Α : ΚΑΒΑΦΗΣ : Το Ποιημα των Ποιηματων...

[Planis]

Δεν μπορεί να λείπει φυσικά και η Άννα Κομνηνή...

Στόν πρόλογο τῆς Ἀλεξιάδος της θρηνεῖ,
γιά τήν χηρεία της ἡ Ἅννα Κομνηνή.

Εἰς ἴλιγγον εἶν' ἡ ψυχή της. «Καί
ῥείθροις δακρύων», μᾶς λέγει, «περιτέγγω
τούς ὀθφαλμούς..... Φεῦ τῶν κυμάτων» τῆς ζωῆς της,
«φεῦ τῶν ἐπαναστάσεων». Τήν καίει ἡ ὀδύνη
«μέχρις ὀστέων καί μυελῶν καί μερισμοῦ ψυχῆς».

Ὅμως ἡ ἀλήθεια μοιάζει πού μιά λύπη μόνην
καιρίαν ἐγνώρισεν ἡ φίλαρχη γυναῖκα·
ἕναν καϋμό βαθύ μονάχα εἶχε
(κί ἄς μήν τ' ὁμολογεί) ἡ ἀγέρωχη αὐτή Γραικιά,
πού δέν κατάφερε, μ' ὅλην τήν δεξιότητά της,
τήν Βασιλείαν ν' ἀποκτήσει· μά τήν πῆρε
σχεδόν μέσ' ἀπ' τά χέρια της ὁ προπετής Ἰωάννης.

(1920)

[Λεγεών]

μισαρχαιοέλληνας, ομοφυλόφιλος, φονταμενταλιστής

εκρηκτικός συνδυασμός

Εκρηκτική άγνοια.

Να με συγχωρείς, δεν έχω διαβάσει Καβάφη πέρα από τα βασικά και γνωστά.

Φαίνεται πως έγραφε πολύ με POV.

[Ζαποτέκος]

Δημητρίου Σωτήρος (162-150 π.Χ.)

SpoilerShow

Κάθε του προσδοκία βγήκε λανθασμένη!

Φαντάζονταν έργα να κάμει ξακουστά,
να παύσει την ταπείνωσι που απ' τον καιρό της μάχης
της Μαγνησίας την πατρίδα του πιέζει.

Να γίνει πάλι κράτος δυνατό η Συρία,
με τους στρατούς της, με τους στόλους της,
με τα μεγάλα κάστρα, με τα πλούτη.

Υπέφερε, πικραίνονταν στην Ρώμη
σαν ένοιωθε στες ομιλίες των φίλων του,
της νεολαίας των μεγάλων οίκων,
μες σ' όλην την λεπτότητα και την ευγένεια
που έδειχναν σ' αυτόν, του βασιλέως
Σελεύκου Φιλοπάτορος τον υιό -
σαν ένοιωθε που όμως πάντα υπήρχε μια κρυφή
ολιγωρία για τες δυναστείες τες ελληνίζουσες·
που ξέπεσαν, που για τα σοβαρά έργα δεν είναι,
για των λαών την αρχηγία πολύ ακατάλληλες.
Τραβιούνταν μόνος του, κι αγανακτούσε, κι όμνυε
που όπως τα θαρρούν διόλου δεν θάναι·
ιδού που έχει θέλησιν αυτός·
θ' αγωνισθεί, θα κάμει, θ' ανυψώσει.

Αρκεί να βρει έναν τρόπο στην Ανατολή να φθάσει,
να κατορθώσει να ξεφύγει από την Ιταλία -
κι όλην αυτήν την δύναμι που έχει
μες στην ψυχή του, όλην την ορμήν
αυτή θα μεταδώσει στον λαό.

Α στην Συρία μονάχα να βρεθεί!
Έτσι μικρός απ' την πατρίδα έφυγε
που αμυδρώς θυμούνταν την μορφή της.
Μα μες στην σκέψι του την μελετούσε πάντα
σαν κάτι ιερό που προσκυνώντας το πλησιάζεις,
σαν οπτασία τόπου ωραίου, σαν όραμα
ελληνικών πόλεων και λιμένων.-

Και τώρα;
Τώρα απελπισία και καϋμός.
Είχανε δίκιο τα παιδιά στην Ρώμη.
Δεν είναι δυνατόν να βασταχθούν η δυναστείες
που έβγαλε η Κατάκτησις των Μακεδόνων.

