Μακεδονία (Χρονικά)

[μολύβι]

Ο Νικόλαος (Λάκης) Νταηλάκης (1883 - 1941) ήταν σημαντικός Έλληνας μακεδονομάχος οπλαρχηγός από το Βερνίκι Δέβολη της Αλβανίας.

Ένα σωρό βουλγαρίζοντες καταγονταν από αυτό το χωριο. Αυτός ήταν μεμονωμένη περίπτωση γραικομάνου.

https://bg.m.wikipedia.org/wiki/Връбник#Личности

[Ζαποτέκος]

Ο Νικόλαος (Λάκης) Νταηλάκης (1883 - 1941) ήταν σημαντικός Έλληνας μακεδονομάχος οπλαρχηγός από το Βερνίκι Δέβολη της Αλβανίας.

Ένα σωρό βουλγαρίζοντες καταγονταν από αυτό το χωριο. Αυτός ήταν μεμονωμένη περίπτωση γραικομάνου.

https://bg.m.wikipedia.org/wiki/Връбник#Личности

Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι πως τα μέλη της οικογένειας χάθηκαν από Βούλγαρους , Ιταλούς και ΕΛΑΣίτες και όχι από μια μόνο παράταξη.

[Ζαποτέκος]

Νταρνάκας

Έχεις μελετήσει καθόλου τις απογραφές του Χιλμή πασά ;

Η καλύτερη ανάλυση που έχω βρει είναι του Λιθοξόου , αλλά δεν ξέρω αν είναι η πιο έγκυρη.

https://www.lithoksou.net/2020/11/meion ... imata.html

Απογραφή Χιλμή πασά 1904
( όπου Μακεδόνες διάβαζε Βούλγαροι )


Απογραφή Χιλμή πασά 1905

Απογραφή Χιλμή πασά 1906

Βιλαέτι Μοναστηρίου

480.018 μουσουλμάνοι
261.283 πατριαρχικοί
178.412 εξαρχικοί

βιλαέτι Θεσσαλονίκης

485 χιλιάδες μουσουλμάνοι
290 χιλ. πατριαρχικοί
220 χιλ. εξαρχικοί
19.500 ρουμανίζοντες Βλάχοι

Λέει πως υπάρχει και του 1907

Τέταρτη είναι η απογραφή / στατιστική του 1907, σε μία διοικητικά μεταρρυθμισμένη Μακεδονία με αρκετά μικρότερη έκταση (απόσπαση βορειοδυτικών διαμερισμάτων).

Αλλά δεν έχω καταφέρει να την βρω πουθενά.

Μήπως είναι αυτή που αναφέρεται ως Απογραφή του 1904 και στην οποία έχουν αφαιρεθεί απ' το Βιλαέτι του Μοναστηρίου τα σαντζάκια της Δίβρης και του Ελβασάν ;



Πληθυσμός Ευρωπαϊκής Τουρκίας. Απογραφή Χιλμή Πασά 1904

Μουσουλμάνοι 1. 823.500
Έλληνες 1.619.300
Βουλγαρόφωνοι 455.000
Εβραίοι 151.235
Αρμένιοι 95. 350
Σέρβοι 16.550
Κουτσόβλαχοι 13. 750
Αθίγγανοι 8.890
Σύνολον 4.183.575

Πληθυσμός βιλαετίου Μοναστηρίου (πλην Σαντζακίων Δίβρης και Ελβασάν).

Aπογραφή Χιλμή Πασά 1904
Έλληνες 250. 000
Μουσουλμάνοι 223. 000
Βουλγαρόφωνοι 143.000
Εβραίοι 4.950
Σέρβοι 13.150
Κουτσόβλαχοι 6.150
Σύνολον 670. 250

Πληθυσμός βιλαετίου Θεσσαλονίκης. Απογραφή Χιλμή Πασά 1904

Έλληνες 362.000
Μουσουλμάνοι 423.500
Βούλγαροι 128.000
Εβραίοι 69. 200
Σέρβοι 1.400
Κουτσόβλαχοι 7.350
Αθίγγανο. 8.650
Σύνολον 1.070.100

http://www.e-istoria.com/300.html

[Παλαιοελλαδίτης]

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF ... E%B7%CF%82


Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων ηγήθηκε σώματος εθελοντών από την Κρήτη, το οποίο πολέμησε στη Μακεδονία και την Ήπειρο.[1] Συγκεκριμένα πολέμησε στην απελευθέρωση της Σιάτιστας και στο Μπιζάνι.

[Νταρνάκας]

Νταρνάκας

Έχεις μελετήσει καθόλου τις απογραφές του Χιλμή πασά ;

Η καλύτερη ανάλυση που έχω βρει είναι του Λιθοξόου , αλλά δεν ξέρω αν είναι η πιο έγκυρη.

Θα εννοείς βέβαια την απογραφή του 1904 όπου δίνει στοιχεία και για τη μητρική γλώσσα και αναφέρει 307.000 ελληνόφωνους, γιατί όλες οι άλλες που αφορούν μόνο τα θρησκευτικά "μιλέτ" είναι πολύ γνωστές κι έχουν δημοσιευτεί από ένα σωρό άλλους συγγραφείς, Έλληνες και μη. Η αλήθεια είναι ότι για τη συγκεκριμένη απογραφή δεν έχω βρει κάποια άλλη πηγή εκτός από τον Λιθοξόου. Ο ίδιος αναφέρει ότι τα αποτελέσματα είχαν δημοσιευτεί σε τουρκική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης την ίδια εποχή, χωρίς να υπονοήσει ότι τα βρήκε από κάποια άλλα πηγή που τα είχε δημοσιεύσει πριν απ' αυτόν. Άρα εννοεί ότι τα πήρε απ' ευθείας απ' την τουρκική εφημερίδα ο ίδιος χωρίς τη μεσολάβηση τρίτης πηγής, έστω κάποιον να τον βοηθήσει με τη μετάφραση. Και δεδομένου ότι οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν τότε ακόμα την αραβική γραφή, είναι απορίας άξιο πώς ο Λιθοξόου κατάφερε να διαβάσει και μεταφράσει τουρκική εφημερίδα του 1904 χωρίς τη βοήθεια κάποιου εξειδικευμένου τουρκολόγου καθώς και το ότι δεν αναφέρει καν το όνομά του.

[Νταρνάκας]

Ο Πόρτος ήταν φράγκικης καταγωγής ; Σιγά μην ήταν Φράγκος και ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος . Μπουχαχαχα ...

Σίγουρα. Το επώνυμο του είναι καθαρά ενετικό (στην ιταλική βικι αναφέρεται και η περιοχή καταγωγής της οικογενειας του).

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Franciscus_Portus

Btw υπάρχουν πολλες ανάλογες αναφορές απλά εγώ εδειξα πρόχειρα αυτές που θυμάμαι.

