Πότε θα διδαχθούν τα παιδιά μας την αλήθεια για το 1821;Αρθρο του Νίκου Δήμου

[Γενιά της Αμαρτίας]

Ό τι ναναι
Ίσον αδυναμία απάντησης επί της ουσίας.

[Λοξίας]

Ό τι ναναι
Ίσον αδυναμία απάντησης επί της ουσίας.

3/10.
Δεν κάνεις για τρολλ, όσο και αν προσπάθησες και στα δύο φόρα.
Αλλά ξέχασα...πάσχεις από κατάθλιψη, οπότε είναι δικαιολογημένες οι παπαριές που αμολάς...

[Γενιά της Αμαρτίας]

Ό τι ναναι
Ίσον αδυναμία απάντησης επί της ουσίας.

3/10.
Δεν κάνεις για τρολλ, όσο και αν προσπάθησες και στα δύο φόρα.
Αλλά ξέχασα...πάσχεις από κατάθλιψη, οπότε είναι δικαιολογημένες οι παπαριές που αμολάς...

Όχι πια δάκρυα

[The Rebel]

31/10/2020
Ο άγνωστος Γερμανός αξιωματικός που φιλοτέχνησε τα πασίγνωστα πορτρέτα των ηρώων του 1821.
Οι μορφές, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, οφείλονται στον αυτοδίδακτο ζωγράφο Καρλ Κράτσαϊζεν.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE ... E%B5%CE%BD



Όταν αναφερόμαστε στον αρχιστράτηγο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στον στρατάρχη Γεώργιο Καραϊσκάκη, στον οπλαρχηγό Νικηταρά τον Τουρκοφάγο ή τον μπουρλοτιέρη Κωνσταντίνο Κανάρη, τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη, τον στρατηγό Μακρυγιάννη και σε τόσες άλλες ηγετικές μορφές της Επανάστασης, έχουμε στο μυαλό μας μια συγκεκριμένη μορφή για τον καθένα.

Τον «Γέρο του Μοριά» για παράδειγμα τον φανταζόμαστε με μακριά μαλλιά και μουστάκι, τον Μακρυγιάννη με κεφαλοδέσι και όπλα ζωσμένα στη μέση, ενώ τον Καραϊσκάκη με παχύ μουστάκι και φέσι. Έτσι άλλωστε τους έχουμε δει να αναπαριστώνται στους πίνακες που κοσμούν τις σχολικές αίθουσες ή στα βιβλία. Πώς προέκυψαν όμως αυτές οι εικόνες;

Δεν υπήρχε (ακόμη) φωτογραφική μηχανή.


Το φρούριο του Παλαμηδίου με τμήμα της πόλης του Ναυπλίου. Λιθογραφία σε χαρτί του Καρλ Κράτσαϊζεν.

Φωτογραφίες προφανώς και δεν υπήρχαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 καθότι η τέχνη της δημιουργίας οπτικών εικόνων μέσω της αποτύπωσης του φωτός με τη μορφή που την γνωρίζουμε σήμερα έκανε τα πρώτα της βήματα το 1826, αλλά και πάλι ήταν σε πολύ πρώιμο στάδιο -σκεφτείτε ότι για να βγει η πρώτη χημική φωτογραφία απαιτήθηκαν συνολικά 8 ώρες έκθεσης στο φως.


Ο Γερμανός αξιωματικός Καρλ Κράτσαϊζεν, φωτογραφημένος το 1860.

Υπαίτιος για τις γνωστές σε όλους μας προσωπογραφίες των ηρώων του εθνικοαπελευθερωτικού μας Αγώνα όσο κι αν ακούγεται παράδοξο ήταν ένας Γερμανός υπολοχαγός, ο Καρλ Κράτσαϊζεν. Πάμε όμως να τα πάρουμε με τη σειρά.

Άφιξη στο Ναύπλιο.


Το Μπούρτζι σε λιθογραφία του Καρλ Κράτσαϊζεν.

Το 1826 φθάνει από τη Βαυαρία στο επαναστατημένο Ναύπλιο μια ομάδα από νεαρούς που αν και δεν ξέρουν ούτε μια ελληνική λέξη, έχουν ενθουσιαστεί από τον ξεσηκωμό του γένους μας κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό που ζητούν είναι να πολεμήσουν κι αυτοί με όλες τις δυνάμεις τους κατά των Τούρκων. Υπολοχαγός τους είναι ένας 32χρονος ονόματι Καρλ Κράτσαϊζεν που είχε ακολουθήσει από νωρίς στη ζωή του την στρατιωτική καριέρα. Το 1813 είχε πολεμήσει κατά της Γαλλίας στους ναπολεόντειους πολέμου και γνώριζε καλά τον χειρισμό των όπλων.

Τους προωθούν στο πεδίο της μάχης.


Πρόσφυγες του Αγώνα στην Αίγινα, λιθογραφία του Καρλ Κράτσαϊζεν.

Οι Έλληνες τον προωθούν μαζί με τους υπόλοιπους εθελοντές στα πεδία των μαχών. Πολλοί απ’ αυτούς θα χάσουν τη ζωή τους σε σημαντικές συγκρούσεις για την εξέλιξη της Επανάστασης, όπως συνέβη άλλωστε και με άλλους φιλέλληνες που εκτίμησαν τον Αγώνα για την ελευθερία ενός μικρού χριστιανικού λαού της νοτιοανατολικής γωνιάς των Βαλκανίων και δεν δίστασαν να δώσουν ακόμη και τη ζωή τους. Ο νεαρός Γερμανός αξιωματικός Κράτσαϊζεν επέζησε. Έμεινε έναν χρόνο στον τόπο μας και μετείχε μεταξύ άλλων στην πολιορκία της Ακρόπολης, που εκτυλίχθηκε το χρονικό διάστημα μεταξύ Αυγούστου 1826 και Μαΐου 1827. Παραδόξως όμως η προσφορά του ήταν εξίσου πολύτιμη και σε ένα άλλο πεδίο που προφανώς ούτε ο ίδιος θα μπορούσε να φανταστεί.

