Σελίδα 2 από 3

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 20 Αύγ 2018, 14:19
από Νταρνάκας
Ζενίθεδρος έγραψε:
20 Αύγ 2018, 12:56
Όλες οι φράσεις που συντάσσονταν με δοτική μπορούν να αντικατασταθούν με το "στο" π.χ. το "Δόξα τω Θεώ" σημαίνει Δόξα (που αποδίδεται) στον Θεό.
Όχι όλες. Σε πολλές περιπτώσεις η δοτική στα αρχαία δηλώνει το όργανο/μέσο/τρόπο με τον οποία γίνεται κάτι, οπότε στα νέα ελληνικά μεταφράζεται με τη χρήση της πρόθεσης "με".
Π.χ. Πέλοψ ὁ Ταντάλειος ἐς Πῖσαν μολὼν θοαῖσιν ἵπποις
o Πέλοπας, γιος του Ταντάλου, αφού ήρθε στην Πίσα με γρήγορα άλογα

καί μ᾽ Ὀδυσσέως τέχναις μητρὸς παρείλοντ᾽ ἐπὶ γάμοις Ἀχιλλέως. ἐλθοῦσα δ᾽ Αὐλίδ᾽ ἡ τάλαιν᾽ ὑπὲρ πυρᾶς μεταρσία ληφθεῖσ᾽ ἐκαινόμην ξίφει:
Και με τα τεχνάσματα του Οδυσσέα με πήραν από τη μητέρα μου, για να με φέρουν δήθεν να παντρευτώ τον Αχιλλέα. Κι όταν ήλθα στην Αυλίδα, η δύστυχη, αφού με σήκωσαν πάνω απ΄τη φωτιά, θα με σκότωναν με ξίφος
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/tex ... 99.01.0111

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 20 Αύγ 2018, 14:24
από Beria
Ό,τι έχει απομείνει από τη δοτική είναι παροιμιακές εκφράσεις, φράσεις του Ευαγγελίου και διοικητικές εκφράσεις
Λέμε ακόμα:
Δόξα τω Θεώ
Δος ημίν σήμερον
Εν ανάγκη
Εν αποστρατεία
Εν ψυχρώ
κοκ

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 20 Αύγ 2018, 15:15
από Νταρνάκας
Beria έγραψε:
20 Αύγ 2018, 14:24
Ό,τι έχει απομείνει από τη δοτική είναι παροιμιακές εκφράσεις, φράσεις του Ευαγγελίου και διοικητικές εκφράσεις
Λέμε ακόμα:
Δόξα τω Θεώ
Δος ημίν σήμερον
Εν ανάγκη
Εν αποστρατεία
Εν ψυχρώ
κοκ
Ναι, πρόκειται κυρίως για λόγιες εκφράσεις που εντάχθηκαν στο λεξιλόγιο της δημοτικής και εκκλησιαστικές που ήταν βιωματικά πολύ οικείες στους απλούς ανθρώπους του λαού οι οποίοι κατά τα άλλα δεν είχαν και καμιά ιδιαίτερη εξοικείωση με την καθαρεύουσα.
Για πρόσεξε όμως αυτούς τους ιδιωματισμούς:

"Δγιε τις" αντί για "δες τους"
"Βρε τις" αντί για "βρες τους"
"Πε τις" αντί για "πες τους"
"Διωξ' τις" αντί για "διωξ' τους"

Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσον στις φράσεις αυτές το "τις" είναι ιδιόμορφη μετατροπή του "τους" (άλλωστε η τροπή ι>ου δεν είναι ασυνήθιστη στα βόρεια ιδιώματα, π.χ. ρεβίθι>ρουβίθ, κρικέλι>κουρκέλ') ή πρόκειται όντως για πολύ σπάνια απομεινάρια της δοτικής. Ωστόσο στα ιδιώματα αυτά η αιτιατική πληθυντικού τόσο του αρσενικού όσο και του θηλυκού άρθρου κανονικά σχηματίζεται με αποκοπή του φωνήεντος: τους/τις>τσ, δηλαδή οι τύποι "τους/τις" δεν υπάρχουν καθόλου (τσ άντρις, τσ γναίκις κ.ο.κ.).

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 20 Αύγ 2018, 15:41
από lolek1

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 20 Αύγ 2018, 16:23
από Νταρνάκας
lolek1 έγραψε:
20 Αύγ 2018, 15:41
βρηκα πολλες!!!!!

http://www.teicrete.gr/users/kutrulis/G ... dotiki.htm
Αυτές δεν είναι φράσεις της νεοελληνικής όπως γράφει αλλά λόγιες φράσεις που εισήχθησαν στη νεοελληνική. Αν ήταν φράσεις της νεοελληνικής, η δοτική των λέξεων αυτών θα χρησιμοποιούνταν και σε πολλές άλλες περιστάσεις στον προφορικό λόγο κι όχι μόνο στις συγκεκριμένες φράσεις. Άκουσες ποτέ κανέναν να λέει "με χτύπησε τοις ποσίν" αντί για "με χτύπησε με τα πόδια";

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 20 Αύγ 2018, 18:32
από lolek1
:oops: οχι....