Αδιάφορον: επάσχισεν αυτός,
όσο μπορούσεν αγωνίσθηκε.
Και μες στην μαύρη απογοήτευσί του,
ένα μονάχα λογαριάζει πια
με υπερηφάνειαν· που, κ' εν τη αποτυχία του,
την ίδιαν ακατάβλητην ανδρεία στον κόσμο δείχνει.

Τ' άλλα - ήσαν όνειρα και ματαιοπονίες.
Αυτή η Συρία - σχεδόν δεν μοιάζει σαν πατρίς του,
αυτή είν' η χώρα του Ηρακλείδη και του Βάλα.

Κ. Καβάφης

Σημειώσεις:
Εγγονός του Αντιόχου Γ' του Μεγάλου που ηττήθηκε από τους Ρωμαίους στη Μαγνησία το 190 π.Χ. και υιός του Σελεύκου Δ'. Ο Δημήτριος πέρασε τη νιότη του στη Ρώμη ως όμηρος ενώ ο θείος του, Αντίοχος Δ' Επιφανής, σφετερίστηκε το θρόνο της Συρίας και κατόπιν τον παρέδωσε στον υιό του, Αντίοχο Ε'. Το 162 π.Χ., ο Δημήτριος απέδρασε από τη Ρώμη, ανέκτησε το θρόνο του και αγωνίστηκε για την ενότητα της Συρίας. Οι ικανότητές του φόβισαν τους γείτονές του και ανάγκασαν τους Ρωμαίους να τον παρακολουθούν στενά. Απέκτησε εχθρούς ακόμα και ανάμεσα σ' αυτούς που είχε προστατέψει («Οροφέρνης»). Έγινε δύστροπος και μέθυσος. Το 150 π.Χ. ηττήθηκε και σκοτώθηκε απ' ένα διεκδικητή του θρόνου, τον Αλέξανδρο Βάλα που είχε εξαγοραστεί από τον πρώην σατράπη της Βαβυλώνας, Ηρακλείδη, τον Άτταλο Β' της Περγάμου και τον Πτολεμαίο ΣΤ' Φιλομήτωρα.


http://cavafis.compupress.gr/kavgr112.htm

Δεν μπορεί να λείπει φυσικά και η Άννα Κομνηνή...

SpoilerShow

Στόν πρόλογο τῆς Ἀλεξιάδος της θρηνεῖ,
γιά τήν χηρεία της ἡ Ἅννα Κομνηνή.

Εἰς ἴλιγγον εἶν' ἡ ψυχή της. «Καί
ῥείθροις δακρύων», μᾶς λέγει, «περιτέγγω
τούς ὀθφαλμούς..... Φεῦ τῶν κυμάτων» τῆς ζωῆς της,
«φεῦ τῶν ἐπαναστάσεων». Τήν καίει ἡ ὀδύνη
«μέχρις ὀστέων καί μυελῶν καί μερισμοῦ ψυχῆς».

Ὅμως ἡ ἀλήθεια μοιάζει πού μιά λύπη μόνην
καιρίαν ἐγνώρισεν ἡ φίλαρχη γυναῖκα·
ἕναν καϋμό βαθύ μονάχα εἶχε
(κί ἄς μήν τ' ὁμολογεί) ἡ ἀγέρωχη αὐτή Γραικιά,
πού δέν κατάφερε, μ' ὅλην τήν δεξιότητά της,
τήν Βασιλείαν ν' ἀποκτήσει· μά τήν πῆρε
σχεδόν μέσ' ἀπ' τά χέρια της ὁ προπετής Ἰωάννης.

(1920)

Κομνηνή Άννα («Άννα Κομνηνή»)
Η Άννα Κομνηνή (1083-1146) ήταν η μεγαλύτερη θυγατέρα του αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού και της Ειρήνης. Προσπάθησε ματαίως να αδράξει το θρόνο από τον αδερφό της Ιωάννη II για το σύζυγό της, Νικηφόρο *, του οποίου ο θάνατος το 1137 την οδήγησε να αποσυρθεί σε μοναστήρι, όπου και επιδόθηκε στη συγγραφή της Αλεξιάδος, μιας 15τομης βιογραφίας του πατέρα της.