Σχεδίαζε από χόμπι.


Σκηνή από την καθημερινότητα στην Αίγινα, αποτυπωμένη σε ακουαρέλα από τον Καρλ Κράτσαϊζεν.

Ήταν αυτοδίδακτος ζωγράφος και σχεδιαστής. Όποτε έβρισκε χρόνο έπαιρνε την ακουαρέλα του και σχεδίαζε με μολύβι ή κάρβουνο τις εικόνες που αντίκριζε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Κανόνια, πλοία, τοπία, σπίτια, εικόνες από την καθημερινή ζωή, ενδυμασίες, κάστρα και πολλά άλλα. Χαρακτηριστικά είναι τα σχέδιά του για το Ναύπλιο, την Αίγινα και την Ακρόπολη της Αθήνας καθώς επίσης και του πρώτου ελληνικού ατμόπλοιου, του «Καρτερία», καθώς ήταν παρών στον κατάπλου που πραγματοποιήθηκε στον Πόρο. Αποτύπωσε όμως στο χαρτί και κάτι ακόμη πιο σημαντικό, τα πορτρέτα ηγετικών μορφών της Επανάστασης που συνάντησε στα στρατόπεδα και στην Γ’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου.

[The Rebel]

Ποιες προσωπικότητες ζωγράφισε.


Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης διά χειρός Κράτσαϊζεν.

Φιλοτέχνησε μεταξύ άλλων τα πορτρέτα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (είναι η κλασική μορφή που υπήρχε παλαιότερα και στο πεντοχίλιαρο), του Νικήτα Σταματελόπουλου (Νικηταρά του Τουρκοφάγου), του Γιακουμάκη Τομπάζη, του Γεώργιου Κουντουριώτη, του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, του Ιωάννη Μακρυγιάννη, του Κωνσταντίνου Νικόδημου, του Ιωάννη Μακρή, του Ανδρέα Ζαΐμη, του Κωνσταντίνου Κανάρη, του Γεώργιου Σισίνη, του Κίτσου Τζαβέλα, του Ανδρέα Μιαούλη, του Ιωάννη Μιλαΐτη, του Ιωάννη Μαυρομιχάλη, του Δημήτριου Πλαπούτα, του Κωνσταντίνου Αξιώτη, του Ιωάννη Φιλήμονα, του Ιωάννη Πέτα, του Κωνσταντίνου Μπότσαρη, των φιλελλήνων Κάρολου Φαβιέρου, Φρανκ Χέιστινγκς και Τόμας Γκόρντον αλλά και του στρατάρχη Γεώργιου Καραϊσκάκη. Η προσωπογραφία του τελευταίου είχε μείνει προς στιγμήν ημιτελής καθώς ξεκίνησε να φιλοτεχνείται λίγο πριν τον θάνατό του, τον Απρίλιο του 1827.


Ο Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (Νικήτας Σταματελόπουλος) διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Ανδρέας Μιαούλης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Γεώργιος Κουντουριώτης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Ιωάννης Μακρυγιάννης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Κίτσος Τζαβέλλας διά χειρός Κράτσαϊζεν.

[The Rebel]

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Κωνσταντίνος Κανάρης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Κωνσταντίνος Νικόδημος διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Ιωάννης Μιλάτης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Γεώργιος Σισίνης διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο Γάλλος φιλέλληνας στρατηγός Κάρολος Φαβιέρος διά χειρός Κράτσαϊζεν.



Ο φιλέλληνας Βρετανός πλοίαρχος Φραγκίσκος Άστιγξ διά χειρός Κράτσαϊζεν.

Συνολικά φιλοτέχνησε 91 πίνακες εκ των οποίων οι 21 είναι υδατογραφίες τοπίων και οι υπόλοιποι 70 σχέδια με μολύβι προσώπων, μνημείων και πολεμικών συνθέσεων. Το καλό είναι ότι έβαζε τους ήρωες και τις άλλες σημαντικές προσωπικότητες και υπέγραφαν τις προσωπογραφίες τους πιστοποιώντας με αυτό τον τρόπο την αυθεντικότητα και τη μοναδικότητα των απεικονίσεων.

Στη Γερμανία η λιθογράφηση.
Όταν επέστρεψε στη Βαυαρία το 1827, ο Κράτσαϊζεν λιθογράφησε τα σχέδιά του και κυκλοφόρησαν σε επτά διαφορετικά λευκώματα από το 1827 έως το 1931 υπό τον γενικό τίτλο «Bildnisse ausgezeichneter Griechen und Philhellenen nebst einigen Ansichten und Trachten. Nach der Natur gezeichnet und herausgegeben von Karl Krazeisen» («Προσωπογραφίες των διασημοτέρων Ελλήνων και Φιλελλήνων, μαζί με μερικές απόψεις και ενδυμασίες σχεδιασμένες εκ του φυσικού και δημοσιευμένες από τον Καρλ Κράτσαϊζεν»).

Κληρονομιά στην κόρη του.


Ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος Νικόλαος Γύζης.

