Μη αναγνωσμένη δημοσίευση
από Ζαποτέκος » 02 Φεβ 2019, 21:22
Το "Έλληνας" με την έννοια του ανδρείου αλλά και του Ρωμαίου ( Βυζαντινού ) στα ποντιακά τραγούδια κ.α.
Το Έλλενος έχει την έννοια του γενναίος , αλλά και του Ρωμαίος (Βυζαντινός). Παραδείγματα ( απ' την εγκυκλοπαίδεια του ποντιακού ελληνισμού )
– εγώ έχω τους Έλλενους,
ρωμαίικα παλικάρα
– σκοτώθαν δράκοι* Έλλενοι
και μύριοι μυριάδες
* Και το δράκος έχει την έννοια του ανδρείου. Βλ. και την φράση Δεν μου γλιτώνεις που να 'χεις δράκου ρίζα.
– επαίρεν τ’ αλαφρόν σπαθίν
το ελλενικόν κοντάριν
– η κόρ’ μαεύ’ ελλενικά
ρωμαίικα παλικάρα
Υπάρχει και το θηλυκό του Έλλενος :
– για πέτ’ από την μάναν μου,
την Έλλενον …
– εγώ έμουνε μάστορας
σ’ ελλενικά τα κάστρα ,
κι οι Έλλενοι εμέν όρισαν ,
(…)
Αλί εμάς και βάι εμάς ,
πάρθεν η Ρωμανία.
(…)
εκεί Έλλενοι επέθαναν
μύρϊα παλικάρα
– κατέβαν δράκοι Έλλενοι
και δεκαεφτά παπάδες
Σχετικά και τα Τραντέλλενος ( = 30 φορές Έλληνας ) και Τρισέλλενος ( θηλυκό : Τρισελλήνα ).
_________________________________________________________
Από τον Κακριδή :
– Να σαν τη µάνα που γεννά τα τριάντα χρόνια µίαν / κι ευτάει υιόν
τραντέλλενον και νύφη γαλαφόραν.
( ΠΟΝΤΟΣ, 19. αι. – Να σαν τη µάνα = χαρά στη µάνα. ευτάει = φτιάχνει,
γεννάει. Τραντέλλενον = τριάντα φορές Έλληνα, πολύ αντρειωµένο.
Γαλαφόραν = άσπρη σα το γάλα.)
– (α) Την Πόλην όνταν όριζεν ο Έλλεν Κωνσταντίνον…
(β) Εκεί καθούνταν Έλλενοι και τόνε φοβερίζουν… -∆ιαβάστε µε, ναι,
Έλλενοι, την ∆έβαν ας διαβαίνω.
(γ) Τα αίµατα µ’ ετύφλωσαν των δράκων των Ελλένων.
(δ) Εκεί πουλία κελαηδούν µε φλιβερή λαλία, εκεί Έλλενοι επέθαναν µύριοι
παλικάρια.
(ε) Έπαρ’, υιέ µ’, την σπάθην σου, τ’ ελλενικόν κοντάρι σ’ !
(στ) Εκεί στο πέραν το λιβάδ’ µέγαν φωνήν εξέβεν:
σκοτώθκαν οι δράκ’ Έλλενοι και µύριοι µυριάδες.
(ζ) Εγώ ήµουνε µάστορας στα ελλενικά τα κάστρα/ κι οι Έλλενοι εµέν’
όρισαν: κατέβα συ στην Πόλη.
( ΠΟΝΤΟΣ, 20. αι., από δηµοτικα τραγούδια. – Ο Έλλεν = ο αντρειωµένος.
