Eίναι η Ελλάδα πρώτη στα τεστ ανά κρούσμα; – Τα πανηγύρια του ΣΚΑΪ εναντίον της πραγματικότητας
12-05-2020
Tα “ΣΚΑΪ statistics” επανήλθαν δριμύτερα, με τον επίσημο λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας να σπεύδει να υιοθετήσει ένα γράφημα που εμφανίζει την Ελλάδα περίπου παγκόσμια πρωταθλήτρια σε ιχνηλατήσεις κρουσμάτων. Ποια είναι όμως η αλήθεια;
SpoilerShow
Ήταν στην κυριακάτικη ενημέρωση για τον κορονοϊό, όταν ο υφυπουργός υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης ισχυρίστηκε πως η Ελλάδα κατείχε την πρώτη θέση διενέργειας τεστ ανά επιβεβαιωμένο κρούσμα. Η φράση τότε πέρασε κυριολεκτικά ντούκου μάλλον επειδή όλοι γνωρίζουν ποια είναι η πραγματικότητα σχετικά με τα τεστ στη χώρα μας και θα νόμιζαν ότι παράκουσαν ή πρόκειται για κάποιου είδους μεταχρονολογημένο πρωταπριλιάτικο αστείο.
Αυτό δε θα μπορούσε να το αφήσει να περάσει έτσι ο ΣΚΑΪ, που στο χθεσινό του δελτίο επανέφερε την “είδηση”, συνοδευόμενη μάλιστα και από ένα γράφημα (ειδικότητα του σταθμού ως γνωστόν) σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες με το μεγαλύτερο αριθμό τεστ ανά κρούσμα. Η δημοσιογράφος που το παρουσιάζει μαζί με τη Σία Κοσιώνη εμπλουτίζει μάλιστα το αφήγημα με τη θεωρία ότι έτσι αποδεικνύεται η “αποτελεσματικότητα των στοχευμένων τεστ” που κάνει η Ελλάδα, αλλά και το γεγονός ότι έτσι αποδεικνύεται πόσο αποτελεσματική κι εκτεταμένη ιχνηλάτηση των κρουσμάτων κάνει η χώρα μας. Η κεντρική παρουσιάστρια μάλιστα, για να το κάνει ακόμα πιο λιανά, ισχυρίζεται πως “για κάθε θετικό κρούσμα που εντοπιζόταν, γίνονταν άλλα 33 στον περίγυρό του”. Όπως είναι φυσικό, αυτό το χαρμόσυνο γεγονότο, που θα έλεγε κι ο Κώστας Σημίτης, το αναπαρήγαγε με περηφάνια και αυτούσιο από το δελτίο του ΣΚΑΪ ο επίσημος λογαριασμός του Υπουργείου Υγείας:
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή λοιπόν. Το υπουργείο, ακολουθώντας το “ρεπορτάζ” του σταθμού, ισχυρίζεται ότι τα στοιχεία προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Λοιμώξεων, το ECDC. Επειδή η ιστοσελίδα του δε φαίνεται να παρέχει τέτοια στοιχεία για τεστ, είναι εύλογη η εικασία ότι ο πίνακας είχε ως έμπνευση το παρακάτω γράφημα από το Our World in Data, όπου γίνεται αναφορά στο ECDC, αλλά μόνο σε σχέση με το ότι είναι η πηγή για τα επιβεβαιωμένα κρούσματα, όχι για τα τεστ. Βλέπουμε λοιπόν καταρχάς ότι η Ελλάδα εμφανίζεται 7η στην Ευρώπη ως προς τον αριθμό τεστ ανά κρούσμα, και όχι παγκόσμια πρωταθλήτρια, όπως αφήνει να εννοηθεί ο ΣΚΑΪ.
Αυτό όμως μάλλον ότι είναι το μικρότερο από τα προβλήματα αυτής της ιστορίας. Το σημαντικότερο είναι ότι όπως βλέπουμε, και μέχρι σαφούς αποδείξεως του εναντίου από κάποιο άλλο γράφημα ή μελέτη έγκαιρης πηγής, καμία σχέση δεν έχει η λίστα αυτή με την ιχνηλάτηση. Δε σημαίνει δηλαδή ότι η Λιθουανία πχ. βρίσκει έναν θετικό και μετά κάνει τεστ σε άλλες 125,6 επαφές του, αλλά απλώς ότι ανά 125,6 τεστ προκύπτει ένα θετικό. Αντίστοιχα η Ελλάδα βρίσκει έναν θετικό σε κάθε 36,2 τεστ και ούτω καθεξής για τις υπόλοιπες χώρες. Να πούμε ότι διατηρούμε κάποια επιφύλαξη ως προς το πού βασίζονται τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα (μέσο όρο ημέρας, μέσο όρο από την πρώτη μέρα διεξαγωγής τεστ ανά χώρα ως τη μέρα της εκάστοτε καταγραφής;) όχι επειδή αμφισβητούμε την εγκυρότητα της ιστοσελίδας, αλλά επειδή τουλάχιστον για την Ιταλία που ανακοινώνει καθημερινά αναλυτικά στοιχεία και για τον αριθμό τεστ ανά κρούσμα, στην πιο πρόσφατη ενημέρωση από χθες το απόγευμα, αυτός βρισκόταν στο 1 προς 54,8. Γενικά τις τελευταίες εβδομάδες ο δείκτης αυτός στη γειτονική χώρα δεν έπεφτε κάτω από 1 θετικό προς 30 τεστ, ξεκινώντας στην αρχή της κρίσης (με πολύ λιγότερα τεστ ημερησίως τότε ωστόσο) από ποσοστά 50% θετικών αποτελεσμάτων ανά ημέρα.