Ο αυτοδίδακτος καλλιτέχνης πέθανε το Μόναχο το 1878 και οι λιθογραφίες κληροδοτήθηκαν στην στην κόρη του Μαρία, που και αυτή με τη σειρά της τα άφησε στον άντρα της, τον ρωσικής καταγωγής καθηγητή Ιών Φετώφ. Για την ύπαρξη των πορτρέτων ο σημαντικός Έλληνας ζωγράφος του 19ου αιώνα Νικόλαος Γύζης (1842-1900) που ζούσε στο Μόναχο. Αναζήτησε στην πόλη τον Φετώφ και όταν είδε από κοντά τα σχέδια κατάλαβε ότι πρόκειται για εθνικό θησαυρό.

Αποκτήθηκαν έναντι 200.000 δραχμών.


Η μορφή του Κολοκοτρώνη στο παλιό πεντοχίλιαρο προέρχεται από τη λιθογραφία του Καρλ Κράτσαϊζεν.

Έπεισε τον κάτοχο να καταθέσει πρόταση στην Ελλάδα προκειμένου να τα πουλήσει και μετά από διαπραγματεύσεις η Εθνική Πινακοθήκη υπό τη διεύθυνση του Ζαχαρία Παπαντωνίου αγόρασε τα λιθογραφήματα το 1926, εκατό χρόνια δηλαδή μετά τη δημιουργία τους, έναντι 200.000 δραχμών. Σήμερα βρίσκονται στην αίθουσα «Ελευθέριος Βενιζέλος» του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου Αθηνών, στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής επί της οδού Σταδίου.

* Ο Γεώργιος Σαρρής είναι δημοσιογράφος - μέλος της ΕΣΗΕΑ, τιμηθείς από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το Βραβείο Αθ. Μπότση για την αντικειμενική και με πληρότητα παρουσίαση ιστορικών πολιτικών θεμάτων.
https://www.newsbeast.gr/greece/arthro/ ... n-toy-1821

[Ζαποτέκος]

Δημοσιεύονται έγγραφα για τους Ρουμελιώτες στρατιώτες, οι οποίοι είναι γνωστοί για τις αρπαγές και τις ασχημίες που διέπραξαν στο Μοριά σε βάρος των αντιπάλων της Κυβέρνησης. Μπορεί να λεηλάτησαν τις στάνες που βρήκαν στην περιοχή της Ανδρούσας επειδή ήταν πεινασμένοι, αλλά στην περίπτωση αυτή μπορούσαν να δώσουν βεβαιώσεις στους κατόχους των ζώων, για να τους αποζημιώσει η Διοίκηση. Τα έγγραφα είναι τα ακόλουθα:

Γ Α Κ , Εκτ., φάκ. 68, έγγρ. 153. Αντίγραφο πέντε εγγράφων. 27-28/2/25.

Α) «Προς το Έξοχον Επαρχείον της Ανδρούσης
Ο στρατηγός Καραϊσκάκης απερνώντας από το χωρίον μας Σπιτάκια, μας επήρεν σφακτά εκατόν σαράντα αριθ. 140: και μικρά τριάκοντα πέντε αριθ. 35: όπου γίνονται όλα εκατόν εβδομήκοντα πέντε αριθ. 175: χωρίς να ηξεύρωμεν την αιτίαν οπού τα επήρε. Προστρέχομεν οι δυστυχείς εις το Επαρχείον να ευσπλαχνιστή την δυστυχίαν μας και να γράψη του στρατηγού Καραϊσκάκη να μας ελευθερώσει τα πράγματά μας. Εάν όμως το στρατόπεδον το Ελληνικόν λάβη ανάγκην από τροφήν κρέατος οι αρχηγοί και φροντισταί της σεβαστής ημών Διοικήσεως και το Έξοχον Επαρχείον Σας θέλει λάβωσι τα αναγκαία μέτρα, να μας επιτάξετε με διαταγήν σας να φέρωμεν ο καθείς αυτοθελήτως όσα μας διορίσετε, δεν ηλπίζαμεν όμως να αφανισθώμεν ενώ οι νόμοι της Ελλάδος και της πατρίδος βασιλεύωσι. Μένω με το ανήκον σέβας.
Σπιτάκια τη 27 Φεβρουαρίου 1825.
Ο Πατριώτης
Γιαννάκης Οικονόμου».

Β) «Προς τον Ευγενέστατον Κύριον Έπαρχον Ανδρούσας.
Δεν παραπονούμεθα όπου στρατηγός Καραϊσκάκης μου επήρεν τριάντα πέντε σφακτά και προς τούτοις οι στρατιώτες του μου έσχισαν την κεφάλήν μου , όσον θλίβομαι όπου οι αυτοί μου ήρπασαν το κορίτζι μου δυναστικώς χωρίς να ηξεύρω που το υπάγουν. Κύριε Έπαρχε διά αγάπην Χριστού γράψε τον στρατηγόν Καραϊσκάκη να μου ελευθερώση το κορίτζι μου, ονομαζομένη Γιαννούλα, δια να προφυλάξω την τιμήν μου, και τα πρόβατα ας υπάγουν στον διάβολον. Εάν το Επαρχείον και η Διοίκησις δεν με διαφενδεύση εις ποίον άλλον να προστρέξωμεν ;
Σπιτάκια τη 27 Φεβρουαρίου 1825.
Ο πατριώτης
Ιωάννης Τζιτουρόγιαννης»

Γ) «Προς το έξοχον Επαρχείο Ανδρούσας
Με θερμά δάκρυα και με πόνον ψυχής σας εξηγούμαι τον μεγάλον αφανισμόν, οπού ο αρχηγός Καραϊσκάκης έκαμε εις εμέ απερνώντας από την επαρχίαν Ανδρούσας. Μου επήρεν όλα μου τα πρόβατα και γίδια, μεγάλα εκατόν εξήντα και είκοσι αρνιά, όλα εκατόν ογδοήντα μην ευσπλαχνιζόμενος μήτε την πτωχείαν μου μήτε τα γερατεία μου μήτε το σέβας του ιερατείου μου , μου επήρε το πράγμα μου χωρίς να ηξεύρω διατί το παίρνει, και ούτως με άφησε γυμνόν και τετραχυλισμένον. Με σταλαχμούς δακρύων προστρέχω εις το Επαρχείον τούτο, να λάβη τα αναγκαία μέτρα, να αναφερθή όθεν ανήκει, διά να με αποζημιώση, επειδή και είμαι γέρων, και πτωχότατος άνθρωπος. Μένω με όλον το ανήκον σέβας. 1825 Φεβρουαρίου 27, Ανδρούσα
Ο Πνευματικός της Ανδρούσας
Θεόκλητος».