* Ο Νικηφόρος Βρυέννιος μας άφησε και ιστορικό έργο. Ο ίδιος δεν έδειξε μεγάλη διάθεση να γίνει αυτοκράτορας , σε αντίθεση με την σύζυγό του.

Μανουήλ Kομνηνός

SpoilerShow

Ο βασιλεύς κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός
μια μέρα μελαγχολική του Σεπτεμβρίου
αισθάνθηκε τον θάνατο κοντά. Οι αστρολόγοι
(οι πληρωμένοι) της αυλής εφλυαρούσαν
που άλλα πολλά χρόνια θα ζήσει ακόμη.
Ενώ όμως έλεγαν αυτοί, εκείνος
παληές συνήθειες ευλαβείς θυμάται,
κι απ’ τα κελλιά των μοναχών προστάζει
ενδύματα εκκλησιαστικά να φέρουν,
και τα φορεί, κ’ ευφραίνεται που δείχνει
όψι σεμνήν ιερέως ή καλογήρου.

Ευτυχισμένοι όλοι που πιστεύουν,
και σαν τον βασιλέα κυρ Μανουήλ τελειώνουν
ντυμένοι μες στην πίστι των σεμνότατα.

Κ. Καβάφης

Συμπληρώνω ότι το "κυρ" στη βυζαντινή περίοδο, δεν υποδήλωνε υποτίμηση αλλά κύρος.

Κομνηνός Μανουήλ («Μανουήλ Κομνηνός»)
Βυζαντινός αυτοκράτορας (1143-1180 μ.Χ.). Ήταν ο τέταρτος υιός του Ιωάννη του Β'. Αναδείχθηκε λαμπρός ηγεμόνας, θαρραλέος πολεμιστής, ικανότατος στρατηγός, επιδέξιος διπλωμάτης και πολιτικός με μεγάλα και τολμηρά οράματα. Παρά τις ικανότητές του, το Βυζάντιο στα χρόνια της βασιλείας του, υπέστη μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές στην ιστορία του με τη μάχη του Μυριοκεφάλου, στην οποία οι Βυζαντινοί υπέστησαν συντριβή από το στρατό των Τούρκων που μ' αυτό τον τρόπο εξασφάλισαν τη διαρκή παρουσία τους στη Μικρά Ασία. Στα χρόνια του, επίσης, οργανώθηκε η Δεύτερη Σταυροφορία των δυτικών κατά των μουσουλμάνων, η οποία οδηγήθηκε σε παταγώδη αποτυχία ενώ παράλληλα προξένησε και μεγάλες καταστροφές, λεηλασίες κλπ. στις Βυζαντινές επαρχίες από τις οποίες πέρασαν οι Σταυροφόροι...
http://cavafis.compupress.gr/people.htm

[Ζαποτέκος]

Οι Ιουδαίοι, παρά την αντίστασή τους ( Επανάσταση των Μακκαβαίων/Ασμοναίων ) , δεν κατάφεραν και αυτοί να αντισταθούν στον εξελληνισμό της εποχής. Το να ελληνίζεις , έστω και κατά τους εξωτερικούς τύπους , ήταν της μόδας. Μέχρι και για τους επαναστάτες. Προσέξτε στο παρακάτω χωρίο της ΠΔ τα ονόματα των επαναστατών. Τα ονόματα των πατεράδων είναι εβραϊκά , αλλά τα ονόματα των γιων είναι ελληνικά :

καὶ ἐπέλεξεν Ἰούδας τὸν Εὐπόλεμον υἱὸν Ἰωάννου τοῦ Ἀκκὼς καὶ Ἰάσονα υἱὸν Ἐλεαζάρου καὶ ἀπέστειλεν αὐτοὺς εἰς Ῥώμην στῆσαι αὐτοῖς φιλίαν καὶ συμμαχίαν