Ο δείκτης λοιπόν αυτός, στην καλύτερη περίπτωση, μας δείχνει, ειδικά εφόσον τα τεστ είναι αρκετά και ει δυνατόν αντιπροσωπευτικά (στην Ελλάδα προς το παρόν δε συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο), μια κατά προσέγγιση εικόνα για τη διασπορά της νόσου στον πληθυσμό. Πολύ χοντρικά, αν κάνω κάθε μέρα 1.000 τεστ στην κοινότητα και βλέπω σταθερά για μέρες ότι από εκεί που έχω ένα θετικό για κάθε 30 κι αυτό κατεβαίνει σε 1 ανά 25 και μετά 1 προς 20 κοκ, και δη χωρίς αυτό να οφείλεται σε αυξημένα κρούσματα σε κάποιο πολύ ή σχετικά κλειστό περιβάλλον, είναι πιθανότατα ένδειξη αύξησης της διασποράς στην κοινότητα. Σίγουρα πάντως, όχι ότι είμαστε κάπου “πρωταθλητές”, ούτε ότι ξαφνικά γίναμε Νότια Κορέα και ιχνηλατούμε κάθε επαφή των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, όπως περιχαρής ισχυρίστηκε η παρουσιάστρια του ΣΚΑΪ.
Σε ό,τι αφορά τον αριθμό τεστ ανά εκατομμύριο πληθυσμού, η Ελλάδα -για να πάρουμε μόνο τα Βαλκάνια – είναι στο ίδιο επίπεδο με τη Β.Μακεδονία, ελάχιστα πάνω από Βουλγαρία και με σημαντική διαφορά μόνο από την Αλβανία και τη Ρουμανία. Ναι, ακόμα και η καθημαγμένη Βοσνία – Ερζεγοβίνη κατορθώνει να κάνει παραπάνω τεστ στον πληθυσμό από τη χώρα μας. Θα παραλείψουμε τις συγκρίσεις με την υπόλοιπη Ευρώπη και συνολικά το λεγόμενο αναπτυγμένο κόσμο, περιλαμβανομένης Ρωσίας και Κίνας, για να σημειώσουμε μόνο ότι με βάση τα ως τώρα δεδομένα, η Ελλάδα κονταροχτυπιέται με το Κιργιστάν και τον Παναμά, ενώ βλέπει τη σκόνη του Ντζιμπουτί, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα 15,982 τεστ ανά εκατομμύριο κατοίκους.
Τα δεδομένα λοιπόν είναι αμείλικτα, ό,τι αφήγημα και να σκαρφιστούν τα παπαγαλάκια του Φαλήρου.
Αυτό δε θα μπορούσε να το αφήσει να περάσει έτσι ο ΣΚΑΪ, που στο χθεσινό του δελτίο επανέφερε την “είδηση”, συνοδευόμενη μάλιστα και από ένα γράφημα (ειδικότητα του σταθμού ως γνωστόν) σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες με το μεγαλύτερο αριθμό τεστ ανά κρούσμα. Η δημοσιογράφος που το παρουσιάζει μαζί με τη Σία Κοσιώνη εμπλουτίζει μάλιστα το αφήγημα με τη θεωρία ότι έτσι αποδεικνύεται η “αποτελεσματικότητα των στοχευμένων τεστ” που κάνει η Ελλάδα, αλλά και το γεγονός ότι έτσι αποδεικνύεται πόσο αποτελεσματική κι εκτεταμένη ιχνηλάτηση των κρουσμάτων κάνει η χώρα μας. Η κεντρική παρουσιάστρια μάλιστα, για να το κάνει ακόμα πιο λιανά, ισχυρίζεται πως “για κάθε θετικό κρούσμα που εντοπιζόταν, γίνονταν άλλα 33 στον περίγυρό του”. Όπως είναι φυσικό, αυτό το χαρμόσυνο γεγονότο, που θα έλεγε κι ο Κώστας Σημίτης, το αναπαρήγαγε με περηφάνια και αυτούσιο από το δελτίο του ΣΚΑΪ ο επίσημος λογαριασμός του Υπουργείου Υγείας:
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή λοιπόν. Το υπουργείο, ακολουθώντας το “ρεπορτάζ” του σταθμού, ισχυρίζεται ότι τα στοιχεία προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Λοιμώξεων, το ECDC. Επειδή η ιστοσελίδα του δε φαίνεται να παρέχει τέτοια στοιχεία για τεστ, είναι εύλογη η εικασία ότι ο πίνακας είχε ως έμπνευση το παρακάτω γράφημα από το Our World in Data, όπου γίνεται αναφορά στο ECDC, αλλά μόνο σε σχέση με το ότι είναι η πηγή για τα επιβεβαιωμένα κρούσματα, όχι για τα τεστ. Βλέπουμε λοιπόν καταρχάς ότι η Ελλάδα εμφανίζεται 7η στην Ευρώπη ως προς τον αριθμό τεστ ανά κρούσμα, και όχι παγκόσμια πρωταθλήτρια, όπως αφήνει να εννοηθεί ο ΣΚΑΪ.