Δ) «Περίοδ. Γ’. Αριθ. 125.
Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος
Το Επαρχείον Ανδρούσας
Προς τον Γενναιότατον στρατηγόν Καραϊσκάκην.
Σήμερον απερνώντας οι στρατιώται σου από την πρωτεύουσαν πόλιν της επαρχίας μας ήρπασαν δυναστικώς από τρεις στάνες μόνον πρόβατα
τριακόσια, 300· το οποίον φέρσιμον ακουγόντας ουκ ολίγον εταράχθημεν, όχι τόσον διά την μεγάλην ζημίαν οπού έλαβον οι επαρχιώτες μας, αλλ’ όσον μας εφάνη δυσκολώτατον να το πιστεύσωμεν, ηξεύρωντες την καλοσύνην σου και την φήμην του ονόματός σου και την υπόληψιν όπου η σεβ. Διοίκησις έλαβεν κατά σου. Παρακαλείσαι λοιπόν ως καλός πατριώτης να λάβης τα αναγκαία μέτρα και να εξετάσης ποίοι ήτον αυτοί, οπού χωρίς την άδειάν σου έκαμον αυτήν την αταξίαν κάμνοντας το χρέος σου προς αυτούς, και προς τούτοις να μας τα επιστρέψης με τους νοικοκυραίους των. Προσέτι με δυσαρέσκειάν μας μανθάνομεν ότι οι ίδιοι στρατιώτες σου οπού επήραν τα πρόβατα επήραν και ένα κοράσιον ενός χριστιανού ονομαζόμενον Γιαννούλα, χρόνων είκοσι, τη αληθεία φερόμενον πολλά εναντίον των νόμων και της σεβ. ημών Διοικήσεως, και εναντίον της υπολήψεώς σου, κρίνω λοιπόν περιττόν την πολυλογίαν, και ως αρκετώς ηκολούθησε, τα ρέστα πρόβατα οπού άφησαν οι στρατιώτες σου
επήραν τρία τάλλαρα τα 150.
Εξ Ανδρούσης τη 27 Φεβρουαρίου 1825.
Εις απουσίαν του Επάρχου ο Γεν. Γραμματεύς
Αναστάσιος Παπαγιαννόπουλος».

Ε) Απόκρισις του στρατηγού Καραϊσκάκη
«.Κύριε Αρχιγραμματέα ασπαζόμεθα
Από χθες το βράδυ είδον δύο γράμματά σου, το ένα διευθυνόμενον προς τον καπ. Χριστόδουλον Ποριώτην και το άλλο προς εμέ, περί των προβάτων είδον να με γράφης δεινοπαθώς, ότι τα επήραν ληστρικώς και έκαμον και άλλας αταξίας, όσον δια τα πρόβατα δεν τα επήραν οι στρατιώται μόνοι τους, ούτε ληστρικώς, αλλά τα επήραν με προσταγήν των αρχηγών τους διά να τραφούν τα στρατεύματα της Διοικήσεως, οπού έχουν τόσας ημέρας νηστικοί και λιποθυμισμένοι, και αν αυτά δεν τα αποκριθή η Διοίκησις, τα αποκρινόμεθα ημείς, τους στρατιώτες όμως δεν τους αφήνομεν να αποθάνουν της πείνας, δια ένα κομμάτι κρέας να διαλυθή το στρατόπεδον, όσον δε δια κοράσιον όπου γράφης δεν είναι ίδιον των πολεμικών και μάλιστα των στρατιωτών μου, και εν ώρα μάχης και προκειμένου θανάτου, να κάμουν τα τοιαύτα, αυτά είναι δι’ εσάς οπού κάθεστε εν ησυχία και αναπαύση.
Τη 28 Φεβρουαρίου 1825, Αβραμιού.
Ο Πατριώτης
Καραϊσκάκης».

