Η ανθρώπινη φύση σύμφωνα με τους αναρχικούς

[Antipnevma]

Στη λαϊκή φαντασία οι αναρχικοί υποτίθεται ότι είναι αφελώς αισιόδοξοι. Θεωρείται ότι όποιος πιστεύει ότι οι άνθρωποι μπορούν μια χαρά να ζουν και να ευημερούν χωρίς τον καπιταλισμό και τους κρατικούς θεσμούς μάλλον θεωρεί ότι οι άνθρωποι είναι άγγελοι και εκ φύσεως καλοπροαίρετοι πάροχοι φροντίδας. Όμως οι αναρχικοί του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου είχαν στην πραγματικότητα μια λεπταίσθητη κατανόηση της ανθρώπινης φύσης.

Οι αναρχικοί λένε ότι όλα τα ανθρώπινα όντα σε όλες τις κοινωνίες έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Ο Michael Bakunin έγραψε ότι τα βασικά στοιχεία της «ανθρώπινης ύπαρξης» θα «παραμένουν πάντα τα ίδια: γεννιέσαι, αναπτύσσεσαι και μεγαλώνοντας εργάζεσαι ώστε να μπορείς να φας και να πιείς, να έχεις στέγη, να μπορείς να αμύνεσαι, να διατηρείς την ατομική σου ύπαρξη εντός της κοινωνικής ισορροπίας του ανθρώπινου είδους, να αγαπάς, να αναπαράγεις το είδος και μετά να πεθαίνεις» (Bakunin 1964, 85-6 ). Το ίδιο ακριβώς επισήμανε και ο Ρούντολφ Ρόκερ. Ισχυρίστηκε ότι, «Γεννιόμαστε, απορροφούμε τροφή, απορρίπτουμε τα απόβλητα, μετακινούμαστε, γεννάμε και φτάνουμε σιγά σιγά στην φυσική διάλυση χωρίς να μπορούμε να αλλάξουμε κανένα μέρος της διαδικασίας. Εδώ μιλάμε για ανάγκες που ξεπερνούν τη θέλησή μας. . . Τίποτα δεν μας αναγκάζει να καταναλώνουμε την τροφή μας με την ακατέργαστη μορφή που μας την προσφέρει η φύση ή να ξαπλώνουμε για να ξεκουραστούμε όπου μας τύχει, αλλά δεν μπορούμε να αποφύγουμε το φαγητό ή τον ύπνο, αν θέλουμε να αυτοσυντηρηθούμε.» (Rocker 1937 , 24).

Δεδομένου ότι αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά είναι σταθερά σε όλα τα ανθρώπινα όντα, έχουν να κάνουν με ορισμένα βασικά στοιχεία για την ανθρώπινη βιολογίας. Οι αναρχικοί, ωστόσο, δεν θεωρούν την ανθρώπινη φύση ως στατική αμετάβλητη ουσία. Οι άνθρωποι, όπως όλα τα είδη ζώων, υπόκεινται σε εξελικτικές αλλαγές μέσω διαφόρων διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένης της φυσικής επιλογής. Βάσει αυτού, ο Peter Kropotkin σκέφτηκε ότι υπήρχαν «θεμελιώδη χαρακτηριστικά του ανθρώπινου χαρακτήρα» τα οποία θα μπορούσαν «να μεταβληθούν μόνο με μια πολύ βραδύρυθμη εξέλιξη» (Kropotkin 1895).

Ούτε οι αναρχικοί έβλεπαν την ανθρώπινη φύση ως μια αφηρημένη ουσία που υφίσταται εκτός της ιστορίας. Οι αναρχικοί έκαναν διάκριση μεταξύ των έμφυτων χαρακτηριστικών που συνθέτουν όλα τα ανθρώπινα όντα και του τρόπου με τον οποίο αυτά τα έμφυτα χαρακτηριστικά εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου μέσα σε μια ιστορικά συγκεκριμένη κοινωνία. Ο Μπακούνιν πίστευε ότι αν και οι άνθρωποι διαθέτουν έμφυτες «δυνατότητες και διαθέσεις» που είναι «φυσικές», αυτό που «τις αναπτύσσει, ή διαφορετικά, τις σταματά ή παραποιεί την ανάπτυξή τους» είναι «η διάρθρωση μιας κοινωνίας». Δεδομένου αυτού, «όλα τα άτομα, δίχως εξαίρεση, αποτελούν ανά πάσα στιγμή της ζωής τους αυτό που τους έπλασαν από κοινού η φύση τους και η κοινωνία τους» (Bakunin 1964, 155). Ο Κροπότκιν έγραψε παρομοίως ότι «ο άνθρωπος είναι αποτέλεσμα τόσο των κληρονομικών του ενστίκτων όσο και της ανατροφής του» (Kropotkin 2006, 228).