Αυτό όμως μάλλον ότι είναι το μικρότερο από τα προβλήματα αυτής της ιστορίας. Το σημαντικότερο είναι ότι όπως βλέπουμε, και μέχρι σαφούς αποδείξεως του εναντίου από κάποιο άλλο γράφημα ή μελέτη έγκαιρης πηγής, καμία σχέση δεν έχει η λίστα αυτή με την ιχνηλάτηση. Δε σημαίνει δηλαδή ότι η Λιθουανία πχ. βρίσκει έναν θετικό και μετά κάνει τεστ σε άλλες 125,6 επαφές του, αλλά απλώς ότι ανά 125,6 τεστ προκύπτει ένα θετικό. Αντίστοιχα η Ελλάδα βρίσκει έναν θετικό σε κάθε 36,2 τεστ και ούτω καθεξής για τις υπόλοιπες χώρες. Να πούμε ότι διατηρούμε κάποια επιφύλαξη ως προς το πού βασίζονται τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα (μέσο όρο ημέρας, μέσο όρο από την πρώτη μέρα διεξαγωγής τεστ ανά χώρα ως τη μέρα της εκάστοτε καταγραφής;) όχι επειδή αμφισβητούμε την εγκυρότητα της ιστοσελίδας, αλλά επειδή τουλάχιστον για την Ιταλία που ανακοινώνει καθημερινά αναλυτικά στοιχεία και για τον αριθμό τεστ ανά κρούσμα, στην πιο πρόσφατη ενημέρωση από χθες το απόγευμα, αυτός βρισκόταν στο 1 προς 54,8. Γενικά τις τελευταίες εβδομάδες ο δείκτης αυτός στη γειτονική χώρα δεν έπεφτε κάτω από 1 θετικό προς 30 τεστ, ξεκινώντας στην αρχή της κρίσης (με πολύ λιγότερα τεστ ημερησίως τότε ωστόσο) από ποσοστά 50% θετικών αποτελεσμάτων ανά ημέρα.
Ο δείκτης λοιπόν αυτός, στην καλύτερη περίπτωση, μας δείχνει, ειδικά εφόσον τα τεστ είναι αρκετά και ει δυνατόν αντιπροσωπευτικά (στην Ελλάδα προς το παρόν δε συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο), μια κατά προσέγγιση εικόνα για τη διασπορά της νόσου στον πληθυσμό. Πολύ χοντρικά, αν κάνω κάθε μέρα 1.000 τεστ στην κοινότητα και βλέπω σταθερά για μέρες ότι από εκεί που έχω ένα θετικό για κάθε 30 κι αυτό κατεβαίνει σε 1 ανά 25 και μετά 1 προς 20 κοκ, και δη χωρίς αυτό να οφείλεται σε αυξημένα κρούσματα σε κάποιο πολύ ή σχετικά κλειστό περιβάλλον, είναι πιθανότατα ένδειξη αύξησης της διασποράς στην κοινότητα. Σίγουρα πάντως, όχι ότι είμαστε κάπου “πρωταθλητές”, ούτε ότι ξαφνικά γίναμε Νότια Κορέα και ιχνηλατούμε κάθε επαφή των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, όπως περιχαρής ισχυρίστηκε η παρουσιάστρια του ΣΚΑΪ.
Σε ό,τι αφορά τον αριθμό τεστ ανά εκατομμύριο πληθυσμού, η Ελλάδα -για να πάρουμε μόνο τα Βαλκάνια – είναι στο ίδιο επίπεδο με τη Β.Μακεδονία, ελάχιστα πάνω από Βουλγαρία και με σημαντική διαφορά μόνο από την Αλβανία και τη Ρουμανία. Ναι, ακόμα και η καθημαγμένη Βοσνία – Ερζεγοβίνη κατορθώνει να κάνει παραπάνω τεστ στον πληθυσμό από τη χώρα μας. Θα παραλείψουμε τις συγκρίσεις με την υπόλοιπη Ευρώπη και συνολικά το λεγόμενο αναπτυγμένο κόσμο, περιλαμβανομένης Ρωσίας και Κίνας, για να σημειώσουμε μόνο ότι με βάση τα ως τώρα δεδομένα, η Ελλάδα κονταροχτυπιέται με το Κιργιστάν και τον Παναμά, ενώ βλέπει τη σκόνη του Ντζιμπουτί, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα 15,982 τεστ ανά εκατομμύριο κατοίκους.
Τα δεδομένα λοιπόν είναι αμείλικτα, ό,τι αφήγημα και να σκαρφιστούν τα παπαγαλάκια του Φαλήρου.