Γ Α Κ , Εκτ., φάκ. 68, έγγρ. 151 (28/2/25)
Το Υπουργείο των Εσωτερικών έστειλε στο Εκτελεστικό τα
προηγούμενα έγγραφα με το δικό του συνοδευτικό.
«Περ. Γ’. Αρ. 773. Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος
Το Υπουργείον των Εσωτερικών
Προς το Εκτελεστικόν Σώμα
Εγκλείονται ενταύθα αντίγραφα αναφορών του Επαρχείου Ανδρούσης, εκ των οποίων πληροφορείται το Εκτελεστικόν σώμα τας οποίας καταχρήσεις έκαμαν εις την επαρχίαν εκείνην στρατιώται τινές του Καραϊσκάκη, αρπάσαντες τρεις ολοκλήρους στάνας και μίαν κόρην εκ της επαρχίας Καρυταίνης, την οποίαν αφού ολόκληρον ημέραν την είχον μαζί των, την ελευθέρωσαν έπειτα. Τα τοιαύτα κλέπτικα και βαρβαρικά κινήματα παροξύνουσι δικαίως τον λαόν και η Διοίκησις πρέπει να λάβη εναντίον των τοιούτων μέτρα αυστηρά. Όθεν αναφερόμεθα περί αυτών προς το Εκτελεστικόν Σώμα διά να ληφθώσι τα περί της θεραπείας των αταξιών τούτων ανάλογα μέτρα».
Οι ενέργειες του Εκτελεστικού, όπως είναι γραμμένες επάνω στο ίδιο έγγραφο, περιορίστηκαν στις ακόλουθες σημειώσεις:
«Εις Απάντησιν. Ότι διετάχθη το Υπουργείον του Πολέμου να ενεργήση τα εικότα εις συστολήν των ατάκτων και παύσιν των τοιούτων καταχρήσεων.
Απάντησις υπ’ αριθ. 4513».
«Διαταγή προς το Υπουργείον του πολέμου. Εμπερικλείονται και αντίγαρφον της αναφοράς του υπουργείου των Εσωτερικών και των άλλων
αναφορών διά να λάβη τα ανήκοντα μέτρα προς παύσιν των τοιούτων καταχρήσεων. Εστάλη και αντίγραφον. Ενεργήθη υπ’ αριθ. 4528».

Γ Α Κ , Εκτ., φάκ. 68, έγγρ. 152 της 28 Φεβρουαρίου 1825
Ο Γεν. Γραμματέας του Επαρχείου Ανδρούσας έστειλε τα
ανωτέρω έγγραφα στο Υπουργείο των Εσωτερικών με το
ακόλουθο συνοδευτικό:
«Προς το Υπουργείον των Εσωτερικών.
Από τα έσωθεν περικλειόμενα αντίγραφα προς το Επαρχείον μας πληροφορείσθε την δυστυχίαν της επαρχίας μου όπου δοκιμάζει από τα
καθημερινά στρατεύματα οπού απερνώσι, και όχι μόνον η επαρχία αυτή δοκιμάζει αυτάς τας καταχρήσεις και δυστυχίας, αλλά και όλος ο Μεσσηνιακός τούτος κόλπος είναι κατά πάντα αφανισμένος από τας καταχρήσεις και αταξίας των στρατιωτών, δεν παραπονούνται οι αδελφοί μας χριστιανοί τόσον διά την τροφήν των και διά τας συγκρούσεις(;) των, όσον αφανίζονται και στέκονται όλοι απηλπισμένοι με τα δάκρυα εις τους οφθαλμούς των, οπού τους λαφυραγωγώσι εκείνοι, οπού από αυτούς ελπίζωσι την ελευθερίαν των, παίρνοντας τα ζώα των, ζητώντες γρόσια διά τζαουσιάτικα, και το υστερινόν τους σηκώνουσι και την τιμήν των, καθώς πληροφορείσθε από τα αντίγραφα και αναφοράς των προς το επαρχείον μας.
Οι στρατιώται του στρατηγού Καραϊσκάκη εκτός ότι επήραν τρεις ολόκληρες στάνες απερνώντας από την επαρχίαν μας, επήραν και ένα κοράσιον ενός χριστιανού ονομαζόμενος Ιωάννης Τζιτουρόγιαννης εκ της επαρχίας Καρυταίνης, ονομαζόμενον Γιαννούλα, χρονών είκοσι, και το εκράτησαν μίαν ημέραν και έπειτα το ελευθέρωσαν. Έσωθεν σας περικλείομεν και το αντίγραφον της αποκρίσεως οπού προς το Επαρχείον μας έκαμε ο στρατηγός Καραϊσκάκης. Ημείς όμως κατά χρέος ειδοποιούμεν την Σεβ. Διοίκησιν και ας λάβη τα αναγκαία μέτρα περί των στρατιωτών της. Οι τρεις στάνες οπού επήραν είναι όλα πρόβατα τριακόσια ογδόντα, αριθ. 380, διά τα οποία έρχονται και οι ίδιοι νοικοκυραίοι των να σας τα παραστήσωσι και διά ζώσης φωνής προς περισσοτέραν πληροφορίαν σας.
Την επαρχίαν του Νησίου ότι την ελαφυραγώγησαν οι Σπαρτιάται δεν αμφιβάλλομεν ότι ο έπαρχος του Νησίου να σας επαρέστησεν τους πρωταιτίους διά τον αφανισμόν της πόλεως ταύτης. Μένω με βαθύτατον σέβας.
Εξ Ανδρούσης τη 28 Φεβρουαρίου 1825. Εις απουσίαν του Επάρχου
Ο Γενικός Γραμματεύς
Αναστάσιος Παπαγιαννόπουλος».

Γ Α Κ , Συλλ. Βλαχ., Υπ. Πολ., φάκ. 26, έγγρ. 188 της 10 Μαρτίου 1825.
Το Υπουργείο Πολέμου στις 10 Μαρτίου έστειλε διαταγή στο Γεώργιο Καραϊσκάκη να επιστραφούν τα αρπαγέντα ζώα. Η διαταγή αυτή γνωστοποίηθηκε στον Έπαρχο Ανδρούσας.