Οι αναρχικοί πιστεύουν ότι μια από τις κύριες διαδικασίες που τροποποιεί και αναπτύσσει τα έμφυτα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης είναι η ίδια η ανθρώπινη δραστηριότητα. Αντιλαμβάνονται την ανθρώπινη δραστηριότητα με όρους πρακτικής δράσης. Οι άνθρωποι εμπλέκονται στην πράξη και στην δράση όταν αναπτύσσουν τις ικανότητές τους για να ικανοποιήσουν μια ψυχολογική ορμή με αποτέλεσμα να μεταλλάσσεται ταυτόχρονα ο περιβάλλοντας κόσμος τους και συνάμα ο εαυτός τους. Για παράδειγμα, όταν ένα άτομο φτιάχνει ένα σάντουιτς, χρησιμοποιεί τις σχετικές με το αντικείμενο ικανότητές του, π.χ. αλείφοντας μαρμελάδα στο ψωμί, προκειμένου να ικανοποιήσει την όρεξη του για σάντουιτς μαρμελάδας. Με αυτόν τον τρόπο αλλάζει ο κόσμος – ένα σάντουιτς μαρμελάδας υπάρχει τώρα εκεί που πριν δεν υπήρχε – και αλλάζουν και οι ίδιοι – αποκτούν την επιθυμία να έχουν σάντουιτς και με άλλα είδη μαρμελάδας ή αναπαράγουν την ικανότητά τους να παρασκευάζουν σάντουιτς. Αυτή η ιδέα φαίνεται και στην υπεράσπιση του Κροπότκιν για «μια μέθοδο διδασκαλίας η οποία, με την επίδραση του χεριού σε ξύλινη, λίθινη ή μεταλλική ύλη, θα επικοινωνήσει με τον εγκέφαλο και θα βοηθήσει στην ανάπτυξή του» και έτσι θα δημιουργήσει ένα παιδί του οποίου ο εγκέφαλος «αναπτύσσεται μονομιάς από την συνεργασία χεριού και εγκεφάλου» (Kropotkin 2014, 645).

Εάν οι ικανότητες και τα κίνητρα που έχει ένα άτομο καθορίζονται συνεχώς από την δρώσα πράξη και η δρώσα πράξη στην οποία ασκούνται οι άνθρωποι διαφέρει κατά το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο, τότε οι όποιες ικανότητες και κίνητρα που έχουν με την σειρά τους οι άνθρωποι, ποικίλλουν και αυτά τόσο κοινωνικά όσο και ιστορικά. Αυτή η ιδέα μπορεί να φανεί ξεκάθαρα στις αναρχικές συζητήσεις για τις ψυχολογικές ορμές, που ιστορικά εκλαμβάνονταν ως ανάγκες. Ο Luigi Galleani πίστευε ότι όταν ένας άνθρωπος αναπτύσσεται αποκτά «μια σειρά από ολοένα και περισσότερες, αυξανόμενες και ποικίλες ανάγκες που διεκδικούν ικανοποίηση», οι οποίες «διαφέρουν, όχι μόνο ανάλογα με το χρόνο και τον τόπο, αλλά και ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία, τη διάθεση και την ανάπτυξη του κάθε ατόμου» (Galleani 2012, 43, 45).

Η συνέπεια της θεωρίας περί δρώσας πράξης ήταν ότι ακόμη και οι ικανότητες και οι ορμές που είναι καθολικές μεταξύ των ανθρώπινων όντων πάντοτε διαμεσολαβούνται και αναπτύσσονται από ιστορικά συγκεκριμένες μορφές πράξης. Όλα τα ανθρώπινα όντα, για παράδειγμα, έχουν το ορμέμφυτο της λήψης νερού, αλλά ο τρόπος με τον οποίο το καταναλώνουν και ποιά συγκεκριμένα είδη υγρών θέλουν να καταναλώνουν διαφέρουν μεταξύ και εντός των κοινωνιών. Ένα άτομο μπορεί να ικανοποιεί την επιθυμία του για υγρό πίνοντας τσάι από μια κούπα, ενώ ένα άλλο άτομο πίνει γάλα από ένα ποτήρι μέσα από ένα καλαμάκι. Ακριβώς οι καθολικές ικανότητες και ορμές που διαθέτουν όλα τα ανθρώπινα όντα (εξαιρουμένων περιπτώσεων παθολογίας), με τη σειρά τους, επιτρέπουν στους ανθρώπους μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια να αναπτύσσουν ιστορικά συγκεκριμένες ικανότητες και ορμές. Η καθολική ικανότητα απόκτησης γλώσσας, για παράδειγμα, δίνει τη δυνατότητα στα ανθρώπινα όντα να εφευρίσκουν, να μαθαίνουν και να τροποποιούν μια τεράστια ποικιλία διαφορετικών γλωσσών.

Τα κοινά χαρακτηριστικά όλων των ανθρώπων είναι, με άλλα λόγια, το θεμέλιο από το οποίο ξεβράζεται η μεγάλη ποικιλομορφία της ανθρώπινης ζωής. Ο βαθμός στον οποίο οι αναρχικοί το πίστευαν αυτό φαίνεται στο γεγονός ότι αρκετοί αναρχικοί ισχυρίζονται ότι o αριθμός των δυνατών διαφορετικών τύπων ανθρώπων είναι άπειρος. Ο Errico Malatesta, για παράδειγμα, έγραψε ότι σε μια αναρχική κοινωνία λόγω της ασύλληπτης δυναμικής της η ανθρώπινη φύσης θα ξετυλιγόταν ελεύθερα σε άπειρες παραλλαγές» (Malatesta 2014, 402).

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να μεταμορφωθούν σε οτιδήποτε ήθελαν. Η φύση των έμφυτων χαρακτηριστικών που διαθέτουν όλα τα ανθρώπινα όντα θέτει καθορισμένα όρια στο πως μπορούν να διαμορφωθούν. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να μεταμορφώσουν τα χέρια τους σε φτερά, τα πόδια τους σε νύχια κτλ. Αν και ένας άνθρωπος μπορεί να αναπτυχθεί σε πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις, το εύρος του τι μπορεί να γίνει περιορίζεται από το ζωικό είδος στο οποίο ανήκει. Όπως έγραψε ο Rocker, «ο άνθρωπος υπόκειται άνευ όρων μόνο στους νόμους της φυσικής του ύπαρξης. Δεν μπορεί να αλλάξει την σύστασή του. Δεν μπορεί να αναστείλει τις θεμελιώδεις συνθήκες της φυσικής του ύπαρξης ούτε να τις αλλάξει σύμφωνα με τις επιθυμίες του» (Rocker 1937, 27).