Αλέξανδρος Ιανναίος, και Αλεξάνδρα

Επιτυχείς και πλήρως ικανοποιημένοι,
ο βασιλεύς Αλέξανδρος Ιανναίος,
κ' η σύζυγός του η βασίλισσα Αλεξάνδρα
περνούν με προπορευομένην μουσικήν
και με παντοίαν μεγαλοπρέπειαν και χλιδήν,
περνούν απ' τες οδούς της Ιερουσαλήμ.
Ετελεσφόρησε λαμπρώς το έργον
που άρχισαν ο μέγας Ιούδας Μακκαβαίος
κ' οι τέσσαρες περιώνυμοι αδελφοί του·
και που μετά ανενδότως συνεχίσθη εν μέσω
πολλών κινδύνων και πολλών δυσχερειών.
Τώρα δεν έμεινε τίποτε το ανοίκειον.
Έπαυσε κάθε υποταγή στους αλαζόνας
μονάρχας της Αντιοχείας. Ιδού
ο βασιλεύς Αλέξανδρος Ιανναίος,
κ' η σύζυγός του η βασίλισσα Αλεξάνδρα
καθ' όλα ίσοι προς τους Σελευκίδας.
Ιουδαίοι καλοί, Ιουδαίοι αγνοί, Ιουδαίοι πιστοί - προ πάντων.
Αλλά, καθώς που το απαιτούν η περιστάσεις,
και της ελληνικής λαλιάς ειδήμονες·
και μ' Έλληνας και μ' ελληνίζοντας
μονάρχας σχετισμένοι - πλην σαν ίσοι, και ν' ακούεται.
Τωόντι ετελεσφόρησε λαμπρώς,
ετελεσφόρησε περιφανώς
το έργον που άρχισαν ο μέγας Ιούδας Μακκαβαίος
κ' οι τέσσαρες περιώνυμοι αδελφοί του.

[Ζαποτέκος]

Τείχη

Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.

Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·

διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.

Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Ανεπαισθήτως μ' έκλεισαν από τον κόσμον έξω.

Ενας γέρος

Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ' ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.

Και μες στων άθλιων γηρατειών την καταφρόνεια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ' εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το κυττάζει.
Κ' εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθές. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πώς τον εγέλα·
και πώς την εμπιστεύονταν πάντα - τι τρέλλα! -
την ψεύτρα που έλεγε· «Αύριο. Εχεις πολύν καιρό.»

Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ' ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.

... Μα απ' το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.

Κεριά

Του μέλλοντος οι μέρες στέκοντ' εμπροστά μας
σα μιά σειρά κεράκια αναμένα -
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.

Οι περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβησμένων·
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λιωμένα, και κυρτά.

Δεν θέλω να τα βλέπω· με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ' αναμένα μου κεριά.

Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν.

Δέησις

Η θάλασσα στα βάθη της πήρ' έναν ναύτη.--
Η μάνα του, ανήξερη, πιαίνει κι ανάφτει

στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί
για να επιστρέψει γρήγορα και νάν' καλοί καιροί --

και όλο προς τον άνεμο στήνει τ' αυτί.
Αλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,

η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη,
ξεύροντας πως δεν θάλθει πια ο υιός που περιμένει.

[ΓΑΛΗ]

Τα ονόματα των πατεράδων είναι εβραϊκά , αλλά τα ονόματα των γιων είναι ελληνικά

Αυτό που περιγράφει και στα "Νομίσματα".

[Ζαποτέκος]

Τα ονόματα των πατεράδων είναι εβραϊκά , αλλά τα ονόματα των γιων είναι ελληνικά

Αυτό που περιγράφει και στα "Νομίσματα".

Στα νομίσματα τα ονόματα είναι στα ινδικά και στα ελληνικά :

Εβουκρατιντάζα = Ευκρατίδης
Στρατάγα = Στράτων
Μεναντράζα = Μένανδρος
Εραμαϊάζα = Ερμαίος

[ΓΑΛΗ]

Η διορία του Νέρωνος

Δεν ανησύχησεν ο Νέρων όταν άκουσε
του Δελφικού Μαντείου τον χρησμό.
«Τα εβδομήντα τρία χρόνια να φοβάται».
Είχε καιρόν ακόμη να χαρεί.
Τριάντα χρονώ είναι. Πολύ αρκετή
είν' η διορία που ο θεός τον δίδει
για να φροντίσει για τους μέλλοντας κινδύνους.
Τώρα στη Ρώμη θα επιστρέψει κουρασμένος
λίγο,
αλλά εξαίσια κουρασμένος από το ταξείδι αυτό,

που ήταν όλο μέρες απολαύσεως-
στα θέατρα,
στους κήπους, στα γυμνάσια...