∆ιαβάστε µε = αφήστε µε να διαβώ. Ελλενικόν κοντάρι = δυνατό. )
– Της Κερασούντας τα κάστρα τα έχτισε η Κεράσα. Μαστόρους είχεν Έλλενους. Αυτοίνοι ήταν τόσο µεγάλοι, που από τη ρίζα του βουνού έφταναν ώς την κορφή και έβαζαν απάνω τις πέτρες. Η Κεράσα έψηνε το φαγί και το έφερνε στη Γαράσαρη και πάλι δεν εκρύωνε. Μια µέρα, την ώρα που έρχνταν στο δρόµο, απάντησε έναν σαν εµάς άνθρωπο. της φάνηκε παράξενος και πήρε και τον έβαλε στην τσέπη της. Έκατσαν στο τραπέζι, και την ώρα που έτρωγαν, ο άνθρωπος πετάχτηκε έξω από την τσέπη της Κεράσας. Αυτή τον θυµήθηκε τότε και τον έβγαλε και τον έβαλε πάνω στο τραπέζι. Οι Έλλενοι, όταν τον είδαν τόσο µικρό, εθάµαξαν.
( ΠΟΝΤΟΣ, 19. αι. – Η µυθική αυτή παράδοση γεννήθηκε από τα κυκλώπεια
τείχη και το όνοµα της πόλης. Η µετακόµιση της τροφής από το Καρα-Χισάρ (τη Νικόπολη) φανερώνει, κατά τον συλλογέα, ότι και στα παλιά χρόνια απόεκεί η πόλη της Κερασούντας προµηθευόταν το στάρι και τα άλλα τρόφιµα, όπως και τώρα. )
Σε άλλες περιοχές :
– Εξήντα κύκλους έκαµνεν, βδοµήντα δυο καµάρες/ κι ακόµα δυο
κυκλίσµατα, τον Έλλενον να φάει.
( ΚΥΠΡΟΣ, 19 αι. – Τον Έλλενον = τον ανδρειωµένο. )
– Στου Βερνίκου το κάστρο κατοίκααν οι Έλλενοι, αθρώποι άξιοι και πολύ δυνατοί. Μπροστά τους εµείς φαινόµασταν µύγες. Όντας φάνηκε η καινούργια πλάση, έζηε ακόµα ένας απ’ αυτουνούς τους Έλλενους, που δεν ήγλεπε, ήταν γκαβός. Μαζώχτηκαν οι-γ-αθρώποι και τον κοίτααν. Είχε κάτι ποδάρες, κάτι χερούκλες, τέτοιες για! – Για δοµούτε το χέρι, τους λέει αυτός, να ιδώ τη δύναµή σας. Οι αθρώποι τόδωκαν το γυνί. Το ‘πεκ’ αυτός µε το χέρι του και το λύισε. – Είστε, τους είπε – γιατί πήρε το γυνί για χέρι –δυνατοί και εσείς, αλλ’ εµείς ήµασταν αξιότεροι.
( ΗΠΕΙΡΟΣ (ΒΕΡΝΙΚΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ), 20. αι. – ∆οµούτε = δώστε µου. Το ‘πεκε = το έπιασε. )
_____________________________________
Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
Καλοί γειτόνοι έλεγαν: καταίβα ‘συ σ’ σην Πόληιν.
Τον άρχονταν απαίντεσα απάν’ σ’ σο μεσόστρατον.
Ατόν εγώ ερώτεσα και απολοϊάν ‘κ εδώκεν.
Τον μαύρον ατ’ εγύρισεν, μαύρος ερημωμένος,
την γην δάκρυα εγόμωσεν, απολοϊάν ‘κ εδώκεν.
Ερώτεσα τον θεραπούς, απολοϊάν ‘κ εδώκαν.
Και πάλιν ‘ξάν ερώτεσα Θεού παρακαλίας.
Και ‘εκείν’ απελογάθανε, που είναι τα γένητα σου;
Εγώ έμουνα μάστορας(Αρχηγός των Κάστρων της Ματζούκας
που τον έστειλε ο πατέρας του να μάθει για την
Τραπεζούντα) σ’ σ’ Ελλενικά τα κάστρα.
και οι Έλλεν’ εμέν ώρισαν, καταίβα ‘συ σ’ σημ Πόλιν.