Δεν αποκλείεται να ήταν γόνος ενετικής οικογένειας που εξελληνίστηκε, σαν τον Κορνάρο, αν και τέτοια επώνυμα στην Κρήτη δεν αποτελούν πάντα ασφαλές κριτήριο, καθώς αρκετοί Κρητικοί είχαν υιοθετήσει τα ονόματα των Ενετών αφεντικών τους (για λόγους πρεστίζ κυρίως).
Παρακάτω βλέπουμε επιστολή του Αιμίλιου, γιου του Φραγκίσκου Πόρτου και της Ιταλίδας συζύγου του, προς τον Μαρτίνο Κρούσιο, με την οποία δικαιολογείται στον Γερμανό ουμανιστή για το ότι δεν ήξερε καθόλου νεοελληνικά (ο Κρούσιος, ως γνωστόν, ενδιαφερόταν πολύ για τις νεοελληνικές διαλέκτους και προσπαθούσε να μαθαίνει γι' αυτές μέσω της αλληλογραφίας του με διάφορους Έλληνες λόγιους της εποχής).

[Νταρνάκας]

Ότι υπήρχαν κάποιες διενέξεις μεταξύ των εντοπίων και των απεσταλμένων του ελληνικού κράτους ισχύει. Π.χ. απ' την άλλη μεριά καταγγέλονταν οι ελληνόφωνοι Μακεδόνες πως δεν έβλεπαν θερμά τον αγώνα.

Όπα, μας την είχε πει άσχημα ο κ. πρόξενος βλέπω!

[Ζαποτέκος]

Θα εννοείς βέβαια την απογραφή του 1904 όπου δίνει στοιχεία και για τη μητρική γλώσσα και αναφέρει 307.000 ελληνόφωνους, γιατί όλες οι άλλες που αφορούν μόνο τα θρησκευτικά "μιλέτ" είναι πολύ γνωστές κι έχουν δημοσιευτεί από ένα σωρό άλλους συγγραφείς, Έλληνες και μη. Η αλήθεια είναι ότι για τη συγκεκριμένη απογραφή δεν έχω βρει κάποια άλλη πηγή εκτός από τον Λιθοξόου. Ο ίδιος αναφέρει ότι τα αποτελέσματα είχαν δημοσιευτεί σε τουρκική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης την ίδια εποχή, χωρίς να υπονοήσει ότι τα βρήκε από κάποια άλλα πηγή που τα είχε δημοσιεύσει πριν απ' αυτόν. Άρα εννοεί ότι τα πήρε απ' ευθείας απ' την τουρκική εφημερίδα ο ίδιος χωρίς τη μεσολάβηση τρίτης πηγής, έστω κάποιον να τον βοηθήσει με τη μετάφραση. Και δεδομένου ότι οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν τότε ακόμα την αραβική γραφή, είναι απορίας άξιο πώς ο Λιθοξόου κατάφερε να διαβάσει και μεταφράσει τουρκική εφημερίδα του 1904 χωρίς τη βοήθεια κάποιου εξειδικευμένου τουρκολόγου καθώς και το ότι δεν αναφέρει καν το όνομά του.

Κυρίως με ενδιαφέρει να μάθω αν αυτή η απογραφή που λέει ο Λιθοξόου του 1907

Τέταρτη είναι η απογραφή / στατιστική του 1907, σε μία διοικητικά μεταρρυθμισμένη Μακεδονία με αρκετά μικρότερη έκταση (απόσπαση βορειοδυτικών διαμερισμάτων).

είναι αυτή που αναφέρεται εδώ http://www.e-istoria.com/300.html ( και αλλού ) ως του 1904. ( Αποσπασμένα τα σαντζάκια Δίβρης και Ελβασάν ).

Υ.Γ. Ο Γούναρης φαίνεται πως είχε κράξει τον Λιθοξόου και ο Λιθοξόου το μεταφέρει :

SpoilerShow

Ο μακεδονολόγος Βασίλης Γούναρης, που υπερασπίζεται τον περί Μακεδονίας ελληνικό εθνικό μύθο, έχασε προφανώς την ψυχραιμία του για την ανάδειξη αυτού του αριθμού που υπάρχει στην asir. Στην προαναφερόμενη κριτική – λίβελο στο αντι, αφού με χαρακτηρίζει (μεταξύ άλλων) ως ένα ακόμα ερασιτέχνη που “υπερασπίζεται εθνικούς μύθους, βορείας όμως και όχι εντοπίας προελεύσεως” και “οικοδόμο του σλαβομακεδονικού εθνικού μύθου”, φτάνει και στο μεγάλο λάθος μου. Υποστηρίζει δηλαδή πως τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στην asır (τα οποία σύμφωνα και με τον ίδιο ήταν επίσημα και “υποβλήθηκαν από τα ληξιαρχικά γραφεία των τριών βιλαετίων στον Χιλμή Πασά”), δεν είναι αξιόπιστη “απογραφή” αλλά μια απλή “στατιστική” του Χιλμή που έδωσε στη δημοσιότητα για να απαντήσει σε μία στατιστική που διοχέτευσε ο έλληνας πρεσβευτής Δεληγιάννης στην παρισινή εφημερίδα le temps (27/12/1904). Σύμφωνα με τον Γούναρη ούτε επίσης η απογραφή του Μαρτίου του 1905 είναι “η απογραφή του Χιλμή”. Η πραγματική απογραφή του Χιλμή (όπως έγραψε ο Kemal Karpat το 1985 και εγώ αγνοούσα) είναι εκείνη που πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1905, αυτή δηλαδή που ονομάζω εγώ εδώ Μαρτίου 1906. Ο Γούναρης δεν παρουσιάζει τα δεδομένα αυτής της απογραφής, παραδέχεται όμως σε υποσημείωση πως “δεν είναι και τόσο διαφορετικά σε τάξη μεγέθους”.
Ράβδος εν γωνία, άρα βρέχει… Το ερώτημα του αληθούς ή ψευδούς της οθωμανικής πληροφορίας για το 10,5 % (ή 307 χιλ.) του μεγέθους των χριστιανών ελληνοφώνων ως προς το συνολικό πληθυσμό της Μακεδονίας πριν τους βαλκανικούς πολέμους, περιμένει την απάντηση του Γούναρη, αλλά και του Ιάκωβου Μιχαηλίδη (Μετακινήσεις σλαβοφώνων πληθυσμών 1912 – 1930, εκδόσεις κριτικη, Αθήνα 2003, σελ. 59) που αποδέχεται και αναπαράγει τον πρώτο. Ας σημειωθεί πως ο Τάσος Κωστόπουλος (Η απαγορευμένη γλώσσα – κρατική καταστολή των σλαβικών διαλέκτων στην ελληνική Μακεδονία, έκδοση μαυρη λιστα, Αθήνα 2002, σελ. 24) επιβεβαιώνει εμμέσως την εγκυρότητα της πληροφορίας της asir, δημοσιεύοντας ανέκδοτη ελληνική στατιστική του 1903 προερχόμενη από την πρεσβεία Κωνσταντινουπόλεως, σύμφωνα με την οποία οι ελληνόφωνοι της Μακεδονίας ήταν 306.619.

