Τα «αναμίξ γένη εν Πελοποννήσω» του Μάζαρι: Ο πληθυσμός του Μοριά το 1415

[Μπίστης]

Όλα καλά και έγκυρα , η Γαστούνη στον γάμο του Καραγκιόζη
Επειδή σημαίνει κάτι σε μια γλώσσα δεν σημαίνει πως έχει σχέση και με τον τόπο

Ομοίως και η Άρτα , ότι να ναι, δύσκολο, παράτα το, δεν χρειάζονται πρόχειρες και αστείες ετυμολογιες


Πάντως ότι και να εχει αποδείξει ο Παπαρηγοπουλος η γη βοα σλαβικά

[Ζαποτέκος]

Όλα καλά και έγκυρα , η Γαστούνη στον γάμο του Καραγκιόζη
Επειδή σημαίνει κάτι σε μια γλώσσα δεν σημαίνει πως έχει σχέση και με τον τόπο

Ομοίως και η Άρτα , ότι να ναι, δύσκολο, παράτα το, δεν χρειάζονται πρόχειρες και αστείες ετυμολογιες


Πάντως ότι και να εχει αποδείξει ο Παπαρηγοπουλος η γη βοα σλαβικά

Για την Γαστούνη ο Vasmer το θεωρεί ίδιο με μια πολωνική πόλη
Γαστούνη ON im Kr. Elis (Nuch., Stat. Ap., Lex.) urkundlich belegt a. 1674 s. Mikl.-Müller V 196. Derselbe Ort ist gemeint, wenn von einem Vaivoda de Gastuni a. 1568 die Rede ist, vgl. Sathas DI V 130. Den gleichen Namen Γαστούνη führt der Fluß, der mittelgr. Ἠλειακός von Ἠλις »Elis«, im Altertum Πηνειός heißt, vgl. J. Schmitts Ausgabe der Chronik von Morea S. 635. Den Namen wollte Ow, Abstammung 60 von dem franz. Namen Gaston herleiten. Richtiger erscheint mir die Ansicht Kretschmers, Archiv XXVII 235, der an slavische Herkunft denkt und den poln. ON Gostyń vergleicht. Der poln. Name ist mehrfach bezeugt. Vgl. Słown. Geogr. II 747 ff. Ungenau Hilferding I 293.
https://macedonia.kroraina.com/en/mv/mv_3_17.htm#3
Ο Μπαμπινιώτης λέει από κάποιον Φράγκο με το όνομα Gaston τον 10ο αι.

Για την Άρτα οι πιθανές ετυμολογίες είναι απ' τον Μπαμπινιώτη.

Η γη βοά σλαβικά γιατί τον 6ο - 8ο αι. κατέβηκαν οι Σλάβοι επιδρομείς και οι Έλληνες κλείστηκαν στις καστροπολιτείες. Έτσι οι Σλάβοι αγροτοποιμένες της υπαίθρου έδωσαν πολλά τοπωνύμια. Αλλά στο τέλος οι Σλάβοι αφομοιώθηκαν απ' τους Βυζαντινούς.
Τον εκβυζαντινισμό των Σλάβων περιγράφει ο Λέων ο Στ΄ ο Σοφός στα Τακτικά του :

Λέει δηλαδή , πως αυτά τα "Σκλαβικά έθνη" που περιγράφει , ο πατέρας του Βασίλειος Α΄ο Μακεδών , αυτοκράτωρ των Ρωμαίων ( Βυζαντινών )που τώρα αναπαύεται κοντά στον Θεό , τα έπεισε να εγκαταλείψουν τα πατροπαράδοτα ήθη τους , τα "γραίκισε/γραίκωσε" ( "γραικώσας" , τους έμαθε δηλαδή την ελληνική γλώσσα ) , τα έμαθε να κυβερνιόνται κατά των ρωμαϊκό ( βυζαντινό ) τρόπο και τα βάπτισε ( εκχριστιάνισε ) . Έτσι τα ελευθέρωσε απ' την τυραννία των δικών τους αρχόντων , τα έμαθε να συνεκστρατεύουν μαζί με τους Ρωμαίους ( Βυζαντινούς ) κατά των εχθρικών εθνών και γενικά τα έκανε όλα σχετικά με αυτά ωραία. Έτσι έκανε τους Ρωμαίους ( Βυζαντινούς ) να είναι ξέγνοιαστοι πια απ' τις ανταρσίες ,τις ενοχλήσεις και τους πολέμους των Σκλάβων που υφίσταντο στο παρελθόν.