Των πόλεων της Αχαϊας εσπέρες...

Α των γυμνών σωμάτων η ηδονή προ πάντων...

Αυτά ο Νέρων. Και στην Ισπανία
ο Γάλβας
 κρυφά το στράτευμά του
συναθροίζει και το ασκεί,

ο γέροντας ο εβδομήντα τριώ χρονώ.




Τα βήματα

Σ' εβένινο κρεββάτι στολισμένο
με κοραλλένιους αετούς, βαθυά κοιμάται
ο Νέρων -- ασυνείδητος, ήσυχος, κ' ευτυχής·
ακμαίος μες στην ευρωστία της σαρκός,
και στης νεότητος τ' ωραίο σφρίγος.

Αλλά στην αίθουσα την αλαβάστρινη που κλείνει
των Αηνοβάρβων το αρχαίο λαράριο
τι ανήσυχοι που είν' οι Λάρητές του.
Τρέμουν οι σπιτικοί μικροί θεοί,
και προσπαθούν τ' ασήμαντά των σώματα να κρύψουν.
Γιατί άκουσαν μια απαίσια βοή,
θανάσιμη βοή την σκάλα ν' ανεβαίνει,
βήματα σιδερένια που τραντάζουν τα σκαλιά.
Και λιγοθυμισμένοι τώρα οι άθλιοι Λάρητες,
μέσα στο βάθος του λαράριου χώνονται,
ο ένας τον άλλονα σκουντά και σκουντουφλά,
ο ένας μικρός θεός πάνω στον άλλο πέφτει
γιατί κατάλαβαν τι είδος βοή είναι τούτη,
τάνοιωσαν πια τα βήματα των Εριννύων.

Κ. Καβάφης


Οι Αηνοβάρβοι ήταν ο οίκος του Νέρωνος και οι Λάρητες οι "σπιτικοί" θεοί, για τους οποίους υπήρχε βωμός (λαλάριο) σε κάθε σπίτι.

[Ζαποτέκος]

Τα παράθυρα

Σ' αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ
για νάβρω τα παράθυρα. - Οταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι παρηγορία. -
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιός ξέρει τι καινούργια πράγματα θα δείξει.

Η ψυχές των γερόντων

Μες στα παληά τα σώματά των τα φθαρμένα
κάθονται των γερόντων η ψυχές.
Τι θλιβερές που είναι η πτωχές
και πως βαρυούνται την ζωή την άθλια που τραβούνε.
Πώς τρέμουν μην την χάσουνε και πώς την αγαπούνε
η σαστισμένες κι αντιφατικές
ψυχές, που κάθονται -κωμικοτραγικές-
μες στα παληά των τα πετσιά τ' αφανισμένα.

Che fece... il gran rifiuto

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μιά μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Οχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχει
έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.
Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ' όχι -το σωστό- εις όλην την ζωή του.

[Ζαποτέκος]

Διακοπή

Το έργον των θεών διακόπτομεν εμείς,
τα βιαστικά κι άπειρα όντα της στιγμής.
Στης Ελευσίνος και στης Φθίας τα παλάτια
η Δήμητρα κ' η Θέτις αρχινούν έργα καλά
μες σε μεγάλες φλόγες και βαθύν καπνόν. Αλλά
πάντοτε ορμά η Μετάνειρα από τα δωμάτια
του βασιλέως, ξέπλεγη και τρομαγμένη,
και πάντοτε ο Πηλεύς φοβάται κ' επεμβαίνει.

Η Θέτιδα ήθελε να κάνει τον γιο της Αχιλλέα αθάνατο περνώντας τον πάνω απ' την φωτιά. Ο Πηλέας την σταμάτησε γιατί με αυτόν τον τρόπο του είχε σκοτώσει ως τότε άλλα 7 παιδιά. Η Θέτιδα τότε τον βούτηξε στα νερά της Στύγας, αλλά η φτέρνα απ' την οποία τον κρατούσε δεν μπήκε μέσα , και έτσι ο Αχιλλέας δεν έγινε εντελώς αθάνατος.
Η Δήμητρα ήθελε να κάνει το ίδιο με τον γιο του βασιλιά της Ελευσίνος, ώστε να ανταποδώσει την φιλοξενία που της χάρισαν. Η μητέρα του παιδιού όμως Μετάνειρα την σταμάτησε , όταν είδε το τέκνο της πάνω απ' την φωτιά.

