Δηλαδή, ή γεννήθηκες απ᾽ αυτόν τον ημίθεο, και τότε πατέρας σου είναι ο ημίθεος Αστράβακος, ή ο Αρίστων· γιατί εγώ σ᾽ έπιασα στην κοιλιά μου εκείνη τη νύχτα.



Δηλαδή, ή γεννήθηκες απ᾽ αυτόν τον ημίθεο, και τότε πατέρας σου είναι ο ημίθεος Αστράβακος, ή ο Αρίστων· γιατί εγώ σ᾽ έπιασα στην κοιλιά μου εκείνη τη νύχτα.
Μαρτυρία της τελευταίας απογόνου των Καβάφηδων για τον Κ. Καβάφη
https://cognoscoteam.gr/archives/38961
Βασίλης Πλάτανος – 23/09/2007 – ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=4212890
Η τελευταία απόγονος της οικογένειας Καβάφη, Χαρίκλεια Βαλιέρι – Καβάφη, αγαπημένη ανεψιά του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή, καταγόταν από παλιά χιώτικη οικογένεια. Μεγάλωσε «αριστοκρατικά». Εμενε στο πιο φτωχό ξενοδοχείο της Μυτιλήνης (κι αυτό υπήρξε άλλοτε αριστοκρατικό), στη «Μεγάλη Βρετανία». Ζούσε μόνη, βιοποριζόμενη με μαθήματα γαλλικών κι αγγλικών σε παιδιά. Είχε γράψει ένα βιβλίο με αναμνήσεις της από τους Καβάφηδες (θα κυκλοφορούσε στα γαλλικά).
«Είμαι το γένος Καβάφη. Ο Καβάφης ήταν αδελφός του πατέρα μου. Εγεννήθηκα εις την Αλεξάνδρεια, εις τα 1896. Ο πατέρας μου, ο Αριστείδης, ήταν μεγαλύτερος από τον Κωνσταντίνο. Ηταν επτά αγόρια οι Καβάφηδες. Δύο μόνο παντρεύτηκαν. Ο πατέρας μου κι ο θείος μου ο Αλέξανδρος που πέθανε, ο οποίος είχε μια κόρη. Με μένα τελειώνει η οικογένεια Καβάφη. Εγώ έχω το όνομα της γιαγιάς μου, τη λέγανε Χαρίκλεια Φωτιάδη».
(...)
— Εχετε αναμνήσεις από τον ποιητή;
— Εχω. Ο Κωστής, ξέρετε τι ελάττωμα είχε, ε; Αλλά δεν του φαινούντανε. Σήμερα οι άνθρωποι που ‘χουνε αυτό το ελάττωμα, έχουνε κάτι το γυναικείο απάνω τους. Τα μαλλιά τα μακριά, οι τρόποι, τα ρούχα που φοράνε, πώς περπατάνε, πώς φέρνουνται. Ενώ εκείνος ήτανε κύριος. Εντυνούντανε σοβαρότατα, με γκρίζα σκούρα ρούχα, με πουκάμισο, γραβάτα, όλα κλασικά. Ηταν ντυμένος όπως ένας κύριος καλής οικογένειας, ως το τέλος της ζωής του.
— Ποιο ήταν το τέλος της ζωής του;
— Μου ‘παν ότι στο τέλος της ζωής του ήταν πολύ άρρωστος, είχε καρκίνοστο λαιμό. Πέθανε απ’ αυτό. Κι ήτανε μόνος του, μ’ ένα στενό φίλο, τον Σεγκόπουλο, εις τον οποίον αφήκε την περιουσίαν του κι όλα τα έπιπλα της γιαγιάς και του παππού μου, στα οποία είχαμε δικαίωμα η εξαδέλφη μου κι εγώ. Ητανε του παππού μου. Ο Κωστής είχε ένα μέρος. Δεν κάναμε φασαρία όταν ανοίξαμε τη διαθήκη. Τα πήρε όλα ο Σεγκόπουλος.
— Σε ποια ηλικία τον είδατε για τελευταία φορά;
— Στα 27 μου χρόνια, το 1923, ήρθε και με συγχάρηκε για τον αρραβώνα μου. Φχαριστήθηκε που πήρα τον Βαλιέρι, γιατί ήταν παλιό καλό όνομα. Οι Καβάφηδες ήταν λίγο σνομπ.
