Μη αναγνωσμένη δημοσίευση
από Jimmy81 » 13 Ιουν 2024, 04:03
Εγώ λέω να πάω από τον Πλάτωνα στον Στράβωνα. Έριξα μια ματιά στο πρώτο βιβλίο του βρίσκοντας μερικά ενδιαφέροντα πραγματάκια. Αυτό που κρατάω είναι η πεποίθηση ότι ο γνωστός κόσμος εκτεινόταν σε γενικές γραμμές από την Ινδία μέχρι την Ιβηρική στον άξονα ανατολής-δύσης. Όλος ο κόσμος περικυκλωνόταν από τον Ωκεανό. Ας δούμε μερικά αποσπάσματα.
Καταλαβαίνουμε ότι η οικουμένη είναι νησί, τόσο από τις εντυπώσεις όσο και από τη γνώση. Παντού όπου κατάφερε να φτάσει ο άνθρωπος, στα πέρατα του κόσμου υπάρχει θάλασσα, αυτή που αποκαλούμε Ωκεανό. Και όπου δεν γίνεται να το αντιληφθούμε αυτό με τις αισθήσεις μας, το αποδεικνύει η λογική. Τόσο το ανατολικό μέρος της γης, στην Ινδία, όσο και το δυτικό, στην Ιβηρία και τη Μαυρουσία (σ.σ. η Μαυριτανία στη βορειοδυτική Αφρική), είναι δυνατό να τα περιπλεύσουμε προς βορά και προς νότο σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Το μέρος όπου κανένας δεν έχει ταξιδέψει (κι αυτό επειδή κανένας απ’ όσους ταξίδεψαν σε αντίθετες διευθύνσεις δεν έχει ανταμωθεί) δεν είναι πολύ, κρίνοντας από τους παραλλήλους που ήδη μας είναι γνωστοί. Δεν φαίνεται πιθανό ο Ατλαντικός να αποτελείται από δύο θάλασσες, χωρισμένες μάλιστα από ισθμούς τόσο στενούς. Αυτοί που επιχείρησαν τον περίπλου και γύρισαν, λένε πως εμποδίστηκαν από πείνα και μοναξιά, και όχι από κάποια ήπειρο που ορθώθηκε εμπόδιο στο ταξίδι τους. Η θάλασσα ήταν ανοικτή και επέτρεπε το ταξίδι. (Α, 1.8)
Ξεκάθαρα θεωρεί ότι δεν υπάρχει πλέον μεγάλο μέρος του κόσμου που δεν έχει ερευνηθεί, μια προφανώς λανθασμένη θέση όπως γνωρίζουμε σήμερα. Επίσης αναφέρεται στους θαλασσοπόρους που έπλευσαν κατά μήκος των ακτών της δυτικής Ευρώπης (π.χ. Πυθέας) και της Αφρικής (π.χ. Φοίνικες με εντολή του φαραώ Νεκώ, Εύδοξος ο Κυζικηνός κλπ). Όπως και να το δούμε, δεν υπάρχει καμία γνώση της Αμερικής. Επισημαίνονται ακόμη οι δυσκολίες του ταξιδιού στον Ατλαντικό, ειδικά στο θέμα της διατροφής...(κάτι που έχει συζητηθεί πολλάκις σε σχετικά νήματα)
Όπως ο ποιητής γνωρίζει πολύ καλά τα πέρατα της οικουμένης γύρω γύρω και τα περιγράφει, έτσι και την εσωτερική θάλασσα. Αρχίζοντας από τις Στήλες, περιέχεται η Λιβύη, η Αίγυπτος, η Φοινίκη, στη συνέχεια η ακτή απέναντι στην Κύπρο, οι περιοχές που κατοικούν οι Σόλυμοι, οι Λύκιοι και οι Κάρες. Ακολουθεί η παραλία μεταξύ Μυκάλης και Τρωάδας με τα κοντινά νησιά που τα αναφέρει όλα. Κι ακόμα παραπέρα οι τόποι στην Προποντίδα ως τον Εύξεινο και την Κολχίδα και τους τόπους της Αργοναυτικής εκστρατείας. Ακόμη και τον Βόσπορο των Κιμμερίων γνωρίζει αφού ξέρει τους ίδιους τους Κιμμερίους…[…]…Ξέρεις επίσης τον Ίστρο αφού μνημονεύει τους Μυσούς…[…]…Αλλά και τα άκρα της Ιταλίας γνωρίζει αναφέροντας την Τέμεσα και την Σικελία, καθώς και της Ιβηρίας, μιλώντας όπως είπα προηγουμένως και για την ευδαιμονία της χώρας. (Α, 1.10)
Κι εδώ μια από τα ίδια. Ο γνωστός κόσμος που δυτικά αρχίζει από τις Στήλες στο Γιβραλτάρ. Αμερική πουθενά.