Γ Α Κ , Υπ. Πολ., φάκ. 74, έγγρ. 003 της 15 Απριλιου 1825.
Στις 15 Απριλίου 1825 από το Επάνω Μαυρομάτι κάτοικοι της επαρχίας Ανδρούσας ανέφεραν στη Διοίκηση τα ακόλουθα:
«Σεβαστή Διοίκησις
Οι υποφαινόμενοι απαξάπαντες αναφέρομεν μετά θερμών δακρύων, ότι εις την κατάστασιν εις την οποίαν μας έφερον τα διαβαίνοντα στρατεύματα, τα οποία από τας σκληράς των καταχρήσεις μας κατήντησαν εις εσχάτην απελπισίαν και μάλιστα, οπού δύναται να πληροφορηθή, από τον
ευγενέστατον έπαρχόν μας, ότι εις όσα εζητήθησαν από τον εξοχώτατον υπουργόν των πολεμικών, παρά του Επάρχου μας αλεύρια, κριθάρια, άχυρα, ζώα φορτηγά και βόιδια, προς χρήσιν των Νεοκάστρου στρατοπέδων, όλα τα εδώσαμεν, με μέσον του επάρχου μας, και καθώς η ευθεία του, εις όσα έδωσαν βαστά καθαρόν λογαριασμόν, με τας διαταγάς του υπουργού των πολεμικών, και με αποδεικτικά του φροντιστού, τα οποία εδώσαμεν με μεγάλην μας προθυμίαν.
Πλην απερνώντας οι στρατηγοί Καραϊσκάκης, Χορμοβίτης και Τζαβελαίοι και Χρήστο Φωτομάρας, όχι μόνον μας επήραν τα ζώα μας, μας
εσκότωσαν όσα απαντούσαν εις λόγκους, και εις τα χωριά μας, αλλά και αυτά τα τζάβελά μας και μπακιρία μας υστέρησαν, και μας άφησαν ερήμους, περιφερόμενοι εις τα βουνά και με όλην μας, αυτήν την δυστυχίαν άμα λαβόντες την διαταγήν του επάρχου μας, εκστρατεύσαμε δια τα στρατόπεδα, και η σεβ. Διοίκησις ας κάμη το έλεός της, δια να μας αποζημιώση, τουλάχιστον τας ζημίας μας κατά τον περικλειόμενον κατάλογόν μας, τα δε άλλα μπακιρικά μας και λάδια οπού μας έχυσαν καταγής και άλλα, αυτοί ας όψονται εν ημέρα κρίσεως, ενώπιον του Θεού του υψίστου.
Περικλείομεν και την διαταγήν του Υπουργείου των Πολεμικών όπου διατάττει τον στρατηγόν Καραϊσκάκη, διά να μας επιστρέψει τα 380 σφακτά, όπου εις την πρώτην φοράν οπού απέρασεν, και φοβούμενοι το σκληρόν και το απάνθρωπόν του, δεν του την επαρησιάσαμεν, και μένομεν ακαρτερώντες το έλεός της.
Εκ του Επάνω Μαυρομάτι της Ανδρούσας, τη 15 Απριλίου 1825.
Οι Δημογέροντες της επαρχίας Ανδρούσης
Δ. Οικονόμος, Μάρκος Αλεβιζόπουλος.
Οι Πρόκριτοι των χωρίων
Κοντογόνι: Πουλιός Τζάκαλης, Μηλιότι: Αναστάσης Κωνσταντόπουλος,
Βλάσι: Γιάννης Κακούρης, Πολένα: Σταύρος Γιωργόπουλος,
Χαλβάτζου (Κεφαλόβρυσο): Γιάννης Καλοφωλιάς, Ζαπάντι: Γιαννάκις,
Ζαγάραινα: Κωνσταντάκος,
Ανδρούσα: Παναγιώτης Ντόγκας,
Αλή Τζελεπή (Τρίοδος): Αθανάσιος Κυριαζής,
Καλαμαρά: Παναγιώτης Μιχαλόπουλος,
Βασιλάδα: Θανάσης Σαλαμαντήρος,
Σιάμαρι: Κωνσταντής Τρικόλας,
Γαράντζα (Μέλπεια): Τζίβας Δήμος,
Μίλα: Πέτρος Φράγκος».
Χωρίς να αναφέρεται το χωριό υπέγραψαν ο “Γιαννάκης Φωτεινόπουλος, ο Ιωάννης Λέκκας και ο Παναγιώτης Μαυρομάτης”.
Ακόμη υπογράφουν και πρόκριτοι άλλων είκοσι και πλέον χωριών, αλλλά μόνο με το βαφτιστιό τους όνομα, ίσως για να μην αναγνωρίζονται.
Μερικων τα ονόματα συμπληρώνονται. Μ ί μ η Φ ε ρ έ τ ο υ , Μεσσηνιακά Α’, 1968, σ. 522
Αγριλόβουνο: Γιωργάκης (Κωστόπουλος),
Δράγκα: Γεωργάκης (Τριανταφυλλόπουλος),
Ζαγάραινα: Κωνσταντάκος (Πετρόπουλος),
Ζερμπίσια: Παναγιώτης (Κλεφτόγιαννης),
Μαγγανιακό: Δήμος (Ηλιόπουλος),
Μάλτα: Θανάσης (Γκόνος),
Μαργέλης: Θεοδωράκης (Θανασόπουλος),
Ματζιάρι: Κωνσταντής (Νάνος),
Πιπερίτζα: Γιωργάκης (Αλευράς),
Στρέφι: Κυριάκης (Σταυρόπουλος)».

http://www.etlasp.gr/meletes/81-meletes ... -ths-manhs

[Ζαποτέκος]

Μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου 1827 - Οι μοναχοί μαζί με τους οπλαρχηγούς αποκρούουν τον Ιμπραήμ

Επιστολή των Τουρκοαιγυπτίων :

"Ευγενέστατε ηγούμενε και επίλοιποι παπάδες και καλόγεροι Μεγάλου Σπηλαίου.