— Ο θείος σας, σαν ποιητής και άνθρωπος, πώς ήτανε;
— Ηταν πολύ φιλόδοξος. Ηθελε ν’ αναγνωριστεί, όπως κι αναγνωρίστηκε, ως μεγάλος ποιητής. Αυτή η μεγάλη δόξα συνέβηκε μετά το θάνατό του. Οταν ζούσε τον αναγνωρίζανε, αλλά δεν ήταν τόσο παγκόσμια γνωστός. Οταν πέθανε τον μεταφράσανε σ’ όλες τις γλώσσες. Οταν εγώ ζούσα στην Αίγυπτο δεν ήταν τόσο γνωστός. Ητανε γνωστός εις την Αθήνα κι ολίγο εις τη Γαλλία, από έναν Ελληνα που τον μετέφρασε εις τα γαλλικά.
— Ούτε στα αγγλικά;
— Και στην Αγγλία δεν τον είχαν μεταφράσει. Ο Μαυρογορδάτος τον μετάφρασε, νομίζω, μετά το θάνατό του. Τέλος πάντων. Εγινε παγκόσμια φημισμένος μετά που πέθανε. Αυτή τη δόξα, την οποία επιθυμούσε, δεν την απόλαυσε εντελώς.
— Είχε εχθρούς;
— Είχε κι εχθρούς. Να σας πω ένα πράγμα. Η οικογένεια Καβάφη δεν ήταν αγαπητή. Το παρατήρησα. Δεν ξέρω, μήπως επειδή ήταν Αγγλοέλληνες. Και τραβούσανε – εκτός από τον ποιητή – πιο πολύ προς την Αγγλία, παρά προς την Ελλάδα. Πολύ σπανίως ήρθαν στην Ελλάδα οι Καβάφηδες. Ο θείος μου ο Κωνσταντίνος ήρθε δύο ή τρεις φορές σ’ όλη του τη ζωή και στο τέλος της ζωής του. Αλλά δεν αφήναν το αίμα τους, ήτανε ελληνικό. Ισως δεν είχανε μεγάλο πατριωτισμό, διότι δεν ήτανε μαθημένοι στην Ελλάδα. Τώρα λένε είναι ελληνική οικογένεια. Φυσικά είναι οικογένεια ελληνική, η οποία ήρθε σπανιότατα στην Ελλάδα και η οποία εγνώριζε άριστα αγγλικά και γαλλικά.
— Ο Κωνσταντίνος πού έμενε στην Αλεξάνδρεια;
— Εμεινε σε πολλά σπίτια.
— Δεν είχε δικό του σπίτι;
— Οχι. Ποτέ οι Καβάφηδες δεν είχανε σπίτι δικό τους. Πάντα εγυρίζανε. Τους άρεζαν τα ταξίδια.
— Πώς σας φαίνονται τα ποιήματα του θείου σας;
— Να σας πω, τα ερωτικά τα σιχαίνομαι.
— Γιατί;
— Γιατί είναι σεξουαλικά.Εγώ είμαι άνθρωπους που ‘ναι για το ορθό, το σωστό. Τα σεξουαλικά τα διαβάζω, μα δε μ’ αρέζουνε. Εμένα με αρέσει τρομερά η «Σατραπεία», η «Ιθάκη», οι «Θερμοπύλες», τα «Παράθυρα», ας πούμε. Γιατί λέει ότι όλη τη μέρα γυρίζω στις κάμαρες τις σκοτεινές, γυρεύω τα παράθυρα, και παράθυρα δεν βρίσκω, δεν ξέρω να τα βρω. Κι ίσως αν τα βρω, το φως θα ‘ναι μια καινούρια τυραννία. Να, αυτά τα αλληγορικά μ’ αρέσουν πάρα πολύ. Γιατί, σκέπτεται κανείς ότι είναι στο σκοτάδι κι ότι αν δει το φως θα τον τυραννήσει. Είναι βαθύ… Γιατί το φως να τον τυραννήσει; Δεν ξέρουμε. Μήπως επειδή θα του δείξει πράγματα που προτιμά να μην ξέρει;
— Η «Ιθάκη»;
— Ναι. Είναι πολύ ωραίο. Κι όταν φτάσει στην Ιθάκη δεν του δίνει τίποτα. Μα η Ιθάκη του έδωσε το ωραίο ταξίδι. Τις περιπέτειες του ταξιδιού. Αυτά που είναι ψυχικά και συμβολικά μ’ αρέζουνε.