Βεβαίως ο εκβυζαντινισμός των Σλάβων λαθρομεταναστών/λαθρεποίκων/ εισβολέων είχε ξεκινήσει πολύ πριν τον Βασίλειο Α΄ , αλλά ο Λέων θέλει να παινέψει τον μπαμπά του.

[Ζαποτέκος]

Μερικές βυζαντινές και ξένες πηγές για την εισβολή Σλάβων στον ελλαδικό χώρο

Ευάγριος ο Σχολαστικός ( 6ος αι. ) : Τοιούτων ώδε χωρούντων , Άβαρες δις μέχρι του καλουμένου Μακρού Τείχους διελέσαντες , Σιγγηδόνα , Αγχίαλον τε και την Ελλάδα πάσαν και ετέρας πόλεις τε και φρούρια εξεπολιόρκησαν και ηνδραποδίσαντο απολλύντες άπαντα και πυρπολούντες των πολλών στρατευμάτων κατά την εώαν διατριβόντων ...

Ιωάννης Εφέσου ( 6ος αι. , νεοελληνική απόδοση ) : Το τρίτο έτος από το θάνατο του Ιουστίνου, επί της βασιλείας του νικηφόρου Τιβερίου, ο καταραμένος λαός των Σκλαβήνων διέδραμε όλη την Ελλάδα, τη χώρα των Θεσσαλονικέων και ολόκληρη τη Θράκη: κυρίευσαν πολλές πόλεις και κάστρα, λεηλάτησαν και πυρπόλησαν την ύπαιθρο, απήγαγαν αιχμαλώτους και έγιναν κύριοι της χώρας, όπου κλείνουν, χωρίς φόβο, τέσσερα χρόνια διαμονής Και έγιναν πλούσιοι αρπάζοντας χρυσάφι, ασήμι, αγέλες αλόγων και πολλά όπλα. Έμαθαν ακόμη να πολεμούν καλύτερα από τους Ρωμαίους, ενώ προηγουμένως ήταν πρωτόγονοι άνθρωποι, δεν τολμούσαν να βγουν από τα δάση και τους πυκνοδασωμένους τόπους τους και (σχεδόν ) αγνοούσαν τα όπλα, αφού χρησιμοποιούσαν μόνο λογχάδια (κοντές λόγχες).

Μένανδρος ο Προτέκτωρ ( 6ος αι. , νεοελληνική απόδοση ) : Τον καιρό που η Ελλάδα λεηλατούνταν από τους Σκλαβήνους και αλλεπάλληλοι κίνδυνοι την απειλούσαν από παντού, καθώς ο Τιβέριος δεν είχε αξιόμαχη δύναμη να αντιμετωπίσει ένα μέρος των αντιπάλων του ούτε βέβαια και όλη τη δύναμή τους και δεν μπορούσε να τους αντιπαραταχθεί στο πεδίο της μάχης, μιας και οι δυνάμεις του είχαν εμπλακεί σε πολέμους στην Ανατολή, έστειλε πρεσβεία στον ηγεμόνα των Αβάρων Βαϊανό. ( πρωτότυπο : Ὅτι κεραϊζομένης τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ Σκλαβηνῶν, καὶ ἁπανταχόσε ἀλλεπαλλήλων αὐτῇ ἐπηρτημένων τῶν κινδύνων, ὁ Τιβέριος οὐδαμῶς δύναμιν ἀξιόμαχον ἔχων οὐδὲ πρὸς μίαν μοῖραν τῶν ἀντιπάλων, μήτι γε καὶ πρὸς πᾶσαν, οὔτε μὴν οἷός τε ὢν πολέμοις σφίσιν ὑπαντιάζειν τῷ ἀνὰ τοὺς ξῴους πολέμους τὰς Ῥωμαίων τετράφθαι δυνάμεις, πρεσβεύεται ὡς Βαϊανὸν τὸν ἡγεμόνα τῶν ᾿Αβάρων τηνικαῦτα οὐ δυσμενῶς ἔχοντα πρὸς Ῥωμαίους. )