Οι αναρχικοί πιστεύουν ότι τα ανθρώπινα όντα είναι κοινωνικά ζώα με την τάση να εμπλέκονται σε δύο βασικά είδη συμπεριφοράς: τον αγώνα και τη συνεργασία. Ο Μαλατέστα έγραψε ότι οι άνθρωποι διαθέτουν το «αμείλικτο ένστικτο να προεξάρχουν έναντι των άλλων και να κερδίζουν εις βάρος τους» και «τη δίψα για κυριαρχία, άμιλλα, φθόνο και όλα τα πάθη που φέρνουν τον άνθρωπο εναντίον του ανθρώπου». Αυτά τα αρνητικά πάθη συνυπάρχουν με «μια άλλη προαίρεση που τον φέρνει πιο κοντά στον πλησίον του, την προαίρεση της συμπάθειας, της ανεκτικότητας, της αγάπης». Ως αποτέλεσμα, η ανθρώπινη ιστορία περιείχε «βία, πολέμους, σφαγή (εκτός από την εκμετάλλευση της εργασίας των άλλων) και αναρίθμητες τυραννίες και σκλαβιά» μαζί με «αμοιβαία βοήθεια, αδιάκοπη και εθελοντική ανταλλαγή υπηρεσιών, στοργής, αγάπης, φιλίας και όλα όσα φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά στην αδελφοσύνη». Απ' αυτά τα γεγονότα ο Malatesta έβγαλε το συμπέρασμα ότι τα ανθρώπινα όντα είναι «κοινωνικά ζώα των οποίων η ύπαρξή εξαρτάται από τις αναμεταξύ τους συνεχείς φυσικές και πνευματικές σχέσεις» που «βασίζονται είτε στη συγγένεια, την αλληλεγγύη και την αγάπη, είτε στην εχθρότητα και τον αγώνα» (Malatesta 2015 , 65-6, 68).

Την ίδια θέση υποστήριζε και ο Κροπότκιν. Μερικές φορές λανθασμένα υποστηρίζεται ότι ο Κροπότκιν εστίασε μόνο στη δεύτερη τάση των ανθρώπινων όντων να συνεργάζονται μεταξύ τους και αγνόησε την πιο σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Αυτό προκύπτει από την έλλειψη εξοικείωσης με το βιβλίο του Κροπότκιν Αμοιβαία Βοήθεια: Ένας παράγοντας εξέλιξης. Όπως καθιστά σαφές ήδη ο υπότιτλος και η εισαγωγή του βιβλίου, ο Κροπότκιν σκέφτηκε ότι η αμοιβαία βοήθεια ήταν ένας από τους πολλούς παράγοντες εξέλιξης, όχι ο μοναδικός παράγοντας (Kropotkin 2006, xvii-xviii). Ο Κροπότκιν επεκτάθηκε σε αυτό το σημείο στο κεφάλαιο 1. Υποστήριξε ότι ένας φυσιοδίφης θα ήταν λάθος να θεωρήσει τη «ζωή των ζώων» μόνο ως «πεδίο σφαγής» ή «τίποτα παρά μόνο αρμονία και ειρήνη» (Kropotkin 2006, 4). Αντίθετα, ο κόσμος των ζώων παρουσίαζε τόσο σύγκρουση όσο και συνεργασία.

Εγραψε,«καθώς μελετάμε τα ζώα . . . αντιλαμβανόμαστε αμέσως ότι, αν και υπάρχει τεράστιος όγκος πολέμου και εξόντωσης ανάμεσα σε διάφορα είδη, ιδιαίτερα ανάμεσα σε ξεχωριστές κατηγορίες ζώων, υπάρχει, ταυτόχρονα, τόση, ή ίσως ακόμη περισσότερη, αμοιβαία υποστήριξη, αμοιβαία βοήθεια και αμοιβαία άμυνα ανάμεσα σε ζώα που ανήκουν στο ίδιο είδος ή, τουλάχιστον, στην ίδια κοινωνία. Η θετική κοινωνικότητα είναι τόσο νόμος της φύσης όσο και η αρνητική κοινωνικότητα δηλαδή η αμοιβαία πάλη.»(Kropotkin 2006, 4-5)

Ο Κροπότκιν πίστευε ότι τα ανθρώπινα όντα δεν ήταν διαφορετικά από τα άλλα ζώα από αυτή την άποψη. Έγραψε στο βιβλίο του Ethics: Origin and Development ότι υπάρχουν «δύο ομάδες διαμετρικά αντίθετων συναισθημάτων που υπάρχουν στον άνθρωπο». Αυτά «είναι τα συναισθήματα που παρακινούν τον άνθρωπο να υποτάξει άλλους ανθρώπους για να τους αξιοποιήσει για ιδίους σκοπούς» και τα συναισθήματα που «παρακινούν τα ανθρώπινα όντα να ενωθούν για την επίτευξη κοινών σκοπών με κοινή προσπάθεια». Η πρώτη αντιστοιχεί «σε εκείνη τη θεμελιώδη ανάγκη της ανθρώπινης φύσης – τον ​​αγώνα» και η δεύτερη στην «εξίσου θεμελιώδη τάση – την επιθυμία της ενότητας και της αμοιβαίας συμπάθειας» (Kropotkin 1924, 22).

Η Charlotte Wilson έγραψε παρομοίως ότι «η ιστορία των ανθρώπων που ζουν σε μια κοινωνική κατάσταση είναι μια μακρά καταγραφή ενός ατέρμονου αγώνα μεταξύ ορισμένων αντίθετων φυσικών παρορμήσεων που αναπτύχθηκαν από την κοινή ζωή». Αυτός ο «αγώνας» που παρατηρούν οι άνθρωποι «μέσα στη φύση μας και στον κόσμο των ανθρώπων γύρω μας» συνέβη μεταξύ «της κοινωνικά διασπαστικής επιθυμίας να μονοπωλούμε και να κυριαρχούμε, και των κοινωνικά σταθεροποιητικών επιθυμιών που βρίσκουν την άκρα έκφρασή τους στην αδελφοσύνη» (Wilson 2000, 38-9).