— Ξέρετε κάποιο ανέκδοτο ποίημα του Καβάφη;
— Οχι. Γιατί εγώ τα ποιήματα τα ανέκδοτα που είχα, τα μεταφράσανε και τα εκδώσανε. Τώρα μου είπαν, μα δεν ξέρω αν είναι αλήθεια, μου φαίνεται απίστευτο, ότι ο κ. Σαββίδης ανακάλυψε 75 άγνωστα, ανέκδοτα του Καβάφη. Πού; Αυτό θέλω να ξέρω. Πού, πού, πού; Οχι ένα, 75. Είναι αλήθεια;
— Δεν ξέρω. Εγραφε εύκολα ο Καβάφης;
— Οχι. Τρομερά δύσκολα.
— Κάθε πόσο καιρό έβγαζε ένα ποίημα;
— Ενα-δύο το χρόνο. Τρία, το πολύ. Τα έγραφε, τα διόρθωνε, τα ξαναδιόρθωνε, τα έσβηνε, τα ξανάγραφε. Τυραννιούντανε για να τα γράψει. Ηθελε να είναι τέλεια. Δεν ήταν η σκέψη που του έλειπε, ήτανε πώς να τα γράψει τέλεια. Εγώ ήμουνα σπίτι του – πήγαινα πολύ συχνά σπίτι του, και στο τελευταίο σπίτι που κατοικούσε, οδός Λέψιους – και διάβαζα τα βιβλία που είχε. Εγραφε, κι έπειτα το ξεσκούσε. Ξανάγραφε και το ‘πιανε και το ‘κανε μια μπάλα και το ‘ριχνε με θυμό μες στο πανέρι. Τον έπιαναν τα νεύρα του. Επειτα σηκωνούντανε τα μαλλιά του επάνω, έτσι. Κι έκανε τα χέρια του έτσι, και τα σήκων’ απάνου, κι έκανε: αααα! Είχε τρομερά νεύρα. Σηκωνούντανε τα μαλλιά, είχε σγουρά μαλλιά, όλοι οι Καβάφηδες είχαν σγουρά μαλλιά. Λοιπόν, σηκωνούντανε τα μαλλιά κι έλεγε αααα και τα τραβούσε. Είχε νευρική κατάσταση. Οι Καβάφηδες ήταν όλοι νευρικοί. Είχαν και τη συνήθεια του δυνατού τσαγιού, το οποίον τους έκαμνε και γινούνταν σα δαίμονες από το θυμό.
— Το «Καβάφης» έχει κάποια έννοια σε άλλη γλώσσα;
— Ναι, στα τουρκικά και αραβικά θα πει «ποιητής». Λοιπόν, σ’ αυτές τις δυο γλώσσες έχει έννοια, στα ελληνικά καμιά. Να ήτανε Ιορδανοί, να ήτανε Σύριοι, να ήτανε… δεν ξέρω από ποιο μέρος, αλλά κατάγονται πριν τα 1700. Εμείς νομίζομε ότι ήτανε απ’ ένα μέρος της Ανατολής. Δεν έχω την εντύπωση ότι πριν τα 1700 ήτανε Ελληνες. Εκτός αν ήταν Μαρωνίτηδες. Θα σας δείξω τις φωτογραφίες τους, γιατί αυτό σας δίνει μια εικόνα. Η γιαγιά μου. Ε; Δεν έχει κάτι τούρκικο απάνω της;
— Μάλιστα.
— Λένε είναι Ελληνες… αλλά… είναι πολύ παράξενη η οικογένειά μας.
Πάντως το wiktionary λέει πως το καβάφης δεν σημαίνει ποιητής , αλλά παπουτσής και προέρχεται από τουρκική λέξη που με την σειρά της προέρχεται από αραβική λέξη. ( Αλλού είχα διαβάσει για αρμενοϊρανικής προέλευσης επώνυμο ). Συνεπώς πρόκειται για επαγγελματικό επώνυμο και δεν φανερώνει τίποτα για τον εθνοτισμό αυτού που το φέρει.