Επίσκοπος Σεβίλλης Ισίδωρος ( 570 - 636 ). Λέει πως επί Ηρακλείου ( 614/615 ) οι Σλάβοι απέσπασαν την Γραικία ( Ελλάδα ) απ' τους Ρωμαίους :

https://ecclesiagreece.gr/greek/press/t ... oulos4.pdf

Σύρος χρονογράφος Θωμάς ο εξ Εμέσης ( τέλη 6ου - αρχές 7ου αι. , λατινική μετάφραση ) : «Anno 934 (A.D. 623) Slavi Gretam ceterasque insulas invasere» ( σλαβική επιδρομή στα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη το έτος 623 μ.Χ. )



Θαύματα Αγίου Δημητρίου ( 7ος αι. ) : Ἐγένετο τοίνυν, ὡς εἲρηται, ἐπί τῆς τοῦ ἐν ὁσίᾳ τῃ μνήμῃ ἐπισκοπῆς Ἰωάννου, τό τῶν Σκλαβήνων ἐπαρθῆναι ἒθνος, πλῆθος ἂπειρον συναχθέν ἀπό τε τῶν Δρογουβιτῶν, Σαγουδατῶν, Βελεγεζητῶν, Βαϊουνητῶν, Βερζητῶν καί λοιπῶν ἐθνῶν , πρώτως ἐφευρόντων ἐξ ἑνός ξύλου γλυπτάς νῆας κατασκευάσαι, κατά θάλασσαν ὁπλισαμένους και πᾶσαν τήν Θετταλίαν και τάς περί αὐτήν νήσους καί τῆς Ἑλλάδος ἒτι μέν καί τάς Κυκλάδας νήσους καί τήν Ἀχαΐαν πᾶσαν, τήν τε Ἢπειρον καί τό πλεῖστον τοῦ Ἰλλυρικοῦ καί μέρος τῆς Ἀσίας ἐκπορθῆσαι και ἀοικήτους… πλείστας πόλεις και ἐπαρχίας ποιῆσαι …
https://ecclesiagreece.gr/greek/press/t ... oulos7.pdf

Οδοιπορικό στους Αγίους Τόπους του Αγίου Βιλλιβάρδου ( ή Βιλλιβάλδου . Willibald / Willibard ) ( 723 - 728 μ.Χ, ) , επισκόπου Eichstaedt :

Λέει πως η Μονεμβασιά βρισκόταν σε χώρα σλαβική. Αυτή είναι χρονικά η πρώτη μνεία της Μονεμβασιάς.


Σχόλιο ανωνύμου στον Στράβωνα ( 10ος αι. ) : Καὶ νῦν δὲ πᾶσαν Ἤπειρον καὶ Ἑλλάδα σχεδόν καὶ Πελοπόννησον καὶ Μακεδονίαν Σκύθαι Σκλάβοι νέμονται (...) Νῦν δὲ οὐδὲ ὄνομά ἐστι Πισατῶν καὶ Καυκώνων καὶ Πυλίων· ἅπαντα γὰρ ταῦτα Σκύθαι νέμονται.

Αρέθας ( 10ος αι. ) :

https://ecclesiagreece.gr/greek/press/t ... oulos9.pdf

Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος ( 10ος αι. ) :