Το ταξίδι στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη συγκρίνεται με ταξίδι ανάμεσα σε σκοπέλους. Απλά εκείνη την εποχή θεωρούσαν το ταξίδι στον Πόντο (σ.σ. Εύξεινος Πόντος) ταξίδι στον Ωκεανό. Πίστευαν πως όσοι έπλεαν εκεί βρίσκονταν στην άκρη της οικουμένης, όπως όσοι πλέουν βαθιά πέρα από τις Στήλες. (Α, 2.10)
Δηλαδή ξανά η μεγάλη θαλάσσια έκταση έξω από τις Στήλες του Ηρακλέους θεωρείται εσφαλμένα άκρη του κόσμου.
Μέσω του Στράβωνα μαθαίνουμε ότι ούτε ο Πυθέας γνώριζε την ύπαρξη της Αμερικής αφού φέρεται να ισχυρίστηκε τα παρακάτω:
«Επιπλέον, πασχίζοντας να μας πείσει (σ.σ. ο Πυθέας) ότι είναι φυσικό φαινόμενο να αναφέρεται μεγαλύτερο το μήκος από ανατολή σε δύση, λέει ότι στην ίδια συμφωνία με τη φύση είναι ότι ο κατοικημένος κόσμος από ανατολή σε δύση είναι μακρύτερος και προσθέτει ότι (ξεκινούν λόγια του Πυθέα) «καθώς είπα με μαθηματικό τρόπο, δημιουργεί έναν πλήρη κύκλο και συναντάται πάλι. Αν δηλαδή η απεραντοσύνη του Ατλαντικού δεν μας εμπόδιζε, θα μπορούσαμε να πλέαμε από την Ιβηρία στην Ινδία πάνω στον ίδιο παράλληλο, πάνω στον κύκλο που απόμεινε, που είναι πάνω από το ένα τρίτο του όλου κύκλου. Ακόμη κι αν ο παράλληλος των Αθηνών είναι κάπου είκοσι χιλιάδες στάδια μικρότερος από τη μέτρηση που κάναμε μεταξύ Ινδίας και Ιβηρίας». (Α, 4.6)
Δηλαδή ο αρχαίος θαλασσοπόρος καταλάβαινε ότι ένα τέτοιο ταξίδι ήταν μάλλον αδύνατο. Αν μη τι άλλο δείχνει μεγάλη απαισιοδοξία αυτός που ήταν ειδικός για μεγάλα ταξίδια στη θάλασσα. Αυτό ας συσχετιστεί με τα δυσκολίες των αρχαίων πλοίων που έχουν αναφερθεί σε άλλες συζητήσεις.
Κι αφού παραθέτει το παραπάνω απόσπασμα του Πυθεά, ο Στράβων ασκεί κριτική γράφοντας μεταξύ άλλων ένα σχόλιο που επιβεβαιώνει ότι και ο ίδιος είχε άγνοια για τη Αμερική.
Αφού οικουμένη λέμε το μέρος όπου κατοικούμε και το γνωρίζουμε. Ενδέχεται να υπάρχουν στην ίδια εύκρατη ζώνη δύο οικουμένες ή και περισσότερες και μάλιστα κοντά στον κύκλο των Αθηνών που διέρχεται από το Ατλαντικό πέλαγος. (Α.4.6)
Αν ήταν γνωστή η Αμερική και είχαν πάει οι αρχαίοι λαοί, ο Στράβων δεν θα έλεγε «ενδέχεται». Απλά πράγματα.