Θα ρωτήκσω και τους φίλους μου τους Άραβες και θα επανέλθω Ζαπ.Ζαποτέκος έγραψε: ↑29 Αύγ 2023, 15:13Πάντως το wiktionary λέει πως το καβάφης δεν σημαίνει ποιητής , αλλά παπουτσής και προέρχεται από τουρκική λέξη που με την σειρά της προέρχεται από αραβική λέξη. ( Αλλού είχα διαβάσει για αρμενοϊρανικής προέλευσης επώνυμο ). Συνεπώς πρόκειται για επαγγελματικό επώνυμο και δεν φανερώνει τίποτα για τον εθνοτισμό αυτού που το φέρει.
Κατάλαβα ναι.
Καβάφης & Εθνικισμός
Για την ελληνικότητα του Καβάφη γράφει ο Κωνσταντίνος Δημαράς:
«...ὁ Καβάφης εἶναι φανατικὸς ἐθνικόφρων, ὅπως μαρτυροῦν ὅσοι τὸν ἐγνώρισαν, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴ δράση του στὴν Ἀλεξάνδρεια καὶ ὅπως φανερώνεται στὰ ποιήματά του» αν και η Ελλαδοκεντρική συντηρητική παράταξη, με προεξάρχοντα τον Κωστή Παλαμά στάθηκε κριτικά αρνητική απέναντι στον Αλεξανδρινό ποιητή.
Η λογοτέχνιδα Καλλιόπη Α. Σφαέλλου, που έζησε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, καταθέτει εμπεριστατωμένη άποψη για την ελληνολατρεία και τον εθνικισμό του Καβάφη, με όρους πού επεξηγεί και τεκμηριώνει, στη σχετική με τον ποιητή μελέτη της. Η συγγραφέας χρησιμοποιώντας τα κείμενα του Καβάφη αποδεικνύει το πόσο εκτιμούσε και περηφανεύονταν ο ποιητής για τον εθνικισμό του. Καθόλου κραυγαλέος αλλά έμμεσος ο εθνικισμός του ποιητή δεν έχει την αρχαία στενή έννοια της αφοσιώσεως στο «άστυ», αλλά απλώνεται σ' ολόκληρη τη φυλή. Γράφει:
«...ό εθνικισμός του Καβάφη δεν ήταν μιά στιγμιαία παροδική έξαρση, αλλά καλύπτει όλο τόν ελληνισμό, σ' όλες τις εκδηλώσεις καί σ' όλες τίς εποχές. Παρουσιάζεται σταθερά από τά πρώτα κιόλας βήματα του, ώς τις παραμονές τού θανάτου του, όταν τό 1931 διαλαλούσε τις νίκες τού Μεγάλου Αλεξάνδρου καί τη δημιουργία ενός καινούριου μεγάλου κόσμου, πιστεύοντας στην ενότητα τής ελληνικής φυλής....» .
Το 1930 ο Καβάφης δήλωσε σε Αθηναίο δημοσιογράφο:
«Ἐὰν τοῦ λόγου σας μὲ πάρετε καὶ διὰ σοβινιστήν, τόσο τὸ καλύτερον. Καὶ ἂν μὲ γράψετε ὡς τοιοῦτον (δηλ. σοβινιστή), δὲν θὰ μὲ κακοφανεῖ.» .