SpoilerShow

Περιγράφει το θέμα Πελοποννήσου και λέει πως μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο , οι Αθηναίοι και οι Λακεδαιμόνιοι αποδυναμώθηκαν και τους κατέκτησε ο Φίλιππος , ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αφού οι Μακεδόνες ηττήθηκαν απ' τους Ρωμαίους , όλη η Ελλάδα και η Πελοπόννησος υποτάχτηκε στους Ρωμαίους. Την εποχή της επιδημίας ( λοιμικός θάνατος , λοιμική νόσος , επιδημία πανούκλας του 745/746 μ.Χ. ) επί Κωνσταντίνου Ε΄ του Κοπρώνυμου , όλη η χώρα ( μάλλον η ύπαιθρος χώρα, βλ. σύνδεσμο παρακάτω , σελ. 7 του pdf , χωρίο Ευναπίου : πόλεις ... χώρα ) εκσλαβίστηκε ( ή υποτάχτηκε στους Σλάβους ) και έγινε βάρβαρος. Ο Νικήτας απ' την Πελοπόννησο ήταν συμπέθερος με τον αυτοκράτορα Ρωμανό Α΄ Λεκαπηνό ( η κόρη του Νικήτα, Σοφία, παντρεύτηκε τον γιο του Λεκαπηνού , Χριστόφορο ) και καυχιόταν για την ευγενική του καταγωγή. Ο Πορφυρογέννητος λέει σιγά την ευγένεια . Δυσγένεια ( ταπεινή καταγωγή, ποταπότητα, προστυχιά ) να πούμε καλύτερα , αφού ο γραμματικός Ευφήμιος κορόιδευε το Νικήτα με ιαμβικούς στίχους πως είναι "γαρασδοειδής όψις εσθλαβωμένη " = πονηρή σλαβική φάτσα = πονηρό σλαβόμουτρο = πονηρή σλαβόφατσα . ( Φαίδων Μαλιγκούδης : επίθετο gorazdü = «έξυπνος»-»«πονηρός». Proto-Slavic gorazdъ = skilful, capable, experienced, successful, prominent (in a field of expertise), great, important https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstr ... razd%D1%8A )
Ο Νικήτας Μάγιστρος είχε γεννηθεί στη Λάρισα ( μπορεί και όχι ) και θεωρούσε τον εαυτό του Σπαρτιάτη απ' την πλευρά του πατέρα του και Αθηναίο απ' την πλευρά της μητέρας του. Λέει ακόμη πως γράφει λακωνικά γιατί είναι Λάκων και Τυνδαρεώνης και πως η πατρίδα του η Ελλάδα ( περιοχή Λάρισας ) γέννησε τον Θεσσαλό Αχιλλέα που νίκησε την Ασία στην Τροία. Αυτή η υπερηφάνεια του για την αρχαιοελλαδική του καταγωγή , φαίνεται πως έκανε τους πρωτευουσιάνους Κωνσταντινοπολίτες να τον ειρωνεύονται ως παμπόνηρη σλαβομουτσούνα.
Εικάζεται πως ο Νικήτας Μάγιστρος είχε το επίθετο "Ελλαδικός" ( ταυτίζεται δηλαδή με έναν αξιωματούχο Νικήτα Ελ(λ)αδικό που αναφέρεται ) και πως ήταν συγγενής του Ρεντάκιου του Ελλαδικού, γιατί ο Συνεχιστής του Θεοφάνη γράφει : Ρεντάκιος Ελλαδικός, συγγενής ων Νικήτα πατρικίου . ( Ταυτίζεται δηλαδή ο πατρίκιος με τον μάγιστρο. )
Ο Ρεντάκιος Ελλαδικός κατηγορήθηκε για προδοτικές συνεννοήσεις με τους Βουλγάρους επί Ρωμανού Α΄ Λεκαπηνού ( 921 μ.Χ. ). Πιστεύεται πως οι Ρεντάκιοι ( Ρεντάκιος, Ρενδάκιος, Ρεντάκις, Ροντάκιος ) είχαν σλαβική καταγωγή και πως το όνομα προέρχεται από μια πρωτοσλαβική λέξη που σημαίνει κυβερνώ - κυβερνήτης .