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 13 Οκτ 2018, 11:50
από Paralimnitis
Νταρνάκας έγραψε:
20 Αύγ 2018, 14:19
Ζενίθεδρος έγραψε:
20 Αύγ 2018, 12:56
Όλες οι φράσεις που συντάσσονταν με δοτική μπορούν να αντικατασταθούν με το "στο" π.χ. το "Δόξα τω Θεώ" σημαίνει Δόξα (που αποδίδεται) στον Θεό.
Όχι όλες. Σε πολλές περιπτώσεις η δοτική στα αρχαία δηλώνει το όργανο/μέσο/τρόπο με τον οποία γίνεται κάτι, οπότε στα νέα ελληνικά μεταφράζεται με τη χρήση της πρόθεσης "με".
Π.χ. Πέλοψ ὁ Ταντάλειος ἐς Πῖσαν μολὼν θοαῖσιν ἵπποις
o Πέλοπας, γιος του Ταντάλου, αφού ήρθε στην Πίσα με γρήγορα άλογα

καί μ᾽ Ὀδυσσέως τέχναις μητρὸς παρείλοντ᾽ ἐπὶ γάμοις Ἀχιλλέως. ἐλθοῦσα δ᾽ Αὐλίδ᾽ ἡ τάλαιν᾽ ὑπὲρ πυρᾶς μεταρσία ληφθεῖσ᾽ ἐκαινόμην ξίφει:
Και με τα τεχνάσματα του Οδυσσέα με πήραν από τη μητέρα μου, για να με φέρουν δήθεν να παντρευτώ τον Αχιλλέα. Κι όταν ήλθα στην Αυλίδα, η δύστυχη, αφού με σήκωσαν πάνω απ΄τη φωτιά, θα με σκότωναν με ξίφος
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/tex ... 99.01.0111
Η λεγομενη οργανικη πτωση σε πολλες γλωσσες κυριως σλαβικες

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 13 Οκτ 2018, 14:44
από Leporello
foscilis έγραψε:
20 Αύγ 2018, 13:51
Δεν είναι καθόλου αληθές ότι η δοτική είναι ίδια στα γερμανικά και στα ελληνικά.

Στα γερμανικά η δοτική χρησιμοποιείται για το έμμεσο αντικείμενο που είναι η "καθαρή" χρήση της πτώσης αυτής. Υπάρχουν ρήματα και προθέσεις που παίρνουν υποχρεωτικά δοτική αλλά η βασική εξήγηση είναι ότι αυτομάτως καθιστούν το αντικείμενο έμμεσο.

Στα ελληνικά η δοτική είχε και αυτήν τη χρήση, αλλά ταυτόχρονα είχε και πολλές άλλες. Ο βασικός λόγος είναι ότι στα μυκηναϊκά ελληνικά υπήρχαν 2 παραπάνω πτώσεις (τοπική και οργανική) οι οποίες στα αρχαία ελληνικά είχαν εκφυλιστεί 99% σε δοτική, επιβιώνοντας μόνο σε στερεοτυπικές εξαιρετικά αρχαϊκές εκφράσεις (κυρίως στο Ομηρικό πρωτότυπο κι αυτό σε ελάχιστες περιπτώσεις που βόλευαν από πλευράς στιχουργικής). Είναι ακριβώς το ίδιο που έγινε αργότερα με την ίδια τη δοτική η οποία εκφυλίστηκε σε αιτιατική ή γενική και επιβίωσε μόνο σε στερεοτυπικές εκφράσεις τύπου "δόξα τω Θεώ". Έτσι η δοτική χρησιμοποιούνταν για εκφράσεις που έδειχναν τον τρόπο που συνέβη κάτι (π.χ. "πέθανε από καρδιά" στα αρχαία το καρδιά θα ήταν δοτική και δε θα είχε από, "το έκανε με δόλο" θα ήταν "δόλῳ εποίησεν") καθώς και να τοποθετήσουν κάτι χωροχρονικά (Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν..., καὶ συνετέλεσεν ὁ Θεὸς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ τὰ ἔργα αὐτοῦ).