Ο φυλετισμός του Καβάφη απέβλεπε στην αναβίωση ενός Ελληνικού Βυζαντίου. Σύμφωνα με όσα γράφει ο Τίμος Μαλάνος, όταν πρωτογνώρισε τον Καβάφη και τον ρώτησε αν είχε γράψει πατριωτικό ποίημα, ο Καβάφης απάντησε:
«Αν και έζησα όλες τες συγκινήσεις των πολέμων του ’12 και του ’13, και συχνά αργά τα βράδυα κατέβαινα απ’ το σπίτι να μάθω τίποτα νεώτερο για τα Ιωάννινα, σχετικώς δεν έγραψα ούτε ένα στίχο. Δεν είμαι ποιητής πατριώτης, αλλά φυλετικός. Και εννοώ με την λέξη φυλετικός, την πλήρη αποκατάσταση της ελληνικής φυλής. Δηλαδή να προσαρτηθεί στην σημερινήν Ελλάδα κάθε μέρος με ελληνική συνείδηση, όπως λ.χ. ο Πόντος και τα παράλια της Μικράς Ασίας». Ο ποιητής διατηρούσε άσβεστο μέσα του το όνειρο της μεγάλης Ελλάδος και δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Το Κυπριακό ζήτημα», όπου αναφέρεται στο όνειρο «της επανόδου της ξενιτεμένης Κύπρου στους κόλπους της Ελληνίδος γης», τονίζοντας ότι δεν είναι ανάγκη να αποδείξει ότι είναι ελληνική, γιατί είναι «ως να απεδείκνυέ τις ότι οι Πελοποννήσιοι είναι Έλληνες» και σημειώνει: «...ας ελπίσωμεν, ότι μίαν ημέραν οι πόθοι των Κυπρίων, ή ορθότερον των Ελλήνων όλων, περί ενώσεως της νήσου μετά του Ελληνικού Βασιλείου, θα εκπληρωθώσιν. Εν τη Μεγάλη Βρετανία υπάρχει φιλοδίκαιος πεφωτισμένη και πανίσχυρος δημοσία γνώμη. Η Κύπρος ήτις δια την Ελλάδα είναι μέγα βήμα προς τα πρόσω, δια την Αγγλίαν είναι βάρος, δυσκολία τις, πηγή φροντίδων».
Καβάφης & Φασισμός
Η πραγματική ή υποτιθέμενη ιδεολογική σχέση του ποιητή με τον φασισμό προκλήθηκε από επιστολή που δημοσιεύθηκε σε Αθηναϊκή εφημερίδα το 1928, η οποία προέρχεται από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, τον τότε τόπο διαμονής του Καβάφη. Η επιστολή έχει ως αποδέκτη τον Θεόδωρο Υψηλάντη , απόγονο της γνωστής οικογένειας και αρχηγό του κόμματος «Ένωσις Ελλήνων Φασιστών». Το ρεπορτάζ της εφημερίδος με τον τίτλο «Ἐκδηλώσεις ὑπὲρ τοῦ φασισμοῦ. Τηλεγραφήματα καὶ ἐπιστολαὶ πρὸς τὸν κ. Ὑψηλάντη-Ἐξ Ἀλεξανδρείας», αναφέρει:
«Ἔντιμε καὶ ἔνδοξε Ἀρχηγέ,
Πλήρεις εὐφροσύνης καὶ ἀγαλλιάσεως διὰ τὴν ὑφ᾿ ἡμῶν ἀνάληψιν τῆς ἀρχηγίας τοῦ Φασιστικοῦ ἀγῶνος διαδηλοῦμεν τὴν ἀπεριόριστον ἀφοσίωσίν μας εἰς τὰ Ἰδεώδη τοῦ Φασισμοῦ καὶ ἀπεκδεχόμεθα παρ᾿ ὑμῶν τὴν πραγμάτωσιν ἱερῶν σκοπῶν, ἀναστήλωσιν γοήτρου Ἑλληνικοῦ ὀνόματος, ἀποκατάστασιν ἱερῶν καὶ αἰωνίων θεσμῶν, ἐκρίζωσιν ψυχοφθόρων καὶ ἐθνοφθόρων τάσεων μαλλιαρισμοῦ, κομμουνισμοῦ, δημοκρατισμοῦ.
Παρακαλοῦμεν ὅπως μᾶς δεχθῆτε ὑπὸ τὴν ἀμίαντον σημαίαν σας.
Ἡ φασιστικὴ ὁμάς
Σωκ. Λαγουδάκης, Βασ. Ἀθανασόπουλος, Κ. Καβάφης, Γ. Πετρίδης, Σ. Γιαννακάκης, Ν. Καρδάρης, Μ. Ἀνταῖος, Γιάγκος Περίδης.
(Ἕπονται καὶ ἄλλαι ὑπογραφαί)».
