 2 παραπάνω πτώσεις (τοπική και οργανική) οι οποίες στα αρχαία ελληνικά είχαν εκφυλιστεί 99% σε δοτική, επιβιώνοντας μόνο σε στερεοτυπικές εξαιρετικά αρχαϊκές εκφράσεις (κυρίως στο Ομηρικό πρωτότυπο κι αυτό σε ελάχιστες περιπτώσεις που βόλευαν από πλευράς στιχουργικής). Είναι ακριβώς το ίδιο που έγινε αργότερα με την ίδια τη δοτική η οποία εκφυλίστηκε σε αιτιατική ή γενική και επιβίωσε μόνο σε στερεοτυπικές εκφράσεις τύπου "δόξα τω Θεώ". Έτσι η δοτική χρησιμοποιούνταν για εκφράσεις που έδειχναν τον τρόπο που συνέβη κάτι (π.χ. "πέθανε από καρδιά" στα αρχαία το καρδιά θα ήταν δοτική και δε θα είχε από, "το έκανε με δόλο" θα ήταν "δόλῳ εποίησεν") καθώς και να τοποθετήσουν κάτι χωροχρονικά (
Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν..., καὶ συνετέλεσεν ὁ Θεὸς
ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ τὰ ἔργα αὐτοῦ).
Υπήρχαν επίσης κάποιες άλλες περιπτώσεις όπου χρησιμοποιούνταν π.χ. για ευγένεια (κάτι σαν το β' πληθυντικό του σήμερα), αλλά σε γενικές γραμμές όλες οι περιπτώσεις που ξεχώρισαν οι αρχαίοι γραμματικοί και μπορείς να δεις εδώ:
https://en.wikipedia.org/wiki/Dative_case#Ancient
ανάγονται στις εξής τρεις:
-"καθαρή" δοτική (έμμεσο αντικείμενο)
- εκφυλισμένη τοπική
- εκφυλισμένη οργανική
Δεν είναι έτσι, το ίδιο το link που έφερες, λέει
Sei mir meinem Sohn(e) gnädig!, ίδια δηλαδή διάταξη με αυτό που αποκαλεί "ηθική δοτική". Και βέβαια δεν θα μπορούσε να συμβαίνει πολύ διαφορετικά, αφού και η πρωτογερμανική είχε οργανική πτώση, ενώ δεν είχε μεν τοπική καταγραμμένη, η ύπαρξή της όμως μαρτυρείται εμμέσως από τις προτάσεις που δείχνουν κίνηση και συντάσσονται με δοτική (και βέβαια από το γεγονός ότι η ΠΙΕ είχε τοπική πτώση. Αρα, έχουμε εκφράσεις που προέρχονται από εξαφανισμένες πτώσεις, όπως:
- Er kommt aus dem Museum (τοπική)
- Wir fahren mit dem Zug (οργανική)
Επ'ευκαιρία, να σημειώσουμε ότι στα Ελληνικά η δοτική ατρόφησε ήδη από την γλώσσα του Ευαγγελίου, όπου χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά με την πρόθεση "εν" (δεν υπάρχει ανάγκη ιδιαίτερης πτώσης, αφού το νόημα το δίνει η πρόθεση) ή σε τυποποιημένες φράσεις, όπως "τω Θεώ".