[Παλαιοελλαδίτης]

Μάλιστα, έχει το θράσος να μιλάει για ''λίβελο'' το μετααριστερό σκουπίδι της ιστοριογραφίας που πέραν των σαλτιμπαγκισμών του με κοπτορραπτική κειμένων κλπ δεν έχει μάθει ακόμα να ξεχωρίζει τη σελίδα ενός βιβλίου από τη σελίδα του pdf του βιβλίου και παραπέμπει τη δεύτερη αντί για την πρώτη.

[Ζαποτέκος]

O Γάλλος δημοσιογράφος Michel Paillares ήταν φιλέλληνας και υποστηρικτής των ελληνικών θέσεων στον Μακεδονικό Αγώνα.

Τα μυστικά κονδύλια του Μακεδονικού Αγώνα
Ο ακριβός κάλαμος του κυρίου Παγιαρές
http://www.iospress.gr/ios1998/ios19980222a.htm

Βρισκόμαστε στην άνοιξη του 1904 και η διεθνής εικόνα της ελληνικής δραστηριότητας στη Μακεδονία βρίσκεται στο ναδίρ. Στις 4 Απριλίου, ο έλληνας πρέσβης στη γαλλική πρωτεύουσα εισηγείται τη διάθεση ειδικών κονδυλίων για την προβολή των ελληνικών θέσεων από τον τοπικό τύπο και διευκρινίζει ότι ήδη διεξάγονται σχετικές διαπραγματεύσεις με την εφημερίδα Matin. Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς αποβιβάζεται στη Θεσσαλονίκη ο Παγιαρές. "Εχω έρθει αποφασισμένος να τα ερευνήσω όλα με τα ίδια μου τα μάτια και να διαμορφώσω γνώμη από τις προσωπικές μου εμπειρίες", γράφει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του (σ.54). Σύμφωνα με την αυτοβιογραφική αυτή εκδοχή, η Μακεδονία υπήρξε για το γάλλο δημοσιογράφο μια πραγματική αποκάλυψη: από θιασώτης της μακεδονικής αυτονομίας, μετατρέπεται σε φανατικό υποστηρικτή των ελληνικών θέσεων αφού δεί από κοντά τις βιαιοπραγίες των κομιτατζήδων. Καθοριστική, δηλώνει, υπήρξε η εμπειρία του από τη σφαγή της οικογένειας του προεστού Τράϊκου Στέργιου στο σλαβόφωνο χωριό Γκράντομπορ (σημερινή Πεντάλοφος Θεσ/νίκης), τον Αύγουστο του 1904: "Ευτυχώς, ο θεός των δημοσιογράφων φρόντισε για την τύχη μου. Με πήρε από το χέρι και με οδήγησε στο Γραδεμπόριο (...) Αυτή ακριβώς τη μέρα άρχισα να καταλαβαίνω όλο το δράμα" (σ.97). Υποστηρίζει μάλιστα πως το γεγονός αυτό του προκάλεσε συνειδησιακή κρίση: "Φυσικά ήταν οδυνηρό να διαπιστώσω πως οι κομιτατζήδες κάθε άλλο παρά μάρτυρες και ήρωες ήταν, όπως τους είχε εξυψώσει και δοξάσει η γεμάτη άγνοια πένα μου (...) Αλλά ήταν καθήκον μου να τους καταγγείλω και να τους στιγματίσω" (σ.211).

Η πραγματικότητα, όπως προκύπτει από τα αρχεία του ΥΠΕΞ, είναι αρκετά διαφορετική. Η στράτευση του γάλλου δημοσιογράφου στην ελληνική υπόθεση υπήρξε μια επιλογή εντελώς ανεξάρτητη από το γεγονός που υποτίθεται πως την προκάλεσε. Ηδη από τις 28 Ιουνίου, η Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών φρόντιζε να ενημερώσει σχετικά το προξενείο Θεσσαλονίκης: "Εις Μακεδονίαν ανέρχονται δαπάναις της Κυβερνήσεως ο κ. Laffon, άλλοτε πρόξενος της Γαλλίας & ο γαμβρός αυτού κ. Paillares, ίνα μελετήσωσι τον τόπον και αποστείλωσιν εκείθεν ανταποκρίσεις ευνοϊκάς ημίν εις γαλλικά φύλλα. Εις αμφοτέρους τούτους θέλετε παράσχει την συνδρομήν υμών εφόσον αύτη, εννοείται, σχετίζεται προς τον σκοπόν της αποστολής των" (Εν Αθήναις 28.6.04, αρ.εμπ.πρωτ.2273). Δυο μήνες αργότερα, έρχεται η σειρά του προξένου Λάμπρου Κορομηλά να εισηγηθεί τη μονιμότερη αξιοποίηση του Παγιαρές: "Η φωνή αυτού εγειρομένη από των στηλών του Γαλλικού τύπου και υπερμαχούσα εντόνως των ημετέρων δικαίων δύναται ν' αποβή ημίν λίαν χρήσιμος. Ο κ. Παγιαρές έχει όλα τα προσόντα ίνα καταστή ειδικός εν τη διαχειρίσει του Μακεδονικού ζητήματος. Ζωηρός δε τον χαρακτήρα και φιλοπονώτατος, δύναται χειραγωγούμενος υφ' ημών να γράφη εν Παρισίοις διαμένων ου μόνον εν τη Lanterne αλλά και εις άλλα φύλλα της Γαλλικής πρωτευούσης" (Εν Θεσ/νίκη 26.8.1904, αρ.493 εμπ.). Δέκα μέρες μετά, ακολουθεί λεπτομερέστερη ανάλυση: "Η γνώμη μου είνε ότι ο κ. Παγιαρές θ' αποβή ημίν πολύτιμος, όχι μόνον διότι είνε ευφυής και δεξιός τον κάλαμον, αλλά και διότι πάντως θ' αναμιχθή βραδύτερον εις την πολιτικήν (...) Φρονώ ότι εάν δαπανήσωμεν υπέρ αυτού 12 ή 14.000 φράγκων επί δύο έτη, αποκτήση δ' ούτω δι' ημών ανεγνωρισμένην και λίαν συμφέρουσαν δι' αυτόν ειδικότητα εν τω Μακεδονικώ και Ανατολικώ ζητήματι, θα έχωμεν εις το μέλλον άνευ άλλης δαπάνης ικανόν και πρόθυμον των ελληνικών δικαίων υπέρμαχον". Η δουλειά έχει ήδη κλείσει: "Τον είχον παρακαλέσει, ανεξαρτήτως πάσης περαιτέρω μετά του Υπουργείου συνεννοήσεως, να επανέλθη ενταύθα μόνος επί ένα και ήμισυν τουλάχιστον μήνα, ορίσας μάλιστα και την αμοιβήν του διά το βραχύ τούτο διάστημα εις 1.000 φράγκα συν πάσι τοις οδοιπορικοίς του εξόδοις" (Εν Θεσ/νίκη 6.9.04, αρ.εμπ.πρωτ.506). Τις ίδιες περίπου μέρες ο Παγιαρές κλείνει και δεύτερη δουλειά, απευθείας με την Αθήνα. Η πολυσχιδής του δραστηριότητα προκαλεί ένα γραφειοκρατικό μπέρδεμα στις αρμόδιες υπηρεσίες: "Ως προς τα καταβληθέντα εις τον κ. Paillares 1.000 φράγκα", ρωτάει στα μέσα Οκτωβρίου τη Θεσσαλονίκη ο Υπουργός Αθως Ρωμάνος, "σας παρακαλούμεν να χορηγήσετε ημίν την πληροφορίαν εάν ταύτα παριστώσιν πρόσθετον αμοιβήν των τελευταίων εν Μακεδονία υπηρεσιών του ή εδόθησαν εν μέρει μεν δι' αυτάς, εν μέρει δε δια λογαριασμόν της νέας αυτού υπηρεσίας" (Αθήνησι 15.10.04, αρ.εμπ.πρωτ.3293).