Υπήρχαν επίσης κάποιες άλλες περιπτώσεις όπου χρησιμοποιούνταν π.χ. για ευγένεια (κάτι σαν το β' πληθυντικό του σήμερα), αλλά σε γενικές γραμμές όλες οι περιπτώσεις που ξεχώρισαν οι αρχαίοι γραμματικοί και μπορείς να δεις εδώ:
https://en.wikipedia.org/wiki/Dative_case#Ancient

ανάγονται στις εξής τρεις:
-"καθαρή" δοτική (έμμεσο αντικείμενο)
- εκφυλισμένη τοπική
- εκφυλισμένη οργανική
Δεν είναι έτσι, το ίδιο το link που έφερες, λέει Sei mir meinem Sohn(e) gnädig!, ίδια δηλαδή διάταξη με αυτό που αποκαλεί "ηθική δοτική". Και βέβαια δεν θα μπορούσε να συμβαίνει πολύ διαφορετικά, αφού και η πρωτογερμανική είχε οργανική πτώση, ενώ δεν είχε μεν τοπική καταγραμμένη, η ύπαρξή της όμως μαρτυρείται εμμέσως από τις προτάσεις που δείχνουν κίνηση και συντάσσονται με δοτική (και βέβαια από το γεγονός ότι η ΠΙΕ είχε τοπική πτώση. Αρα, έχουμε εκφράσεις που προέρχονται από εξαφανισμένες πτώσεις, όπως:
- Er kommt aus dem Museum (τοπική)
- Wir fahren mit dem Zug (οργανική)

Επ'ευκαιρία, να σημειώσουμε ότι στα Ελληνικά η δοτική ατρόφησε ήδη από την γλώσσα του Ευαγγελίου, όπου χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά με την πρόθεση "εν" (δεν υπάρχει ανάγκη ιδιαίτερης πτώσης, αφού το νόημα το δίνει η πρόθεση) ή σε τυποποιημένες φράσεις, όπως "τω Θεώ".

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 13 Οκτ 2018, 20:00
από Ορέστης 35
Πολυ ενδιαφεροντα!

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 14 Οκτ 2018, 04:18
από Cavaliere
Μοιάζει πολύ, η ελληνική με την γερμανική δοτική. Εκεί που βλέπεις τον Χριστό φαντάρο, είναι στην ιταλική δοτική. Ίσως επειδή μεγάλωσα με ελληνικά-γερμανικά, μου φαίνεται όλο πολύ φυσικό. Στα ιταλικά, έπαθα πλάκα με τη δοτική.

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 14 Οκτ 2018, 09:38
από Leporello
Cavaliere έγραψε:
14 Οκτ 2018, 04:18
Μοιάζει πολύ, η ελληνική με την γερμανική δοτική. Εκεί που βλέπεις τον Χριστό φαντάρο, είναι στην ιταλική δοτική. Ίσως επειδή μεγάλωσα με ελληνικά-γερμανικά, μου φαίνεται όλο πολύ φυσικό. Στα ιταλικά, έπαθα πλάκα με τη δοτική.
Εχουν κλίσεις ονομάτων τα Ιταλικά;

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 14 Οκτ 2018, 10:00
από Belisarius
foscilis έγραψε:
20 Αύγ 2018, 13:51
...στα μυκηναϊκά ελληνικά υπήρχαν 2 παραπάνω πτώσεις (τοπική και οργανική) οι οποίες στα αρχαία ελληνικά είχαν εκφυλιστεί 99% σε δοτική...
Δε το γνώριζα. Η σύγκριση τους με τις "δοτικές" πτώσεις των Ρωσικών ίσως έχει ενδιαφέρον.

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 14 Οκτ 2018, 12:45
από Cavaliere
Leporello έγραψε:
14 Οκτ 2018, 09:38
Εχουν κλίσεις ονομάτων τα Ιταλικά;
Όι.

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 14 Οκτ 2018, 12:55
από Leporello
Cavaliere έγραψε:
14 Οκτ 2018, 12:45
Leporello έγραψε:
14 Οκτ 2018, 09:38
Εχουν κλίσεις ονομάτων τα Ιταλικά;
Όι.
Αρα, ποιό το νόημα τής φράσης σου;

Re: Δοτικη ελληνικης και γερμανικης

Δημοσιεύτηκε: 14 Οκτ 2018, 13:02
από Cavaliere
Leporello έγραψε:
14 Οκτ 2018, 12:55
Αρα, ποιό το νόημα τής φράσης σου;
Ότι ενώ είχα πίσω μου τις δοτικές γερμανικών κι ελληνικών, πήγα σε μια γλώσσα που δεν είναι τόσο ξεκάθαρη η χρήση της δοτικής, και που αν δεν σου κάνουν καθαρό το θεματάκι te & ti, μπερδεύεσαι. Εντάξει, όχι καμία καταστροφή, αλλά στα γερμανικά δεν υπάρχει.