[ΓΑΛΗ]

σαστισμένες κι αντιφατικές
ψυχές, που κάθονται -κωμικοτραγικές-
μες στα παληά των τα πετσιά τ' αφανισμένα.

Στα περισσότερα ποιήματα του, είναι διακριτή η λατρεία για το σωματικό κάλλος της νιότης και της απελπισίας που του δημιουργεί η "πτώση".


Επέστρεφε

Επέστρεφε συχνά και παίρνε με,
αγαπημένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε με —
όταν ξυπνά του σώματος η μνήμη,
κι επιθυμία παλιά ξαναπερνά στο αίμα·

όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται,
κι αισθάνονται τα χέρια σαν ν’ αγγίζουν πάλι.
Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα,
όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται…

[Ζαποτέκος]

Τα βήματα

SpoilerShow

Σ' εβένινο κρεββάτι στολισμένο
με κοραλλένιους αετούς, βαθυά κοιμάται
ο Νέρων -- ασυνείδητος, ήσυχος, κ' ευτυχής·
ακμαίος μες στην ευρωστία της σαρκός,
και στης νεότητος τ' ωραίο σφρίγος.

Αλλά στην αίθουσα την αλαβάστρινη που κλείνει
των Αηνοβάρβων το αρχαίο λαράριο
τι ανήσυχοι που είν' οι Λάρητές του.
Τρέμουν οι σπιτικοί μικροί θεοί,
και προσπαθούν τ' ασήμαντά των σώματα να κρύψουν.
Γιατί άκουσαν μια απαίσια βοή,
θανάσιμη βοή την σκάλα ν' ανεβαίνει,
βήματα σιδερένια που τραντάζουν τα σκαλιά.
Και λιγοθυμισμένοι τώρα οι άθλιοι Λάρητες,
μέσα στο βάθος του λαράριου χώνονται,
ο ένας τον άλλονα σκουντά και σκουντουφλά,
ο ένας μικρός θεός πάνω στον άλλο πέφτει
γιατί κατάλαβαν τι είδος βοή είναι τούτη,
τάνοιωσαν πια τα βήματα των Εριννύων.

Κ. Καβάφης

Η αποκηρυγμένη μορφή του ποιήματος :

Τα Βήματα των Ευμενίδων

Κοιμάτ' ο Νέρων εν τω ανακτόρω του
ήσυχος, ασυνείδητος, και ευτυχής -
ακμαίος εν τη ευρωστία της σαρκός
κ' εν τω ωραίω σφρίγει της νεότητος.

Αλλά οι Λάρητές του είν' ανήσυχοι.
Τρέμουσι της εστίας οι μικροί θεοί,
και τα ασήμαντά των σώματα ζητούν
να κρύψουν, να μικρύνουν, ν' αφανίσωσι.
Διότι ήκουσαν κρότον απαίσιον -
κρότον Ταρτάρειον, κρότον θανάσιμον -
ερχόμενον από την κλίμακα, και ευθύς
οι δείλαιοι Λάρητες, με λιπόθυμον
όλην την ασθενή αυτών θεότητα,
εμάντευσαν, ησθάνθησαν, εγνώρισαν
τα φοβερά των Ευμενίδων βήματα.

[ΓΑΛΗ]

Ο δεμένος ώμος

Είπε που χτύπησε σε τοίχον ή που έπεσε.
Μα πιθανόν η αιτία να ’ταν άλλη
του πληγωμένου και δεμένου ώμου.
Με μια κομμάτι βίαιη κίνησιν,
απ’ ένα ράφι για να κατεβάσει κάτι
φωτογραφίες που ήθελε να δει από κοντά,
λύθηκεν ο επίδεσμος κι έτρεξε λίγο αίμα.
Ξανάδεσα τον ώμο, και στο δέσιμο
αργούσα κάπως· γιατί δεν πονούσε,
και μ’ άρεζε να βλέπω το αίμα. Πράγμα
του έρωτός μου το αίμα εκείνο ήταν.

