micmic έγραψε: ↑21 Μάιος 2024, 11:24
Ναύτης έγραψε: ↑21 Μάιος 2024, 11:14
Ο Πόππερ έλεγε (στο περίπου) ότι η πρόταση: στα έγκατα του πλανήτη Άρη διαβιούν μικρά πράσινα ανθρωπάκια, είναι κατ' αρχήν ορθολογική γιατί επιδέχεται διαψευσιμότητα, να πάμε δηλαδή κάποια στιγμή στον πλανήτη Άρη, να σκάψουμε και να δούμε ότι δεν υπάρχουν μικρά πράσινα ανθρωπάκια. Η δυνατότητα διαψευσιμότητας είναι το κλειδί στις ορθολογικές προτάσεις, ωστόσο η διαψευσιμότητα απαιτεί εξίσου επιστημονικά επιχειρήματα, αποδείξεις δηλαδή. Η παραδοχή της ύπαρξης του θεού αφορά σε μια μεταφυσική αντίληψη, είναι μια θρησκευτική πίστη, ωστόσο εξίσου μεταφυσική αντίληψη, μια άλλου είδους θρησκευτική πίστη, είναι το να απαντά κάποιος: όχι, δεν υπάρχει (γιατί θεωρεί γελοίο τον αρχικό ισχυρισμό).
Στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε και δεν θα μπορούσαμε ποτέ να ξέρουμε. Η πιο τίμια ορθολογική απάντηση, λοιπόν, είναι το: δεν γνωρίζω.
Αυτό είπα εξ'αρχής, ότι δεν ξέρουμε και δεν θα μπορούσαμε ποτέ να ξέρουμε. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τον Θεό, ισχύει για οποιαδήποτε μαλακία μπορεί να σκεφτεί κανείς. Η default παραδοχή λοιπόν (η οποία και χρειάστηκε χιλιάδες χρόνια θανάτων, αγώνων, έρευνας κτλ ώστε να γίνει default και ακόμα το παλεύουμε) είναι ότι ΤΙΠΟΤΑ δεν ισχύει αν δεν μπορείς να το αποδείξεις.
Και τα -επίτηδες γελοία- παραδείγματα που φέρνω, απλά καταδεικνύουν ότι θα θεωρούσαμε λίγο σαλεμένο όποιον απαντούσε "δεν ξέρω" στην ερώτηση "υπάρχει άραγε μια αόρατη θεότητα ολόιδια με την Margot Robbie μέσα στο δωμάτιο που παίρνει πίπες σε όσους επιλέγει;". Εξίσου μεταφυσική ερώτηση με το "υπάρχει Θεός;". Αλλά αν κάποιος απαντήσει "δεν ξέρω" στην δεύτερη ερώτηση, δεν τον λέμε "σαλεμένο". Τον λέμε "αγνωστικιστή". Καθαρά λόγω κοινωνικών συμβάσεων.
Ακριβώς γι' αυτούς τους λόγους, αν θες να απαντήσεις ορθολογικά σε μια εντελώς ανορθολογική πρόταση που δεν επιδέχεται διψευσιμότητα, "υπάρχει θεός", η μόνη απάντηση που μπορείς να δώσεις είναι: δεν γνωρίζω. Αν απαντήσεις, όχι δεν υπάρχει, στο πλαίσιο του ορθού λόγου καλείσαι να το αποδείξεις με λογικά επιχειρήματα. Υπάρχουν τέτοια; Όχι, δεν υπάρχουν, ούτε για να αποδείξει κάποιος ότι υπάρχει θεός, ούτε για να αποδείξει ότι δεν υπάρχει. Κι εφόσον δεν υπάρχουν λογικά επιχειρήματα ούτε για την κατάφαση, ούτε για την άρνηση, μιλάμε για πίστη.
Τώρα βέβαια, εγώ καταλαβαίνω τι θες να πεις. Οπωσδήποτε συνιστά μια γελοιότητα, απ' όπου κι αν το εξετάσει κάποιος, ότι κάπου στο στερέωμα υπάρχει ένας άχρονος παππούλης που ασχολείται εμμονικά με το τι κάνουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους, τι τρώνε, τι πίνουν, τι γαμούν κοκ, και κρατάει σημειώσεις σ' ένα τεφτέρι για να στείλει ψυχές (εδώ, στα περί ψυχής, υπάρχει δυνατότητα διαψευσιμότητας) στα καζάνια της κόλασης, μέχρι να καταστρέψει μια μέρα τον κόσμο όλον, μιλάμε για μούρλα με το καντάρι. Αλλά και πάλι, σού λέει ο άλλος: εγώ έτσι πιστεύω. Απ' την ώρα που λέει "πιστεύω", παύει κάθε λογική συζήτηση, το πεδίο ορισμού είναι άλλο. Αν του απαντήσεις: γνωρίζω ότι λες μαλακίες (λέει, έτσι πιστεύω κι εγώ), θα σού πει: απόδειξέ το. Δεν μπορείς. Γι' αυτό όταν λέμε: γνωρίζω, πρέπει να μπορούμε να το αποδείξουμε, ενώ όταν λέμε: πιστεύω, ζμπούτσαμς.