Οι αναρχικοί δεν πίστευαν ότι υπήρχε μια αυστηρή διχοτόμηση μεταξύ κυριαρχίας και συνεργασίας, έτσι ώστε μια κοινωνική δομή να περιείχε μόνο το ένα ή το άλλο. Οι αναρχικοί κατάλαβαν ότι οι άνθρωποι μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους για να προωθήσουν την κυριαρχία, όπως η αστυνομία που συνεργάζεται για να πλήξει αποτελεσματικά τους διαδηλωτές. Επιπλέον, οι θεσμοί που βασίζονται στην κυριαρχία αναπαράγονται γενικά μέσω κοινωνικών σχέσεων συνεργασίας. Στον καπιταλισμό, για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι υπόκεινται σε κυριαρχία και εκμετάλλευση από τον καπιταλιστή που τους απασχολεί. Ωστόσο, αυτές οι ίδιες καπιταλιστικές επιχειρήσεις θα χρεοκοπούσαν γρήγορα εάν οι εργαζόμενοι δεν συνεργάζονταν μεταξύ τους για να παράγουν συλλογικά διάφορα αγαθά ή υπηρεσίες (Malatesta 2014, 121-6).

Οι αναρχικοί τόνισαν επανειλημμένα τόσο τις „καλές” όσο και τις „κακές” πτυχές των ανθρώπινων όντων στις επισκοπήσεις τους για την ιστορία. Στο έργο του Αμοιβαία Βοήθεια Ο Κροπότκιν σημείωσε πολλά παραδείγματα των ανθρώπων των Σαν στη Νότια Αφρική που συνεργάζονται και αλληλοστηρίζονται, όπως το κοινό κυνήγι, η στοργική συμπεριφορά και η διάσωση κάποιου αν πνιγόταν στο νερό (Kropotkin 2006, 72- 3). Παράλληλα με αυτά ο Κροπότκιν που σημειώνει και παραδείγματα κυριαρχίας. Εγραψε, «Όταν οι Ευρωπαίοι εγκαταστάθηκαν στην επικράτειά τους και αποδεκάτισαν τα ελάφια, οι Βουσμάνοι άρχισαν να κλέβουν τα βόδια των εποίκων, οπότε ένας πόλεμος εξόντωσης διεξήχθη εναντίον τους. Πεντακόσιοι Βουσμάνοι σφαγιάστηκαν το 1775, τρεις χιλιάδες το 1808 και το 1809. . . Δηλητηριάστηκαν σαν ποντίκια, σκοτώνονταν από κυνηγούς που ενέδρευαν κοντά στο κουφάρι κάποιου θηράματος, η σκοτώνονταν οπουδήποτε τους συναντούσαν. Έτσι οι γνώσεις μας για τους Βουσμάνους, που είναι δανεισμένες από τους ίδιους που τους εξολόθρευσαν, είναι αναγκαστικά περιορισμένες.» (Kropotkin 2006, 72)

Όντας κάθε άλλο παρά αφελείς περί της ανθρώπινης φύσης, οι αναρχικοί ήξερα πολύ καλά ότι οι άνθρωποι είναι απόλυτα διατεθημένοι να διαπράττουν φρικαλεότητες ο ένας εναντίον του άλλου. Οι αναρχικοί, εκτός από αυτό, πίστευαν ότι ο βαθμός στον οποίο τα ανθρώπινα όντα εμπλέκονται σε κυριαρχία ή συνεργασία διέφερε σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών πλαισίων. Ο Κροπότκιν έγραψε, «Οι σχετικές ποσότητες ατομικιστικού πνεύματος και πνεύματος αλληλοβοήθειας είναι από τα πιο ευμετάβλητα χαρακτηριστικά του ανθρώπου. Επειδή αμφότερα αποτελούν εξίσου προϊόντα μιας προηγούμενης ανάπτυξης, τα σχετικά ποσά τους φαίνεται να αλλάζουν σε άτομα και ακόμη και κοινωνίες με μια ταχύτητα που θα γινόταν χτυπητή στον κοινωνιολόγο αν έδινε προσοχή στο θέμα και ανέλυε τα αντίστοιχα γεγονότα.» (Kropotkin 1895)

Δεδομένης της αντίληψής τους για την ανθρώπινη φύση, οι αναρχικοί πίστευαν ότι ο κύριος λόγος αυτής της διαφοροποίησης στην ανθρώπινη συμπεριφορά ήταν οι διαφορές στο περιβάλλον των ανθρώπων και οι μορφές δρώσας πράξης τις οποίες ασκούσαν και στις οποίες υπόκεινταν. Αυτό οδήγησε τους αναρχικούς να υποστηρίξουν ότι η καταπίεση και η εκμετάλλευση εντός της υπάρχουσας κοινωνίας δεν είναι μεμονωμένο προϊόν της ανθρώπινης φύσης. Αντίθετα, προήλθαν από τον τρόπο με τον οποίο αναπτύχθηκαν οι πρώτες ύλες της ανθρώπινης φύσης μέσω της συμμετοχής στις κοινωνικές δομές.

Για να αναφέρω τον Μαλατέστα, «τα κοινωνικά δεινά δεν εξαρτώνται από την υποκειμενική κακή βούληση του ενός κυρίαρχου ή του άλλου, του ενός κυβερνήτη ή του άλλου, αλλά μάλλον από τους κυρίαρχους και τις κυβερνήσεις ως θεσμούς που πασχίζουν να αυτοσυντηρηθούν. Επομένως, η εξυγίανση δεν έγκειται στην απομάκρυνση των επιμέρους ηγεμόνων, αντίθετα είναι απαραίτητο να πληγεί θανάσιμα η ίδια η αξιωματική αρχή κατά την οποία οι άνθρωποι ανέχονται να άρχονται από άλλους ανθρώπους» (Malatesta 2014, 415).