Σαν έφυγε ηύρα στην καρέγλα εμπρός,
ένα κουρέλι ματωμένο, απ’ τα πανιά,
κουρέλι που έμοιαζε για τα σκουπίδια κατευθείαν·
και που στα χείλη μου το πήρα εγώ,
και που το φύλαξα ώρα πολλή —
το αίμα του έρωτος στα χείλη μου επάνω.


Σταις Σκάλαις

Την άτιμη την σκάλα σαν κατέβαινα,
από την πόρτα έμπαινες, και μια στιγμή
είδα το άγνωστό σου πρόσωπο και με είδες.
Έπειτα κρύφθηκα να μη με ξαναδής, και συ
πέρασες γρήγορα το πρόσωπό σου κρύβωντας,
και χώθηκες στο άτιμο το σπίτι μέσα
όπου την ηδονή δεν θάβρες, καθώς δεν την βρήκα.

Κι' όμως τον έρωτα που ήθελες τον είχα να στον δώσω·
τον έρωτα που ήθελα - τα μάτια σου με τώπαν
τα κουρασμένα και ύποπτα - είχες να με τον δώσης.
Τα σώματά μας αισθανθήκαν και γυρεύονταν·
το αίμα και το δέρμα μας ενόησαν.
Αλλά κρυφθήκαμε κ' οι δυο μας ταραγμένοι.

[Ζαποτέκος]

Και ένα για τους σεισμούς.

Πελασγική Εικών

Της γης τα σπλάχνα κατοικεί Γίγας πανάρχαιος.
Είναι τριάκοντα αι χείρες του
κ' οι πόδες του τριάκοντα. Ο μέγας τράχηλός του
τριάκοντα στηρίζει κεφαλάς
κ' εκάστη έχει οφθαλμούς είκοσιν οξυτάτους,
δι' ους ημέρα είναι φωτερά
ο ζόφος ο βαθύτατος της γης της βαθυτάτης.
Είναι αργός, είν' αδιάφορος.
Έχει απείρους θησαυρούς· μεγάλα μεταλλεία
αργύρου, αδαμάντων και χρυσού.
Τον πλούτον τον εξαίσιον, τον περιττόν τον πλούτον
με τους εξακοσίους οφθαλμούς
βλέπει ψυχρώς, κάποτε δε, ίνα ενασχολήση
κανένα του αιώνα, τον μετρά.
Κ' έπειτα τον βαρύνεται, χασμάται δύο έτη,
και κουρασθείς αποκοιμίζεται.
Ο ύπνος του διέρχεται αιώνας ολοκλήρους·
παν όνειρόν του, μία γενεά.
Αλλ' αίφνης αφυπνίζεται έντρομος. Εφιάλτης -
της αδεσπότου ύλης γέννημα -
ετάραξε τον ύπνον του, εν τω θολώ καθρέπτη
των απαθών και κρύων του φρενών
αντανακλών φαντάσματα άγνωστα και φρικιώδη.
Τότε τα μέλη τα πελώρια
απλώνει και μ' εξήκοντα βραχίωνας και πόδας
κτυπά τον θόλον του, λακτεί. Κ' η γη
κλονίζετ' εκ των βάθρων της· αι πόλεις καταπίπτουν,
και όλοι πλημμυρούν οι ποταμοί,
και ρέουν από τα βουνά ως κύματα αι φλόγες.
Ανοιγοκλείεται το έδαφος
κ' οι άνθρωποι κατρακυλούν και θάπτονται εντός του.
Όμως ογρήγορα συνέρχεται
ο γίγας, και τους οφθαλμούς τους παμμεγέθεις τρίβων
καταλαμβάνει ότι μάταιος
ήτο τοσούτος θόρυβος και ταραχή τοσαύτη
δια ονείρου ποταπήν σκιάν.
Γελά με την δειλίαν του και τον πολύν του τρόμον
κ' εκ νέου εξαπλούται ήρεμος
και τα τριάκοντά του στόματα χαμογελούν.

[Ζαποτέκος]

Ένα αισόδοξο.