Για τα επόμενα βήματα του τροφίμου των μυστικών κονδυλίων, διαθέτουμε πλούσιες πληροφορίες από διάφορες πηγές. Το Νοέμβριο του 1904 επισκέπτεται το Νευροκόπι, υπό την ιδιότητα του ανταποκριτή της Matin (Αθαν. Καραθανάσης "Ο Ελληνισμός και η Μητρόπολη Νευροκοπίου κατά τον Μακεδονικό Αγώνα", Θεσ/νίκη 1991, σ.64). Συνήθως όμως εμφανίζεται ως ανταποκριτής της Lanterne, καθώς "δεν έχει το μέσον να γράφη εις ουδεμίαν σπουδαιοτέραν εφημερίδαν" (πρεσβεία Παρισιού προς Αθήνα, 26.1.1907, αριθ.1071). Το Νοέμβριο του 1905 είναι ένας από τους δυο παραλήπτες του Μνημονίου της ΕΜΕΟ που αγοράζει για υπηρεσιακές ανάγκες το ελληνικό ΥΠΕΞ (Θεοτόκης προς ΥΠΕΞ, Σόφια 8.11.05, αρ. 1315). Το 1906 το όνομά του φιγουράρει σε τακτική βάση στους πίνακες "δημοσιογραφικών δαπανών" τόσο του Προξενείου Θεσ/νίκης όσο και της πρεσβείας στο Παρίσι, που του καταβάλει μηναίο μισθό 600 φράγκων. Αμοιβή εισπράττει και για τη συγγραφή του βιβλίου του: στις 4 Ιανουαρίου 1906 ο Κορομηλάς του στέλνει γι' αυτό το λόγο 5.000 χρυσά φράγκα με επιταγή της Τράπεζας Μυτιλήνης ("Πίναξ πληρωμών γενομένων υπό του εν Θεσσαλονίκη Γενικού Προξενείου δι' απροβλέπτους εθνικάς ανάγκας", 20.1.1906). Μετά την έκδοσή του, το βιβλίο διανέμεται μέσω του ελληνικού διπλωματικού μηχανισμού (Προξενείο Σερβίων προς ΥΠΕΞ, Ελασσώνα 8.2.1908, αρ.58). Παρόλες τις δαπάνες, ωστόσο, η εκτίμηση των αρμοδίων για την απόδοση της επένδυσής τους παραμένει αρκετά χαμηλή, όπως διαφαίνεται από τις οδηγίες του Κορομηλά για τη στρατολόγηση κάποιου άλλου δημοσιογράφου: "Είνε συμφέρον, απολύτως συμφέρον, ίνα αι ανταποκρίσεις του μη ώσιν άκρως φιλελληνικαί ως άι του Παγιαρές. Διότι ούτω όχι μόνον δεν θα εμποιήσωσι την δέουσαν εντύπωσιν, αλλ' ίσως ούτε θ' αναγνωσθώσι, ίσως ούτε δημοσιευθώσι " (Θεσ/νίκη 18.1.1906, αρ.51).

Τι έχει απομείνει απ' όλα αυτά; Τα πληρωμένα ρεπορτάζ του γάλλου ανταποκριτή ανακυκλώνονται μέχρι σήμερα στην εγχώρια βιβλιογραφία, σαν τονωτική ένεση για το εθνικό ηθικό. Στην ίδια του την πατρίδα, πάντως, ο Παγιαρές είναι άγνωστος, όπως αποδεικνύει η απουσία του ονόματός του από όλα ανεξαίρετα τα βιογραφικά κι εγκυκλοπαιδικά λεξικά στα οποία ανατρέξαμε. Δεν είμαστε έτσι σε θέση να γνωρίζουμε ούτε καν τη χρονιά του θανάτου του. Το μόνο βέβαιο είναι πως συνέχισε τις προσοδοφόρες εκδουλεύσεις του. "Τον Paillares είδον πάλιν κατά τους πολέμους 1912-13, ότε επεσκέφθη το Γενικόν Επιτελείον", γράφει στα απομνημονεύματά του ο παλιός του γνώριμος, μακεδονομάχος Κων/νος Μαζαράκης. "Ως Ταγματάρχης τότε τον εισήγαγον εις τον Διάδοχον". Το 1922 θα εκδόσει ένα βιβλίο για τη Μικρασία ("Le kemalisme devant les Allies", Παρίσι-Κων/λη 1922, εκδ. Le Bosphore).

Ιστορία των Ελλήνων ΔΟΜΗ , τόμος 14 , Κεφ. 4 , Δρ. Σατραζάνης Αντώνης :

Ο Paillares συναντάει το σώμα του Κ. Μαζαράκη στο Βέρμιο.


Δυο κείμενα του Paillares :

( με αριστερό κλικ μεγαλώνουν )





Ωραίος ο Κορομηλάς !

Εικόνα για το φονικό στο Γραδοβάρ που αναφέρει ο Παγιαρέ εδώ : Ζαποτέκος @ Μακεδονία (Χρονικά)

[Ζαποτέκος]

Μανιάτες Μακεδονομάχοι

Την άνοιξη του 1903 όμως, σχηματίζεται η πρώτη επιτροπή, η Μακεδονική Φιλική Εταιρεία από τον Αργύριο Ζάχο, τον Θεόδωρο Μόδη και τον Θεόδωρο Καπετανόπουλο. Σκοπός ήταν να πειστεί η Ελληνική κυβέρνηση να ενισχύσει την ένοπλη άμυνα των ελληνικών πληθυσμών της Μακεδονίας. Έτσι την άνοιξη του 1904, έρχονται στη Μακεδονία για να μελετήσουν την κατάσταση και να υποδείξουν πρακτικά μέτρα οι λοχαγοί Αναστάσιος Παπούλας και Αλέξανδρος Κοντούλης και οι ανθυπολοχαγοί Γ. Κολοκοτρώνης και Π. Μελάς.