Οι αναρχικοί βλέπουν τον καπιταλισμό και το κράτος ως ιεραρχικές κοινωνικές δομές που βασίζονται σε μια διαίρεση μεταξύ μιας μειοψηφίας που διοικεί και μιας πλειοψηφίας που υπακούει. Είναι πυραμίδες στις οποίες η λήψη αποφάσεων ρέει από την κορυφή προς τα κάτω. Η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι εργαζόμενοι που δεν έχουν πραγματική εξουσία λήψης αποφάσεων σχετικά με τη φύση της ζωής τους, τον χώρο εργασίας, την κοινότητα ή την κοινωνία στο σύνολό της. Αντίθετα, υπόκεινται στην κυριαρχία μιας οικονομικής άρχουσας τάξης –καπιταλιστών, τραπεζιτών, τα κεφάλια των κρατικών εταιρειών κ.λπ.– και μιας πολιτικής άρχουσας τάξης – πολιτικών, αρχηγών αστυνομίας, στρατηγών κ.λπ. Οι αποφάσεις των κυρίαρχων τάξεων, εφαρμόζονται, με τη σειρά τους , από μια τεράστια ποικιλία ατόμων που εξυψώνονται πάνω από τον υπόλοιπο πληθυσμό και τους παραχωρούνται ειδικές εξουσίες διοίκησης, όπως οι διευθυντές επιχειρήσεων, οι αστυνομικοί και οι σωφρονιστικοί φύλακες. Εκείνοι που βρίσκονται στην κορυφή των ιεραρχιών όχι μόνο ασκούν εξουσία πάνω σε άλλους, αλλά επίσης μεταμορφώνονται και διαφθείρονται λόγω των μορφών δρώσας πράξης που ασκούν.

Ο Μπακούνιν υποστήριζε ότι «Τίποτα δεν είναι τόσο επικίνδυνο για την προσωπική ηθική του ανθρώπου όσο ο εθισμός στο να κάνει κουμάντο. Οι καλύτεροι από τους ανθρώπους, οι πιο έξυπνοι, ανιδιοτελείς, γενναιόδωροι και αγνοί, πάντα και αναπόφευκτα θα διαφθείρονται κατά την άσκηση τέτοιων δικαιωμάτων. Υπάρχουν δύο συναισθήματα που είναι εγγενή στην άσκηση της εξουσίας και τα οποία ποτέ δεν αποτυγχάνουν να εκπέσουν στην ηθικοπνευματική διαφθορά: η περιφρόνηση για τις μάζες και, για τον άνθρωπο στην εξουσία, μια υπερδιογκωμένη αίσθηση της αξίας του (Bakunin 1980, 145). Το ίδιο επισήμανε και η Elisée Reclus. Γράφει: «Οι αναρχικοί ισχυρίζονται ότι το κράτος και όλα όσα συνεπάγεται δεν αποτελούν κάποια καθαρή ουσία, πολύ λιγότερο μια φιλοσοφική αφαίρεση, αλλά μάλλον μια συλλογή ατόμων που βρίσκονται σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον και υπόκεινται στην επιρροή του. Αυτά τα άτομα υψώνονται πάνω από τους συμπολίτες τους ως προς την αξιοπρέπεια, την ισχύ και την προνομιακή μεταχείριση και, κατά συνέπεια, είναι εξ αντικειμένου υποχρεωμένα να θεωρούν τον εαυτό τους ανώτερο από τους απλούς ανθρώπους. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, το πλήθος των πειρασμών που τους κατακλύζουν σχεδόν αναπόφευκτα τους οδηγεί να πέσουν κάτω από το γενικό επίπεδο.» (Reclus 2013, 122)

Είναι σύνηθες οι υπερασπιστές της ιεραρχίας να ισχυρίζονται ότι ο καπιταλισμός και το κράτος είναι απαραίτητα λόγω των αρνητικών χαρακτηριστικών της ανθρώπινης φύσης. Εάν οι εργαζόμενοι είναι ανίκανοι να αυτοκυβερνηθούν, τότε θα πρέπει να καθοδηγούνται από φωτισμένους CEO. Εάν οι άνθρωποι δολοφονούν, κλέβουν και βιάζουν, τότε η κοινωνία πρέπει να προστατεύεται από την αστυνομία, τις φυλακές και το νόμο. Ωστόσο, αυτά τα ιεραρχικά συστήματα τα ίδια είναι που αναδεικνύουν την χειρότερη πλευρά των ανθρώπων και κάνουν δυνατές τις μεγαλύτερες φρικαλεότητες.