Ὕστερον δὲ πάλιν, τῶν Μακεδόνων ὑπὸ Ῥωμαίων ἡττηθέντων, πᾶσα ἡ Ἑλλάς τε καὶ ἡ Πελοπόννησος ὑπὸ τὴν τῶν Ῥωμαίων σαγήνην ἐγένετο, ὥστε δούλους ἀντ' ἐλευθέρων γενέσθαι. Ἐσθλαβώθη δὲ πᾶσα ἡ χώρα καὶ γέγονε βάρβαρος, ὅτε ὁ λοιμικὸς θάνατος πᾶσαν ἐβόσκετο τὴν οἰκουμένην, ὁπηνίκα Κωνσταντῖνος, ὁ τῆς κοπρίας ἐπώνυμος, τὰ σκῆπτρα τῆς τῶν Ῥωμαίων διεῖπεν ἀρχῆς, ὥστε τινὰ τῶν ἐκ Πελοποννήσου μέγα φρονοῦντα ἐπὶ τῇ αὑτοῦ εὐγενείᾳ, ἵνα μὴ λέγω δυσγενείᾳ, Εὐφήμιον ἐκεῖνον τὸν περιβόητον γραμματικὸν ἀποσκῶψαι εἰς αὐτὸν τουτοῒ τὸ θρυλούμενον ἰαμβεῖον· Γαρασδοειδὴς ὄψις ἐσθλαβωμένη. Ἦν δὲ οὗτος Νικήτας, ὁ κηδεύσας ἐπὶ θυγατρὶ Σοφίᾳ Χριστοφόρον τὸν υἱὸν τοῦ καλοῦ Ῥωμανοῦ καὶ ἀγαθοῦ βασιλέως.
https://ecclesiagreece.gr/greek/press/t ... oulos7.pdf

Μιχαήλ ο Σύρος ( 12ος αι. ) : Περιγράφει τις σλαβικές έπιδρομές έπί Μαυρίκιου και αναφέρει ότι κάποιος Σλάβος άρχοντας άρπαξε τό κιβώριο τής ’Εκκλησίας τής Κορίνθου.
https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitst ... %CE%B1.pdf

[Ζαποτέκος]

Μερικά ενδιαφέροντα από αυτό
https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitst ... %CE%B1.pdf
Οι Σλάβοι εποίκισαν περιοχές στις οποίες ο ελληνικός πληθυσμός ήταν αραιός ήδη απ' την πρωτοβυζαντινή περιοχή.





Μια αντίφαση
Ο Πορφυρογέννητος λέει πως το 746 όλη η Πελοπόννησος "εσθλαβώθη". Ο πατριάρχης Νικόλαος Α΄ λέει στον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό πως για 218 χρόνια ολόκληρη η Πελοπόννησος βρισκόταν στα χέρια των Σλάβων. Όμως το Χρονικό της Μονεμβασίας λέει πως η ανατολική περιοχή απ' την Κόρινθο ως το ακρωτήριο Μαλέας έμεινε σε βυζαντινά χέρια ( Μόνου δε του ανατολικού μέρους της Πελοποννήσου από Κορίνθου και μέχρι Μαλαίου του σθλαβινού έθνους δια το τραχύ και δύσβατον καθαρεύοντο. )

Γραικοί στις σλαβοκρατούμενες περιοχές
Στήν περιοχή τής Άχαΐας, έκτος άπό τούς Σλάβους, υπήρχαν καί "Ελληνες (Γραικοί), άφοΰ, σύμφωνα μέ τον Πορφυρογέννητο , πριν φθάσουν οί Σλάβοι στήν Πάτρα, λεηλάτησαν τά σπίτια τών γειτόνων Γραικών. Τό ΐδιο τό κείμενο τοϋ Πορφυρογέννητου άναφέρει δτι οί λεηλασίες αύτές έγιναν στήν Άχαΐα . Συσχετίζοντας τά παραπάνω μέ τή θέση τών τοπωνυμίων στό χάρτη, στον όποιο βλέπουμε νά υπάρχουν τμήματα στήν Άχαΐα όπου τά σλαβικά τοπωνύμια λείπουν ή είναι άραιότερα, συμπεραίνουμε δτι ή πληροφορία τοϋ Πορφυρογέννητου γιά ύπαρξη Ελλήνων στήν περιοχή ένισχύεται.