Παράλληλα στην Αθήνα στις 22 Μαΐου 1904 ιδρύθηκε το Μακεδονικό Κομιτάτο, στα γραφεία της εφημερίδας «Εμπρός». Εμπνευστής, ιδρυτής, αλλά και Πρόεδρος του κομιτάτου ήταν ο διευθυντής της εφημερίδας «Εμπρός» Δημήτρης Καλαποθάκης (1862-1921) από την Αρεόπολη και μέλος της πρώτης οργανωτικής επιτροπής ο Πέτρος Κανελλίδης (1846-1911) από το Κουτήφαρι της Έξω Μάνης, διευθυντής της εφημερίδας «Καιροί». Το κομιτάτο, μέλη του οποίου είναι οι Ν. Πολίτης, καθηγητής πανεπιστημίου, Ιωάννης Ράλλης, Πέτρος Σαρόγλου κλπ. αποφασίζει να δράσει άμεσα στέλνοντας ένοπλα σώματα και οπλισμό στους ελληνικούς πληθυσμούς της Μακεδονίας.

Ο Καλαποθάκης, που ως δημοσιογράφος και ως άνθρωπος είχε την καθολική εκτίμηση κράτους και λαού, κρατάει ουσιαστικά στα χέρια του το σχεδιασμό του Αγώνα στο κέντρο. Οργανώνει τα αντάρτικα σώματα και τα αποστέλλει στη Μακεδονία, αλληλογραφεί και συντονίζει, ενημερώνει το κράτος για τον Αγώνα και τον άξιο πρόξενο της Θεσσαλονίκης, τον Λάμπρο Κορομηλά. Στο γραφείο του γίνονται οι στρατολογήσεις και η οργάνωση των εθελοντών και φυσικά των Μανιατών εθελοντών.


Συμμετοχή Μανιατών στο Μακεδονικό αγώνα

Ο Μακεδονικός αγώνας ήταν ιδιόμορφος στη προπαρασκευή και στην οργάνωση και πολύμορφος στην ένοπλη δράση. Σε όλες τις φάσεις του μετέχουν Μανιάτες, που εθελοντικά πολέμησαν και στη Κρήτη (1841, 1869, 1895, 1897), στη Θεσσαλία (1854) και στη Μακεδονία (1897).

Προπαρασκευή

Στη προπαρασκευή συναντάμε δύο διαπρεπείς Μανιάτες, δημοσιογράφους και διευθυντές εφημερίδων, το Πέτρο Κανελλίδη (ΚΑΙΡΟΙ) και το Δημήτρη Καλαποθάκη (ΕΜΠΡΟΣ).

Ο Π. Κανελλίδης διακρίθηκε ως εθελοντής στη Κρήτη το 1869 στο σώμα του Μανιάτη Δημήτρη Πετροπουλάκη, ενώ ο Δ. Καλαποθάκης με την αρθρογραφία του για το Μακεδονικό ζήτημα, με το ψευδώνυμο «Μακεδονικός», επηρέαζε τη κοινή γνώμη και είναι αυτός που οργάνωσε το Μακεδονικό κομιτάτο.

Οργάνωση

Από το γραφείο του Καλαποθάκη οργανώνονται τα εθελοντικά σώματα που εισέρχονται στη Μακεδονία, ο ανεφοδιασμός, η αλληλογραφία κλπ.

Στη περιφέρεια εργάζονται πολλοί Μανιάτες και ενδεικτικά αναφέρονται:

Ο Κυριάκος Ταβουλάρης, ανθυπασπιστής του πυροβολικού που υπηρετεί στο προξενείο Θεσσαλονίκης, από το Μάρτιο του 1906 έως το 1909, με το ψευδώνυμο «Κατσανός».
Δ. Ανδρουβιτσανέας, ως δάσκαλος σε διάφορα χωριά της Βέροιας και της Έδεσσας.
Ο Ιωάννης Ζαγοριανάκος (καπετάν Ζάγρας), ως πράκτορας στη Προσοτσάνη, Καβάλα, Δεδέγαετς και Κωνσταντινούπολη.
Ο Παρασκευάς Ζερβέας (καπετάν Παρασκευάς), ως γεωπόνος στη περιφέρεια Ρουμλουκίου.
Ο Μανούσος Καναβαράκος (καπετάν Μανούσος), ως δάσκαλος στους Αποστόλους (Πέλλα).
Ο Βασίλης Καραμούζης, κυβερνήτης εμπορικού πλοίου υπό Τουρκική σημαία μετέφερε πυρομαχικά.
Ο Γρ. Λαδακάκος, διευθυντής σχολείου στη Γουμένιτσα.
Ο Λεωνίδας Μπεχράκης, από την Αρεόπολη, ως πράκτορας στη Καβάλα.
Ο Παναγιώτης Παπατσανετέας (καπετάν Παναγιώτης) ως ταβερνιάρης, ζωέμπορος και διευθυντής σχολείου στη Καστοριά.
Ο Παναγουλάκος (Εμίλιος Εβρότας ή Χαριτωνίδης), ως επιθεωρητής σχολείων στη Καστοριά.
Ο Γαβριήλ Προκοπέας ως υπάλληλος εταιρείας στο Σουφλί.
Ο Μιχαήλ Αναγνωστάκος (καπετάν Ματαπάς), ως ηγούμενος στη Μονή Όσσιανης (Αρχαγγέλου) με το ψευδώνυμο Παπαχρήστος.

Ο Μιχαήλ Αναγνωστάκος μεταμφιεσμένος σε ιερομόναχο.

SpoilerShow

Αν και μετά το τέλος του Μακεδονικού Αγώνα τέθηκε σε τιμητική διαθεσιμότητα λόγω της κλονισμένης από τις κακουχίες υγείας του, κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους επανήλθε εθελοντικά στο στράτευμα ως ανθυπολοχαγός . Σκοτώθηκε τον Ιούνιο του 1913 κατά τη διάρκεια της μάχης του Λαχανά .

Οι Μακεδονομάχοι καπετάν Γκόγκος (αριστερά), Καπετάν Ματαπάς (στο κέντρο) και καπετάν Στρεμπίνας (δεξιά), στους πρόποδες του Ολύμπου.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE ... E%AC%CF%82
Ο Ιωάννης Δεμέστιχας (καπετάν Νικηφόρος), ως παραγγελιοδόχος στη Θεσσαλονίκη και προμηθευτής πολεμικού υλικού.
Ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης στην ανατολική Μακεδονία και δυτική Θράκη με το ψευδώνυμο «Μαυρομάτης».
…και άλλοι.

Πολλοί από τους ανωτέρω όταν η ανάγκη του αγώνα το επέβαλε, ανέλαβαν ένοπλη δράση με τα αντάρτικα σώματα.

