Ψέμα : Δεν έγινε τίποτα στην Αγία Λαύρα γενικότερα , αλλά και ειδικότερα στις 25 Μαρτίου. Ο μύθος της Αγίας Λαύρας δημιουργήθηκε από την Εκκλησία.
Η αλήθεια : Υπάρχουν πηγές που αναφέρουν επαναστατικά γεγονότα στην Αγία Λαύρα τόσο στις 25 του Μάρτη , όσο και νωρίτερα. Ο αναγνώστης και ο ιστορικός ερευνητής μπορούν να κρίνουν αν θεωρούν αυτές τις μαρτυρίες αξιόπιστες ή όχι.
Παλαιών Πατρών Γερμανός , Απομνημονεύματα
Πρώτα έχουμε τα
Απομνημονεύματα - σημειώσεις ορθότερα , καθώς δεν πρόλαβε να τους δώσει την τελική τους μορφή - του Π.Π. Γερμανού. Με λίγα λόγια σε αυτά μας λέει πως στις
9 Μαρτίου οι αρχιερείς και οι πρόκριτοι της Αχαΐας ξεκίνησαν από τα Καλάβρυτα δήθεν για την Τριπολιτσά, αλλά στο δρόμο ένας ταχυδρόμος, τον οποίο είχαν βάλλει οι ίδιοι, τους σταμάτησε και τους έδωσε ένα γράμμα γραμμένο από αυτούς. Με την πρόφαση ότι το γράμμα προερχόταν από Τούρκους αγάδες, που τους έγραφαν ότι κινδυνεύει η ζωή τους αν πάνε στην Τριπολιτσά, γύρισαν πίσω και πήγαν
την επομένη (
10 Μαρτίου )
στη μονή της Αγίας Λαύρας. Εκεί αποφάσισαν να σκορπιστούν σε διάφορα μέρη και να ησυχάζουν. Παράλληλα φρόντισαν για την ασφάλεια των οικογενειών τους, τις οποίες μετέφεραν στο μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου. Σκόπευαν, αν οι Τούρκοι τους καταδίωκαν, να έφευγαν από την Πελοπόννησο, για να μη βάλλουν σε κίνδυνο τους χριστιανούς. Από την Αγία Λαύρα έγραψαν στον Πετρόμπεη, τους Δεληγιανναίους και σε άλλους για να μάθουν τί σκόπευαν αυτοί. Στα απομνημονεύματά του ο Παλαιών Πατρών Γερμανός αναφέρει: «
...ειδέ και καθολικεύσει το πράγμα η Διοίκησις, και μεταχειρισθεί την βίαν και τα όπλα γενικώς εναντίον των ομογενών, τότε εξ ανάγκης να λάβωσι και αυτοί τα όπλα και να κινήσωσι και τους λοιπούς ομογενείς εις υπεράσπισιν εαυτών...».


Αναστάσιος Γούδας , Βίοι Παράλληλοι
Ο Αναστάσιος Γούδας βασίζεται στα Απομνημονεύματα του Π.Π. Γερμανού ,
αλλά αντί για 9 Μαρτίου διαβάζει 5 Μαρτίου. Όπως είπαμε τα
Απομνημονεύματα του Γερμανού ήταν ουσιαστικά σημειώσεις και μάλιστα όχι ευανάγνωστες. Γι' αυτό άλλοι διάβασαν 5 Μαρτίου , ενώ άλλοι 8 Μαρτίου. Το
5 Μαρτίου έχουν υιοθετήσει και άλλοι ιστορικοί , π.χ. βλ. άρθρο
Αγία Λαύρα του Σφυροερα στην εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος.

Ο
Γενναίος Κολοκοτρώνης αναφέρει σύσκεψη στην Αγία Λαύρα στις 19 Μαρτίου 1821 :
Ο Κανέλλος Δελληγιάννης στα Απομνημονεύματά του αναφέρει 23 Μαρτίου :Οι συναχθέντες λοιπόν εις την Αγίαν Λαύραν απεφάσισαν και ύψωσαν την σημαίαν της επαναστάσεως κατά τας 23 Μαρτίου 1821, προσφέροντες πάνδημον δοξολογίαν προς τον Ύψιστον και με το σύνθημα «ή ζωή και ελευθερία ή θάνατος.
Αυτοβιογραφία Βασιλείου Πετιμεζά ( 1785/6-1872 ) Μετ' ολίγας ημέρας ήλθεν εις Καλάβρυτα ο αρχιεπίσκοπος Παλαιών Πατρών μετά του κοτζιάμπαση των Πατρών Λόντου και του εξ Αιγίου Ανδρέα Λόντου, ίνα μεταβώσι μετά των προυχόντων των Καλαβρύτων Ζαΐμη, Μουρτογιάννη, Φωτήλα, Χαραλάμπη εις Τρίπολιν [...] Μ' είπον λοιπόν να έβγωμεν εις το Καρνέσι, όπου θα έλθουν και εκείνοι και όλοι ομού να επιστρέψωμεν εις την Αγία Λαύραν. [...] Φθάσαντες εις την Αγίαν Λαύραν οι ως ανωτέρω προύχοντες και ημείς οι τεσσαράκοντα οπλίται την 20 Μαρτίου, εμείναμεν εκεί, ότε την 25ην Μαρτίου του Ευαγγελισμού το πρωΐ ψάλλοντες εις τον Θεόν δοξολογίαν και ορκισθέντες επί του ιερού Ευαγγελίου ή να ελευθερωθώμεν από τους Τούρκους ή να αποθάνωμεν, και υψώσαντες την σημαίαν της Επαναστάσεως ηρχίσαμεν να πυροβολώμεν και να τραγουδούμε τ' άσματα του Ρήγα Φεραίου "Καλύτερα μια ώρα ελεύθερη ζωή παρά 40 χρόνια σκλαβιά και φυλακή".O Ιωάννης Φιλήμων αναφέρει σύσκεψη στην Αγία Λαύρα πριν τις 16 Μαρτίου.
συνεχίζεται ...