Από την πλευρά τους, ορισμένοι υποστηρίζουν πως η επιστολή από την Αλεξάνδρεια είναι αποτέλεσμα κακού αστεϊσμού, αμφισβητώντας πως η επιστολή φέρει την υπογραφή του μεγάλου ποιητή. Οι περισσότεροι στηρίζουν την άποψη τους σε δημοσίευμα εφημερίδος της Αλεξάνδρειας το οποίο αναφέρει:
«..Κατάπληκτοι εμείναμεν αναγνώσαντες εις το “Σκριπ” και εις την στήλην των εκδηλώσεων υπέρ του Φασισμού και την ακόλουθον εκδήλωσιν, διαβιβασθείσαν εξ Αλεξανδρείας προς τον Αρχηγόν της Ενώσεως των Ελλήνων Φασιστών κ. Θεόδωρον Υψηλάντην: Ιδού η επιστολή δι’ ης διηρμηνεύθη η συμμετοχή εις την “Ένωσιν” των Ελλήνων Φασιστών της Αλεξανδρείας: (σ.σ. Η εφημερίδα αναδημοσιεύει το περιεχόμενο της επιστολής που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Σκριπ»).
Το δημοσίευμα συνεχίζει:
«..Ο τελευταίος εκ των υπογραφομένων είναι ο συνεργάτης μας “Σκαραβαίος”, ο οποίος μάς διεβεβαίωσεν ότι ούτε υπέγραψεν, ούτε έλαβε γνώσιν τοιαύτης επιστολής. Και επειδή δεν είναι δυνατόν να υποπτεύσωμεν ότι πρόκειται περί πλαστουργηθείσης εις το γραφείο του “Σκριπ” επιστολής, αφού τα ονόματα των υπογραφόντων εκτός δύο ή τριών δεν είναι γνωστά εις τας Αθήνας, κλίνομεν να παραδεχθώμεν ότι η επιστολή εστάλη παρά τινός λογίου ή φίλου των γραμμάτων, επιθυμούντος να αστεϊσθεί με τους ενταύθα φίλους του και να σκώψει εν ταυτώ και την προσπάθειαν του κ. Υψηλάντου, φιλοδοξήσαντος να καταρτίσει τον Ιερόν Λόχον των Ελλήνων Φασιστών».
Το δημοσίευμα της Αλεξανδρινής εφημερίδος δεν κάνει καμία αναφορά στο όνομα του Καβάφη και περιορίζεται -αυστηρά- σε διάψευση που αφορά τον συνεργάτη της, ο οποίος δεν είναι γνωστό και διαπιστωμένο εάν προέβη κι αυτός σε ανάλογη διάψευση ή υπό πίεση -μια συνηθισμένη πρακτική επαγγελματικού εκφοβισμού πιθανόν και εκβιασμού- παραχώρησε την πρωτοβουλία στην εφημερίδα προκειμένου να μην εκτεθεί ο ίδιος, καθώς στην περίπτωση που είχε υπογράψει το αποσταλέν κείμενο η υπογραφή του ήταν στην διάθεση του Θεόδωρου Υψηλάντη και του κόμματος Ένωσις Ελλήνων Φασιστών. Επίσης, παρά την εμπλοκή του ονόματος του ο ίδιος ο ποιητής, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ουδέποτε διέψευσε ή έστω αρνήθηκε ότι υπέγραψε το εν λόγω κείμενο. Το 2010 γνωστός Αθηναίος blogger -κομμουνιστικών πεποιθήσεων, ενεργό μέλος του κόμματος ΣΥΡΙΖΑ, υπάλληλος του εν λόγω κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο- με αλλεπάλληλα δημοσιεύματα του επιτίθεται στον φιλόλογο και ιστορικό συγγραφέα Σαράντο Καργάκο κατηγορώντας τον πως προχειρολόγησε με την ανάδειξη της επιστολής που δημοσιεύθηκε στην Αθηναϊκή εφημερίδα, δίχως όμως να παρουσιάσει στοιχεία που ανατρέπουν τα δεδομένα της επιστολής παρά καταφεύγοντας σε εικασίες και υποθέσεις.