Για τον εξοπλισμό και τη διακίνηση των αντάρτικων σωμάτων στη Μακεδονία, ενεργούσαν ως εκπρόσωποι του κομιτάτου μεταξύ άλλων οι:

Στα Τρίκαλα ο ανθυπολοχαγός Παύλος Λαμπίρης από το Γύθειο και ο υπολοχαγός Γρηγόρης Προκοπέας από το Λεύκτρο.
Στη Καλαμπάκα ο ενωμοτάρχης Γ. Κουτρουβίδας.

Περιοχές δράσης Μανιατών

Κεντρική Μακεδονία

Μιχαήλ Αναγνωστάκος (καπετάν Ματαπάς), Λαγκαδά, Γουμένιτσα, λίμνη Γιαννιτσών, Χαλκιδική, Όλυμπος, Πιερρία.
Παναγιώτης Παπατσανετέας (καπετάν Παναγιώτης) λίμνη Γιαννιτσών, Χαλκιδική.

Ανατολική Μακεδονία

Αντώνης Βλαχάκης (καπετάν Λίτσας) Καστανοχώρια
Λεωνίδας Πετροπουλάκης (καπετάν Λεωνίδας) Καστανοχώρια
Γρηγόρης Φαληρέας (καπετάν Ζάκας) Καστοριά, Βογατσικό, Καστανοχώρια, Πτολεμαΐδα, Γρεβενά.
Νικόλαος Τσοτάκος (καπετάν Γέρμας) Καλογερικό.
Θεόδωρος Μαντούβαλος (καπετάν Ταΰγετος) Καλογερικό


Διαμέρισμα Ολύμπου

Μιχαήλ Αναγνωστάκος (καπετάν Ματαπάς)
Γεώργιος Φραγκάκος (καπετάν Μαλέας)
Ο Μανούσος Καναβαράκος (καπετάν Μανούσος)


Λίμνη Γιαννιτσών

Κωνσταντίνος Μπουκουβάλας (καπετάν Πετρίλος)
Μιχαήλ Αναγνωστάκος (καπετάν Ματαπάς)
Παναγιώτης Παπατσανετέας (καπετάν Παναγιώτης)
Ο Παρασκευάς Ζερβέας (καπετάν Παρασκευάς)
Νικόλαος Μαντούβαλος (καπετάν Νίκος)
Ιωάννης Δεμέστιχας (καπετάν Νικηφόρος)

Τους Μανιάτες καπετάνιους πλαισίωσαν εθελοντικά πολλοί Μανιάτες υπαξιωματικοί, όπως και άλλους καπετάνιους μη Μανιάτες, ως υπαρχηγοί, οπλαρχηγοί ή ομαδάρχες όπως:

• οι οπλαρχηγοί Κ. Ταβουλάρης, Β. Μπουτσικάρης, Β. Στρατάκος, Π. Τζανάκος, Δ. Πιτσινίγγος, Π. Δρακουλάκος, Κούμανης Βραχάτης, Βασ. Τσιμπιδάρος (καπετάν Βάσος - Καρέα), Γ. Φραγκογιάννης (Μπουλαριοί), Φ. Κιτρινιάρης (καπετάν Λίβας – Καρδαμύλη), Στ. Σαμπατάκος,
  
  οι επιλοχίες Μ. Φουρίδης ή Φουριδάκος (καπετάν Λίμπερδος), Γ. Παναγιωτέας, Παν. Κουκής (Κάμπος Αβίας), Π. Μαλεύρης (Κουλούμι),
  
  οι λοχίες Δ. Αποστολάκος (καπετάν Καραβοστάσης), Δημ. Κουρέας (Μάλτα Αβίας), Ευάγγ. Μπαϊρακταρέας (καπετάν Ακίλλας - Καρδαμύλη), Τζ. Πιερρουτσάκος (Γέρμα), Γρηγ. Ρογκάκος, Ηλ. Χιονάκος (καπετάν Λιάς), Δ. Μιχαλέας, Π. Οικονομάκος,
  
  ο ενωμοτάρχης εφίππου χωροφυλακής Π. Δικαιάκος, ο ενωμοτάρχης Γ .Κουτρουβίδης (Νομιτσί), ο υπενωμοτάρχης Στ. Σαμπατάκος κ.ά.

Ακόμη γνωστοί Μανιάτες που αγωνίσθηκαν στο Μακεδονικό αγώνα, ως απλοί στρατιώτες ή πολίτες είναι οι:

Ι. Αγγελάκος, Κυρ. Αντωναράκος (Γύθειο), Ν. Αποστολάκος, Κ. Αρναούτης, Ν. Βαβέας, Δ. Βαχαβιώλος, Π. Βορβολάκος, Π. Γκητάκος, Ν. Γκαζάκος, Π. Δαμιανάκος, Ν. Δαμιανέας (Σαϊδόνα), Η. Δικαίος (Μεγ. Μαντίνεια), Β. Δουκάκης, Δ. Δραγώνας (Βέργα), Ι. Θεοδωράκος, Α. Θωμόπουλος (Γύθειο), Ν. Καζάκος, Ν. Καλλιδώνης, Χαρ. Καμινέας (Καρδαμύλη), Εμμ. Καμπούρης (Προσήλιο), Πάν. Καπετανάκης (Μεγ. Μαντίνεια), Στ. Καχριμάνης, Γρηγ. Κοιλάκος (Αρεόπολη), Στρ. Κομπιλίρης (Προάστειο), Γ. Κορνάρος, Βασ. Κουζήγιαννης, Ι. Κουζιγιάννης (Γύθειο), Γ. Κουκουτσέας, Γ. Κουμουνδουρέας (Λαγκάδα), Ι. Κούμπαρης, Μ. Κουράκος, Ι. Κουρέας, Μ. Κριάλης, Βασ. Κωστάκος, Ξενοφών Κωστέας (Γούρνιτσα Καρδαμύλης), Γρ. Λαδακάκος, Παν. Μανακάκος, Π. Μαρινάκος, Α. Μανολαράκος, Π. Μεράκος, Μοτσάκος, Βασ. Μουτζουρίδης, Ι. Μπαλιτσάρης, Π. Μπομπάκος, Χ. Μπουραζάνης, Β. Μπουρζινάκος, Κ. Οικονομάκος, Ι. Οικονομάκος, Δ. Οικονόμου, Ανδ. Πατσαλέας ή Πετσάλης (Πλάτσα), Π. Πετροπουλάκης, Παύλος. Πιερράκος, Ν. Σαλιμίδης (Αρεόπολη), Π. Σκοντράκος, Γ. Σκοπετέας (Εξωχώρι), Σωτ. Σκοπετέας (Εξωχώρι), Κ. Σκορδάκος και ο αδελφός του Γ. Σκορδάκος, Β. Σταματάκος, Α. Σταυριανάκος, Παν. Στεφανάκος, Χ. Τασάκος, Α. Τζανέας, Δαμιανός Τζινάκος (Γύθειο), Η. Τσιριτέας, Γ. Χαλουλάκος,

Μεταξύ των νεκρών του αγώνα θύμα της θηριωδίας των κομιτατζήδων υπήρξε και ο Ιερέας Νείλος Γιαννούκος από τις Γαϊτσές, ηγούμενος της Μονής Παναγίας Βλαχοκλεισούρας.

