Τι ισχύει; του παράθυρου ή του παραθύρου;

[Σαρακατσανος]

Μου θυμίσατε τον παππού Μητσοτάκη που είπε κάποτε << η κορυφή του παγοβούνου>> .

[Beria]

Η ερώτηση αφορά -κυρίως- τα προπαροξύτονα στα οποία η Δημοτική δυσκολεύεται

Ο γενικός κανόνας νομίζω ότι είναι πως αν ο λόγιος τύπος είναι συχνός (τον ακούς δηλαδή συχνά στην Εκκλησία, σε διοικητικά κείμενα κλπ) τότε χρησιμοποιείται αυτός και ο τόνος κατεβαίνει.

Παράδειγμα, όλοι θα πουν:
Η ζωή του ανθρώπου, χωρίς να το σκεφτούν. Το ίδιο και στη γενική πληθυντικού: Τα έργα των ανθρώπων.

Αντιθέτως, σε λέξεις σύγχρονες ο τόνος ανεβοκατεβαίνει κατά περίπτωση
μπορείς να πεις η σύνθεση της Κυβέρνησης, αλλά η εναλλαγή των Κυβερνήσεων


δεν θα πεις, πάντως, ποτέ του ψιχούλου, ή του φουρνάρεως

[argouen]

Ελα μλκ δεν το διαβαζω ολο αυτο.Πες πως ειναι το σωστο.

δάκρυσα

[hellegennes]

Η ερώτηση αφορά -κυρίως- τα προπαροξύτονα στα οποία η Δημοτική δυσκολεύεται

Ο γενικός κανόνας νομίζω ότι είναι πως αν ο λόγιος τύπος είναι συχνός (τον ακούς δηλαδή συχνά στην Εκκλησία, σε διοικητικά κείμενα κλπ) τότε χρησιμοποιείται αυτός και ο τόνος κατεβαίνει.

Παράδειγμα, όλοι θα πουν:
Η ζωή του ανθρώπου, χωρίς να το σκεφτούν. Το ίδιο και στη γενική πληθυντικού: Τα έργα των ανθρώπων.

Εγώ λέω συχνά «του άνθρωπου» αλλά θα το αποφύγω σε επίσημο κείμενο. Να σημειώσω εδώ ότι απ' αυτήν την σύγχυση προκύπτουν και εσφαλμένοι τύποι όπως «οι ανθρώποι».

[chris]

Ο τόνος δεν κατεβαίνει απλά και μόνο επειδή κλίνεται, κατεβαίνει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που περιγράφονται από την γραμματική. Ο ελέφαντας δεν κατεβάζει τον τόνο στην γενική. Ούτε το χόρτο, η λύτρωση, η ελπίδα, ο γέρακας, ο μονάρχης...

hellegennes κατάλαβα, έχεις απόλυτο δίκιο και σε ευχαριστώ πολύ.

Η ερώτηση αφορά -κυρίως- τα προπαροξύτονα στα οποία η Δημοτική δυσκολεύεται

Ο γενικός κανόνας νομίζω ότι είναι πως αν ο λόγιος τύπος είναι συχνός (τον ακούς δηλαδή συχνά στην Εκκλησία, σε διοικητικά κείμενα κλπ) τότε χρησιμοποιείται αυτός και ο τόνος κατεβαίνει.

Παράδειγμα, όλοι θα πουν:
Η ζωή του ανθρώπου, χωρίς να το σκεφτούν. Το ίδιο και στη γενική πληθυντικού: Τα έργα των ανθρώπων.

Αντιθέτως, σε λέξεις σύγχρονες ο τόνος ανεβοκατεβαίνει κατά περίπτωση
μπορείς να πεις η σύνθεση της Κυβέρνησης, αλλά η εναλλαγή των Κυβερνήσεων


δεν θα πεις, πάντως, ποτέ του ψιχούλου, ή του φουρνάρεως

Ναι Beria, ευχαριστώ και σένα, αν και ... τα γράφεις τόσο αναλυτικά και με τόσες εξαιρέσεις βρε συ που χάνεται ο άλλος.

Να υποθέσω φιλόλογος και συ και ο hellegennes ;

[chris]

Εγώ λέω συχνά «του άνθρωπου» αλλά θα το αποφύγω σε επίσημο κείμενο. Να σημειώσω εδώ ότι απ' αυτήν την σύγχυση προκύπτουν και εσφαλμένοι τύποι όπως «οι ανθρώποι».

ανθρώποι δεν το έχω ξανακούσει ποτέ, αφύσικο μου φαίνεται, δεν θα μου έβγαινε να το πω ποτέ νομίζω.
Σας είπα ότι περισσότερο πάω διαισθητικά τι μου φαίνεται σωστό παρά λόγω γραμματικής και θεωρώ ... δεν είμαι κακός :-)

Μου θυμίσατε τον παππού Μητσοτάκη που είπε κάποτε << η κορυφή του παγοβούνου>> .

χαχαχαχαχαχαχα

[Νταρνάκας]

To τρέχον βιβλίο Γραμματικής του Δημοτικού δεν είναι καθόλου διαφωτιστικό. Κάποια ουδέτερα προπαροξύτονα σε -ο κατεβάζουν τον τόνο λέει, κάποια όχι. Πιάσ' τ ' αβγό και κούρευ' το.