Σας σημειώνω ότι είμεθα φερμένοι με τον υψηλότατον Ιμβραήμ Πασάν αφέντη μας εις κάμπον Καλαβρύτων εδώ και τέσσαρες ημέρες προτηνότερα και έχομεν μεγάλας ορδινίας και ετοιμασίας δια την πολιορκίαν μοναστηρίου Μεγάλου Σπηλαίου. Και ως τάχυ προσμένομεν να μας έλθουν και τόπια και αι μπόμπες και αρκετά σύνεργα δια μήνες και έπειτα από μία ή και δύο ημέρας να ρίξωμεν τα ορδιά μας περί πολιορκίας του μοναστηρίου, εις αυτά τα μέρη δια τούτο σας φανερώνω ότι να λυπηθήτε το μοναστήρι σας να μην τύχη και χαλάση και ο,τι εις τον άλλον καιρόν δεν εχάλασε μην τύχη και χαλάση: και τώρα μάλιστα οι πλέον άγνωστοι (οι αμαθέστεροι) από λόγου σας ήρθαν και προσεκύνησαν τον αφέντη μας και εγλύτωσαν τα χωριά τους και τόσον λαό και την ζωήν τους και το πράγμα τους. Λοιπόν του λόγου σας είσθε γνωστικότεροι από εκείνους και θέλει στοχασθήτε το κάθε πράγμα καλλίτερα. Παρά πάνω δεν σας γράφω, θέλει πληροφορηθήτε και από το γράμμα του φίλου μου του Φωτήλα, θέλει σας συμβουλεύση ο ίδιος. Ηγούμενε, θέλει στοχαστής ετούτο το κίνημα των Ρωμαίων δεν θέλει εύγει σε κεφάλι. Λοιπόν σαν φρόνιμος οπού είσαι στοχάσου βαθειά πως δεν ευρίσκεις καλό τέλος και θα είσαι νικημένος θέλεις εξεύρη ότι αυτό όπου σας γράφω, το γράφω με του υψηλοτάτου αφέντη μας τον ορισμόν και να με αποκριθήτε εις τα όσα σας γράφω.

Σάμη Εφέντης. Σεγνεζτίπ εφέντης

τη 21 Ιουνίου 1827"

Απάντηση των μοναχών :

"Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων, χαίρε.

Ελάβαμεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις, ηξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολλάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι είμεθα ορκισμένοι εις την πίστιν μας, ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν πολεμούντες και κατά το αΐνι μας δεν γίνεται να χαλάση ο ιερός όρκος της πατρίδος μας. Σε συμβουλεύουμε όμως να υπάγης να πολεμήσης σε άλλα μέρη, διότι, αν έλθης εδώ να μας πολεμήσης και μας νικήσης, δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσης παπάδες, αν όμως νικηθής, το οποίον ελπίζομεν άφευκτα, με την δύναμιν του Θεού, διότι έχομεν και θέσιν δυνατήν και θα είναι εντροπή σας και τότε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πανταχού. Ταύτα σε συμβουλεύομεν και ημείς, κάμε ως γνωστικός το συμφέρον σου, έχομεν και γράμματα από την βουλήν και από τον αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, ότι εις πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοήθειαν θα μας στείλη, παλληκάρια και τροφάς και ότι ή θα ελευθερωθώμεν τάχιστα ή θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της Πατρίδος μας.

ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ

Ο ηγούμενος και συν εμοί παπάδες και καλόγεροι τη 22 Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον"

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE ... %BF_(1827)

Πιο πριν , στον Β΄Εμφύλιο, είχε καταφύγει στην μονή και η οικογένεια του προκρίτου Ζαΐμη.

Καταβάντες οι οπλαρχηγοί Ρουμελιώται εις τα Καλάβρυτα διέταξαν αυστηρώς τους πατέρας του Μεγάλου Σπηλαίου να τους παραδώσουν την οικογένειαν του Ζαϊμη. Αλλ' αυτοί απήντησαν ότι η Μονή αύτη είναι προ αιώνων άσυλον εις πάντας και είναι αδύνατον να αποφασίσουν εν τοιούτον.

Κανέλλος Δεληγιάννης , Απομνημονεύματα, εκδόσεις Πελεκάνος , τόμος 2 , σελ. 325

[John Brown Gun Club]

αν έλθης εδώ να μας πολεμήσης και μας νικήσης, δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσης παπάδες, αν όμως νικηθής, το οποίον ελπίζομεν άφευκτα, με την δύναμιν του Θεού, διότι έχομεν και θέσιν δυνατήν και θα είναι εντροπή σας και τότε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πανταχού.

Εξαιρετικο, θαυμαζω το χιουμορ του ηγουμενου

[Ζαποτέκος]

Το Μέγα Σπήλαιο έχει αντιστασιακές περγαμηνές και από την Κατοχή.

Η καταστροφή των Καλαβρύτων - Αγίας Λαύρας - Μεγάλου Σπηλαίου , η διαμαρτυρία του κατοχικού πρωθυπουργού Ράλλη και η απάντηση των Γερμανών απ' το διδακτορικό του Δορδανά :

[Ζαποτέκος]

Ο Κανέλλος Δεληγιάννης επαινεί τον Μακρυγιάννη ( Κανέλλος Δεληγιάννης , Απομνημονεύματα, εκδόσεις Πελεκάνος , τόμος 2 , σελ. 391, 393, 395 ). Λέει πως ο Μακρυγιάννης ήταν ο μόνος Ρουμελιώτης που έμεινε στο Νεόκαστρο να πολιορκηθεί μαζί με τους Πελοποννήσιους και τους Νησιώτες.

... και μόνος Ρουμελιώτης όστις έμεινεν εκεί ο Μακρυγιάννης ... ανεχώρησαν όλοι ανεξαιρέτως οι Ρουμελιώται , όσοι ευρίσκοντο εντός και εκτός του Νεοκάστρου , εκτός του Μακρυγιάννη , μόνου του Μακρυγιάννη, μετά 12 άλλων συντρόφων του ...