Τι έγινε με την Πάτρα ;
Το Χρονικό της Μονεμβασίας λέει πως οι Πατρινοί κατέφυγαν στο Ρήγιο της Καλαβρίας και έπειτα από 218 χρόνια ξαναγύρισαν πίσω στην Πάτρα. Δεν αποκλείεται να υπάρχει κάποια δόση αλήθειας σε ότι αφορά τις σχέσεις μεταξύ των δύο πόλεων . Στα πρακτικά της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου το όνομα του επισκόπου της Πάτρας βρίσκεται ανάμεσα στα ονόματα των επισκόπων του Ρηγίου και της Κατάνης. Τον 8ο και τον 9ο αι. κατέφευγαν στην Πάτρα εκείνοι που εγκατέλειπαν την Καλαβρία εξαιτίας των αραβικών επιδρομών ( π.χ. ο άγιος Ηλίας κατέφυγε απ' το Ρήγιο στην Πάτρα εξαιτίας των Αράβων ). Το 805 μ.Χ. , οπότε και πολιορκήθηκε απ' τους Σλάβους και τους Σαρακηνούς , η Πάτρα ήταν μια αρκετά ισχυρή βυζαντινή πόλη. Λογικά δεν ισχύει το χρονικό διάστημα των 218 ετών σλαβικής αυτονομίας. Εξάλλου το 783 ο αξιωματούχος Σταυράκιος εκστράτευσε κατά των Σλάβων της Πελοποννήσου ( Θεοφάνης ) και άφησε φρουρά στην Πελοπόννησο ( Βαρ Εβραίος ).

Τι έγινε με την Κόρινθο ;
Σύμφωνα με το Χρονικό της Μονεμβασίας, κατά την σλαβική εισβολή , οι κάτοικοι της Κορίνθου κατέφυγαν στην Αίγινα ( οι δε Κορίνθιοι εν τη Αιγίνη μετώκησαν ) . Αυτό σημαίνει πως η Κόρινθος καταλήφθηκε απ' τους Σλάβους γύρω στα 582 - 588 μ.Χ. . Όμως μας έχει σωθεί επιστολή του πάπα Γρηγορίου Α΄ προς τον μητροπολίτη Κορίνθου Αναστάσιο το 591 που όχι μόνο δεν κάνει αναφορά σε πρόσφατες σλαβικές επιδρομές, αλλά του στέλνει και απεσταλμένο κάποιον Βονιφάτιο και ζητά να τον βοηθήσει ο Αναστάσιος να φθάσει στην Κωνσταντινούπολη μέσω ξηράς ( δεν φοβόταν άραγε τους Σλάβους επιδρομείς ; ο δρόμος για την Θεσσαλονίκη ήταν ελεύθερος να υποθέσουμε ; ) ή μέσω θάλασσας ( που σημαίνει πως λειτουργούσαν τα λιμάνια στο Λέχαιο και στις Κεχριές ) . Μόνο τις μεταβολές του καιρού φοβόταν ο πάπας. Οι ερευνητές καταλήγουν πως αν η Κόρινθος πραγματικά καταλήφθηκε απ' τους Σλάβους , αυτό ήταν για πολύ λίγο και γρήγορα ελευθερώθηκε απ' τον βυζαντινό στρατό , πιθανότατα απ' τον στρατό της Θεσσαλονίκης που σύμφωνα με τα Θαύματα του Αγίου Δημητρίου δρούσε το 586/7 στη Νότια Ελλάδα ( "κατά την Ελλήνων χώρα" ).

Τι έγινε με την Σπάρτη ( Λακεδαίμων ) ;
Στην ΣΤ΄ Οικουμενκή Σύνοδο του 680/1 μαζί με τους επισκόπους της Κορίνθου και του Άργους υπήρχε και ο επίσκοπος Λακεδαίμονος. Άρα το κάστρο της Λακεδαίμονος παρέμεινε σε βυζαντινά χέρια ( σε αντίθεση με ότι λέει το Χρονικό της Μονεμβασίας ) παρόλο που απέξω οι Εζερίτες έκαναν πάρτι .

Σλάβικο σκλαβάκι στην Πελοπόννησο την εποχή του Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού



Τι έγινε με την Ηλεία ;
Ένας Ανώνυμος Σχολιαστής του Στράβωνα τον 10ο αι λέει πως πλέον δεν υπάρχουν τα αρχαία ονόματα των Πισατών , των Καυκώνων και των Πυλίων. Στην περιοχή κάνουν κουμάντο οι Σκύθες ( Σλάβοι ). Υπερβολές. Η μεσαιωνική Ωλένη ήταν επισκοπική έδρα.