…και άλλοι πολλοί επώνυμοι και ανώνυμοι,

που τόσα χρόνια πολέμησαν, που άλλοι σκοτώθηκαν και άλλοι έζησαν με σακατεμένη υγεία, για να συνεχίσουν όμως την εθελοντική τους προσφορά στους νέους αγώνες του Ελληνισμού (Βαλκανικοί πόλεμοι, Βορειοηπειρωτικό, Μ. Ασία).

Το μνημείο των Μανιατών Μακεδονομάχων στην Έδεσσα


(*) Τα ονόματα είναι από τα βιβλία:

«Η συμβολή της Μάνης εις τον Μακεδονικόν Αγώνα 1904 - 1908», Αθήνα 1994 Δικαίου Βαγιακάκου.
«Εθελοντικοί Αγώνες της Μάνης δια την Ελευθερίαν (1840 – 1940)», Αθήναι 1950, Γεωργίου Αχ. Γιαννακάκου – Ραζέλου.
mani.org.gr

https://spartorama.gr/articles/9906/

[Ζαποτέκος]

Έχουν προβληθεί πολύ Έλληνες λόγιοι του 1750 - 1850 που δεν θεωρούσαν Έλληνα τον Μεγαλέκο ή ό τι διαδραμάτισε αρνητικό ρόλο στην ελληνική ιστορία. Ας δούμε μερικούς αντίθετους .


- Το 1846, ο Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός εκδίδει στην Αθήνα το έργο Βίος, πράξεις καί κατορθώματα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος. Ο Πύρρος, ιερωμένος ο ίδιος και παιδαγωγός, αιτιολογεί τη συγγραφή της ιστορίας του Αλεξάνδρου τονίζοντας πως «οἱ ἀναγιγνώσκοντες θέλουσιν ωφεληθῆ πολύ, ἐπειδή καί ὁ Ἀλέξανδρος εἶναι τό καύχημα τῆς Ἑλλάδος καί ἡ αἰσχύνη τῶν βαρβάρων».

Για τους νέους γράφει χαρακτηριστικά: «Οἱ παῖδες τῶν Ἑλλήνων, καί μάλιστα οἱ Μακεδόνες, ἔχοντες πατριώτην ἕνα τοιοῦτον ἥρωα τοῦ κόσμου Ἑλληνα καί φιλέλληνα τον μέγαν Ἀλέξανδρον .… πρέπει αὐτοί, τόσον πολιτικοί ὅσον καί πολεμικοί, τόν βίον αὐτοῦ νά τόν ἕχουσιν ὡς κειμήλιον εἰς τόν κόλπον των….».

- Ο Αλέξανδρος Σούτσος (1803-1868) φαναριώτης, ποιητής και συγγραφέας της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής, σε ποίημά του :

Στρατηλάτης τῶν Ἑλλήνων, ἐκδικῶν τόν Μαραθώνα,
ὁ Ἀλέξανδρος εἰσῆλθε νικητής εἰς Βαβυλῶνα.


- Ο Λέων Μελάς στο πολυδιαβασμένο βιβλίο του «Ο Γεροστάθης» (1858), αν και μιλάει για τον κατακτητή της Ελλάδας Φίλιππο και ρωμαιοκρατούμενη Ελλάδα ως το 1453 - εμφανώς επηρεασμένος απ' τους Δυτικούς κλασικιστές όπως και άλλοι λόγιοι του 19ου αι. - εντούτοις τον Αλέξανδρο τον θεωρεί τμήμα της ελληνικής ιστορίας. Π.χ.

Ὀλίγοι ἦσαν καί μεταξύ τῶν προγόνων μας οἱ ἄριστοι ποιηταί, φιλόσοφοι, γλύπται και ἀρχιτέκτονες. Ὀλίγοι οἱ Μιλτιάδαι, οἱ Λεωνίδαι, οἱ Θεμιστοκλεῖς, οἱ Κίμωνες, οἱ Ἐπαμεινῶνδαι καί οἱ μεγάλοι Ἀλέξανδροι»


Πηγή :Ο Μέγας Αλέξανδρος του Ελληνισμού” – Σύγγραμμα του Δημητρίου Κ. Κουγιουμτζόγλου Αρχαιότητα – Βυζάντιο – Νεότερη και σύγχρονη Ελλάδα

[Ζαποτέκος]

Απέναντι στην εντεινόμενη βουλγαρική προπαγάνδα, οι Έλληνες της Έδεσσας στη Δυτική Μακεδονία αντιδρούν με υπόμνημα της 4ης Ιανουαρίου 1877, στο οποίο αποκαλύπτουν τα ψεύδη της με αναφορές στον Αλέξανδρο και γενικότερα στο ιστορικό παρελθόν της Μακεδονίας, το οποίο και την κατοχυρώνει στον ελληνισμό.