Όπως έγραψε ο Κροπότκιν, «Όταν ακούμε άντρες να λένε ότι οι αναρχικοί φαντάζονται τους ανθρώπους ως κάτι πολύ καλύτερο από ό,τι πραγματικά είναι, απλώς αναρωτιόμαστε πως ξύπνιοι άνθρωποι μπορούν να επαναλάβουν τέτοιες ανοησίες. . . Υποστηρίζουμε ότι τόσο οι ηγεμόνες όσο και οι κυβερνώντες διαφθείρονται από την εξουσία· και οι εκμεταλλευτές και οι εκμεταλλευόμενοι χαλιούνται από την διαδικασία· ενώ οι αντίπαλοί μας φαίνονται να παραδέχονται ότι πράγματι υπάρχουν άνθρωποι που είναι κάτι σαν το άλας της γης —οι άρχοντες, οι εργοδότες, οι ηγέτες — που, φιλοτιμούνται να μας παρέχουν το λειτούργημα να εμποδίζουν αυτούς τους κακούς ανθρώπους — τους κυβερνώμενους, τους εκμεταλλευόμενους, τους οδηγούμενους — να γίνουν ακόμα χειρότεροι απ' ό,τι είναι. Εκεί λοιπόν έγκειται η υψίστης σημασίας διαφορά μας: ενώ παραδεχόμαστε κι εμείς τις αρνητικές επιρρέπειες της ανθρώπινης φύσης, εντούτοις δεν κάνουμε καμία μα καμία εξαίρεση για τους κυβερνώντες» (Kropotkin 2014, 609).Οι αναρχικοί υποστηρίζουν ότι εάν τα ανθρώπινα όντα είναι ατελή ζώα ικανά να διαπράττουν τις πιο φρικτές πράξεις ο ένας εναντίον του άλλου, τότε αυτή η ατέλεια είναι ο ισχυρότερος λόγος για τον οποίο κανένα άτομο δεν πρέπει να του επιτρέπεται να υψώνεται πάνω από την υπόλοιπη κοινωνία και να του παραχωρείται θεσμοθετημένη εξουσία να διατάζει και να επιβάλλει αποφάσεις για άλλους μέσω της βίας ή της απειλής αυτής (Malatesta 2015, 40).

Ένας μεμονωμένος κατά συρροή δολοφόνος μπορεί να κάνει μεγάλο κακό οπλισμένος μόνο με ένα μαχαίρι. Ωστόσο, η ικανότητά του να βιαιοπραγεί δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με ό,τι είναι ικανοί να κάνουν οι κυβερνώντες όταν κρατούν το μαχαίρι της κρατικής εξουσίας. Αυτό αποδεικνύεται από το αποστομωτικό γεγονός ότι εκατομμύρια άνθρωποι δολοφονήθηκαν από κράτη κατά τη διάρκεια της ιστορίας του ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας. Ένας μεμονωμένος κλέφτης μπορεί να διαρρήξει το σπίτι μου και να μου κλέψει την τηλεόρασή μου, αλλά η κλοπή αυτή δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με την τεράστια λεηλασία των πόρων, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και την καταπίεση των εργαζομένων από τις εταιρείες που κατασκεύασαν την τηλεόρασή μου και από εκείνες που εξόρυξαν και κατεργάστηκαν τις πρώτες ύλες που περιέχει. Τα μεγαλύτερα εγκλήματα δεν διαπράττονται από μεμονωμένα σαδιστικά άτομα αλλά από τεράστιες κοινωνικές δομές που επιτρέπουν σε μια κυρίαρχη μειονότητα να επιβάλλει βίαια τη θέλησή της στις εργαζόμενες μάζες.

Ως αποτέλεσμα αυτού, οι αναρχικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι κάθετοι ιεραρχικοί και συγκεντρωτικοί θεσμοί θα πρέπει να καταργηθούν υπέρ της οριζόντιας, αποκεντρωμένης και οικειοθελούς συνεργασίας μεταξύ κατ' αρχήν ισότιμων υποκειμένων. Μέσα σε μια αναρχική κοινωνία άνθρωποι με την επιθυμία ή την προδιάθεση να καταπιέζουν και να εκμεταλλεύονται άλλους ανθρώπους θα εξακολουθούν να υπάρχουν. Ωστόσο, δεν θα βρεθούν σε ένα περιβάλλουν όπου υφίστανται θέσεις εξουσίας και προσφυείς κοινωνικοί μηχανισμοί που μπορούν να αναλάβουν και να χρησιμοποιήσουν προκειμένου να επιβάλουν καταπίεση και εκμετάλλευση σε μεγάλη κλίμακα.

Με τα λόγια του Μπακούνιν, «Θέλετε να αποτρέψετε τους ανθρώπους από το να καταπιέζουν άλλους ανθρώπους; Δουλέψτε την σύσταση του κοινωνικού εδάφους έτσι ώστε να μην μπορεί σ 'αυτό να ευδοκιμήσει αυταρχικό φυτό. Θέλετε να σέβονται την ελευθερία, τα δικαιώματα και τον ανθρώπινο χαρακτήρα των συνανθρώπων τους; Τακτοποιήστε τα πράγματα έτσι ώστε να μην έχουν άλλη επιλογή από το σεβασμό τους — εξαναγκασμένοι όχι από τη θέληση ή την καταπίεση άλλων ανθρώπων, ούτε από την καταστολή του κράτους και της νομοθεσίας, που αναγκαστικά εκπροσωπούνται και εφαρμόζονται από ανθρώπους οι οποίοι θα τους έκαναν σκλάβους με τη σειρά τους, αλλά από την συγκρότηση του κοινωνικού περιβάλλοντος, έτσι ώστε, ενώ αφήνεται κάθε άνθρωπος να απολαμβάνει τη μέγιστη δυνατή ελευθερία, δεν δίνεται σε κανέναν το δικαίωμα να θέσει τον εαυτό του πάνω από τους άλλους ή να τους εξουσιάζει. . .» (Bakunin 1973, 152-3).

Δεδομένων των παραπάνω, οι αναρχικοί υποστηρίζουν ότι δεν είναι αυτοί που είναι αφελείς για την ανθρώπινη φύση αλλά οι υπερασπιστές της ιεραρχίας. Οι εξουσιαστές φαντάζονται εντελώς τυφλά και ανιστόρητα ότι η εξυγίανση της κοινωνικής ζωής μπορεί να επιτευχθεί εάν καλοί άνθρωποι με σωστές ιδέες αναλάβουν τον έλεγχο της εξουσίας. Οι αναρχικοί απολύτως ρεαλιστικά διαπιστώνουν ότι αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ και ούτε πρόκειται. Ανεξάρτητα από τις καλές προθέσεις των ανθρώπων ή τις ιστορίες που λένε στον εαυτό τους, θα διαφθαρούν από τη θέση τους στην κορυφή μιας ιεραρχίας και θα ασχοληθούν πρωτίστως με την άσκηση και την επέκταση της εξουσίας τους πάνω σε άλλους προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Εφόσον κανένα ανθρώπινο ον δεν είναι καλό και αγαθό εκ γενετής, κανένα ανθρώπινο ον δεν είναι αρμόδιο να ορίζει τις ζωές των άλλων.