SpoilerShow

Εγώ προσωπικά κλίνω προς τη διατήρηση του τόνου στην προπαραλήγουσα, επειδή απ' ότι βλέπω αυτός είναι ο κανόνας στις λέξεις που είναι καθαρά της δημοτικής (λυκόσκυλο, τριαντάφυλλο), ενώ ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα κυρίως-αν όχι αποκλειστικά- στις λόγιες λέξεις, στους νεολογισμούς και γενικά σε όσες λέξεις προέρχονται αυτούσιες απ' το λεξιλόγιο της αρχαίας ελληνικής (εξώφυλλο, αυτοκίνητο, θέατρο). Θα μου πεις, τα πρόσωπο, μέτωπο και άλογο δεν είναι της δημοτικής; Είναι μεν, αλλά oι λέξεις αυτές υπήρχαν και στην αρχαία ελληνική (έστω κι αν στη νεοελληνική άλλαξε τελείως το νόημα κάποιων, όπως το άλογο), ενώ τα λυκόσκυλο και τριαντάφυλλο είναι καθαρά λέξεις μεταγενέστερων φάσεων της ελληνικής (πρέπει να πρωτοεμφανίστηκαν στα μεσαιωνικά χρόνια, αν δεν κάνω λάθος).
Kαι πάνω που το τελείωσα όλο αυτό, βλέπω το κάστανο να μου χαλάει τη θεωρία!

[Rakomelofronas]

Στα τρισύλλαβα προπαροξύτονα σε -ο και -ος, ο τόνος κατεβαίνει αν η λέξη είναι ή χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό πχ "του αρρώστου", "του ανθρώπου", "του άρρωστου ανθρώπου".

Ο τόνος δεν κατεβαίνει ποτέ σε τετρασύλλαβες και άνω λέξεις σε -ο και -ος. Για παράδειγμα, το "Αμπελοκήπους" είναι ιδιωματισμός γιατί στην ονομαστική είναι "Αμπελόκηποι" και όχι "Αμπελοκήποι". Κάπου είχα διαβάσει ότι στα νοτιοελλαδίτικα ιδιώματα ο τόνος κατεβαίνει πιο συχνά στην παραλήγουσα πχ "Σαββάτο" αντί για "Σάββατο". Γενικά πάντως υπάρχει μια τάση τα τελευταία χρόνια να επανεμφανίζονται κανόνες της καθαρεύουσας οπότε μπορεί κάποιος να επικαλεστεί τον κανόνα "όχι τόνος στην προπαραλήγουσα με μακρά λήγουσα", που δεν έχει ιδιαίτερη χρηστικότητα στα νέα ελληνικά.

Οπότε συνοπτικά: πιο "σωστό" το "παράθυρου", πιο αρχαιοπρεπές/"ύποπτο" το "παραθύρου".

[chris]

Οπότε συνοπτικά: πιο "σωστό" το "παράθυρου", πιο αρχαιοπρεπές/"ύποπτο" το "παραθύρου".

Ε κάντο και συ, το πιο παλιό/αρχαιοπρεπές το "παραθύρου", και πιο new entry το "παράθυρου" να κλείσουμε! (βάζουμε πρώτο ότι μας συμφέρει περισσότερο...)

[Rakomelofronas]

Εγώ είμαι του παράθυρου.

[chris]

Εγώ είμαι του παράθυρου.

Δεν έχει σημασία, δέχεσαι και το παραθύρου όμως, βάλτο πρώτο στην σειρά και κλείσαμε

[chris]

Πάντως ειλικρινά δεν περίμενα ότι ήθελε τόσο ψάξιμο, το είχα για απλή ερωτησούλα...

[Rakomelofronas]

Είσαι τυχερός που η συζήτηση δεν γύρισε στον Εμφύλιο (ακόμη).

[Χαοτικός]

Η ερώτηση αφορά -κυρίως- τα προπαροξύτονα στα οποία η Δημοτική δυσκολεύεται

Ο γενικός κανόνας νομίζω ότι είναι πως αν ο λόγιος τύπος είναι συχνός (τον ακούς δηλαδή συχνά στην Εκκλησία, σε διοικητικά κείμενα κλπ) τότε χρησιμοποιείται αυτός και ο τόνος κατεβαίνει.

Παράδειγμα, όλοι θα πουν:
Η ζωή του ανθρώπου, χωρίς να το σκεφτούν. Το ίδιο και στη γενική πληθυντικού: Τα έργα των ανθρώπων.

Εγώ λέω συχνά «του άνθρωπου» αλλά θα το αποφύγω σε επίσημο κείμενο. Να σημειώσω εδώ ότι απ' αυτήν την σύγχυση προκύπτουν και εσφαλμένοι τύποι όπως «οι ανθρώποι».

Σφάλμα μεγάλο να το πεις "Άνθρωποι" ή "Ανθρώποι". Αφού δεν υπάρχουν μωρέ! όλοι κτήνη είμαστε.


Υ.Γ. Περάστε ρε σεις κι από την χρονιά χρονολογία να πείτε τη γνώμη σας.

[Beria]

Πάντως ειλικρινά δεν περίμενα ότι ήθελε τόσο ψάξιμο, το είχα για απλή ερωτησούλα...

Απλή ερωτησούλα, λέει, για το ζήτημα* που άφησε εκατομμύρια Έλληνες αγράμματους!

*η γλωσσική παράνοια, άλλη γλώσσα,δηλαδή, να μιλάει ο λαός στο σπίτι του και άλλη στο σχολείο και τις συναλλαγές με το κράτος