«Αληθώς, όπως αξιώσι οι πανσλαυισταί εις την Βουλγαρίαν προσάρτησιν της Μακεδονίας πρέπει να παρουσιάσωσι τίτλους τινάς και δικαιώματα. Τοιαύτα δε θέλει παράσχει εις αυτούς είτε η ιστορία του τόπου είτε η θέλησις των κατοίκων αυτού. Κι αν πρόκειται να εξετασθή η ιστορία του τόπου, βεβαίως η Ευρώπη, δε θέλει καταφύγει εις τας εν χρήσει βουλγαρικάς ιστορίας, οι συγγραφείς των οποίων κατόρθωσαν δι’ ολίγης μελάνης να εκσλαυίσωσι τον Πατέρα της Λογικής Αριστοτέλη και τον δορυκτήτορα της Ασίας, Αλέξανδρο, και να παραστήσωσι τους Σλαυοβούλγαρους, ως τους αρχαιότερους κατοίκους της Μακεδονίας. Ο κόσμος όλος γνωρίζει τίνα γλώσσα και τίνα πολιτισμόν διέδιδον αι Μακεδονικαί φάλαγγες κατά τας θριαμβευτικάς διά της Ασίας πορείας των…Όθεν ιστορικώς η Μακεδονία ανήκει εις τους αρχαιοτάτους αυτής κατοίκους και κυρίους τους Έλληνας…»
(«Η Νεότερη και Σύγχρονη Μακεδονία», επιμέλεια Ιωάννη Κολιόπουλος, Ιωάννης Χασιώτης, εκδόσεις Παπαζήση και Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, τόμος Β΄, σελ. 362).
_________________________
Η βασική παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά της Μακεδονίας, αυτή που φοριέται ως σήμερα απ’ όλους τους χορευτικούς συλλόγους της Ελλάδας, σχετίζεται κατά παράδοση με τον Αλέξανδρο. Πρόκειται για τη νυφική ενδυμασία που κατά την εποχή της τουρκοκρατίας συνηθιζόταν σε 50 χωριά της περιοχής του τότε Ρουμλουκίου, που είναι η περιοχή της Αλεξάνδρειας Ημαθίας, ανάμεσα στις πόλεις Βέροια και Θεσσαλονίκη. Η περιοχή ονομαζόταν έτσι, δηλαδή η χώρα των Ρωμιών, ακριβώς επειδή είχε διατηρήσει αμιγή τον ελληνικό πληθυσμό της. Το σημαντικότερο χωριό εκεί ήταν ο Γιδάς (ή Γηδάς), που ήταν η προηγούμενη ονομασία της σημερινής Αλεξάνδρειας, γι’ αυτό και η ονομασία της στολής έμεινε ως «του Γιδά». Κύριο γνώρισμα της στολής είναι ένας ιδιότυπος κεφαλόδεσμος, που μοιάζει με περικεφαλαία . Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αλέξανδρος έδωσε περικεφαλαίες στις γυναίκες της περιοχής για να τις ανταμείψει για τη γενναιότητά τους, που του συμπαραστάθηκαν στο πεδίο της μάχης και από τότε παρέμεινε ως στοιχείο της φορεσιάς τους. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα οι γυναίκες δεν απαρνήθηκαν τον ιδιότυπο αυτό κεφαλόδεσμο, παρά τις πιέσεις των Βούλγαρων κομιτατζήδων. Παρόμοια παράδοση υπάρχει και στα Φάρσαλα από τους Καραγκούνηδες και στους Σοφάδες Καρδίτσας (Πολίτης 1904: 11, Σπυριδάκης 1953: 398, Πεντζίκης 1995 (1967): 19, Κεφαλάς 1982:433, Αικατερινίδης 1996:20-21).

«Τουν παλιό κιρό, είχε μία φουρά η βασιλιάς Αλέξαντρους πόλεμου ικεί κατ’ τα Φέρσαλα. Οι Θισσαλοί που ήντασαν μαζί του …ιδείλιασαν κ’ έφ’γαν. Τότις οι γυναίκες τουν που φέρναν νιρό’ς του στρατό, καθώς είδαν τους άντρις να φεύγουν, άρπαξαν τάρματά τουν, σταθ’καν, πουλέμ’σαν κ’ ινίκησαν. Η Αλέξαντρους λοιπό για να τιμήση την παλλκαριά τουν κι για να ντρουπιάσ’ τους άντρες έβγαλε διαταή να φουρέσουν τα μαντήλια τουν γυνικών οι άντρις και τουν αντρών τοις περικεφαλαίις οι γ’ ναίκις. Κι απού τον κιρό ικείνου φουρούν οι Καραγκούνηδες μαύρα μαντήλια ‘ς του κιφάλι κι οι γ’ναίκις τουν φουρούν πιρικιφαλαίις». (Πολίτης 1904:11).

Πηγή : Ο Μέγας Αλέξανδρος του Ελληνισμού του Δημητρίου Κ. Κουγιουμτζόγλου

[Ζαποτέκος]

Ριζοσπάστης 19/3/1947


Ρε παιδιά αυτός ο Δημήτριος Ανδροβιτσανέας ήταν Μανιάτης αξιωματικός της χωροφυλακής και Μακεδονομάχος. Μάλιστα , σύμφωνα με την παράδοση που διασώζει ο Κωνσταντίνος Ρωμαίος στην Λαογραφία του, ο Ανδροβιτσανέας εκδικήθηκε έναν από τους φονιάδες του Τέλου Άγρα :

Αλλά οι Μακεδονομάχοι πήραν γρήγορη και εντυπωσιακή την εκδίκηση. Λίγες ημέρες αργότερα ο αρχικομιτατζής Ζλατάν βρισκόταν μέσα στο παζάρι της Νάουσας. τον πλησίασε τότε ό Μανιάτης χωροφύλακας Ανδροβιτσανέας, που έγινε αργότερα ανώτερος αξιωματικός της χωροφυλακής, ενώ τότε ανήκε στο απόσπασμα του καπετάν Άγρα. και, μέσα στο πλήθος του κόσμου, άδειασε το περίστροφό του πάνω στο κεφάλι του Ζλατάν, που αμέσως σωριάστηκε νεκρός. Kαι αποχώρησε έπειτα ό εκδικητής χωροφύλακας, χωρίς καμιά βιασύνη και χωρίς κανείς να τολμήσει να του επιτεθεί, αν και ανάμεσα στον ελληνικό πληθυσμό υπήρχαν μαζί με τον Ζλατάν και πολλοί ένοπλοι κομιτατζήδες. Τόση ήταν η γενική κατάπληξη, που είχε προκληθεί από το αιφνίδιο γεγονός.
http://www.myriobiblos.gr/afieromata/ag ... nasio.html

Βέβαια τα πράγματα μάλλον δεν έγιναν έτσι και δεν ήταν ο Ανδροβιτσανέας που σκότωσε τον Ζλάταν. Αλλά διαβάζοντας τον Ρωμαίο ο Ανδροβιτσανέας είχε γίνει ένας ήρωας των παιδικών μου χρόνων.

Ξέρει κανείς τι απέγινε ; Ήταν στην αντίσταση στην Κατοχή ; Ήταν φιλοεαμικός ; Γιατί ο Ριζοσπάστης λέει καλά λόγια γι' αυτόν ; Ξέρει κάποιος φίλος κάτι παραπάνω ;

[Ζαποτέκος]

Και εδώ ένα μικρό βιογραφικό για τον Ανδροβιτσανέα :

Γεννήθηκε στη Λαγκάδα της Μεσσηνιακής Μάνης το 1881. Είχε καταταχθεί στη Χωροφυλακή κι ως ενωμοτάρχης έλαβε μέρος εθελοντικά στο Μακεδονικό Αγώνα. Ήταν επικεφαλής ομάδας εθελοντών υπό την αρχηγία του καπετάν Λίτσα (Αντώνη Βλαχάκη) και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες με γενναιότητα, ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Μετά τη φονική μάχη της Οσνίτσανης στις 7 του Μάη 1907, όπου έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι οι καπετάν Λίτσας και καπετάν Λεωνίδας (Λεωνίδας Πετροπουλάκης) και πολλοί μαχητές του σώματος, ανέλαβε την αρχηγία των διασωθέντων. Μετά τη διάλυση των αντάρτικων ομάδων υπηρέτησε ως δάσκαλος σε μακεδονικά χωριά στις περιοχές της Βέροιας και της Έδεσσας, επιτελώντας παράλληλα εθνικούς σκοπούς. Γύρισε στη συνέχεια στη Χωροφυλακή. Πέθανε στην Αθήνα το 1946.


http://www.mani.org.gr/istor/mak/mak-di ... E%B7%CF%82