[Antipnevma]

Πηγές του κειμένου

Bakunin, Michael. 1964. The Political Philosophy of Bakunin: Scientific Anarchism. Edited by G.P. Maximoff. New York: The Free Press of Glencoe.

Bakunin, Michael. 1980. Bakunin on Anarchism, ed. Sam Dolgoff. Montréal: Black Rose Books.

Bakunin, Michael. 1973. Selected Writings. Edited by Arthur Lehning. London: Jonathan Cape.

Galleani, Luigi. 2012. The End of Anarchism? London: Elephant Editions.

Kropotkin, Peter. 1895. Proposed Communist Settlement: A New Colony for Tyneside or Wearside. The Newcastle Daily Chronicle. https://theanarchistlibrary.org/library ... r-wearside.

Kropotkin, Peter. 1924. Ethics: Origins and Development. London: George G. Harrap & Co.

Kropotkin, Peter. 2006. Mutual Aid: A Factor of Evolution. Mineola, NY: Dover Publications.

Kropotkin, Peter. 2014. Direct Struggle Against Capital: A Peter Kropotkin Anthology. Edited by Iain McKay. Oakland, CA: AK Press.

Malatesta, Errico. 2014. The Method of Freedom: An Errico Malatesta Reader. Edited by Davide Turcato. Oakland, CA: AK Press.

Malatesta, Errico. 2015. Life and Ideas: The Anarchist Writings of Errico Malatesta. Edited by Vernon Richards. Oakland, CA: PM Press.

Rocker, Rudolf. 1937. Nationalism and Culture. Los Angeles: Rocker Publications Committee.

Wilson, Charlotte. 2000. Anarchist Essays. Edited by Nicolas Walter. London: Freedom Press.

[Ιδεολόγος]

Μπράβο. Δεν έχει τόσο νόημα να κρίνουμε την "φύση" ή την ιδιοσυγκρασία ενός ανθρώπου, αλλά το σύστημα μέσα στο οποίο ζει.
Το οποίο όμως παίζει με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου και επιβιώνει.
Πρέπει να πολεμηθεί η επιθετικότητα, η "ψυχολογία του όχλου" κλπ. Πρέπει να διαδοθούν ανατρεπτικές της νοοτροπίας ιδέες. Πρέπει να δούμε τι είναι παιδεία και πως αναπτύσσονται τα παιδιά.

Λυπάμαι που γράφω λίγα και γενικά. Βεβαίως και δεν ανταποκρίνονται πλήρως στο όλο σου έργο, δηλαδή όλα αυτά που γράφεις. και δεν προχωράνε τον διάλογο.

[Antipnevma]

Μπράβο. Δεν έχει τόσο νόημα να κρίνουμε την "φύση" ή την ιδιοσυγκρασία ενός ανθρώπου, αλλά το σύστημα μέσα στο οποίο ζει.
Το οποίο όμως παίζει με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου και επιβιώνει.
Πρέπει να πολεμηθεί η επιθετικότητα, η "ψυχολογία του όχλου" κλπ. Πρέπει να διαδοθούν ανατρεπτικές της νοοτροπίας ιδέες. Πρέπει να δούμε τι είναι παιδεία και πως αναπτύσσονται τα παιδιά.

Λυπάμαι που γράφω λίγα και γενικά. Βεβαίως και δεν ανταποκρίνονται πλήρως στο όλο σου έργο, δηλαδή όλα αυτά που γράφεις. και δεν προχωράνε τον διάλογο.

Το κείμενο είναι της συντρόφου Zoe Βaker.

https://anarchopac.com/2022/02/28/anarc ... an-nature/

[Ιδεολόγος]

Μπράβο. Δεν έχει τόσο νόημα να κρίνουμε την "φύση" ή την ιδιοσυγκρασία ενός ανθρώπου, αλλά το σύστημα μέσα στο οποίο ζει.
Το οποίο όμως παίζει με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου και επιβιώνει.
Πρέπει να πολεμηθεί η επιθετικότητα, η "ψυχολογία του όχλου" κλπ. Πρέπει να διαδοθούν ανατρεπτικές της νοοτροπίας ιδέες. Πρέπει να δούμε τι είναι παιδεία και πως αναπτύσσονται τα παιδιά.

Λυπάμαι που γράφω λίγα και γενικά. Βεβαίως και δεν ανταποκρίνονται πλήρως στο όλο σου έργο, δηλαδή όλα αυτά που γράφεις. και δεν προχωράνε τον διάλογο.

Το κείμενο είναι της συντρόφου Zoe Βaker.

https://anarchopac.com/2022/02/28/anarc ... an-nature/

Ευχαριστώ για το άρθρο. Θα το διαβάσω.

[ΑΙΝΕΙΑΝ06]

Αναρχία ίσον ΦΑΡ ΟΥΕΣΤ

[Αλιόσα]

Αναρχία ίσον ΦΑΡ ΟΥΕΣΤ

Οχι, δεν νομιζω πως αναρχία σημαίνει κάνω ό,τι γουστάρω( σκοτώνω, σπάω το κατάστημα του φουκαρά κτλ) γιατί και η αναρχία έχει την ηθική της.