Μπορεί να είχε γιο ο Καβάφης ;Καβάφης & Κομμουνισμός
Η αριστερά στην Ελλάδα τάχθηκε από την αρχή, με σφοδρό και κατηγορηματικό τρόπο, εναντίον του Καβάφη που γι' αυτήν ήταν εκπρόσωπος της παρακμάζουσας αριστοκρατίας και αποικιοκρατίας, αρχαιολάτρης, εθνικιστής, φυλετιστής, καθαρευουσιάνος, λόγος για τον οποίο τον υβρίζει ο Ιωάννης Ψυχάρης, αλλά και ομοφυλόφιλος, καθώς η αριστερά της εποχής ήταν άκρως πουριτανή. Ο μαρξιστής Γιάννης Κορδάτος χαρακτηρίζει τον Καβάφη «...απόστημα της λογοτεχνίας μας, γι’ αυτό και πρέπει να αποκοπεί» και συνεχίζει: «Πιστεύω πως θα’ ρθει καιρός που ο Καβάφης θα ξεχαστεί, όπως ξεχάστηκαν ο Αχ. Παράσχος και άλλοι ποιητές, που είχαν μεγάλη δημοσιότητα». Ο Κορδάτος, που υπήρξε ιδιαίτερα επικριτικός προς τον Καβάφη, γράφει ότι έγινε γνωστός κυρίως μετά το 1922 και τη μικρασιατική καταστροφή, καθώς «...απηχούσε το πνεύμα της απαισιοδοξίας και τις ιδέες της παρακμής» ενώ γράφει ότι «..ορισμένα ποιήματά του εκφράζουν την πίκρα που αισθανόταν για τον ξεπεσμό του και το μίσος ενάντια στους νεόπλουτους» και παραθέτει την φερόμενη ως άποψη της ανιψιάς του Καβάφη Ελένης Coletti, σύμφωνα με την οποία: «..Είχε το κόμπλεξ της χαμένης περιουσίας. Αισθανόμενος ξεπεσμένος στην κοινωνία του, αντιδρούσε θυμίζων στους άλλους εκείνο που ήσαν άλλοτε οι δικοί του».
Από την πλευρά του ο Κώστας Βάρναλης γράφει: «Χωρίς αμφιβολία ο Καβάφης είναι ένας μοναδικά ιδιότυπος ποιητής. Ασεβής σε όλα, από τη μορφή ίσαμε την ουσία {...} Το περιεχόμενο αυτής της ποίησης είναι σχεδόν ένα επεισόδιο ιστορικό ή προσωπικό του ποιητή -κι αυτό το τελευταίο συχνά σε δεύτερο ή τρίτο πρόσωπο, άρα απρόσωπο. Κι αυτό το επεισόδιο περιγράφεται ή σκηνοθετείται χωρίς λυρική έξαρση, χωρίς πάθος, μια χρονογραφική ξηρότητα. Δεν φαίνεται να βγαίνει από την καρδιά παρά από το μυαλό».
Γράφει ο Μανόλης Σαββίδης: «Εκτός από τις δύο ανιψιές του, Χαρίκλεια Αριστείδη Καβάφη και Ελένη-Αγγελική- Λουκία Αλεξάνδρου Καβάφη, ο ποιητής έδειξε αδυναμία προς τον Αλέκο Σεγκόπουλο, γιο της Ελληνίδας ράπτριας Ελένης Σεγκοπούλου, η οποία ήταν στην υπηρεσία της Χαρίκλειας Καβάφη. Η ασυνήθιστη φροντίδα του Καβάφη για τον Σεγκόπουλο (μετέπειτα κληρονόμο του), καθώς και η πανθομολογουμένη ομοιότητά τους, οδήγησαν πολλούς στο συμπέρασμα ότι ο Σεγκόπουλος ήταν γιος του Καβάφη, ενδεχόμενο το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί, αφού (σύμφωνα με την πρώτη σύζυγο του Σεγκόπουλου, Ρίκα) ο Κωνσταντίνος δεν ήταν αποκλειστικά ομοφυλόφιλος. Εξίσου πιθανό είναι το ενδεχόμενο ο Αλέκος να ήταν νόθος γιος ενός αδελφού του Καβάφη, το οποίο θα αιτιολογούσε το γεγονός ότι οι δύο άνδρες δεν μίλησαν ποτέ για την ιδιάζουσα σχέση τους».]