Λανθασμένα τον θεωρεί Αθηναίο : ... Μακρυγιάννην Αθηναίον ...

Για τον Χατζηχρήστο ( ο.π. σελ. 396 ) λέει πως ... Χατζηχρίστον όστις κατά σύμπτωσιν απεβίωσε σήμερον την 29 Δεκεμβρίου 1853 , ετών 86 εν Αθήναις ... Στην wiki όμως λέει πως πέθανε 19/3/1856 σε ηλικία 73 ετών.

Ο Γιωργάκης Μαυρομιχάλης, για να δείξει στον Πετρόμπεη πως ο κίνδυνος να πέσει το Νεόκαστρο ήταν μεγάλος και η κατάσταση απελπιστική, έκαψε στις 4 άκρες το γράμμα που του έστειλε ( σελ. 391 ) : ... έγραψεν ο Γεωργάκης Μαυρομιχάλης του πατρός του , έχων καϋμένον το γράμμα εις τάς τέσσαρας γωνίας , ως σημείον εσχάτης απελπισίας ...

Κατηγορεί τον Μαυροκορδάτο πως άφησε τον Τσαμαδό να πεθάνει ( σελ. 387 ). Μαυροκορδάτος , Τσαμαδός και άλλοι αγωνιστές βρίσκονταν στην Σφακτηρία. Ο Ιμπραήμ τους χτύπησε. Ο Μαυροκορδάτος πήδησε στο πλοίο του Τσαμαδού και λέει στον υποπλοίαρχο Πάμε να φύγουμε. Σκοτώθηκαν όλοι. Το πλοίο αναχώρησε και όταν ο Τσαμαδός ( αφού αντιστάθηκε όσο μπορούσε ) το έψαξε για να επιβιβαστεί , διαπίστωσε πως ήταν άφαντο. Έτσι σκοτώθηκε ο Τσαμαδός.

[Namrail]

Από μεμονωμένα κομμάτια διηγήσεων των πρωταγωνιστών δεν μπορεί να βγει η γενική εικόνα, διότι οι περισσότεροι από αυτούς είχαν έχθρες μεταξύ τους και στα γραπτά φωτίζουν ότι τους βολεύει. Ακόμα και ο Τρικούπης, το έργο του οποίου θεωρείται κλασικό, εμμέσως παίρνει θέση.

[axilmar]

Όπως και να έχει, η ιστορία πρέπει να διδάσκεται ως είχε, με τα πραγματικά γεγονότα, δίχως αυθαίρετες ερμηνείες, χωρίς εθνικιστική χροια αλλά και χωρίς προσπάθεια εξομάλυνσης και απαλειψης διαφόρων.

[Ζαποτέκος]

Η απειθαρχία του ελληνικού στρατεύματος το 1825.
ΣΤΑΥΡΟΥ Γ. ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ, ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, "OI MANIATEΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821" , σελ. 485

Ο Θ. Κολοκοτρώνης, μετά τη μάχη της Τραμπάλας, έκανε σύγκριση μεταξύ των δύο αντιπάλων στρατευμάτων [ τουρκοαιγυπτιακού και ελληνικού ] :

«…ο εχθρός διοικείται και προχωρεί συστηματικώς και ταχέως, ενώ οι Έλληνες δεν ερωτούν πότε να λιποτακτήσουν, πότε να αφήσουν τη θέση των, πότε να υπάγουν εις τα σπίτια των, πότε να επισκεφθούν τας φαμιλίας των, πότε και πόσον να σταθούν εις τον πόλεμον, και το να παιδεύση τις επί λιποταξίαν και τ’ άλλα ταύτα εγκλήματα, δεν ήθελε κάμη παρά να σκοτώση όλον τον κόσμον…».

ΓΑ Κ, Συλλ. Βλαχ. Α΄, Εκτ., φάκ. 13, έγγρ. 027 της 12 Ιουνίου 1825. Να σημειωθεί πως αργότερα το Βουλευτικό γνωμοδότησε ότι πρέπει οι πρωταίτιοι λιποταξίας να τιμωρούνται με θάνατο. ΓΑ Κ, Εκτ., φάκ. 95, έγγρ. 086 της 30 Μαΐου 1825.

[Ζαποτέκος]

Κατά τους Φιλήμονα, Φωτάκο και Σπηλιάδη οι μετέπειτα εθνικοί ευεργέτες Τοσίτσες ήταν δοσίλογοι και βοηθούσαν τους Αιγυπτίους κατά την εκστρατεία του Ιμπραήμ στην Ελλάδα με πληροφορίες. Οι Γούδας και Κανέλλος Δεληγιάννης ισχυρίζονται το αντίθετο, πως δηλαδή ήταν φιλοπάτριδες και έστελναν απ' την Αλεξάνδρεια ( όπου δραστηριοποιούνταν εμπορικά ) μυστικές πληροφορίες για τις ναυτικές και επιχειρησιακές κινήσεις του Ιμπραήμ.

Κατά την Λαογραφία του Κωνσταντίνου Ρωμαίου οι Φιλικοί θεωρούσαν τον Μιχαήλ Τοσίτσα προδότη και έστειλαν τον Αντώνιο Πελοπίδα να τον δολοφονήσει. Αυτός όμως διαπίστωσε πως ο Τοσίτσας δεν ήταν προδότης, έγιναν φίλοι και του χάρισε το όπλο με το οποίο θα τον δολοφονούσε. Ο Τοσίτσας πήρε το όπλο και δεν το αποχωρίστηκε ποτέ.