[ΑΙΝΕΙΑΝ06]

Αναρχία ίσον ΦΑΡ ΟΥΕΣΤ

Οχι, δεν νομιζω πως αναρχία σημαίνει κάνω ό,τι γουστάρω( σκοτώνω, σπάω το κατάστημα του φουκαρά κτλ) γιατί και η αναρχία έχει την ηθική της.

Κάθε οργανωμένη κοινωνία με κανόνες προϋποθέτει μία Αρχή που θα έχει την δυναμη να ρυθμίζει αυτούς τους κανόνες και να τους επιβάλει
Αυτή ή Αρχή μπορεί να μην είναι μεν ή κρατική εξουσία αλλα θα είναι κάποια άλλη εξουσία, του πιο νταη ή του πιο σοφού γέροντα ή του ντόπιου οπλαρχηγού

[ΑΙΝΕΙΑΝ06]

Πολλές φορές στην Ιστορία υπήρξαν κοινότητες ανθρώπων πάνω στις οποίες ή κρατική εξουσία ήταν αδύνατη ή ανύπαρκτη
Κάθε άλλο λοιπόν αυτές οι κοινότητες ήταν πρότυπα.. δημοκρατίας ή ελευθερίας

[ΓΑΛΗ]

Έχω πάθει κατιτίς σαν déjà vu μεταφοράς στα τέλη των σέβεντις.



Το έχω με άλλο εξώφυλλο αλλά βαριέμαι να ψάχνω.

[ΑΙΝΕΙΑΝ06]

Σε μία αναρχική κοινωνία (στην οποία ΔΕΝ θα υπάρχει αφθονία αγαθών) δεν θα υπάρχουν κοινωνικές τάξεις η αντίπαλες ομάδες ανθρώπων με αντίθετα συμφέροντα;

[nemo]

Σε μία αναρχική κοινωνία (στην οποία ΔΕΝ θα υπάρχει αφθονία αγαθών) δεν θα υπάρχουν κοινωνικές τάξεις η αντίπαλες ομάδες ανθρώπων με αντίθετα συμφέροντα;

με την αναρχη κοινωνια θα παταμε τα κουμπια σε ενα μηχανημα και θα παραγγελουμε οτι θελουμε
να φαμε επισης οι ομορφες γυναικες θα ειναι κοινες για ολους και τα παιδια θα τα μεγαλωνουν ρομποτ ντανταδες και στα χωραφια και εργοστασια με ρομποτ να παραγουν οτι γουσταρουμε
και θα περναμε ζαχαρενια συζητωντας με τους αναρχες κομμουνιστες οταν θα βαριομαστε το σεξ

[sys3x]

Σε μία αναρχική κοινωνία (στην οποία ΔΕΝ θα υπάρχει αφθονία αγαθών) δεν θα υπάρχουν κοινωνικές τάξεις η αντίπαλες ομάδες ανθρώπων με αντίθετα συμφέροντα;

με την αναρχη κοινωνια θα παταμε τα κουμπια σε ενα μηχανημα και θα παραγγελουμε οτι θελουμε
να φαμε επισης οι ομορφες γυναικες θα ειναι κοινες για ολους και τα παιδια θα τα μεγαλωνουν ρομποτ ντανταδες και στα χωραφια και εργοστασια με ρομποτ να παραγουν οτι γουσταρουμε
και θα περναμε ζαχαρενια συζητωντας με τους αναρχες κομμουνιστες οταν θα βαριομαστε το σεξ

F. A. L. COM

Καλωσήλθατε σ/φοι.

[Ιδεολόγος]

Σε μία αναρχική κοινωνία (στην οποία ΔΕΝ θα υπάρχει αφθονία αγαθών) δεν θα υπάρχουν κοινωνικές τάξεις η αντίπαλες ομάδες ανθρώπων με αντίθετα συμφέροντα;

με την αναρχη κοινωνια θα παταμε τα κουμπια σε ενα μηχανημα και θα παραγγελουμε οτι θελουμε
να φαμε επισης οι ομορφες γυναικες θα ειναι κοινες για ολους και τα παιδια θα τα μεγαλωνουν ρομποτ ντανταδες και στα χωραφια και εργοστασια με ρομποτ να παραγουν οτι γουσταρουμε
και θα περναμε ζαχαρενια συζητωντας με τους αναρχες κομμουνιστες οταν θα βαριομαστε το σεξ

Καταλαβαίνεις γιατί είστε αποτυχημένες υπάρξεις οι φασίστες; Έβαλες τις γυναίκες ίδιες με τα προϊόντα των εργοστασίων ως αντικείμενα για σεξ.

[Antipnevma]

Αναρχία ίσον ΦΑΡ ΟΥΕΣΤ

Οχι, δεν νομιζω πως αναρχία σημαίνει κάνω ό,τι γουστάρω( σκοτώνω, σπάω το κατάστημα του φουκαρά κτλ) γιατί και η αναρχία έχει την ηθική της.

Κάθε οργανωμένη κοινωνία με κανόνες προϋποθέτει μία Αρχή που θα έχει την δυναμη να ρυθμίζει αυτούς τους κανόνες και να τους επιβάλει
Αυτή ή Αρχή μπορεί να μην είναι μεν ή κρατική εξουσία αλλα θα είναι κάποια άλλη εξουσία, του πιο νταη ή του πιο σοφού γέροντα ή του ντόπιου οπλαρχηγού

Μα οι αναρχικοί δεν ζητάνε οργανωμένη δηλαδή ταξική κοινωνία αλλά το αντίθετο. Ο νταής, ο σοφός γέροντας (σαν και εσένα καλή ώρα) και ο οπλαρχηγός υπήρχαν εντός της οθωμανικής κοινωνίας, μιας κοινωνίας ταξικής, ληστρικής και παρασιτικής μέχρι τα μπούνια.