Το πρώτο σκαλί

Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν
μιά μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης·
«Τώρα δυό χρόνια πέρασαν που γράφω
κ' ένα ειδύλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Αλλοίμονον, είν' υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα·
και απ' το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ' αναιβώ ο δυστυχισμένος».
Ειπ' ο Θεόκριτος· «Αυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νάσαι υπερήφανος κ' ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νάσαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα».

Εμπνευσμένο απ' την Ιλιάδα. Ο Πάτροκλος σκοτώνει τον Σαρπηδόνα, γιο του Δία. Ο Δίας δεν μπορούσε να τον σώσει. Το απαγόρευαν οι Μοίρες.

Η κηδεία του Σαρπηδόνος

Βαρυάν οδύνη έχει ο Ζεύς. Τον Σαρπηδόνα
εσκότωσεν ο Πάτροκλος· και τώρα ορμούν
ο Μενοιτιάδης * κ' οι Αχαιοί το σώμα
ν' αρπάξουνε και να το εξευτελίσουν.

Αλλά ο Ζεύς διόλου δεν στέργει αυτά.
Το αγαπημένο του παιδί - που το άφισε
και χάθηκεν· ο Νόμος ήταν έτσι -
τουλάχιστον θα το τιμήσει πεθαμένο.
Και στέλνει, ιδού, τον Φοίβο κάτω στην πεδιάδα
ερμηνευμένο πώς το σώμα να νοιασθεί.

Του ήρωος τον νεκρό μ' ευλάβεια και με λύπη
σηκώνει ο Φοίβος και τον πάει στον ποταμό.
Τον πλένει από τες σκόνες κι απ' τα αίματα·
κλείει τες φοβερές πληγές, μη αφίνοντας
κανένα ίχνος να φανεί· της αμβροσίας
τ' αρώματα χύνει επάνω του· και με λαμπρά
Ολύμπια φορέματα τον ντύνει.
Το δέρμα του ασπρίζει· και με μαργαριταρένιο
χτένι κτενίζει τα κατάμαυρα μαλλιά.
Τα ωραία μέλη σχηματίζει και πλαγιάζει.

Τώρα σαν νέος μοιάζει βασιλεύς αρματηλάτης -
στα εικοσιπέντε χρόνια του, στα εικοσιέξη -
αναπαυόμενος μετά που εκέρδισε,
μ' άρμα ολόχρυσο και ταχυτάτους ίππους,
σε ξακουστόν αγώνα το βραβείον.

Έτσι σαν που τελείωσεν ο Φοίβος
την εντολή του, κάλεσε τους δυο αδελφούς
τον Ύπνο και τον Θάνατο, προστάζοντάς τους
να παν το σώμα στην Λυκία, τον πλούσιο τόπο.

Και κατά εκεί τον πλούσιο τόπο, την Λυκία
τούτοι οδοιπόρησαν οι δυό αδελφοί
Ύπνος και Θάνατος, κι όταν πια έφθασαν
στην πόρτα του βασιλικού σπιτιού
παρέδοσαν το δοξασμένο σώμα,
και γύρισαν στες άλλες τους φροντίδες και δουλειές.

Κι ως τόλαβαν αυτού, στο σπίτι, αρχίνησε
με συνοδείες, και τιμές και θρήνους,
και μ' άφθονες σπονδές από ιερούς κρατήρας,
και μ' όλα τα πρεπά η θλιβερή ταφή·
κ' έπειτα έμπειροι απ' την πολιτείαν εργάται,
και φημισμένοι δουλευταί της πέτρας
ήλθανε κ' έκαμαν το μνήμα και την στήλη.

*Μενοιτιάδης = Πάτροκλος. Ο Μενοίτιος ήταν πατέρας του Πατρόκλου.

Απ' τα πιο γνωστά.

Περιμένοντας τους Βαρβάρους

-Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

-Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μιά τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ' οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.

-Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί
τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.

-Γιατί οι δυό μας ύπατοι κ' οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ' ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλισμένα;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπόνουν τους βαρβάρους.

-Γιατί κ' οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαριούντ' ευφράδειες και δημηγορίες.

-Γιατί ν' αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ' η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που έγιναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' οι πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;

Γιατί ενύχτωσε κ' οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ' τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μιά κάποια λύσις.