-Ντο να λέγουμεν, παλληκάρι; ντο να λέγουμε, νέε μ’.
Τούρκικα είν’ τα κάτεργα, Τούρκικα τα φουσάτα (δηλαδή,
κυριεύθηκε η Τραπεζούντα).
Κακόν χαπέρ επαίρα ‘γω, και πάγω πις ‘σον κύρη μ’.
‘σού ήλιου το βασόλεμαν ‘σο παραθύρ ευρέθα.
Έρται η μάννα μ’ ερωτά με την καλήν (τη σύζυγο) μ’ εντάμαν.
Η μάννα μ’ ξάν ερώτεσεν, και η καλ’ φωνήν κ’ εδώκεν
και οι καλοί μ’ οι γείτονες σείτ’ (ενω) ερωτάνε κλαίγνε.
Αλλ’ οί εμάς και βάϊ εμάς, πάρθεν η Ρωμανία.
-Έπαρ, υιέ μ’ την σπάθην σου τ’ Ελλενικόν κοντάρι σ’
δέβ’ ατουνούς σκόρπισον ατς ‘σαν άνεμος τα φύλλα.
Χίλιους έκοψα την πορνήν, χίλιους το μεσημέριν,
Ο Θεός έστεσεν βροχήν, και βρέχει τουρκοπούλια.
Ο Θεός έστεσεν την βροχήν, βροντούν τα Εγκλησίας.
Ντ’ έποκαμε σε, ναι θεέ μ’ στα αίματα βαμμένοι.
Σαράντα χρόνια ‘χτέσκουντουν του ξένου μου ο κάστρον
και ατώρα να χαλάγεται με το βαρύν την σπάθην;
Εκεί πουλία κελαϊδούν με φλιβερόν λαλία.
εκεί Έλλενοι επέθαναν μύριοι παλληκάρια.
____________________________________________________
Μεσαιωνική Βιβλοθήκη Σάθα :
Δράκοι και δρακοντόπουλα , Ρωμαίικα παλληκάρια
ζωστέστε τά λωρίτσα σουν, κρεμάστε τά σπαθία,
δράκοι και παλληκάρια μου , καί πάρτε τά ρασία,
περάτε ‘ς τά παρχάρια ‘ς τά δύο κρύα πηγάδια,
δράκοι μ’ ακούγω ‘ναν λαλιάν, Ελλενικόν λαλίαν !
Τόν Ταύρον καί τόν Κάσκαμον λεβέντοι εκατέβαν,
είχαμε νέους Έλλενους , Ρωμαίικα παλληκάρια,
επήγαμ’ ενταμώθημε ίσα ‘ς τά Πέντε Πέτρας ,
εκεί ηύραμε υόν Αλήν μέ τον Εμίρ εντάμαν.
«Αλή , ντό στέκεις αντικρύ ‘ς Ελλενικόν κοντάριν !»
Εσκοτώσαμε τόν Εμίρ καό τόν Αλήν επιάσαμ’ .
«Αλή , εσύ κ’ εγνώριζες τ’ Ελλέγκα παλληκάρια,
Αλή τά τοξοσάιτα , τ’ Ελλενικόν το κοντάριν !»
Τελευταία επεξεργασία από το μέλος
Ζαποτέκος την 02 Φεβ 2019, 22:45, έχει επεξεργασθεί 1 φορά συνολικά.
… εις μικράς μεν ατυχίας ευρεθήσεται φίλος, εις μεγίστην δε και επιμένουσαν συμφοράν μηδείς σε πλανήση , φίλος ουκ έσται . ( Στρατηγικόν Κεκαυμένου )
Τωρα που διαφωνεις δενε χω καταλαβει.Μαθε να γραφεις σωστα,να εισαι ξεκαθαρος με επιχειρηματα και ασε τους εξυονακισμους και τα χωσιματα.Δεν σου πανε.
